LUI
de
acceleratie
.ver
FEUILLETON
Wet
op de
organisatie
bedrijfs-
ONZE RADIO-OMROEP
SPORT EN SPEL
LUCHTVAART
Voorbereiding van
werkverruiming
HET INSIGNE.
DONDERDAG 7 MEI 1931
DE RECHTSTOESTAND VAN
MILITAIRE AMBTENAREN
DE RONDE VAN DUITSCHLAND
VERDRONKEN
MARKTBERICHTEN.
Normen voor het „algemeen
programma"
De algemeene programma-commissie heeft
thans hrar definitief standpunt bepaald, ten
aanzien van den aard van het algemeen pro
gramma en van den Minister van Waterstaat
bericht ontvangen, dat deze daarmede instemt.
In qpo. schrijven 33.n de oniroepvereenigdngen
heeft zij dit standpunt naar de Radiobode, als
volgt omschreven
De grenzen ter bepaling van hetgeen wel
en niet tot het Algemeen Programma kan be-
hooren, zullen steeds rekbaar zijn, omdat deze
grensbepalingen ten deele onderhevig zijn aan
subjectieve factoren. Het is der commissie dan
ook niet mogelijk normen vast te stellen,
waardoor voor elk voorkomend geval bepaald
kan worden, of een zeker programinauummer
onder het Algemeen Programma kan worden
gebracht.
"Wel zijn algemeene richtlijnen mogelijk,
waardoor groepen van uitzendingen worden
toegelaten en andere groepen worden uitge
sloten.
De commissie heeft gemeend, geheel zich
baseerend op de aanwijzingen te dien opzichte
door den Minister reeds gegeven, deze richt
lijnen naar twee zijden te moeten aangeven
en wel
1. Door een lijn te trekken, binnen welke de
uitzendingen in het Algemeen Programma be
slist zijn toegelaten, d.i. derhalve een positieve
norm. De commissie vindt aanleiding tot het
geven van deze positieve norm, in het adjectief
„algemeen", waardoor wordt aangegeven, dat
de uitzendingen positief een zeker algemeen
karakter moeten dragen.
2. Door een lijn te trekken, buiten welke de
uitzendingen in het Algemeen Programma he
slist zijn verboden, d.i. derhalve een negatieve
norm. De oommissie steunt het geven van deze
norm op de bewoording van de door den
Minister aan de commissie gegeven aan
wijzingen.
Deze beide normen nader omschrijvende,
komt de commissie tot het standpunt, dat het
Algemeen Programma aan het volgende moet
voldoen
I. Een belangrijke groep van luisteraars,
onverschillig welke wereld beschouwing zij ook
aanhangen, moet met nut en genoegen kunnen
luisteren. Strikt wetenschappelijke voordrach
ten, die alleen voor deskundigen en vakge-
nooten zijn bestemd, zijn uitgesloten; populair-
Wetenscliappelijke zijn toegelaten, ook al zal
niet iedereen daarin belang stellen.
Niemand mag bepaaldelijk uitgesloten zijn.
De voordrachten moeten dus zich niet richten
uitsluitend tot hen, die zich opgegeven hebben
of bepaalde leermiddelen aangeschaft. Der
halve zijn cursussen uitgesleten, in tegenstel-
ling met causerieën, ook al hebben deze ver
schillende vervolgen op andere dagen, dan door
't Algemeen Programma worden uitgezonden.
II. Het Algemeen Programma moet zoo
danig zijn, dat niemand er redelijkerwijs aan
stoot aan kan nemen. Ofschoon dit criterium
negatief is, kan het toch bij ruime toepassing
aangewend worden tegen de neiging om liet
programma op laag peil te brengen daaraan
kan toch menigeen zich stoolen. Door dit
criterium zijn uitgesloten frivole muziek, ruwe
woorden, vloeken, e.d., maar van den anderen
kant worden ook er door uitgesloten gods
dienstige oefeningen, dogmatische uiteenzet
tingen, die een polemisch karakter dragen,
ethisclï-dogmatische verhandelingen, in zoover
die anderdenkenden in onaangename spanning
brengen, wijsgeerig-ethische bespiegelingen, in
zoover die van dezelfden aard zijn, e.d.
Bij litteraire voordrachten is er verder reke
ning mede te houden, dat het gesproken woord
een anderen indruk maakt dau het gedrukte,
zoodat aan de uitzendingen zwaardere eisc-hen
zijn te stellen, dan aan hetgeen door de druk
pers wordt verspreid. Voor de uitzendingen kan
wat de aanstootelijklieid betreft, als maatstaf
gelden „Wat in de huiskamer kan worden
toegelaten".
Een ontwerp van wet door de Algem.
R. K. Werkgeversvereeniging en
't R. K. Verhond van Werk
gever svakv er eeniging en
REORGANISATIE VAN DEN STAATS
DIENST MET BETREKKING TOT
SOCIALE AANGELEGENHEDEN
MGR. j. h. G. JANSEN NAAR ROME
Wij vernemen, dat Z, H. E. Mgr. J. H. G.
Jansen, aartsbisschop van Ubrechit, Vrijdag
ochtend a.s naar Rome zal vertrekken om
daar deel te nemen aan de Rerum Novarum-
herdenking.
PROF. P. GROENEN
Naar het „Centrum" verneemt, zal prof. P. G.
Groenen, hoogleeraar in de bijbelwetenschap
pen aan het Groot Seminarie te Warmond,
eerlang als zoodanig aftreden.
