1
- 4
SCHIPBREUK EN STRANDVONDERIJ.
jè
DE KATHOLIEKE
ARBEIDER GEHOLPEN
In alle opzichten een voor
spoedig jaar
Moidermassa's met
rolsteenen vermengd
GOEDE WIL TOT HULP
Uitgebroken en dreigende
conflicten in de werk
verschaffing
Doordat met kleine lichten
gereden werd
Bespreking over de Werkverschaffing.
NED. CENTRALE VEREENIGING TOT
BESTRIJDING DER TUBERCULOSE.
VLIEGVELD EELDE vraagt zijn
EERSTE SLACHTOFFER.
DE 1GREGORIUSDAGEN.
Theorie en praktijk van de muzikale
ontwikkeling der R. K.
schooljeugd.
OPENINGSAVOND.
t
Bijeenkomst in gebouw „Custodia".
NIEUW MUZIEK-AUTEURSRECHT
GOEDGEKEURD.
Het resultaat van jarenlange
oneenigheid
mkmmmM.
«i n
i
COöP. LEVENSVERZEKERING-MIJ.
CONCORDIA U-A.
-"Verzekerd kapitaal van f 17,4 tot f 21,2
miliioen gestegen.
Aan liet jaarverslag der Coöperatieve Levens
verzekering Mij- Concordia U.A. te Utrecht, over
1930, ontleer.en wy
Het jaar 1930 bracht aan „Concordia" een
vooruitgang van het verzekerd kapitaal als
nooit te voren en is in alle opzichten een voor
spoedig jaar geweest. Het verzekerd kapitaal is
gestegen van 17.496.547 tot 21.251.381, een
netto-vooruitgang dus van 3.754.834. Het aantal
polissen steeg van 119.344 tot 130.160. De pre
miereserve van 2.500.288 tot 2.904.865, een toe
name van 404.576. De vrye reserve van 131.870
tot 228.475.
De winst- en verliesrekening over 1930 staat
debet voorpremiereserve eigen risico einde
van 't boekjaar 2.904.865, uitkeeringen 154.723,
afkoop 18.804, onkosten 177.137, pensioenfonds
personeel 1.892, andere lasten 97.231, afschrij
vingen gebouwde eigendommen 2.5S0, saldo
25.000, te verdeelen als volgt: waarborgsom
17,500, voorzorgkas 5900, ter beschikking van
de alg. vergadering 2500
en credit voorpremiereserve eigen risico
einde vorig boekjaar 2.500.288, premiën 738.587,
renten f 139.077, huren 1250, winst op beleggin
gen f 476, andere baten: reserve belasting 2554.
De afschrijvingen, aldus verklaart de Ac.
counitantsdienst, zijn voldoeutdie; de reserve
voor geldbelegging werd opgevoerd tot 60.000,
hoewel de waarde der fondsen, zooveel moge
lijk berekend tegen de officieele noteeringen,
een surplus aanwijst van 21.524.51 boven de
balanswaarde; het totaal der reserves kon wor
den verhoogd met 85.580.42, terwijl het saldo
der Voorzorgkas kon word,en gebracliu op
17.823.03.
Het totaalbedrag der vrijstelling in 1929
was: 11.399.78 of 222.81 meer dan In 1930
en het aantal weken 873 hooger.
In 1929 was 't d© buitengewone vorstperiode,
die zich deed gelden; in 1930 de malaise.
Wat de oorzaak is, hebben wij niet na te
speuren, hoofdzaak is, aldus verklaart de
directeur, dat onze menschen de katholiek
georganiseerde arbeiders in tijden van
bitteren nood geholpen worden. „Concordia",
de instelling van hef R. K. Werkliedenverbond,
helpt hen. Wie zal het ontkennen? De cijfers
spreken zoo overduidelijk, dat men ziende blind
moest zijn om dat te ontkennen. De katholiek
georganiseerde arbeider, die zijn verzekering
sluit bij „Concordia", weet, dat hij in lijden
van gTooten nood door zijn eigen instelling ge
holpen wordt.
Het jaar 1930 ligt achter ons. Een belangrijk
en voor Concordia beteekenisvol jaar met gun
stige factoren.
Algemeene vergadering.
Gisteren kwamen de afgevaardigden van de
Ned. Centrale vereeniging tot bestrijding der
tuberculose in café Brinkmaan te Haarlem bij
een. De voorzitter, dr. J. D. Hefting, opende de
vergadering met een woord van welkom en
wijdde eenige waardeerende woorden aan de
nagedachtenis van dr. Klinkert te Rotterdam.
Spr. deelde vervolgens mede, dat de totale op
brengst van de Emmabloem-collecte dit jaar
159.000 bedragen heeft.
Tot bestuursleden werden gekozen dr. Hef
ting, mr. Sllngenberg, mevrouw de Vries-Bruijn,
dr. Scliuckink Kool, dr. Bronkhorst, dr. Schoip,
dr. Vos en dr. Hoving.
