i
y
NAAM HET HUIS VAN HET
EEUWIGE VUUM.
mmm
KRUISW OQMDM A ABSEJL.
i
f
i
\1
V HAWAÏ
1
1
DONDERDAG 2 APRIL1931
GAAT HEEN IN DE
LENTE.
OPLOSSING VAN PRIJS*
VRAAG EN PORTRET*
TEN^SERIE,
1.
VOOR KNUTSELAARS.
'n Vliegersafleider.
4:1
OP GOEDEN VRIJDAG.
LAWINES.
Oplossing van den vorigen
renins.
abiq-rruna
'N PAAR OUDE RECEPTEN
DE BOEIENKONING.
ZE VLOGEN ERIN
LETTERRAADSEL.
Oplossing van liet vorig
letterraadsel.
1
Van links naar rechts:
I
Gaat heen in de Lente,
waant U een kind,
laat kussen uw voorhoofd
door wuivenden wind
Ziet naar den Hemel,
één diepblauwe vreugd',
die lacht over de aarde,
die weegt op uw jeugd
Ziet naar de boomen,
van loo veren zwaar,
Als zingende reuzen,
wonderbaar
Ziet naar de zon,
die haar stralend gebied,
deze aarde,
met zeeën van licht begiet
Gaat heen in de Lente,
waant U een kind,
weest blij als de vogel
en vrij als de wind 1
en gaat,
ia de zon,
met verheerlijkt aangezicht,
die als goud op de wegen ligt.
Gaat been in de Lente,
gaat heen in het Licht..
(RICHARD DE CNEUDT.)
De deelname aan beide opgaven is verblijd
ednd geweest. Het aantal geschied- en aard
rijkskundigen in onzen gezelligen kring is
blijkbaar groot! En geteekend dat er is!! Daar
val je gewoonweg van om Leeuwen, babi-
roessa's, herten, zelfs giraffen schijnen daar
ginder in den Boekit Barisan rond te zwerven,
'n Heele menagerie. Hagenbeek is er niks bij.
Als dat zóó doorgaat, openen we temee in de
Kruisbergsche bosschen 'n dierentuin! Mogen'
alle goeie inzenders voor niks komen kijken
en de kwaaie gooien we voor de wilde beesten
Soort bij soort, orde moet er wezen, óók in
onze gelederen!
Uit Den Haag kreeg ik 'n berijmde oplossing,
die Ik hier afdruk
BIJ PRIJSRAADSEL No. 14.
Gelukkig hij,
die in de rijpere jeugd,
Bezield met vuur,
vlijt eu verstand,
Gesteund door kennis,
kracht en deugd,
Zijn oogen richt
op „Tropisch Nederland"
2.
Wij reizen met hem mee
per Nederlandsehe boot,
Om 'teven, met de „Marais",
ofwel de „Indrapoera"
De overtocht is fijn,
de drang naar 't nieuwe groot,
En veilig brengt ons 't schip
naar 'teiland „Sumatra".
De Sandwich- of Hawaii-eilanden zijn door
een Amerikaansch schrijver van naam ge
noemd: „the loveliest fleet of isies, that lies
anchored in any ocean" „de liefelijkste vloot
van eilanden in welken oceaan ook verankerd".
Als Katholieken kennen wij deze groep door
uet eilandje Molokai, waar pater Damiaan zijn
leven van ontbering en zelfverloochening aan
de ernstige zieken wijdde. In welk boek van
welken schrijver ook men iets tegen komt over
de missies, de Katholieke missie wordt door
vriend en vijand geprezen om haar schoonen
arbeid!
O
qwöh af '••i-MS-
Wat 'n biiksem-afleider is, is bekend genoeg,
maar weet Je nu ook wat 'n vliegen-afleider
is? Luister! Zoo'n aan alle kanten glinsterend
toestelletje, om onder de lamp te hangen en
daardoor te voorkomen, dat de vliegen die
temee grondig bevuilen.
Benoodigdheden: 12 reepjes glas; vier
rechthoekige stukken van 12 X 2 C.M.vier
van 8X2 c.M. en vier vierkantjes, zijde 4 c.M.
Je treft het bij den schilder net, nu de besmet'
'lelijke schoonmaakwoede huis en hof onveilig
maakt, is de goeie baas wAt blij, dat jullie hem
van wat afval afhelpt.
