ALGEMEEN OVERZICHT.
RENAAT DE RUDDER, DE „HEILIGE"
VAN DEN YSER
Waar moet dat heen!
m
REVOLUTIE OP CUBA
DE YSER-BEDEVAART
SPANJE IN BEROERING
VRIJDAG 21 AUGUSTUS 1931
DYNAMIETAANSLAGEN OP
ELECTRICITEITSWERKEN.
ANTI-JAPANSCHE BETOOGINGEN.
CHIGACO FAILLIET?
DE OVERSTROOMING VAN HET
JANGTSE-GEBIED.
Amerikaansche hulp.
dagblad geschorst
BRITSCH-INDIE'S TOEKOMSTIG
STATUUT.
HET SYMBOOL VAN HET GELOOVIGE EN 'T IDEALISTISCH
STRIJDENDE V LAAN DEREN
AAN WELKE ZIJDE IS DE
OVERWINNING?
RUSLAND EN TURKIJE.
OOK IN EGYPTE BEZUINIGING.
Drastische maatregelen.
ABDEL KRIM GEVLUCHT
VLOEDGOLF TE ATLANTIC CITY.
HET CARL LIEBKNECHT-HAUS.
DRAMA OP ZEE
TWEE MILLIOEN SLAVEN VRIJ
200 VISSCHERS VERMIST.
Burgerkrijg in Andalusië
Met 'angstige bezorgdheid ziet de wereld naar
de gebeurtenissen in Spanje en zelfs zij, die
eerst aoo gejuicht hebben over den val van het
koningshuis, dat zich naar hun inzichten te
veel in bet avontuur begeven had en zich, door
het sanctioneeren van de dictatuur Primo de
Rivera, dien blij venden haiat van het volk op
den hals had gehaald, zingen nu eenige toon
tjes lager.
Het blijkt weer de oude geschiedenis te zijn:
toen de omwenteling een voldongln feit was,
maar de gemoederen nog allerminst tot rust
wairern gekomen, grepen die reeds jaar en dag
kuipend© communbitein deze scboönsite aller
gelegenheden voor hun heillooze propaganda
aan. De nood der tijden en de wrokkende on
tevredenheid waren hun bondgenooten.
De opzet lukte maar al te goed. Terwijl de
nieuwe regeering het pleit dacht gewonnen te
hebben en in de meening verkeerde, dal de
terugkeer naar ordelijke en betere toestanden
slechts een kwestie van tijd was, deen het
kwistig door dö trawanten van Moskou ge
strooide gif zijn vernielend werk. Men kent bet
verloop van de gebeurtenissen, waarvan de
regeering trouwens allerminst vrij te pleiten is.
M«n poogde de Kerk te vernietigen, don
godsdienst uit de harten der geloovig«n te
bannen. Onrustbarend breidden de stakingen
zich uit, berichten over onlusten en oproer
kwamen uilt alle dealen van het ryk innen.
In plaats van te verminderen, werd de toe
stand hoe langer hoe nijpendier en nog is hot
eind ervan niet te zien.
De toekomst ziet er somher en dreigend uit.
Nu weer heeft de gouverneur van Setvilla aam
de regeering medegedeeld, dait in geheel Anda
lusië burgeroorlog heerscht en dat die syndica
listen met alle middelen trachten, de sociale
revolutie en de anarchie door te voeren, zoodiat
hij redding slechts langs dicitaitorialem weg
mogelük achlt.
Natuurlijk heeft dit bericht op de geheele
Spaansche pers grootten indruk gemaakt en
ook de regeering is in hoog© mate bezorgd.
Opnieuw dictatuur? Juist de haat daartegen is
vooral de oorzaak der omwenteling geworden!
De regeering bevindt zich dus tusschen
vuren: aan den eenen kiant het gevaar, diait
het land aan de holschewisten ten prooi zal
vallen, aan de andere zijde een minstens even
groot gevaar, om door het opnieuw vestigen
van ©en dictatuur het volk nog radeloozer en
ledeloozer te maken-
Wat moet de regeering doenIn het tweedie
gevaar zal zij zich waarschijnlijk niiet werpen,
veeleer gielooven wij, dat zij trachten zal de
situatie "te laten „uitzieken". Wel zal 't een
langdurig proces wonden, met een dubieuze ge
nezingskans, maar het andere middel dat
vam de dictatuur lijkt veel erger dan de
kwaal.
Een nieuwe mogendheden-
conferentie?
Volgens die „Financial News" verwacht men
van Mac Donald, dat hij zoo spoedig moge
lijk een conferentie der betrokken mogend
heden zal bijeenroepen, om het geheele com
plex der vraagstukken van de schadevergoe
ding, de oorlogsschulden en de tariefmuren aan
de orde te stellen.