Van Amersfoort was een voorstel ingekomen
om wederdom aan te dringen op een'wette1 ke
regeling van de tuberculose-bestrijding. Dit
voorstel werd nader toegelicht, doch het dage-
lijksch bestuur aobtte thans het oogenblik niet
gunstig om bij de regeering op wettelijke rege.
ling aan te dringen. Een dergelijk verzoek is
al meermalen gedaan, doch de uitwerking bleef
nihil. De vergadering ondersteunde het voor
stel niet.
Bij de rondvraag ontspon zich een uitgebreid
debat over de subsidie-regeling inzake t.b.c.-
bestrijding in den lande. Ten slotte diende dr.
Heyermans een voorstel in, waarin het bestuur
wordt opgedragen een krachtige actie te voe-
ren in den lande, te zamen met andere ver-
eenigingen, om bij de autoriteiten aan te drin
gen op verhooging van de rijkssubsidie aan de
plaatselijke vereenigingen. Het bestuur achtte
deze motie niet aanvaardbaar, omdat daarin
een wantrouwen jegens de leiding gevonden
moest worden. Het voorstel werd dan ook na
een vrij heftige discussie verworpen.
In den middag maakten de afgevaardigden
een autorit door Haarlem's omstreken naar
„Velserend" waar zij aan een gemeenschappe.
lijk landelijk koffiemaal deelnamen. Daarna
werd een bezoek gebracht aan „Brederodeduln
waar ook de film „De bloedsomloop" vertoond
werd en een thee werd aangeboden.
Bekend Groningseh sportvlieger
neergestort.
De bekende Groningsche sportvlieger, de
heer H. Himlriks, is gisterenavond te ongeveer
kwart over 8 uur, toen hij OP egve d
Eelde juist was opgestegen, van een °°st®
van ongeveer 100 Meter neergestort,
kwam terecht op het autoparkeerterrein bui en
het vliegveld en werd totaal vernield. De mo 01
werd op een afstand van 20 a 30 M. van de
machine gevonden.
Enkele omwonenden, die het ongeluk zagen
gebeuren, snelden ijlings toe en bevrijdden den
heer H. uit zijn netelige positie. Spoedig daarop
was ook dr. Kiestra uit Eelde, evenals de
Groningsche politie-dokter dr. Nathans ter
plaatse. Beiden constateerden, dat de vlieger
een boven-enkelbredk en een ernstige kaak-
fractuur had opgeloopen.
De gewonde is toen terstond naar het R. K.
ziekenhuis te Groningen overgebracht, waar
onmiddellijk operatief moest worden inge
grepen. Deze operatie bracht echter geen red
ding. Kort daarna overleed het slachtoffer.
De heer H. was gehuwd, doch had geen
kinderen. Hij had zich bijzonder verdienstelijk
gemaakt voor de totstandkoming van het vlieg
veld te Eelde.
WEER TERECHT.
De beide jongens te Eindhoven, die sinds vier
dagen werden vermist, zijn uit eigen beweging
teruggekomen. Zij hadden een reisje naar België
(waakt.
Men schrijft ons uit den Haag:
In de aula van het Sint Aloysiuscollege aan
de Oostduinlaan werden Maandagavond de
„dagen" van de Nederlandsche Simt Gregorius.
vetreeniging ingeluid.
Onder het auditorium waren aanwezig het
bestuur van de Diocesane en van de algemeene
Sint Gregoriusvereeniging, Mgr. Jansen, de
oud-voorzitter der Gregoriusvereeniging, Prof.
Dr. Smijers, mevr. Ward, t.al van autoriteiten
op kerkelijk-muzikaal gebied, talrijke EE.
Broeders-onderwijzers, henevens EE. Zusters-
onderwijzeressen en leeken-onderwijzeressen.
Pastoor Th. M. Beukers, voorzitter van de
Nederlandsche Sint Gregoriusvereeniging in
het Bisdom Haarlem, opende met den Christe-
lijken groet en memoreerde in korte klare be
woordingen het werk der Gregoriusvereeniging
en speciaal 't doel van de te houden Gregorius-
dagen in den Haag. In het bijzonder wijst
spreker er op hoe de methode-Ward geëigend
is ter inleiding van de studie van het Grego-
riaansch en hoezeer het dan ook tot verheuge
nis stemt dat de beoefening van deze zang
methode in 1928 onder patronage kwam van de
Gregoriusvereeniging. Het gaat om de uitvoe
ring van de Constitutio Apostolica op kerkelijk
muzikaal gebied. Priesters en onderwijzers,
besloot spreker, mogen thans de handen ineen
slaan om het bereiken van dit doel te bevorde
ren; dan zullen deze Gregoriusdagen hun
vruchten afwerpen.
Onder leiding van Pater J. Vollaerts S.J.
werd hierna door het zangkoor „Jubilate Deo"
met begeleiding van bet schoolorkest „Avanti"
van het St. Aloysiuscollege uitgevoerd de
„Psalm 24" van Lili Boulanger. Daarna speel
de het orkest nog een Menuet en een Gavotte
van Lully.
Voordracht J. C. W. van de Wiel.
Het woord was hierna aan den Z.E. heer J.