Elk glaasje beschilderen: 'n bloem, 'n takje,
*n vlinder, net naar je hart je ingeeft en
naar den smaak van je onzindelijke genoodig-
den. Verbind de vierkantjes aan de korte
rechthoeken met gekleurde wol. De draden
plak Je met papiertjes op het glas vast zie
teekenlngi
Bevestig nu alle reepen aan een ring van
ijzerdraad, met kleurige draden omwoeld. Het
•heele gevalletje hang je onder aan de lamp, en
je zult zien, hoe de vliegen daar liever op gaan
zitten, dan op de lampekap, waardoor je voor
moeder véél verdriet voorkomt.
3.
De natuur is er grootsch,
als een sprookje van droomen,
De bergen, de vlakten,
de wouden, de „Flora.'',
Vulkanen en Meren,
en Bronnen en Stroomen,
Een natuurmonument,
vol grofwilde „Founa".
4.
Hem wacht daar een taak,
aan Oost- of aan Westkust,
In Atjeh, in Padang,
in Lampongs, in Djambi
Hij brengt daar Beschaving,
stuwt Welvaart, schept Rust,
In Kotta, in Kampong,
aan „Siak", aan „Moesi".
5.
Of in Land. of in Mijnbouw
wacht hem ook een taak
Noem „Deli-tabak"
of „Aardoliebereiding"
Op heel veel gebied
ligt de akker nog braak.
Die vraagt èn zijn werklust,
èn zijn kundige leiding.
6.
En voelt hij soms roeping
voor den Wijngaard des Heeren?
Rondom in de steden
treft men reeds Zijn Woning
Om de macht van den satan
ook daar te keeren.
Zijn meer strijders noodig
voor den „Christus-Koning"
Maar voor vandaag willen we eens 'n bezoek
brengen aan het Huis van het Eeuwige Vuur.
Je zult zeggen:, reizen we dan naar het helle
vuur? Goeie genade neen! Het is alleen maar 'n
naam, dien de Kanakken, de inboorlingen, heb
ben gegeven aan een enormen vuurspuwenden
berg op bet eiland Hawaï zelf! Dat grootste
eiland der groep wordt beschouwd als de mach.
tigste en vurigste vulcaan-drager van de heele
wereld! De breedste kraters worden er gevon
den, die er net uitzien als de thans uitgedoofde
kraters op de maan. Eigenlijk is heel Hawaï
één zoo'n vulkaan, maar de bekendste toppen
zijn toch de Mauna Kea en de Mauna Loa, die
ieder zoo'n 4500 M. hoog zijn. Zooiets als de
Mont Blanc dus.' Do Mauna Kea is 'n gezellige
Kee! Doet geen kind kwaad! Booze tongen
'luisteren, dat ze slechts op 'n gelegenheid
wacht om haar slag te slaan en dood en ver
derf uit te braken. Anderen beweren, dat ze is
uitgedoofd. We zuilen maar afwachten, wie
gelijk krijgt. De tweede heeft het bijltje er nog
op geen stukken na bij neer gelegd Altijd
werkzaam geweest zoover de geschiedenis der
eilanden reikt, 'n Duizend H.A. eigenlijk
is de nieuwe schrijfwijze hm2 of ha, maar dat
ha klinkt bij zoo'n vernieler al erg mis
plaatst beslaat de voet ervan; of dat nog
niet mooi genoeg Is, is er nog 'n tweede kra
ter. de beroemde Kilauea, baas boven baas,
want die beslaat 'n 10S0 ha Springlevend is
dieStralen kokend water, slierten rook en
dan 'n gefluit en 'n gesis, dat hooren en zien
je vergaat
In het midden-gedeelte hu bevindt zich dé
schoorsteen, de veiligheidsklep van dezen goed-
koopen voetwarmer: het vuur-meer. En dat
vuur-meer nu noemen de Kanakken Halemau-
mau, hetgeen, in zuiver Hollandsch overgezet
zijnde beteekent: het huis van het altoos
laaiende vuur Zij beweren, dat er een godin
inwoont luisterend naar den romantischen
naam van Pelee, 'n naam, dien ook de beruch
te vulkaan van Martinique draagt, waarover
we 't al eens gehad hebben- j
1 120 M. in één uur; 21 Nov. 1921: 200 M. In
vier uur Er is 'n Amerikaansch de eilan
den hooren sinds 1898 aan de Vereenigde Sta
ten „Hawaïan Volcano Observatory", dat al
deze indrukwekkende en pakkende verschijn
seien registreert.
