ALGEMEEN OVERZICHT.
DE WERELD-HULDE AAN PAUS LEO XIII
Zonnebrand
PUROL
HEILIGENBEELDEN DOOR
GESLEURD
DE STRATEN
Monumenten uit de binnen
stad
Verjaging der religieuzen
geeischt
'.■00J:
VRIJDAG 15 MEI 1931
DE RE RUM NOVARUM-FEESTEN TE ROME
IN DE ST. JAN VAN LATERANEN
A FWIJKEN van den oorsprong is
■^A-bederf, terugkeeren tot den oor
sprong is genezing.
(Rerum Novarum)
MEN WIL ZE NAAR MUSEA
OVERBRENGEN
Charley beklaagt zich
NIEUWE GEWELDDADEN TEGEN KERKEN EN KLOOSTERS
IN SPANJE
BELGIE'S DEFENSIE-PLANNEN
Sensatie te verwachten
264 UUR OP EEN SCHOORSTEEN
DE BIOSCOOPBRAND IN JAPAN
HET CONFLICT BIJ DE
ROERE-MIJNEN
®°ömer tot President van Frankrijk
gekozen
Onder groot© spanning h-eefit te Versailles de
fra-asche nationale vergadering gestemd voor
presidentschap dier republiek. De oerste
stettming gat helt volgende resultaat:
Ooumer 442 stemmen, Briand 401, Hennesy
l5> Cach ia 10, Doumergue 7, Rickliin 6,
lebrun 4, Painlevé 2, Steeg 1, Renaudel 1,
^aglnot 1.
Doumer bleet drs 7 sibemmen beneden de
Volstrekte meerderheid, zoodiat eein tweede
stemming noodig was.
Tijdens de sehcirsiing trekken Briand en
hennesy bun candidatuur in.
De tweede zitting opende met een incident.
De Elzasser autonomist, Dablet, protesteerde,
dat de zes stemmen op den autonomist Ricklin
Uitgebracht, niet vermeld zouden zijn. De auto-
homisten en communisten maakten daarop een
verschrikkelijk lawaai. Het werd een leven als
een oordeel en eerst langzaam kon de stem
ming aanvangen.
Om vijf minuten voor acbt kan de stemming
gesloten worden.
De uitslag is spoedig vastgesteld. Doumex
heeft de overwinning!
Na een nieuwe schorsing wordt de stembus-
uitslag meegedeeld, waaruit blijkt, dat bij ^e
tweede stemming 893 biljetten in de bus zijn
Seworpen, waarvan 10 ongeldig, zoodat e
meerderheid is gedaald tot 442.
Doumer 'heeft echter 504' stemmen op zich
Vereen igd en is dus benoemd tot opvolger van
den heer Doumergue op het Elysée.
De heer Marraud heeft 334 stemmen van
^urtellisten, Painlevé heeft er 13, Briand 12,
Cochin 11, 7 stemmen zijn op verschillende can-
^daten verspreid.
Het meedeelen van den uitslag ontketent een
ontzaglijk bravo en men houdt zich moeilijk
in, om het zittingsprocesverbaal toe te laten.
De socialisten ondernemen een contramandfes-
iatie. In de congreszaal jouwen zij met de oom-
Uiunisten mee en zingen de internationale.
Haar de lessenaars klappen en de meerderheid
keet het roode koor te overstemmen.
De heer Doumer wordt door den voorzitter
gekozen geproclameerd en terwijl die zaal leeg
Stroomt en de voorstanders van de candida-
tuur-Doumer naar de zaal snellen, waar de
I nieuwe president wordt gecomplimenteerd,
i Wordt de heer Doumer met het gebruikelijke
ceremonieel naar de zaal-Maringo geleld, waar
bij ontvangen wordt door de leden van het
gouvernement.
rekenen,
den heer Doumer
DE NIEUWE PRESIDENT der Franscha
republiek; Doumer
De nieuw gekozen president der republiek
is een eenvoudig man, wien men veel filosofie
toekent. Hij moet op het oogenblik dat hij Ver
sailles verlaat voor den triomftocht zonder
praal naar het Elysée, wel de zonderlinge
spelingen van de historie bewonderen, die hem
naar het presidentschap hebben gevoerd, door
zijn bestrijders van voorheen, toen hij den 17en
Januari 1906 de overwinning moest laten aan
Armand Fallières, den candidaat der gema
tigde radicalen en republikeinen, gekozen met
behulp der rechtsche minderheid.
Doumer was toen de candidaat van het pure,
aectarische radicalisme. Hij was president van
de kamer, de meer rustige senaat deed de zege
palm aan zijn eigen voorzitter toekomen.
