FABRIEKSARBEID
P. LECTOR B. H.MOLKENBOER O. P.
m
Gewichtig doenerij
ZATERDAG 15 AUGUSTUS Ï93T
DE GEVAARLIJKE ZEE.
RIJ ZIJN ZILVEREN PRIESTERFEEST
BRANDSTICHTING IN DE
ALEXANDER-KAZERNE.
HET ONGELUK OP DE WIELERBAAN.
M up
EEN BIJZONDERE OPRUIMING
WAT BIJ SLOOPING TE VOORSCHIJN
KOMT.
VERDRONKEN.
een organisten-congres.
ERNSTIG MOTOR-ONGELUK.
MOTORBOTSING.
MOTORRIJDER GESLIPT.
GEVERFDE KIPPEN.
ara
WAARVAN IS EEN KRENTENMIK
GEMAAKT
TOT LID VAN DEN RAAD TOEGELATEN.
WEER EEN VAN DE OUDE GARDE
DE ZIEKTEGEVALLEN TE GOES.
AUTO TE WATER.
AUTO ALS BRANDSTICHTER.
AAN DE GEVOLGEN OVERLEDEN.
VAN VROUWEN EN MEISJES
Voor eenige maanden is een Rapport ver
schenen, opgesteld door een „Sociale Stu
dieclub", bestaande uit c[e heeren Willem
Asselbergs, dr. Ir. E. H. M. Beekman, prof.
Ir. J. M. Granpré Molière, prof. H. Kaag,
Gerard Knuvelder, Prof. Mag. Dr. J. B.
Kors O.P., mr. G. C. J. D. Kropman, Willem
Nieuwenhuis, prof. mr. W. P. J. Pompe, ir.
T. S. G. J. M- van Schaik, Th. H. Schlich-
ting, Arts. Seer., J. W. van Wel, mr. dr. P.
J. Witteman, voorz.
Bij zijn verschijnen heeft dit rapport
eenig onaangenaam stof doen opvliegen.
Wij meenden goed te doen met dit even te
laten bezinken, eer wij er ons toe zetten, dit
ons ter beoordeeling toegezonden Rapport
te bespreken.
En wanneer wij dit thans gaan doen,
meenen wij niet beter te kunnen handelen
dan eerst den inhoud van dit Rapport kor-
telijk weer te geven. Het is een meerder
heidsrapport, daar een minderheid er zich
niet geheel mee heeft kunnen vereenigen.
Wie deze minderheid uitmaakten, wordt
niet meegedeeld, maar het valt, als men de
namen van de leden leest, wel te bevroe
den.
De „Sociale Studieclub" zet voorop, dat
het niet haar doel was „practische oplos
singen te verstrekken, maar alleen „alge
meens richtlijnen" te ontwerpen. Ook be
perkt zij zich tot een behandeling van den
fabrieksarbeid van vrouwen. Kantoor-, ate
lier- en winkelarbeid evenals het dienstbo
den-vraagstuk bleven dus als zoodanig bui
ten beschouwing.
Ook den fabrieksarbeid van gehuwde
vrouwen laat de studieclub buiten beschou
wing. De algemeene meening is reeds, dat
gehuwd zijn en fabrieksarbeid niet kunnen
samengaan- Zij bepaalt zich dus tot een be
schouwing van den fabrieksarbeid van on
gehuwde vrouwen en meisjes, en tracht dan
een antwoord te geven op deze twee vra
gen: le. wat is aanleiding en oorzaak; en
2e. wat zijn de gevolgen van dezen fabrieks
arbeid?
Wat de eerste vraag betreft, onderscheidt
zij tusschen aanleiding en oorzaak van de
zijde der werkgevers, en van de zijde der
werkneemsters.
Bij de werkgevers ziet de Studieclub als
hoofdoorzaak, dat deze vrouwenarbeid eco
nomisch voordeelig is. Zoo heeft de win
zucht der ondernemers geleid tot 't ont
staan van vrouwen- en kinderarbeid, omdat
deze goedkooper is dan mannen-arbeid.
Daarbij kwam, dat het karakter der vrouw
veel volgzamer, gehoorzamer en geduldi
ger is. Ze is geschikter voor monotoon mas-
sa-werk, ze is sneller van beweging, en heeft
fijne, lenige vingers.
En ten derde: de vrouw leent zich min
der gemakkelijk tot organisatie, ook al om
dat voor haar het fabrieksleven een door
gangsfase is in haar bestaan: het huwelijk
blijft haar ideaal.
Bij de werkneemsters ziet de Studieclub
drie motieven:
le. Zij moeten bijdragen in de tekorten
van het gezinsinkomen.
