DE PROVINCIALE STATEN-VERKIEZINGEN
KABOUTER
ül
LE STATENSTEMBUS
HET RESULTAAT DER STEMMINGEN
De Eerste Kamer en de
Indische politiek
Leerplichtwet en land- en
tuinbouwonderwijs
VRIJDAG 24 APRIL 1931
PROVINCIE ZUID-HOLLAND
DE TOTAAL-UITSLAG
OVER HET GEHEELE
LAND.
MENSCHEN EN MEENINGEN
de lijn doorgetrokken
SAMENSTELLING DER STATEN.
EEN GESCHENK VAN DEN KARDINAAL.
VERDEELING DER ZETELS
SAMENSTELLING DER STATEN
NAMEN DER GEKOZENEN
STEMMENPERCENTAGES
LIJSTEN R. K. STAATSPARTIJ
PLAATSELIJKE UITSLAGEN
UIT MAASLAND
PROVINCIE UTRECHT
VERDEELING DER ZETELS
SAMENSTELLING DER STATEN
namen der gekozenen
PROVINCIE FRIESLAND
SAMENSTELLING DER STATEN
VERDEELING DER ZETELS
DOODELIJKE AANRIJDING DOOR
DE TRAM
Zonder RECLAME geen
omzet, geen winst; de
DRUKINKT is de kracht
van 't huidige zakenleven
LIBERALEN
TEGEMOETKOMING AAN WENSCHEN
DER LANDBOUWORGANISATIES
BARON VAN LYNDEN VAN HEMMEN, t
Toen wij na het eerste treffen, vóór een
week, vaststelden, dat de Statenstembus een
geluid had gegeven, hetwelk bij zekere be
vrediging toch ook gemengde gevoelens wekte,
spraken we de verwachting uit, dat in de
overige provincies wel een da capo zou te
beluisteren vallen.
Verblijdend is thans allermeest de handhaving
der rechtsche meerderheden, dank zij vooral
bet stevig standhouden, respectievelijk het
kloek voorwaarts dringen der katholieke
posities. Hier en daar lieten de beide andere
rechtsche fracties een veer, doch van de
katholieke partij kan slechts getuigd worden,
dat ze overal haar deel in de verdediging der
rechtsche bolwerken met succes heeft bijge
dragen.
En ook daar, waar van zulke verdediging
geen sprake zijn kon, kwam zij met bevredigen
de resultaten uit de bus.
Alleen in Drenthe, waar het bevolkingsver
loop den katholieken niet gunstig is, was de
vooruitgang van het cijfer der onzen minimaal.
Van de twee poovere zeteltjes, die de katho
lieken daar bezet hielden, hebben ze er dan
ook nog weer één aan de anti-revolutionaire
partij moeten afstaan. In de verhouding
tusschen rechts en links in de Staten brengt
dat uiteraard geen wijziging. Ook ter linker
zijde is eenlge verschuiving te constateeren,
Bijna in alle provincies zien we de partij
van mr. Marchant terugloopen. We tasten
wel niet heelemaal mis, wanneer we dit voor
een goed deel toeschrijven aan een kentering
der geesten in dien Bond.
In Friesland, waar voor den vierden katho
lieken zetel werd gevreesd, werd deze secuur
behouden.
Overijssel volgde het voorbeeld van Gronin
gen en bracht een zetel meer voor de katho
lieken, wier aantal van 12 op 13 is gekomen.
Hier waren de Tollen omgekeerd als in
Drenthe en betaalden de anti-revolutionairen
't gelag, zoodat ook hier in de verhouding tus
schen rechts en links geen wijziging kwam. De
S.D.A.P. springt hier met 2 zetels tegelijk
vooruit. De communisten, die sinds 1923 uit
bet college waren verdwenen, zijn er thans
weer in teruggekeerd met 1 vertegenwoordiger.
Over het geheel vertoonen de cijfers van de
Moskou-partij overal 'n kleinen vooruitgang. Zoo
doet ook in Gelderland een communist zijn
Intrede in de Staten. Bovendien komt de
elfde socialist het college binnen. Maar ook
de katholieke fractie heeft een nieuwen, haar
20sten, zetel kunnen bemachtigen. Van 37—25
is de verhouding tusschen rechts en links nu
3824 geworden.
De verwachting is nu gegrond, dat de Ooste
lijke gToep ij* 1932 een nieuwen katholieken
zetel voor de Eerste Kamer zal aanwijzen.
In Zeeland blijft alles zoo'n beetje bjj het
oude; althans de rechterzijde geeft geen wijzi
ging te zien. Links zijn het alweer de socia
listen, die een stap vooruit doem.
Herhaaldelijk hebben we al gewezen op
winst bij de S.D.A.P. En naast de voor het
katholieke volksdeel zeer bevredigende uit
komsten van deze Staten-stembus, is dan ook
stellig haar schaduwzijde het blijven opdringen
van den rooden invloed. Men mag dan hier of
daar constateeren, dat deze om zijn toppunt
schommelt, wie met name naar Noord-Holland
ziet, waar weliswaar wederom dank zij 3
overschotzetels het roode zeteltal met 2 op
26 klom, is. toch geneigd te vragen oE we,
althans in dit geheel naar rood verschietend
gewest, wel aan het einde toe zijn van het
al maar wassende roode tü- En christelijk-
histotischen, èn Vrijheidsbond én natuur
lijk de vrijzinnig-democraten, boerden met
één zetel achteruit. De katholieken wisten
zich ditmaal althans op hun laatste cijfer (17)
te handhaven.
