i.
29Jüm
MOOIE MELTOCHT DOOR
BLOEIEND HESSENLAND.
DE STERRENHEMEL IN JUNI.
14 Juni
Q2Jmi
te lOiURJL
isi
I1ISII
16 UUR. STLRR.EJUD
to 12URL
tem URL
te 11URL
IN SUIZENDE VAART DOOR BERGSTRASSE
EN ODENWALD.
BERNARD SHAW EN
JEANNE D' ARC.
Af
ADVERTEERENDE
ZAKEN DUREN
HET LANGST
DONDERDAG 4 JÜM1931
Bij Hessens staatspresident. Worms'
•vonderlijkheden. Er is maar
één Oppenheim. Zon
nige Rijnvaart.
-
§tl§ii!l
EEN NIEUWE FLATER VAN
DE B. B. C.
R
R
EEN HULDE AAN DUITSCHLANDS
OORLOGSDOODEN
Onthulling van een gedenkteeken in
de „Neue Wacke" te Berlijn
Een snerpend krassen en piepen, dan even
schijnbare rust, gevolgd door een heftigen ruk
en de trein staat: Darmstadt!
Een oogenblik bevangt u een gevoel van
onzegbare triestigheid: midden uit het werk
weg, na een somberen dag van vele uren
sporens, n\ de vaderlandsche en huiselijke
De dom van Worms.
sfeer nog om n hangend, moe en landerig nog
opeens als eenling verplaatst op een vreemd
station bij nacht.
Doch de huivering van het zich geïsoleerd
gevoelen duurt niet lang. Want, daar is reeds
de man met de pet van ons hotel, die op onze
vraag, of er nog meer journalisten gearriveerd
zijn, ons ras den weg wijst.
Het internationaal contact is daar. Aan het
station en later in ons hotel voelen we ons
opeens broederljjk vereend met de dames en
heeren journalisten, Amerika, Engeland, Dene
marken, Zweden en Holland vertegenwoordi
gend, onder de voortreffelijke leiding van den
sympathiéken en tactvollen dr. Erich Marcus,
leider der „Pressestelle der Reichsbahnzentrale
für den deutschen Reiseverkehr", te Berlijn,
op wier uitnoodiging wij aan deze journalisten-
reis naar Darmstadt en Hessen deelnemen.
Als wij na een korte nachtrust uit ons be
haaglijk-warme donzen etui worden wakker
getrommeld, vinden wij de aarde van aanschijn
veranderd: een stralende Mei-dag is geboren,
de zon viert weldra haar schoonste victorie
over de stad en als een levenwekkende won
dermacht voelen wij de lente zweven over de
wereld.
Straks zullen wij volop kunnen genieten van
natuurschoon in door zon herboren Hessen
land, blakend in volle bloesempracht, en weer
eens even mènsch mogen zijn.
Nu zijn we nog journalisten en cultuurlingen
en we worden daaraan reedsyde eerste momen
ten van ons ontwaken herinnerd.
Want, als no. 1 op ons reisprogram van van
daag vinden wij vermeld: 9 uur aantreden voor
bet bezoek bij den staatspresident.
Deze hoogste autoriteit van den lande zal
ons om goed 9 uur reeds ontvangen een
uur, waarop bij ons vele burgemeesters, di
recteuren van ondernemingen, enz. nog nauwe
lijks uit de veeren zijn.
Het gebouw, waarin de landsregeering ge
huisvest is, en de kamer, waarin wij door den
staatspresident ontvangen worden, zijn van de
uiterste soberheid. Meubileering, vloer- en
wandbedekking zouden zelfs armoedig afsteken
bij menige directiekamer hier te lande.
Sympathiek van eenvoud en gemoedelijkheid
3 de staatspresident, die in enkele sobere
woorden verhaalt van Darmstadt's schoon ver-
e em van zijn tegenwoordige ontwikkeling,
an zijn groote mannen en van Hessens groote
nooden en zorgen.