2e. In haar leeft, in veel gevallen, zucht
naar meer inkomen voor zichzelf, zonder
dat de gezinsomstandigheden hier onmid
dellijk toe dringen: vrouwelijke behaagzucht,
zucht zich op te sieren, behoefte aan uit
gaan en eigen vrij-aanwendbaar inkomen.
3e. Er is afkeer van particuliere dienst
betrekking, ja zelfs van het gezinsleven in
eigen kring, naast doorwerking van de fe
ministische gedachte.
Wat zijn nu de gevolgen van dezen fa
brieksarbeid van vrouwen en en meisjes?
De Studieclub onderscheidt hier drie soor
ten: 1. sociaal-economische, 2. psychische, en
3. godsdienstig-zedelijke.
1. Sociaal-economische gevolgen: werk
loosheid van mannen, afhankelijkheid van
de ouders van hun kinderen, dienstboden-
nood.
2. Psychische gevolgen: allereerst die,
welke voortvloeien uit den aard van het
werk; verdeelde arbeid, en daardoor min
der arbeidsvreugde, herhaalde arbeid, en
daardoor minder belangstelling voor het
produkt, en slechts schijnbaar vergemakke
lijking van den arbeid: stukloon, snel
tempo, zenuwoverspanning- De fabrieks
arbeid is mechanisch, geestdoodend, al
thans geestverdoovend.
3. Godsdienstig-zedelijke gevolgen: de
schafttijd is voor de meisjes zeer gevaar
lijk; schaftlokalen en privaten bieden zede
lijk gevaar; evenzoo het samenwerken met
mannen en jongens en de finantieele afhan
kelijkheid van werkbazen; funest vooral is
de invloed van gehuwde vrouwen op fa
brieksmeisjes; zeer gevaarlijk ook is het
vervoer van en naar de fabriek soms over
groote afstanden en in nachtelijke uren.
Dit alles wordt verergerd door de om
geving: het voor de meerderheid corrupte
fabrieksmilieu, en de veel te geringe gods
dienstige ontwikkeling.
Na deze beschouwingen over oorzaken
en gevolgen komt de Studieclub tot de vol
gende conclusies:
1. De arbeid van de vrouw, zelfs van
de gehuwde vrouw, in de fabriek is in
abstracto, in zich, geen kwaad.
2. De vrouw is aangelegd en voorbe
stemd voor het moederschap en de verzor
ging van het gezinsleven (uitzonderingen
daargelaten en afgezien van kloosterroe
pingen.)
3. De fabriek echter (uitzonderingen ook
weer daargelaten) maakt het allergrootste
deel der meisjes weinig geschikt èn voor
het moederschap èn voor huiselijken arbeid.
4. De ideale werkkring voor meisjes is
'een zulk danige, waarin zij de beste voor
bereiding krijgen voor haar latere taak als
moeders: dus arbeid in eigen (of eens an
ders) huisgezin, huisverzorging, onderwijs,
ziekenverpleging. Het negatief ideaal is:
het meisje uit de fabriek.
(Erkend wordt echter, dat dit ideaal prac-
toch nu nog niet te verwezenlijken is, al
Tengevolge van den Duitschen crisis-weer
slag staan ook in de Hongaarsche hoofd
stad de menschen in file voor de bank
gebouwen.
wordt hier aanstonds weer bijgevoegd:
„Maar dat het meisje in de fabriek-van-nu
op haar plaats zou zijn, is strijdig met onze
katholieke ethische en sociaal-economische
beginselen").
5. Noodzakelijk is:
a. betere godsdienstige scholing, betere
ontwikkeling, betere karakter-vorming on
zer Roomsche meisjes, dus betere opleiding
tot haar taak van Roomsche moeder;
b. een geest van godsdienstzin in de be
drijven;
c. juiste sexueele voorlichting;
d. wering uit de bedrijven van alles, wat
de meisjes in gevaar kan brengen.
De minderheid der Studieclub, die meent
dat de meerderheid de gevaren en bezwa
ren van den fabrieksarbeid voor meisjes al
te zwart heeft afgeschilderd, is het met de
vier practische conclusies, sub 5 genoemd,
volkomen eens.
Zie daar de inhoud van dit rapport, zeer
kort, maar naar wij vertrouwen toch vol
komen juist weergegeven-
In een volgend artikel hopen wij daar
over onze meening te zeggen.
Onder de jubileerende priesters, die op Maria-
Hemelvaart hun 25-jarig priesterschap her
denken, behoort mede de bekende Dominica
ner pater Bernard Hilarius Molkenboer, Lec
tor aan de Katholieke Universiteit te Nijmegen.
Professor in de Eloquentia Sacra in het Studie
huis der Paters Dominicanen, te Huissen.
