Van Haren's Schoenfabrieken
$aidoet&/s^
i
T
k
1
SCHOENFABRIEKEN WAALWIJK
gr O %jj Afdeelinq^^^^
Quietens .feespHPlngi en bovendien
r»
primaTSeerenschoenen
prima Heerenschosnen
voor (Ml m
luxe Damesschoentjes
voor a&2,
Jongens- en Meisjes
schoenen 18'cd\o ctfc 9 1
Nog steeds geen recht
STILLHALTE"-
CREDIETEN.
VRIJDAG 31 JUL* 1931
NEW-YORK, METROPOLIS.
VAN PETER STUYVESANT TOT
THEEDOOR ROOSEVELT.
streeks aan verbruikers en geven U daardoor op elk paar schoenen
de volle garantie voor eerste
klas fabrikaat.
verkoopen uitsluitend recht-
eischen stelt U - Slechts één firma waarborgt ze U
Ie*"1*Nederlandsch fabrikaaJVan HarenWaalwijk.
2e: Prima kwaliteit maakt niet anders.
3e: De voordeeligste prïj3verkoopt niet anders.
EIGEN WINKELS: ROTTERDAM: Hoogstraat 259, Oude Binnenweg 80, West Kruiskade 66
Verder filialen te AMSTERDAM (2), DEN HAAG, UTRECHT en EINDHOVEN
DE VLAAMSCHE DIENSTWEIGERAAR
GEZANT BESTOLEN.
In totaal zullen R.M. 500 millioen op
de Golddiskontbank worden over
gedragen-
Het Hollandsche element in de
Yereenigde Staten.
Van onzen H.-correspondent)
NEW-YORK, Juli 1931.
Peter jjjtuyvesant werd door do kolonisten
in den steek gelaten, toen twee Engelsche
oorlogsschepen op de reede verschenen en de
overgave van Niéuw-Amsterdam eischten.
De schepen waren onderweg, nog voordat de
Engelsche regeering aan de Hollandsche repu
bliek een oorlogsverklaring had gezonden en
Nieuw-Amsterdam was onvoorbereid, niet in
staat, zich behoorlijk te verdedigen. Maar
Peter dacht er niet aan, zich zoo maar voet
stoots over te geven en hij zond zijn bood
schappers de kolonie in, naar Breukelen, Haar
lem, Hoboken en Vlissingen. Zijn soldaten had
den blijkbaar moed genoeg, want een bood
schapper, die tegen zijn verwachting een kreek
sterk gezwollen vond, stortte zich vastbesloten
in het woelige water, roepend, hulp mee te
zullen brengen, ten spijt van den duivel, die
hem den doortocht scheen te willen versper
ren. En sindsdien heet de kreek Spuyten
Duyvel of Spuijten Devil.
De traditie vertelt van dien wakkeren sol
daat van Peter Stuyvesant, doch ook van de
blooheid zijner kolonisten, van hun onwil, hun
leven te wagen bij de verdediging van Nieuw-
Amsterdam.
SHM
Het standbeeld van Abraham de Peyster,
dat den Broadway afsluit.
De blooheid en de onwil der kolonisten
waren grootendeels de resultaten van de
moederlandsche politiek. Men had in de lage
landen aan' de zee maar geen beslissing kun
nen nemen, welke politiek ten opzichte van de
bezittingen in Amerika zou worden gevolgd.
De deftige regenten hadden geaarzeld tusschen
een zuivere handelsonderneming en een volks
planting en hun commercieele instinct had
hen geleld.
Hierbij kwam, dat Nieuw-Amsterdam allerlei
vreemdelingen had aangetrokken, zelfs kolo
nisten en handelaars uit de naburige Engelsche
kolonies. Niet alleen de stad, ook Nieuw-
Nederland wemelde van buitenlanders, die een
ontevreden element vormden. De Engelschen
maakten er tevens een groep uit, voor wie
de Hollanders onrechtmatige bezitters van de
kolonie waren. Immers Engeland beweerde,
aanspraken te hebben op heel Noord-Amertka,
van Canada tot de Mississippi en het in dien
tijd reeds „perfide" Albion grondvestte deze
eischen op een ontdekkingsreis, door den
Italiaanschen avonturier Cabot van 149798
in dienst van den Engelschen koning gemaakt.
