RERUM NOV ARUM EN
QUADRAGESIMO ANNO.
Dringende behoefte aan
herziening
Uiterste behoedzaamheid
Petitionnement v. Internationale Ontwapening
Hardhandige jongelui in actie
WOENSDAG 15 JULI 1951
belangrijke sleeporder.
MENSCHEN EN MEENINGEN
HET SOCIALISME.
Noch noodeloos, noch
aanstootgevend
PATER DR. W. LAMPEN O.F.M.
de positie van het tramweg.
PERSONEEL.
EEN DOK VAN 17000 TON NAAR
NIEUIV-ZEELAND.
NATIONALE BEDEVAART NAAR
LISIEUX EN LOURDES.
DE HEROPBOUW VAN HET NED.
PAVILJOEN.
van het; Nederlandsche Volk aan de Ontwapenings
conferentie in Februari 1932 te Genève te houden.
Georganiseerd door de Nederlandsche Dagbladpers.
EEN TELEGRAM
ROOFOVERVAL op
KLAARLICHTEN DAG.
Bejaard echtpaar bewusteloos
geslagen.
Zooals wij reeds in ons artikel over het
eigendomsrecht opmerkten, behandelde Paus
Leo XIII in de Berum Novarum het socia
lisme vooral als de leer, die gericht is tegen
het privaatbezit der productiemiddelen. Dit
deel van de leer van het socialisme veroor
deelt de Paus dan op deze vier gronden:
le. het is zóó ongeschikt, om den strijd te
beëindigen, dat het den arbeiders zelf nadee
lig zou zijn;
2e. het is bovendien ook zeer onrechtvaar
dig, omdat het den wettigen bezitters ge
weld aan doet;
3e. het geeft een verkeerde voorstelling
van de taak van den Staat; en
4e. het sticht volstrekte wanorde in de ge
meenschap.
Natuurlijk wil dit niet zeggen, dat Leo
XIII geen andere bezwaren tegen het socia
lisme had. Dit was reeds gebleken in zijn
vroegere Encycliek Quod apostolici muneris
van 28 December 1878, welke speciaal over
het socialisme handelde, natuurlijk over
het socialisme, zooals dit zich in dien tijd
vertoonde in den vorm van socialisme, com
munisme en nihilisme. In deze Encycliek
voerde de Paus tegen het socialisme deze
vier grieven aan:
le. zijn revolutionnair karakter en op
standigheid tegen de gestelde machten;
2e. zijn prediking van de volmaakte ge
lijkheid van alle menschen in rechten en
plichten;
3e. zijn bestrijding van het huwelijk, ja
zelfs de prediking der vrije liefde;
4e. zijn bestrijding van het door de na
tuurwet vastgestelde eigendomsrecht.
Ook Paus Pius XI bespreekt in de Ency
cliek Quadragesimo Anno het socialisme, en
zelfs veel uitvoeriger, dan Leo XIII dit ge
daan had.
De Paus begint met erop te wijzen dat
sedert de dagen van Leo XIII het socialisme
groote veranderingen heeft ondergaan.
In 1891 was nog de overheerschende rich
ting in het socialisme het Marxisme, het
zgn. wetenschappelijk socialisme, dat het
vroegere utopisch socialisme verdrongen
had. Dit berustte vooral op twee pijlers: wijs-
geerig op de materialistische geschiedenis
beschouwing, en economisch op de leer der
meerwaarde.
De kern, de strekking van het historisch
materialisme is naar de omschrijving van
Van der Goes: „dat van de samenleving niet
de staatkundige of de juridische of de gods
dienstige of de artistieke structuur de basis
is, maar dat omgekeerd in ieder gegeven
tijdvak alle geestelijk leven, alle rechtskun
dige en staatkundige systemen afhankelijk
zijn van, in laatste instantie beheerscht wor
den door de economische structuur." Tot de
kern van deze leer behoort de theorie van den
klassenstrijd, welke Leo XIII verworpen
heeft met deze woorden: „Een hoofdfout bij
de behandeling van het sociale vraagstuk is
hierin gelegen, dat men de onderlinge1 ver
houding tusschen de bezittende en de onver
mogende, arbeidende klasse zoo voorstelt,
alsof beide uit hun aard onverzoenlijk tegen
over elkander staan, en als het ware zich
genoodzaakt zien om een strijd te voeren op
leven en dood. Juist het tegendeel is waar.