Door een studiecommissie uit de Algemeene
R. K. Werkgeversvereeaiigang en het R. K.
Verbond van Werkgevers Vakvereemigingen is
een ontwerp van wet op de bedrijfsorganisatie
saam-gesteld, weik ontwerp door heide organi
saties met algemeene stemmen is aangenomen
Dit ontwerp van wet bevat een poging om
hot voorontwerp van Wet op het instellen van
bedrijfsrad-en, door den minister van Arbeid
Handel en Nij1 verheid aan de Hoogen Raad van
Ai beid om advies gezonden, te amendeeTen.
In de Toelichting op het ontwerp wordt ge
zegd, dat deze proeve „vooral we-nscht tege
moet te komen aan een ernstig bezwaar, dat
tegen het voorontwerp van Minister Ver
schuur wordt gevoeld en dat aldus, kort gefor
muleerd, kan worden samengevat: het voor
ontwerp-Verschuur stelt per parmenente Over
heidsorganen in, terwijl dezerzijds parmenente
Bedrijfsorganen worden gewenscht. Het voor
ontwerp vertoont te zeer de karakter-eigen
schappen va;n de Kaniers en Raden van Arbeid
en te weinig van de Bedrijfsvetreeniglnge^ be
doeld in de Ziektewet, zij gelijken te veel op
de Kamers van Koophandel en te weinig op
de lichamen als den Middenstands- en Nijver
heids-raad. Het zijn te veel organen van zelfbe
stuur en te weinig autonome bedrijfsorganen
geworden. Bij de totstandkoming ervan speelt
de Minister e ente groote rol en spelen de
vakvereeniging van werkgevers en arbeiders een
te kleine rol. Zij voorziet niet in een bestaande
behoefte, maar laat een door den Minister uit
drukkelijk in de Tweede Kamer erkenden
reclitsnood bestaan.
In dit gewijzigd voorontwerp ls uitgegaan
van de gedachte, dat de bedrijfsorganisatie zal
moeten groeien uiit het overleg tussclien de ver.
eenigingen van werkgevers en arbeiders em dat
de taak van de Overheid daarbij niet moet zijn
om zelf de organen in het leven te roepen, maar
om die vrijwillig tot stand gekomen organen
-te erkennen, nadat zij eerst zoowel door deze
Wet op de bedrijfsorganisatie, als door tal van
speciale wetten de oprichting van die bedrijfs
organen krachtig heeft bevorderd. Heeft de
Overheid aldus haar taak verricht, dan mag
worden verwacht een verwachting, waarvan
dezerzijds zeer stellig is uitgegaan dat het
bedrijfsleven reeds terstond in beteekenenden
omvang van deze wettelijke mogelijkheden ge
bruik zal weiten te maken, gelijk zulks op het
terrein der Ziektewet met de stichting van vol
waardige bedrijfsvereenigingen in zoo, verheu
gende mate het geval is geweest.
Door in tegenstelling met het voorontwerp
van den Minister als taak der Overheid aan te
wijzen, dat zij vrijwillig tot stand gekomen
bedrijfsorganen erkent, kan daarenboven aan
stonds aan deze organen oen veel belangrijker
en uitgebreider terrein van werkzaamheid wor
den toevertrouwd, dan uit den aard aan speciale
overheidsorganen kan worden gegeven.
Het perspectief, dat een aldus opgezette be
drijfsorganisatie aam de vakvereeniging van
werkgevers en arbeiders biedt, is belangrijk
ruimer dan in het voorontwerp is ontworpen".
Het gewijzigd voorontwerp poogt zoo zegt
de Toelichting verder op eenvoudige wijze
uitbreiding te geven aan de reeds in de Wet
op de C. A. neergelegde grondslagen van collec
tieve private rechtsvorming en aan de regeling
van het vakvereenigingsrec-ht, gelijk die in
bedoelde wet, zoowel als in de Ziektewet partieel
en incidenteel is tot stand gekomen.
Teneinde het voorontwerp niet al te uitge
breid en ingewikkeld te maken doch alleen
daarom is de op-lossing van de in de practijk
der Ziektewet gebleken moeilijkheid om uit te
maken wait een bonafide vakvereeniging eigen
lijk is, verwezen naar een A-lge-meenen Maat
regel van Bestuur. Wij achten echter een wet
telijke regeling dezer materie dringend nood
zakelijk.
Tevens is in het ontwerp een begin gemaakt
met de stichting van een zelfstandige recht
spraak in arbeidszaken, geheel in overeenstem
ming met de door de Tweede Kamer aangeno
men Motie-Samnes.
Een verder voordeel van het gewijzigde voor
ontwerp is, dat het zich aansluit bij de In
Nederland ingeleefde verhoudingen, die in de
vakbeweging 'van werkgevers en werknemers
bestaan. Past in het systeem van den Minister
slechts één bedxijfsraaid per bedrijf en wordt
zoodoende dwang tot samenwerking van bovenaf
opgelegd, in het gewijzigd voorontwerp wordt
aan het kostbare be-zit der autonomie van werk
gevers- en arbeidersve-reenigingen niet getornd.
Aan de vrijheid op geestelijk en moreel gebied
wordt zoodoende geen geweld gedaan. Dat tegen
een overmaat van bedrijfsorganen, vooral wan
neer zij door hun geringen omvang ge-en vol
doende levenskracht bezitten, moet worden ge
waakt, spreekt vanzelf. Het gewijzigd ontwerp
geeft de middelen aan om moodelooze versnip
pering te keeren, onder meer d-oor instelling
van een oommissie van bijsta-nd en advies, waar
in de centrale vereenigingen van werkgevers
en arbeiders worden opgenomen.