C W. van de Wiel, secretaris der St. Gregorius
vereeniging in het bisdom Haarlem, tot het
houden zijner voordracht over: „De muzikale
ontwikkeling der Roomsch Katholieke School
jeugd."
Spreker wil betoogen, dat wij de geheele
katholieke jeugd (dus ook de rijpere) muzikaal
kunnen ontwikkelen en vervolgens dat wij het
daarom ook moeten doen.
Spreker begint met uiteen te zetten, wat men
onder katholieke mentaliteit1 moet verstaan
vandaaruit moet men een programma opstellen.
Maar de goede scholen zijn minder de vrucht
van het goede program dan wel van de goede
onderwijzers. Bij het naarstig zoeken naar een
systeem voor de muzikale ontwikkeling der
katholieke jeugd, vond spreker er géén dat vol
ledig bevredigt, en wel meest hierdoor dat door
gaans het beginsel foutief was, dan wel het
systeem didactisch anti-nationaal bleek. De
methoden Ward, Jansen, Montessori kunnen
alle helpen tot den opbouw van het begeerde
systeem, want er moet komen een nieuwe vorm
van muzikale ontwikkeling, ook op de middel
bare scholen.
Uitvoerig betoogt spreker hoe godsdienst en
cultuur op elkander zijn aangewezen, wil men
tot positieve waardevolle resultaten komen.
De liturgie nu is de paedagogische methode
van de kerk; in de liturgie komt de saamhoo-
righeld van Christus met de geloovigen het
best tot uitdrukking. Het is de verdienste der
z.g. liturgische beweging dat zij ons weer heen-
wijst naar de kern van het vraagstuk der
katholiek-cultureele opvoeding.
Komend op muzikaal terrein betoogt spreker,
dat men niet moet treuren om wat verdween,
doch met alle kracht moet meebouwen aan het
nieuwe; wat nieuw is in techniek en vorm
moet zich aanpassen aan liet oud-organische
van het wezen der kerkmuziek.
Er is hier geen reden voor defaitisme; ook
zwijgen is afkeurenswaard; uit moet het zijn
mef de zelfgenoegzaamheid.
Juist de katholiek heeft een bevoorrechte
positie ten opzichte van de volkomen muzikale
ontwikkeling. Daarom moeten er vrijwilligers
komen onder de katholieke paedagogen; er i3
periculum in mora. Spreker voorziet dat er een
tweede Nederlandsche periode in de muzikale
ontwikkeling kan ontstaan.
De opvoeding van den wil en van het gemoed
door de muziek moet thans ter hand worden
genomen, na dien van het verstand. Spreker
wijdt dan uit over de waarde van het Grego-
riaansch.
Nadat het koor en orkest zich hadden doen
hooren in muziek van Rameau en den Psalm
150 van Cesar Franck, vervolgde de Eerw.
spreker zijn voordracht door allereerst te ver
wijzen naar de kerkwetteiijke grondslagen der
Gregoriusdagen, zooals die in het programma-
hoek zijn opgenomen en betoogt dan dat de
Paus waarlijk duidelijk en gedetailleerd genoeg
gesproken heeft, zoodat men kan zeggen dat de
Plicht vast staat. Allereerst rust die plicht op
de geestelijken, maar vervolgens ook op de
sehooiopvoeders. Er moeten muzikale paeda
gogen gevormd worden, hetgeen spreker uit
voerig argumenteert. De lagere scholen worden
thans terdege aangepakt ,doch de middelbare
scholen zijn ten opzichte der mukikale ontwik
keling nog vrij misdeeld, wijl hier de bevoegde
krachten ontbreken.
Het ligt op den weg der Gregoriusvereeniging
op dit terrein ervaringsmateriaal te verzamelen
om dan te kunnen adviseeren. Spreker noemt
hier ook den K.R.O. als hulpmiddel.
TWEEDE DAG.
Plechtige H. Mis in de St. Jozefkerk.
De tweede dag van de St. Gregoriusdagen
werd ingezet met een plechtige H. Mis in de St.
Jozefskerk aan de v. Limburg Stirumstraat,
voor de zlelerust van de eerw. Zuster M. Carola,
opgedragen door den hoogeerw. heer eere-ka-
nunnik en pastoor W. I H. Jansen, die daarbij
geassisteerd werd door de weleerw. heeren ka
pelaans W. van Benten en G. Mudde.
De wisselende gezangen ,,in festo Corporis
Christi" werden uitgevoerd door het Jongens
koor van de kerk der H.H. Engelbewaarders
onder leiding van den heer J. Bertels. De vaste
gezangen werden gezongen door ruim 700
schoolkinderen van de R.K. scholen te den
Haag, onder leiding van broeder Marcolinus.
Gezongen werd de Xlde Mis uit het Kyriale
(Orbis factor) mat de IVde Credo.
Na de H. Mis zongen alle kinderen de psalm
Laudate Dominum, Ton, Vila en speelde de or
ganist, Br. Hubertus de symphonie V uit Wldor
deel I.