Het lieve leven begint regelmatig met den
Kilauea; daarna laat de Mauna Loa het niet
■op zich zitten en vangt eveneens aan. De
twee vulkaanmonden zijn 'n 50 K.M van el
kaar verwijderd, maar heel die,p in de aarde
hebben hun ovens tóch verbinding met elkaar.
Aardbevingen gaan meestentijds me een uit
barsting gepaard. Directeur Jaggar van het
observatorium beschrijft zoo'n Mauna Loa-
eruptie Sept. 1919 die hoffelijk werd aan
gediend door 'n sliert van rcok en vuur, welke
den top van den berg bekroonde Te midder
nacht zoo schrijft hij nadat wij twee
dagen voor niets hadden gewacht, bespeurden
wij een somber schijnsel, dat ons den weg
wees. We klommen tot dicht bij den krater.
Tot 100 A 120 M. werden steenkolommen op
gespoten, terwijl aan verschillende zijden lava
stortvloeden hun weg naar omlaag kozen.
Zalmkleurige rookwolken doolden door den
schemer. Er waren viammen-tanieren rood,
geel en groen gekleurd, die 'n spookachtigen
indruk maakten! Dorpen en plantages werden
in puin gdlegd; eindelijk bereikte de lava den
ooeaan, waarin zij gedurende zes weken aan
een onafgebroken nieuw „uitbraaksel" schoof
--V.VC V S
Ik hoor de spijekeren met ijsselijke slagen
Door hout en handen jagen:
't Geklop gaat overhand
De wreedheid treft bij beurt
dan de een, dan de ander hand.
Nu zal ze gaan aan 't hout de teere voeten
[hechten,
Daar smijt ze door den rechter,
Dan door den (s)linker heen;
Amy wat slaan is dat
dat knerst door vleesch en been.
Men recht het hout omhoog: ach, ach, dat
[dreunen, draaien,
Dat waggelen en zwaaien,
Dan van en naar den grond,
Is elck hier weer opnieuw
een slag in elcke wond.
Zie daar het kruis gerecht, zie daar des
[Heeren leden
Van boven tot beneden
Zoo jammerlijk gereckt,
Dat laes het vel geen rib,
geen zenuw houdt bedeckt.
JEREMIAS DE DECKER.
17de eeuw.
Helaas
Den Haag.
J. F. Fl.
De oplossing der portretten-galerij is deze
I. De groote priester-dichter en -redenaar,
Staatsman dr. H. Schaepman
II. Koning Willem I, de grondlegger van
het Nederlandsehe koninkrijk
III. De grootste Holiandsche dichter en
trouwe Katholiek, Joost van den Vondel
IV. Stadhouder Willem III, later koning
van Engeland, gestorven aan een val van zijn
paard
V. Rembrandt, een der grootste schilders,
die ooit geleefd hebben.
Ook hier zijn uitvoerige beschrijvingen over
gegeven, waarvan ik er, met het oog op de
plaatsruimte, helaasgéén kan overnemen.
De uitslag en de verloting moesten nu eigen
lijk komen de volgende week, maar met
Paschen ging dat toch eigenlijk niet. Daarvoor
hebben we 'n èxtra nummertje in de grond
verf. Jullie moeten nu wel een week langer
wachten, en dat is erg naar, maar: we móeten
al vroeg leeren soms 'n beetje geduld te heb
ben, en als oefening willen jullie dan dit maar
beschouwen. Acooord
Verders allemaal 'n reuze Paaschvacantie
Zalig Paschen! en véél vreugde!
Het is licht genoeg den strijd te winnen,
maar ontzaglijk moeilijk de overwinning niet
te verliezen.
VViuwlil
W;Z
'n Uitbarsting van lava dichtbij den
Halemaumau.
Binnenin woelt en deint en borrelt het van
altijd in beweging zijnde lava; daverende gas
ontploffingen knallen tegen de bergwanden
aan met het geweld van 'n ziedende zee. Ge
weldige, losgeraakte rotsblokken klotsen heel
gezellig met dit vurige zaakje mee en dat
maakt, alles bij elkaar, 'n heidensch kabaal.