De „Daily Herald" is van oordeel, dat een
dergelijk plan overwogen zal worden, zoodra
staatssecretaris Stimson naar Washington
teruggekeerd zal zijn. Ben dergelijke conferen
tie zou dan binnen één twee maanden kun-
nen worden gehouden.
Op heit Amerikaansche stiaatsdiepartememt is
m0n van oordeel, dait het geheel» complex
vraagstukken zorgvuldig en tactisch zal moeiten
nagegaan, doch dat men thans nog niet in
etaat is, een formeelen stap aan te kondigen.
Men is van meening, dat het aanbeveling
verdient, af te wachten, welke resultaten het
op 20 Juni j.l. geproclameerde Hoover-plan,
dat zoowel de oorlogsschulden als de herstel
betalingen omvat en voor het e?rst in de ge
schiedenis der Amerikaanscha Da-oorlogs-
politiek deze beide schulden met elkaar in
verbinding bracht, zal opleveren.
Hierbij komt nog, dat staatssecretaris
Stimson die zich van den Europeeschen toe
stand op de hoogte stelt, niet vóór den
„Laborday", dus niet vóór 8 September wordt
terugverwacht, en er zeker geen definitieve
plannen zullen worden gemaakt, voor hij op
het Witte Huis mondeling verslag heeft uit
gebracht.
Op deze gronden worden de Europeesche
berichten over een nieuwe internationale
conferentie hier voorbarig genoemd.
Nadrukkelijk verklaart men in bet staav^
departement, dat een zoogenaamd PIaT1^e
oorlogsschulden door verlaging van den ie
voet te verminderen, hier nooit overwogen
Wat het bericht in de „Daily Heraid be-
TT reeds 0011 HÏGUW
treft, dat president Hoover re
plan tot oplossing van u
financieele vraagstukken heeft uitgew.erkt,
wordt verklaard, dat de „Daily Herald met
bet staatsorgaan der Amerikaansche regee
ring is. wat echter voor !®mand' dle lezen
kan nog geen tegenspraak beteekemt.
De ministercrisis in Hongarije
Bethlen heeft de volgende verklaring afge
legd over de redenen van zijn aftreden.
Nadat het geilukt was, de vijf-millioen ponds-
loennng af t© sluiten, en de regeering het
program had uitgewerkt, op grond waarvan de
financieele e.n economische toestand van Hon
garije in orde zou kunnen wordenh gelbracht,
konden andere dit program tot uitvoering bren
gen, vooral daar de moeilijke strijd der laatste
tien jaren welke ik naar mijn beste weten in
dienst van bet land heb gevoerd, ook mijn
gezondheid heeft aangetast.
Ieder, die in binnen- en buitenland de ge
schiedenis van de laatste tien jaren van Hon
garije met belangstelling gevolgd heeft, zal kun
nen weten, dat deze regeering niet uit mannen
bestond, die de macht overdragen aan anderen,
wanneer de moeilijke toestand eischt, dat zij
op hun post blijven. Mijn aftreden is er dus
het beste bewijs voor, dat ik de financieele
en economisch situatie van Hongarije van dien
aard heb geacht, dat het land op grond van
het vastgestelde program den strijd met ieder
gevaar met succes zal kunnen voeren en dat
het intreden van het volkomen normale econo
mische leven spoedig is te verwachten.
Politieke richtingen en systemen zijn niet en
moeten ook niet gebonden zijn aan personen en
Ik geloof, dat de huidige binnen- en buiten-
landsche politieke richtlijnen ook in het ver
volg onveranderd zullen blijven. Een bewijs
daarvoor ligt in het feit, dat ik ook verder
actief medewerker van dit politieke systeem,
waar de nieuwe regeering ook op zal steunen,
blijven zal.
Gister brachten tien leden van bet parle
ment en twee leden van den senaat, namens
de regeeringspartijen, een bezoek aan minister
president graaf Bethlen met de bedoeling te
trachten het besluit van den minister-president
om af te treden in dien zin te wijzigen, dat hij
tenminste minister van huitenlandsoh© zakea
in het nieuwe kabinet zou blijven.
Graaf Bethlen verklaarde daarentegen, dat
hij een kabinet van Graaf Julius Karolyi gaar
ne zou steunen, doch dat het hem onmoge
lijk was, een ministerspost te aanvaarden,
daar de positie van het kabinet Karolyi veel
gemakkelijker zou zijn, wanneer hij buiten
het kabinet bleef.
De voorzitter van de regeeriugspartij von
Pesthy verklaarde tegenover een persvertegen
woordiger, dat hij na het bezoek aan graaf
Bethlen den indruk had gekregen, dat noch de
binnenlandsche, noch de buitenlandsche poli
tick in een andere richting zouden gaan, hoog
stens is er sprake, om op economisch-politiek
gebied een anderen koers te volgen.