-f?9.1100<*er *fldeu is een thema, dat bij elke
1(f! ontvangst, die ons nog te wachten
staat, telkens even wordt aangeroerd, met een
p a w oorden slechts, zakelijk en zonder
maaTj.i!toch met zulke welsprekende
r™t T 3 Se'illustreerd, dat ge met
P vervuld wordt voor de taaie energie,
(Waarmede het Duitsche volk zich onder den
drukkenden last zijner zware financieels ver
plichtingen zoekt omhoog te worstelen
Zullen wij u nu nog een Baedeker-achtige be-
fechrij ving geven van de schoonheden en aan
trekkelijkheden der hoofdstad van den vólks-
Blaat Hessen, van kerken, musea, monumen-
Wij zouden u kunnen verhalen van Darm-
Btadt als stad van cultuur en van kunstzinnig
heid, die een eigen stempel op deze „Landes-
ihauptstadt met haar 90.000 inwoners drukken
r een karalUer' t,at ook in den woningaan-
douw en tuinaanleg in het nieuwere stadsge-
ueelte sterk tot u spreekt; van haar kunste-
taaarskwartier, van haar luchthaven en van
Iden interessanten tak van sport, daar door
Studenten beoefend: het vliegen met motor-
Jooze vliegtuigen.
Maar hoe belangwekkend dit alles ook
(moge zijn en hoezeer ook Darmstadt als cul-
(tuurcentrum en om zijn bezienswaardigheden
een bezoek overwaard is wij voor ons heb
ben Darmstadt het hoogst geschat als uit
gangspunt voor tochten door heerlijk Hessen
land.
De Rheingau, het Westerwald, de Taunus,
Spessart, Sehwarzwald, Franken, Baden, de
Pfaiz zijn ook van Darmstadt nit gemakkelijk
te bereiken. Van de 5760 H.A. grond, die de
gemeente beslaat, zijn 3300 H.A., dus veel meer
dan de helft, bosch en tuinen. Zijn St&dtwald
met waterpartijen is een heerlijkheid.
Zijn stadion is prachtig aangelegd en van
de meest moderne technische accomodaties
[voorzien.
En zelfs hij, die geen vriend van musea Is,
Éal met ons een bezoek aan het slotmuseum
(de vroegere hertogelijke residentie, thans als
museum Ingericht, waarvan graaf yon Har-
denberg, de vroegere hofmaarschalk van den
laatsten groothertog, directeur is) niet betreu
ren.
Alleen die prachtige Madonna van Holbein,
om wier echtheid een strijd gevoerd Is, wijl
er ergens „een tweede" was opgedoken, en
welke strijd definitief ten gunste van Darm
stadt werd beslist, zou een bezichtiging van
het museum loonen.
Ons bezoek aan Darmstadt was kort, want
om half 1 '8 middags verzamelden wij ons al
weer in ons hotel, waar de auto voorstond om
ons naar het gemeentelijke Oberwaldhaus In
bet Stadtwald te voeren, alwaar getafeld werd,
en waar Oberbürgermeister Müller namens de
stad Darmstadt ons begroette en natuurlijk
de noodige toasten werden gewisseld.
Door Darmstadt's achterland.
En nu ging het schoonste komen van dezen
zonneblij en Mei-dag: een autotocht door
Darmstadt's eigenlijk achterland: het Oden
wald en de Bergstrasse.
Om 3 uur stegen wij in de comfortabele
auto s om de meest genotvolle uren van onze
gansche journalisten-reis door Hessenland te
beleven. Het was de tocht door het Odenwald
naar het 400 meter hoog gelegen Lindenfels,
de „parel van het Odenwald" en verder door
dit hooggebied in afdalende richting naar
Bensheim en vandaar over Auerbach, Zwingen-
berg, Alsbach, alle vier in de Bergstrasse ge
legen, naar die andere „parel", thans van bet
Bergstrasse-gebjed: Jugeuheim.
Nu eens stijgend, dan weer dalend, suizen
we de bergwegen langs, die ons voeren naar
Lindenfels, het middelpunt van het sagen-
rijke Duitsche middelgebergte, dat Odenwald
heet
Welk een feest van wisselende licht-effecten,
van kleuren en vormen biedt ons die tocht.
Een blauwig waas hangt tusschen de den-
nenbosschen, die beurtelings de donkerste
schaduwen werpen, of hei-gouden lichtbundels
laten doorschieten, welke ons een oogenblik
verblinden.
En de beuken, met hun donkergrauwe, glad
de, gave stammen, zonder rimpel, als de
eeuwige jeugd, zij tooveren weer gansch andere
licht- en kleur-effecten, van een zachtheid, die
weldoet aan de oogen.
Ik zal geen beschrijving trachten te geven
van de lieflijke nestjes, die wij passeeren, die
stadjes, of dorpen, gehuchten of vlekken, wier
namen uitgaan op -helm en -stein, op -berg en
-burg, op -nach en bach, en die allen dit gemeen
hebben, dat ze zijn als een jubel van vreugde
en een lach van natuurlijk geluk voor ons,
„menschen van cultuur", die dagelijks moeten
leven in een wereld, waarin zooveel onechtheid.