Cabot ontving bij zijn terugkomst uit de
toentertijd vrijwel onbekende landen van zijn
opdrachtgever een belachelijk klein geschenk
en de Italiaansche Hudson werd verder met
een eervolle vermelding afgescheept „voor het
eiland, dat hij in den Oceaan had ontdekt".
Dit eiland werd later Noord-Amerika en
door de reis van Cabot hadden de Hollanders
niet bet recht, zich in de Nieuwe Wereld te
vestigen. Daar de Engelschen aanvankelijk met
de grondvesting van Nieuw-Engeland hun
handen vol hadden, lieten ze de Hollanders
ongemoeid, lieten ze zelfs toe, dat die de door
de Zweden bij de Delaware gestichte kolonie
annexeerden.
Nieuw-Nederland nam echter te zeer In bloei
toe. Er heerschte pais en vree en de Hollan
ders leefden vrijwel gedurende het heele be
staan van Nieuw-Amsterdam met de Indianen
in vrede. En op de vrije zee deden ze den
Engelschen een moordende concurrentie aan,
terwijl hun politiek van de open deur talrijke
goede kolonisten naar de oevers van de
Hudson lokte.
Dat kon niet langer zoo blijven en daarom
verscheen het Engelsche smaldeel voor Nieuw-
Amsterdam, welks windmolens van schrik
bleven stilstaan. Geen burger voelde iets voor
gewapend verzet. Do toestand scheen hopeloos.
Op het fort was geen ammuntie voor de
kanonnen en de farmers Tn het binnenland
bleven weg. Zelfs den Hollanders liet het koud,
of boven de stad de prinsenvlag of de Union
Jack zou waaien. Het leek in de styd zelf een
soort 1672. De burgerij was radeloos, redeloos
en reddeloos.
En buiten op de reede, wachtte de Engelscne
commandant rustig af. Hij wilde geen bloed
vergieten, wist door zijn spionnen, dat de
oude, grimmige Peter de eenlge man was, die
niet op smadelijke manier het veld wilde
ruimen.
Nicholls wachtte tien dagen en toen z'n ge
duld was uitgeput, verscheen de witte vlag op
de tinnen van het fort. De overgave was
spoedig beslist. De voorwaarden bleken eervol.
Er werd aan het garnizoen een eervolle af
tocht verleend.
Nieuw-Amsterdam en Nieuw-Nederland wer
den in New-York omgedoopt, naar den hertog
van York, aan wien het gebied door zijn
broeder, den koning, geschonken was. De
Hollanders kwamen er nog een keer terug,
maar ruilden Nieuw-Nederland tenslotte voor
Suriname. Een zonderlinge ruil: New-York
voor Paramaribo. Maar het prettige voor
Nederland is, dat Engeland New-York kwijt
raakte en boven Paramaribo nog steeds het
EEREN
Afoeeling
1 ETAGE
Prettig koopen bij van Haren. U geeft nooit
te veel uit. „Vijf-vijftig, Dame 'Z-cs-vijhig,
Mijnheer Geen enkel paar kost meer
en onze collectie is onuitputtelijk.
Wij hebben alles wat U wenscht. Ook in
kinderschoenen. Een goede raad: Koop de
kinderschoenen niet te klein. Een maat grooter
kost bij ons slechts 10 cent meer.
VAN HARENS
■doe J
rood-wit en blauw wappert. De ruil is achteraf
bezien nog niet zoo slecht geweest.
Nieuw-Amsterdam werd definitief New-York.
Het verloor zijn oorspronkelijken naam en ver
dween uit de geschiedenis als een symbool
van Hollandschen ondernemingsgeest. Hoboken,
Vlissingen (nu Flushing), Haarlem (nu de
negerwijk Harlem), Breukelen (nu de
millioenenstad Brooklyn) zouden desondanks
op den Amerikaansehen bodem toch de herinne
ring aan wat de Hollanders voor Amerika
deden, met eere en roem levendig hebben
gehouden, indien niet een latere eeuw een
schrijver had opgeleverd, die getracht heeft,
hen op allerlei manieren.belachelijk te maken.
De Hollanders van New-Amsterdam waren
voor Washington Irving dikbuikige veelvraten,
verwaten kwasten en schraapzuchtige kruide
niers. Hij schilderde hen op een manier, die
tot in de tweede helft van de vorige eeuw in
Amerika opgeld heeft gedaan.