De natuur heeft veeleer alles geordend tot
eendrachtig samenwerken, tot onderlinge
harmonie." Ter verduidelijking voegde prof.
Aengenent (Leerboek der Sociologie, 5e druk
blz. 52) hieraan dit toe: „De paus ontkent
dus niet, dat er feitelijk dikwijls botsingen
zijn voorgekomen, maar hij veroordeelt wel
de bewering van de klassenstrijd-theorie, dat
de strijd tusschen de klassen noodzakelijk is,
dat zij uit hun aard vijandig tegen elkander
staan."
Bij de marxistische meerwaardeleer behoo-
ren voorts de opeenhoopings- en concentra
tie-theorie, de verarmingstheorie, en de cris-
sissen- en ineenstortings-theorie.
Dit zijn de eigenlijke wijsgeerige en eco
nomische grondslagen van het Marxistisch
Socialisme, dat Paus Leo XIII op het oog
had en veroordeelde.
Pius XI, die een zoo scherpen kijk op de
realiteiten heeft, begint dus zijn beschouwin
gen over het socialisme met erop te wijzen
dat het socialisme sedert de dagen van I en'
XIII ingrijpende veranderingen heeft onder
gaan. En met groote onbevangenheid en ob-
jectiviteit gaat hij die veranderingen na 1
ten slotte de vraag te beantwoorden, of 'dere
veranderingen thans van zóódanigen aard
zijn, dat het socialisme van dezen tijd door
Katholieken kan worden aanvaard
De Paus vangt aan met onderscheid te
maken tusschen het socialisme van scherpere
richting (pars violentior), dat tot communis
me is geworden, en de meer gematigde partij,
die den naam van socialisme behouden heeft.
Het communisme streeft openlijk en met
geweld een tweevoudig doel na: een aller-
heftigsten klassenstrijd en algeheele vernie
tiging van den privaat-eigendom. Het is
openlijk vijandig aan de Kerk en zelfs aan
God. Vanzelf spreekt het, dat Katholieken dit
communisme, met zijn goddeloozen en on-
rechtvaardigen aard, niet kunnen aanhan
gen. De Paus meent hen dan hiervoor niet
te behoeven te waarschuwen, maar wel slaat
hij met groote droefheid de zorgeloosheid
gade van hen, die deze dreigende gevaren
gering schijnen te achten en in een zekere
werkelooze traagheid toelaten, dat overal een
leer verbreid wordt, die met geweld en dood
slag heel de maatschappij zou verwoesten.
En evenzeer veroordeelt hij zwaar de laks
heid van hen, die nalaten toestanden te ver
anderen of uit den weg te ruimen, welke de
gemoederen verbitteren en waardoor een
weg gebaand wordt, om de Maatschappij
omver te werpen en ten gronde te richten. Een
gedachte, welke ook op andere plaatsen der
Encycliek nog meermalen tot uiting komt.
Het socialisme van meer gematigde rich
ting daarentegen verklaart, dat men zich
van geweldplegen moet onthouden, en ver
zacht en matigt zelfs den klassenstrijd en de
afschaffing van den privaat-eigendom. De
klassenstrijd wordt geleidelijk een belangen
strijd, waarbij gestreefd wordt naar recht
vaardigheid en onderlinge samenwerking
der klassen (collectieve arbeidsovereenkomst,
bedrijfsorganisatie, onderneming®radend En
de strijd tegen den privaateigendom luwt en
wordt zoodanig
„et
wordt aangevallen, maar aneen u
sching door het kapitaal, een heei schappij,
welke inderdaad niet aan de bezitters zelf,
maar aan den Staat toekomt.
Zoo kan het zoover komen, dat de opvat
tingen van dit meer gematigd socialisme
niet meer afwijken van de verlangens en
eischen der christelijke sociale hervormers.
Want terecht kan men voorstaan dat be-
paalde soorten van goederen aan den Staat
moeten voorbehouden worden, c
zoo groote heerschappij met zich meebrengen,
als aan privaat-personen, zonder de jseme -
schap te benadeelen, niet in an
worden gegeven. Men denke hiei aan e mij
nen, de monopoliebedrijven, e.c .g.
Dit alles noemt de Paus „rechtvaardige
eischen en verlangens, die mets meei hebben,
dat strijdig zou zijn met de christelijke waar
heid" en dan ook geenszins „uitsluitend aan
het socialisme eigen zijn.
