R
iXS
II
ral
1
i
PSYCHIATRIE
1 1 r$v££.'.j
DE ELECT R1SCHE STOEL
WAARDE PEETOOM
PICCARD'S
HOOGTERECORD
WOENSDAG 3 JTTNÏ 193Ï
Sllpi 1 I i üüi i
MH| -
l:.
Een Afrika-film
Postduif en vliegtuig
Historische bijzonderheden.
Hoogtevluchten met vliegtuigen.
De hoogtevaart van de „Zenith".
De hoogtevaarten van Hawthorne
Gray.
Ik moet zeggen: veel was lij niet veranderd.
Was nog dezelfde, joviale kerel van vroeger. Hij
ontving mij met open armen, en linnen een
minimum ran tijd zaten wij midden in het hart
onzer herinneringen. Als een refrein zei hij nu
en dan: „Waarom hen je toch niet eens eerder
gekomen. In onzen studententijd liepen we bij
elkaar de deur plat''; en wanneer hij even
opstond om een andere sigaar te halen, ctf om
de dienstbode te 'bellen, en wanneer de telefoon
op zijn bureau ons gesiprek 'n moment inter
rumpeerde, dan stelde hij voor: „Zal ik je de
inrichting eens laten zien?"
Den eersten keer deed ik alsof ik te harts
tochtelijk in de aroma van een versche sigaar
opging om hem te hooren; den tweeden keer
zei ik: nou, we hebben den tijd nog hè; en
den derden keer ging ik voor zijn venster staan,
ik keek over de bloemen naar de bloemen; de
muren van de inrichting op een afstand van
'n vijftig meter, waren rood hewingerd, ik wist
een koel bosch achter het huis en een goed
aangelegd park er voor, er zat hars in de lucht,
en blijheid in 't zonlicht en ik zei: „ja, je moet
hier wel beter worden; 't is hier een pracht
omgeving voor 'n gekkenhuis; nee zeg, ik zie
't al hier van uit je raam, hoe mooi H is".
Maar van binnen moet je 't zien zoo mo
dern mogelijk en comfortabel ingericht.
Er liepen een paar vrouwen met 'n groote
korf brood, achter de haag van zijn tuin.
Zijn dat nou e....
Ja dat zijn verpleegden, vulde hij aan.
En zijn die nou e... gevaarlijk?
Ben je gek, kerel, lachte-n-ie.
Pardon, in dat geval bleef ik bij je lo-
geeren.
Uitgesloten: alleen vrouwen nemen we
op.
Nou, zei Ik toen opeens maar openhartig,
ik heb nooit begrepen waarom jij je heil hier
gezocht hebt. t Is waar, de streek is mooi, je
hebt een vriendelijk buis, maar me dunkt...
hoe zal ik het je zeggen enfin, 't doet me plei-
zier dat jij nog heelemaal dezelfde bent
Hij lachte gul en nog eens bood hij aan om
de inrichting te komen bezichtigen. En toen
moest ik wel verraden:
Hoor 's, om je de waarheid te zeggen,
hou ik daar niet van. Je weet, ik kan geen
bloed zien en als er wat op straat gebeurd is,
loop ik maar gauw een zijstraat in, van barak
ken heb ik een heiligen afkeer en aan pavil
joens moet ik niet denken. Laten we in 's He
mels naam nu maar kalm hier blijven zitten;
't is hier reuze gezellig en het doet me plezier
dat jij je hier op je plaats voelt, enne... dat jij
nog geen klap van den molen beet hebt...
En hij drong niet meer aan; hij liet het diner
aanrukken en ontkurkte een oud wijntje en
■wij praatten honderd uit van vroeger, 't club-
leven, 't studentenleven, de examenbofferds en
de -pechs enfin, ik was blij mijn ouden trouwen
vriend eens te hebben opgezocht in zijn voor
mij zoo wonderlijke omgeving.
Juist bij het dessert werd hij opgebeld.
J- Ja?... Ja?... No. 121?
(Elf maal elf, dacht ik schuw)
...Kunnen jullie haar niet 'baas? ...Kom
aanstonds... Dan maar de boelen... Ik kom.
Er moet een vogeltje in een benauwder
kooitje, lidhtte hij mij in. Hij schoot ijlings
zijn witte doktersjas aan.
Alsjeblieft Cointreau. Sigaren. En je neust
maar wat in mijn boekenkast. Ik ben zoo spoe
dig mogelijk terug.
Ik zag hem hollen door zijn doorzonden tuin.
