a? gr ""™a
D..; »rr?,r,IIn
rr* m
DE GEVAREN VAN ONS ZEESTRAND.
St'ÏÏ"'aoa fee've""1
Recht en rechtvaardigheid met voeten
getreden
Stoo^aSii'^1 106 (byv- te
Ruim 600 menschen staan
nu weer op straat!
ZATERDAG 22 AUGUSTUS 193Ï
MIDDELEN, OM ZE TE BEZWEREN
MEER VEILIGHEIDSMAATREGELEN
GEWENSCHT.
e
NOG STEEDS ACTIE IN DE
HOOFDSTAD
ONZE KOLENUITVOER
NAAR FRANKRIJK.
FEDERATIE-LEDEN TREKKEN DE
WERKEN LANGS.
IN DE RAADSZITTING DOOD-
GEBLEVEN.
DE RESTRICTIE OP 1 SEPTEMBER
IN WERKING.
EEN STAALTJE VAN PARTIJ
DISCIPLINE
DE OPPOSITIE IN DE S.D.A.P.
GEMUILKORFD.
HET LAATSTE GROOTE BOUW
WERK LIGT STIL.
HET IS OVERAL RUMOERIG.
De politie grijpt herhaaldelijk in.
BRAND IN EEN LAK- EN VERF-
FABRIEK.
SLACHTOFFERS VAN ONBEWAAKTE
OVERWEGEN.
DE HAGELSCHADE TE 's GRAVEMOER.
DRIE HUIZEN TE MEPPEL
AFGEBRAND.
SOCIALE PLICHTEN VAN
DEN STUDENT.
Hervorming der ontkerstende
wereld.
Voorzichtigheid, voorlichting en
overheidszorg
II (slot).
Over de plaatselijke gevaren een enkel woord
Draaikolken komen gelukkig r.iet zoo vaak
voor en zullen den bader weinig hinderen
omdat hij niet in dieper water komt. Een
goede, rustige zwemmer laat zich kalm om
laag trekken en zwemt zijwaarts uit naar de
oppervlakte terug.
Veel gevaarlijker, en menigvuldiger tevens
- *-«■
eenisre m,iZ WOrdt het hellend vlak
het mis.
ijn begint de
evenwijdig aan hot Nggen ruggen,
ruggen of h!!v Strand en tuucton
ter" breedte van'enkXuentell h^118'
bekkens nKele Dentallen meters. Deze
bekkens i laagwater loopen de
ledig Zakt h t DdZUde gedeeIteüik of geheel
droog nf l rter' dan k™ de banken
DOZ in rlo ?3 droog. Doch het water staat
hnnsror i dwaarts-liggende zwinnen, en
de dr T m d6 266 ze,ve" Hot kan niet over
over 1 banken, en zoekt zijn weg
Dn» d 6 PUnten van dle banken heen
Daardoor ontstaat een felle stroom
DiEPE
VlÊRDP
VJCROfe BAPtK
bank.
VfCRDfc
ZW»»1 (KOMT ZELDFn
VOOR)
DERDf
Dt«.Ofa
3ArtK
BATIK
dcrde 2v/in
bank
Tv/EEDE BAnK
t wêêde:
cWlri
BANK
programma s voor examens en onderwijsinrich
tingen, en breede kringen worden vanzelf ge
dwongen, het vraagstuk van hun eigen veilig,
heid aan zee te bestudeeren.
Overheidszorg ten slotte, om de gevaren, al
gemeens en bijzondere, te signaleeren. Tijd van
eb en vloed aangeven, overal! De klok, de zee-
Vrijmel vergeefsche besprekingen
te Parijs.
naai zee. klok, moet op het strand. Het moet mogelijk
juct weeke 1
odemzand, en zoo vormt zich de moordkuil
voor den bader, de „mui".
die zichzelf een bed uitslijp! in het weeke I
- vveeae zijn, een uurwerk te construeeren
Het gevaar is nu duidelijk genoeg. Een
zwemmer, die m een, mui terechtkomt voelt
zich snel naar zee meevoeren: hij wil terug
zwemmen: 1=«— - 'erug-
.enkel gevaarlijke krachtsversnH-
ling, die zijn dood kan worden. De bader rlio
bij ebbend water ongelukkig in
een mui stapt,
wordt bijna onverbiddelijk meegesleept; eenige
tientallen meters verder vindt hij den d™d
a's geen spoedige hulp hem redt Vrltt
bier nog bij, dat de lang™ de LZ S ,"1?