Zoo de candidatuur Doumer met gemengde
gevoelens is gesteund, zijn overwinning^ kan
niettemin op een groote sympathie
aangezien de persoon van
eerbied afdwingt-
Van dezelfde plaats van den voorzitters
zetel van den senaat, gekomen als zijn voor
ganger, komt hij ook voor wat de afgelegde
loopbaan betreft, uit hetzelfde kamp, mat de
zelfde ervaring toegerust, en zijn groote staat
van parlementairen en ministerieelen dienst
heeft met dien van den heer Doumergue een
frappante overeenkomst.
De heer Doumer heeft het belangrijkste punt
in zijn maatschappelijke carrière gevonden in
het gouverneur-generaalschap van Indo-China.
Hij keerde daarvan
terug, toen de Drey-
fusaffaire op haar
felst was, de politie
ke strijd het land In
twee vijandige kam
pen verdeelde, die
niet precies langs
de politieke schei
dingslijn liepen. De
persoon van Doumer
werd toen niet di
rect begrepen. Zijn
gematigdheid en zijn
voorzichtigheid, het
feit, dat zijn afwe-
Een caricatuur van zigheid hem buiten
den nieuwen had^ge-
presiaent. hem verdacht hij de
I linkschen en deden hem achterdochtig gade
slaan door rechts.
Men wist, dat Doumer een groote ambitie
I had en in Indo-China geslaagd was. Men
schreef hem een streven naar de leiding toe
en de boulevardiers vingen het woord van
Henri de Lavadan op, die hem een Napoleonis-
I tisch verlangen had aangewreven. Inderdaad
I toonde hij zich een'man van actie, die zijn
helder plan kloek volgde, maar niettemin slaag
de hij als voorzitter van de kamer niet, mis
lukte zijn greep naar het Elysée en als hij ook
al van tijd tot tijd als minister optrad, was
het meest in technische ministeries. Hij is niet
1 de man om veel van zich te doen spreken. Zijn
aard verzet zich daartegen. Hij is bekend als
lastig en als cassant in den omgang en zijn
Invloed op de parlementaire tribune sproot
voort uit de gevreesdheid van zijn streng,
daigneus, ad rem discours, zooals wel het meest
typisch bleek bij de rede, waarbij hij 6
lastingvoorstellen van minister de Las ere
vernietigde.
Maar onverzettelijk werker, taaie Auvergn
hardnekkig doorzetter, was hij eenige ma en
een voorbeeldig minister van financien, o.
op het kritieke moment voor den franc, zajn
bekwaamheid vond geen tegenspraat, zijn
tegriteit evenmin; deze eigenschappen en z«n
doctrinaire strakheid bovendien doeni in em
een angstvallig constitutioneel pres dent ver
wachten. Maar een die zijn surveillant* zal
verrichten en geen stoutmoedige mimsterieele
£ojirta,rï6S Zfll tofilfttsn.
Wat zijn persoonlijke situatie wel eenigszins
heeft gewijzigd In het radicale kamp, is het feit
dat Doumer zich altijd vijandig heeft betoond
tegenover de socialistische sympathieën van zijn
partij. Hij is daarvoor met de absolute vijandig
heid der socialisten beloond. Zijn koloniale
loopbaan vooral heeft hem echter de waardee
ring van hen, die niet van zijn schip zijn, ge
schonken en zoo van den heer Doumer bemid
delende tussehenkomst verwacht wordt, dan
heeft hij daarvoor alle kwalifceffite-n.
Geven wij thans een1 beknopt chronologisch
overzicht der prachtige carrière van den heer
Doumer.
Hij werd 22 Maart 1857 te Ourililag in de
Cantal, dus Zuid-Auvergne geboren en is dus
74 jaar oud. Hij is dus even oud als Thiers
was, 'toen deze zich het presidentschap zag
toevertrouwd en twee jaren ouder dan Grevy.
De overige presidenten waren tusschen de 50
en 60 jaren, uitgenomen Casimir Perrier, die
slechts 47 jaar oud was.
Doumer's weg leidde eerst naar het onder
wijs, dat hij als leeraar verliet ooi als kabi
netschef van Floquet zijn intrede in de poli
tiek te doen, bij t-ussch-entijdische verkiezing
gevolgd door het kamerlidmaatschap voor
I-non. Van 1889 tot 1S96 zat hij in de kamer
voor het district Auxerre en daarna opnieuw
voor Lao.n; hij werd niet gekozen bij de alge-
meene verkiezingen, doch trad in 1902 op
nieuw in de kamer, waar hij blijft tot 1910.
In 1912 werd hij senator van Corsica, later
werd hij steeds herkozen sinds den oorlog op
het program van de nationale unie.
