NEW-YORK, METROPOLIS.
BEDRIJFSBASIS
EN HIJ HEEFT GELUK GEHAD ££{(j GEZONDE
li
GEROFABRIEK.
Na onze Oosterburen een
crisis doormaken
WOENSDAG I? JULI 1P3Ï
DE BATTERY, HET VOOR
PORTAAL VAN AMERIKA.
TOEN NE W.YORK NOG NIEUW-
AMSTERDAM WAS.
Pp
DE STILLE MINISTER.
HET AUTO-ONGEVAL VAN PROF.
VAN HAMEL TE STAMBOUL.
GULDENSPORENSLAG.
DE DOMINICANER-ORDE,
DE GEVOLGEN IN ONS
GRENSGEBIED.
VEREENIGING „NEDERLANDSCH
FABRIKAAT".
Jaarvergadering te Tilburg.
DE TARWEWET.
INGEBONDEN.
KON. NEDERL. HOOGOVENS EN
STAALFABRIEKEN.
New York's Downtown bezit twee plekjes,
waar een zwerver uit Europa zich een beetje
thiuis voelt. Het zijn 't statige Washington
Square, dat soms heusch iets van Parijs heeft
en de Battery.
De Battery is een aardig plantsoen, bespoeld
door de laatste golven van den Oceaan, die hier
in de buurt den Hudson binnendringt. Het is
een stil, vredig oord, met een ordelooze begren
zing van af en toe wanstaltige wolkenkrab-
Het „Stadt Huysvan Nieuw-Amsterdam,
zooals het er uitzag in 1679 in den
Engelschen tijd.
bers. Br staan lange gladde grasgazons ijzeren
banken en er loopt bezijden het water een
houten plankier, dat tot wandal boulevard dient
voor rustige, bezadigde m-enschen, die kenne
lijk allen tijd hebben en kalm koutem over de
dingen van den dag.
Wie over de Battery wandelt, heeft liet ge
voel, alsof er slechts een vijver ligt tussehen
de Nieuwe en de Oude Weredd. Hij kan zich
voorstellen, dat hij zich in een stad bevindt,
die door een breede rivier in tweeën wordt
verdeeld. Bn aan den overkant van de rivier,
vlak tegenover hem, schemert Europa en het
vaderland.
Behalve de wolkenbrabbers is er niets, waar
door hij aan Amerika Wordt herinnerd. De bin
nenkomende en vertrekkende oceaanstoomers
lijken door den afstand op veerbootjes en bo
vendien, ze komen van of gaan naar Europa.
Ze dragen de sfeer van Europa met zich mede
en hun wapperende vlaggen bestaan uit heel
bekende kleuren.
De Battery zou zich in elk deel van Europa
kunnen bevinden. Ze zou dan absoluut niet den
indruk maken, dat ze een stuk Amerika, een
stuk van de Metropolis New York was.
Ze is als het ware een voorportaal, een soort
doorgangshuis. Een mensoh gaat er onwille
keurig zijn eigen taal weer praten en hij be
denkt, dat tientallen jaren achtereen de immi
granten van de Battery een vooruitgeschoven
post van de Oude Wereld maakten. Het is mis-
echien deze gedachte, die al deze menschen
hier rustig doet wandelen, zitten en slapen,
hen voor een oogen-blik zichzelf doet zijn, een
moment niet langer Amerikaan, een moment
de oude, een moment ais toen een kleine Jongen
aan de hand van een zenuwachtige moeder zijn
nieuwe vaderland hetrad, nog onwetend, dat
dit een twee slachtig wezen uit hem maken
zou: een als Amerikaan vermond Europeaan.
In houd van de Battery. Ze vertelt me, dat
er heel ver weg nog steeds een wereld ligt,
waar de menschen rustig en bedaard kunnen
wandelen, en genieten van een klaterende fon
tein, een beetje schaduw en een koesterend
zonnetje,, zonder zich het gezicht te maskeeren
met een krant of een magazine. Sommige wan-
delajars over de Battery geven zich niet eens
de moeite, Amerikaansohe allures ten toon te
spreiden. Ze zijn er voor een oogenbiik weer
Europeaan, hebben geen haast en praten met
elkander en met een gemoedelijkheid, die groo-
ter is dan de wolkenkrabbers op den achter
grond en in ieder geval weldadiger aandoet.
Ik houd van de Battery, omdat ze vol is van
Hollandsche dingen, van Hollandsche klanken.
Waar de Battery begint herinnert een groote
bronzen gedenkplaat, dat hier de eerste Hol
landsche kerk stond. Hier opent zich tevens
de cannon van Broadway, eens in degelijk Hol-
landsch Breedeweg heetend. Vlakbij, in het
protsige re-na issanceegebouw van Uncle Sam's
almachtige en onvermurwbare douane, vertelt
een andere gedenkplaat, dat dit geweldige
bonk steen werd neergezet op de plek, waar
zich lang het fort nieuw Amsterdam verhief,
en verderop loopem van den Broadway uit stra
ten als Waterstreet, Nassaustreet, van Cort-
landtstreet, Maiden Lane (meidenlaan) Bowery
(Bouwerij of boerderij) en Kanaalsitreet. Alle
maal namen uit den Hollandochen tijd. Het
was hier eenmaal echt Hollandse® en bet is
waarschijnlijk de onverwoestbare sfeer van het
verleden, die de Battery zoo vertrouwd en „als
van ouds bekend'' doet lijken.