Graaf Karolyi zette intusschen de ondier-
handelingen inzake de vorming van een kabi
net voort.
De Fransch-Russische
onderhandelingen
In verbaind met geruchten inzake het tot
stand komen van aen niet-aanvals-pact tus-
schen Frankrijk en Sovjet-Rusland wordt van
welingelichte zijde vernomen, dat de tekst
van het pact tegen het einde van de vorige
week door den sovjet-ambassadeur te Parijs,
Dowgaleski, naar Moskou is verzonden.
Volgens mededeelingen van Russische zijde
bevat het pact geen enkel punt, dat betrekking
heeft op Polen en ook geen garantie voor. de
Westelijke grenzen van Polen.
Litwinof heeft den Duitschen ambassadeur
te Moskou op de hoogte gesteld van de onder,
handelingen te Parijs, doch omtrent den defini
tieven datum, waarop onderteekening van het
pact te verwachten zal zijm» is nog niets be
kend, aangezien men zich officieele plaatse
in diep stilzwijgen hult.
Opening van 't Bulgaarsche
Parlement
Gisteren is door den koning de eerste zit
ting van het nieuwe parlement plechtig ge
opend. Een talrijke menschenmenigte bereidde
buiten het parlementsgebouw den koning een
grootsche ontvangst. Ook in het parlement
werd de koning stormachtig toegejuicht.
Toen de vorst de zaal binnentrad, trachtten
de 32 afgevaardigden van de communistische
partij een tegendemonstratie op touw te ,zet-
ten, waarbij zij schreeuwden: Weg met de fas
cistische regeering, leve sovjet-Rusland. Deze
demonstratie werd door den bijval van alle
andere partijen overstemd. Demonstratief ver.
lieten de communisten daarop de zittingzaal.
In de troonrede, die hierna werd voorgelezen
wordt melding gemaakt van de ernstige eco
nomische moeilijkheden en den slechten finan-
cieelen toestand, die door krachtige ondersteu
ning van den landbouw bestreden zal moeten
worden, terwijl de begrooting in evenwicht
dient te worden gehouden door spaarzaamheid
en beperking der uitgaven.
De nieuwe regeering zal voorts belangrijke
maatregelen treffen, teneinde door sociale
hervormingen de klassetegenstellingen op te
heffen.
Wat de binnenlandsche politiek aangaat,
zullen orde en rust worden gehandhaafd, ter
wijl wat de buitenlandsche politiek betreft ge-
wezen wordt op de noodzakelijkheid, goede be
trekkingen te onderhouden met de nabuursta-
ten en ln vriendschappelijke verhouding te
staan tot de groote mogendheden, als noodza-
kelijk element der Europeesche samenwerking.
De troonrede werd zeer gunstig ontvangen.
MONTREAL, 19 Augustus (R.O.) Men heeft
de electriciteitsvoorziemng der stad moeten be
perken tengevolge van de vernieling door mid
del van dynamiet van twee hoogspannings
masten.
Deze aanslag is de ernstigste van de vele
van dien aard, welke de laatste veertien dagen
zijn gepleegd op de eigendommen van de Mij
„Montreal Light, Heat and Power". Deze da
den van sabotage worden in verband gebracht
met een staking der arbeiders, wier vakver-
eeniging de maatschappij weigert te erkennen.
De leiders der vakorganisatie verklaren ech
ter, dat de aanslagen het werk zijn van on
bekende onverantwoordelijke elementen en zij
toleden hun medewerking aan ter bescherming
der bedreigde werken.
OVER 800 M. MEEGESLEURD
Wat voor haar veiligheid was bedoeld,
werd oorzaak van haar dood
PARIJS. 20 Augustus. (H.N.) Tijdens den
storm, die Woensdag boven Frankrijk woedde,
heeft nog een vliegtuigongeluk plaats gehad.
Een particulier vliegtuig was met veel moeite
in de buurt van Laon geland. Een der inzit
tenden, eeD dame, wilde juist uit het vliegtuig
stappen, toen een windvlaag het vliegtuig
pakte en met den staart in de hoogte wierp.
Door deze plotselinge beweging werd aan de
lijn van het valscherm, dat de dame droeg ge
rukt, zoodat dit openging. De wind pakte het
valscherm en de dame werd over een afstand
van 800 meter meegesleurd en ten slotte tegeD
een boom dood geslagen.
Zestig huizen verwoest.
LONDEN, 20 Augustus (H.N.) In Tsingtau
hebben anti-Ja panische betoogingen plaats ge
had. De Chineesche betoogers verwoestten on
geveer zestig huizen, waarin Japanners woon
den. Vele Japanners werden daarbij gewond.
VERDUISTERING VAN 180000 MARK
BIJ EEN SPAARBANK.