Doordat in het geheele gewijzigd voorontwerp
de ei-gen werkdadigheid en de eigen aansprake
lijkheid van de organen der vakbeweging o-p
den voorgrond zijn gesteld, bevat het gewijzigd
voorontwerp veel minder dwingende bepalingen
dan het voorontwerp-Verschuur. Zeer véél zal
kunnen worden overgelaten aan de statuten van
het bedrijfsorgaan, welke niet worden vastge
steld door de Wet of d-oor den Minister, maar
door de vakbeweging zelf.
De Wetgever beperkt zich hierbij tot het
scheppen der nieuwe juridische vormen, waarin
dit collectieve recht moet worden gehuld.
Tenslotte worde als algemeen voordeel van
het gewijzigd voorontwerp genoemd, dat de hier
ontworpen regeling elk conflict tuesohen de
bedrijfsorganen eenerzij ds en de vakbeweging,
de collectieve contracten en de bedrijfsvereeni
gingen anderzijds, volkomen uitsluit. In het
voorontwerp-Verschuur staan de bedrijfsraden
©enigszins apart, los en zelfstandig van de vak
beweging, in ons voorontwerp is dat alles orga
nisch één en homo-geen".
De Studiecommissie, welke het ontwerp
samenstelde, bestond uit de hoerenJ. P. J.
Asselbergs, voorzitter, L. v. Aken, J. C. Borger,
H. W. D. Hellebrekers. L. G. Korten-horst, C.
P M. Romme, B. J. M. van Spaendonok, P. J.
Spoorenberg, M. P. L. Steenbe-rghe en Oh.
S-tulemeijer.
In West-Noord-Brabant
ZAL
DE WERKLOOSHEID NOG VAN
LANGEN DUUR ZIJN?
Dinsdagmiddag vergader-de de commissie
tot voorbereiding van werkverruiming in wes
telijk N.-Brabant t-e Roosendaal. Besloten werd
stapan te do-e-n om, wann-eer d-e werkzaamhe
den in d-e werkverschaffingen worden ven-
min-d-erd en er beperking van 't personeel zal
plaats hebben, d-eze beperking te doen geschie
d-en in overleg met de commissie of met het
betrokken gemeentebestuur.
Vervolgens werd een schrijven behandeld
van Ge-d. Staten van Noord Brabant gericht
tot diverse gemeentebesturen van Westelijk
N.-Brabant betreffende plannen tot verbeteren
van de zeedijken in deze pr-ovincie. Besloten
werd binnen afzienbar-en tijd een vergadering
te beleggen waar naast de betrokken gemeen
tebesturen d-e polderbesturen zullen tegen
woordig zijn ten einde overleg te pl-egen over
de uitvoering van d-eze werken
Van verschillende zijden werd medegedeeld
dat de werkloosheid in N.-Braban-t nog zeer
groot is en hot i-s vreeze-n -dat zij nog van vrij
langen duur zal blijven. Men hoopte, dat d-e
commissie zal trachten in d-it euv-el zooveel
mogelijk tegemoet te kom-en door d-e plannen
tot verbetering van de afwatering van West
Brabant en bovengenoemde verzwaring van
dijken in verschillende polders te bevorderen
VROUWELIJKE DOCTOR DER
R. K. UNIVERSITEIT.
Onze me-dedeeling, dat de Eerw. Zuster Agnes
Dicker, die Zaterdag tot doctor in de klassieke
letteren promoveerde, da eerste vrouwelijke
doctor van onze R. K. Universiteit was, blijkt
achteraf onjuist. Wel was Soeur Agnes (die
geboortig is uit Deventer) de eerste olass-ica,
die, na geheel haar studie in Nijmegen te hebben
gemaakt, promoveerde, doch de eerste vrouwe
lijke Nijmeegsehe doctor was zij niet. Zij had
reeds drie voorgangsters, o. w. oo-k een reli
gieus©.
UIT HET SCHILDERSBEDRIJF
Te Maastricht
EEN ULTIMATUM GESTELD; HET
COMPROMIS VERWORPEN
Thans staat de contractactie te Maastricht
voor het schildersbedrijf in dit stadium, meldt
de „Volkskrant" dat door de gezellenorganisa-
ties een ultimatum is overhandigd aan den
secretaris van de delegatie, welke -namens de
schilderspatroons optreedt, en waarin vermeld
staat, dat wanneer het laatste getroffen be-
sturencompromis vóór 11 Mei a.s. niet is aan
vaard, op dien dag de staking een feit zal zijn.
De delegatie van de patroons zoowel als de
arbeiders besturen hadden elkander in een com-
promis gevonden, welk compromis door de
werkgevers is verworpen.
De staking zal een 120 schilders omvatten,
waarvan er 81 zijn georganiseerd in den R.K
Bouwvakarbeidersbond en 25 in den Ned.
Schildersgezellenbond, waarmee volledige sa
menwerking is.
EEN WETSONTWERP INGEDIEND
UIT HET BOUWBEDRIJF
Staking geëindigd
MEN IS TOT OVEREENSTEMMING
GEKOMEN
De staking onder de bouwvakarbeiders te
Delfzijl, die de vorige week Woensdag en in
de gemeente Appingedam Maandag j.l. uitbrak,
om-dat het contract wa-s afgeloopen en de
patroons een andere regeling wenschten, is
na gehouden besprekingen te Appingedam tus-
schen de patroons en de afgevaardigden der
werknemers-organisaties, geëindigd. Men is
inzake de arbeidsvoorwaarden tot overeenstem
ming gekomen.