Hier hebben Hollanders van achter horretjes
in kleine gevelhuisjes naar de bedrijvigheid
op de kade gekeken en verlangd uitgezien naar
een schip uit het vaderland, naar zoo'n oud
karveel, niet veel grooter dan de „Halve Maen",
waarmede Henry Hudson voor ondernemende
handelslui een nieuw gedeelte van de Nieuwe
Wereld verkende.
De oude Hollanders moeten van achter hun
horretjes met bonzend hart hebben gezien, hoe
het schip uit het vaderland langzaam naar de
kade deinde, op het laatste zuchtje van den
wind. Het kanonschot had hen gewaarschuwd,
de ruiten hadden er van gerinkeld. Wie weet,
of niet een geneepte Hollandsche huisvrouw
een stuk vaatwerk had laten vallen, louter
van schrik, door dat kanon, dat daar opeens de
vredige stilte verstoorde en een mensoh de
stuipen op het lijf joeg.
Een kanonschot zou nu op de Battery alleen
maar de duiven opjagen. De elevated en de
loeiende zeekasteelen zorgen regelmatig voor
een rumoer, dat denken doet aan een kanon-
natie ergens op den Hudson. De trappengevel-
tjes zijn sinds lang verdwenen. Het eenige
tastbare Hollandsche is er bet kantoor van de
Holland-Amerika-Lijn en het Hollandsche con-
sulaat in het geweldige Whitehallbuilding. En
dan nog iets, de vlaggestok van New York, die
op een voetstuk rust, waarop in bruinachtig
gesteente een ouderwetsche Hollander staat
uitgehouwen. Hij kon van een Gouden Eeuw
schilderij zijn weggekropen. Een kegel hoed, een
breede kraag, een pofbroek en bollende kuiten.
Hij is al handelend afgebeeld, stelt een Indiaan
den koopprijs voor Manhattan ter hand. Zestig
Hollandsche guldens aan snuisterijen.
Zestig Hollandsche guldens betaalde Peter
M-iniuit of Minnewit voor Manhattan, dat nu
milliarde-n waard is. En het mooiste was, dat
'hij bedrogen werd. Wamt het Indiaausche
opperhoofd tegenover hem -had niet het recht,
om Manhattan te verkoopen. Op het voetstuk
is hij een halfnaakte inboorling, zonder den
trad-itioneelen vederbos of den mantel van
berenhuid, waarmede de Indianen van Aimard
en May zi,ch sierden- Hij heeft in zijn kuif
maar één veer en hij ziet er daardoor alles
behalve indrukwekkend uit. Het feit, dat hef
In werkelijkheid een adelaarsveer wps, maakt
nu geen indruk op me. Het zegt me alleen, dat
Peter Minnewit toch wel met een opperhoofd
te doen had. Het wüs, een opperhoofd van de
Canarsie Indianen, dié niets cp Manhattan te
doen hadden. Mannahatta behoorde aan andere
'Stammen toe. Die hielden er hun feesten en
daarom heette het Mannahatta, eiland der
dronkaards. En ze kwamen na den koop bij
Minnewit aankloppen, eisohten den koopprijs
voor zich zelf op en kregen hem ook, terwille
van den lieven vrede.
Het lijkt wel, of dat koopje met Manhattan
de grootste verdienste van de stichters van
Nieuw Nederland en dus van New York is ge.
weesit. Heeft men hen niet beter kunnen eeren?
Ik heb in New York monumenten gezien,
wemèlend van alle attributen, door de beeld,
houwkunst ter intimidatie van de verbeelding
uitgedacht: gevleugelde ruiters, wapperende
vaandels, die zelfs in volkomen windstilte be
wegingloos blijven, altijd treurende vrouwen
en soldaten in permanente gevechtshouding.
En deze monumenten bleken opgericht ter her
innering aan daden, die van heel wat minder
verstrekkenden invloed zijn geweest dan de
stichting van Nieuw Amsterdam.
De geschiedenis gewaagt niet van buitenge
wone heldendaden, door de Hollanders op Man
hattan bedreven. Maar dit neemt niet weg, dat
ze er pioniers zijn. geweest. We weten eigen,
lijk veel te weinig van de eerste geschiedenis
van New York, van de dagen, toen het Nieuw
Amsterdam heette en het omringende land een
Nieuw Nederland beloofde te worden.
En toch zouden kerels als Peter Minuit, Wil
lem Kiefit en vooral Peter Stuyvesant de moei
te waard zijn, om nader te lee-ren kennen.
Minuit, de handige koopman van Eransohe
afkomst, die later naar de Zweden zou over-
loopen, Kieft, die koelbloedig honderd weer-
looze Indianen li-et ombrengen en daardoor de
.Mohawks tot onverzoenlijke vijanden maakte
(die wisten zoo nu eu dan blnn-en de palissa
den van Nieuw Am-sterdam door te dringen,
sloegen tientallen burgers neer en trokken met
.tal van gevangenen af). En Peter Stuyvesant,
'de verwoede regent, ondanks zijn -houten been
een gevreesd potentaat, een grimmig aristo
craat. Hij achtte het aan zijn stand verplicht,
-zijn houten been met -gouden spijkertjes te
-laten beslaan, inplaats van met zilveren.