Die parlementaire werkzaamheid belette
hem niet van 1896 tot 1902, gouverneur-gene
raal van Indo-China te zijn. Hij had zich in
het parlement aanvankelijk op financiën en
'belastingkwesties toegelegd en toen na den
val van het ministerie-Ribaut, Leon Bourgeois
het eerste uitsluitend radicale ministerie
vormde, kreeg Doumer de portefeuille van
financiën en ontwierp groote hervormingen.
In het bijzonder stelde hij de wet op de in
komstenbelasting voor en gaf een grooten stoot
aan de amortisatie der staatsschuld. Doch wat
de inkomstenbelasting betreft bracht hij 'het
niet verder dan een princiep-votum, dat een
verdaging beteekent.
Benoemd tot gouverneur-generaal van Indo-
Ohina werkte hij in de eerste plaats tot het
zelfstandig worden van de begrooting en het
verwezenlijken van de leening van 1898, die
200 millioeij francs opleverde voor de uitvoe
ring van utilibeitswerken voor deze kolonie.
Hij liet den spoorweg aanleggen van Lao-Cay
naar Ynan Toe en organiseerde de strategi
sche Golf van Tonkin, welke hij twee jaar
later deed occupeer en.
In zijn hervormingen vffn het bestuur hield
hij opruiming onder -de kleine Roofden der
vazalstaten van den keizer van Annam, hief
het onderkoningschap van Tonkin op, zette de
mandarijnen-provinciegouverneurs af en ver
anderde da protectoraats-organ-isatie in een
koloniaal behèe-r.
Hij keerde met groot gezag en als een ge
slaagd bewindvoerder naar Parijs terug.
Al-s gematigd radicaal tegenover een radi-
caal-socialist gesteld, verdedigde 'hij een krach
tige koloniale politiek en haalde zich de felle
bestrijding doo-r Jaurès op het hoofd,
Maar zijn gezag werd nog belangrijk ver
sterkt bij het schandaal der „fiches", toén hij
na kol. Rausset e,n den heer Guyo-t de Ville-
neuve geestdriftig het woord voerde tegen den
minister van oorlog, den radicaal Andrée, die
met behulp van loge en het Fiches-stelsel de
overtuiging der officieren naging om de Ka
tholieke en niet-masonnieke officieren in hun
carrière te hinderen.
Doumer protesteerde uit naam van den
vrijheidszin en vroeg een blaam wegens een
optreden, dat tegen het levensbelang van het
land inging.
Van dien tijd dateert ook zijn uittreden uit
de vrijmetselarij, in welke hij eerst een hu.
man-itaire beweging had gezien, maar die hij
had leeren kennen als een laag instrument
van verdeeldheid, vervolging
gedoe.
10 Januari 1905 werd hij tot president van
de kamer gekozen, tegenover den radicaal-
socialist Bnsson. Bij de presidentsverkiezing
van Januari 1906 dong hij naar de opvol
ging van Louibet. In de linksche voorvergade
ring kreeg hij 191 stemmen tegen Fallières 416.
Hij handhaafde zijn candidatuur. Te Versailles
kreeg hij veel stemmen van rechts, doch
bracht het maar tot 371 stemmen, terwijl Fal
lières met 441 stemmen gekozen was.
Hij had meermalen een portefeuille in be
langrijke ministeries ook in het kabinot-
Painlevé van één dag en ook Briand nam hem
meermalen tot minister van financiën.
In Januari 1927 volgde hij De Selves op als
senaatsvoorzitter, die vroeger de plaats van
Doumergue, naar het Elysée vertrokken, had
ingenomen. Hij werd met unanimiteit van
stemmen op dien. hoogen post gebracht.
en proteotie-
Een offensief tegen de standbeelden
in Londen
Stukloopen van Huid en Voeten
en Doorzitten bij Wielrijden
verzacht en geneest
i. Drogistö
Bij de graftombe van den Paus
der werklieden
(Van onzen correspondent.)
Rome, 14 Mei 1931.
A
Met een daad van pie-teit is hedenmorgen
alhier de internationale herdenking ingezet
der gebeurtenis, dat 40 jaar geleden de En
cycliek „Rerum Novarum" werd uitgevaardigd.
Het getuigt van den fijnen smaak der orga
nisatoren alhier, om in de Sint Jan van Late-
ranen deze herdenking te beginnen, dddr im
mers rust het stoffelijk overschot van den
grooten Paus der werklieden. Daar strekt,
boven zijn graftombe, de ascetische figuur van
dezen opperherder, door Tadolini uit marmer
gehouwen, nog zegenend de hand uit over dege
nen, die zijn graf met een bezoek vereeren.