Bij het conflict waren zoowel de leden van
den Algiem-eenen Ne-derlan-dschen bouwarbd-
dersbond, als die van den Nederi, Christelijken
bouwarbeidersbond betrokken.
UIT HET LANDBOUWBEDRIJF
In Zuid-West-Brabant
EEN ULTIMATUM AAN DE KATHOLIEKE
WERKGEVERS
Naar de „Volkskrant" meldt, hebben de
Maandag voor den krimg Hoogerbeide verder
gevoerde besprekingen geleid tot een voorloo-
pig accoo-rd tusschen deu R. K. Landarbeiders-
bond en de neutrale patroons. Laatstgenoemde
zullen de 26 cent betalen en zich verder aan
passen aan de uitspraak, welke van de arbi
trage-oommissie voor den kring Steenbergen is
te verwachten.
De arbeiders hebben vergaderd in Woens-
drecht, Ossend-recht en Hoogerbeide.
De arbeiders wezen eenparig af de besluiten
van de katholieke werkgevers, die in dezen
kring het uurloon zullen verlagen tot 20 cent
en geen arbitrage zeggen te aanvaarden.
Naar h-et blad verneemt, besloten de arbei
ders den katholieken werkgever-s 'n ultimatum
te zenden, waarbij wordt gedreigd den arbeid
op korten tennijn te zullen neerleggen, Indien
deze werkgevers niet heel spoedig o-p hun be
sluiten terugkomen.
VERVENERSSTAKING GEëINDIGD
De vervenersstaking te Enimer-Com-pascuum
is opgeheven, nadat de werkgevers en werk
nemers zich onderworpen hebben aan het voor
stel van den Rijksbemiddelaar Mr. S. de Vries.
Gisteren is het werk hervat.
De Rijks-bemiddelaar had voorgesteld, dat een
Rijks-accountant zou nagaan of de verkoopprijs
van de turf thans lager is dan de productie
kosten van de turf volgens loon-contract 1930.
In dit geval zou het loon geregeld worden
n-aar het tarief van 1928.
Het bestrijkt het geheele gebied van het
militaire ambtenarenrecht
Bij de Tweede Kaïmer is een wetsontwerp
ingediend houdende re-gel-en betreffende den
rechtstoestand van de militaire ambtenaren.
Hieraan wordt het volgende omtlee-nd;
Na een historisch overzicht te hebben ge
geven, zegt de regeering, dat het onderhavige
ontwerp het gelieele gebied, van -bet militaire
ambtenarenrecht bestrijkt. Het be-treit dus
niet slechts d-e rechtspraak, doch ook de mid
delen tot bewaring en verwezenlijking van
recht en het materieele recht.
Daarbij is, zoowel wat den inhoud, als writ
den vorm betreft, aansluiting -gezocht aan de
Ambtenarenwet 1929.
Voor het ontwerp is, na overweging het stel
sel gekozen, voor al die bepalingen, waarin
het militaire ambtenarenrecht met het. bur
ger ambtenarenrecht evenwijdig zal loop-en
zonder meer naar d© Ambtenarenwet 1929 te
verwijzen.
Het ontwerp tot wet verheven, zal alleen
gelden binnen de moederlandsche rechtssfeer.
Dit wil praetdsch zeggen, dat de ingestelde
rechtspraak in ambtenarenzaken al-leen zal
gelden voor die besluiten, handelingen en wei
geringen van administratieve organen, welke
beheerseht worden door 't recht hier te lande.
De regeling van de rechtspraak in het ont
werp "Wijkt van dien der Ambtenarenwet in
-hoofdzaak in 2 onderdeel en af; a. de bevoegd-
heid van den rechter is voor de militarre
ambtenarenzaken enger gesteld ten ernde te
voorkomen, dat de militaire discipline en tucht
-ZT». op d-en ambtenaren rechter zou-
den kunnen lijden; b. <le organise van de
gerechten is aan de behoefte van kennis van
d© militaire verhoudigen ook forn-nen de ge
rechten aangepast.
Wat h-et snib a. gesteld© betreft, wordt g
medegedeeld, da-t evenals voor de burgeram
naren ge-l-dt, ook aan den militairen m e-
narenreobter de rechtsspraak in pe-nsioaiza^
ken onttrokken blijft Hetzelfde geldt vooi
disciplinaire e-n aanverwante zaken.
Amt. 3 van het ontwerp 1-egt dienevo-lgens
vast, dat -beroep ingevolge de Militaire Ambte
narenwet niet zal kunnen wonden in-gesteld te
gen Ibesflissingen ingeval-ge d-e hij of krachtens
da wet op de Krijgstucht gegeven regelen ge
nomen.
Op dit al-gemeen beginsel laat art. 3 echter
één uitzon-dering toe, n.l. voor ontslag van mi
litaire ambtenaren op grond van art. 69 van
-de Wet op de Krijgstucht. Dit omslag zal,
wordt het ontwerp aangenomen aan den mili
tair-en ambtenaren-rechter volgens de gefwome
procedure kunnen worden onderworpen.
De militaire gerechten zullen i-n tegenstel
ling met de -bungergeredhten met vijf in plaats
van met drie leden recht spreken.