Wait Zuid.Holland betreft: belangrijke wijzi
gingen hebben, zich daar niet voorgedaande
groote partijen bleven gelijk, de Plattelanders
gingen eruit,, terwijl de Rev. Soc. Partij een
zetel krijgt en de Herv. Ger. St. P. een zetel
verliest; allee nhier maakte de V. B. een zetel
wtiinst.
In de provincie Utrecht gingen de A. R. eeu
zetel vóór- en de V. B, een zetel achteruit.
Gelijk alle kleine partijen, heeft ook de
R. K. V. P. het er weinig bemoedigend afge.
bracht
DE STATENVERKIEZINGEN EN DE
EERSTE KAMER
Aan de hand van de vaststelling van den
uitslag der verkiezingen voor de Prov. Staten,
heeft de verkiezingsdienst van het persbureau
Vaz Dias berekend welken invloed de nu gehou
den verkiezingen bij de verkiezing van 25 ie.
den der Eerste Kamer in 1932 zouden kunnen
hebben. De conclusie van deze berekening is
dat voor de groep der provinciën Groningen
Drenthe, Overijssel en Gelderland, de nieuwe
Stand der partijen geen verandering in de keu.
ae der Eerste Kamerleden zal brengen indien
alle leden uitsluitend op de candidaten van hun
eigen partij stemmen.
Indien in de Staten van Zuid-Holland even
eens alle leden uitsluitend op candidaten van
hun eigen partij stemmen, zal het Vrijz. Dem.
lid der Eerste Kamer plaats moeten maken
■voor een vertegenwoordiger der Staatk. Geref.
Partij.
Door niet uitsluitend op candidaten der eigen
partij te stemmen kan echter een ander resul
teat worden bereikt. Ook is bij deze berekening
geen rekening ermede gehouden dat die aan
de stemmen der statenleden toegekende waarde
door de op 31 Dec. j.l. gehouden volkstelling
kan worden veranderd.
Part (jen
RK. St.
A. It
C.H
V.B
V.D
S.D.A.P.
Comm.
R.K.V.P.
Dem. P.
St, Ger..
H. Ger..
Platt....
N.Boer.p
KI. wink
Chr.dem
itev. Soc.
Alg Bel.
Sport p;
liechtsp.
Ami.lijst
PATER FR. TUMMERS SJ.
De Zeereerw. Pater Fr. Tummers S.J., pro
fessor in de dogmatiek aan het theologaat der
Eerw. Paters Jesuïeten, te Maastricht, werd
gepromoveerd tot doctor in de philosophic en
in de Theologie, aan de Pauselijke Gregoriaan-
sche Universiteit, te Rome.
7i. Ent. Kardinaal Van Rossum. oud-directeur
van de H. Familie, te Wittem, zal aan de H.
Familie, ter gelegenheid van haar 75-jarig be
staan, een nieuw vaandel scheuken, hetwelk op
Hemelvaartsdag, den eersten dag van het te
houden triduum, zal worden gewijd.
ZUSTER GUDULA f
De eerw. zuster Gudula van de Congregatie
der Zusters Franciscanessen van I-looaendaal
is naar de „Amtgoe" ipeidt, op Curasao over-
leden.
T. VAN DEN HOORN, t
In den ouderdom van 67 jaar is te s Gra-
venhoge overleden de heer T. van den Toorn
oud-lid van den Gemeenteraadl, waajin hij
«Uiting had voor de anti -re vol utionaire partij,
Totaal..
Rotterdam
1927 1931
36115
30181
13457
19179
10647
74059
12163
422
544
5828
4095
523
40195
148,11
14914
2963
«835
83816
7802
441
7497
2229
549
277
2840
437
6068
368
708 976
5978 2617
213899|239956
Den
1927
Haag
1931
36359
15778
15109
23816
5293
49139
6 >21
637
1274
1717
9991
659
498
167221
41)909
21758
18135
•27942
11462
54063
8)92
1278
3432
6510
828
217
1243
547
1080
197592
Leiden
1927 1931
19063
7738
15884
2883
1600
9066
1067
116
1070
1318
1137
2201-8
10511
1470i;
5536
2009
11977
696
293
2032
1034
162
153
tii
249
147
107 -
Gouda
1927 1931
21366
14993
12886
10414
2536
11120
234
5312
2215
1777
60942171701 }lJ2853 99467
4964
16498
14316
11883
333:'
14659
821
7754
1536
1504
727
252
45
211
Delft
1927 1931
20439
12552
15058
7206
1678
1470)
1261
263
3058
800
763
24.359
14656
14158
7966
666
19217
1813
320
4070
72
804
321
175
296
133
Dordrecht
1927 1931
3613
15650
7375
9258
2182
13692
926
84
5583
11!
1494
4084
15703
7522
9730
2428
6274
466
190
6790
1072
115
165
109
147
1105
Ridderk.
1 927 193!