ERFURT, 20 Augustus. (V.D.) Bij de Hidden-
hauser Spaarbank te Eilsbausen was reeds
verleden jaar een tekort van 10.000 mark ge
constateerd. Een employé werd hiervan be
schuldigd, doch naderhand bleek, dat de ver
antwoordelijke directeur, die ook nog andere
spaarbanken beheerde, er meer van wist. Een
huiszoeking op last van de justitie in zijn wo
ning en op de spaarbank heeft thans uitgewe
zen, dat er een tekort van 150.000 180.000
mark is. De kassier, die aanvankelijk als ver
dachte was gearresteerd, is weer op vrije voe
ten gesteld.
Ongekende omvang van de
werkloosheid in Amerika
verwacht
Verstoring van de openbare
orde gevreesd
De gouverneur van Pennsylvandë heeft, naar
uit New-York gemeld wordt, eein schrijven ge
richt tot president Hoo-ver, waarin hij de bij
eenroeping van biet congres voor een bijzondere
zitting eischt. De gouverneur geeft als reden
tot liet nemen van dezen stap aan den steeds
verder om zich heen grijpend-en ecomomischen
nood ten-gevolge van de werkloosheid welke tot
ernstige verstoringen van de openbare orde kan
voeren.
In Pennsyilvanië bedraagt het aantal werk-
loozen alleen reeds 900.000 d.w.z. een vierde
gedeelte van alle tot werken i-n staat zijnde in
woners. De particuliere ondersteundngsinstel-
lingen zijn alleen niet meer in staat, den nood
te lenigen.
NEW-YORK, 20 Augustus (V. D.). Als eerste
stap tot het nemen van maatregelen ter be
strijding der werkloosheid, die naar men vreest,
in den komenden winter een ongekenden om
vang zal nemen, heeft president Hoover be
sloten tot instelling van een organisatie, die de
werkloosheidsbestrijding zal aanpakken, in
hoofdzaak door bet ontwerpen van plannen
voor productieve werkverschaffing.
De leiding van deze organisatie zal op ver
zoek van president Hoover op zich nemen Wal
ter S. Gifford, president van de „American Te
lephone and Telegraph Company", die de zaak
geheel volgens zijn eigen inzichten kan organi-
seeren en die tot taak heeft alle krachten te
mobiliseeren, die kunnen bijdragen tot vermin
dering der werkloosheid of bestrijding ervan.
CHICAGO, 20 Augustus (R. O.). De burge
meester heeft voorspeld, dat het stadhuis zal
moeten worden gesloten als de wetgevende
macht de gemeente niet te hulp komt.
Naar vernomen wordt, zien 20.000 gemeente
ambtenaren zich voor de mogelijkheid geplaatst
dat zij na 1 September a.s. geen salaris meer
zullen ontvangen.
WASHINGTON, 20 Augustus (R.O.) Het
Amerikaansohe Roode Kruis heeft honderd
duizend dollar ter beschikking gesteld van de
slachtoffers van de overstroomingen in het ge
bied van Hankow.
Het bedrag zal door bet Staatsdepartement
aan den Amerikaanschen consuil te Hankow
worden overgemaakt ter verdeeling.
Ongerechtvaardigde verdenking
gelanceerd
BERLIJN, 20 Augustus (W.B.) Het politie-
presidium meldt, dat bet dagblad „Der
Angriff", op grond van paragraaf II der nood-
verordening van den rijkspreeidemt ter bestrij
ding van politieke excessen, tot en met 26
Augustus verboden is geworden.
Het blad had n.l. met veel ophef en sensatie
de bewering gelanceerd, dat onder de leden van
de Rijksbanier de daders moesten worden ge
zocht van den spoorwe.gaans.lag bij Jüterbog
Wijl deze bewering, welke overigens in geen
enkel opzicht overeenstemt met de inlichtingen,
welke de politie ter zake opdeed, zeer geëigend
is, om wanorde te wekken in de politieke kam
pen, is de politie tot hooger genoemden maat
regel tegen bet blad overgegaan.
Zefeer is, dat onder de honderden sporen
welke de politie tot opheldering van de mis
daad te Jüterbog volgt, er geen is, die ook
maar van verre zou wijzen in de door de
„Angriff" aangeduide richting.
LONDEN, 20 Augustus. (R.O.) Officiee.
wordt uit Londen gemeld, dat behalve de ronde
tafei-conferentie, welke in September a.s
bijeen zal komen, om te beraadslagen over de
nieuwe constitutie van Britsch-Indië, door de
Brits-Che regeering nog een tweede soortge
lijke conferentie zal worden bijeengeroepen, om
het toekomstig statuut van Birma, welk gebied
van Indië zal worden afgescheiden, vast t.
stellen en de verhouding te bepalen, welke
in de toekomst tusschen Indië en Birma zal
bestaan.