Was het daarom niet treffend juist gezien,
om voor deze feestelijke herdenking bij dit
graf de tien duizenden te verzamelen, die uit
alle deelen der wereld den cijns hunner dank
baarheid komen -betalen voor het feit, dat dooi
de Encycliek over den toestand der werklieden
het aanschijn der aarde vernieuwd is
Nationale herinneringsfeesten culmineeren
thans in een huldebe-toog -bij het graf van den
onbekenden soldaat, dit internationale katho
lieke feest ging een zijner hoogtepunten vin
den in een eerbetoon -bij het graf van den alom-
bekenden generalissimus. Paus Leo XIII, inder
daad zaliger gedachtenis.
Uit alle wereldeelen zijn ze gekomen. Ook
uit Holland! en met fierheid mogen we neer-
zien op -de wijze, waarop voor ons katholieken
in die 40 jaren de Encycliek „Rerum Novarum
de grondwet is geweest van alle verbeteringen
op sociaal gebied; als een gevolg daarvan
mogen wij thans constateeren, dat het kleine
Holland met zijn ongeveer 800 deelnemers per
centsgewijze aan de spits gaat van deze inter
nationale huldelbetoogin-g.
Om 9 uur hedenmorgen was de basiliek van
St. Jan met tienduizenden geloovigen uit alle
talen en landen geheel gevuld. Vooral in het
middenschip was er bijna geen doorkomen aan
en de talrijke groepen pelgrims deden vaak
wanhopige pogingen, om hij elkaar te blijven.
De groepen uit Polen en Tschecho-Slowakib
hadden het nog het meest handig Ingepikt,
door hun nationale vlaggen mee te voeren met
een bord, waarop de naam van hun land duide
lijk vermeld stond en dat voor de iandgenooten
een veilige haken vormde in de woelige men-
sohenzee.
Bij het graf van Paus Leo XIII had het uit
voerend comité der katholieke actie van Italië
twee kostbare kransen neergelegd met linten
in de Pauselijke kleuren, waarbij bloemstuk
ken waren gevoegd van Canada eri Hongarije.
Terwijl in het koor de plechtige getijden van
Hemelvaart werden gezongen, droeg mgr.
Pizzardo, Substituut van de Pauselijke kanse
larij en secretaris-generaal der katholieke actie
in Italië, een heilige Mis op, die door talrijke
bisschoppen, prelaten en kerkelijke hoogwaar-
digheidsbekleed-ers werd bijgewoond. Oo-k onze
Nederlandsche bisschepen waren aanwezig.
Na afloop hiervan ving het défilé der orga
nisaties aan langs het graf van Paus Leo XIII
naar het plein achter de basiliek, waar het
werkli-edenmonument is opgericht.
Weldra was het voetstuk begraven onder de
kransen bloemen en palmen door het inter
nationaal eerbetoon daar neergelegd. Gelukkig
was de organisatie dezer plechtigheid niet in
alle opzichten te loven, want wanneer allen
in de propvolle kerk dit défilé hadden opge-
merkt en mee gegaan waren, zouden zij er
onmogelijk bij hebben kunnen zijn, omdat het
plein voor allen veel te klein was. Nu is velen
die teleurstelling bespaard!
Door den algemeenen president der katho
lieke actie in Italië commandatore Cirriacl,
werd een welkomstwoord gesproken tot de
buitenlandsche gasten.
Daarna kreeg, of liever nam, elke groep de
gelegenheid, om nationaal zijn hulde te -bren
gen. Nadat eerst namens Hongarije en Polen
gesproken was, besteeg de voorzitter van ons
R.K. Vakbureau, het eerste kamerlid, De Bruyn,
het voetstuk van het monument, om namens de
Hollanders het woord te voeren: een woord
van innfgen dank voor alles, wat „Rerum Nova
rum" in het 'belang der arbeiders heeft ge
wrocht. „Daaraan hebben zij hun verheffing
Ia danken, aan het recht en den plicht tot
organisatie, hun door Leo XIII gegeven, die
bun ook de kerk als beschermster schonk!
Maar deze Paus uit het verleden blijft de groote
sociale voorganger in de toekomst, aan wien
de-arbeiders in den persoon zijner opvolgers
hun hart hebben verpand en op wien zij onwan
kelbaar blijven vertrouwen.
Aan den voet van dit monument hernieuwen
WÜ den eed van, trouw, om te blijven streven
naar liefde en recht, 'bereid d-e handen te rei
ken aan meester en knecht, om als broeders
elkaar te 'beminnen!"