Nu ging hij een arme, gillende vrouw boeien
en in een ijzeren kluis sluiten. Goddank dat
ik die inrichting niet heb willen zien, dacht ik.
Ik ging maar wat snuffelen in zijn boekenkast.
Van boeken heb Ik tenminste wel zooveel ver
stand, dat ik concludeeren kon, dat het een
echte bibliotheek van een jongen arts was.
Sexualpathologie, brrr. Hysterie. Neuras
thenie, Algemeene Ziekteleer, naast studenten-
jaarboeken. naast Ibsens ,Nora'', naast Dosto-
jewski, 'n Nederlandsch litteratuurgeschiede-
nisje en Kloos' „Veertien jaar'' naast Jelgersma
Maurois na 'n jaargang Artsenweekblad en n
versleten „Lucifer'', 'n leven van Beethoven,
'n stelletje Conan Doyle's en 'n paar luxe, waar
schijnlijk vToeger cadeau gekregen versenbun-
dels. Alles met elkaar waren het een zestal
planken van een mooie mahoniehouten kast
propvol.
En op de bovenste plank in den uitersten link-
sohen hoek vond ik 'n uiterst luxueus gebonden
werkje. Het was gevat in 't soepelst Marok-
kijin; 't was gedrukt op 't fijnste Japansch; en
was genummerd. „C'est numéro 11".
Zonderling, peinsde ik.
't "Werd schemerduister, 'n Schemerlamp met
groote roode kap werd gloeiend en geheim
zinnig.
Het boek bevatte in het Fransch vertaalde
Perzische liefdesgedichten.
,Les ghazels de Hafiz".
Én het opent met een serment d amour
„Par l'epchantemenf de te® yeux, heureuse
enfant, par la merveille du duvet de ta joue
Het vervolgde met „Voeux d amant en langs
„Sa Beauté" en ,,Le jardin de Suleïma", „La
Rose de ta Bouche" bereikte het „Teut Ginira".
„Une nouvelle herreuse m'est venue, elle m an
nonce que mes jours de tristesse sont coinp
tés
Da-t was nog niet op de helft van het boekje.
Ik kon 't nauwelijks lezen, omdat het niet
verder was opengesneden. Maar ik nam een
papiersnijder van het bureau en sneed voor
zichtig en las verder: )(Vainea promesses", en
„le vin'de l'amour", ,,le bel adieu" etcetera; en
ik sneed het boek open en las maar van pure
liefde, in een rhythme en een cadans, en in
een taal die aan het Hooglied denken deed
Plotseling kwam hij terug. Hij stond recht
en wit op den drempel, en beschouwde mij. Dan
schreeuwde hij: „Wat heb je daar.' Hij vloog
op mij af. Ik zei nog vroolijk: ,,Ik heb maar
van het verlof om je boekenkast te plunderen,
gebruik gemaakt". Maar hij loeide:
„Stommerd, je hebt 't heelemaal openge
sneden. Waar doe je dat voor? 't Was toch
dicht! Ellendeling!
En hij duwde 't op de bovenste plank le den
uitersten linksohen hoek zoo ver weg, dat 't
achter de andere boeken verdween.
Hij viel ln een crapaud en zweeg.. Hij hield
gjs witte Jas aan.
'fï-isi;
CHICAGO IN DE WOLKEN. De bekende pier van Chicago wordt door een vlieger achter een rookgordijn verborgen.
Ik begreep de situatie niet. De stemming
was in grtil zeis gevallen.
„Ja had me toch permissie gegeven sta
melde ik.
„Niet om dat boek open te snijden!" zei hij
onredelijk.
Ik durfde 'n poos niets zeggen en kreeg het
benauwd. Achter zijn woning stond het groote
gekkenhuis.
Na een kwartier vroeg ik, terwijl lk mijn
boord wat wijder trok:
„Ben je boos?"
Hij knorde wat, en antwoordde eindelijk
heesch: „Je had 't niet moeten doen. 't Was
van haar, 'n geschenk vanhaar".
„Haar?"
„Dan ie dat toch 'n drama van recenten
datum, want van vroeger weet ik niets,
fluisterde ik voorzichtig en mij nog veront
schuldigend.
Drie jaar terug. Twee maanden later
was zij weg. Tout finira; mompelde hij som
ber".
„Weg? Haar? Hi
't Was buiten donker. De omgeving was
zoo angstwekkend. Er krijschte een late vo
gel, of was 't de vrouw in de cel?