Merkwaardige kerels moeten het zij® ge
weest, deze handelende en kokraisee-renid© Hol
landers. Te beginnen al met Adrian Block en
Frederick Christiansen. In hun hulken „Tijger"
en „Fortuna" volg-dén ze het zog va-n Hudson's
„Halve Maen", stichtten aan den mond van
de Hudsonrivier een nederzetting, dreven er
handel ten hate van hun superieuren in Am
sterdam en bouwden het fort Oranje ver het
land in, waar nu New York State's hoofd
stad Albany ligt.
Toen do eerste thuisreis voor den boeg
stond, vloog de „Tijger" in brand. Block bleef
aohter en bouwde een nieuw schip, de „On
rust", waarmede hij de East River opvoer, den
Long Island Sond ontdekte en het Block-
-eiland. Ondertusschcn stapelden de voorraden
iziöh in de ruwe soh-uren op, zaten de rekenaars
■in de blokhu-bten te rekenen en te cijferen,
zeker van de tevredenheid hunner hoogmogen
de -heeren opdrachtgevers. Het werd tijd, dat
er andere schepen kwamen uit het moederland.
Er kwamen nieuwe schepen, meestal na een
•zwaren en langen tocht over den onh-erherg-
-zatn-en oceaan. Die schepen brachten nieuwe
-kolonisten, 1-tti van allerlei allooi. Het men-
sch-enmateriaal van Ooat-Indi-scbê en West-
Indische C-empagnie we-rd uit alle hoeken van
Europa bijeengezameld, opgetrommeld door de
-ronselaars in he-t land van de vrijheid, dat
Holland toenmaals heette te zijn. D-e kolonie
ten kwamen m-eerendeela In groepen van vijf
tig, onder leiding van doortastende aanvoe-
ders. die geen gekscheren verstonden. Menig
■kolonist was practisch niet. meer dan een lijf
eigene en even afhankelijk ais de negerslaaf,
die uit West-Indië was ingevoerd.
In korten tijd werd de bevolking van Nieuw-
Amsterdam even internationaal als die van het
huidige New-York. In het midden van de
-zeventiende eeuw werden er naar schatting
achttien talen ges-proken. Maar de stad was
Hol'landsch, zoo Hoilandscli als Amsterdam,
dat óók zijn Wallonen kende, zijn Hftgenote-n,
tzijn negers en mulatten.
Do laatste en meest karakteristieke gouver
neur van Nieuw-Amsterdam m-oest de kolonie
■zender slag of stoot aan de Engelschen over
igeven. Dat was evenwel niet zijn schuld. Peter
iSbuyvesant was voor een overgave zonder
im-eer werkelijk de man niet.
Hij kwam van Curacao, om te verhelpen,
walt enkele voorgangers hadden verknoeid.
Maar hij toonde zich g-e-en za-öhte heelmeester
-en het allegaartje, dat zich burger van de
stad ko® noemen, vond hem een lostigen dwars
kijker. Toep de nood aan den man kwam, liet
•bet hem in den steek
:-T;5
Minister Terpstra behoort tot de stille figu
ren in het huidige ministerie. In den Haag
weet men, dat hij hard werkt. Wellicht is er
geen ambtenaar, die eerder komt op en later
heengaat van het departement.
Moest de directie van Stork's fabrieken eenl-
gen tijd geleden niet tot baar verbazing hooren,
dat de minister van onderwijs 's moTgens om
7 uur in de fabrieksschool'Was? Want mr.
Terpstra zei, dat ihij een school 't best kon
taxeeren bij het begin!
De minister heeft ons land pas geleden nog
een grooten dienst bewezen. Men wilde hem
bijna pressen een oud schilderij in bruikleen af
te staan voor de Pai ijs-che tentoonstelling. Maar
mr. Terpstra weigerde. Ondanks zeer machtige
bemiddeling hoog het Friesche hoofd niet. Hij
was zelf gaan kijken en achtte den toestand te
Parijs te gevaarlijk.
En men was boos op den minister, zóó boos,
dat de plek in het paviljoen voor het bewuste
schilderij open bleef en men iedereen zou ver
teilen, dat die bekrompen minister enz
Zelfs de Koningin zou het hooren. Zoo werd te
Parijs aan een Kamerlid verteld.
Zou de Koningin het inderdaad hebben ge
hoord? Dan zal zij in haar hart den minister
wel gelijk hebben gegeven. In elk geval heeft
deze overmatig gelijk gekregen. En hij zegt
maar niets „Laat ze maar hier komen,
die onze schilderijen willen zien; bet zijn pa-
tienten, die tegen geen and-er klimaat kunnen"
moet zijn antwoord aan de verschillende expo
santen zijn geweest.
De kunstliefhebbers zullen over den minister
tevreden zijn.
Van een poging tot lynchen geen sprake.
De Consul van Turkije te Amsterdam heeft
gedurende een onderhoud met den vertegen
woordiger van het Persbureau Vaz-Dias het
volgende moe gedeeld in verband met het door
verschillende bladen gepubliceerde auto-on-ge-
luk hetwelk eem-ige dagen geleden te Stamboul
plaats vond en waarbij de beer prof. van
Hamel uit Den Haag bijna zo-u zijn gelyncht
en hij het slechts aan zijn diplomatiek paspoort
te danken had, dat hij niet in arrest gesteld
is. De aan den Consul toegezonden Turksche
bladen geven omtrent het op de Avenue Ankara
te Stamboul gebeurde auto-ongeluk het volgen
de bericht
Prof. van Hamel vergezelde den heer Emil
Vafi, die zijn eigen wagen, gemerkt N.L.-M. 581
reed, op een autotocht door Stamboul. Op een
zeker moment weigerde de motor en duurde
het een uur alvorens deze weder werkte. Op
den terugweg weigerde de motor op een berg
helling wederom en stapte de heer Vafi uit om
deze na te zien. Vermoedelijk doordat de rem
men niet goed vaststonden, is de wagen van
de steile berghelling afgegleden, zoodat de
heer Vafi, die er inderhaast opsprong, de-ze
niet meer kon houden en de auto tegen een
muur aanbotste, waardoor de volgende onge
lukken werden veroorzaakt. Een vrouw moest
een been worden geamputeerd en is krankzin
nig geworden, haar dochter zijn twee boenen
afgereden en is in het hospitaal overleden,
haar zoon bekwam ernstige kwetsuren en een
ander voetganger werd overreden en brak
eenige ribben.