Kan dus een Katholiek zich bij dit ge
matigd socialisme aansluiten?
Daarop antwoordt de Paus j-"e®el ei'
Vooreerst: waarom zou men dl t oen. en
kan dit alles nastreven ook buiten het socia-
Ksme.
Maar vervolgens: al zijn er socialistische
Partijen of groepen, van zoodanig gematigde
richting, niet alle zijn in theorie of praktijk
zoo verstandig geworden. Meestal verwerpen
zij den klassenstrijd of de afschaffing van
den eigendom niet, maar willen die slechts
eenigermate getemperd zien. Dit is eeniger-
mate 't geval bij onze S.D.A.P. en meer nog bij-
de moderne vakbeweging. Maar, zoo vraagt
men, kunnen wij dan ook onzerzijds niet de
grondbeginselen der christelijke waarheid
eenigermate verzachten of matigen, en zoo,
het socialisme tegemoet tredende, daarmee
op een middenweg samen komen.' Men hoopt
op deze wijze de socialisten naai onzen kant
te trekken.
IJdele hoop, zegt de Paus. Neen, wie
apostelen willen zijn onder de socialisten,
moeten de volle en ongerepte christelijke
waarheid openlijk en oprecht belijden en op
geenerlei wijze voor de dwalingen de oogen
sluiten. Wij moeten aan de socialisten dui
delijk maken, dat hun eischen, in zoover ze
rechtvaardig zijn, door de grondbeginselen
van het christelijk geloof veel krachtiger
worden verdedigd.
Maar als nu een^ het socialisme zich ten
aanzien van den klassenstrijd en het pri
vaat-eigendomsrecht zóó gematigd heeft, dat
ei onzerzijds in dit opzicht niets meer valt
aan te merken, ietS| wat in ons land met
de sociaal-democratie zeker niet het geval
is, wat dan? Kan het dan zonder opof-
ciing van eenig christelijk beginsel onzer
zijds^niet worden aanvaard?
Ook op deze vraag laat de Paus een beslist
neen ooren. Immers, hetzij men het socialis
me eschouwt als leer, hetzij als historisch
feit, hetzij als beweging, indien het waarlijk
socia isme blijft, kan het niet met de leerin-
„en c ei Katholieken Kerk worden verzoend,
ook met wanneer het ten aanzien van klas-
sens lijd en eigendomsrecht het juiste en
rechtvaardige standpunt zou hebben aan
vaard. Want: ook dan nog blijft zijn opvat
ting van de Maatschappij, die lijnrecht in
stnj is met de christelijke maatschappij.
Het pnncipieele verschil, dat blijft, ligt in
de verschillende opvatting omtrent het doel
van den mensch en van de Maatschappij.
Het oe van den mensch is God te dienen
en door getrouw alle zijne plichten te ver
vullen zoowel zijn tijdelijk als zijn eeuwig
geluk te verwerven.
Dit vei heven doel kent het socialisme niet
en het bekommert er zich ook niet om; het
socialisme beschouwt de maatschappij als
alleen ingesteld om de tijdelijke welvaart te
bevorderen. Het wil de productie socialisee-
ren, om haar zoo hoog mogelijk op te voe
ren. Dus zijn de menschen, voor wat de
productie betreft, verplicht, zich geheel aan
de gemeenschap te geven en te onder.werpen.
De hoogere goederen van den mensch, ook de
persoonlijke vrijheid, worden achtergesteld
en opgeoffeid aan de eischen der productie.
In ruil daarvoor zullen wij een ruimer stof
felijk bestaan krijgen. Derhalve: eenerzijds
overmaat van dwang, en anderzijds een val-
sche teugelloosheid, omdat een waar sociaal
gezag niet gegi ondvest kan worden op tijde
lijke en stoffelijke voordeelen, maar alleen
kan komen van God, den Schepper en het
laatste doel aller dingen.
Conclusie, „leligieus socialisme, christelijk
socialisme is innerlijke tegenspraak; nie
mand kan tegelijk een goed katholiek zijn
en tevens een waar socialist."
Er is, ook in ons land, veel belangstelling
voor de vraag, of, na deze zeer duidelijke
uitspraak van den Paus, het aan Engelsche
Katholieken nog toegestaan kan blijven, lid
van de Labour Partij te blijven. Het ant
woord op deze vraag, het is duidelijk, ligt
besloten in deze andere, feitelijke, vraag, of
he Labour Partij werkelijk een socialistische
Partij is, m.a.w. of zij tot grondslag en uit
gangspunt. heeft een werkelijk socialisme.