„Weg? Nr. 121. Zou zij 't zijn? dacht ik, en
ik vond mij scherpzinnig. Mijn fantasie werkte
abnormaal.
Twee maanden later was zij weg, in 'n
klooster, zonder vérklaring, zonder afscheid.
En nu zit ik hier!"
Ik ook, rilde ik.
Eu opvallend vlug moet ik er op hebben
laten volgen: „Maar ik geloof, dat ik moet
opstappen, wil 'k m'n trein halen".
Hij liet me gaan.
Het spijt me van dat boek, zei ik, en
bedankt. Tot ziens!
't Spijt mij ook, zei hij.
'n Half uur moest ik wandelen, naar 't
station. Twee boerinnen kwam ik tegen. Ik
heb ze niet vertrouwd. Ik heb me zelf niet
vertrouwd. Hem vond ik tooh veraniderd;
hem heb ik ook niet vertrouwd, ensedert
niet meer bezocht.
W. S.
Toen W. S. van Dyke, de cineast, die o.a.
voor Metro Coldwyn Mayer de natuurfilms
„Witte Schaduwen" en „Het lied van de Zuid
zee" vervaardigde, in Britsch-Afrika de eerste
scènes van „Trader Horn" maakt», wilde hij
de film beginnen op dezelfde wijze als het
boek, waarnaar „Trader Horn" vervaardigd
werd, namelijk naar den gelijknamigen roman
van Ethelreda Lewis.
Het eerste hoofdstuk opent met een beschrij
ving van een grooten stoet inboorlingen, die
een lading ivoor naar de marktplaats brengen.
Duizenden mijlen van Hollywoodsch beroemde
Central Casting Office, de officieele arbeids
beurs, verwijderd zijnde, moest van Dyke zijn
figuranten natuurlijk op een andere wijze zien
te krijgen. Zoodra hij dus in Panyamur in de
Provincie Oeganda aankwam, vroeg hij een
audiëntie bij den inlandschen Sultan aan.
Voor een wagenlading handelswaren huurde
hij meer dan 2000 inboorlingen, n.l. het heele
dorp en Het hen optreden in de filmscène
waarin Duncan Renaldo en Harry Carey een
optocht van ivoordragers aanschouwen. Re-
quisieten werden van mijlen ver uit den om
trek gehaald voor deze scène.
Te New-York werd een zekere Michael Cus-
hing ontvoerd, met de mededeeling aan zijn
familie, dat hn alleen tegen een flink losgeld
weer in vryheid zou worden gesteld. De manier
waarop het losgeld moest worden overgemaakt,
was echter nogal origineel. Een broeder van den
ontvoerden man kreeg namelyk een telefoontje
meldende, dat er in een winkel in een der bui
tenwijken van New-Yorlt een paar postduiven
te vinden waren. Wat men had te doen, was
niets anders, dan aan elk der duiven een biljet
van 1000 dollar-vast te binden en de beestjes vrjj
te laten.
.Ce broer deed hiervan mededeeling aan de po
litie die naar hét opgegeven adres ging en daar
inderdaad een paar postduiven in een mandje
vond. De winkelier wist van niets en kon alleen
vertellen, dat de mand hem den dag tevoren
door een onbekende zou worden afgehaald. De
oolitie liet nu een der postduiven los, terwijl op
hetzelfde oogenblik een politievliegtuig over het
huis vloog. Dit zette de postduif na, en de be
manning van het vliegtuig hield het dier een half
uur lang in het oog, totdat er ineens een heele
troep duiven kwam opzetten, waarin de bewuste
duif verdweeen. De duiven streken neer op het
dak van een groot appartementhotel. De plaats
van het hotel werd van uit het vliegtuig direct
draadloos aan het hoofdbureau van den politie-
viiegdienst opgegeven. Het onderzoek dat men
instelde, leidde tot niets. De eigenaar van de
duiven, bleek een volkomen achtenswaardig man,
die niets met de ontvoering had uit te staan.
Toen werd de tweede duif losgelaten, die even
eens door een vliegtuig werd achtervolgd. Dit
beestje verloor de politie uit het oog boven een
groot kerkhof buiten New-York, waar duizenden
witte grafsteemen het onmogelijk maakten de
duif nog langer te zien. Michael. Cushing is in-
tusschen nog steeds niet terecht.
In Duitschland heeft de politie, toen ze voor
eenige jaren geleden voor een gelijksoortige ach
tervolging van postduiven werd gesteld, betere
resultaten mogen boeken. Daar had men aan
de pooten der postduiven een lint gebonden,
zoodat ze goed in het oog konden worden ge
houden.