Nu eens In de hoogte, dan weer in de diepte
ziet ge ze liggen, met hun schilderachtig
dooreengemengelde hnisjes, elk van een eigen
kleur, of kleurencombinatie, nu rood, dan
bruin, clan geel of groen, blauw of grijs, ofwel
oranje, of wit als hoofdtoon voerend: soms ook
allerlei tusschentinten en nuanceeringen ver-
toonend en telkens wisselend van vorm.
Hun kleurenspel past zoo wonderlijk wel bij
hun natuurlijke omgeving, de kleurige hellin
gen van steenachtige roodbruine, of leemgele
aarde, met beuken en naaldboomen; met goud
geel bouwland: met vrucht- en andere boomen,
rijk-betroat met witte en gele en roode en rose
bloesems; met veidgroen en -bloemen, met hier
en daar een waterrijke inzinking en overeen
komstige plantenwisseling.
Zoodat de gelukkige bewoners van dit gebe
nedijd gebied hier alles vinden, wat de natuur
aan afwisselends bieden kan.
Een idylle op zichzelf is het af en toe pas
seeren van een door twee runderen getrokken
typischen breedgeraderden boerenwagen, In den
vorm van onze kindertrekwagens.
Een man of vrouw gaat, leidend slechts met
gebaren, zwijgend de twee lichtbruin-meit-wit-
doorplekte uitgedroogde en verschraalde koe
beesten vooraf, die hun pooten bewegen met
de regelmatigheid van een uurwerkslinger
levende paradoxen van bewegende rust. Zij
zwoegen de hoogte op en men ziet nauwelijks
inspanning.
Kinderen loopen naast of zitten op den wa
gen met kieltjes of jurkjes van hei-blauwe, of
fel-gestreepte bonte stoffen..
Lindenfels en Jugenheim, de Bergstrasse en
het Odenwald ge moet hun aantrekkelijk
heden en schoonheden gaan zien en ge zult
opgetogen met mij erkennen, dat zoo'n reis
de moeite loont
(Van onzen correspondent.)
De Markt te Wiesbaden met kerk
en raadhuis.
lingsrampen gekend. Zij bergt herinneringen
aan Karei den Grooten, Barbarossa en andere
groote keizers. Zij was de moeder der rijks
dagen, de stad van den eeuwigen landvrede
(1495) en de geboortestad van de Reformatie
(1521).
Worms was bijna 1300 jaar lang zetel van
een bisschop en 600 jaar lang vrije stad van
het heilige rijk.
Het was met heerlijke bouwwerken getooid
en telde meer dan 50 kerken en talrijke open
bare gebouwen.
Het was in zijn bloeitijd de sterkste stad,
voorzien van een dubbelen ringmuur, met meer
dan 60 torens en 12 groote stadspoorten.
Veel beproevingen heeft het gekend. Van den
30-jarigen oorlog af hebben bijna 200 jaar lang
oorlogen het geteisterd. Het verloor zijn voor
steden. Het werd in 1689 door brand vernield
en met den grond gelijk gemaakt. Over de
ruïnen van hoele stadsdeelen groeide het gras
en ging de ploegschaar.
Burgers en vorst-blsschop wedijverden om de
vernielde stad te herbouwen.
Tijdens de Fransche revolutie verloor Worms
zijn zelfstandigheid. Het bisdom Worms werd
opgeheven. In den Tevolutie-krijg werd het door
de Franschen volkomen vernield (1789).
In 1816 kwam Worms als klein landstadje
aan het groothertogdom Hessen. Het had toen
nog slechts 6000 inwoners. Maar de stad was
zoo rijk aan schoonheden, dat wat nog uit het
verleden gered is, nog een grooten schat ver
tegenwoordigt
Thans telt Worms 50.000 inwoners. Het is
met zijn ouden prachtigen dom en andere merk
waardige kerken en tal van andere beziens
waardigheden van een typische schoonheid, die
men nimmer vergeet. Overal spreekt zijn histo
risch verleden tot u.
Moet Ik u nog vertellen, dat onze auto-tocht
van Darmstadt naar Worms en vandaar via
Oppenheim naar Mainz vol aantrekkelijkheden
was.
Oppenheims heerlijkheden.
Naar Duitschlands oudste stad.
Den volgenden morgen zijn wij uit Jugen
heim door de Bergstrasse naar Lorsch gereden
om vandaar de oudste stad van Duitschland:
Worms te bereiken.