Naar bekend is, heeft het Engelsche Epis
copaat deze vraag voor het tegenwoordige
alsnog ontkennend beantwoord.
Tenslotte bespreekt de Paus nog, wat in
de Nederlandsche vertaling der Encycliek
genoemd wordt het „kultuur-socialisme". In
het Latijn staat hier „Socialismus mores cul-
tumque pervadens", wat de officieels Fran-
sche vertaling overzet als „Socialisme éduca-
teur en de Duitsche als „Sozialismus als
Bildungs- und Erziehungsbewegung".
Dit kultuur-socialisme omschrijft de Paus
Met klem verdedigt Ramsey Mac Donald
de noodzakelijkheid der ontwapening op
de Nationale Vredesbijeenkomst te
Londen.
aldus: „Het legt zich vooral toe op het vor
men van den geest en de zeden; vooral nog
heel jonge kinderen lokt het onder het uiter
lijk van vriendschap naar zich toe en ver
bindt hen aan zich; toch strekt het zich ook
uit naar de volksmassa om eindelijk „socia
listische menschen" te vormen, die de men-
schelijke samenleving naar de beginselen
van het socialisme zullen inrichten."
Wat ons land betreft, denkt men hier aller
eerst wel aan de „A. J. C."-beweging en aan
de communistische jeugdbeweging, de Roode
Valken, de roode sportbeweging, enz.
De Paus waarschuwt ertegen als tegen
een ernstig dreigend gevaar. Dit kultuur-
socialisme is weliswaar voortgekomen uit
het liberalisme, maar zijn erfgenaam zal
zijn het bolsjewisme.
Tot siot van zijn uitvoerige beschouwingen
over het hedendaagsthe socialisme doet de
Paus met warmte een beroep op die katho
lieken die, het kamp der Kerk ontvlucht
naar het socialistische leger zijn overgeloo-
pen. Ten onrechte zeggen dezen, dat door de
Kerk en degenen, die luid verkondigen, dat
zij tot de Kerk behooren, de rijken begun
stigd, doch de arbeiders veronachtzaamd
worden. De Paus betreurt het, dat er Katho
lieken geweest zijn en nog zijn, die bijna
niet denken aan de verheven wet van recht
vaardigheid en liefde, ja, die, wat nog erger
is, uit winstbejag er niet voor terugschrikken
de arbeiders uit te buiten. Zelfs worden er
gevonden, die den godsdienst misbruiken en
met, zijn gezag 'n onrechtvaardige uitbuiting-
trachten te dekken, om zich tegen de maar
al te rechtmatige eischen der arbeiders veilig
te stellen.
Deze handelwijze keurt de Paus ten
sterkste af. Die zoo handelen zijn de oor-,
zaak, dat de Kerk in een valschen schijn
komt en bloot staat aan onrechtvaardige ver
dachtmaking.
Maar den arbeiders, die daardoor afdwaal
den, roept de Paus met de liefdevolle stem
eens Vaders toe: keert terug tot den moeder
schoot der Kerk,, keert terug in het vader
huis, waar uw eigenlijke plaats is in de
rangen van hen, die de leeringen der Pausen
met ijver opvolgen en trachten de Maat
schappij volgens den geest der Kerk, in een
nieuwen opbloei van sociale rechtvaardig
heid en liefde te herstellen. Alleen dan zul
len zij, ook reeds hier op aarde, waarachtig
geluk vinden.
Moge deze dringende roepstem van ons
aller Vader, die ook hun Vader bleef, ge
hoord worden!
OVER WERKVERGUNNING
Op de vragen van den heer van der Houven
in verband met een onlangs aan de N.V. Elec-
troteclmisohe Industrie v/h W. Smit Co. te
Slikkerveer verleend© o ve rwe rfkve r-gun n i ng,
heeft de heer Verschuur, Minisiter vam Arbeid,
Handel en Nijverheid, o.m. het volgende geant
woord:
De hierbedoeld© vergunning is de voortzet
ting eener sedert 1924 met kleine wijzigingen
telkens opnieuw verleende vergunning, welke
ten doel heeft gelegenheid te geven, om tel
kens, wanneer het noodig is voor den geregel-
den gang der werkzaamheden in de gekeele
fabriek of voor de veel voorkomende spoed-
reparaties voor schepen of fabrieken, een en
kele afdeeling of een groep arbeiders korten
tijd te laten overwerken.