ebstroom, of de waterbewegin- „„n, /6"
langs de kust gestuwd den wlnd
mindere mate ook den bader
Tiact, ri-rina+ j oaaer naar de muien
heen dringt, dan kan men zich pas goed den
gevaar SUl™? i?denken van het doodelijk
gevaar dezer trekkend» 1 i
muien. Wel wordt bii 70 van de ulo "«saw
het tevaar vrK L 3 zeeVnd en hoogwater met drijfboeien. Dat schreef
&<=viug van een mui nooit.
erverdui(1elt)king geven wij hier een
sje van een stuk kust met zwinnen, ban
ken en muien.
enge
Na de behandeling van het gevaar Volgen
groof«l°U m6n kunnen noenlen: groote, zéér
g oote voorzichtigheid van den kant van het
adend publiek, voorlichting, om meer kennis
an het zeestrand bij te brengen, en over-
neidszorg, die de algemeene en plaatselijke ge
neren signaleert.
Het badend publiek moet zich oefenen in
oorzichtigheid. Letten op windrichting en
stroom, niet te ver in zee zwemmen niet in
te diep water gaan baden. Wie geen sterke
zwemmer is, blijve op het bewaakte strand
onder het oog der badlieden, en volge hun
aanwijzingen stipt op. Tenzij men op „stille
stranden" in gezelschap is van een goed
zwemmer, bezadigd mensch, die de zee ter
plaatse kent. En dan zooals de reeds meer
gemelde heer Varekamp in zijn boekje: „Veilig
baden en zwemmen in zee" opmerkt:" geen
jonge kinderen in zee t wy zouden er als zéér
dringenden raad willen bijvoegen: ook geen
grootere kinderen, tenzij onder nauwlettend
toezicht van een volwassene, die de gevaren
kent en desnoods reddend kan optreden.
Ouders, die hun kinderen van tien, twaalf,
Veertien jaar zonder goed geleide in zee laten
gaan, zooals in de kustplaatsen helaas al te
vaak gebeurt, hebben het aan hun eigen
plichtverzuim te wijten, wanneer zij die kin
deren niet levend terugzien.
Bijzondere voorzichtigheid is ook geboden
Voor schoolklassen en andere kindergroepen op
vacantie-uitstapjes. Zware dagen voor de
vriendelijke, opofferende geleiders: maar zij
zullen wijs doen, met hun beschermelingetjes
zoover mogelü-k buiten het gevaar te blijven.
En zelfs het zoo geliefkoosde „pootje-baden"
moet minstens genomen binnen zeer
grenzen worden beperkt.
Verdere voorzichtigheids-adviezen: wilt ge
van de zee genieten, leert dan eerst goéd en
degelijk zwemmen. Dat heft vele gevaren op.
Leer het strand kennen en de zeemaar
het mooie boekje van den heer Varekamp
wordt weinig gekochtWeet u zelf te be-
heerschen, als ge, aan 't strand gekomen,
minder gunstige zee- en weersgesteldheid aan
treft. Laat dan uw uitstapje liever zijn doel
missen, dan roekeloos, toch in zee te gaan.
Mocht ge onverhoopt toch in gevaar komen,
tracht dan niet tegen een stroom op te zwem
men, die u toch te sterk is, maar probeer den
stroom te misleiden door voorzichtig zijwaarts
uit te zwemen, en op een ander punt aan wal
te komen. Wordt een bader medegesleept, dan
bedenke hij, dat kalmte nog veel redden kan.
Bijna iedereen, die zijn longen goed met lucht
gevuld weet te houden, drijft in het zware
zeewater vrij gemakkelijk op den rug. Nog
i "cn zomer werd te Zandvoort een jongmeisje
het laatste oogenblik gered. Zwemmen kon
Zij niet, doch zij had den raad onthouden: op
den rug drijven, ademhalen, spartelen met de
handen: en het werd haar redding.
Voorlichting omtrent het kustgevaar.