Pater Molkenboer vijf en twintig jaar pries
ter, beteekent ook vijf en twintig jaar van
rijken en rijpen priesterlijken arbeid, vijf en
twintig jaar onvermoeide deelname aan het
Katholieke cultuurleven in Nederland.
Pater Molkenboer is een kind van artistieken
huize, Vader Molkenboer was de Directeur van
de Rijksnormaalschool voor Teekenonderwijs,
zijn moeder een Derkinderen, zuster van wijlen
den grooten Antoon Derkinderen, Directeur van
de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten, te
Amsterdam.
Als jongere broer van Antoon en Theo Mol
kenboer, de bekende beeldende kunstenaars,
mag Pater Bernard Hilarius zeker niet als dé
minst begraaf de aangerekend worden
Welsprekend redenaar, communicatief spre
ker, charmeerend causeur van ongemeene gees
tigheid, dichter, schrijver, literatuurkenner,
heeit Pater Molkenboer stijl weten te geven
aan zijn buitenmate werkzaam leven.
biet t minst als Vondel-kenner. Zoo al niet
geboren in de Vondelstad, hij zag, naar wij
meenen, in 1S79 te Leeuwarden het levenslicht
woonde hij toch al als opgroeiend kind in de
schaduw van Vondels standbeeld.
De liefde en vereering voor Vader Vondel
zaten Pater Molkenboer van jongs af al in het
bloed.
Als andere studenten van zijn leeftijd hun
verstrooiing en ontspanning zochten bij sport
en spel, zag men Bernard Molkenboer geduren
de den recreatietijd gewoonlijk met de kleine
Roelants' uitgave van Vondels werken aandach
tig lezend en memoreerend op en neer wan
delen.
In 1899 trad Bernard Molkenboer onder den
naam van Hilarius ook de keuze van zijn
kloosternaam karakteriseert dezen altijd blij-
moedigen mensch in de Orde van Sint Do-
minicus, waar hij naast zijn gedegen philoso-
phische en theologische studiën hij haalde
ook zim lectoraat in de Godgeleerdheid al
zijn vrijen tijd besteedde aan zijn lievelings
studie, nationale en algemeene literatuur en
kunstgeschiedenis, meer speciaal de twee groot
ste Katholieke dichterfiguren Vondel en Dante,
die beide zijn volgend leven geteekend hebben.
Nog jong deed hij zich kennen als een fijn
voelend dichter, maar mogelijk was 't juist zijn
eerbiedig ontzag voor dichters als Vondel en
Dante, dat hem bescheiden bij een enkfile uit
gave van eigen verzen zich deed bepalen.
Zijn overheid, die zijn kunstzinnige neigingen
te apprecieeren wist, stelde hem na zijn pries
terwijding gaarne in de gelegenheid eenige ja
ren te Rome zijn cultuur-historische studiën te
volmaken.
Hier werd al spoedig het prachtig geïllu-
Wederom een slachtoffer.
Bij het baden in zee is aan het Stdlile Strand
door den stroom afgedreven en 'verdronken de
45-jarige L. de V. wonende te 's Hage. Door
een agent van politie werd nog kunstmatige
ademhaling toegepast. Een dokter van den ge
neeskundigen dienst constateerde echter den
dood.
1
Weer een slachtoffer.
Ook gisteren heeft de zee bij het Stille
Strand weder een slachtoffer geëischt.
De 13-jarige H., wonende aan de Van Zeg.
gelenstraat, had zich bij het baden aldaar
's middags omstreeks half 5, te ver in zee ge
waagd en was afgedreven.
Na veel moeite slaagde men erin den knaap
op het strand te brengen, waarna onmiddel
lijk kunstmatige ademhaling werd toegepast,
helaas zonder resultaat. Nadat een dokter van
den Geneeskundigen Dienst den dood had ge
constateerd1, is heit stoffelijk overschot van
den jongen naar het Ziekenhuis aan den Zuid-
wal overgebracht.
Om de sensatie.
De Krijgsraad te 's Hertogenboshc heeft gis
teren voortgezet die behandeling der strafzaak
tegen den wachtmeester J. M. O., beschuldigd
drie maal brand te hebben gesticht in de
Alexanderkazerne te den Haag. Verd. bekende,
maar zeide, niet het voornemen gehad te heb
ben brand te stichten.
Na verhoor van overste Jhr. J. van Suchte-
len .memoreerde de auditeur militair, dat op
het gepleegde feit de maximum straf staat van
16 jaren. Verd. heeft blijkbaar de sensatie eens
willen meemaken de kazerne in brand te zien
staan. Rekening houdende met verzachtende
omstandigheden luidde de eisch 8 maanden
gevangenisstraf, waarvan 4 voorwaardelijk en
ontslag uit den dienst.