De jalouzie van de Engelschen in den bloei
tijd der Hollandsche republiek scheen zijn
erfdeel te zijn geweest. In Engeland zijn nu
nog talrijke spreekwoorden In omloop, die
weinig vriendelijk voor de Hollanders lulden.
Ze ontstonden in den tijd van den grooten
naijver tusschen de jonge, energieke repu
bliek en het opkomende Engelsche imperia
lisme. Washington Irving zette de Engelsche
traditie in de onafhankelijke Vereenigde Staten
voort en hij maakte de oude Hollanders van
New-Netherlands zoo zwart mogelijk.
Die zoo gesmade oude Hollanders hebben
echter een verdediger gekregen, merkwaardig
genoeg in een Katholiek historicus. In het in
1848 gepubliceerde eerste deel van zijn
„History of New-Netherlands" nam dr.
O'Callaghan stelling tegen Washington Irvlng's
„Knickerbocker's History of New-York" en hij
prees en de oude Hollanders in „als ijverige,
kalme, doortastende kolonisten, die zich in
staat hadden getoond, kerken en scholen te
bouwen en een uitstekend gouvernement te
grondvesten, zonder geschreeuw, bluf of
huichelarij". O'Callaghan noemde hen even
godsdienstig als de Nieuw-Engelanders, wiens
meedoogenlooze hardheid ze intusschen misten.
Wel werden te Nieuw-Amsterdam Kwakers
gegeeseld en Katholieken als vogelvrij-verklaar
den beschouwd, maar de oude Hollanders zijn
er zich nooit te buiten gegaan aan de excessen
van de Puriteinen. En ze verdienden zeker
niet het odium, dat Washington Irving op
hen had geladen.
Trouwens, de feiten bewijzen, wat een
prachtig materiaal er onder die oude Hollan
ders school, ten spijt van bun onloochenbare
fouten en gebreken. De geschiedenis van de
Vereenigde Staten is daar om aan te toonen,
uit welk hout het Hollandsche element was
gesneden. Het vormt in New-York nog een
machtig aristocratisch blok, waarin de Vander-
biits ais een familie met een wereldnaam
optreden.
Maar het Hollandsche element is nier in de
Vanderbilts gepersonifieerd. Het leverde aan
de Vereenigde Staten twee presidenten: Martin
van Buren en Theodoor Roosevelt. De laatste
wordt door vele Amerikanen als hun grootste
president beschouwd, de eerste had het nadeel,
een voorganger als Jackson te hebben gehad.
Hollandsche namen waren en zijn talrijk
onder de prominente figuren van Amerika,
talrijk Juist door de kleine groep, waaruit ze
voortgekomen zijn: die gesmade oude Hollan
ders van Washington Irving.
En in vergelijking met de Duitschers h.v.,
die reeds In de eerste geschiedenis van
koloniaal Amerika in grooten getale naar de
Vereenigde Staten kwamen, hebben de oude
Hollanders een belangrijke rol gespeeld. Hun
namen treft men aan ln de annalen van den
onafhankelijkheidsoorlog en van Van Rensse
laer, Van Cortlandt, Van Nes, Van Freling-
huysen, de Peyster, tot de huidige Van Swerin-
gens, die onder de grootste industrieelen van
het land worden gerekend, hebben ze hun
aandeel gehad en hebben ze dit nog ln de
leiding van de Vereenigde Staten.
Wanneer 1932 een overwinning der demo
craten mocht opleveren, zullen de States ln
een allerbelangrijkste periode door een af
stammeling van de oude Hollanders van
Nieuw-Amsterdam, door een Roosevelt, wor
den aangevoerd. Dan zal Washington Irving
zich in z(jn graf omdraaien.
Het pleidooi van mr, van Dieren.
DE VLAAMSCHE LEEUW' DREUNT
Onze Antwerpscbe correspondent schrijft
Zooals wij reeds meldden, is de dienstwijge-
raar Lode van Dijck, die niet naar de kazerne
wilde gaan, omdat hij België niet wenschte te
dienen, zoolang Vlaanderen zijn rechten niet
verkregen heeft, tot twee maanden militaire
straf veroordeeld.
Er was buitengewoon groote belangstelling
voor deze zaak. De zaal bleek veel te klein om
alle vrienden en medestrijders van Van Dijck
te bevatten.