In Lorsch hebben wij ons op de hoogte kun
nen stellen van de interessante opgravingen,
daar door professor dr. Behn verricht, op het
gebied van de vroegere rijksabdij, uit den tijd
van Karei den Grooten dateerend. We hebben
belangwekkende gegevens verkregen omtrent
de karolïngische kloosterkerk, het klooster en
zijn vroegere bewoners.
In hoeveel gestalten is in den loop der eeuwen
hier en ook In Worms telkens weer de engel
der verdelging komen neerzweven over het
schoons, dat menschenhanden gewrocht hadden
en hoe is ook telkens weer de scheppingskracht
en energie herleefd om wat er voor kunstzin
nigs leefde in 's menschen geest te manifestee
ren in grootsche nieuwbouwen, op de zoo pas
nog rookende puinen opgetrokken.
Worms! Ach, hoe jammer is het, dat de ons
toegemeten ruimte zoo beperkt is. Want over
dit heerlijke stadje, dat op een geschiedenis
van 5000 jaren kan wijzen, ware alleen reeds
een krant vol te schrijven.
Boven en onder den grond is de stad m«
haar omgeving vol van tastbare herinneringen
aan een grootsch en aan allerlei lotswisselingen
rijk verleden.
Men hoeft hier geen systematische opgravin
gen to doen. Want, overal, waar men hier in
dit gebied voor een of ander doel een spade
in den grond stak, deed men de meest interes
sante vondsten op natuur-historisch en archeo
logisch gebied, waarvan de verschillende musea,
die wij bezochten, overtalrijke bewijzen bevat
ten
Ook over Worms en zijn heerlijke historische
bouwwerken is de geest der vernietiging tal
van malen heengevaren, gelijk we boven reeds
gezegd hebben.
De historie herhaalt zich immer: nauwelijks
had een groep menschen iets schoons gescha
pen, of een andere groep kwam de vernielende
en vernietigende handen ernaar uitstrekken.
Reeds in 400 werd de bloeiende Romeinen-
stad vernield en sindsdien heeft zij vele vernie-
Over ons bezoek aan het halverwege tusschen
Worms en Mainz gelegen Rijn- en wijnstadje
Oppenheim dient toch een weinig uitgeweid.
Wij voelden ons bij onze aankomst in dit
typlsc' historische stadje met zijn smalle
hellen straten als in de gemoedelijke rustige
sfeer van een paar eeuwen terug verplaatst.
Ook hier treedt de herinnering aan opgang
en ondergang, aan fiere grootheid, maar ook
aan zware noodlot-slagen u telkens weer
tegemoet.
Maar ook alles spreekt er van de zorgen en
vreugden om den edelen wijn, die Oppenheims
trots en grootheid uitmaakt. Oppenheims
burgervader gewaagde ervan in zijn welkomst
woord aan de journalisten en noemde het
product van Oppenheims heuvelige wijngaar
den zonder weerga in gansch Duitschland.
Van de bezienswaardigheden van het stadje
vermelden wij de (eertijds Katholieke) St.
Katharinenkerk, vol weer van rijke historische
herinneringen, die er in tastbaren vorm zijn
bewaard gebleven.
Ook hier weer de eeuwige geschiedenis van
groei, vernietiging, herleving, van vuur en
verderf en dood voor wat het laatste ver
schijnsel betreft, zich manifesteerend o.a. in
een verzameling van niet minder dan 15.000
doodshoofden, in een gewelfde krekelbergplaats
netjes opgetast als lagen bleeke bieten in een
schuur.
Op Zaterdagavond zijn wij, na een heerlijken
auto-tocht, waarbij het landschap weer geheel
andere aspecten vertoonde, uit Oppenheim te
Mainz gearriveerd, alwaar we wederom
prinselijk werden ontvangen aan een gemeen
schappelijk „Abendessen", ons door de stad
aangeboden en waarbij Oberbürgermeister dr.
Erhardt zich een beminnelijk gastheer toonde.
Mainz en de Rijn.
Den daaropvolgenden Zondag Is voor de
helft gewijd geweest aan de bezichtiging der
bezienswaardigheden van het „goldene" Mainz,
de poort van den middel-Rijn, aan de samen
vloeiing van Rijn en Main gelegen, temidden
van de met wijngewas bedekte heuvelen van
Rheinhessen en den Rheingau.
Velen onzer lezers zullen het gezellige en
aantrekkelijke Mainz kennen.
Ook Mainz is reeds door de Romeinen ge
sticht en één der oudste Duitsche steden, vol
van historische schatten uit een roemvol ver
leden.
De duizendjarige dom, prachtige musea,
stemmingsvolle schilderachtige hoekjes in het
oude gedeelte der stad roepen bij het noemetj
alleen hij velen onzer landgenooten de aai^p
naamste herinneringen wakker.