1668
15634
7743
11059
1043
8861
202
7826
621
2640
17 45
16093
9711
10938
106
1:575
141
8162
687
2146
1026
239
344
TOTAAL
1927 1931
139 >2
12526
87502
83855
24974
180638
22638
1)75
3671
30647
19971
7856
1584 75
13(1600
9 461
103626
30872
210581
19840
26'.2
39(37
73(97
7145
2886
4923
247.)
(7.4
568
976
.0,
6476 -
708
78279|Jh13 ,|ti0980| 66937|57287182894 |72i 7711831279
Aantal kiezers 982123. Uitgebracht 831279 gel
dige stemmen; kiesdeeler is 10137; 75 pet. is 7603.
rest
Stemm. zet.
rest
zet.
tot.
158475
15
6420
1
16
130600
12
8956
1
13
93461
9
2228
1
10
103626
10
2266
1
11
30872
3
461
3
210.581
20
7841
1
21
19840
1
9703
1
2
2662
39737
3
9326
1
4
13797
1
3660
1
7145
2886
4923
2479
8744
8744
1
1
368
976
107
R. K. Staatsp.
Anti-Rev.
Christ. Hist.
Vrijheidsbond
Vrijz. Dem.
S. D. A. P.
Communisten
Democr. party
Staatk. Geref.
Herv. Geref.
Plattelanders
Nat. Boerenpartij
Winkeliers
Christ. Dem.
Revol. Soc.
Algem. Belang
Sportparty
Recht,spart y
De samenstelling van de Provinciale Staten
van Zuid-Holland sinds de invoering van de
evenredige vertegenwoordiging is
1919 1923 1927 1931
R. K. Staatspartij
Anti-Rev. party
Christ. Hist. Unie
Vrijheidsbond
Vrijz.-Dem. Bond
S. D. A.
Plattelandersbond
Staatk. Ger. party
Herv. Ger. Staatsp.
17
16
16
16
17
16
13
13
8
12
10
10
14
9
10
11
3
3
3
3
21
20
21
21
2
2
2
2
1
1
2
4
4
1
2
1
1
82
82
82
82
Totaal
De Vryheidsbond en de Rev. Socialistische
party winnen elk een zetel ten koste van den
Plattelandersbond en de Herv. Geref. Staats
party, die elk een zetel verliezen.
R. K. Staatspartij (16): H. G. M. van de Vijver,
mej. J. M. J. A. Meyer, E. van Duin, J. Hen
driks, H. J. Borghols, W. C. J. J. baron van
Voorst tot Voorst, H. W. J. M. de Jong, M. A.
Ooms, H. Bader, E. J. M. H. Bolsius, Jhr. L. E.
M. von Fisenne, A. C. A. Hoffman, P. F. Veelen-
turf, W. Mooyman, J. D. de Kok, Dr. A Winter.
Anti-Rev. Partij (IS): J. Schouten, Th. Heu-
kels, mr. A. de Jong, Jhr. mr. A. K. C. de Brauw,
H. Renger, N. Warnaar, C. van Muiswinkel Mz..
C. J. Hoogendyk, mr. G. van Baren, J. A. J.
Jansen Manenschyn, G. R. Sterk, C. Waraaer
G.Lz., J. C. Diepenhorst.
Christ. Historische Unie (10): J. A. de Visser,
S. Stemerding, mr. S. J. Hogêrzeil, B. van Ees
teren, H. van Boeyen, P. J. Brunt, A. van Eg-
raont, D. van Vliet, J. Schokking, A. Sneep.
Vrijheidsbond (11): mr. J. Drost, A. J. ten
Hope, mevr. L. Wenniger-Hulsebos, mr. J. D.
Verbroek, mevr. M. A. Cohen Tervaert-Israëls,
dr. W. W. van der Meuien, A. G. Bosman, T.
Beekenkamp, M. van der Hout, P. J. de Kan ter,
mr. L. Trouw.
Vrijz. Dem. Bond (S): mr. G. J. C. Schilthuis,
mr. W. H. M. Werker, J. Kortland.
S D. A. P- (SI): J. ter Daan, mej. S. Groene-
weê. J. Brautigam, H. van Sleen, J. Moor, H. F.
P Sandifort, mr. J. in 't Veld, mr. D. A. Donker,
W Drees, P- Gardenier, mevr. A. E. J. de Vries-
Bruins L. Hoejenbos, A. W. IJzerman, D. A.
van Eek K. R- van Staal, J. Spronkers, J. H.
A Sclmtier P- de Bruin, J. H. F. van Zadelhoff,
H J Horsman, J. A. Bergmeyer.
Communistische Partij (2): L. H. de Visser,
C. Frenay.
Stnnfk Geref. Partij (i): A. J. Kersten, P.
Zandt 3. W. van Houdt, G. Bergshoeff.
Herv. Geref. Staatsparty (1): G. H. Alblas.
Rev. Soc. Partij (1): A. Menist.
We plaatsen hier naast elkaar de stemmen
percentages, door de voornaamste partyen in de
heele provincie Zuid-Holland behaald, resp. by
de verkiezingen voor de Tweede Kamer in 1922,
de Prov. Staten in 1923, de Kamer in 1925, de
Staten in 1927, de Kamer in 1929 en de Staten
in 1931.
1922 1923 1925 1927 1929 1931
R. K. Staatsp.
Anti.-Rev.
Christ. Hist.
Vryheidsbond
Vryz. Dem.