De Krijgsraad veroordeelde verd. tot 6 maan-
den, waarvan 2 voorwaardelijk en ontslag uit
den dienst
Toestand der slachtoffers wordt
„redelijk goed" genoemd.
Omtrent 't ongeluk dat Donderdagavond op
de Stadionwielerbaan plaats had en waarbij
Herkuleyns van zijn motor in het publiek werd
geslingerd en met gebroken beenen (gecom
pliceerde breuken) naar het Binnengasthuis
moest worden vervoerd, vernemen wij, dat
Herkuleyns een rustigen nacht heeft gehad.
Zijn toestand wordt naar omstandigheden re
delijk goed genoemd.
De toestand van de twee toeschouwers, de
Koning en Boortsma geheeten, die tengevolge
van het ongeluk het ernstigst verwond waren,
was gistermorgen naar omstandigheden vrij
goed. Beide heeren hebben waarschijnlijk een
hersenschudding opgeloopen.
Men deelt" ons nog mede. dat nog niets vast
staat omtrent het eigenlijke ongeluk.
Waarschijnlijk zal de oorzaak van het onge
luk wel altijd een geheim blijven.
Over den toestand van Herkuleyns kunnen
wij nog het volgende mededeelen: Beide bee
nen zijn ernstig gebroken, een ervan zelfs zeer
ernstig.
-y--
streerd standaardwerk geboren over de „Room
sche Schoonheid", welke hij in de Eeuwige
Stad mocht aanschouwen en doorleven.
Maar ook Vader Vondel bleef hij in Rome
trouw, al begon begrijpelijkerwijs onder de
Italiaansche luchten Dante hem zeer sterk tot
zich te trekken.
In het vaderland teruggekeerd en benoemd
tot professor in de Dogmatiek in het studie
huis zijner Orde te Huissen, begon Pater Mol
kenboer zijn reeks van Vondelstudies te publi-
ceeren, waardoor hij zich zelf reeds den Von
delleerstoel oreeerde, die hem eenige jaren
later bq de stichting van de Katholieke Uni
versiteit zoo eervol als aan den eerstgei
pene zou worden aangeboden.
Wij herinneren ons persoonlijk hoe, toen het
Hof stad tooneel eenige jaren geleden voor onze
Volksuniversiteiten Vond'eI's „Leeuwendalers"
ging spelen, de dissectie Lector Molkenboer
inviteerde haar in deze te willen voorlichten
met zijn veelzijdige kennis. Molkenboer kwam
naar Den Haag en gaf voor directie, regisseurs
en artisten een paar uur ooilege over de „Leeu
wendalers met plannen ien tooneelvormen,
zooals het vroeger gespeeld was en Vondel 't
zich had gedacht, en dat op zulk een boeiende
wijs, dat verschillende vergrijsde artisten ons
opgetogen de verzekering gaven nog nimmer
in hun leven zoo'n interessante, leerzame voor
studie en inleiding tot een stuk te hebben
meegemaakt.
Zag Pater Molkenboer zich door de nog
altijd betreurde opheffing van het prachtige
tijdschrift „de Beiaard" een hem zoo welkom
podium ontgaan, hij aarzelde niet zelf een spe
ciaal Vondel-tijdschrift, de „Vondelkroniek" te
stichten, waarbij hij zich met de beste Vondel
kenners uit den lande wist te omringen.
Hij schreef artikelen over „Dante en de
Dominicanen", „Dante en Vondel'', over de
Dante-vertaiing van Hagebroers, over „Dante
en Bellarmdnus''. Naast het geschreven woord,
'benutte hij niet minder boeiend het gesproken
woord om in tal van ontroerende en geest
driftig© voordrachten den grooten Flore-ntijn-
schen dichter aan ihet katholieke volle bekend
te maken. Maar boven dit alles staat de mees
terlijke monographie, welk© hij in Dante's ju
beljaar over den dichter verschijnen deed, wel
licht het rijpste werk van Molkemboer's rijken
en veelzijdigen geest, en dat geprezen wordt
als het gaafste Dantewenk, dat ooit in de Ne-
derlandsche letterwereld is verschenen.
Met nog inniger piëteit schonk Pater Mol
kenboer ons het ontroerend© Leven van zijn
gevier-den ordebroeder Pater Vincentius de
Groot, den eersten buitengewonen Hoogleeraar
in de Thomistisch© Philosophie aan de Ge
meentelijk© Universiteit te Amsterdam. Meer
dan ©en ander toch weet Pater Molkenboer de
'beteekenis t© schatten van een zieleleider on
der studenten hij die zelf al zoovele jaren de
geestelijke leider en moderator is van de stu
denten aan de Rijkslandbouwlhoogesohool te
Wageningen.