Om een wegrijden te verhinderen, heeft het
publiek beide inzittenden tot de komst van de
politie vastgehouden, doch van lyuchen was
geen sprake.
Na het opmaken van een proces-verhaal op
het politiebureau is de onschuld van prof. van
Hamel duidelijk gebleken en deze kon onge
hinderd vertrekken, zonder dat er sprake was
van een vrijlating tengevolge van zij-n natio
naliteit of zelfs van zij-n diplomatiek paspoort.
De heer Vafi werd als zijnde alleen schuldig
bevonden, in arrest gesteld.
Gom-eld wordt:
Aan d-e .Jaa-rlijiksche herdenking van den
Guldensporenslag door de Vlaamscli-Holland-
sohe vereeniging te 's Gr-avenihage, was ditmaal
een rondvaart -langs de Kagei'-Braassemer-meren
verbonden.
Na dezen tocht had de eigenlijke herdenkings
bijeenkomst om 1 uur plaas in het hotel „de
Stad Rome" to Warmond, onder voorzitter
schap van dr. Heynderi-ckx, die in zijn openings
woord uiting gaf van de gemengde gevoelens
waaronder deze herdenking geschiedt: eener-
zijds nouw zoowel over de nog steeds voortdu
rende knechting van Vlaanderen als over de
verdeeldheid van Inzicht bij -do Vlaams-die
partijleiders; anderzijds vreugde over-de snelle
vorderingen, welke de Vlaamsch-Nationale Ge
dichten in de laatste jaren maakt, vooral bij
de jeugd en in de breede volks-kringen. Hij
herinnerde in dit verband met voldoening aan
de pasgesproken woorden van prof. Verhulst:
dat de Vlamingen thans voor goed op wég zijn
naar den trium-ph.
De herdenkingsrede werd uitgesproken door
den heer A. Brij s, d ie de beteeken is uiteen-
zette van den hdstorisclhen dag v. 11 Juli 1302
toen -de Fransdhe legerscharen verslagen wer
den -door de Vlaamse®© poorters en hoeren.
Met een opwekking aan de aanwezige Ne
derlanders om tn Vlaanderen en vooral te Brus
sel steeds Nederlandsch te spreken besloot spr.
zijn rede. On-der het -zingen van de Vlaamsche
Leeuw en het Wilhelmus werd daarna de terug
tocht aanvaard.
Hoe Peter Minnewit door het opperhoofd
der Canarsie ldianen in het ootje werd
genomen. Een herinnering aan den hoop
van Manhattan door de Hollanders, Bat.
tery Placet New-York.
TELEFOONVERKEER NEDERLAND—
fOEGO-SLAVIë.
Met ingang van 15 Juli wordt het aan
tal plaatsen in Joego-Slarië, dat toegelaten is
tot het telefoonverkeer met Nederland, belang
rijk uitgebreid.
Het tarief voor een gewoon gesprek van 3
minuten bedraagt voor de 5 zones daar te lan
de resp. 4.45, 4.80, f 5.10, 5.40 en 5.70.
EXAMENS HANDWERKEN.
De Minister van Onderwys, K. en W., brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat, behoudens
onvoorziene omstandigheden, het mondeling ge
deelte van de examens ter verkrijging van de
akte van bekwaamheid in de nuttige en in de
fraaie handwerken voor meisjes zal worden ge
houden
voor de nuttige handwerken te:
Bottefdamin het gebouw Café Belvédère,
Noordsingel 39, tot en met 31 Juli en van 1 tot
en met 6 Augustus a.s.
voor de fraaie handwerken te Amsterdam: in
het gebouw van het instituut tot opleiding van
teekenleeraren, Ryksmuseum, ingang Hobbema-
straat 25, tot en met 31 Juli en van 4 tot en met
7 Augustus a.s.fi te beginnen des voormiddags
9.80 pur,
Oplossing van het geschil
Het bestuursvoorstel inzake de directie
salarissen aanvaard.
Dinsdagmiddag werd in „Figi" te Zeist een
aigemeene vergadering van aandeelhouders der
N. V. Gerofabriek aldaar gehouden. Aanwezig
waren 67 aandeelhouders, vertegenwoordigende
1057 aandeelen en dus recht hebbende op 1057
stemmen.
De vergadering was uitgeschreven om een
nieuwe stemming mogelyk te maken over het
door de commissarissen voorgestelde arbeids
contract met de directie. Volgens het ultimo 1931
afloopende contract bedraagt de belooning van
de drie directeuren 20.000 per hoofd, vermeer
derd met het hun toekomende statutaire tan
tième. Het nieuwe concept-contract beteekent,
dat het totale directie-salaris in slechte jaren,
waarin niets voor afschryving beschikbaar is,
wordt teruggebracht van 60.000 tot 36.000. In
betere jaren stygt de gezamenlijke belooning tot
ten hoogste 60.000, welke maximum bereikt
wordt, indien de winst na afschryving van
SO.000, zou toestaan niet alleen 7 pet. aan pre
ferente, doch ook meer dan 8.5 pet. aan gewone
aandeelhouders uit te keeren.