In de pers, per radio, brochure's enz- Doch
wij denken In do allereerste plaats aan de
school. Kunnen de onderwijzers van de hoogste
klassen der lagere school, de docenten in aard
rijkskunde aan U. L. O., H. B. S. en Gymnasia
niet eiken cursus eenige uren missen, om naast
andere belangrijke onderwerpen ook de struc
tuur van onze kust, wind en getij aan een
degelijke beschouwing te onderwerpen Onze
Jongens ên meisjes moeten wel de zeestroomen
van den Oceaan, de passaten en anti-passaten
ni-t tropische gewesten kennen mag er dan
niet wat belangstelling gevraagd worden voor
onze eigen vaderlandsche kust, belangstelling
die van groot practlsch nut is, om levensgevaar
te keeren
Voorlichting van het publiek. Het Zand-
ivoortsch weekblad „De Zandvoorter" geeft
onder „Wenken van de Reddingsbrigade" een
aantal waarschuwingen „de tien geboden van
de baders en zwemmers". De dagbladpers zou
misschien, een heel goed werk kunnen doen,
door in het badseizoen een plaatsje in te rui
men voor een dagelijksohe waarschuwing. Meer
effect zou de algemeene vooTlichtingsactie ver
krijgen, indien van overheidswege invloed
Werd uitgeoefend. Een enkele clausule in de
van zeer
groot model, dat in 12 uur en 25 minuten één
enkelen (halven) wijzer eenmaal doet rond
cirkelen. Hoogstand, vloed: omlaag, eb: ho
rizontaal, het tusschentij. Aan het strand kan
men heel vér zien: tien van die zeeklokken
op den duinrand tusschen den Hoek en den
Helder kunnen voldoende zijn. Verder zou men
hij slechte, gevaarlijke zee een algemeen vlag
gen- of wlmpelsein kunnen vaststellen, dat
den bader ontraadt of zelfs verbiedt, in zee te
gaan. Zijn strafmaatregelen en controle in dit
opzicht onmogelijk
Tot zoover de overheidsbemoeiing voor de
algemeene gevaren- Nog even over de plaat
selijke bedreigingen: de muien vooral. De heer
Varekamp geeft in zijn meergemeld boekje op
tien verschillende plaatsen den dringenden
raad, die doodelijke trekgaten te signaleeren
hij in.... 1923
boeien liggen er op onze kust? De
scheepvaart heeft haar betonning tot veilige
vaart en hare kustverlichting, ^n het badend
publiek dan Elk gevaarlijk punt op onze
wandel-, fiets- en rijwegen draagt zijn waar
schuwingsbord. Maar de gevaarlijke punten op
het zeestrand blijven ongehinderd het leven der
baders bedreigen.
Een Haagsch ingenieur heeft het plan naar
voren gebracht, de zee van den Hoek tot Sche-
veningen af te rasteren met netten. Fantastisch
maar uitvoerbaar, zegt hij. Wij gelooven niet,
'dat het veel zal helpen; de gevaarlijke onder
stroom glijdt er onder door en richt de netten
zeewaarts. Maar als wij ook eens mogen fan-
taseeren? Men zou muien en diepten kunnen
aangeven met boeien en waarschuwingsborden
of zelfs met hekken. Daar is iets tegen: roe-
keloozen. en zij, die de beteekenis niet ken
nen, zullen misschien uit nieuwsgierigheid of
waaghalzerij juist naar de gevaarlijke zóne
komen. Nu is het een feit, dat een bader of
zwemmer op het strand als vanzelf neerstrijkt,
waar hij een paal of iets dergelijks vindt, om er
zijn overtollige plunje aan op te hangen of
tegen den voet neer te leggen. Zou men nu op
de veilige plekken niet dergelijke rustpunten
kunnen aanbrengen, onder aan' de duinhelling,
om zoo de strandbezoekers van de onveilige
plekken af te houden? Wij denken bijv. aan
ruwe, soliede hekken van afgekeurd spoorweg-
materiaal. Dat kan, als eenmaal de muien zijn
opgespoord, niet zooveel kosten medebrengen.
Kostbaarder middel zou zijn, schrik niet
normaliseering van de kuststrook, wegwerken
van de natuurlijke- en aanbrengen van kunst
matige afvoergeulen. Dat zal echter wel tot de
pia voEa blijven behooren. Intusschen kunnen
Rijk, provincie en kustgemeente met betrek
kelijk geringe kosten veel doen, om de gevaren,
èn het verlies aan kostbare, jonge mensehen-
levens te beperken.
Laat van niemand gezegd kunnen worden,
met betrekking tot dit gevaar voor de levens
veiligheid van honderdduizenden, het woord
uit de parahei: Hij kwam nabij de plaats, zag....