Thomas Alva Edison heeft buiten de gloei
lamp en ettelijke andere uitvindingen twee
manieren uitgedacht om dan memfieh aan zijn
eind te helpen, ten eerste de pbomagraaf, dis
men tegenwoordig gramiofooin noemt, en zonder
dewelke de radio dien armen sterveling, die
veroordeeld ia, cm 't zonder antenne op zijn
dak te doen, den tergend langzame® dood van
ergernis besparen zou, wat van 's morgens
adbt uur aif tot 's nadhts na middernacht geens
zins 't geval is en ten tweede het mee1*
directe middel ter afknapping ran iemands
levensdraadde electrisöhe stoel.
Da geschiedenis dat een neger, die ter dood
veroordeeld was, in zijn oei den eleotriechen stoel
uitgevonden heefit, en daarop als de eerste te
rechtgesteld is, is een praatje. De waarheid
is slechts, dat een neger, 'n bekwaam schrijn
werker in Sine-Sing den aldaar 't eerst ge
bruikten stoei heeft gemaakt en daarin ook 't
leven liet.
De electrische stoel heeft niet erg veel furore
gemaakt. Vooreerst, omdat verschillende
der Vereenigde Starten, zooals Maine, Michigan
en andere de doodstraf hebben afgeschaft, en
verder dewijl andere staten niet tot de - in
voering van dit beuletuig besluiten konden, om
dat aanvankelijk deze methode geenszins af
doende leek, omdat zicfh bij de terechtstelling
do ellendigste tafereelen afspeelden, en om
dat men er religieuze bezwaren tegen opperde
De gedachte van Edison echter werd zoo gre
tig aanvaard, dat hij er niet eens toe komen
kon om zelf een zijner modellen aan te bieden,
omdat anderen hem al voor waren. In verschil
lende gevangenissen werden verschillende af
werkingen van stoelen geplaatst, maar de ma
nlier en de wijae, waarop de terechtstelling
plaats heefit, is wel overal thans dezelfde. De
stoel is eenvoudig en ran hout, met een veeren
zitting, trwea groote armleundngen, 'n voeten-
bank en 'n hoogpn rug. De veroordeelde wordt
daarin gezet en er op vastgebondende armen
op de leuningen, de hals aan den rug, en de
voeten op de voetschabel.
De electrifioatie bestaat hoofdzakelijk uit
t wee electrode®, waardoor wisselstroom gevoerd
wordt. Bij de eerste terechtetedlingen gebruikte
men een spanning van 1500 tot 2000 volt. Dit
bleek voor 't mensahelijk lichaam echter te
-hoog, zoodat de ongelukkige niet onmiddellijk
stierf, maar langzaam van binnen verbrandde,
zoneter evenwel een woord te kunnen uitbren
gen. omdat hij van 't eerste oogenblik af be
wusteloos was. Het is voorgekomen, dat de
stroom werd uitgeschakeld, omdat de assistee-
rende arts meende, dat de veroordeelde allang
dood was, en dat deze evenwel na eenigen tijd
wederom tot 't bewustzijn kwam.
Deze of dergelijke martelingen behooren
evenwel tot het verleden. Men is er
toe overgegaan om de spanning van 1500 tot
1800 volt op te voeren, maar deze na anderhalve
minuut tot 400 volt terug te brengen. Deze
vermindering hoeft onmiddellijk hartverlam
ming tengevolge, aoodat de delinquent oogen-
blikkelijk dood is. Voor alle zekerheid, en
daarom ook alleen, wordt dit proces altijd nog
eenmaal herhaald. De stroom wordt van boven
naar beneden, dat is door het hoofd naar de
voeten geleid.
Deterechtstelling wordt altijd bijgewoond
door dien directeur der gevangenis, twee dokto
ren, een priester, drie rechtelijke ambtenaren,
en zeven gevangenbewaarders met den eigen
lijken beul, en -bovendien door twaalf voorname
burgens. Geen dezer heeft zich echter ooit ge
ïnteresseerd gevoeld bij deze trieste plechtig
heid. hoewel er onder hot mensdhdom wel op
asinsa'Mie-ibel'Ustien gevonden worden, dïe zelfs
hooge sommen gelds aanbieden, om bij een te
rechtstelling tegenwoordig te mogen zijn. Men
verhaalt zélfs, dat er een vrouw geweest Is,
die een veroordeelde getrouwd heeft, oim het
beulswerk als echtgenoot© te mogen bijwonen.