Een Rijn-reis, gelijk wij 's Zondagsmiddags
maakten, van Mainz uit naar Assmanshausen,
is ook een genieting, die men niet licht ver
geet.
Van Assmanshausen zijn wij naar Bieberich-
VViesbaden gevaren en hebben in laatstgenoemd
Kurort overnacht, om den volgenden voor
middag te wijden aan het^bezichtigen van de
interessante Kur-inrichtingen der stad, de
voornaamste badplaats, indertijd doo r de
Romeinen reeds in het gebied der heete bron
nen gesticht. Het waren de Romeinen ook, die
in de eerste eeuwen haar geneeskracht bekend
maakten en de roem van dien tijd heeft zich
tot nu toe gehandhaafd.
De 2 K.M. diep uit de aarde opwellende
heete watermassa's verleenen aan Wiesbaden
zijn groote beteekenis als Iiurstad, terwijl het
door stads- en natuurschoon (in de onmiddel
lijke omgeving) den vreemdeling veel genot
bieden kan.
Met ons bezoek aan Wiesbaden werd onze
journalistenreis besloten.
Londen, 1 Juni 1931
Father Woodlock, de zeer strijdbare Jezuiet
van Farmstreet, heeft gisteren in een preek
verzet aangeteekend tegen „de onbeschaamd
heid, Ik zo-u bijna zeggen de misdadige dwaas
heid" der B.(ritsch) B.(roadcasting) Corpora
tion), die Mr. Bernard Shaw uitgenoodigd
beeft per radio over de H. Jeanne d'Arc te
spreken.
Het beleid der B. B. C. heeft het laatste
jaar of langer reeds meer dan eens
grond gegeven aan ernstige bedenkingen, en
ook ditmaal hebben de autoriteiten te Savoy
Hill weer eens leelijk geflaterd. Maar wij vra
gen ons af, of de schuld daarvan uitsluitend
haar treft. Katholieken hebben vaak zoo luid
de loftrompet gestoken over Shaw's Joan of
Arc-drama, dat de B. B. C. wellicht te goeder
trouw gedacht (heeft, dat niemand aanstoot zou
kunnen nemen aan hetgeen Shaw in een draad-
looz© toespraak van de thans te Rouaan ge
vierde martelares zou te zeggen hebben.
Dat Father Woodlock zich geschokt voelde
door de toespraak van Shaw, is begrijpelijk;
er zullen weinig Katholieken geweest zijn die
er geen aanstoot aan genomen hebben. Maar
ofschoon het bekend was, dat Bernard Shaw
over de H. Jeanne d'Arc spreken zou, is daar
tegen, voor zoover mij bekend is, van Katho
lieke zijde niet geprotesteerd, hoewel er toch
goede redenen bestonden om zich af te vra
gen, waarom de uitnoodig'ing niet gericht was
tot een Katholiek geschiedkundige, zooals
Hillaire Bell-oc, of tot een Katholiek wijsgeer,
zooals G. K. Chesterton. Om niet te spreken
van den in alie kringen zoo gaarne gehoorden
Father Knox. den aan het B. B. C.-publiek
zoo welbekenden priester-humorist. Natuurlijk
weten wij n!i-et of hij het leven van Jean-ne
d Are tot een onderwerp van bijzondere studie
gemaakt beeft, maar in geen geval zou zijn
toespraak eenigen aanstoot gegeven hebben
aan de overgroote meerderheid van niet-Ka-
tholieke luisteraars, met wier mentaliteit reke
ning gehouden moet worden in een land als
Engeland, wanneer een figuur herdacht wordt
die, behalve een Heilige der Katholieke Kerk
ook een algemeemhistorische figuur is. i
Door haar keus op Bernard Shaw te vestigen
heeft de B. B. C. een fout gemaakt, waaraan
andere persoonlijkheden en autoriteiten in
Engeland zich herhaaldelijk schuldig maken,
wanneer zij hun keus op Bernard Shaw ves
tigen. Een man, die liever de dolste onwaar
heden, en zelfs de dolste waarheden debiteert,
dan iets te verkondigen, wat een ander man
bij dezelfde gelegenheid <5ök 'had kunnen zeg
gen, is nu eenmaal niet geschikt om op te
treden als tolk der nationale gedachte of,
gelijk Father Woodlock zegt, „bij een plechtige
gelegenheid een lofrede te houden op een
katholiek en nationaal Heilige".