-en ging voorbij
L. G.
EEN ONGEWONE WIJZE VAN
EXAMINEEREN
Men meldt ons:
Donderdag 20 Augustus J.l, is te Bilthoven
op ongewone wijze een examen afgenomen ter
verkrijgng van het Mulo-diploma. Het jongste
dochtertje van den heer W. A, Hoyng aldaar,
dat destijds wegens ziekte verhinderd was het
mondeling gedeelte van dit examen op den be
raadden dag 16 Juli j.l. af te leggen, het
schriftelijk onderzoek had reeds 2 en 3 Juni
plaats gevonden, werd daartoe op verzoek van
den vader alsnog in de gelegenheid gesteld op
Donderdag j.l. De algemeene regelingscom-
missiie voor de Mulo-examens had voor dit doel
een subcommissie aangewezen, bestaande uit 'n
viertal examinatoren, die dies morgens te 10
uur hun werkzaamheden ten huize van den
heer Hoyng aanvingen.
Het examen, dat overigens werd afgenomen
op geheel dezelfde wijze ais bij de Mukn-vereenl-
ging gebruikelijk is, duurde van des morgens
10 tot des middags half 5 uur en had tot resul
taat, dat zonder de minste bedenking het be
geerde diploma kan worden uitgereikt.
Het geheel stond onder toezicht van een
speciaal daartoe aangewezen rijksgecommiit-
•teerde, den inspecteur van hat L. O in ae In
spectie Nij kerk
Tijdens de gecombineerde raadsvergadering,
die gisterenmiddag te Leidschendam gehouden
werd, is het Chr.-Hist. raadslid der gemeente
Stompwijk en Veur, de heer A. L. J. Schmal,
plotseling doodgebleven. De overledene, die 13
Maart 1869 te Voorburg werd geboren, was
aan het einde van zijn vierjarige zittings
periode en werd voor kort herkozen.
De burgemeester van Stompwijk en Veur
hief de vergadering onmiddellijk na dit tra
gisch sterfgeval op. Voor hedenavond is een
spoedvergadering bijeengeroepen, om den over
ledene te berdenken.
De politie druk in actie.
Gistermorgen hebben ongeveer 500 federa
tie-leden 'n tocht door A'dam gemaakt, blijk,
baar om daar, waar nog gewerkt werd de ar
beiders te dwingen de gereedschappen neer te
leggen.
De syndicalisten waren bijna alle met fietsen
toegerust zoodat zij zich vlug van den eenen
aanbouw naar den anderen konden verplaat
sen.
Bij de Rotterdammerbru-g wilde een van hen
den katholieken steenzetter Wieseman te lijf.
Een pootige voorbijganger wist dit echter door
kordaat ingrijpen te verhinderen. Daarna be
gaf de troep zich naar de Lindengradht. Hie-r
was geen politie aanwezig zoodat niet verhin
derd kon worden, dat de rebellen de strengen
doorsneden waarmee de paarden voor den
steenwagen waren gespannen. Waarschijnlijk
zou-den ze tot nog grootere snoodheden zijn
overgegaan wanneer niet kort daarop z-es po
litieruiters en een inspecteur ten toonee-le wa
den verschenen om hen te verdrijven. De fede
ratiemannen verplaatsten hierop het operatie
terrein naar de Brouwersgracht.
Een schuit geladen met steenen lag daar
juist zoo mooi om gekanteld te worden. Een
poging tot dampen werd echter door de politie
verhinderd.
Tivee R. K. Steenzetters ge-
gewond.
Gistermorgen waren de leden van de Kath.
Steenzettensgroep -bezig met het los-s-en van een
schutt met steenen aan de Linden-gracht. Ge
heel onverwacht werden zij overvallen door
een 500-tal leden van de Federatie, waaronder
zioh ook een aantal Emos-mannen bevonden.
Zij belemmerden de steenzetters in hun werk
en toen deze zich daaraan niet stoorden maar
rustig Meven doorwerken begon men hoe lan
ger hoe mee-r een dreigende houding aan te
nemen. Weldra suisden de steenen door de
lucht. Twee E. M. M.-leden werden door de
steenen getroffen. Zij werden gelukkig niet
ernstig gewond. De politie greep onmiddellijk
krachtdadig in en voerde met gum-mistak
en sabel eenige charges uit. Er vielen flinke
klappen en ondanks toet feit, -dat de federatie-
ir.enschen zioh nog -trachtten te verzetten was
-d-e omgeving spoedig schoongeveegd. Verschil
lende st-raten werden daarop afgezet, zoodat
de E. M. M. menschen onder palitie-toewaiking
hun werk konden voortzetten.