Er was veel belangstelling voor deze litur
gische plechtigheid; de kerk was geheel bezet.
fv—
v
Om 11 uur gistermorgen opende de voorzitter
der Haarlemsche St. Gregorius Vereeniging de
zeereerw. heer Th. M. Beukers, de bijeenkom
sten in het gebouw „Custodia", waar inleidin
gen, lessen en demonstraties worden gehouden
Er was veel belangstelling; de groote zaal
was nagenoeg geheel gevuld.
In zijn openingswoord sprak pastoor Beukers
in liet Fransch een bijzonder woord van welkom
tot mevrouw Ward, aan wier methode een
groot deel van de lessen en demonstraties op
deze Gregoriusdagen gewijd zijn.
Allereerst gaf de heer Jas. Lennards nu een
inleidende verklaring welke voorafging aan do
zangles volgens de methode Ward aan meisjes
van een eerste klas uit Delft.
Hierna werd een aanvang gemaakt met de
lessen en demonstraties.
Deze demonstraties, waarbij vaak verrassende
resultaten aan den dag kwamen, genoten alge
meene belangstelling en werden herhaaldelijk
met applaus beloond.
Na de pauze werden de demonstraties met
de Wardmethode voortgezet.
Mevrouw Ward nam zelf actief aan deze de
monstraties deel door de jongens ook een vin-
ger-dictée op te geven.
Muziek-onderwijs op de kweekschool.
Na een korte pauze hield mej. Bets Fafié een
inleiding over „Het muziekonderwijs op de
kweekschool", naar de volledige gegevens dooi
de eerw. Zuster M. Carola, (in leven leerares
aan de kweekschool voor meisjes in de Oude
Molstraat te Den Haag) nog kort vóór haar
dood op schrift gesteld.
Na eenige waardeerende woorden aan de
nagedachtenis van Zuster Carola te hebben
gewijd, wees spr. er op dat het Ward-instituut
reeds prachtig gewerkt heeft om de muziek
te maken tot een gemeenschapskunst, maar al
werkt dit instituut nog zoo hard, toch is het
niet mogelijk daardoor in 10 of 20 jaar vol
doende leerkrachten te vormen vost alle klas
sen der lagere school. Om dit te hereiken zal de
kweekschool mede moeten werken om de her
vorming in het zangonderwijs te verwezenlij
ken.
Hoe moet de muziek op de kweekschool in
gericht zyn? Wat moet het bereiken? Welke
theoretische, practische en paedagogische ken
nis moet de kweekelinge zich eigen maken?
De onderwijzers moeten geen liedjes instam
pen, maar het kind de tonen leeren liefheb
ben, muziek leeren scheppen en herscheppen.
Tevens kunnen zij medewerken om de muziek
als volkskunst te doen herleven.
De theoretische en practische zangkennis der
onderwijzers moet omvatten de kennis van
noten- en cijferschrift, bekendheid met de
stemvorming en den kinderzang, het zingen
in de maat van het blad en zuiver toon tref
fen.
Aan theorie moet de a.s. onderwijzeres alles
leeren, wat haar dienstig kan zijn om aan de
leerlingen goed zangonderricht te geven.
De a.s. onderwijzeres moet goed geprepareerd
zijn om de kinderstem te vormen en daarbij
dient zij steun te vinden in de lessen door haar
zelf op de kweekschool genoten. Zij moet het
kind leeren denken en zich leeren uiten in
tonen. Hoe moet dat bereikt worden? Het ge
hoor van sommige kind-eren ls slecht ontwik-
weid. Dit is voor een groot deel te wijten aan
het onvoldoende zangonderwijs op de lagere
school. Alleen de van huis uit muzikaal ont
wikkelden brengen wat meer mee, maar over
het algemeen moet het muziek-onderwijs op de
kweekschool van den grond af worden opge
bouwd.
In het eerste jaar op de kweekschool is de
leerstof beperkt tot theorie en in de maat lezen,
omdat het eerste kwartaal wordt in beslag ge
nomen door het leeren van de gregoriaamsche
gezangen, welke in congregaties, Lof en re
traite enz. warden gezongen.
Het toontreffen wordt in de tweede klas
onderwezen en verder toepassing van de theo
rie In het eerste jaar ggleerd. Het toontreffen
geschiedt volgens de methode-Ward. Stem
oefeningen worden voorts in de tweede klas
verklaard en toegepast. (Oefeningen in het ver
wekken van resonans werden hierbij gedemon
streerd).
Ook het gebruik van de stemvork wordt in
de tweede klas geleerd, benevens het beoor-
deelen of een melodie al of niet geschikt is
voor kinderen.
In de derde klas wordt lezen en toontreffen
voortgezet uit Schmink II. Verder muziek-
dictaat, eenvoudige melodieën maken, stern-
vorming en ademhalingsstudie en -oefeningen.
Spr. gaf hierbij eenige praktische wenken.
De leerstof van de vierde klas Js een voort
zetting en uitbreiding van die, welke in .de
lagere klassen lis behandeld met repetitie van
wat vroeger over de kinderstem en hare fouten
gezegd is. Verder het leeren geven van Ward-
lessen, de theorie van het Gregoriaansch en
het bijbrengen van een iedee van den liomo-
phonen- en polyphonen stijl en van de moderne
stroomingen in de muziek.