Hetgeen Bernard Shaw van Jeanne d'Arc
zeide, was voor Katholieken stuitend. Hetgeen
hij over andere onderwerpen zegt, is vaak
voor andere groepen van burgers stuitend. Niet
omdat Sliaw hun standpunt niet inneemt, maar
omdat bij er zijn grootste kracht in zoekt an
deren zedelijk te kwetsen. Daaraan dankt hij
zijn populariteit als openbaar spreker: het
eene deel zijner toehoorders hoopt steeds, dat
hij het andere deel pijn zal doen door zijn
sarcasme en zijn drogredenen. Het is de zwak
heid van den hedendaagschen Engelschman,
dat hij met elk woord van Shaw wegloopt,
-zoolang dat woord maar niet tegen hem ge
richt is.
„De B. B. C.", heeft Father Woodlock ge
zegd, „m'iste het recht dezen onverantwoorde-
lijken kwajongen en kwakzalver op ons los te
laten met een panegyriek op een katholiek en
nationaal heilige. Mr. Shaw heeft allen ge
kwetst die in Jeanne d'Arc een martelares en
een heilige zien, en dat op een oogenblik,
waarop bet hart van Frankrijk en van de ge-
heele Katholieke wereld te Rouaan klopte, in
één aandoening bij de plechtlige internationale
vieringen ter eere van het martelaarschap der
■Maagd".
„Het schijnt onvergeeflijk dat een ongeloo-
vig humorist uitgekozen Is geworden om dien
avond hier, in Engeland, een lofrede te hou
den".
Maar het is reeds jarenlang onvergeeflijk
geweest, dat Mr. Shaw keer op keer uitgekozen
werd om lof- en andere redevoeringen te hou-
den In verband met nationale onderwerpen,
terwijl lu'j zelden iets anders deed dan Enge
land met sarcasmen overstelpen en een ander
land hemelhoog verheffen.
Wij maken deze opmerkingen omdat naar
onze overtuiging de verantwoordelijkheid voor
de grove fout, welke de B. B. C. begaan heeft,
niet alleen op haar rust, maar vooral ook op
het Engelsche, waaronder een groot deel van
het Katholieke publiek, dat steeds een schaap
achtig behagen geschept beeft in de sophismen
van Bernard Sbaw en in diens manie om coquet
het tegendeel te zeggen van wat een ander
gezegd zou hebben.
(ZovCR.-ci.-c-1)
KROC"
Alle tij-den zijn in dit overzicht in Amster-
(lamsche zomertijd uitgedrukt.
De zon gaat deze maand van het sterrebeeld
de Stier naar dat van de Tweelingen. Op
22 Juni bereikt zij haar grootsten afstand ten
N. van den equator (zomer-solstitium). De mid
daghoogte bedraagt dan 61 gr. 27 min. en de
lengte van den dag 16 u. 45 m. Voor andere
dagen van de maand zijn deze getallen slechts
weinig verschillend op 1 Juni en 30 Juni is
de lengte van den dag resp. 16 u. 22 m. en
16 u. 45 m., terwijl de middaghoogte de geheele
maand 60 61 gr. bedraagt. De zon staat te
middernacht slechts 16 gr. diep onder den hori
zon, zoodat het den geheelen nacht niet'volko
men donker wordt. De ware middag (hoogste
zonnestand) valt op 1 Juni en 30 Juni resp. te
12 u. 57 m. en te 13 u. 3 m.
Maan L. K. g Juni N_ M u Jlnli E K
23 Juni V. M. 30 Juni.
Planeten: Mercurius, Venus en Jupiter zijn
deze maand onzichtbaar.
Mars is recbtloopend in den Leeuw. Op 8
Juni staat "hij ten N. van Regulus en is hij
ongeveer even helder als deze ster. Men lette
op het sterke verschil in kleur.
Saturnus in den Schutter, komt begin Juni
te 1 u., einde Juni te 23 u. op, in het Z.O.
De planeet bereikt slechts een geringe hoogte
boven den horizon.
Uranus staat minder dan een halve graad
ton van de ster zéta van de Visschen.
Neptunus staat 2 gr. ten V. van de ster ro
van den Leeuw. Op 16 Juni passeert Mars op
een halven graad ten N. van Neptunus.
halve graad ten N. van Neptunus.
Meit groote plechtigheid is Dinsdag te Ber
lijn een gedenkteeken onthuld, waarvan de
bedoeling is, de herinnering aan de in den
grooten oorlog gesneuvelden Ic.oml te houden.