De eerste memsoh, die op 'dien eflectrischen stoel
nlaatis heeft genomen, was een zekere William
Mc Oowler, die zijn moeder vermoord had. Dat
waa od I DeoemJber 1890. Sindsdien zijn er in
Amerika 3500 miansehen op deze verschrikke
lijke, maar desondanks meer humane manier
ter dood gebracht, waarvan 2400 in de gevrees
de Stag-Stag-gevangen is, die 24 doodcellen
voor mannen en 6 voor vrouwen bevat, die
altijd bezet zijn.
De meest bekende veroordeelde, die zijn leven
oo dien eleotrischen stoel heeft gelaten, is onge
twijfeld de hooge politiebeambte Belker te
New-York geweest, de meest gevreesde tegen
stander van de misdadigers wereld, die, om 'u
Russisaheai afperser tie pokken te krijgen, zich
liet verleiden, om moordenaars tegen hem op
te jagen. Toen Belker in 'n open auto naar
Siug-Simg gebracht werd, kon menigen agent
niet nalaten te salneeren, en zijn graf is be
dolven onder kransen en bloemen, waarmee de
onderwereld haar geduchten tegenstander eer
wilde bewijzen.
Hoe hen ik vruchteloos en tevergeefs de
stad door en uit gedrenteld, al piekerend over
een geschikt geschenk van uw petekind bij
gelegenheid van uw negen-en-vijftigeten ge
boortedag. Wat bent u toch nog jong
Wat moet 'n arm petekind zijn welgestelden
peter in 's hemelsnaam geven op zijn negen
en-zestigsten verjaardag. Gouden horloges en
kettingen, de beste vulpenhouders, tafelzilver
en wat dies meer zij, och, u bezit het reeds,
en ik zou het maar mijzelf cadeau geven tegen
uw neg»n-en-zeventigsten verjaring.
Toen opeens, wandelend langs 'n achter
grachtje, bemerkte ik een rond kaal hoofd,
glimmend in de purperen avondzonneschijn,
'n ronde kale vlakte met drie sprietjes van
haren net 'n cactus, en warempel, het hoofd
hing diep gebogen over drie gele en blauwe
Leerdam-potjes, waarin de zonderlingste
plantenvormen.
Toen wist ik het opeens.
Ik geef u op uw bedaagden dag cactussen
ten geschenke, vergezeld van mijn zacht
aardigste wenschen, en vergezeld ook van
eenige gebruiksaanwijzing.
De cactus, waarde oom Isidoor, is een
buitengewoon wetenschappelijk product, alleen
reedB hierom, omdat hij al in 1492 door Colum
bus, toen deze en passant Amerika ontdekte,
gevonden werd. Desniettemin zijn ze pas de
laatste twintig jaar in de mode gekomen.
Men vraagt zich onwillekeurig af, vertelde
mij de bloemist, bij wien ik deze planten kocht,
met welke cadeaux men in de periode van
1492 tot 1911 zijn schoonmama vereerde.
Het is opmerkelijk, dat alleen mannen 'n
bijzondere voorliefde voor deze plant koesteren,
terwijl de andere kunne de geranium en de
poes handhaven.
Jonge mannen koopen cactussen, maar vooral
bejaarde mannen, mannen die zich geprikt en
bezeerd hebben aan do spichtige stekels van
't leven, en die toch nooit verleeren, om zich
over datzelfde barre leven met zorgvuldige
minzaamheid heen te buigen.
Mannen koopen cactussen, waarschijnlijk om
dat mannen meer fantasie hebben; mannen,
met spit en jicht, met kromgewerkte handen
alscactusjes, met 'n vreemd en wonderlijk
scheefgeschoven hoofd, als'n cactus, zulke
mannen spelen de cowboy in 't Mexicaansche
hooggebergte, waar men de grilligste vormen
ziet van deze plant, zij spelen de ontdekkers
reizigers in de vlakten van Bolivia, Paraguay,
Uraguay en Brazilië, terwijl zy met groote
zorg een spinnetje uit het grijsaardshaar van
'n cactus halen.
Oude mannen houden van deze exotische ge
stalten, die ontgoochelen en teleurstellen als
het niet exotische, 't niet romantische, maar
als 'n cactus soms wanstaltige leven zelf. Hard,
spichtig en onverwoestbaar schijnen deze
planten; nochtans eischen zij een verzorging
als 'n kind; er zijn honderd soorten onder de
zuil-, de egel-, de kogel-, de wrat-cactussen;
de een wil harde, meedoogenlooze zon, de
andere wenscht geen zon; en met dat al ver
schrompelen, verflenzen zij en 'n op apen-
gapende liggende cactus doet denken aan een
rood, bolrond mannetje, dat op straat een be
roerte kreeg.