Een dankbaar applaus volgde op deze voor
dracht. Door meisjesleerlingen van de kweek
school aan de Oude Molstraat weirden eenige
muzieknummers in éénstemmigen en meerstem-
migen zang ten gehoore gebracht, welke even
eens met luid applaus werden beloond.
Het orgelconcert.
Een der mcoisite intermezzi der Gregorius
dagen is het orgelconcert geworden, dat met
speciale- toestemming van Z.H. Exc. den Bis
schop in de stijlvolle, kostbare kerk van St.
Antonius Abt door den organist Jaap Vranken
is gegeven.
Vranken had zich hij de opstelling van zijn
program m-ooten beperken, maar toch een
ruime plaats weten te reserveeren voor de klas
sieken.
Voor wat de uitvogring der gespeelde wer
ken betreft, ls er stof tot groote waardeering
voor de kunde en vaardigheid van den orga
nist. Hij heeft de over het algemeen waarlijk
geen geringe eischen stellende werken met
fijnzinnigen smaak en goed stijlgevoel ver
klankt.
Dat hij de overmaat van resonans van de
slechts matig bezette kerk tegen heeft, is niet
zijn' schuld; zeer vaak vloeiden de klanken
reeksen ineen; de zware harmonieën verdron-
gen zich soms tot een voor het gehoor moei
lijk te ontwarren klaakklnwen.
Over het algemeen is het rhythmisch gevoel
hij den heer Vranken tot langzame bedacht
zame overgangen en tempi geneigd, waardoor
nu en dan de objectieve waarden wel eens
wat geschaad werden.
Resumeerend kunnen wij dus wel getuigen,
dat Jaap Vranken met zijn mooi degelijk orgel
concert heeft bewezen een organist met fijn ge
voel en gaaf talent te zijn.
DE BANDJIR IN HET MERAPIGEBIED
In de „Koerier" vinden we nadere bijzon
derheden over den geweldigen bandjir, welke
In en om Moentllan heeft gewoed.
De beruchte Kali Bat.ang heeft zoo schrijft
hot blad weder gebandjird. Tegen vijf uur
kwam een zeer zware modderbandjir opzetten
die weder veel schade heeft berokkend.
Da moddermassa's sloegen over de steerien
leuningen van de groote steenen brug in den
weg DjókjaMagelang. Toen de bandjir een
weinig uitgewoed had, bleek de brug onhegaan.-
baar niet alleen wegens de vele modder die
achter gebleven was, maar ook door het vele
bandjlrvuil.
Om het verkeer weder over de brug te kunnen
leiden, werden honderden koelies aan het weg
werken van den modder gezet en was het een
zeer fantastisch gezicht deze menschen bij de
zwaar walmende flambouwen te zien werken.
Na gehouden schoonmaak had een inspectia
van de brug plaats en bleek deze geene noe
menswaardige schade te hebben opg-eloopen.
De N.LS.-brug. over de Kali Ba-tang heeft
de moddermassa's vermengd met rolsteenen
niet kunnen doorstaan. Met een reusachtige
vaart kwam de zes meter hooge bandjir op
zetten en nam de geheele bovenbouw van de
brug en de noodige rails mede. De landhoofden,
waarvoor deskundigen zoo gevreesd hadden, zijn
intact gebleven. Zoodoende kan het spoorweg
verkeer zeer waarschijnlijk binnen tien dagen
weder hersteld zijn door het monteeren van
een noodbrug in de plaats van de weggeslagen
brug.
Deze ligt als een klomp verhogen staal eenige
kilometers van de plaats van het onheil.
De - Lamat-brug heeft aan de zijde van de
N.I.S.-rails stand gehouden doch aan de achter
zijde is een gat van ongeveer 20 M3. in het
ibruggenhoogd geslagen, dat men thans weder
mert alle macht bezig is te stoppen.
Achter het R.K. Ziekenhuis, klooster en de
schoolgebouwen van het Xaverius college is de
toestand zoo goed als normaal gebleven, of
schoon op verscheidene punten oever-afsehui-
ving heeft plaats gehad.
TOELATINGSEXAMEN UNIVERSITEIT.
Bij Kon. besl. zjjn benoemdtot lid en voorzitter
van de commissie, aan welke in 1931 het afnemen
van het examen, bedoeld in artikel 12 der Hooger-
cnderwyswet, wordt opgedragen: dr. C. J. Vinke-
steyn, inspecteur der gymnasia, te 's-Gravenhage;
tot lid en ondervoorzitter der commissie: dr. E.
H. Renkema, rector van het Christelyk gymna
sium, benoemd inspecteur der gymnasia, te 's-Gra-
venhage
tot ledendr. C. Spoelder, rector, te Haarlem
dr. E. Slijper, conrector te Utrecht; dr. W. F.
Stutterheim, rector te Middelburg; dr. A. H. Ver
wondert, conrector bissch. college te Roermond
di. M. A. Schwartz, rector te Nijmegen; dr. J.