Een geestdriftig applaus volgde op deze woor-
den 6n de volg-ênde spreker, een Duitsche
pater, die alweer klaar stond, om zijn land te
vertegenwoordigen kon niet beginnen, voordat
bot enthousiaste „Aan U, o Koning der
Eeuwen" ten einde was uitgezongen.
Hiermede was voor ons Hollanders deze
daad van pieteit ten einde en begaven de pel
grims zich onder leiding van 38 Hollandsche
Priesters ©n broeders in groepen door de
eeuwige stad, om althans de schoonste der vele
bezienswaardigheden te bezoeken.
Uitzending der plechtigheden
Het Vaticaansche radiostation deelt mede,
dat bedien om 17.00 uur (M.E.T.), op
golflengte van 19.84 m„ de uitzending begint
van de Rerum-Novarumpledhtigheden.
In het eerste gedeelte zal in de verschillende
talen het verloop der plechtigheden worden
medegedeeld.
Da-ar de microfoon op het Damascusple-in zal
worden opgesteld zullen ook alle gezangen en
d® toejuichingen der verschillende groepen van
P®'grimis worden uitgezonden.
öm 17.30 (M.E.T.) zal de aankomst van den
H. Vader door trompetgeschal worden aan
g«kond'igd.
Daarna zal de Palatijnsche garde een klein
concert geven en na afloop van de audiëntie om
18.00 (M.E.T.) zal het Vaticaansche radio
station terstond een aanvang maken met de
uitzending van de vertaling der pauselijke al
locutie in de verschillend© talen.
Ook a.s. Zaterdag zullen nog vertalingen
worden uitgezonden vooral 's morgens in de
Oostersche talen o.a. ook in het Chineesch en
Japansch.
Terwijl tot nu toe alleen te Parijs, ter wille
ran het verkeer, een strijd tegen de gedenk-
teokens in het hartje van de stad gevoerd
werd, is thans ook te Londen een beweging
ingezet, om de monumenten uit de binnen
stad te verwijderen.
Deze strijd tegen de monumenten hangt in
de Londensche city samen met grootsch-eepsche
verbouwing'Splann-en der stad, waarvan het
radicaalste zelfs zou willen, dat de eerwaar
dige Westminsterabdij en de St. Paulskathe-
draal niet ontzien worden.
Ofschoon zulke vandalistische plannen geen
kans op verwerkelijking hebben, schijnen toch
de dagen van talrijke monumenten midden in
de stad geteld.
Alleen zit men met een moeilijkheid, wat
er met de overbodig geworden gedenkteekens
moet gebeuren. De Parijzenaars willen met
hun overtollige monumenten de provincie,
steden gelukkig maken, opdat ze daar weeT
die behartiging zullen vinden, welke zij in de
drukte van het jachtend verkeer allang hadden
ingeboet. t
Do Londenaars zouden hun in steen gehou
wen of in brons gegoten vorsten, veldheeren,
staatslieden, dichters enz. 't liefst aan enkele
musea afstaan. Dit zou, meenen ze, o.a. ook
het gevolg hebben, dat wellicht de kunstenaars
in het vervolg aan de vervaardiging van stand
beelden en borstbeelden meer zorg besteden.
Over den geest van zijn voormalige
Iandgenooten
„ENGELAND GAF HEM GEEN KANS"
In een te Londen gepubliceerd interview
met Charley Ohaplin, beklaagt de filmacteur
zich over den geest van zijn voormalige iand
genooten wien hij bittere verwijten doet en
die hij de grootste hypocrieten ter wereld
noemde.
Hij verklaarde dit naar aanleiding van op
hem geoefende critiek, omdat hij geweigerd
had, de uitnood!ging te aanvaarden om Woens
dagavond in het Paladium de benefit-voor.
stellin-g voor artis-ten 'bij te wonen, waarbij
ook koning George aanwezig was.
Eenige bladen hadden geschreven, dat hu
niet had „gehoorzaamd" aan -het ,,'bevelvan
koning Geor-ge om bij deze voorstelling aan-
wezig to zijn.
Chaplin verklaarde noch van, noch namens
den koning eenige uitnoodiging te hebben
ontvangen. Aan het verzoek van den directeur
van het theater wenschte hij geen gevolg te
sneven
Engeland had hem in tijden van misère in
den steek gelaten en hem geen kans gegeven.
Ook thans nog was het het land, waar men
hem van geheel ïuropa het slechtst begreep.
De debatten in de kamer
BRUSSEL, lo Mei. (B.T.A.) In de kamer
werden de debatten over de toekenning van
buitengewone credieten Voor ae nationale
defensie voortgezet.
De Katholieke staatsminister, Carton de
Wiart, toonde aan, dat Duitschland en Frank
rijk ontzaglijke sommen uitgeven, om hun
vestingen te versterken.