I-n eersten aanleg in Militaire zaken zal
steeds opt-reèe-n -het Ambtenarengerecht, tot
welks rechtsgebied de gemeente 'e Gravenhage
behoort.
Voor dlit Ambtenaremgereoh-t word t door den
-minister va-n Defensie een militaire ledenlijst
vastgesteld. Bij de -behandeling van militaire
gedingen treden telkens twee leden van die
lijst, volgens een tevoren opgemaakten rooster
aangewezen naast d-e -burgerleden op en wel
twee leden van -de zee- of vam de landmacht,
naarmate het hesHu-i-t de handeling of de wei
gering (om te besluiten of te handelen) in het
klaagschrift aangevallen wordt beheerseht
door de alge-meen verbindende voorschriften
voor de zee, of door die voor de landmacht.
In hooger beroep zal voor den Oemtralem
Raad een soortgelijke regeling geldien.
TOELATING ADELBORSTEN
De Minister van Defensie brengt ter ken.
nis van belanghebbenden, dat in 1931 bij het
Koninklijk instituut voor de marine, te Wil
lemsoord, kunnen worden toegelaten, op de
voorwaarden, vervat in het reglement voor
genoemd instituut:
22 adelborsten voor den zeedienst; 8 adeL
boisten voor den stoomvaartdienst; 4 adelbor-
sten voor de administratie.
Voor inlichtingen wordt verwezen naar het
reglement voor genoemde inrichting, dat koste
loos verkrijgbaar is bij het Departement van
Defensie (Hide afd. A) en bij den commandant
van het Koninklijk instituut vóór de marine,
te Willemsoord (Den Helder).
DERDE ETAPPE
Incident te München
Men seint ons uit München d.d. 6 Mei:
Vandaag werd in de Ronde van Duitschland
de derde étappe Ulm—Ausburg—München, een
afstand van 217.6 K.M. afgelegd. De deelnemers
waren de vermoeienissen van Dinsdag nog niet
geheel te boven gekomen, doch vandaag was de
weg door de Beiersche hoogvlakte veel gemak
kelijker, aangezien daar geen hellingen van be-
teekenls voorkomen. Slechts enkele malen
trachtten enkele rijders voor te komen, doch na
genoeg zonder succes. Daar de Münchener po
litie verzuimd had, voor de aankomst van de
deelnemers de noodige voorbereidende maatrege
len te treffen, had de 34 man sterke groep, die
tegelijk aankwam, moeilijkheden te overwinnen
om tot het doel te geraken, daar talrijke wiel
rijders en auto's zich op den weg bevonden, om
van de aankomst getuige te zyn. De manschap
pen, die aan de spits reden, konden nog pas-
seeren, doch de Italianen kwamen zeer in het
gedrang waarbij Dinale door een kleinen auto
werd aangereden en kwam te vallen, terwijl ook
Giuntelli en Krier (Luxemburg) kwamen te val
len. Frascarelli wond zich daarbij zoo op, dat
hiivan zijn rywiel sprong en den chauffeur,
die Dinale aangereden had, een pak rammel gaf.,
Dinale werd daarop door zyn landgenoten te
voet naar het eindpunt gebracht. Hjj had enkele
kwetsuren opgeloopen. Tengevolge van deze
moeilijkheden werd de tijd voor alle 34 Seljjk
gesteld met 7 uur 14 minuten en 7 seconden. Al
leen voor Franssen (Nederland) werd een uit-
zondering gemaakt, die als laatste kwam met
uur 17 mk 17 sec.. By de eindspurt wist Wau-
ters (België) nog een voorsprong te behalen,
zoodat hij Antennen en Buse nog eemge lengten
achter zich liet. Vervolgens kwamen Frana
^Luxemburg). Stöpel (Duitschland), Bruane
België), Bulla (Oostenryk) en Degraeve (Bel
gië) terwijl alle overigen, dus ook de Neder-
lander Valenten, op de 10e plaats werden ge
steld In het klassement komen Buse (Berlijn)
en Stöpel op de eerste plaats met 26 uur 15 mm.
rt sec en 35 punten, daarna Frantz (Luxem-
burgl met 34 punten en Metze met 31 punten
en denzelfden tyd.
TEGEN DE „DAGERAAD"
Zond-jMï 10 Mei wordt te Kerkrade een
protestmeeting gehouden tegen de propaganda
der vrijdenkers in Limburg. Als sprekers treden
op pater Jacobs en de heer Jos. Pelzer, secre
taris van den R.K. Mijnwerkersbond,
DOOR DEN STROOM GEDOOD.
Tijdens zijn werkzaamheden kwam de 35-
jarige F. Oyen, uit Budel in een fabriek te
Overpelt (B.)in aanraking met den draad der
electrische hoogspanning, met het gevolg, dat
hij op slag gedood werd.
Het zesjarig zoontje van schipper Zuidland
te Nleuweschans is gisteren verdronken.
KIDSTON VERONGELUKT.
De Engelsche vlieger-millionnair Glen Kidston
is in Natal met den kapitein-vlieger T. A. Glad
stone doodelyk verongelukt. Kidston had vorige
maand een nieuw record gevestigd door het
traject Londen—Kaapstad in zes dagen af te
leggen.