Charge op het Mercator-plein
Op het bouwwerk van Reymer en van de
Hart aan de J-an van Galenstraat hebben de
modern en confessioneel georganiseerde metse
laars geweigerd voor den aandrang van de
Federatie te zwichten en toet werk neer te leg
gen. Voortdurend wordt dan ook een gelhee-le-n
dag door een groot aantal Federatie-leden in
de omgeving gepost. Gistermiddag om twaalf
uur ging -een van de werkende arbeiders, die
op het Mercatorplein woont naar huis Een
groote troep Federatie-mannen volgde hem tot
aan zijn woning, waarvoor aldra een heele me
nigte was verzameld. De politie heeft daarop
een charge uitgevoerd en de menschen ver
spreid.
Donderdag heeft te Parijs op uitnoodiging
van het Comité des Houillières een bespreking
plaats gehad tusschen vertegenwoordigers van
de Fransche mijnindustrie en de directies der
Nederlandsche steenkolenmijnen. De bijeen
komst werd gepresideerd door den heer Lemay,
directeur-generaal van de mijnen van Ammiche;
later werd daaraan ook deelgenomen door den
heer Gaillod, directeur des Mines aan bet
ministerie van openbare werken.
Noemenswaardig resultaat heeft de bespre
king niet opgeleverd. De vertegenwoordigers
der Fransche mijnen waren geheel ontoeganke
lijk van de bezwaren der Nederlandsche direc
ties. De eenige concessie, welke gedaan werd,
bestond hierin, dat het eenigszins verzacht
regiem, dat tot 27 Augustus is toegestaan, ver
lengd wordt tot 1 September, dus met vier
dagen. Met ingang van dezen datum treedt de
besloten restrictie met volle kracht in werking,
zoodat de invoer van Nederlandsche kolen in
Frankrijk alsdan teruggebracht zal moeten
worden tot het gemiddelde over de jaren 1928
tot en met 1930, verminderd met 20 pet.
BRAND IN EEN PAKHUIS.
Gisterenavond omstreeks 5 uur is brand uit
gebroken in een onbewoond huis, tijdelijk als
grflentenpa-khuis ingericht, aan den Hoogen
Morscheweg te Lei-den. De woning behoort to-t
een complex huizen, onlangs door de ge-meente
aangekocht en bestemd om te worden afge
broken, teneinde daar ter plaatse een nieuwe
school te stichten. Vermoedelijk is die brand
veroorzaakt, doordat eenige jongens daar met
vuur hebben ges-peeld. De brandweer was spoe
dig ter plaatse en wist te voorkomen, dat de
vlammen naar buiten sloegen. Inwendig is het
huis voor -een gro-ot deel uitgebrand.
BRAND IN EEN LANDBOUWSCHUUR.
In den nacht van Donderdag op Vrijdag
brandde te Zevenbergen de landbouwschu-ur
van den klem-landbouwer v. d. B. geheel af;
de stoombrandspuit was spoedig ter plaatse en
kon het woonhuis voor bet vuur behoeden.
Twee varkens, eemige konijnen, geiten en een
hond kwamen In de Vlammen om.
Oorzaak vau den brand is onbekend; verze
kering dekt de echad-e.
Opheffing van „De Socialist".
Men mel-dt ons uit Amsterdam:
Het is gisteren vrijwel den geheelen dag en
in verschillende buurten rumoerig geweest. De
uitgesloten federatieleden trekken voortdurend
in grootere en kleinere groepen door de stad
om bij de verschillende bouwwerken te demo-n-
streeren. Gisterenmiddag omstreeks twee uur
schoolden ongeveer tweehonderd vijftig man
samen, bij het nieuwe gebouw van het dagblad
Het Volk" aan het Heke-lveid. Vandaar trok
ken zij de stad i-n. Op de Lln-dengracht moest
de politie weer ingrijpen om een botsing met de
katholieke steenzetters te voorkomen.
Al sipoedig daarna verzamelden zich weer
vele honderden arbeiders in de Jan Evertsen-
straat bij de Admiralengracht waar nog 'n
klein aantal arbeiders bezig was op het werk
van de firma van der Lee. Ditmaal bereikte de
federatie haar doel, want omstreeks vier uur
verlieten de laatste veertien arbeiders het
werk. Hiermede is dus het laatste groote bouw
werk stil gelegd. Er wordt nog alleen gewerkt
op enkele kleine bouwwerken, die niet van be
teekenis zijn, doch ook daar zal men wel
trachten de zaak „plat" te krijgen. Ruim zes
honderd men-sohen staan nu tengevolge van de
actie der laatste week op straat. Hieronder be
vinden zich echter slethts ongeveer dertig
leden van den Katholieken Bouwvakarbeiders-
bond en evenveel van den modernen bond.