De liberale staatsminister, Devèze, is Van
meening, dat men niet kan rekenen op de
arbitrage-lichamen om den v-rede te verzekeren.
Daarom wenscht hij voor België een kracht
dadige defensie, maar In verhouding tot de
financieele draagkracht van het land.
Men moet een systeem van verdediging Uit
werken, aldus Devèze, waarbij aan het veld
leger vrijheid van toeweging wordt gelaten.
Wanneer het aan de grens of aan de Maas
zou verslagen wo-rden, -moet het aan de Schelde
w-eerstand kunnen bieden, waardoor de ver
binding met de zee moet worden behouden.
De minister van defensie verklaarde, dat de
regeering vast besloten, is, een ononderbroken
verdedigingslinie tot stand te -brengen in
Luxemburg. Onmiddellijk na de goedkeuring
der cred'leten zal met de verdedigingswerken
een aanvang worden gemaakt.
GESPANNEN TOESTAND TE MADRID
HEEL HET LAND IN OPWINDING
Uit Spanje worden nog steéds nieuwe daden
van terrorisme en van bruut geweld tegen de
kerk gemeld. In Granada is een deel van een
klooster met dynamiet verwoest. De daders ble
ven onbekend. Daarna werd getracht eeii twee
de klooster en de bureaux van een dagblad in
brand te steken, doch de^g branden konden
spoedig worden gebluscht.
Ook in Burgos staan twee kloosters in brand,
benevens het bisschoppelijke paleis en ver
schillende andere kerkelijke gebouwen. De
staat van beleg is te Burgos afgekondigd.
Ook in andere Spaansche provinciesteden is
het tot uitspattingen tegen de kerk gekomen.
De kapitein-generaal van Malaga maakt be
kend, dat gisteren in zijn district 27 kloosters
aangevallen zijn.
In Cordova kwam het tot een schietpartij
tusschen gendarmes en betoogers, die 'n wapen,
winkel plunderden. Volgens particuliere be
richten zijn daarbij 3 personen gedood en 5
ernstig gewond.
In Madrid werd een man, die op het punt
stond in een klooster te plunderen, door sol
daten doodgeschoten.
De kardinaal-aartsbisschop van Sevilla heeft
bij wijze van voorzorg gelast, dat alle kloosters
in zijn diocees door de religieusen ontruimd
moeten worden.
In Alicante konden de religieusen, die met
kruisbeelden in de hand de kloosters verlieten,
slechts met moeite tegen de opgewonden menig
te beschermd worden.
De Spaansche bladen schatten de schade,
door de onlusten van Maandag veroorzaakt,
voor Madrid alleen op 40 millioen peseta en
voor geheel Spanje op ruim 100 millioen. Be
langrijke sckaten van kunst en wetenschap zijn
verloren gegaan.
Aanstaande arrestatie van een w
beroemd financier?
ereld-
VERDACHTE TRANSACTIES
De „Daily H-erald" meldt op opzienbarende
wijze, dat binnen zeer korten tijd een groote
sen-satiege-beurten-is te verwachten is, n.l. de
arrestatie van wat het blad noemt „een wereld
vermaard financier''.
Het blad noemt geen namen, doch schrijft,
dat d-e publicaties van een concern van be
kende -maatschappijen aanleiding zijn geweest
tot het uitvaardigen van het arrestatiebevel.
Het concern beschikt over een kapitaal van
verscheidene millioenen pond sterl-ing. Be
doelde groep heeft in den laatsten tijd herhaal
delijk door belangrijke financieele tegenslagen
van zich -doen spreken.
Reeds geruimen tijd hee-ft de justitie in
overleg met de regeer-ing de -transacties van
bedoeld concern met aandacht gevolgd.
De man thans in elkaar gezakt
LONDEN, 13 Mei. (V.D.) De man, die uit
sympathie met een staking aan de fabriek, waar
hij w-erkte, zich op den s-e'hoor&teen van zun
fabriek had gezeteld en daar 264 uur achter
elkaar -heeft doorgebracht, is thans in -elkaar
gezakt en ligt geheel uitgeput op het uzeren
platvorm hoven aan den schoorsteen.
Hij is niet meer in staat voedsel tot zich te
aemen. Twee stakers trachtten hem te bewe
gen, zich naar beneden te laten brengen, doch
hij weigerde.
De mannen die op d-en schoorsteen waren
geklommen, hebben hem toen met een wa
terdicht doek tegen den sedert 36 uur vallen
den regen beschermd.
Men vrees-t, dat de man zal sterven, aange
zien men geen kans ziet, hem naar omlaag
te brengen.