S. D. A- P.
Communisten
Staatk. Geref.
Herv. Geref.
19.26
18.38
13.05
12.01
2.61
22.99
1.64
1.62
1.55
19.28
18.04
14.41
10.84
3.14
23.90
2.09
2.17
1.70
18.38
15.16
10.92
12.46
3.96
26.36
1.06
3.75
1.83
19.17
1559
12.12
11.61
3.46
25.02
3.13
4.30
2.76
18.73
14.79
11.34
10.38
4.96
27.06
2.37
4.01
2.—
19.06
15.71
11.24
12.47
3.71
25.33
1.19
4.78
1.66
By de Tweede Kamerverkiezingen in 1929 wer
den in de provincie Zuid-Holland uitgebracht
827736 geldige stemmen, verdeeld als volgt: R, K.
Staatsparty 155078, Anti.-Rev. 122500, Christ.
Hist. 93881, Vryheidsbond 85962, Vryz. Dem.
41073, S. D. A. P. 224034, Communisten 19691,
Staatk. Geref. 33265, Herv. Geref. 16643, Middenp.
6134, Plattelandersb. 6289, R. K. Volksparty 2243,
Rev. Soc. 4163. Christ. Democr. 1919, Democraten
1281, Kleine Winkeliers 2627.
Kieskring Ridderkerk: Dr. A. Winter 1!589 E.
van Tilburg 16, B. Boerakker 121, H. v. Doore-
malen 19» totaal 1745. 0010
Kieskring Dordrecht: Dr. A.Wint'er 3812, E.
van Tilburg 158, B. Loerakker 24, H. v. Doore-
malen 90, totaal 4084. oa
Kieskring Gouda: Jhr. D. von Fisenne 24651,
A. Hoffman 110, P. Veelenturf 58, P- de Jong-
61, A. Deerenberg 41, A. v. Berkel 43, totaal 24964.
Gemeente Schoonhoven
1. Staatk. Geref.
2. Ail i-R.evoluti«ra:nairen
3. Co mmmnisti&che Partij
4. Herv. Ger. Staatspartij
5. Vrijheidsbond
6. Clhr. Democratische Partij
7'. Nat Boeren- en Tuindersb.
8. Christ. Historische Partij
9. R. K. Staatspartij
10. Dem. Partij en R. K. Volksp.
11. Virijz.-Dem. Bond
12. Revol. Soc. Partij
13. Plattel. Band
14. S. D. A. P.
Blanco ien van onwaarde
15. Partij Bouterse
Tetaa! Uitgebracht
94
597
5
15
92
7
6
287
3S2
284
3
13
370
87
6
2251
De uitslag van de verkiezingen luidt:
S.D.A.P. 34; C. P. H. (de Visser) 7; Braad
7; Ant. Rev. 542; Chr. Hist. 587; Vrijz. Dem.
5; R. K. 206; V. B. 49; Kersten 29; onwaarde
28; totaal 1505. Geldige stemmen 1477.
KEN QOEDE HOND STAAl
VOOR GEEN SLOOT. MAAR EEN
KOMT ER OOK WEL OVERHEB*
Aantal kiezers 198.469 Uitgebracht 174.699 gel
dige stemmen; kiesdeeler is 4261; 75 pet. is 3196.
rest
Stemm. zet. rest zet. tot.
R. K. Staatsparty 45969 10 3359 1 11
Anti Rev. 31692 7 1865 1 8
Christ. Hist. 23265 5 I960 1 6
Vryheidsbond 17634 4 590 4
Vryz. Dem. 7725 1 3464 1 2
S. D. A. P. 35220 8 1132 8
Communisten 1579
R. K Volksparty 1172
Platteland 1359
staatk. Ger. 6636 1 2375 1 2
Herv. Ger. 1038
Christ. Dem. 1410
36 5 41
De samensteliing van de Provinciale Staten
van Utrecht sinds de invoering van de evenredige
vertegenwoordiging is
1919 1923 1927 1931
R. K. Staatsparty 12 11 11 11
Anti Rev. Party 8 8 7 8
Christ. Hist. Party 5 6 6 6
Vryheidsbond g 5 5 4
Vryz. Dem. Bond 2 2 2 2
S. D. A. P8 8 8 8
Staatk. Geref Party 1 2 2
Totaal 41 41 41 41
R.K. Staatspartij (11): G. H. J. van Spanje;
C Knigge; J. G. Suring; A. H. Smulders; A. J.
dé GoeiiH. J. C. Venings; mr. H. W. Vink;
Jhr. mr. dr. K. L. C. M. Jj. de Wykerslooth de
Weèrdesteyn; W. van den Hengel; J. H. van
der Wurf; P. H. J. Steenhoff.
Anti-Rev. Partij (8): H. van Andel; M. J. P.
Vermooten; mr. G. A. DiepenhorstIr. E. Mid-
delberg; G. van der Valk Bouman; J. P. Engel;
Jhr. mr. H. A. M. van Asch van Wyclc; Mr. J. J.
P. C. van Kuyk.
Chr. Hist. Unie (6): Jhr. mr. K. J. Schorer;
P. J. Nahuisen; Jhr. dr. J. W. H. Rutgers van
Rozenburg; dr. M. Barkey Wolf van Geersdyk;
Jhr. mr. H. W. D. de Beaufort; D. Noordam.