De beklaagde verklaarde, dat h:j zijn daad
had gesteld, wijl de Vlamingen nog steeds bun
rechten niet hadden bekomen.
De auditeur militair verklaarde, dat het ge-
val-Van Dijck een eenvoudige desertie met
voorbedachten rade is en etschte een gevan
genisstraf van twee maanden.
Daarop kwam de nationalistische senator, Mr.
Van Dieren, aan het woord, ter verdediging van
Van Dijck. Hij verklaarde, dat hier van geen
desertie kan gesproken worden en hield dan
een heftig pleidooi voor den dienstweigeraar.
Van Dieren schilderde den Aoestand van Vlaan
deren, de achteruitstelling, de verdrukking der
Vlamingen aan het front, de vervolging der
activisten, enz. België heeft zich militair vast
geketend aan Frankrijk. Vlaanderen wil daar
niet van weten. Vlaanderen wil geen oorlog.
Lode van Dijck geeft door zijn daad uiting, aan
dien wil; hij protesteert door zijn daad tegen
het Belgisch onrecht. Morgen volgen hem tien
tallen na; morgen worden uwe gevangenissen
te klein
Van Dijck weigert zijn dienst aan hen, die
aan Vlaanderen zijn heilig Vlaamsch recht wei
geren Hij weigert ook als anti-militairist. Hij
wil geen herhaling van een oorlog meer, waar
in, zooate im 1914—1918 de Vlamingen vochten
voor bankiers en andere profiteurs, verdoken
achter de schermen.
Het pleidooi van Mr. Van Dieren maakte een
geweldigen indruk op de aanwezigen, die rie
pen „Leve Lode! Leve Vlaanderen!"
De voorzitter deed de zaal ontruimen. Het
publiek hief een dreunende ..Vlaamscbe Leeuw"
aan, terwijl bet door de gendarme naar buiten
werd gedreven.
Na een half uur beraadslagen veroordeelde
de krijgsraad Lode van Dijck tot twee maanden
gevangenisstraf.
Bij de bekendmaking van het vonnis hadden
geen nieuwe manifestaties plaats.
BOEDAPEST, 29 Juin (W.B.) Volgens me
dedeling van de politie van Kasdhau aan het
politie-oommando te Miskolc is de gezant van
Tsjecho-Slowafcië te Boedapest, mr. Pallier, op
reis van Boedapest naar Kaschau in den trein
van een kleedingstuk beroofd, waarin zich be
halve papieren, een bedrag van 550 pengoe en
3440 Tajecbo-Slowakscbe kronen bevond.
BERLIJN, 30 Juli 1931. Eigen Tel.) Zooals
reeds in ons avondblad van Donderdag werd
gemeld is met de vertegenwoordig®1"3 (leT groot
ste Engelsche en Amerikaansche banken na 3
dagen onderhandelen een principieel® „Still-
halte"-overeenkomst bereikt- B'l ('e Engelsche
groep heeft de overeenkomst verreweg het
grootste deel van alle crediteuren betrekking,
terwijl de Amerikaanse^® de middelgroo
ts en kleine instellingen niet vertegenwoor
digde. De onderhandelingen hadden hoofdzake
lijk betrekking op de vraag 0f de crediteuren
gerechtigd zouden zijn een gedeelte van de
credieten op andere instellingen over te dra-
gen. Men is tot de volgorde overeenkomst geko
men. De buitenlandsche crediteuren zullen ge
rechtigd zijn een zeker gedeelte van hun vorde
ringen op de Deuitsche Golddiskontbank over
te dragen. bedrag der credieten, die aan
de Golddiskontbank zullen worden overgedra
gen, !s gelimiteerd en wel op 10 pet. van bet
totaal der Duitsche rembourscred.ieten en op
5 pet. van de op korten termijn geleende gel
den.
Blijkbaar beeft men deze grens gekozen om
te voorkomen dat het risico van de Goldiskont-
bank en van de achter haar staande industrieën
en banken te groot zou worden.
De geruchten, die verspreid zijn, dat inge
volge den wensch van de buitenlandsche credietr
gevels zekere procentueele bedragen van het,
obligo van iedere firma op de Golddiskontbank
zou kunnen worden overgedragen, zijn onjuist.