Tegen den avond zou een huishoudelijke ver
gadering worden belegd in Handwerkersvrien
denkring, na afloop waarvan men naar ver
luidde gezamenlijk zou optrekken naar het
Mercatorplein om den daar wonenden secre
taris van den metselaarspatroonsbond, een
.serenade" te brengen. Dezer dagen is er een
gecombineerde patroonsvergadering belegd ten
einde den toestand onder het oog te zien. Hier
omtrent is nog niets naders bekend geworden.
Zooals onzerzijds reeds werd gemeld, zal „De
Socialist", het orgaan van den linkervleugel
der S.D.A.P. worden opgeheven.
„Het Volk" me'Idt nu, dat een en ander is
geschied na samenspraak tusschen partij
bestuur en oppositie.
■Van de zijde van het bestuur der S.D.A.P.
waren aanwezig -de heeren: J. Fj Ankersmit,'
B. Boekman, J. Oudegeest, F. M. Wibaut, C.
Wouden/berg; voor „De Socialist": E. Fimmen,'
J. de Kadt, J. Nunes Vaz, J. H. OMenbroek en
P. J. Scbmi-dt.
Op den lsten October a.s. zal verschijnen het
eerste nummer van een weekblad, genaamd
De Sociaal-Democraat", een uitgave van de
Partij, bestemd te zijn een orgaan, waarin op
uitvoeriger wijze dan in de socialistische dag
bladpers mogelijk is, alle vraagstukken van
sociaal-democratische politiek en tactiek kun
nen worden behandeld en waarin over al deze
vraagstukken van gedachten kan worden ge
wisseld.
De redactie zal worden gevoerd door een
hoofdredacteur, bijgestaan door een commissie
van r-edactie. Beide worden jaarlijks benoemd
door het congres der Partij. De propaganda
zal worden gevoerd door een commissie, jaar
lijks te -beniamen door hit Partijbestuur.
Voor den termijn van 1 October tot het vol
gend congres zijn benoemd: als hoofdredac
teur de heer E. Boekman, li-d van den gemeen
te-raad van Amsterdam; als leden der commis
sie van redactie de heeren W. Banning, J.'de
Kadt, J. Oudegeest en P. J. Schmid-t; als leden
der propaganda-commissie de heeren L. A.
Ankum, J. H. Ol-denbroek en C. Woudenberg.
Het Partijbestuur waarborgt, dat het o-rgaan
op de basis van de hieraan voorafgaande be
palingen gedurende drie jaren zal bestaan.
Het weekblad „De. Socialist" zal uiterlijk
den lsten October a.s. opgeheven worden.
Wij zullen moeten afwachten of de meer ge
matigde elementen de linkervleugelmannen op
den duur zull-en temmen.
In e-lk geval is het een knap staaltje van
partij-discipline, hetwelk hier vertoond wordt
en waarvoor wij, als het slaagt, alle respect
hebben.
POSTWISSELVERKEER MET
HONGARIJE.
Volgens mededieeling van de Hongaarsche
Postadministratie is het maximumbedrag voor
postwissels uit H-ougarije teruggebracht tot
90 gulden.
Aanzienlijke schade.
Gisterenmiddag tusschen half drie en drie
uur beeft een felle brand gewoed in de lak- en
verffabrlek „Premier" te Loosduinen.
In een ketelhuis, waar lijnolie tot standolie
wordt verwerkt, schijnt een lek in een ketel
te zijn ontstaan, waardoor olie in aanraking
was gekomen met de gasslang. De ketel is
daarop in brand gevlogen en de dientengevolge
in het lokaal opgewek-ta hitte was zoo sterk,
dat zelfs het zware betonnen plat dak aan een
der hoeken werd ontzet.
Inmiddels had eigen personeel van de fabriek
reeds zand op de vuurmassa gegooid, doch de
hulp der brandweer was niettemin noodzake
lijk. Deze was met de motorspuit van de Ar-
chime-desstraat spoedig ter plaatse en wist
den brand tot het genoemde ketelhuis te beper
ken.
De schade is aanzienlijk doch wordt door
verzekering gedekt.
POLA NEGRI.
De filmactrice, Pola Negri, lijdt aan blinde
darmontsteking. Zij is in het ziekenhuis van.
Santa Monica (California) opgenomen, doch de
geneesheeren achten onmiddellijk operatief In
grijpen niet gewenscht.