Oude mannen moeten buiten de uren, dat
zij aan het giroloket wachten op hun lijfrente
en pensioen, wat te zorgen hebben; oude
vrouwen hebben altijd zorgen, want er is geen
grootmoeder, die meent, dat haar kleinkind
door haar schoondochter christelijk en fatsoen
lijk genoeg wordt opgevoed, oude mannen
moeten 'n plantje hebben, 'n plantje, dat 't
hun lastig maakt, juist als vroeger de weer
barstige zoons, 'n
plantje, waarvan
ze dagelijks en
met klimmende
nieuwsgierigheid
verhopen, dat 't
in 't leven blijft;
'n plantjedat
eens 'n helroode
bloem, kortston
dig maar triom
fantelijk zal dra
gen
Waarde oom
Isidoor, ik hoop
u met het aan
bieden van dit
cadeau een groot pleizier gedaan te hebben,
en ik hoop, dat u zich door deze meditatie
niet geraakt gevoeld. Het zou mij een erfenis
en een abonnement kosten. Word, dat wensch
ik, dan liever negen-en-tachtig jaar. Ik zal
trachten als 'n taaie, potsierlijke cactus u te
overleven.
U ontvangt dan hierbij de Mamilaria
glochiata en de Mamilaria centricirrha uit
Mexico, en de Echinocactus concinnus uit de
Braziliaansche grasvlakten, en uit Paraguay de
Echinocactus Mihanovichii, D4 naamkaartjes
.liggen, ia *a papiertje apart.....
Door hun opstijging tot in de stratosfeer en
het bereiken van een hoogte van 16.000 meter,
hebben Piccard en Kipfer, eindelijk het dertig
jaren oude wereldhoogterecord voor vrije bal
lons van de Duitschers Berson en Siiring offi
cieel geslagen. Deze mannen bereikten op 31
Juli 1901 met hun ballon „Preussen" een hoog
te van 10.800 meter. Hun tocht werd echter uit
gevoerd in een ballon met open mand, niet In
een met dampkringslucht gevulden, hermetisch
gesloten metalen kogel. De beide mannen had
den dan ook zwaar met het geringe zuurstofge
halte der hoogere regionen te kampen, zoodat
zij ondanks het gebruik van oxygeen, In een
toestand van verdooving geraakten.
Merkwaardig is, dat men er met het zwaar-
der-dan-lucht, het vliegtuig, al veel eerder in
geslaagd is, het record van Berson en Süring
te slaan. Al in Februari 1920 slaagde de Ame-
rikaansche iegervlieger majoor Schroeder er
in, te Dayton met een vliegtuig tot boven de
10.000 M. hoogte te komen, exact tot 10.093 M.
In de volgende jaren kwam er telkens weer
een schepje op. 18 September 1921 klom Mac
Ready te Dayton tot 10.518 meter, terwijl de
Franschman Sadi Lecolnte 5 September 1923
tot 10.741 meter schroefde en tien weken later
tot 11.145 meter.
Hierna volgt de periode van de zwendel-
hoogtevluchten van sinjeur Callizo, een
Franschman, die meermalen het twrgterecord
op zijn naam bracht, maar bij zijn laatste po
ging, op eind Augustus 1927, ontmaskerd werd.
Want toen bleek, dat deze zwendelaar in het
verticale, bij elke hoogtevlucht met zijn hoogte
meters had geknoeid. Hij was telkens niet hoo-
ger geweest dan 4000 meter, in plaats van
11.000 a 12.000 meter. Daarna werd officieel
record dat van den Amerikaan Ltn. Champion,
die reeds op 25 Juli 1927 tot 11.710 meter was
geschroefd, Welke prestatie weer genekt werd
door zijn landgenoot Ltn. Soueek, die 8 Mei
1929 de 11.930 meter haalde.
AUGSBURG
^VYWABE d
MUMCHEH
0PP1R
5 BEiEREn
VAM
dOMSTAM
Tifitlt-
j^oBEe AMMERSAU
V
•lUMSBRUCK
'SURGL
Dan brengt de Duitseher Neuenhofen nog
geen twee weken later het record op 12.739 me
ter, waarna Soucek weer, begin Juni 1930, tot
13.157 meter klimt. Op welke hoogte „hoogte
voor vliegtuigen" sedert dien is blijven staan.