Volgens Reuter bevestigen nad"®b<f,ic!^£
dat Kidston's vliegtuig door een storm is «ve
vallen, toen hy boven geaccidenteerd terrein
vloog. Landarbeiders aan den voet vian to
Tandjesberg zagen het vliegtuig, dat een
vleugels verloor, neerstorten. Kidston ls Best -
ven by zyn poging om de mogelykheid van een
luchtverbinding tusschen Johannesburg en Du -
ban te onderzoeken. Zyn dood wordt al„eme
betreurd.
Naar het Engelsch van Ben Bolt.
HOOFDSTUK I
DE ONTVLUCHTING
Een plotselinge windvlaag, die het stof
opjoeg, prikkelde de keel van no. 91 en. deed
hem pijnlijk hoesten, waardoor de tranen in
zijn oogen sprongen. Met de slip van zijn jas
veegde hij zyn otgen uit en, aangezien hij niet
tegen stukloon werkte, haastte hij zich abso
luut nii-et om zijn arbeid te hervatten.
Inplaats daarvan overzag hij d-e grauwe
steengroeve, waarin hij werkte, met wan-h-o-
pigen bük. Er vertoonde zich niets nieuws
aan zijn oogen. Daar waren de veroordeelden,
zijn kameraden in de gevangenschap, gekleed
in het opva-llende zij het niet flatteuse
uniform, dat door een bezorgde regeering ver
schaft wordt aan haar onderdanen, die van een
gemis aan eerbied voor de heilige wetten heb
ben blijk gegeven. De sombere m-utaen ver
hoogden nog het schooierachtige voorkomen
der ongeschoren gezichten. Hier en daar slen
terden gewapende cipiers, terwijl op een ver
hoogden uitkijkpost een militair, met de kara-
by'n onder den arm, een wakend oog over het
geheel hield.
Dat was alles; uitgezonderd dan een lichte
mistwolk, die op den wind over de steengroeve
kwam drijven en die, wanneer zij dichter werd,
voor dien dag een eind aan -het werk van de
ploeg zou maken. Niets nieuws dus voor een
man, die al sedert m-aanden, dag in dag uit
hetzelfde troostelooze beeld had aanschouwd.
No. 91 steunde wanhopig a-ls hij overdacht wat
hem, zoo gewend aan de afwisselingen van een
druk leven, tot een krankzlnudgmakeiide een
tonigheid was geworden.
Zwijgen daar, jullie!
De ruwe stem van een bewaker op eenigen
afstand overstemde het geha-k en geklop der
ge-reedschapp-en. Dan sprak achter hem, dieh-
ter bij nu, een andere stem:
Wat sta jij daar te suffen, n-o. 91. Schiet
op met die steenen, luiwammes.
No. 91 klemde de tanden op elkaar". Méér
dan alle andere vernederingen, aa-n zijn gevan
genschap verbonden, hinderde het hem zoo
te worden aangesproken door een man, die in
tellectueel verre zijn mindere was, m-aar wiens
tijdelijke autoriteit hij zwijgend -moest onder
gaan. Terwij-l hy zich -bukte om een blok steen
op d-en wagen te tillen, greep hem plotseling
een razend verlangen aan, daarmede het hoofd
van zijn kwelgeest te ver-pletteren en gedu
rende een fractie van een s-econde verkeerde
de bewaker in werkelijk levensgevaar. De ge
vangene, die met hem samenwerkte, ving ech
ter den wilden blik in zijn oogen op en fluis
terde haastig:
Pas op, ouwe jongen! Gooi die Steen op
den wagendat bespaart je heel wat diende.
Vandaag of morgen worde-n hem zijn hersens
toch wel ingeslagen, a-1 krijgt de e-e-n of an
dere arme 'bliksem er de „kat met negen
staarten" voor, geloof dat m-aar gerust.
No. 91 wierp den steen op den wagen en gaf
geen antwoord. Een plotselinge moedeloosheid
overviel hem. Twintig jaren aldus te mid
den van die naakte cellen, de kale gangen, de
geasfalteerde binnenplaats, die afschuwelijke
kapel met d-e verhoogde zitplaatsen voor de
cipiers, die d-e wacht -hielden terwijl de ande
ren baden, de steengroeven, de velden met de
sombere mistvi-agen, de gure Dartmoor-winden,
dat gereglementeerde leven, dag i-n dag uit,
de gevoelloosheid van vaak brute bewaker»,
de gemeenheid van zijn lotgenoote-n, d-e trooste
looze, verschrikkelijke, doodende eentonigheid
van dit al-les
Zijn hart kromp ineen, als hij aan de toe
komst dacht. De dood leek te verkiezen hoven
zulk een leven. "Meer dan eens was deze ge
dachte bij hem opgekomen en 'n week tevoren,
toen een man in zijn nabijheid op slag gedood
werd door neervallend gesteen-te, h-a-d hij met
plotselinge afgunst op het verminkte, doch in
den dood vredige gelaat neergezien, en had
don zijn lippen onwillekeurig gestameld; „Ach
...gelukkige kerel, gelukkige kerel!"
Twintig jaar! Bijna een menschenleef-tijd!
De gedachte werd hem te machtig. Het visi
oen der komende jaren was onverdraaglijk.
Mijn God, steunde hij, ik kan h-et niet
uithouden.
Zijn metgezel, een ouder ma-n, ving zijn
woorden op en sprak met ruwe sympathie:
Onder den indruk van het sombere weer,
kameraad? Zoo'n gevoel, alsof het leven al
die ellende en zoo, niet waard is, hè?
Dat is het opk niet, stiet hij hartstoehte-
lyk uit, en als het niet om één ding was, dan
Als je bedoelt, dat je genoeg van deze el
lendige rommel hebt en een kansje om u-it te
knijpen wilt wagen, ben ik je man, mijn zoon.