Pater Molkenboer vijf en twintig jaar pries
ter!
Vijftien wagens met vuil.
In de le Oosterparksitraat te Amsterdam
voirdt een aantal huizen dateerend© uit de
laatste helft der 18e eeuw gesloopt om plaats
te maken voor moderne woningen en tevens
om een betere gelegenheid te scheppen voor
de regeling van het verkeer.
Echter hébben niet alleen de sloopers, ook
de Stadsreiniging heeft bij dit karweitje de
handen vol werk. De huizen zijn n.l. totaal uit
gewoond en van binnen verkeeren zij vaak in
vervuilden toestand. Daar moest dus de Stads
reiniging aan te pas komen.
Niet minder dan 15 wagens van dezen dienst
waren nood'ig om al het vuil, dat uit de hui.
zen te voorschijn kwam, te vervoeren. Begrij
pelijkerwijze trok deze gebeurtenis ontzaglijke
belangstelling.
NEDERLANDERS IN DEN VREEMDE.
P. Lector B. H. Molkenboer O.P,
EEN BLINDE, DIE DOMINEE WORDT.
Een zeldzaam geval
Op 23 Juli j.l. Is er te Goedemond in den
Oranje Vrijstaat in de Ned. Gereformeerde
kerk in het ambt bevestigd ds. F. W. P o t g i e-
t e r.
Deze Potgieter, blind zijndo, aldus vertelt
de Standaard, had op 40-jarigen leeftijd den
moed, zich aan de opleidingsschool te Welling
ton te laten inschrijven als student. Evenals
kleine jongens moest hij ook alles doorloopen.
Met taai geduld wist hij zijn candidaatsexamen
na 12 jaar studie af te leggen.
Met z'n vrouw en zes kinderen trok hij naar
Wellington, zijn gade leerde samen met hem
Grieksch en Hebreeuwseh en las hem steeds
alle bronnen voor, vow zijn tentamens en
examens.
Aanvankelijk was ds. Potgieter muziek
leeraar, maar er was altijd 'n drang „om nio
alleen deur middel van mij handen vir die'n
dierb'ren Here te getuig nie."
DIETSCH STUDENTEN VERBOND.
Samenwerking van Dietsche en
Friesche studenten.
In zijn onlangs te Roosendaal gehouden ver
gadering heeft het hoofdbestuur van het
Dietsch studentenverbond bet volgend besluit
genomen:
„Het hoofdbestuur van het Dietsch studen
tenverbond, vertegenwoordigende de Dfetsche
studenten in Nederland en Vlaanderen, zich
bewust van de groote beteekenis welke de
erkenning van het nationaliteitsbeginsel heeft
voor de verwezenlijking van den vrede in Euro
pa, van oordeel dat de vrijheid van cultureele
ontplooiing, welk© voor de eigen volksgemeen
schap, wordt opgeëischt, aan anderen niet mag
worden onthouden,
besluit de „Federaesje fen Fryske Studin-
teforienings" uit te noodigeen tot'wederzij d-
sche erkenning en, waar mogelijk, samenwer
king op den grondslag van het rapport „Diet-
schers en Friezen".
Donderdagavond is het 4-jarig zoshtje van
den heer C. P. te Enkhuizen in de Oosterhave®
te waiter geraakt on verdronken.
Bij al zijn veelzijdigen wetenschappelijken
literairen en ku-nstbistoriscben arbeid is Pater
Molkenboer im en voor alles priester geweest en
gebleven.
Hoezeer studie en wetenschap ook steeds be
slag op hem legden nooit deed zijn Overheid
tevergeefs een beroep op hem, als" men in den
priesterlijken wijngaard een arbeider te kort
lcwam.
Talloos -zijn de retraites, missies triduüms,
vastenmeditaties, welke door Pater Molkenboer
in deze vijf en twintig jaren zijn gehouden.
Duizenidein en duizenden, geestelijken zoowel
als leeken, heeft hij met zijn welsprekend en
apostolisch woord ontroerd en gesticht.
Hij heeft de .„eloquentia sacra'', de gewijde
welsprekendheid niet aiilieen theoretisch ge
doceerd, maar ze ook tallooze malen op voor
tref felijkie wijze de fadto gedemonstreerd.
Vijf en twintig jaren geleden, ter gelegen
heid van zijn eerste blijde priesterfeest, had
een van zijn kunstzinnige broers het menu
voor het familienoenimaal symbolisch ver
lucht met een appelboom in bloesem.
Aan den levensboom van Pater Molkenboer
hebben de vruchten zich wel zegenrijk gezet,
en thans op zijn zilveren feest lacht ons het
gave, gouden ooft van zijn rijken priesterlij
ken arbeid (bekorend en welbehaaglijk tegen.