Aan de vergunning zijn grenzen, voorwaar
den en controle-bepalingen verbonden, die mis
bruik voorkomen.
De vergunning, aan de N.V. Elektrotechnische
Industrie v/h W. Smit Co. te Slikkerveer,
verleend, is noch noodeloos, noch aanstoot
gevend, voor wie de feiten kent.
Buitengewoon lioogleeraar aan de
R. K. Universiteit.
Naar wij vernemen, is de ZeerEerw. Pater
dr. W. Lampen O. F. M. benoemd tot buiten
gewoon hoogleeraar, voor handschriftenkunde
en oorkonden-leer aan de R. K. Universiteit te
Nijmegen.
(In het door ons van de „Gelderlander" over
genomen bericht was sprake van een benoe
ming tot gewoon hoogleeraar. Dit is niet juist).
Congres te Utrecht.
De Nederl. V©r. van Spoor- en Tramwegper
soneel heeft Maandagmiddag te Utrecht een
buitengewoon tram-oomgres belegd, waar drie
inleidingen over de positie van het tramperso
neel werden gehouden.
De heer H. J. van Braambeek sprak over het
rapport der staatscommissie inzake de verhou
ding van den Staat tot de Tramwegen. Na zijn
uiteen zetting werd met algemeene stemmen de
volgende motie aangenomen.
„Het congres va,n tramwegpersoneel, onder
leiding der Nederlandeohe vereenigi-ng van
spoor- en tramwegpersoneel bijeen op Maandag
13 Juli 1931 te Utrecht,
van oordeel dat de over het olgemeen slechte
arbeidsvoorwaarden van het personeel der in
tercommunale trams voor een groot deel zijn
te wijten aan de zwakke financieele positie
dier ondernemingen;
van oordeel, dat deze haar oorsprong voorna
melijk vindt eensdeels ln den gebrekklgen
vorm van exploitatie, die concentratie drin
gend noodig maakt, anderdeels ln de scherpe
auto-con-currentie, welk vervoermiddel aan veel
minder lasten i-s onderworpen dan de tram en
daardoor zeer ongelijke ooncurrentie-voorwaar-
flen söhept;
spreekt als zijn meen'ing uit, dat het „Eerste
Verslag van de Commissie voor het Tramweg-
vraagstuk" aanbevelingen geeft, die aan dezen
zeer ongewenschten toestand althans eenige
verbetering brengen;
en dringt er ten sterkste op aan -bij de be
voegde autoriteiten, dat daaraan ten spoedig
ste gevolg wordt gegeven.
Vervolgens werd het woord gevoerd dooT
de h-eer L. TV. Petertje over „de pensioenrege
ling bij de tramwegen en onze actie tot verkrij
ging van een wachtgeldregeling en het int. pro
gram voor tramwegpersoneel en chauffeurs
Daarna trad d-e heer Joh. Verton als inleider
op over „de herziening der R.D.V.'s".
Ten slotte wérd een motie aanvaard, waaTin
wordt vastgesteld, dat de inhoud ervan vooral
wat betreft de rechtspositie zo-owel als de
regelingen ten aanzien van het verlof en
voorzieningen hij ziekte, dringend herziening
behoeft en dat deze punten geen of geen noe-
men-swaardigen invloed op de finanoieele uit
komsten van de bedrijven kunnen hebben en
dus niet behoeven te wachten op event-ueele
nadere regelingen tusschen den Staat en de
Trambedrijven; en waarin besloten wordt zich
opnieuw tot de Regeering en d>e Trambedrijven
te wenden met het verlangen dat een paritaire
commissie met de herziening van de R.D.V.'s
zal worden belast.
Een Engelsche opdracht aan Smit Co.'s
Internat. Sleepdienst.
DE INDISCHE POSTVLUCHTEN.
Het 20-e retourvliegtuig is gisteren te 5.18
uur uit Calcutta vertrokken en te 9.30 uur
te Allahabad aangekomen.
Het 22e postvliegtuig is gisteren te 9.35 uit
Djask vertrokken en te 16.58 te Karachi aan
gekomen.