EEN WARE SLACHTING BIJ GIBARA
LONDEN, 20 Augustas (H.N.) Volgens een
bericht uit Havanna hebben de regeeringstroe-
pen die bijgestaan werden door vliegtuigen en
Je 'kanonneerboot „Patria" sterke afdeelingen
opstandelingen bij Gibara vers-lagen en op de
vlucht gejaagd.
Een groote hoeveelheid geweren en een mil-
lioen patronen zijn den regeeringstroepen in
handen gevallen.
NEW-YORK, 20 Augustus (V. D.). Uit Ha
vanna wordt gemeld, dat nabij de stad Gibara,
in de provincie Oriente een gevecht heeft plaats
gehad van grooteren omvang dan tot nog toe
het geval is geweest.
Volgens berichten van regeeringszyde zouden
de rebellen na hevige gevechten in de straten
van Gibara de stad hebben moeten ontruimen,
met een verlies van 500 dooden. De opstandelin
gen zouden versterking hebben gekregen \au
ruim 100 man, die met bet stoomschip „Frede
rick William II" uit de Vereenigde Staten wa
ren gekomen en op Cuba waren geland.
De regeeringstroepen zouden vooral door het
gebruik van eenige bombardementsvliegtuigen
den opstandelingen belangrijke verliezen heb
ben toegebracht. O.a. zouden zij de ..Frederick
Wiliam II" door middel van een hom uit een
vliegtuig tot zinken hebben gebracht, doch dit
Is waarschijnlijk geschied, nadat de versterking
der opstandelingen, bestaande uit Pools°he'
AmeriEaansche, Duitsche en Mexicaansche
AmeiiB-d. gr eland waren.
aVTn totaal 'zouden de regeeringstroepen twee
a man sterk zijn geweest, tegen-
21 hechts 800 man opstandelingen, waarvan
over slechts sou 111 tlu n overigen
dan 500 SesfUV^t^J® gevlucht, terwijl de
zouden in bet Sebe^ted d en één
regeeringstroepen slechts twee
gewonde zou-den hebben.
NEW-YORK, 20 Augustus (V. D.);De Cu^
baanscbe regeering te Havanna de
strenge perscensuur doorgevoerd, waardoor d
berichtgeving omtrent de gebeurtenisse
Cuba niet geheel betrouwbaar wordt.
Het bericht, dat een hevig gevecht tusscne
Te©eeriingd!)raepen en opstandelingen bee
plaats gehad, waarbij 500 dooden zijn gevallen
wordt bevestigd, doch volgens andere berichten
waarin deze bevestiging voorkomt, zou het ver
lies geleden zijn aan de zijde der regeerings
troepen en zouden de opstandelingen de over
winning hebben geboekt. Omtrent de juisite toe
dracht verkeert men hier in het onzekere.
HAVANA, 19 Augustus (R.O.) Een Ameri-
kaansch dagbladcorrespondent heeft medege
deeld, dat de gevechten, die gisteren den heelen
dag door duurden, tusschen 3000 man gere
gelde troepen en de opstandelingen te Gibara
geheel het karakter droegen vau een slachting.
De opstandelingen werden tenslotte uit de
stad verdreven en zijn thans opgesloten in een
tunnel in de buurt; in de omgeving woedt de
slag voort. De bladen spreken van 200 h 300
dooden en gewonden.
De censuur is thans opgeheven.
„Ik wist niet, dat een mensch zoo
lijden kon."
EEN LIJDENSGESCHIEDENIS
Als Zondag vele tienduizenden Vlamingen
op bedevaart zullen gaan en op de vlakte van
den Yser, in de schaduw van den Ysertoren,
met zijn boog boven de slagvelden stekend kruis,
zullen gedenken de gesneuvelde knapensehap
van Vlaanderen, zal daar één naam al de
andere domineeren. Renaat de Rudder, omdat
deze is het symbool van het geloovige en het
idealistische strijdende Vlaanderen.
Een jaar lang hadden de Vlamingen ge
hoopt, dat met de aanstaande bedevaart naar
Diksmuide zou gepaard gaan de plechtige over
brenging van het stoffelijk overschot van dezen
Vlaamsohen ridder, dat op het s-oldatenkerk-
h-of van West-Vleteren ligt en men in de
crypte van den Ysertoren bad willen bijzetten.
Het heeft vooralsnog niet zoo mogen zijn.
Onder den druk van anti-VIaamsche zijde heb
ben de regeerders wettelijke spitsvondigheden
naar voren gehaald om die overbrenging te ver
tragen, zoodat het niet over de wereld zal
kunnen verkondigd worden, dat gehéél een
volk e.en meer dan koninklijke begrafenis
heeft bezorgd aan iemand, die in de militaire
hiërarchie op de allerlaagste trede stond, maar
die door de grootheid van zijn hart en van zijn
ziel kolonels en generaals torenhoog overtrof.