P.HYAC1NTH HERMANS.
Uitgaande van de Nederlandsche
Organisten-V ereeniging.
Ter viering van baar veertig-jarig bestaan
heeft de Nederlandsche Organisten Vereent
ging een congres georganiseerd, te houden oo
3, 4 en 5 September a.s. te Amsterdam. Voor
dit congres heeft de oud-minister van O., K.
en W„ dr. J. Th. de Visser, het beschermheer
schap aanvaard; voorzitter van bet eere
comité is de heer W. de Vlugt, burgemeester
van Amsterdam.
Hot eigenlijk congres wordt gehouden op
Vrijdag 4 September in de auia der Gemeen
telijke Universiteit. Sprekers zijn de heeren
prof. dr. G. van der Leeuw, dr. C. Huigens
O- F. m„ prof. dr. A. Noordtzij, dr. Phil.
Christhard Mahrenholz en Ernst Flade, die
verschillende vraagstukken over liturgie, Gre-
goriaansch. Psalmen en orgelbouw zullen in-
leideen.
De feestelijkheden worden geopend des Don-
derdagsmiddagB 3 September in het Pavil
joen Vondelpark met een buitengewone alge
meene vergadering der Vereeniging en daarbij
aansluitende officieele receptie. Des avonds is
er een feestconcert in de groote zaal van het
Concertgebouw, waaraan medewerking ver-
leenen de zangeres Jo Vincent, de organist C.
de Wolf en heit Utrechts Stedelijk Orchest
onder leiding van Evert Cornells.
Zaterdagochtend 10 uur geschiedt de plech
tige onthulling van een gedenkplaat boven het
graf van Jan Pietersz. Sweelinck in de Oude
Kerk. Daarbij zal de heer B. van den Sigten-
horst Meyer een gedenkrede uitspreken en de
heer Willem Petri eenige orgelcomposities van
Sweelinck ten gehoore brengen.
Het congres wordt besloten met een boot
tocht door de havens van Amsterdam, aange
boden door het Gemeentebestuur.
Voor de beoefening der orgeikunst is dit
congres ongetwijfeld van veel belang, terwijl
de Sweelinckhulde er een zeer bijzonder karak
ter aan geeft.
Dr. Elise van der VenTen Bensel
in Engeland.
Op den jaarlijkschen groote vacantie-cursus der
Engelscbe Volksdansvereeniging (English Folk-
Dance-Society) welke dit jaar van. 115 Aug
in het ook om zijn „dramatic festivals" zoo
gezochte zomerverblijf Malvern wordt gehouden
hield onze landgenoote mevr. dr. Elise van
der Venten Bensel uit Oosterbeek een voor
dracht over „English Country-dances in Hol
land".
Captain Kettlewell, een der oprichters der
in 1911 gestichte E.F.D.S., illustreerde de in
het Engelsch gehouden voo-dracht met het
zingen in het Nederlandsch van verschillende
liederen van Valerius, Starter en andere 17e
eeuwsche Nederlandsche dichters, <üe Engel-
sche contradanswijzen voor hun liederen heb
ben gebruikt.
Het Maria Spreekkoor van Roosendaal
naar Antwerpen.
Maandag 17 Augustus zal het Maria Spreek
koor van Roosendaal, te Antwerpen voor de
leden van het David-sfonds aldaar, een opvoe
ring geven va.n het door Teo de Witte ge
schreven Mariaspel, gevolgd door de „Bra
bantse Loflitanie op onze Lieve Vrouw'
Waarschijnlijk zal burgemeester van Caewe-
laert de opvoering bijwonen.
De schrijver zal zelf het koor van 100 meis
jes leiden.
Een doode.
Te ZwijndrecM vomd gisterenmiddag een ern
stig motorongeluk plaats, dat een doode heeft
geëischt.
De heer M. Strasse-l-eu, bedrijfsleider van de
Oliefa-briek „Schiedam" te Schiedam reed op
zijn motorfiets op de,n R-otterdamschén straat
weg in de richting van Rijsoord, toen hij ter
hoogte van het terrein der gemeentelijk reini
ging een aldaar rijdenden reinigingswagen
moest passeeren. Hierbij kwamen de motor
en de wagen met elkaar in botsing met het
noodlottig gevolg, dat de heer S. van zijn mo
tor werd geslingerd en ernstig gewond in een
sloot langs den weg terecht kwam. Toesnellen
de voorbijgangers brachten hem onmiddellijk
op het droge. Dr. Krijger, die spoedig op de
plaats van het ongeval aanwezig was, consta
teerde een beenbreuk en zware inwendige kneu
zingen. Per auto van den geneeskundigen
dienst uit Dordrecht werd bet slachtoffer naar
het Diaconessen-huis, aldaar vervoerd. Na eeni
ge uren is de heer S. overleden. Hij laat een
vrouw en vijf kinderen achter.