De pogingen om met het lichter-dan-Iucht,
den gasballon, naar maagdelijke hoogten op te
stijgen, hebben echter al meer dan eens slacht
offers geëischt. Want ln zekeren zin is die
„lichte" vorm van hemelvaren riskanter, ook
al omdat men langer In die hemelhooge regio
nen rondwaart.
Wel is ook hij hoogte-recordvluchten, met
vliegtuigen dikwerf gebeurd, dat de bestuur
ders, ondanks bet gebruik van zuurstof, in
een toestand van verdooving geraakten, en zijn
vliegtuig daarop als een vallend boomblad om
laag fladderde, maar steeds herkreeg de be
stuurder, wanneer de machine weer in lagere,
meer zuurstof-rijke luchtstreken was beland,
bet bewustzijn, zoodat hij het vliegtuig weer
tijdig in zijn macht kon brengen. Een goede
voorzorgsmaatregel In dit verband werd geno
men bij de hoogtevlucht van den Duitscher
Neuenhofen met een Junkers-vliegtuig. Daarin
was boven op den stuurstang van het vliegtuig
een contact-knop aangebracht, waarop de vlie
ger gedurende de stijgvlucht onafgebroken met
de duimen drukte. Toen nu ook Neuenhofen
eensklaps onwel werd en zijn armen loodzwaar
op zijn schoot vielen, sprong de contactknop
terug en werd op het zelfde oogenblik de motor
uitgeschakeld, waarna het vliegtuig, dat over
een hooge mate van eigen-stabiliteit beschikte,
vanzelf den planeertoestand aannam en lang
zaam omlaag kwam. Een paar duizend meter
lager kwam Neuenhofen weer hij.
Opstijgingen naar recordhoogten met ballons,
hadden echter, als gezegd, al meer dan eens
een tragisch verloop. Een zeer sensationeele
hoogtevaart was die van de Franscben Sivel,
Crocé-Spinelli en Tissandier, die op 15 April
1875 met den ballon „Zenlth" een hoogte
record-vaart maakten, waarvan alleen laatst
genoemde levend terugkeerde. Opgestegen werd
te Parijs. Alles ging aanvankelijk naar wensch
maar op 7500 meter raakten de mannen lichte
lijk verdoofd. Tissandier constateert dan, dat
de 8000 meter zijn overschreden, maar zün
spraakvermogen is als verlamd. Hij sluit de
oogen en zakt bewusteloos neer. Acht minuten
later komt hij even bij en bemerkt, dat de
ballon snel daalt. Ook zijn makker, Crocé-
Spinelli herkrijgt even het bewustzijn. Hij ziet
wat er gebeurt en werpt, half versuft, een hoe
veelheid ballast uit om den val te remmen.
Ook een instrument van 17 K-G- over
boord. De ballon, die nu ineens weer veel lich
ter is geworden, stijgt opnieuw met kracht!
Volgens de hoogtemeters bleek later, dat de
„Zenith" tot 8600 meter was geklommen. Bij
die tweede groote stijging verloren alle drie
mannen bet bewustzijn.
Het is ongeveer half vier in den middag, als
Tissandier na een bezwijming van vijf kwar
tier de oogen weer opent. Hij la weer in staat
te denken. Wat hij nu waarneemt, is een gewel
dige zuiging van beneden naar boven, een be
wijs dus, dat de „Zenith" met groote snelheid
valt. Zwaar slingert de mand. Hij trekt eerst
Sivel, dan Crocé aan den arm en roept met
kracht: „Sivel! Crocé! sta op! Maar hij
krijgt geen antwoord. Beiden liggen onbeweeg
lijk. Hij poogt zijn vrienden, die met het hoofd
gedeeltelijk onder kleedingstukken weggedo
ken liggen, op te richten, maar zonder succes.
Sivel is zwart, zijn oogen staan dof en wijd
geopend is de mond, die vol bloed staat. Crocé
heeft de oogen half gesloten en eveneens den.
mond met bloed.
Tissandier verstijft van schrik, begrijpt eens
klaps bet ontzettende: aan zijn voeiten liggen
twee lijken. En snel daalt nog steeds de ballon.
De beide zakken zand die nog in de mand
liggen, worden fluks over boord geworpen,
l.etgeen de snelheid merkbaar remt.