Vrijheidsbond J. H. Th. O. Kettlitzmr.
A. J. S. van Lier; W. H. de Beaufort; Jhr. ir.
O. C. A. van Lidth de Jeude.
Vryz. Dem. Bond (2): W. K. D_ Lustig; J.
van den Brink.
S.D.A.P. (8): B. J. J. Wykamp; J. J. Reyn-
ders; mevr. A. J. Wolthers—Arnold!J. Mebius;
O. de Weerd; G. van WylandP. Hiemstra; L.
Sparenburg.
Staatk. Geref. Partij (2): R. van Eist; W,
van de Vate,
De samenstelling van de Provinciale Staten
van Friesland sinds de invoering van de even
redige vertegenwoordiging is:
1919 1923 1927 1931
R. K. Staatsparty 3 4 4 4
Anti-Revolutionaire Party 12 12 11 12
Christ. Historische Unie 8 9 10 10
Vryheidsbond 8 6 5 4
Vryz Democratische Bond 3 3 5 6
S. D'. A. 12 12 13
Communistische Party 11
Plattelandersbond 3 2
Christ Sociale Party 1 1
Totaal 50 50 50 50
Aantal kiezers 209706. Uitgebracht 177603 gel
dige stemmenkiesdeeler is 3553, 75 pet. is 2664.
rest
stemm. zetels rest zetels tot.
R.K. Staatsp. 11815 3 1159 1 4
Anti Rev. I en II 19815 5 2055 1 6)
Anti Rev. Ill en V 11229 3 573 1 4)12
Anti Rev. IV 6520 1 2968 1 2)
Chr. Hist. 33716 9 1748 1 10
Vryheidsbond 13533 3 2877 1 4
Vryz. Dem. 21289 5 3529 1 6
S. D. A. P. 45721 12 3097 1 13
Communisten 4809 1 1257 1
Plattelanders 2589 2589
Staatk. Ger. 1249 1249
Herv. Ger. 1298 1298
Christ. Dem. 2288 2288
Rev. Sac. 1530 1530
Hoewel het overschot by de tweede verdeeling
zetels der Communisten 1257 bedroeg en dat der
tweede lyst van de Anti-Revolutionairen 573,
moest de laatste zetel toch aan de A. R. worden
toegewezen daar door toewyzing van een tweeden
zetel aan de Communisten het gemiddelde bene
den 75 pot. van den kiesdeeler zou dalen.
1919
1923
1927
1931
R.K. Staatsparty
182
185
179
179
88
86
78
80
Christ. Hist. Unie
54
75
73
71
Vryheidsbond
86
62
62
58
Vryz. Dem. Bond
44
39
42
36
118
107
120
130
Comm. Party
8
7
7
10
R, K. Volksparty
2
2
3
Staatk. Geref. Party
3
8
11
12
Herv. Geref. St.party
1
2
1
Plattelandersbond
1
14
10
2
Christ. Dem. Party
2
1
Christ. Soc. Party
3
2
Rev. Soc. Party
1
2
Middenstandsblok
1
2
Onafh. Lib. de Hartogh
1
Dem. Party
2
Onafh. Vryz. Dem.
1
R. K. Dissidenten
4
590
590
590
590
VERGELIJKENDE CIJFERS
De begrooting voor 1931
Hieronder volgt een overzicht van de stem-
mencyfers, die de voornaamste partyen op zich
vereenigd hebben in het geheele land by de
Statenverkiezingen in 1927, de Tweede Kamerver
kiezing in 1929 en de Statenverkiezingen in 1931.
Aantal kiezers 3.
Geldige stemmen 2.
R.K. Staatsparty
Anti-Rev. Partij
Chr. Hist. Unie
Vryheidsbond
Vryz. Dem. BoDd
S. D. A. P
Communisten
R. K. Volksparty
Democr. Party
Staatk. Ger. P.
Herv. Geref. St.
Platteland.bond
Rev. Soc. Party
Chr. Dem. Partij
Mi del enstandsblok
Lyst- de Hartogh
1927
1929
1931
537.247
3.825.503
3.890.400
948.353
3.379.503
3.363.487
865.890
1.001.589
996.572
363.353
391.832
414.044
340.849
354.54S
361.737
297.121
249.105
334.321
181.615
208.979
187.215
609.690
804.714
748.937
70.848
67.541
76.890
21.051
23.804
21.703
12.390
9.083
7.771
58.498
76.709
75.108
34.721
35.931
26.694
36.224
34.805
23.660
1.635
4.324
21.667
4.306
12.780
11.908
12.926
20.832
9.216
6.152
(NADRUK VERBODEN).
Roekeloos, onvoorzichtig, onhandig
en onachtzaam gereden
Slechte straatverlichting de oorzaak?
Gistermiddag stond voor de 5e kamer der Haag
sdie Rechfthank (berecht de 30-j. trambe
stuurder der Haagsche Tramweg Maatschappij
N. K., ter zake, dat hij op Vrijdag 16 Januari
j.l. des namiddags omstreeks half 6, hoogst
roekeloos, onvoorzichtig, onhandig en onacht
zaam zou hebben gereden met een door hem be
stuurden motorwagen van lijn 12 der H. T. M.
op de Laan van Meerdervoort nabij de Fram.
bozenstraat tengevolge van welk rijden een
voetgangster, de 36-jarige mevr. P. B. Bedet,
die de tramrails wilde oversteken werd aange
reden en onder het tramrijtuig terecht is ge
komen.