Een der rijders gedood.
Op het Velserdninplein te IJmuiden zijn twee
motorrijders met groote vaart tegen elkander
gebotst, met het gevolg dat de 18-jarige v. d.
K. uit IJmuiden ernstig verwond werd en lin
nen een uur aan de gevolgen overleed. De an
dere rijder werd slechts licht gewond.
DE LANDARBEIDERSSTAKING IN DE
VENEN.
Tuisschen bet bestuur van de land'bo.uwver-
eenigimg te Weerdinge en de hoofdbesturen van
de landairbeidersboinden is overeenstemming
bereikt over de loon-en in het landbouwbe
drijf. De ledenvergaderingen van belde partijen
hebben dat voorstel aangenomen, zoodat - de
staking ook voor Wesrding© en omgeving op
geheven ia.
Eén ernstig gewonde.
In de Jan Evertsenstraat te Amsterdam ls
een motorrijder, die op de trambaan reed,
geslipt. De bestuurder en de duorijder maakten
een leelijken smak. Vooral de laatste wa.s er
ernstig aan toe. Hij kreeg diepe snij wonden aan
gezicht en handen en moest in het Wilhelmina-
gasthuis ter verpleging worden opgenomen.
Rentenier, die erin liep.
Een rentenierend Amsterdammer, die genoeg
had van het stadsleven, was zich gaan vestigen
In den Buitemveldertsehen polder om zich daar
onverdeeld aan de geneugten van het buiten
leven te wijden.
Tot die geneugten behoort voor een recht
geaard Amsterdammer ook heit houden van een
stel kippen. En, zoowaar, de man kreeg al na
een paar dagen bezoek van een pluimveehande
laar, die hem een heele partij rasechte Barne
velders verkocht.
De prachtige dieren wei-den geïnstalleerd in
een model-ren, waarin het hun wonderwel
scheen te bevallen. De hoentjes waren levens
lustig, legden naar hartelust, kortom ze ge
droegen zich ais echte Barnevelders. De
eigenaar werd eiken dag trotscher op zijn
pluimvee, totdat er op een goeden middag een
fiksohe regenbui viel. De „Barnevelders"
dropen, maar tot groote ontsteltenis van den
eigenaar droop niet alleen het regenwater,
maar ook de prachtige kleur van hun veeren
weg.
Toen het droog geworden was, zag de eige
naar de meest bonte verzameling kippen, die
er maar te bedenken zou zijn geweest, alleen
Barnevelders waren er niet bij
DOODELIJKE TRAP VAN EEN PAARD.
De gehuwde landbouwersikneeht M. J. te
Bocfhoütz kreeg een trap van een paard. Op
medisch advieis werd J. naar het ziekenhuis
gebracht. Operatief ingrijpen mocht evenwel
niet meer baten. De man is overleden, na de
H.H. Sacramenten der Stervenden te hebben
ontvangen.
Een lesje voor wie naar het
buitenland gaat.
't Gebeurde op een Zondagmorgen aan het
Duitsche grenskantoor op een der groote wegen,
die Noord-Limburg met Germanje verbinden,
zoo vertelt de „Limb. Koerier".
Een Nederlandsch fietser wordt door den
groen-geuniformden grensbeambte verzocht af
te stappen met de vraag
„Wat hebt u in dat pakje
„Een kleine krentenmik", luidt het antwoord.
De Duitsche douane informeert verder „Hoe
zwaar is die 7"
„Weet ik niet precies, misschien twee pond".
„Ja, dan zullen we even nawegen. Het gaat
volgens gewicht ziet u".
Nu wordt het „kleine krentenmikje" gewo
gen, hetgeen zoo nauwkeurig en angstvallig
geschiedt, dat het ongeveer tien minuten in
beslag neemt.
Dan zegt de trouwe grensbewaker„onge
veer 900 gram", welk resultaat wordt opge-
teekend.
Daarna wordt een zwaar boek opengeslagen
en na eenig zoeken mompelt hij „rozijnen".
Volgt wederom een aanteekening.
„Is er ook boter in „Weet ik niet", is
liet antwoord.
Andermaal wordt bladzijde na bladzijde om
geslagen. Volgt een korte aanteekening. Daar
na de vraag
„Zijn er ook eieren in „Weet ik ook
niet", klinkt het ongeduldig terug.
Nu na eenig zoeken begint de Duitscher te
rekenen en te tellen en te cijferen.