Op de aigemeene vergadering van 18 Mei j.l.
werden door de aanwezige aandeelhouders, voor
zoover zij geen deel uitmaken van het bestuur,
bezwaren ingebracht tegen het voorgestelde
arbeidscontract. Zy hadden bezwaar tegen de
ontworpen ziekteregeling, voaden een termijn
van vyf jaren te lang en wenschten het salaris te
stellen op een vast bedrag van 45.000 voor de
gezamenlyke directeuren. Het bestuur bracht
daarna de termyn van 5 Jaren op 3 jaar terug,
doch veranderde verder niets materieels in 't ont
werp. Voordat echter tot stemmen werd over
gegaan, deelde de voorzitter mede, dat indien
de gevraagde goedkeuring niet werd verleend,
de raad van commissarissen voornemens is het
contract opnieuw aan een aigemeene vergadering
voor te leggen, aangezien in deze byeenkomst
nog geen derde gedeelte van het geplaatste maat-
schappelyk kapitaal vertegenwoordigd was. Zou
ook deze vergadering het voorstel verwerpen,
dan zouden commissarissen en directeuren hun
ontslag nemen. Het concept werd hierop met
185 tegen 299 afgekeurd.
Inmiddels heeft de heer F. J. Bemhard met
den heer Iburg een amendement op de bestuurs
voorstellen Ingediend.
Wegens afwezigheid van den voorzitter van
den raad van commissarinssen, den heer E.
Bruinwold Riedel, stond de aigemeene vergade
ring van gisterenmiddag onder leiding van den
heer F. J. Kroesen. In het buitenland vertoefden
de commissarissen H. C. A. Henny en mr. P.
Droogleever Fortuyn.
De voorzitter verklaarde, dat het ongewenseht
was geacht om wegens de ontstentenis van drie
commissarissen, de bespreking van het drievou
dig arbeidscontract uit te stellen, omdat men
dan minstens twee maanden zou moeten wachten
Nadat ir. L. Doedes wegens afwezigheid van
den secretaris, den heer I-Ienny, was aangewezen
om de notulen op te maken, deelde de voorzitter
mede, dat volgens den landsadvocaat mr. J. H.
Telders een formeele herbenoeming van de direc
teuren niet noodig is. In het amendement van den
heer Bernhard en Iburg. heeft de R. v. C. geen
aanleiding gevonden om van standpunt te ver
anderen. De commissarissen handhaven hun
voorstel. Ten zeerste betreurde de voorzitter het,
dat de heer Bernhard Donderdagavond een
advertentie in de dagbladen heeft gezet, waarin
gezegd werd, dat de directeuren door het nieuwe
cohtract geen belang zouden hebben by dlvidend-
uitkeering en men dus nieuwe dividendiooze jaren
zou moeten verwachten. Het publiceeren van een
dergelyke advertentie druischt tegen het belang
der onderneming in. Bovendien vond de voorzit
ter, dat zy geen hout snydt. Het bedryf behoeft
vertrouwen, en vertrouwen is teerdaarom
geeft in het belang der Gerofabriek het bestuur
een kans om dit te herwinnen. Het gaat hier
toch maar om geringe financieele verschillen.
Hierop gaf de voorzitter gelegenheid tot gedach-
tenwisseling.
Dc heer Jos. ten Berg vond als koopman het
voorstel van den R. v. C. het meest aanlokkelyk.
Maar hy wou ook cje meening der Hollandsche
afnemers weergeven. Het bedryf is in betrekkelyk
korten tijd een wereldbedryf geworden, dat hier
in Nederland de markt beheerscht. Dit is in
hoofdzaak aan de buitengewoon goede leiding te
danken. Ons heeft het plan van de directie om
by afkeuring van het ontwerp-contract heen te
gaan, met angst en vreeze vervuld. De groote
afnemers hebben sedert de oprichting van de
fabriek hun omzet wel vertienvoudigd gezien. De
directie heeft ook een goeden lcyk op de distri
butie. Het product voldoet aan de hoogste
eischen, en geen buitenlandêch fabrikaat over
treft het in kwaliteit. Bovendien werken de af
nemers op de meest prettige wyze met ae huidige
directeuren samen.
De heer Hoying, ook een afnemer, sprak in
gelyken geest, terwyl de heer Nybakker het be
stuursvoorstel prees, vooral omdat hierin een
„winstprikkel" voor de directie was neergelegd.
Daarna was het woord aan jhr. mr. Clifford
Kocq van Breugel. Deze zei het eveneens niet
in het belang der N.V. te achten, wanneer de
directie zou verdwynen. Maar men kan toch over
de mérites van een voorstel van meening Ver
schillen. De portefeuillekwestie maakte de zaak
voor de oppositie erg moeilyk. Nog steeds oor
deelde spr. het voorstel niet in het belang van
de „Gero". Hy zou echter van twee kwaden het
minste moeten kiezen. De werkelyke bezuiniging
zal nu niet noemenswaard blyken. Spr. wou niet
tegenstemmen, om uit te drukken, dat hy deze
commissarissen en directeuren wenschte te be
houden. De kwestie van de brutowinst is eén
zeer groote moeilykheld. Hoe kan men nu een
salaris vastknoopen aan zoo'n vaag begrip als
brutowinst? Gesteld, dat de directie eigen aan
deden gaat inkoopenSpr, hoopte, dat er een
nauwer contact zal ontstaan tussehen bestuur
en aandeelhouders, n.l. dat dezen op hun verzoek
inlichtingen omtrent den stand van zaken zou
den kunnen krygen. Verder vertrouwde hy, dat
men nu drie jaren van rust zou krygen, en
ten slotte veronderstelde spr., dat men na die
drie jaar het geval nog eens bezien zou en dus
niet tot stiizwygende verlenging van het con
tract overgaan.