Nadat de wagen was opgevijzeld werd het
slachtoffer daaronder vandaan gehaald, waarbij
slechts de dood kon worden geconstateerd.
In deze zaak waren van de zijde van het O.
M. zes getuigen gedagvaard terwijl door den
verdediger, mr. van Stipriaan Luiscius drie
getuigen a décharge waren medegebracht.
Het O. M. waargenomen door mr. Bosch, zeide
Uit het getuigenverhoor te moeten afleiden,
dat er hier van grove sohuld geen sprake was
weshalve hij tot vrijspraak concludeerde.
Mr. van Stipriaan Luiscius zag,hierop van
pleidooi af en maakte namens de H. T. M.
en zijn cliënt van de gelegenheid gebruik zijn
deelneming aan den echtgenoot van het slacht
offer te betuigen.
ZIJN VROUW MET EEN SCHEERMES
AANGEVALLEN
Zes jaar gevangenisstraf geëischt
De 33-jarige reiziger W. K., wonende aan
bet Billitonplein te Groningen heeft op 13
Januari j.l. zijn echtgenoote met een scheer
mes een levensgevaarlijke veiVonding aan den
bals toegebracht.
Gisteren moest hij daarvoor terecht staan
voor de Groningsche rechtbank. De officier
van Justitie eischte tegen hem wegens poging
tot doodslag een gevangenisstraf van zes jaar.
UIT MINNENIJD GESTOKEN
Vier jaar gevangenisstraf geëischt
De Groningsche Rechtbank veroordeelde den
27-jarigen darmenschoonmaker J. T., die zijn
huisgenoot J. J. V. In verband met een liefdes
geschiedenis verschillende dolksteken had toe
gebracht wegens zware mishandeling tot vier
jaar gevangenisstraf.
De eisch' luidde 6 jaar.
MOORDAANSLAG OP ZIJN VROUW
Een jaar en zes maanden. en er was
5 jaar geëischt
De Groningsche Rechtbank heeft den
55-jarigen oud-Indischen militair P. v. d. T.
te Groningen, die op 30 Januari zijn vrouw,
van wie hij gescheiden leefde, toen zij buiten
aan het werk was, met een mes verschillende
Steken heeft toegebracht, veroordeeld wegens
poging tot doodslag tot 1 jaar en zes maanden
gevangenisstraf met aftrek van preventieve
hechtenis.
De eisch was vijf jaar.
DE VERIJDELDE MOORDAANSLAG.
De exploitant van liet kleedingmagazijn J.
Sch. uit de W. de Withstr. te 's Hage is in ver
band met den verijdelden aanslag op het leven
van zijn broer Ch. Sch., in het Huis van Be
waring opgesloten. Zijn coupeur, C. K„ is op
vrije voeten gesteld.
OUDJES BESTOLEN.
Dieven hebben gedurende den nacht een gat
gemaakt in den leemen wand van een woning
der 83-jarige wed. C., te Doenrade, die met haar
73-jarige zuster, welke blind is, samenwoont.
Uit een opengebroken kast stalen de dieven 100
gulden.
Hr. Ms. VAN GALEN.
Mr. Ms. torpedojager „van Galen"
April te Mombasa aangekomen.
REGEERINGSBELEID EN DE
ONTVOOGDING VAN INDIE
Aan he<t voorloopige verslag der Eerste Ka
mer over de wetsontwerpen houdende:
le. goedkeuring van de besluiten van den
Gouverneur-Generaal van Nederianidsch-Imdië
tot vaststelling van de onderscheidene afdee-
lingen der begrooting van Nederlandsch Inidië
voor bet dienstjaar 1931;
2e. vaststelling van eenige posten der afdee-
linigen I, V, VII en X van voormelde begrooting.
wordt het volgende ontleend:
Regeeringspolitiek en nationalistische
beweging
Eenige leden waren van oordeel, dat er een
treffend verschil bestaat tusschen de houding
welke de Britsohe Regeering aanneemt met be
trekking tot de nationalistisch e beweging in
Britseh-Indië en die van onze Regeer ing ten
aanzien van een gelijksoortig streven in Neder-
landsch-Indië. Terwijl de Britsohe regeering
met de nationalisten op voet van gelijkheid
besprekingen voert, heeft onze regeering ir.
Soekamo en diens geestverwanten doen terecht
staan en toegelaten, dat zij tot jaren lange
gevangenisstraf zijn veroordeeld terzake van
eenige, bij verschillende gelegenheden gedane
uitingen, welke op zeer kunstmatige wijze met
elkander in verband werden gebracht, cpdat
er de schijn van een ongeoorloofde actie aan
kon worden ontleend.
Sommige andere leden Sloten zich bij dit be
toog aan. Zij bepleitten toekenning van meer
invloed dan t.o* nog toe is gegeven, aan de In-
lamidsohe bevolking op de wetgevende en de uit
voerende macht.