ONDER EEN GEWELF BEDOLVEN.
Bij het afbreken der oude gevangenis te Goes
in verband met de uitbreiding der rijks H.
B. S. aldaar, is een gewelf naar beneden geko
men, wiaarbij de werkman H. uit Roosendaal,
mede naar omlaag stortte. Met vier gebroken
ribben werd de man opgenomen en per auto
naar zijn woning te Roosendaal overgebracht.
BOERDERIJ AFGEBRAND.
Tijdens een, kort, maar hevig onweer, werd
de boerderij van den heer Wiersma Abbega te
Sneek door het hemelvuur getroffen, en
brandde geheel af.
Onder voorzitterschap van den burgemees
ter van 's Gravemoer is een steuncomité ge
vormd ten einde eenigszins te voorzien in de
allereerste behoeften der slachtoffers der
hagelramp. Voor de kleine bedrijven vooral
is spoedige hulp dringend noodzakelijk.
Doodelijke ongelukken te Warmond en
Nunspeet.
Op^ den overweg achter het Groot Seminarie
te Warmond werd Donderdagavond omstreek»
half zeven bij het passeeren van de spoorlijn,
door den sneltrein Den Haag—Amsterdam
de 75-jarige mej. M. v. Delft uit Rijnsibur^
gegrepen en op slag ge-dood. Na eenige minuten
vertraging kon de trein de reis vervolgen.
Donderdagavond half 9 is een auto, waarin
behalve den chauffeur ge-ze-ten waren, wet
houder B J. H. uit Hasselt, alsmede diens
vrouw en zijn dochter op den onbewaakten
over-weg bij Nunspeet door den sneltrein uit
Utrecht aangereden. De dochter, die verpleeg
ster is, werd onmiddellijk gedood. De heer H.,
diens vrouw en de chauffeur bekwamen lichte
verwondingen.
De alarmschellen gingen niet over.
Een hevige brand heeft gisteren in de Kra-
tanstraat te Meppel drie wo-onhuiizen in de
asch gelegd. Omstreeks half vier braik het
vuur uit in het woonhuis van den slager Wes
tenbrink. De brand werd ontdekt door mej. w.
die bij haar broer logeerde. In nachtgewaad
snelde zij naar het politiebureau, vanwaar dit
de brandweer werd gewaarschuwd. Door het
niet afgaan van een gedeelte der alarmschelleD
kwamen niet alle brandweerlieden op het ter
rein des onheils. Eenige buren hadden inmid
dels met een kleine spuit water gegeven, doch
spoedig sloeg de brand over naar de boerderij
van den heer R. Ten - Wol-de, waar in de hooi
schuur ongeveer 40 voet hoói geborgen was.
Het vuur greep onbegrijpelijk snel om zich
heen, .zoodat het geheeie perceel spoedig in
lichte laaie stond. Kort daarna werden ook de
rij wielreparataeinrichtin g van den beer Appei-
melk en de bijkeuken van het huis van den
heer Looye-nga aangetast. De slagery en het
woonhuis van Westenhrink, de rijwielreparatie-
inrichting alsmede de boerderij van den heer
Ten Wolde zijn totaal uitgebrand, te-rwijl bet
woonhuis gedeeltelijk uitbrandde. Enkele an
dere perceelen liepen groote waterschade op.
Alles is verzekerd. Omtrent de oorzaak van
dea brand tast men ia het duister,
DE NADERENDE ONDERGANG VAN EEN
MAATSCHAPPIJ
Te Heerlen is de 12e Bondsdag gehouden
van den Limburgschen Bond van Kath
Studentenclubs ,,St. Alfonsus". Dtn dag tevoren
was op feestelijke wijze herdacht het tweede
lustrum van de plaatselijke R. K. Studenten
club „St. Bernardinus", o.a. met een feest-
vergadering, waarin het eerelid, de Weleerw.
heer Jef Bohnen de lustrumrede heeft ge
houden. Mgr. dr. Poels- ontwikkelde merk
waardige gedachten over de vraag of studenten
of arbeidersjongens de leiders der toekomst
zullen zijn.
De Bondsdag werd Donderdagmorgen inge
zet met een plechtige H. Mis in de St.
Pancratiuskerk. Om half elf hadden sectie
vergaderingen plaats met als onderwerp: „de
student en zijn sociale plichten". Voor de
seniores sprak hierover in de zaal van „Ons
Volksnuis*'" deneer Jos M^nèn,' vbOTde?'1
juniores pater dr. Ritzen O.F.M. in de aula
der R. K. H.B.S
Na afloop werden de studenten officieel ten
stadimize ontvangen.