Daar nadert de aarde. Tissandier zoekt zijn
mes om het koord door te snijden, waarmede
liet ankertouw zit vastgebonden. Maar hij
vindt het niet. Als wanhopig roept hij:
„Sivel!Sivel!Eindelijk ziet hij
een mes en snijdt het koord door. Dat mindert
de dalingssnelheid weer aanzienlijk. Maar met
een hevigen schok toch komt de ballon eens
klaps op den grond. Doordat het anker op den
gladden bodem niet pakt, drijft de wind den
ballon nog over den grond voort. Met kracht
trekt Tissandier nu de gasklep open, maar ge
lukkig komt de „Zenith" reeds voor enkele
boomen in rust. De ballon blijkt te zijn neerge
komen nabij Ciron (Indre), op 250 kilometer
hemelsbreed van Parijs. Als Tissandier op den
grond staat, maakt een koortsachtige opwin
ding zich van hem meester, doch spoedig her
stelt hij zich. Des nachts echter is hij ten
prooi aan de hevigste ijlkoortsen.
Zooals Tissandier later heeft vastgesteld, had
geen van zijn beidé makkers bij de tweede
groote stijging nog zuurstof tot zich genomen.
De meegenomen hoeveelheid, 140 liter per per
soon, was trouwens voor deze hoogtevaart on
voldoende. Dat hij, Tissandier, er het leven
afbracht, heeft men toegeschreven aan de veel
gunstiger lichamelijke en geestelijke conditie
w^rin deze verkeerde.
Een niet minder tragisch verloop had de po
ging het wereldrecord voor ballons te slaan
van den Amerikaansellen kapitein Hawthorne
C. Gray. Eigenlijk was Gray er reeds in 1927 in
geslaagd, het record van Berson en Süring
„om zeep te brengen". Maar feitelijk alleen
maar officieus. Want de manier, waarop de
Amerikaan het klaar speelde, solo tot 12.500
meter te stijgen, en op de aarde terug te kee-
ren, was niet geoorloofd, althans niet om voor
een officieele erkenning als wereldrecord in
aanmerking te komen. Is het bij een ballon
opstijging steeds zaak, voldoende ballast over
te houden, om, als men weer naar beneden
moet komen, de daalsnelheid te remmen, Gray
paste een andere methode toe. Bij zijn klim
naar 12.500 meter, bekommerde hij zich om
geen daalsnelheid, maar wierp zijn laatste kor
reltje zand overboord, om zoodoende tot de
uiterst maximum bereikbare hoogte te kunnen,
stijgen. En dat lukte ook. Want klimmen tot
12.500 meter met een ballon van maar 4000
kubieke meter inhoud, is een bijzondere
prestatie.
Toen Gray moest dalen, trok hij aan de gas
klep. De ballon zakte, het zakken werd een val
len en vervolgens een neerstorten. Doch geen
nood! Vóór de ballon als een keisteen viel, had
Gray zijn zware uitrustingstukken, alsmede zijn
breekbare instrumenten met parachutes ever
boord gezet, enstapte vervolgens ook
zelf in de ruimte. Gewapend met een val
scherm! Behouden kwam Gray op moeder aarde
terug. Het speet hem later zeer, toen hij hoorde,
dat de F. A. I.-reglementen voorschrijven, dat
de bailonvaarder na een recordvlucht met zijn
Instrumenten in den ballon moet landen. Zijn
record was dus ongeldig.
Begin November 1927 ondernam de Ameri
kaan een nieuwe poging. Heit ging aanvanke
lijk weer alles naar wensch. Maar op 12.000
meter gebeurde iets verschrikkelijks. Ofschoon
hij oxygeen inademde, deed de invloed, van de
zuurstof-arme, ijl© lucht zich toch bij den bal
lonvaarder gelden. Zijn armen waren zwaar als
lood. Hij wilde nog hooger stijgen. Om nog
hooger te kunnen komen, nam hij zijn mes om
de touwtjes van een der zakken ballast door
te snijden. Of de Amerikaan nu onmachtig is
geweest, of dat hij niet meer goed wist wat hij
deed, 'n feit is, dat hij met zijn scherpe mes de
gummibuis doorsneed die zijn zuurstofmasker
met den cylinder zuurstof verbond. En Gray
stikte. Door gebrek aan lucht. Den volgenden
dag werd de ballon, waarin het lijk van den
on gelukkigen bailonvaarder, gevonden ver van
de plaats van opstijging, in de buurt van he$
stadje Sparta, in den staat Tennessee.
De stoel der verschrikking.