Vele leden ontkenden, dat de toestand waar
voor de Britsohe regeering zidli geplaatst ziet,
in hoofdzaak dezelfde is als die, waarmede de
Nederlamidsche Regeering Tekening heeft te
houden. Een politiek, alls door de vorige leden
voorgestaan, zou in Nedenlandsch-Indië van eeu
laakbare Slapheid ten opzichte van de handha
ving van het gezag helbben getuigd, waarvan
betreurenswaardige gebeurtenissen, als nog
versch in het geheugen liggen, het gevolg zou
den kunnen zijn, zeer ten nadeele vooral der
inheemschen.
Deze leden hadden voorts de oprdohtang van de
Vaderlamdsche Olub betreurd, omdat deze on-
venrnijd'elijik leidt tot verscherping der tegen
stellingen tusschen de verschillende rassen,
hetgeen zij hoogst bedenkelijk achtten.
Voorts zouden deze leden den raad willen
geven, om de emigratie van Java naar de an
dere eilanden, met name naar Sumatra, te be
vorderen.
Financieele beschouwingen
Vele leden beschouwden den financieelen
toestand van Nederiandsch-Indië als verre van
gunstig. Vooral de prijzen der voortbrengselen
van den bodem, als rubber, koffie, suiker en
taJbak, zijn sterk gedaald. Verhooging van mid
delen kan naar het oordeel der leden, hier aan
het woord, weinig effect sorteeren.
•De uitgaven zijn in de laatste vijf en twin
tig jaren aanmerkelijk hooger geworden, door
dat op allerlei gebied, bijvoorbeeld onderwijs,
irrigatie, wegenbouw en gezondheidsdienst,
weer veel is gedaan; indien nu gedurende en
kele jaren, wegens den abnormalen crisistoe
stand, in kalmer tempo werd gewerkt, zouden
deze leden dit niet bedenkelijk achten.
Eenige andere leden drongen aan op finan
ciering der Indische crisisuitgaven op dezelfde
wijze, als in Nederland geschiedt, dit wil zeg
gen uit een crisisfonds.
De Landvoogd
Eenige leden, hoewel niet in alle opzichten
kunnende instemmen met het beleid van den
tegenwoordigen Gouverneur-Generaal, verklaar
den niettemin waardeering te hebben voor de
wijze waarop hij zich van zijn zeer moeilijke
taak heeft gekweten.
Verhouding tusschen G. G. en Opperbestuur
Mede naar aanleiding van het gedrag van
den Regeeringsgemachtlgde voor Algemeene
Zaken in het proces_Soekarno, betoogden ver
scheidene leden, dat de G.G. zich door dezelfde
beginselen moet laten leiden als het opperbe
stuur.
Eenige leden waren van oordeel, dat de Mi
nister over de kwestie.Kiewit de Jonge in zijn
Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer
had moeten zwijgen. De verhouding van den
G.G. tot den Minister brengt h.l. zeer zeker
mede, dat de G.G. verantwoordelijk is aan den
Minister voor zijn algemeen beleid. Dit is ech
ter niet de verantwoordelijkheid van een on
dergeschikten ambtenaar tegenover zijn chef,
doch een „staatsmansverantwoordelijkheid", d.
w.z., dat de Minister zich er van'moet onthou
den na te gaan, of in bijzonderheden wel alles
geschiedt, zooals de Minister het zelf zou heb
ben gedaan, indien hij G. G. ware geweest.
De R. K. Staatspartij en Indië
Eenige leden maakten de opmerking, dat
vooral in den laatsten tijd, gelijk trouwens ook
reeds somwijlen eerder, uit katholieke kringen
zeer radicale uitingen werden vernomen met
betrekking tot de verhouding tusschen Neder
land en Nederiandsch-Indië, waarbij wordt aan
gedrongen op eindelijke liquidatie der koloniale
verhouding.
Vele leden bestreden dat betoog. In het pro
gram van actie 1929 werd, zoo merkten zij op
in aansluiting aan het R. K. Staatsprogram,
vastgesteld 13 Mei 1922, volkomen duidelijk het
doel van de politiek der partij als volgt om
schreven: „Voortgezette voorbereiding van
staatkundige zelfstandigheid binnen het Rijks
verband van de deelen des Rijks buiten Europa,
onder handhaving der Nederlandsche leiding".
,,De zeven Provinciën"
Men verklaarde zdcih te kunnen vereenigen
met het voorstel, om de kosten tot herstel van
het oorlogschip „De Zeven Provinciën" ten laste
van Ned.-Indië te brengen, omdat dit schip in
het vervolg uitsluitend in dienst van
dat deel van het Koninkrijk ml staan.
Naa.r aanleiding hiervan wensebte men 'er
evenwel bij de Regeer ing op aan te dringen,
dat zij zoo spoedig mogelijk een nieuwe verdee-
liing der kosten van de Marine tusschen de bed
de gebiedsdeelen zoude tot stand brengen.
Mr. Drost heeft gesproken, als liberaal
voor liberalen. En hij heeft enkele goede
dingeen gezegd; o.a. het volgeende:
De liberalen meenen, dat de vrijheiti
allereerste voorwaarde is lot verhooging
van het geestelijk peil en vermeerdering
van de materieele welvaart aller Staats
burgers. Niet natuurlijk de vrijheid, die
bandeloosheid is en tot anarchie kan lei
denmaar die, welke ondenkbaar is zon
der gezag".