Mehler, conrector te Baarn; J. W. Kemper, rector
R. K. gymnasium te Amsterdam; dr. M. J. Pattist,
rector te Rotterdam; dr. D. E. Bosselaar, rector
te LeidenJ. Martin Muller, oud-conrector te
Utrecht; A. L. van Beeek, leeraar te Leiden; dr.
H. A. Leenmans, leeraar te 's-Gravenhage; J.
Spijkerman, leeraar te Eindhoven; dr. P. A.
Okken, leeraar te Groningen; dr. H. C. Scham-
hardt, conrector te Zeist; P. Cramer, leeraar te
Kolduc; dr. C. de Jong, leeraar te Leiden.
EXAMENS KRANKZINNIGENVERPLEGING
Deze examens zyn voortgezet met de candidaten
uit Het W. A. Huis te Utrecht. De uitslag is als
volgteerste examen 11 candidaten, geslaagd
H. Bleeker, H. v. Breeschooten, X. E. Heimei,
A. M. v. Maaren, C. Muylwijk, E. de Vries, W.
Attema, J. den Daas, J. C. Meyer, J. C. A. Paul,
A. Wolters.
Tweede overgangsexamen 14 candidaten, afge
wezen 1, geslaagdC. G. L. Brouwer, J. J.
Hetterschy, A. Land, H. Nyland, H. Tafyn, G.
Zomerhuis, L. v. Eeden Petersman, E. Hoebe,
C. Lubeek, W. A. Prins, E. J. Tryssenaar, M. G.
J. Vlasveld, K. F. v. d. Weide.
De examens worden voortgezet,
"V.
De door Minister Donner voorgestelde rege
ling van het muziekauteursrecht, de wijziging
n.l. van de auteurswet met verpHclvte conces
sie voor één bemiddelingsbureau, heeft de
Kamer goedgekeurd met 57 tegen 16 stemmen.
De oppositie tegen de wet, was een wel zeer
gemengd gezelschap, te weten: de vrijheids
bond, de vrijz. dem„ de communisten en de
helft der c. h. fractie, de heeren v. Boetzelaer,
Lovink en Snoeck Henkemans, die mej. Katz
in haar verzet steunden. Floris Vos volgde als
naar gewoonte de leiding van Ce vrijz. dem.
fractie waarvan hij een soort eerelid schijnt
te wezen.
Over twee andere z.h.st. goedgekeurde wets
ontwerpen van den Minister van Justitie
de herziening van de bepalingen omtrent schip
breuk enz., omschreven in de artt. 545 tot en
met 551 van het Wetboek van Koophandel en
de regeling van de administratiefrechtelijke
zijde van de strandvonderij, thans vervat in de
artt. 551 tot en met 558 van genoemd wetboek
en in verschillende Koninklijke besluiten en
instructies is niet veel gezegd. Het verraadt
geen oneerbiedigheid te denken, dat de meeste
Kamerleden het legislatieve werk van den
Amsterdamschen prof. Scheltema te mooi von
den om er hardop iets leelijks van te durven
denken. Alleen aan mr. Knottenbelt, een in de
onderhavige 'materie deskundige, verklaarde
de Minister, dat de bedoeling van het nieuwe
art. 548 is, dat bij berging na schipbreuk de
leiding aan den strandvonder is, tenzij de ka
pitein van hei gestrande schip of rechthebben
den aanwezig zijn.
De wijziging in het Wetboek noch de nieu
we wet op de strandvonderij brengen nieuws
van beteekenis. Zij verdeelen de stof meer sys
tematisch en sluiten aan bij het nieuwe zee
recht van 1924. De regels van het privaatrecht
worden in het W. v. K. ondergebracht en de
publiekrechtelijke bepalingen, welke het toe
zicht der Overheid op en haar bemoeiingen
met de redding en strandvonderij omvatten,
zijn in de nieuwe wet op de strandvonderij ver
vat. Strandvonder is thans een publiek ambt,
dat van rechtswege door den burgemeester
wordt bekleed en bij diens ontstentenis dOor
den wethouder of dengene, die hem krachtens
art. 84 der Gemeentewet vervangt Bovendien
is nu in enkele twijfelgevallen door wettelijke
voorschriften voorzien.
De rest van den middag werd in beslag ge
nomen door de interpellatie van den heer de
Visser, die een reeks vragen had te stellen over
„de wanverhoudingen betreffende het locn, de
huisvesting, het eten en de gezondheidszorg,
die aanleiding zijn tot de reeds uitgebroken
en nog dreigende conflicten in onderscheidene
werkverschaffingen".