Soms stroomt de lava over den rand heen en
dan is de Halemaumau op z'n mooist; dan
weer daalt de oppervlakte plotseling, soms
De Mauna Loa in actie (Nachtelijke foto
op eenige meters afstand genomen)
Zooals te begrijpen is, trekt het Huis van het
Eeuwige Vuur altijd veel toeristen, 'n Ameri
can reist graag en ik heb ergens in 'n Hol
landsch boek gelezen, dat deze eilanden zóó
druk bereisd worden, dat er geen natuur meer
te bekennen is. Overdréven natuurlijk, maar
de hoteliers waren anders aardig doende het
vele schoon tot In den grond te bederven. Ge
lukkig kreeg de Amerikaansche Overheid dat
nog tijdig in de gaten en die heeft toen van
heel Hawaï hè_we-ij zeggen ze 'n be
schermd, nationaal park gemaakt, zooiets dus
als 't beróemde Yellowstone-park. Dit is ge
beurd al in 1916. Niemand mag nu zonder toe
stemming binnen die begrensde ruimte „pa-
lace"-hotels oprichten of lioe dan ook het na
tuurschoon kwetsen. Voor allen geldt het „Cra
ter Hotel", in de buurt van den Kilauea.
Honoloeloe en HMo zijn de bekendste steden,
gelegen op 300 K.M. van elkaar en door snelle
stoombooten met. elkaar in verbinding. Van
Hilo naar den Kilauea rennen automobielen,
die in 'n ommezien de 50 K.M. achter hun
banden hebben, welke stad en vulkaan schei
den. Den top van Mauna Loa wordt veelal te
paard „genomen", 'n ritje, dat aï gauw twee
dagen vraagt. Maar: de weg is zéér fraai en
overal vindt de moede voet „rest-houses"
herbergen om weer nieuw élan te verzame
len. Het „Hawai National Park" waakt ervoor,
dat de touristen niet worden afgezet
auwt
Algemeene levensregel.
Indien ghij langen tijd
gesont begeert te leven,
Ghij moet u nimmermeer
tot slempen overgeven,
Want, die te gulsigh drinckt
en al te diekmaal brast,
Wort in den haesten out
en van den doot verrast.
Wat te doen als 'n dolle hond je bijt
Is iemant van een dollen Hont gebeten, aal
men daer op stellen Paerdemlst in sterken azijn
gekookt, ofte gestooten Swavel met speecksel
gemenght ofte Peck met wat sout
Wondzalf.
Neem twee jonge Honden, pas gheboren
ende deselve gekoockt, totdat zij van de Bee-
nen vallen in Olij van witte Leiyen ofte Violen,
48 oneen, ende in 't laest daerbij doende Aerd-
of Pierwormen, met Wijn gewasschen. 12 oneen.
Bij dit doorgeknede sal men doen Veneetsche
Terebinthijn, 3 oneen, ende Brandewijn 1 once,
tot een balsaam.
Neem twee stukken touw van 1M. lengte.
De einden van 't eerste touw' worden om de
polsen van Piet gewonden en het tweede touw
om die van Jan. Het eene eind wordt echter
eerst door 't touw vaan Piet gehaald, zoodat
de helde jongens aan elkaar zijn geknoopt. Zie
de fraaie illustratie! Nu moeten jullie probee-
ren om los te komen zonder, nochtans de
knoopen los te maken. Gaat dat niet Let op
dan
Laat Jan de lus van,zijn touw van den arm
naar buiteu door de lus haleu, die om den pols
van Piet zit; dan over de hand heen en weer
terug.
Los zijn ze, hè Ja, alles is maar 'n weet
'n Amsterdamsch paraplu-koopman spreekt
„Ken je kraa-ge voor niks niemendal 'n per-
replu, as je zoo goochem bint om 'nklaan
raadseltje op te lossen. Voor niks, hoor! Heel
makkelijk!
Luister: 'tls 'n bees, 'tis wit. 't Heeft vier
pooten, 'tken nie laupe en 't springt zoo hoog
as de Westertore! Niemand zin in 'n perreplu?
Voor niks? Niemand? Zei 'k't jullie dan maar
segge? Nou? Wablief? 'nDooie schimmel!!"
Algemeene onthutsing, 'n Tot zich zelf geko
men hoorder roept:
Maar die springt niet!"
Goedkeurend gemompel.