BERLIJN, 13 Mei. (W.B.) De nieuwe onder
handelingen over de scheidsrechterlijke uit
spraak in het arbeidsgeschil in de mijnindus
trie van het Roergebied, die Dinsdag op het
rijks departement van arbeid plaats hadden,
zijn zonder resultaat afgebroken.
De beslissing ligt dus nu bij den rijks-minis
ter van arbeid.
Zeventien dooden te betreuren
TOKIO, 13 Mei. (R.O.) Nader wordt over den
bioscoopbrand in het dorp Sjimanahi gemeld,
dat er zeventien dooden te betreuren, vallen,
allen vrouwen en kinderen.
De eenige uitgang van het bioscooptheater
werd door de toeschouwers, die in panis-chen
schrik uit de zaal vluchtten, versperd.
Talrijke menschen sprongen uit de yensters,
waardoor velen gewond werden.
VLIEGONGELUK IN BELGIë.
Onze Brusselsche correspondent meldt ons;
Boven Wevelghem is een militair vliegtuig
neergestort. De twee inzittenden bleven op
slag dood.
In bet Jezuïetenklooster te Madrid bevond
zich een bibliotheek van ruim 100.000 deelen,
die een prooi der vlamme-n is geworden. Ook
in Sevilla en Malaga zijn belangrijke kunst
werken, o.a. kostbare schilderijen, verloren ge
gaan.
Verklaard wordt, dat de overheid te Barce-
lona, Valencia en andere Spaansche steden
thans de uoodige voorzorgsmaatregelen heeft-
getroffen om een herhaling van de gebeurtenis
sen te verhinderen.
De bond van communistische vakvereeni-
gingen te Madrid heeft een schrijven tot de
regeering gericht, waarin opheffing van den
staat van beleg, verwijdering van de religieuse
orden uit het land en onteigening van het be-
zit der religieuse orden wordt geëischt.
Meer en meer blijkt, dat niet de communisten
en monarchisten, zooals een bewindsman meen
de te moeten verklaren, doch uitsluitend de
linksche extremisten onder leiding van de com-
munisten dezen storm over het katholieke
land ontketend hebben.
Monarchistische uitgewekenen die den gru.
wel van nabij gezien hebben en naar Gibraltar
zijn gevlucht, schrijven de schandelijke gebeur-
tenissen der laatste dagen toe aan de com
munistische agitatoren, die Moskou, na liet
vertrek van den koning, naar Spanje heeft
gedirigeerd, om de Spaansche communisten
ten aanval te leiden.
GIBRALTAR, 13 Mei. (R.O.) In de steden
langs en in de nabijheid van de grens hebben
anti-godsdienstige onlusten plaats gehad.
Het gepeupel te Algeci-ras, San Roque et La-
linea hebben de kerken aangevallen, de alta
ren ontheiligd, de heiligenbeelden omverge
worpen en deze met een touw om den hal-s door
de straten gesleept onder de sivottende kreten
van de menigte.
Deze onlusten werden veroorzaakt door de
zelfde communisten, die te Malaga dergelijke
handelingen hebben gepleegd. Er zou groote
schade aangericht zijn.
Automobielen met vluchtelingen op weg
naar Gibraltar werden aangehouden en in
brand gestoken, terwijl de inzittenden mis
handeld en van hun bezittingen beroofd wer
den.
De hotels hier ter stede zijn vol met vluch
telingen, die aan groote schrik ten prooi zijn.
Talrijke religieusen hebben zich hier in het
Lorette-k-looster geïnstalleerd.
Te Madrid heerscht een ongewoon nerveuze
stemming. Alle-rlei geruchten doen de ronde.
Op drie plaatsen in de stad ziet men rook en
vlammen opstijgen. Er zouden wederom kloos
ters en kerken aangevallen zijn.
Hardnekkig doet het gerucht de ronde, dat
communisten hebben getracht, een overval te
doen op de Bank van Spanje, waarbij talrijke
personen zouden zijn gewond. Op de voornaam
ste pleinen en straten van de stad lege-ren nog
steeds groote troepenmachten. Op eenige stra
tegische punten staan tanks en machinegewe
ren opgesteld. Het verkeer is geheel gestremd.
De communisten deden een vergeefsche po
ging om opnieuw te demonstreereu. De toe
stand in de stad blijft zeer gespannen.
Het op-roer zou ook zijn overgeslagen naar
Andalusië, waar te Murcia verscheidene kloos
ters en het gebouw van een katholiek dagblad
bureau in brand zouden zijn gestoken.
Ds bewoners van de kloosters te Dogrono en
Sarragossa zijn voorzichtigheidshalve, gezien
de d-reigende houding, die de bevolking tegen
hen aannam, vertrokken.