Ik denk, dat het de gedachte ia aan den buit,
die op je ligt te wachten
Neen! Het is de gedachte aan het gelaat
van d-en man, die oorzaak is, dat ik
Hola, ik snap je, Je bedoelt dat Je dit alles
verdraagt om wraak te kunnen nemen op
Zwijgen daar, jullie alsjeblieft.
Hoor die vervelende papegaai, foeterde de
oude gevangene, zwijgen hè?
Hij wierp een rotsblok op den wagen en ging
dan fluisterend verder:
Jij wil-t eruit knijpen om je te wreken op
den kerel, die je hierin draaide, hè, maar ik
Hij hield even op. Kijk me eens goed aan. Een
schooier, hé, een gevangene, hé. Zoo zie ik
mezelf ook in moedelooze oogenblikken
Hou je snater, no. 54! raasde de cipier.
Maak liever voort met dien wagen!
Voortmaken, hè? fluisterde de man zacht
jes grinnekend tot zijn kameraad. Niemand
maakt hier voort. Tijd in overvloed. Maar eens
kom ik eruit, en dan zal ik hard gen-oeg
voortmaken. Binnen een week ben ik dan
„Gentleman Joshua, Zed." met een auto en
een chauffeur van meze-lfl
Is 't waarachtig? vroeg no. 91, onwille
keurig eenigszins nieuwsgierig geworden.
Ja, er is een geheim, dat ik van den
Fransoos kreeg, die drie m-aanden geleden
Stierf, toen ik oppasser was in een hospitaal.
Een geheim, waai- groot geld in zit en waarmee
je een kere-1 kunt uitknijpen, die het banknoten
zal laten regenen. Al-leen de Fransoos kende de
waarheid, en ik alleen ik ken die nu. Ik kan
het haast niet uithouden. Ik hen maar bang,
dat ik het besterf, voordat ik aan h-et werk
kan gaan. Dat herinnert mij altijd aan een
liedje, dat ik eens hoorde v-an een meisje in
„Paddy's Goose" verdraaid aardig ding was
datover een ouwen blinden zeeman, die op
een viool speelde In de straten en alsmaar
droomde van een schat van zeeroovers, dien hij
wist op een verlaten eiland en dien hij niet
kon -gaan halen. Zoo gaat het met mij ook, ter
wijl ik hier ben, a-lleen heb ik geen viool om
op te spelen, enmaar mijn hemel, kijk de
mist eens.
No. 91 keek rond. Het mistwolkje dat over de
groeve was gedreven, en dat zoo straks nie-t
grooter wa-s dan een tafelblad, was in korten
tijd uitgegroeid tot een grauwe, dikke mist
bank, die in de steengroeve zelf neerdaalde.
De verhoogde wachtpost van den militair was
reeds geh-eel omhuld en terwijl de jo-ngste ge
vangene met verbazing de grijze deken, die
zich over de groeve uitspreidde, gadesloeg, be
gonnen de bewakers hun secties te verzamelen
waarbij zij luide bevelen schreeuwden voor den
terugtocht naar de gevangenis.
Wij z(jn weer klaar voor vandaag, merkte
-no. 54 schamper op. Zij schijnen bang te zijn
dat de een of ander er vandoor zal gaan!
De schreeuwerige s-tem van den bewaker,
wien hij een Ingeslagen sch-ed&l had voorspeld,
klonk door den mist, terwijl hij stond te razen
tegen d-en een of anderen stumper, die zich niet
■gehaast had in het gelid t© treden.
Schiet op daar, Harley! Wij kunnen niet
wachten tot een slak als jij meekruipt en
plotseling zweeg hij en gil-de dan heesch:
Terug, gooi neer dien hamer! Weg, zeg ik je!
Er klonk een wilde kreet van een man, die
ten laatste zijn zelfbeheersching had verloren.
Toen riep de bewaker weeT i-n doodsangst:
Die ven-t is gek! Grypt hem, houdt he-m
dan, jullie
Zijn woorden stierven weg in een rochelende
kreet. Een waanzinnige lach, die no. 91 deed
huiveren, klonk door den mist, dan de doffe
slag van een vallend lichaam. Van alle zijden
kwamen de bewakers aansnellen, terwijl zij
den mist met hun blikken trachtten te doorbo
ren. Een wild gelach overstemde het rumoer
van een algemeen gevecht. Dan riep een be
velende stem;
Sla dien gek neer!
Blijkbaar was het niet zoo gemakkelijk om
aan dit bevel te voldoen, want het gevecht
duurde voort en het viel ibet luisterende paar
niet m-oeilijk te hegrijpen, wat er gebeurd was.
N-o. 54 herkreeg zijn spraak.
Die heeft eindelijk zijn verdiende loon,
of ik ben een
Plotseling ophoudend, keek hij zijn gezel aan,
zijn gelaat een en a-1 verbazing.
Wel allemachtig! stamelde hij.
Wat,...
No. 91 voleinde zijn zin niet. Op eenmaal
begreep hij, wat zijn kameraad bedoelde. De
kans, waarvan deze 5 minuten geleden h-a-d
gesproken, klopte aan de deur. De mist en de
vechtende, krankzinnige boden een als door
den hemel gezonden kans.
Als je durftbegon no. 54 aarzelend.
Durf!