Het monument is opgericht in de geheel ge
restaureerde „Neue Wache". het historische
bouwwerk van den beroemden Berlijnscben
bouwmeester Seliinckel, gelegen Unter den
Linden, -tegenover het voormalige paleis van
den ex-kroonprins, dat in de laatste jaren van
het keizerrijk voornamelijk als wachtlokaal en
soldatenverblijf heeft dienst gedaan.
Het bouwwerk is onder leiding van prof.
Tessenow geheel gerestaureerd in den oor.
spronkelijken stijl, waarbij al bet mogelijke is
gedaan, om bet werk van Schinckel in diens
eigenaardig karakter te doen uitkomen
In de groote eerezaal is het gedenkteeken
opgesteld, een groot zwart granietblok met een
oppervlakte van 1,40 bij 1,40 Meter en een
hoogte van 1,36., waarop als symbool van de
herdenking der in den oorlog gevallenen een
gouden krans was gelegd.
In de Lustgarten was een 'batterij van de
rijksweer-artill-erie opgesteld, die, toen om
twaalf uur president Hindenburg voor het
monument versoheen en de plechtigheid dus
een aanvang nam, 101 saluutschoten loste. De
tallooze menigte groette eerbiedig den presi
dent terwijl een koor onder leiding van Alexan
der Kuhrt het koraal zong^.Fürch-te dich nicht'.'
Nadat dr. Braun, namens de Pruisische
staatsregeering, een krans op het gedenktee
ken had gelegd, voerde rijksweerminister
Groener het yyoord. Hij herinnerde aan de
groote daden der Duitsche weermacht geduren
de den wereldoorlog. Met eerbied, dankbaarheid
en droefenis herdenken wij, aldus spreker, on-
zo dooden. Zij hebben door hun le-ve-n en ster
ven bewezen, dat bun het welzijn van het
vaderland meer was dan hun eigen bestaan.
Daarop trad rijks-president Von Hindenburg
naar voren. Zijn krans neerleggend bij 't monu
ment, zeid-e hij: „Bewogen gedenk Ik de velen,
die in een meer dan vier jaar langen verde
digingsoorlog ons vaderland hébben verdedigd
tegen een wereld van vijanden en hun leven
daarvoor hebben gegeven. Met eerbied en dank
baarheid aan de dooden leg ik mijn krans hier
neer Moge dit gedenkteeken bijdragen, tot de
versterking van onze innerlijke eenheid. Daar
mede eeren wij het beste onze gevallen broe
ders, die op het slagveld steeds zonder onder,
scheld itrouw naast elkaar stonden."
Het koor zong nog: „Ioh batte ein Kamera-de"
waarna de plechtigheid gesloten werd.
NEDERLANDERS OP HET A.S. MUZIEK-
SEIZOEN TE SCHEVEN7NGEN
Men meldt ons uit Scilieveningen:
Daar gebleken is, dat een vorige publicatie
betreffende den door Generalmusikdirektor
Carl Schuricbt in het a.s. seizoen te geven
cyclus van twaalf symphonische concerten, uit
welken cyclus eenige der belangrijkste wer.
ken met bijzondere bezetting (koor, orgel enz.)
vermeld zijn, hier en daar aanleiding schijnt
te hebben gegeven tot minder juiste gevolg,
trekkingen, moge er de aandaeht op worden
gevestigd, dat ook thans weder evenals dit
in vorige seizoenen steeds het geval was
een aantal werken van Nederlandsche compo
nisten in de Kurzaal tot uitvoering zullen wor-
den gebracht.
Bovendien zullen gedurende een drietal"
weken verschillende vooraanstaande Neder
landsche dirigenten als gast voor het Residen
tie-Orkest in de Kurzaal optreden (dr. Peter
van Anrooy, Eduard van Beinum, Evert Oor.
nelis, Albert van Raalte, Leo Ruygrok) en zul
len bekende landgenooten als Koorleider bij
zondere uitvoeringen dirigeeren <.C. L. Walthei
Boer en Jos. Vrancken), terwijl voorts ook tal
rijke landgenooten als solist(e) zijn geënga
geerd.
Als solisten zijn tot dusverre reeds geëuga
geerd: Viool: Carl Flesch, Simon Goldberg"
Bronislaw Hnberman, prof. Geo Kulen
kampff Nathan Milstein, Sam'ssvaap, Jacques
Thibaud, Zoltan Székely. Piano: Stefan As
kenase, Alexander Braïlowsky, Carl Friedberg
Myra Hess, Frederic Lamond, Marcello Meyer!
Harold Samuel, Jan Smeterlin Magda Tag-
liafero. Zang: Rose-tte Anday, Emmi Leisner
Charles Panzera, Nora'van Rappard, Alexam
dra Trianti, Louis van Tulder, Jacq.. ürlus.