Die tegenwerking zal den Vlamingen evenwel
niet verhinderen om bij hun bedevaart de
nagedachtenis van den „heilige" van den Yser
te eeren.
Zij zullen zich herinneren, dat het ongeveer
zeventien jaar geleden is, dat Renaat de
Rudder, t-oen een zeventienjarig student, wiens
eindbetrachten het priesterschap was, zich als
oorlogsvrijwilliger aanmeldde. Een kind nog.
maar een kind, dat reeds d-oorblaakt was van
den gloed van een ideaal, waarvoor hij zijn
leven wilde geven!
In de loopgraven was hij voor allen de goede
kameraad. Hij schreef daar de elementen van
een boek „Gracbtbilommekes".
Uit zijn woorden, of zijn brieven, die gespro
ken of geschreven werden, oim troost te bren
gen aan ontmoedigde makkers, of om de zede
loosheid in het leger te bestrijden, klonk steeds
de ziel van een dichter.
Doordrenkt van een streng rechtvaardig
heide ge vo-e-1, duldde Renaat geen onrecht en
zoo kon het dan ook niet ain-ders of hij moest,
toen aan het front de grieven der Vlaamsche
soldaten openlijk aan het l'idbt kwamen, zich
aan de zijde dezer verdrukte jongens scharen.
Meer dan ééne straf beeft hij zich daardoor
op den hals gebaald. Een flamingant werd toen
meer nog dan t/hans beschouwd als een Land
verrader.
Als wij nu met een bezonken oordeel neer
zien op de lijdensgeschiedenis der Vlaamsche
soldaten op het Yserfront, dan verwondert het
ons, dat zij ginds niet, het geterg moede, als
één mam in opstand zijn gekomen.
De Rudder was geen luidruchtige natuur.
Hij wiilde alleen groot en geweldig van ziele
zijn, om goed te doen en om God, „die in onze
jeugdige zielen een zwellende bracht legde".
Het gebeurde, dat Renaat om zijn Vlaamsche
overtuiging te Marcq bij Calais in de gevange
nis werd geworpen. Toen dat in de compagnie
vernomen w-erd, ontstond een algemeene uit
barsting van woede. „Renaat moet vrij!",
schreeuwde men van alle kanten. De bajonet
ten werden op de geweren gestoken en in dichte
drommen stormden de Vlaamsche soldaten
naar zijn bastille. Zij beukten de deur in, gin
gen bij „Run heilige" op het stroo zitten en
wemsöhiten hem geluk met zijn straf.
De woede was ten top gestegen. De Vlamin
gen hadden reeds met bloed op een pilaar van
de vernielde kerk van Mercken den kreet ge
schreven: „Hier ons bloed! Wanneer ons
recht?" De overheid werd bang.
Daags na den invail in de gevangenis werd
de Rudder in vrijheid gesteld, nadat hij even
tevoren onder de bewaking van een schild
wacht tot de Heilige Tafel was genaderd.
„Toen ik als slachtoffer van mijn idealen-
'betraohten in den kerker zuchtte", schreef hij
aan een vriend, „en ik mij grootsoh gevoelde
in mijn verstooten zijn, stond een Vlaamsche
Knape die mijn idealen deelde, als schildwacht
te mijner bewaking. Buiten was het helledon
ker. Ik hoorde zijn vasten stap, die zwaar
dreunde in de plechtige nachtstilteToen,
als een liefde-engel, daalde de knape na zijn
wtachtuur in mijn woest-gnuwenden kerker
neder. En neven elkaar gezeten in 't klatn-
pige stroo hebben wij lange, heel lange gespro
ken".
De terugkeer van Renaat bij zijn compagnie
werd een triomf. Zijn makkers hebben hem
op bun schouders gedragen, 'uide over de
Fransche stad zingende de „Vlaamsche leeuw";
daarna hebben zij den martelaar overladen
met bloedroode rozen.
Later werd hij nog tweemaal gestraft, om
dat hij geprotesteerd had tegen de onzedige
toestanden bij de soldatenbaden en voor het
schrijven van een Vlaamschgezind, düs
„staats-gevaarlijk" artikel.
Eens, toen Renaat met verlof te Lourdes
vertoefde, had hij de gedachte opgevat om in
het gewelf van het heiligdom, waar vlaggen
prijken van verschillende naties, ook de
Vlaamsche vlag te hangen. Als men tot de
uitvoering van dit plan wilde overgaan, werd
het door de militaire overheden verhinderd.
Renaat noemde Lourdes „de aardsche hemel
zaal". Hij had daar verheven geluk gekend,
want aan zijn vrienden schreef hij: „Mijn
verlof kan niet met een gansche wereld be
taald worden. Bij Moeder heb ik zóó gebeden.