Te Cordova ontstond tengevolge van een
communistische demonstratie een schietpartij,
waarbij drie dooden en acht gewonden vielen.
Te Valencia werden de kloosters bestormd
en de bewoners verdreven, evenals te Bilbao
en te Almeria.
Het sociaal-democratisch hoofdorgaan te
Madrid eischt de onmiddellijke bijeenroe-pin-g
van de nationale vergadering, om de republiek
te redden.
Te Barcelona werden in den afgeloopen
nacht de troepen gealarmeerd, om de stad te
bezetten, aangezien het gerucht ging, dat de
communisten voornemens zouden zijn, een
aanval op de banken en de kloosters te doen.
Het -bleek echter een loos alarm te zijn.
DE INDRUK TEN VATICANE
VATICAANSCHE STAD, 12 Mei. (B.T.A.)
De ernstige berichten uit Spanje hebben in
het Vaticaan een smartelijken indruk verwekt.
Men is van meening, dat na de verandering
in radicale richting in Spanje en door de so
cialistische en communistische activiteit ge
welddaden tegen de kerk en de religieuze in
stellingen niet konden uitblijven.
Wat de houding der katholieken betreft, is
men van oordeel, dat de katholieken niets te
gen de republiek moeten ondernemen, doch
stemmen op die can-didaten, welke zekerheid
bieden, dat zij volgens de katholieke beginselen
zullen handelen.
MAANDAG HEROPENING DER BEURZEN
MADRID, 13 Mei (H.N.) De Spaansche minis
ter van financien heeft bevestigd, dat de beur
zen van Madrid, Barcelona en Bilbao Maandag
heropend zullen worden. Hij voegde hieraan
toe, dat beursmanoeuvres op touw waren ge
zet, om den koers van de peseta te doen dalen
en dat de jongste ongeregeldheden hiermede
verband houden.
VERKLARINGEN VAN LERROUX
De Spaansche minister van buitenlandsche
zaken, Lerroux, ontving heden te Genève een
medewerker van het Wolffbureau, om een
verklaring over actueele politieke kwesties af
te leggen.
Is u van meening, vroeg de medewerker
van het •Wolffbureau aan minister Lerroux,
dat de verandering van het regime in Spanje
ook een wijziging van zijn buitenlandsche po
litiek te-n gevolge zal hebben
Lerroux antwoordde, dat met den triomf der
democratische republiek Spanje zijn volledige
geestelijke onafhankelijkheid en positie als
vrij volk heeft teruggekregen. Het is thans
meester van zijn lot en kan dus zijn houding
in de buitenlandsche politiek geheel volgens
zijn idealen regelen.
Tn antwoord op een andere vraag van den
medewerker van het Wolffbureau, of de stich
ting der republiek ook invloed zal hebben op
de medewerking van Spanje aan den volken
bond, antwoordde Lerroux, dat deze mede
werking nog Inniger en volkomener zal zijn.
Hce het standpunt der republikeinsch©
regeering was inzake de reorganis-eerin-g van
Europa
Da Spaansche minister antwoordde, dat de
regeering ook aan de oplossing van dit vraag
stuk haar toizondere medewerking zal verbe
nen.
In verband met de ontwapeningskwestie ver
klaarde Lerroux, dat de regeering, daar da
vertegenwoordiger van Spanje in den volken
bondsraad sinds lang ra-pporteur is van de
ontwapeningskwestie, voor dit vraagstuk een
bizondere belangstelling heeft.
Heel merkwaardig, geheel in de lijn ove
rigens van vroegere „officieele" verklaringen
waren de uitlatingen van den bewindsman
over de oorzaken de-r gruwza-me excessen, die
de laatste dagen in het Katholieke land plaats
grepen.
Ondervraagd naar de vermoedelijke ontwik
keling der Spaansche binnenland-sche politiek
en de bijeenkomst van de. constitueerende
cortes, antwoordde Lerroux dat, „wanneer de
opwinding, die door het „kinderachtige" onge
duld van eenige monarchisten en door het
„ongepaste" optreden van een vooraanstaand
geestelijke veroorzaakt werd, voorhij is, de
republiek in het openbaar geen moeilijkheden
meer zal ondervinden. Zij zal haar reorganisa-
tlewerk voortzetten en voor de constitueeren
de cortes de noodige hervormingen voorberei
den, waardoor alle geesten gerust zuilen wor
den gesteld. Er zal voor gezorgd worden, dat
de groote massa van het volk in de nieuwe
constitutie een innerlijke vernieuwing bemer
ken zal, -zonder dat het godsdienstig bewust
zijn verontrust wordt en het particulier e)gen
dom gevaar loopt".