Terecht vestigde de heer Drop er de aandacht
op, dat van de reeds weken geleden voorspelde,
„conflicten" niets is gekomen. Maar dit was
natuurlijk sociaal-fascistische falsificatie. De
beide communisten beijverden zich de „recla
me" te ontmaskeren der sociaal-democraten, die
geen lust gevoelen de moties te steunen van
hen, van wie zij zich, naar 's heeren Drop's
woord gescheiden gevoelen door „een groote,
onoverbrugbare klove". Natuurlijk buiten de
Moskovietlsche propagandisten de gelegenheid
uit om aan te tooneu, dat Mac Donald en Wi-
baut en Briining, die door de socialisten worden
gesteund, ook de werkloosheid niet uit de we
reld kunnen helpen. Als men den heer de Vis
ser en zijn vriend Wijnkoop zou gelooven, is
daartoe alleen de sovjet-regeering in staat. In
het communistisch paradijs, zoo wordt ons ver
teld, is heel de werkloosheidskwestie opgehe
ven. Jammer genoeg heeft de heer de Visser
geen melding gemaakt van de nieuwste wijzi
ging der Russische arbeidswet, waarbij aan de
arbeiders onvoorwaardelijke gehoorzaamheid
wordt opgelegd tegenover de fabrieksleiding en
o.a. is bepaald, dat de arbeiders op bevel van
de leiding ook „mogen" worden gebruikt voor
ander werk dan waarvoor zij zijn aangenomen
en aan andere fabrieken kunnen worden uit
geleend. Ongehoorzaamheid wordt als Inbreuk
op de arbeidersdiscipline bestraft. De moderne
slavernij, door middel waarvan de sovjet-regee
ring op haar wijze de werkloosheid oplost,
schijnt de heer de Visser niet te kennen. Zij
is nochtans geconstateerd in het rapport, dat
de Engelsohe „Anti-Slavery and Aborigine
Protection Society" zoo pas liet uitbrengen over
de toestanden in de Russische uoutkap-indus-
trie. Hierover zwijgt de heer de Visser om
vol verontwaardiging uit te varen over de toe
standen in de werkverschiffing in ons land.
Volmaakt zijn deze toestanden niet Mi
nister Ruys gaf di,t volmondig toe maar
het Rijk en de Gemeenten doen hun best. Na
tuurlijk kan de Overheid niet alle leed weg
nemen, welke de werkloosheid aan de slacht
offers 'berokkent. Maar de goede wil tot hulp
is er en daarvan eischte de M-inister de erken
ning, terwijl hij uitdrukkelijk verklaarde steeds
een open oor te hebben voor alle gemotiveerde
klachten waaraan, méde met de hulp der or
ganisaties, zooveel mogelijk wordt gehoor ge
geven, De algemeene toestand in de werkver
schaffingen is goed; er zijn uitzonderingen op
welker verbetering men zooveel mogelijk be
dacht is.
Moties van den heer de Visser aanneming
van de ontslagen cellenbouwers in de werkver
schaffingen en uitkeeringen ineens aan alle
werkloozen kwamen niet voor behandeling in
aanmerking.
Practische resultaten heeft de heer Kuiper
behaald. De Regeering beloofde te zullen over
wegen aan de werkiooze gehuwden meer ge
legenheid te geven naar huis te gaan en te
praten over mogelijken kindertoeslag bij het
derde kind. De regelingen der gemeenten Best
en Tegel en zijn goedgekeurd. Ook over de door
de heeren Ebels en Bakker gevraagde van de
aan N.V.'s tot bestrijding van werkloosheid
verschafte gelden, wordt gedacht. Begrijpelij
kerwijze huivert de regeering er nog wel even
voor, de werkverschaffing als geheel reeds als
normale arbeld3verscliaffing te beschouwen.
Wel staat zij ook op het standpunt van den
heer Kuiper, dat gewone werken niet minder
moeten worden betaald omdat zij door werkloo
zen worden uitgevoerd.
Aan ds. v. d. Heide's wensch, om n.l. alle
werkloozen in de werkverschaffing aan te
nemen, dus naast de vaders óók de werkiooze
zoons, kon de Regeering niet voldoen, daar er
helaas te veel werkloozen zijn. Evenmin werd
's heeren Ebels', reeds vroeger door iT. Bon-
gaerts geuite wénsch vervuld, om n.l. toeslagen
van rijkswege te geven aan particuliere in
dustrieën.
Onwillekeurig raakte een deel deT interpel
latie, o.a. door den heer Drop, al spoedig op het
algemeene terrein der werkloosheidsbesti ij-
ding. Uiteraard is hier echter weinig princi
pieels over gezegd. De Regeering overweegt
wat zij in de toekomst kan doen als de werk
loosheid, naar zij vreest, nog erger zal worden.
Veel zal wel afhangen van den stand der fi
nanciën.
Wij gelooven, dat er tegen de internationale
werkloosheidscrisis slechts één definitief mid
del is en dat Mgr. Nolens Maandag te Go-
nève heeft genoemd: internationale maat
regelen. Het schijnt nog erger te moeten wor
den, eer men tot zulk een intense internatio
nale samenwerking komt.
Het wetsontwerp, houdende goedkeuring van
hot gewijzigde luehtvaartverdrag-1919 is voor-
loopig van de agenda afgevoerd. Wanneer de
interpellatie-Oud inzake de uitvoering der
Tarwewet aan de orde komt, kon de Voorzitter
nog niet zeggen, aarsc-hijnlijk bereikt de Ka
mer dienaangaande de volgende week een voor
stel.