Men seint ons uit Londen d.d. 14 dezer:
Het sleepen van een g-root dok, bestemd van
de Tyne (Engeland) voor Wellington in Nieuw
Zeeland is opgedragen aan Smit en Co's Int.
Sleepdienst te Rotterdam.
Verwacht wordt, dat men ongeveer zeven
maanden voor deze reis een tocht van 13500
mijl zal noodig hebben. Gevaren wordt via
Gibraltar, Ned Indië en langs de kust van
Queensland.
De sieepbooten zullen waarschijnlijk korten
tijd te Batavia de reis onderbreken, teneinde
•in het droogdok de rompen van zeewier te
ontdoen en opnieuw te verven. Gedurende de
gansche reis zullen de sieepbooten voortdurend
in draadlooze verbinding staan met haar hoofd
kantoor.
Naar we vernemen betreft het een droogdok
van 17.000 ton draagvermogen waarvan de ver-
zekeringswaarde 180.000 pond sterling zal be
dragen. Gaat alles goed dan hoopt men begin
Februari de bestemming te bereiken.
Twee treinen vertrokken
Men meldt ons uit Roosendaal:
Maandagavond reeds was het overvol in Roo
s-en daal m-eit pelgrims,die zouden deelnemen
aan de nationale bedevaart naar Lisieux en
Lourdes. Van alle streken uit het land waren
ze in den vooravond binnengekomen en daar
de hotels ze niet allen konden herbergen, von
den velen bij particulieren een onderdak.
Gistermorgen precies op tijd, om 7.35 uur,
vertrok de trein naar Lisieux. Er waren 425
deelnemers. Allen maakten het wel.
Hedien vertrok de -tweede trein, die recht
streeks naar Ixiurdes gaart.
Zonder eenige onderbreking zal
moeten doorgewerkt worden
Schrijven aan het Nationaal Steuncomité
Parijs 1931.
Het uitvoerend comité voor de Nederlandsche
deelneming aan de Int. Koloniale Tentoonstel
ling te Parijs heeft aan het Nationaal Steun
comité Parijs 1931 den volgenden brief gezon
den:
Mijne Heeren,
Het Uitvoerend Comité voor de Nederland
sche deelneming aan de Internationale Kolo
niale Tentoonstelling te Parijs gevoelt behoefte
uiting te geven aan zijn groote erkentelijkheid
voor den op initiatief van uwen voorzitter, den
heer Zuyderhoff, tot het Nederlandsche volk
gerichten oproep ter bevordering van het ver-
leenen van geldelijken steun voor de wederin-
richting van de Nederlandsche afdeeling in
het Bois de Vincennes. Ons comité waardeert
het ten zeerste, dat u zich spontaan heeft op
gemaakt om door middel van een nationale in
zameling onzen arbeid te verlichten en de mo
gelijkheid te vergrooten om het nieuwe Neder
landsche paviljoen wederom in het middelpunt
van de internationale aandacht te plaatsen.
Ons comité is van oordeel, dat u, in verband
met de door u aangevatte inzameling, behoort
te beschikken over eenige gegevens aangaande
onze financieele positie.
In de eerste plaats kan ons comité u mede-
deelen, dat de afwikkeling der verzekeringen
nog in vollen gang is en dat ons comité tot
dusver nog geenerlei uitkeering heeft ontvan
gen. Men behoort te onderscheiden tusschen
de verzekering van het gebouw en de verze
kering van de inzendingen. Ons comité meent
te mogen vertrouwen, dat de wederopbouw
van het paviljoen uit verzekeringsgelden zal
kunnen worden bekostigd. De te ontvangen
gelden uit de verzekering der inzendingen zul
len echter, voor verreweg het grootste deel,
door ons comité moeten worden uitgekeerd aan
de instellingen en personen, wier eigendommen
in den brand verloren gingen. Ons comité zal
dus alleen de beschikking behouden over de
verzekeringsgelden betreffende zijn eigen in
zendingen.
Intusschen zal, in afwachting van de verze
keringsgelden, zonder eenige onderbreking
moeten kunnen worden doorgewerkt aan den
wederopbouw van het paviljoen en aan den
wederaanmaak der inzendingen en daarvoor
zal het geld, wat na den brand in kas was,
al spoedig niet meer toereikend zijn. De door
u aangevatte nationale inzameling zal het co
mité dus in de eerste plaats aan kasmiddelen
kunnen helpen.