Cello: Charles van Isterdaei, André Levy.
De Fransche presidente, madame Graves,
met wie president Doumergue in hot
huwelijk is getreden.
EEN PRIKPLANK ALS PUZZLE.
Voor de Amsterdamse^ rechtbank stond te
recht de 25-jarige M. M., koopman in vaardigt
•heidsspelen verdacht van overtreding der lote
rij-wet 1905. Verdachte had n.l. in divers* win
kels daar ter stede, g.n. prikplamken geplaatst
in een dergelijke plank bevinden zich 500 gaat-
jes, waarin opgerolde papiertjes, genummerd
1—500. In de winkels hangt tevens e-en cadeau-
lijst, waarop do prijshoudende nummers ver
meld staan.
Tegen betaling van 10 ets. mogen de klanten
prikken, na de gebruiksaanwijzing, die mede
ter inzage wordt verstrekt, te hebben bestu
deerd.
Door den kantonrechter te Amsterdam was
verdachte vrijgesproken, daar de puzzle gemak
kelijk oplosbaar bleek, zooals een aantal getui
gen aantoonde. De ambtenaar van het O. M.
had echter, teneinde een principieele en defini
tieve uitspraak in hoogste instantie te krijgen,
ajppel aangeteekend.
De Officier van Justitie mr. E, Overb-osch,
requisitoir nemend, achtte de zaak niet zoo een
voudig al-s werd voorgesteld, weshalve hij aan
houding vroeg tot 15 September, teneinde dan
Prof. SChuh, hoogleeraar te Delft als getuige-
deskundige te hooren.
Mr. Mathuis-en verzette zich hiertegen, doch
na in raadkamer te zijn geweest, deelde de pre
sident mede, dat alhoewel de Rechtbank be
treurde, dat dit verzoek eerst nu werd gedaan
zij termen aanwezig achtte bedoelden hoog
leeraar te hooren.
KON. VER. „HET NEDERLANDSCHE LIED"
Onder voorzitterschap van den heer K. J. L.
Al-berdingk Thijm vond Maandag te Utrecht
de jaarvergadering plaats van de Koninklij
ke Vereeniging „Het Nederlandsche Lied". De
eerste secretaris der Vereeniging, Drs. P. j.
Meerten-s, bracht het jaarverslag over 1930 uit,
waarin verband gelegd wordt tusschen de heer-
schende malaise en de geringe toename van
het ledenaantal in het afgeloopen jaar.
Bepaalden de werkzaamheden der vereeni
ging zich weer hoofdzakelijk tot de voortzetting
dei- reeks Liede,ren van „Groot-Nederland'',
daarnaast gaf 'het secretariaat herhaaldelijk in
lichtingen betreffende het Nederlandsche lied
aan binnen- en Ibuitenlandsche geleerden, waar
onder uit Zuld-Afrika en de Vereenlgde Staten.
De rekening en verantwoording van den pen
ningmeester Mr. J. Hamburger A. Dzn. werden
goedgekeurd. De vergadering herkoos vervol
gens -de aftredende -bestuursleden, Mr. J- Ham.
burger A. Dzn., Dr. W. J. Leyds. Jhr. Mr. IV.
C. Six en Dr. N. B. Tenliaeff, en koos tot
nieuwe bestuursleden de heeren Prof. Mr. Dr.
A. J. van den Bergh; Jhr. L. E. de Geer van
't Gein en Oudeggin; Mi". C. B. Labouc.ij5re.
mr C. P. C. Wijck-erheld Bisdom; pr^ Dr'
Jac. van Ginneken; Prof. Dr. A. K. M. Noyons,
en J. P. D. van Banning. De v-oorzitter wijdde
een woord van nagedachtenis aan het begin
van dit jaar overleden bestuurslid L. Adr. van
Tetterode. Het aftredend lid, Prof. Mr. J. C.
Naber, die voor een herbenoeming niet in aan
merking wen-sckbe( te komen, werd tot eerelid
der vereeniging benoemd. Bij de bespreking
van het werkplan der vereeniging keurde de
vergadering ds voorstellen van het 'bestuur
aangaande de Valerl-us-uitgave goed. Vervol
gens espia v zij de mogelijkheden van een rui
mer verspreiding der .Liederen van Groot-Ne
derland m Oost- en West-Indië, Vlaanderen
en Zuid Afrika, en besloot haar aandacht te
wijden aan de vervaardiging van gra-mofoon-
platen met Nederlandsche liederen.
-j