De Hollandsohe fietser staat ongeduldig en
in spanning te wachten op het resultaat van
deze gewichtig-doenerij.
Eindelijk klinkt belt ernstig en met een triom-
fantelijken glans in de oogen, van de lippen
van den grensbeambte
„Sie mussen genau 4% Pfennig Zoll bezah-
len; aber weii nicht weniger ais 5 Pfennig
erhoben werden darf, können Sie weiterfahren.
Gute Reise".
Daar tijdens dit onderzoek ook nog drie auto
mobilisten geholpen waren, had de contröle
juist een half uur geduurd.
Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland heb
ben het besluit van den Raad van Zoeterwoude
van 16 Juli tot niet-toelating van alle leden
van den Raad vernietigd en besloten de heeren
A. van Bennekom, Th. Bergers, J. de Graaf, C.
J. van Haastregt, H. J. van der Krogt, Jac. v.
Leeuwen A. M.zn., P. Meydam, H. F. Noord
man. A. C. Paardekooper, F. Tijssen, W. Wes-
sel, allen te Zoeterwoude, als leden van den
Raad alsnog toe te laten.
Met Chrispijn Jr., die onverwacht spoedig
zijn hoogbejaarden vader In den dood is ge
volgd, verdwijnt weder een figuur van de oude
garde van het tooneel, al is het op betrekkelijk
jeugdigen leeftijd
Louis Ohrispijn kreeg in 1895 zijneerste
engagement bij de „Ne-derl. Tooneel vereeni
ging-", waarvan rijn vader directeur v«n
1898 bot 1902 was hij vervolgens verbonden
aan de. K, V. Het Nederlandsch Tooneel, om
het daaropvolgende jaar oveT te gaan naar net
gezelschap van het Grand tlhéiitre ondér direc
tie van Gefor. v. Lier, welk ensemble spoedig
combineerde met het Lyrisch Tooneel.
Van 19031909 speelde Chrispijn bij het ge
zelschap van den Amsterdamschen Frascati-
Schouwburg, waar hij zijn speciaal talent voor
het n'iais-genre bijzonder kon uitvieren, zij het
ziet op de meest verheffende manier, in tal
van Erotische Vaudevilles. Ernstiger arbeid
wachtte hem daarna bij „Het Tooneel" van dr.
W. Royaards, waar hij mede ails regisseur
werkzaam was.
In 1912 zien we Chrispijn met een eigen
gezelschap optreden, het Fraseati-ensemble,
maar de terugkeer tot zijn oude liefde was niet.
van langen duur. Na tal van omzwervingen
ook in Rotterdam vond de bekwame acteur nu
en dan emplooi - keerde Ohrispijn weer naar
Het Nederlandsch Tooneel, nu onder directie
van Louis Saaliboira, terug.
Zijn echtgenoot©, Suusje OhrispijnMulder,
is ook voor het nieuwe seizoen aan genoemd
gezelschap verbonden.
De havermout niet de oorzaak
Omtrent de ziektegevallen in het gezin van
den heer C. te Goes vernemen wij nader, dat de
toestand der patiënten, die in het gasthuis wer
den verpleegd, naar omstandigheden redelijk
wel is.
Omtrent den aard der ziekte valt nog geen
positieve mededeeling te doen. De resultaten
van het bloedonderzoek dienen eerst te worden
afgewacht.
Vermoedelijk is het eten van de havermout
pap niet de oorzaak, aangezien één van de
patiënten daarvan niet heeft gegeten.
De zes inzittenden zijn allen gered.
Vrijdagavond omstreeks zes uur is nabij de
..Drommedaris" te Enkihulzen een auto t© wa
ter gereden, bestuurd door den .heer A. y. uit
Middelburg.
Eenige voorbijgangers die °P het hulpge
roep afkwamen sprongen onmiddellijk te wa
ter en konden nog juist bijtijd3 de inzittenden,
waaronder 4 dames, redden.
Allen kwamen met den schrik vrij.
Donderdagavond werden de bewoners van
het rustige dorpje Borsselen opgeschrikt door
het luid-en van de brandklok. Er bleek brand te
zijn in de groote landbouvschuuir van den
heer L. Sandee. Hoewel de brandweer spoedig
ter plaatse was en met drie stralen water gaf,
bleek ail spoedig, dat de schuur verloren was.
Deze brandde met den inhoud (veel vlas en.
hooi) geheel af. Het gelukte echter het woon
huis te behouden.
De oorzaak is het in brand geraken van een
auto, die in de schuur stond.
Niets is verzekerd.
De 23-jarige echtgenoote van J. de K„ die
Donderdagavond op den Rijksstraatvyeg bij de
Klomp werd overreden, is gisternacht zonder
bot bewustzijn te zijn gekomen, overleden»