De voorzitter dankte de sprekers die de toe-
wyding en het optreden van de directie hadden
geprezen.
Daarna werd tot stemming overgegaan. Deze
had tot resultaat, dat de arbeidscontracten, aan
te gaan met de drie directeuren, de heeren H. J.
M. Simonis, S. L. Vermeer en ir. J. Kortlandt,
werden goedgekeurd met 818 stemmen vóór en
239 blanco.
De voorzitter sprak naar aanleiding van dezen
uitslag de hoop uit, dat de N.V. by de oplossing
van het geschil wel zou varen en de directie zyu
volle energie en toewyding zou blyven ontplooien.
De basis van het bedryf is gezond. Al verwacht
men nu, tengevolge van de tydsomstandlgheden,
een minder gunstiger balans dan de vorige, is er
toch geen reden om de toekomst somber in te
zien.
Volgens den nieuw uitgekomen Orde-catalo
gus telt de Orde der Dominicanen 24 Bisschop
pen (de Kardinalen in-be-grepen), 3306 priesters,
1270 Fraters-situdenten, 332 Novicen, 1205
Broeders. Tezamen telt de Orde 6137 leden ver-
deeld over 30 provincies en twee Congregaties.
Markenhandel in Venlo.
De handel der groentenexporteurs in de om
geving van Venlo heeft reeds den ernetigen
terugslag ondervonden van den financieelen
crisis, die thans in Duitschland heerscht.
Deze handel, die bijna gebeel op Duitschland
is aangewezen, ondervindt zware belemmerin
gen van bet feit, dat er geen koersen voor de
Mark genoteerd worden. In de straten van Ven
lo wordt, evenals eenige jaren geleden in den
inflatietijd, een levendige handel in Marken
gedreven door de z.g. „straatbankiers", die van
de Dultsche zakenlieden de'Marken trachten te
koopen tegen koersen, varieer-ende van 40, tot
f 56, per 100 Mark. De banken nemen absoluut
geen Duits-ch geld meer aan en ook in vele
winkels, waar in den regel Duitsch geld werd
geaccepteerd, wordt dit thans geweigerd. Zelfs
hebben eenige winkels aan de Kaldenkircher
grens hun zaken geheel gesloten.
Vele Duitsche kooplieden, die Maandag de
Venlosche veiling en de Coöperatieve veiling
bezochten, moesten onverrichter zake terug-
keeren omdat betalingen in Duitsch-e valuta
geweigerd werden.
De aanvoer van producten op de Dinsdagsche
veiling was normaal, doch er waren veel min
der koopers, aangezien de Duitschers thans
grooteudee-ls waren weggebleven. Aangezien de
aangevoerde groenten niet konden blijven lig
gen is het bestuur der veiling reeds Dinsdag
morgen vroeg in conferentie gegaan. Besloten
werd, dat Marken in baar of in papier door het
bestuur van de veiling geaccepteerd zouden
worden tegen 50, per 100 Mark, cbèques,
voor zoover getrokken op Duitsche banken,
worden niet geaccepteerd, alvorens Donderdag
zal gebleken zijn, hoe de positie der banken ia.
De stemming op de veiling was zeeT flauw,
Beteekent deze crisis een groot nadeel zoo
voor de groentenexport als voor vele Winkeliers
en grossiers, anderzijds ls d-e smokkelhandel,
die den laatsten tijd welig bloeide, geheel stil
gelegd.
De vereeniging „Nederlandsch Fabrikaat"
koos het industriee-le Tilburg uit om er van
daag een aigemeene ledenvergadering t-e hou
den.
Als voorbode de-r Brabantsche industriedagen
had d-e-ze bijeenkomst een bijzondere beteeke-
nis, hetgeen is af te leiden uit de onderwer
pen die aan de orde waren gesteld en de ge
boden gelegenheid om van nabij kennis te ma
ken met twee der voornaamste takken van
nijverheid in centraal Brabant: de schoen- en
textielindustrie.
Bij den aanvang van de vergadering werd
op voorstel van bet bestuur bes-loten telegram
men van hulde te zenden aan de Bescherm
vrouwe H.M. de Koningin, aan H.K.H. Prinses
Juliana eri aan dén eere-vootZitter z.k.h. Prins
Hendrik.
Na de begroeting hield de voorzitter een
openingsrede over „Het verband tussehen in
voer en uitvoer van goederen en de Ver.
Nederlandsch Fabrikaat".
Door de-n secretaris, den heer Snoek werd
een overzicht gegeven van de werkzaamheden
der vereeniging gedurende het eerste halfjaar
1931. Hierin werd als een verblijdend verschijn
sel opgemerkt, dat de handeldrijvende midden
stand boe langer hoe meer aan de zijde staat
van de vereeniging, terwijl ook de fabrikanten
zich hoe langer hoe meer tot de vereeniging
wenden met het verzoek hun artikel te mogen
voorzien van het bekende V. N. F. kenmerk.