Welk een pijn, als ik Haar verlaten moest".
Een ontmoedigd vriend troostte hi) aldus:
„Schouwen wij in ons lijdensuur naar 't be
bloede, purper-gestolde beeld van Jesus, den
Liefdegod, den hoogsten Martelaar en Offeraar,
den Man der hoogste daad, der hoogste, nooit
begrepen liefde".
In December 1917 lag de Rudder met zijn
regiment in de loopgraven van Merckem en
hij had al een voorgevoel van den komenden
dood. „De wind heeft de twijgen van mijn
jeugdboom doorzongen, heeft er een dooden-
lied gezongen, zoo akelig, zóó droef
Enkele dagen later werden mannen van
goeden wil gevraagd om op patrouille te gaan.
Renaat, die zich anders altijd de eerste aan
meldde, was ditmaal te vermoeid. Doch zonder
„den dapperen vriend" wilde niemand het
niemandsland betreden en andermaal stelde de
Rudder zich aan het hoofd. Zij smpen over den
bevroren grond. Men riep „Halto-lè,!" Uit de
Belgische linies kwamen kogels aanzoemen,
één daarvan trof Renaat in de dij. Die kogel
uit een Belgisch geweer, maakte het offer van
de Rudder voor zijn makkers volledig. Hij
stierf op twintig-jarigen leeftijd en zijn laatste
woorden waren: „Ik wist niet, dat een mensch
zóó lijden kon. Maar alles voor Vlaanderen en
Vlaanderen voor Christus 1"
„Mijn beste soldaat is gevallen", getuigde
zijn kolonel, toen hij den dood van den held
vernam.
Dit is de Vlaamsche knaap, naar wiens
schoone figuur geheel Vlaanderen aanstaanden
Zondag in ontroerende herinnering zal op
kijken.
Renaat de Rudder. April 1916.
Bij den Yzer voor Diksmuide.
Sabotage op oorlogsschepen
Litwinoff in October naar Angora.
MOSKOU, 20 Augustus. (V.D.) De volks
commissaris van buitenlandsche zaken, Litwi
noff had met den Turksohen ambassadeur te
Moskou ©en langdurig onderhoud over de
Ritss i&c h-T urk sche betrekk i n ge n
De reis van Litwinoff naar Angora, die aan
vankelijk tegen het einde van Augustus zou
plaats vinden, is uitgesteld tot October. Litwi
noff zal op 6 October a..s. Moskou verlaten.
CAIRO, 19 Augustus (R.O.) De Egyptische
regeering heeft heden besloten drastische be
zuinigingsmaatregelen te nemen, om bet even
wicht der be groot in g te handhaven, dat be
dreigd wordt door de groote abnormale daling
van den katoenprijs, welke den grondslag vormt
voor de inkomsten van den staat.
De regeering besloot, de algemeene regee-
ningsuitgaven met 10 pet. te verlagen» geen
nieuw personeel bij de regeeringsdepartemen-
ten meer te benoemen en alle nieuwe niet-
dringend© openbare werken stop te zetten.
De regeering is echter niet voornemens de
salarissen der ambtenaren te verlagen.
Zij zal maatregelen nemen ter bescherming
der landbouwers, die door de daling van den
katoenprijs in financieele moeilijkheden ver-
keeren en door hun schuldeis-obers met pro
cessen worden bedreigd.
Naar „El Mati" uit Madrid verneemt, heeft
de president der Catalaansehe generaliteit, kolo
nel Macia, Zaterdag j.l. tijdens zijn verblijf al
daar een bezoek gebracht aan zijn zuster, die
overste is van een klooster en die hij sinds
zeventien jaar niet meer had gezien.
Zondag maakte president Macia in gezel
schap van eenige Catalaansehe afgevaardigden
een excursie naar Toledo, waar hem door de
autoriteiten der stad een diner werd aange-
jjodGH.
In den loop van den dag bezichtigde kolonel
Macia ook verschillende kerken, o.a. de be.
roemde kathedraal van Toledo, waar de leden
van het kapittel hem de kerkelijke kunstschat,
ten toonden.
PARIJS. 20 Augustus (H.N.) Volgens een
bericht uit Barcelona is op de Argentijnsche
kruisers, die op het oogenblik in de haven
van Barcelona liggen, sabotage Beptogd ja
dat de schepen de terugreis nog niet konden
aanvaarden. De schuldigen zijn gearresteerd.
Spaansch Marokko.
LONDEN 28 Augustus (H.N.) In Madrid loe
pen geruchten, dat Abdel Krim, de aanvoerder
van den opstand in het RiffgeMed ^tv ucht
is van het eiland Reunion, waar hu geïnter
neerd was, en een nieuwen opstand tegen Span
je in Marokko voorbereidt.