De koopman: „Springt de Westertoren dan
wèl 1 Watte 7"
Publiek voelt zich mat gezetI
We hebben pas weer kunnen lezen van ve»
schrikkelijke lawines, die in de Fransche sm
bergten dood en verwoesting hebben aanga,
richt! De sneeuw zelf, die daarbij ia bewe»
ging komt en de luchtdruk, die aan zulk een
natuurverschijnsel onmiddellijk voorafgaat, ver.
oorzaken ontzettend veel onheilen. Rotsblok*
ken, boomen,, alles voert zoo'n sneeu wstortlng
soms met zich mee en men kan zich haast geea
voorstelling maken van de kolossale krachten,
die hier haar vernielend wérk doen. Dichte,
„pakkende" sneeuw weegt al gauw 'n 600 pond
per M3., natte sneeuw is haast driemaal zoo
zwaar! Komt nu 'n lawine van 200.000 M3
b.v., hetgeen wel gebeurd is, langs de helling
omlaag suizen, dan wordt deze natuurlijk door
niets meer tegengehouden, daar staat nietB
voor! Gelukkig weet men zoo ongeveer precies
waar de banen der lawines liggen en vermijdt
men er bet bouwen van huizen, het aanleggen
van bosschen enz. Verrassingen zijn noohtans
niet uitgesloten, de natuur laat zich nu een
maal geen vaste paadjes voorschrijven, met
als gevolg de verwoestingen, die de couranten
meldden. Alleen in Zwitserland zijn al plm.
5000 vaste lawine-wegen bekend, waarlangs
eiken winter zoo'n 10.000 stortingen plaats
vinden. Men tracht ze te voorkomen door boom-
aauplantingen, die den sneeuw verhinderen
moeten aan 't glijden te raken. De monniken
van den St. Bernard kunnen, zeggen ze, aan
hun honden merken, wanneer 't natuurver
schijnsel op komst is; ook zouden tegen dien
tijd de schuwe bergkraaien naar veiliger sfeer,
lager trekken.
Er zijn stuiflawines dichte massa's fijne
sneeuw vallend van steile hellingen en de
veel gevaarlijker grondlawines, die puin, ijs en
geknakt hout meevoeren.
12Een der grootste eilanden van dé
wereld, Nederlandsoh bezit
1 Noorden. (gedeeltelijk),
3tnattig koud.
56 roofdier van het kattengeslacht,
78 vreemd woord voor bedriegerijen. 1
9io vervoermiddel op één wiel.
11—12 nietsdoener.
1314 bewoner van 'n Katholieke provincie,
1516 fijn wollen weefsel.
17—18 roode dekverf.
1920 jongens-hoofddeksel,
21 D.MA
1— 2:
3— 4:
5— 6:
7— 8:
9—10:
11—12:
13—14:
15—16:
17—18:
19—20:
21—22:
2:
1:
Guide Gezelle.
duw.
toorn,
mandoer,
manmoedig,
photografie.
quintessena
zelfzucht
wederga,
polka-
olm.
e,
S.
1. vindt men meestal op kamervloeren.
6. dikke, topzware knuppel.
9. „in den jare"op gebouwen enz.
10. netheid.
13. lengtemaat.
15. pret.
16. reeds.
17. voorzetsel.
18.2de pers. meerv.
19. voorzetsel.
20. is frisch, in den zomer, op tafel.
22. naam (Fransch).
25. deel van een kast.
26. Bruto-Tarra
30. zonder uitzondering.
32. Ordes-geestelijke.
33. bedevaartsplaats der Mohammedanen.
35. eer bewijzen.
39. voorzetsel.
40. 100 MA
42. gebiedende wijs van gaan.
43. niet vast.
44. afkorting van idem.
45. familielid.
47. Thee (Engelsch).
49. niet knap.
51. afkorting van laatst-ledeu.
52. hulde, achting.
54. zwemdier.
57. krijg je, als je je gebrand hebt.
58. getal.
in dezen zin: „Hij
Van boven naar beneden
2. zie 25 Horizontaal.
3. stok.
4. voegwoord.
5. is echt, om 's zomers in de bosschen te
verrichten.
6. deel van een courant.
7. lofzang.
8. ander woord voor „in"
woont in Rotterdam".
11. telwoord.
12. luchtbel.
14. deel van een kast.
16. zonder uitzondering.
23. dier.
24. afkorting voor gulden.
27. deel van een boom.
28. voegwoord (Fransch; et).
29. familielid.
30. oppervlakte-maat.
31. prul.
33. inrichting om te malen.
34. afkorting voor kilometer.
36. zie 4 van bóven naar beneden.
37. stekelig dier.
38. naai-gereedschap.
40. giftige slang.
41. plaats in Drenthe.
48. zie 46 van links naar rechts; afternoon.,
50. niet ruim.
52. zie 13 van links naar rechts.
53. deel van een schip.
54. water In Friesland.
56. lidwoord.
Ingezonden door Wim B., Hoogstraa/t, R'data.
Oplossingen niet meenden s.v.p.
t
w i». T|