Het geldelijk beheer over 1930 werd goedge
keurd. Voorts had de verkiezing plaats in het
dagelijksch bestuur en het hoofdbestuur, we
gens periodieke aftreding van den heer F.
Lapidoth.
Na afhandeling dezer huishoudelijk zaken
werd het woord verleend aan mr. B. J. M. van
Spaendonck tot het houden zijner inleiding
over: „De ontwikkeling van de Brabantsche
Industrie".
Verkoop te velde in Noord, en
Zuid-Holland.
De tarweorganisaties voor Noord- en Zuid-
Holland hebben een regeling getroffen voor den
in sommige gebieden, dezer provincies voorko
menden verkoop van tarwe te velde. Teneinde
de telers, die hun gewas reeds te velde staand
verkoopen, zooveel mogelijk van de tarwewet
te doen profiteeren, is bet noodig, dat de tarwe
na den verkoop door de Gewestelijke Organi
saties erkend blijft. Dit zal geschieden, indien
de verkooper er voor zorg draagt, dat hij tijdig
een verkoopvergunn ing heeft en na den ver
koop een lijst overlegt, waarin de namen en
adressen der koopers en d-t- grootte dér door
dezen gekochte perceelen, vermeld zijn.
Voor zoover de koopers geen lid-aangeslotene
of erkend handelaar zijn, dienen zij een daar
voor bestemd formulier in te vullen en te tee
kenen. Zij verklaren hierin, dat zy zullen mee
werken aan een goede uitvoering.
Het is alleen de bedoeling toestemming voor
verkoop te velde te verleenen voor zoover het
plaatselijk gebruik dit wettigt.
OPLEIDING OFFICIEREN VAN
GEZONDHEID.
De Minister van Defensie brengt ter kennis
van be laugh ebbenden d-at de gelegenheid is
opengesteld voor studenten in de Geneeskunde
die het volledig Cand-idaatsexamen in de medi
cijnen he-bben afgelegd em opgeleid te worden
tot Officier van Gezondheid bij het leger hier
te lande, overeenkomstig jle bepalingen van bet
reglement, vastgesteld b'ij Kón. Be-sluit van
18 Juni 1913 (Staatsblad 279) terwijl er voorts
voor eenige afgestudeerde artsen gelegenheid
bestaat om onder toekenning van een premie
van 5.ÖÖ0 benoemd te worden tot officier van
gezondheid der tweede klasse bij het leger hier
te lande.
Inlichtingen kunnen worden ingewonnen bij
den Inspecteur van den Geneeskundigen Dienst
der landmacht en bij het Departement ran
Defensie (Ille afd. B.)
BESMETTE HAVEN
Bij beschikking van den Minister van Ar
beid, Handel en Nijverheid is de haven Port-
Said (besmet verklaard wegens pest,
(Buiten verantwoord elykheid der Redactie).
VEILIGHEID OP DE SPOORWEGEN
EN WEDREN TUSSCHEN TWEE
TREINEN.
Geachte Redactie,
Ik haast my de aandacht van uwe Redactie
en lezers te vestigen op het sensationeele W. B.-
bericht, geplaatst in uw en meerdere avondbla
den van Zaterdag 11 Juli.
Reeds veelvuldig heb ik moeten opmerken, dat
de courantenschryvers toch zoo weinig verstand
hebben van de veiligheid op de spoorwegen. Uit
bedoeld onzinnig bericht zou de lezer, teven3
reiziger, toch moeten besluiten, dat de treinen,
die vaak met zeer korte tusschenpoos achter
elkaar loopen, zoo maar luk raak elkaar achter
na ryden. Niets is minder waar dan dat; waar
zou anders de veiligheid blyven, die toch in
Hongarye wel evengoed zal geregeld zyn als
hier te lande?
Wat zal het geval zyn geweest? Goed, de
noodrem is getrokken, de trein staat onmiddei-
lyk stil, dat kan niet anders; maar het kan nu
ook niet anders ol de opvolgende trein, al is
dat er ook een met 120 K.M. snelheid, wacht
rustig voor het onveilig signaal van het voorat-
gaand station of blokpost, welk signaal meestal
nog voorafgegaan wordt door een voorsignaal
met bakens. En dit wachten duurt zoo lang, tot
dat de eerste trein het volgende station is bin
nengereden of de tusschengelegen blokpost, voor
zien van signalen, is gepasseerd. Dan pas worden
de signalen bediend voor den opvolgenden trein,
en dit verandert natuurlyk niet, al is deze trein
ook ai een Oriënt Expres. Zeer goed mogelyli
is het, dat de conducteur en reizigers van den
in ruzie zynden trein, de lichten van den Expres
hebben gezien, doch dan toch altyd vóór een of
meer „onveilig" toonende seinpalen, waarvoor
natuurlyk moet worden gestopt. Bedoeld geval
was overigens heel gewoon. De personentrein
was van zelf in vertraging en werd op het eerst
volgend tusschenstation op een aftakkend spoor
(perron) binnengenomen. Nadat do signalen
voor dezen trein op onveilig waren terugge
bracht, werd het vorig station of blokpost veilig
gegeven voor den Expres en passeerde deze even
later rustig of hard over het hoofdspoor bedoeld
tusschenstation. Zoodra de Expres het volgende
station of blokpost was gepasseerd, kreeg het
tusschenstation weder veilig voor den personen
trein en heeft deze waarschynlyk rustig de reis
vervolgd. Het doel van myn schryven is, om de
reizigers door dit bericht, vooral niet in de mee
ning te doen verkeeren, dat iets dergelijks kan
en mag kunnen voorvallen. De veiligheid van het
verkeer op de spoorwegen is de voornaamste
plicht van eiken spoorwegbeambte en ik geef u
de verzekering, dat de reizigers zich met een
gerust hart op reis kunnen begeven, wat niet het
geval zou zyn, als men geloof zou moeten slaan
aan het vertelsel in het gewraakte W. 3,-bericht.