De nationale inzameling heeft intusschen
nog een andere, een voornamere beteekenis,
namelijk het scheppen van de mogelijkheid om
een snellen, doeltreffenden arbeid. Het uitvoe
rend comité moet er namelijk bij voortduring
rekening mede houden, dat in de huidige om
standigheden verschillende onvoorziene uitga
ven te vreezen zün en dat ook de exploitatie
en de liquidatie der Nederlandsche deelneming
betrekkelijk belangrijke bedragen zullen vorde
ren. Ons comité is dientengevolge verplicht de
uiterste behoedzaamheid in acht te nemen en
elke uitgaaf zorgvuldig te overwegen, hetwelk
uiteraard de vlotheid van den arbeid beïn
vloedt.
Welnu, het is de nationale inzameling, die
ons comité de handen zal kunnen vrijmaken
en die het gelegenheid zal kunnen bieden zon
der schroom met kracht aan te sturen op de
inrichting van een Nederlandsche deelneming,
die, naar wij hopen, In breeden kring zal wor
den gewaardeerd.
Mocht te zijner tijd blijken, dat de beschik
baar gekomen middelen tengevolge van de of
fervaardigheid van het Nederlandsche volk een
batig saldo opleveren, dan zullen de niet ge
bruikte gelden natuurlijk weder in de kas van
het steuncomité terugvloeien ten einde dat co
mité dan in staat te stellen aan de schenkers
een zeker percentage van de giften terug te
geven.
Met groote belangstelling ziet ons comité de
verdere resultaten van uw waarlijk nationalen
arbeid tegemoet.
(w.g.) D. FOCK.
Bijdragen aan het nationaal steuncomité,
voor ons nieuwe paviljoen, te Parijs, kunnen
worden gezonden aan Oost en West Korte Voor
hout 6, Den Haag gironummer 14574.
PROF. DR. W. C. DE GRAAFF.
Prof. dir. W. C. de Graaff te Utrecht is door
den Minister van Binnenlandsche zaken en
landbouw aangewezen als vertegenwoordiger
van de Nederlandsahe regeering voor het van
16—21 Juli a.s. te Parijs te houden 4e congres
international des Plantos méditcinales et
essences.
Ik verzoek Uwe Conferentie met den meesten aandrang, in naam der
mensdhelijkheid, die maatregelen te nemen die tot ontwapening der naties
zullen leiden.
Naam s
Adres
IN aam
Adres
Naai..
Adres
Naam
Adres s
Dezer dagen werd gemeld, dat aan den Ka
tholieken president der voorloopige Spaansche
regeering het volgend telegram was gezonden:
Het hoofdbestuur van de „Evangelischs
Maatschappij" in Nederland brengt de re
geering van Spanje zijn hulde en dank, dat
zij de vrijheid van godsdienst in Spanje heeft
ingevoerd, zoódat nu ook de Protestanten al
daar God kunnen dienen op de wijze, zooals
hun geweten hun dat voorschrijft.
(w.g.) A. G. H. VAN HOOGENHUYZE,
voorzitter.
PAUL HUGENHOLTZ.
secretaris.
De beide predikanten, zoowel de confessio-
neele als de vrijzinnige, schijnen niet geweten
te hebben, dat de Protestanten in Spanje, hoe
wel miniem in aantal, al sinds onheuglijken
tijd „God kunnen dienen op de wijze, zooals
hun geweten hun dat voorschrijft".
Maar zij zouden, als zij op dit gebied nut
tig werk wilden verrichten nog andere tele
grammen kunnen verzenden, b.v.
een naar de drie Scandinavische landen of
Zwitserland, waar geen Jesuieten worden ge
duld;
een naar MacDonald om hem er attent op
te maken, dat de Engelsche koning nog altijd
geen godsdienstvrijheid bezit en in Engeland
anglicaansch en in Schotland presbyteriaansch
moet wezen;
een naar de Nederlandsche regeering met
de boodschap, dat de Katholieken, zelfs in
geheel of sterk overwegend Katholieke stre
ken, nog steeds in de volledige vrije uitoefening
van hun godsdienst belemmerd worden, terwijl
er in Indië iets soortgelijks bestaat krachtens
een befaamd artikel.