MADRID, 20 Augustus (N.T.A.) Het gerucht,
volgens hetwelk Abdel Krim een nieuyen op
stand ln Spaansch Marokko voorbereic ee
in republikeinsche regeeringskringen groote -
bezorgdheid gewekt, vooral omdat het paan-
sche bezettingsleger in Marokko volkomen ge-
demoraliscerd is.
Men zegt zelfs, dat de Spaansche soldaten
aan de inboorlingen wapens hebben ver oc
terwijl het als algemeen bekend mag wor en
geacht, dat Marokko een broeinest is van com.
munistische agitatie.
Volgens de berichten in de monarchistische
bladen is de politiek der republikeinsche re
geering er op gericht, bet troepencontingent
in Marokko te verminderen.
Kolonel Macia heeft gisteren verklaard, dat
indien de geruchten juist mochten zijn, men
rekening moet houden met een hevigen strijd
om de macht in Marokko.
Drie personen verdronken.
NEW-YORK, 20 Augustus (V. D.). Terwijl
het te Atlantic City redelijk goed weer was,
kwam onverwacht een geweldige vloedgolf uit
zee opzetten en spoelde een gedeelte van het
strand bijna geheel schoon.
Er bevonden zich op dat oogenblik ongeveer
150 personen in zee, die aan het baden waren.
Zij werden door de vloedgolf opgepakt en mee
gesleurd, doch de meesten werden weer aan
land geworpen of konden door spoedig uitge
varen reddingsbooten worden opgepikt. Drie
baders verdronken echter.
Waarschijnlijk is de vloedgolf veroorzaakt
door een storm of cycloon ver buiten de kust.
DE SCHIPBREUK VAN DE
„KWONGSANG".
SHANGHAI, 20 Augustus. (R.O.) Een draad
loos bericht, afkomstig van den Britscben tor
pedojager „Sepoy", meldt, dat bij de schip
breuk van de „Kwongsang" slechts drie men-
schen zijn gered. Daaronder is één Engelsch-
man, verder twee Chineezen. Deze menschen
zijn echter door zeeroovers als gevangenen
weggevoerd.
LONDEN, 20 Augustus. (H.N.) De Engelscbe
torpedojager „Sepoy" meldt uit de buurt van
Hongkong, dat verscheidene voorwerpen zijn
aangespoeld, die afkomstig zijn van het En-
gelsche stoomschip „Kwonsang", dat sedert 10
Augustus na een storm in de Chineesche zee
vermist werd. Op een eiland in de Foening-
baai zijn 40 lijken van de bemanning en pas
sagiers aangespoeld.
Wat het politie-onderzoek
opleverde.
BERLIJN, 20 Augustus (W.B.) Naar het
politiepresidiium mededeelt, is bij bet gisteren
ingestelde onderzoek in het Carl Liebknecht-
haius aan den Bülow platz omvangrijk bewijs
materiaal voor den dag gekomen, waaruit
blijkit, dat zich in genoemd huis de centrale
voor defaitistische propaganda onder de politie
en de rijksweer bevond.
Een groot aantal zoogenaamd „Zersetzumgs-
material" en verboden brochures werden in
beslag genomen, welke voor de deels 1-oopende,
deels in te stellen strafvervolgingen wegens
hoogverraad van het grootste belang zijn.
Verder werd vastgesteld, dat een groot deel
der onwettige zoogenaamde cellen- of bedxijfs-
kranten, welke een bijzonder ophitsend karak
ter dragen, in het Carl. Liebkneobthaus werden
vervaardigd.
BERLIJN, 80 Augustus (V.D.) Het sedert 9
Augustus j.l. door de politie bezette Berlijnsche
hoofdkwartier der communisten, bet „Karl
Liebknechthaus" op den Bülowplatz te Berlijn
is hedenmiddag om 12 uur weer vrijgegeven
en door de politie ontruimd.
Het verbod van het communistische dagblad
„Die Rote Fabne" blijft van kracht tot 24
Augustus a.s.
Prachtig voornemen van
Abessinië's keizer
ADDISABEBA, 20 Augustus (N.T.A.) De
keizer van Abessinië wil de slavernij in zijn
land afschaffen.
In een schrijven aan de internationale ver.
eeniging tot afschaffing der slavernij deelde
hij mede, dat hij den twee millioen slaven,
welke zich in zijn land nog bevinden, de vrij.
heid wil schenken.
Tegelijkertijd heeft de keizer verzocht, ver
tegenwoordigers der vereeniging te zenden tot
het houden eener gemeenschappelijke confe
rentie, om de maatregelen te bespreken tot
het volvoeren van dit plan.
LONDEN, 20 Augustus. (H.N.). Aan de kust
van Korea zijn talrijke visschersvaartuigeg
vergaan. Meer dan 200 visschers worden veü
mist.