De jongeman lachte minachtend en het vol
gende oo-genhlik rende hij naar den uitgang
van de groeve. Juist toen zij deze bereikten,
dook voor hen 'n man uit den mist op. H-et was
een van de bewakers. Hij riep een alarm en
lichtte zijn karabijn op, maar no. 54, een zwaar
gebouwd man, sprong n-aar voren en zijn lin
kervuist trof met volle kracht de kaak van
den cipier. Als een blok viel deze neer, maar
in zyn val ging de karabijn af en het schot
waarschuwde led-er in de omgeving, dat meer
'moeilijkheden in aantoch-t waren.
Pech bromde no. 54. Wij zullen nu moeten
rennen, tif de kat met negen staarten
wacht ons!
Achter hen weerklonken schoten. Antwoor
dende kreten werden van links en rechts ver
nomen en beiden beseften, dat hun kans ml
niem was geworden. Toch renden zij voor de
lieve vrijheid, zonder verslapping of ook maar
de geringste gedachte aan overgave.
Zij wierpen zich in het struikgewas langs
den weg, die van de groeve naar de gevangenis
voerde, en eenmaal daarlr^ verborgen, met den
vriendelijken mist, die steeds dikker werd, als
bondgenoot, hielden zij een oogenblik halt om
-te luisteren. Er weerklonken haastige voetstap
pen op den weg, vanuit de richting van de groe
ve werden aanwijzingen geroepen, en het werd
beiden duidelijk, dat hun vlucht ontdekt was.
De honden zijn op jacht fluisterde no. 91
Ja, en wij zullen moeten rennen als hazen,
Zü snelden verder, tusschen de struiken door,
ROTTERDAM, 6 Mei. De prfizen heden be
steed aan de Coöp. Tuinbouwveiling Kotterda
en Omstreken. G. A. waren als volgt: Hou. kias-
komkommers le soort 2227 ct., 2e soort li J~-
ct., 3e soort 13—17 et., Holl. platglas komkom
mers le soort 22—33 ct-, 2e soort 18—29 ct-, oe
soort 1421 ct., bloemkool le soort 1119 ct-, ae
soort 913 ct., uitschot 5—8 ct. per stuk, sm
(Meikoning) le soort 5—8.10, 2e soort 2.30—5.30
snyboonen 1.28—1.40 per 100 stuks, komkommer-
stelt 23—30 ct., slavellen 6—15 ct., postelein ZO—
ct., stamprinsessen 1 per kg., spinazie 4—4s.ao
per 100 kg., peen 20 ct„ rabarber 25 ct. per dos.
tomaten A 57—67 ct., B 46—52 ct., C 50—63 CU,
CC 4546 ct. per pond, radys 3.405.80, seldery
4.10 per 100 bos. Aanvoer sla 653.000 krop.
ROTTERDAM, 6 Mei. Veilingsvereenlging Vrfla
Aardbeienveiling Charloisspinazie 40.30, stoof
sla 7—12 per 100 kg., sla 3.30—5.40, eieren ƒ4—
4.20, eendeieren 3.60 per 100 stuks, peen 20,
rdaijs 2.904.70, rabarber 2.504.50, selderjj
ƒ2.40—2.80, prei le soort ƒ2—2.60, 2e soort ƒ1—
1.80, peterselie 3.503.70 per 100 bos.
too min mogelük leven makend, en in enkel©
minuten bereikten zij den rand van het struik
gewas. Voor hen, zooals -beide wisten, lag een
open vlakte met aan de overzijde een bosch,
en daarachter de weg- n-aar Tavistock. Bij heU
der daglicht zou die open vlakte ongetwijfeld
onmiddellijke ontdekking beteekend hebben,
m-aa-r nu vergemakkelijkte de dikke mist hun
vluoh-t ten zeerste. Hun eenige risico was een
plotseling optrekken van den mist, maar no. 91
was, ondanks zijn betrekkelijke jeugd, een ge
traind sluiper en hij had menige raid op de
Duitsche loopgraven aan Ihet Westelijk front
in Egyptische duisternis geleid. Aandachtig
rondspeurend, begon hij het open veld over
-te steken, steeds voortsnellend, meit zyn hijgen
den makker op zijn hielen.
Een minuut ging voorbij, twee minuten, drie,
en zij waren reeds half weg, toen no. 54 over
een steen struikelde en zwaar neerviel. Het on
verwachte van den val ontlokte hem een kreet
van schrik, die als een pistoolschot door de
stilte klonk, maan- terstond sprong hij weer
overeind.
Niets gebroken, vooruit maat!
De jongste, die een oogenblik halt gehouden
had begon opnieuw te rennen, dicht door den
ander gevolgd. Zonder dat zij het echter wis
ten, hadden waakzame ooren de kreet, aan no. 54
ontlokt, opgevangen en minder zwaar geschoei
de voeten snelden voort, om hen op te vangen
alvorens zij het bosch zouden bereiken.
Zij werden zich van het dreigende gevaar
eerst i^wust, toen een windvlaagje als het wa
re een tip van den mistsluier even optilde en
hun een glimp toonde van het bosch, niet ver
der dan 20 meter voor hendoch enkele metera
daarvoor een figuur in blauw uniform de ka
rabijn in de hamd.
En waker schreeuwde no. 54 pas op.
Halt!
Het bevel van den bewaker klonk tegeHJK
m-et de waarschuwing van no. 54 maar ondanks
de dreigende karabijn, gehoorzaamde geen van
beide vluchtelingen aan het bevel.
(Wordt vervoigdjf