Wij kunnen dat bcjaknikken gelijk het
beste gemeenteraadslid, op een dorp natuur
lijk; want in de stad moet je als goed ge
meenteraadslid nooit iets goed vinden van
een ander en moet je veel praten.
Wij meenen, dat in zoo'n gezegde geen
sikkepitje liberalisme zit; dat liberalisme
wordt hier weggemoffeld als een gulden
door een goochelaar.
Want, Mr. Drost het gaat er eigenlijk ome
waar de vrijheid in bandeloosheid gaal
ontaarden; waar dus de vrijhenid de sterke
hand en den eveneens sterken teugel van het
gezag moet voelen.
Zoo zouden we kunnen vragen, of er niet
veel te veel vrijheid bestaat voor schrijvers
en uitgevers, zoodat op het punt van lezen
en plaatjes-kijken een tamelijke bandeloos
heid zich gevestigd heeft in ons stokstijve Ne-
derlandsche land?
Zoo wordt nog al geklaagd aan liberalen
kant over den druk en den dwang der sch
ciale wetgeving en wordt dat graag voor
socialistisch uitgemaakt.
Mr. Drost, hoe denkt u over de grens van
vrijheid en bandeloosheid hierMoeten
middenstanders totaal vrij zijn en werkge
vers kunnen doenwat ze willen?
Spelen met het woord vrijheid en dreigen
met het woord bandeloosheid zegt niets
Ieder is voor vrijheid en tegen bandeloos
heid.
Maar sommigen noemen vrijheid in hu-
welijk en echtscheiding bandeloosheid, ten
wijl anderen den huwelijksband vrijer wil
len maken!
Daar ligt het verschil!
Zevende leerjaar geen tweede maal doorioopen
By de Tweede Kamer is ingediend een wets
ontwerp tot aanvulling van de Leerplichtwet.
Het kan thans voorkomen, dat een kind, hij
het ontbreken van een achtste leerjaar aan de
school voor gewoon lager onderwijs, het ze
vende leerjaar voor de tweede maal moet door
ioopen alvorens vrij van leerplicht te zijn. De
groote land- en tuinbouw-organlsaties hebben
aangedrongen op aanvulling van de Leerplicht
wet in dier voege, dat deze groep van leer-
lingen van het nogmaals volgen van het ze
vende leerjaar worde vrijgesteld, indien zij
het onderwijs aan de lagere land- en tuinbouw
school gaan volgen.
De voorgestelde wijziging door invoeging
van een nieuw artikel 7bls, strekt daartoe.
Op het kasteel Hemmen is gisteren in den
ouderdom van 94 jaar overleden F. G. baron
van Lynden van Hemmen, oud-lid van de Eer
ste Kamer, oud-burgemeester van Hemmen,
oud-Dijkgraaf van Over-Betuwe.
UIT DE TEXTIELINDUSTRIE-
Ontslag wegens slapte
Wegens de heersehende slapte in de katoen
industrie heeft de firma van Heek en Co. aan
haar fabriek Kremersmaten te Enschedé zlcb
genoodzaakt gezien aan ongeveer 50 arbeiders
ontslag aan te zeggen.
PATER CLEMENS SUERMONDT O-P. j
Een merkwaardig jubileum
Dinsdag 28 April a.s. zal het 12% Jaar ge
leden zijn, dat de Nederlandsche Daminicaan
pater magister Clemens Suermondt te Rome
zijn taak aanvaardde als nieuwbenoemd lid der
pauselijke commissie tot critiscüie uitgave der
werken van St. Thomas, van welke belang
rijke oommissie hij thans president ia. Gezien
zijn leeftijd magister Suermondt is 44 jaar
is er alle reden te vertrouwen, dat deze
eminente Brabantsche geleerde nog een lange
reeks van jaren zijn wetenschap en liefde zal
kunnen geven aan zijn gewichtige taak, al ia
het dan óók waar, dat de jaren in Rome^
zooals in Indië, dubbel tellen.
MARIA-AVONDEN VAN TEO DE WITTE,
De declamator Teo de Witte te Schevenimgen
heeft voor de Meimaand een programma sa.
mengesteld gewijd aan de H. Maagd Maria. Er
komen liederen, lofzangen, verhalen en legen,
den op voor, betrekking hebbend op Onze Lleva
Vrouw. Ook de humor is niet vergeten.
DE BRABANTSCHE INDUSTRIE-DAGEN,
Na het wegnemen van een misverstand ten
aanzien van de vertegenwoordiging dor g&<
meente Roosendaal in het Algemeen. comit4
van de in September van dit jaar te houden
Brabantsche Industrie, is de burgemeester van
Roosendaal, de heer Aug. Coenen, alsnog toe
getreden tot en opgenomen in het algemeen
comité.
OPENSTELLING TELEFOONKANTOOR
MONSTER.
Met ingang van 27 April a.s. wordt bij wijze
van proef de openstelling van het P. T. T.-
kantoor te Monster voor den telefoondienst
verlengd. Genoemd kantoor is dan onafgebro
ken telefonisch bereikbaar van 7 tot 21 uur.
GEPENS. VICE-ADMIRAAL QUANT.
De g&pensiionneerde vice-admiraa-1 L. 3.
Quant heeft gisteren afscheid genomen van
den minister van Defensie.