Maar vermoedelijk zal ds. v. Hoogenhuyza
dit wel niet doen, want deze Amsterdamsche
predikant verdediger van een zoogenaam-
den nationalen radio-omroep schreef on
langs in de c.-h. „Ned.":
Het Protestantsch beginsel „vrijheid van
geweten" niet vrijheid van godsdienst,
wat er zoo langzamerhand voor ia in de
plaats gekomen heeft Nederland gemaakt
tot een asyl van de verdrukten. Waar moet
het heen als zij, die op grond van dat begin
sel asylrecht hebben verkregen, in ons Pro-
testantsche land de leiding gaan nemen, en
Nederland gaan Roomsch maken
Wij begrijpen, dat Iemand met zulk een vrij
moedige opvatting van onze eigen historie,
welke het eerstgeboorterecht tot een asylrecht
degradeert, alléén naar Spanje telegrafeert.
..-iüsuaJu*.:
S.V.P. Ingevuld toezenden aan het Bureau van ons Blad
-3 e»
Dinsdagavond is het dorp Nuenen, waar op
het oogenblik kermis wordt gevierd in op
schudding gebracht door een bru talen over
val op klaarlichten dag.
Omstreeks half zeven drongen twee jonge
mannen in de woning van den ruim 80-jarigen
landbouwer J. v. Bake!, dde met zijn eveneens
ruim 80-jarige echtgenoot© alleen woont in een
kleine boerenhofstede aan een zijweg van den
weg Nuenen-Eind'hoven.
De indringers overvielen de beide oudjes en
hebben hen met een hard voorwerp bewuste
loos geslagen. De twee oude menschen wisten
evenwel nog om hulp te roepen, hetgeen ge
hoord werd door den landbouwer Jansen, die
op een nabijgelegen hofstede woont. Hij snelde
dadelijk te hulp en toen hij binnenkwam, gin
gen de beide onverlaten ervan door, ze spron
gen op hun fiets en reden den weg op naar
Eindhoven.
Jansen greep onmiddellijk ook een fiets en
ondanks het feit, dat een der beiide mannen
hem met een revolver bedreigde, achtervolgde
hij hen een tijd lang. Daar evenwel de ketting
van zijn rijwiel brak, moest hij zijn poging, om
de beide mannen in te halen opgeven.
Onmiddellijk heeft hij daarna de politie en
de marohaussee van den overval in kennis
gesteld. Ook de dokter van het dorp, de heer
W. F. J. Anderegg werd gewaarschuwd en was
spoedig ter plaatse. Hij behandelde de beide
oudjes, die vrij ernstig aan het hoofd waren
verwond.
Direct levensgevaar bestaat evenwel niet.
Van Bakel en zijn vrouw zijn voor loop ig ver
honden en onder bewaking in het huisje ge
bleven. Ze zouden vandaag naar 't ziekenhuis
te Eindhoven worden overgebracht.
Doordat d© indringers gestoord werden, is
er waarschijnlijk niets gestolen. De geldkist
werd tenminste onaangeroerd gevonden.
De vermoedelijke daders bekend.
De vermoedelijke daders zijn bij de mare
chaussee 'bekend.
Het zijn de 23-jarige L v. D. en de 20-jarige
L. P. K.
In den loop van den avond heeft de mare-
ebauissée, geholpen door de politie alle pogin
gen in het werk gesteld, om de beide jongeman
nen op te sporen.
Gisterenavond laat is een der vermoedelijke
daders L. v. D. te Eindhoven gearresteerd.
W. BALK f
In het Stadsziekenhuis te Alkmaar is over
leden ;n den ouderdom van 59 jaar de heer W.
Balk, oud-lid van Prov. Staten van Noord-
Holland (V.D.) en secretaris van den Prov.
Bond van Veilingen in Noord Holland.
COMMISSARIS DER KONINGIN
IN ZUID-HOLLAND.
De Minister van Staat, Commissaris der Ko
ningin in Zuid-Holland, houdt a.s. Donderdag,
van 1014 uur 12 uur, audiënties
NED. EXPRESSE.
Het agentschap der N. V. Stoomvaart Mij.
„Nederland"', de firma Kuyper, van Dam en
Smeer te Rotterdam bericht, dat de boottrein,
aansluiting gevend op het m.s. ,,P. C. Hooft",
hetwelk 17 Juli a.s. van Genua afvaart, Don
derdagmorgen, 16 Juli, van Rotterdam (Maas)
zal vertrekken te 9 uur. Vertrek van. 's Gr»
venhage (S.S.) te 9 u. 22.