VIJF JAAR VOOR EEN REVOLVERSCHOT.
HET AUTO-ONGELUK TE HEERENVEEN.
Even voor elf uur Maandagavond heeft zich
naar nader word-t gemeld aan het hoofdbureau
van politie in Den Haag aangemeld de 25-
jarige chauffeur M. v. d. V. wonende aldaar,
met de mededeeling, dat hij in de krant het
bericht had gelezen, dat te Heerenveen de heer
J. de Grave door een auto-aanrijding om het
leven was gekomen.
Van de V. gaf te kennen dat hij vermoedelijk
de bewuste auto-bestuurder was.
Even later kwam bij de.Haagsrhe politie te
lefonisch verzoek van den brigade-comman
dant der Kon. Marechaussee te Heerenveen om
den gezochte aan te houden, van wien bekend
was, dat hij zich naar den Haag had begeven.
In afwachting van verder onderzoek is v. d.
V. in bewaring gesteld ter beschikking van de
marechaussee.
V. d. V. had den auto gehuurd in een gai'age
aan de Vaillantlaan en had daarmee een tocht
naar Friesland gemaakt. Verdere inzittenden
waren iemand uit Sneek en een andere Hage-
naar.
Het ongeval heeft vermoedelijk plaats ge-
vonden, doordat de auto met kleine lichten
reed en de verongelukte daardoor slechts op
zeer korten afstand werd gezien.
Naar wij voorts nog vernemen heeft de bri
gade-commandant van de Kon. Marechaussee
uit Heerenveen, na van de V. te den Haag te
hebben gehoord, dezen heengezonden, nadat
proces-verbaal was opgemaakt.
VEENDAMMER HYPOTHEEKBANK.
De curator in het fa-illissemient van de Veen-
dammer Hypotheekbank had van mr. M. I. N.
Spaargaren een bedrag van 100.000 gevor
derd, welk bedrag mr. Spaargaren in verband
met de transacties van Liebermann zou hebben
ontvangen.
De 3e kamer der Haagsche rechtbank heeft
gisteren bij interlocutoir vonnis afgewezen het
verzoek van mr. Spaargaren om Liebermann in
vrijwaring op te roepen.
De verdere behandeling der hoofdzaak werd
door de rechtbank bepaald op 30 Juni voor de
1* kamer.
Reeds lang bestond er tusschen de families
R. en S. te Kerkrade groote oneenigheid, die
allengs erger en erger werd. Toen op een avond,
de gebroeders S. thuis kwamen vernamen zij,
dat de herbergier R. uit de benedenwoning hun
moeder mishandeld had. Dit zette het noodige
kwaad bloed en toen R. even later naar boven
kwam om de huur te halen, liep de beker over
en werd men handgemeen. R. werd de trap af-
geslingerd en bovendien klonk een schot, waar
door hij in den ruggewervel getroffen werd.
Beide broers S. werden aangehouden, doch zij
legden over en weer een verklaring af gescho
ten te hebben. Naderhand kwam verdachte F.
S. op zijn bekentenis terug en verklaarde niet
geschoten te hebben. R. was zoo ernstig ge
wond, dat lichamelijke lamheid gedurende het
geheele leven wel het gevolg zal zijn. Hij be
vindt zich thans in Duitschland en mag niet
vervoerd worden, daar dit zijn dood zou be-
teekenen. Men heeft hem echter een verklaring
onder eede laten afleggen, waarin hij mededeelt
gezien te hebben dat F. S. schoot, hetgeen ook
door meerdere getuigen ter terechtzitting be
vestigd werd. Het opzettelijk toebrengen van
zwaar lichamelijk letsel werd door het O. M.
der Maastrichtsche Rechtbank bewezen geacht
en de eisch luidde vijf jaar gevangenisstraf.
Mr. Stroom, raadsman van verdachte pleitte
vrijspraak of eene lichtere straf. D§ rechtbank
bepaalde haar vonnis op 14 dagen.
DE KWESTIE IN HET MAASTRICHTSCHE
BOUWBEDRIJF.
In de Leostichting te Maastricht heeft giste
ren de bereids aangekondigde conferentie
plaats gevonden tusschen de patroons en de
vertegenwoordigers van de R. K. en modern
georganiseerde werknemers over een eventueel
nieuw af te sluiten C.A.O. in het bouwbedrijf.
Hadden helde partijen tot nog toe in haar
eischen scherp tegenover elkaar gestaan, thans
was een wederzijdsehe toenadering merkbaar,
zoodat waarschijnlijk een oplossing van het
hangend conflict zal kunnen worden verkre
gen.
Dinsdagavond is nog een gecombineerde be
stuursvergadering der arbeidersorganisaties ge.
houden, terwijl de arbeiders Zondag in een al.
gemeene vergadering hun standpunt defini
tief sullen bepalen. -i
Hp
"5*
BIJ HET WRAK. Visschers uit Nieuw Zeeland redden den laatsten schipbreukeling van de
Progress, die nabij Wellington op de rotsen werd géslagen en na eenige uren zonk.
TWEEDE KAMES