Dankend voor de plaatsruimte
Gorinchem, 12 Juli.
BOND VAN NED. ARCHITECTEN
Men z-endt ons het volgende communiqué:
De Maatschappij tot bevordering der Bouw
kunst, Bond van Nederlandscihe architecten B.
N. A., hield op 10 en 11 Juli haar ledenverga
dering te Groningen.
Op 10 Juli werd de Bond op het Raadihuis
ontvangen door burgemeester en wethouders.
In de vergadering op 11 Juli in de Sociëteit
„Harmonie" werden na een aantal mededeelin-
gen door den Voorzitter, het jaarverslag over
1930 en de rekening en verantwoording van den
pennning-me-ester goedgekeurd.
Besloten werd, ter gelegenheid van het 90-
jarig bestaan der Mij. in 1932, een nationale
prijsvraag uit to se-hrifreu, waarvan do doel-
neming zal openstaan voor alle Nede-rlandsohe
architecten.
Het rapport van de Aigemeene studie-Com
missie voor arbitrage inzake d-e spoed-arbitrage
in het hooger beroep werd aangenomen.
De herziene Aigemeene Administratieve Voor
schriften opgesteld door een Commissie nit den
B. N. A. de Vereeniging van Delftsche inge
nieurs en den Ned-ertandsohen Aannemersbond,
werden aangenomen.
Ten aanzien van de Nederlancl-söhe inzending
op de Bauaustellung te Berlijn, waaromtrent
de aigemeene meening n-aar voren kwam, dat
deze teleurgesteld heeft, we-rd een motie aan
genomen van den volgenden inhoud;
„De B.N.A., in vergadering bijeen te Gro
ningen op 11 Juli 1931, betreurt, dat de inzen
ding van Nederland op de internationale stede-
bouwkundige afdeellng van de Bauaustellung te
Berlijn, onvoldoende weergeeft, tot op welke
hoogte de IToll-andscihe stedebouw en architec
tuur zich hebben ontwikkeld en spreekt de
verwachting uit, dat bij komende gelegenheden
de B.N.A. al het mogelijke zal doen om te be
vorderen, dat de Hollandische inzending dui
delijk en overtuigend zal zijn, zoo wat den in
houd al-s wat de wij-ze van tentoonstellen be
treft.''
TECHNISCHE HOOGESCHOOL
Op voordracht van het college van Curatoren
heeft de Minister van Waterstaat de Volgende
studenten de-r T. H. gedurende deze zomer-
vacanfcie Ibenoe-md tot buitengewoon opzichter
bij A. Waterstaatswerken: M. A. Hartman, bij
den onderhouw van de brug over de Waal te
Zaltibommel; A. E. R. Lootsma bij toezicht
montage bovenbouw brug over het zomerbed
van de Waal te Zaltibommel; W. Bom bij de
verbetering van den Neder-Rijn bij H-uisen en
Arnhem tussehen tan-r. 21 en 26; W. M. J. Mols
bij de verbetering van het Sdheur -bij Maassluis;
baggerwenk Rotterdamsclien Waterweg onder
houd Rotterdamschen Waterweg en S roern-
m-et'ingen L b. .v verbetering van den Rotter-
darmschen Waterweg; F. Helm-er, 'bij aanleg van
-den weg van Rijswijk naar Rotterdam, met de
daarin gelegen kunst wei'ken; D. J. Cramer bij
het maken van den onderbouw en gedeelte
bovenbo-uw van de brug voor gewoon verkeer
over de Maas te Maastricht niet bijkomende
werken. K. van den Heuvel Rijn-de-rs bij het
maken van 'het verbindingskanaal tnss-chen de
Maas en Zuid Willemsivaar't en af-leidingska-
naai, behoorende tot de werken voor den aan
leg van -het verbindin-gskanaal in het Bossche
veld te Maastricht. L. J. P. M. Raedts, bij den
aanleg van h-et Julianakanaal tussöhen km.
9.075 en km. 15.500; J. H. Edelman, bij het
maken van de voorhaven a. d. IJssel. F. L.
Postel en A. J. van Romon-d-t bij den sluisbouw
te E-efde.
B. Bij do Zuiderzeewerken. H. d-e Vries hij de
Dijkwerken voor de afsluiting van de Zuider
zee, Korn werderzand; J. G. Buitink id. te Den.
Oever. J. F. Cusell, hij de verhooging van de
Fri-esoh-e zee-dijken en M. J. van den Berg bij
de verhooging van de Texelsohe zeedijken te
Den Burg.
Met de stoomschepen ..Stella" (Ned.), „Vecht
stroom" (Ned.) en „Gondul" (Zweedsch) werden
hoeveelheden piekyzer, ingenomen aan de terrei
nen van de hoogovens te IJmuiden, resp. naag
Lissabon, Huil en Malmö verscheept.