's Middags werd een groote vergadering in
de aula van de R. K. H.B.S. gehouden.
Dr. Moller hield een hooggestemde rede over:
De sociale plichten van den student.
Rede Dr. Maller.
Spr. begint met er op te wij.zen, dat Lim
burg groote sociale werken heeft, waardoor
het eigenlijk overbodig is, iemand van buiten
als spreker te laten
optreden over de
sociale plichten van
den student.
Van de intellec
tueeleu en met name
van de Katholieke,
aldus spr., hangt
het, naast de geeste
lijkheid, af, hoe onze
maatschappij er zal
uitzien.
De grondslag van
de maatschappij en
ook van haar her
vorming moet zijn:
Hoe is het Katho
lieke leven van
ieder onzer persoon-
Dr. H. Moller.
lijk? Op den voorgrond moet gesteld worden
bij de intellectueelen, dat het voornaamste
voor hen is een diep godsdienstig leven. Om
als Katholiek intellectueel leiding te kunnen
geven, moet men zich steeds op de studie van
den godsdienst toeleggen en d-3ze paren aan
een diep godsdienstig leven. Hij die studeert
krijgt heel andere bekoringen teg-en het geloof
dan de eenvoudige arbeider. Daarom moet de
intellectueel zich dieper in de waarheden des
geloofs doordringen om dezen bekoringen het
hoofd te kunnen bieden.
Willen wij dé maatschappij hervormen, dan
moeten wij voor alles goede Katholieken zijn
in het dagelijksche leven. Wij moeten anders
zijn dan niet-Katliolieken. Is dat t.e merken
in de verhouding onderling, in die tusschen de
werkgevers -en de werknemers? Aan ons zelf
het antwoord.
Zijn er moeilijkheden bij andersdenkenden,
dan gaan zij niet naar den priester, maar naai
den leek uit hun omgeving. Dit legt een
groote verantwoordelijkheid op de schouders
van dezen leek. Wat moet deze a idersdenkende
voor een indruk krijgen als hij ziet, dat wij
wel Katholiek genoemd worden maar er niet
naar leren? Daarnaast moeten wij wezen
lijke vakmenschen zijn. O. L. H. roept de stu
denten voor een bepaalden werkkring, om van
bier uit naar beste krachten leiding te geven
in de maatschappij. Daarom moet men zich met
energie toeleggen op de studie, om te zorgen
dat men de anderen voorbü streeft. Dan zal het
over twintig jaar niet meer mdgelijk zijn, dat
niet-Katholieke intellectueelen de leidende
functies vervullen in de mijnstreek.
Willen wij de maatschappelijke hervorming
doorvoeren, dan moeten wij dat in en door
onzen werkkring doen. De kanker van onze
maatschappij is, dat ieder geld en nog eens
geld wil hebben. Wij Katholieken pass-en daar
dan wat moraal op toe. Is dit genoeg De
zucht naar geld verdienen moet worden uit-
geband. Wij moeten tevreden zijn met een
matig leven. Dat is christelijk. Offerzin moet
in de maatschappij gebracht worden, anders
valt er niets te hervormen.
Indien men als jong intellectueel zijn Katho
lieken plicht durft doen zelfs ten koste van
zijn betrekking: dan kan men op O.L.H. ver
trouwen. Met zulke menschen kan de maat
schappij hervormd wor-den.
Ten slotte -komt spr. tot de vraag: „Welke
i-s de voornaamste stand
Dit antwoord is al even moeilijk te geven
als toet antwoord op de vraag: wat is toet
voornaamste van onze mooie kerkgebouwen
De fundamenten zijn de arbeiders, dan de
•middenstand en ten slotte de toren met de
-wijzers en toet klokkenspe-l de intellectueelen.
Ieder kan op zijn beurt zeggen: ik ben de
voornaamste, want zonder mij kan de ander
niet zijn.
Maar boven alles staat toet kruis: zoo moet
het zijn. Wie daar boven uit het haantje wil
kraaien, is een, die met den win-d mee waait,
zooals er he-laas zoovel en zijn.
Rede Mgr. dr. Poels.
Dan i-s het woord aan m-gr. dr. Poels.
Spr. begint met er op t-e wijzen, dat er twee
soorten sprekers zijn, zij, die spreken, omdat
«e toet moeten en zij, die h-et doen, omdat ze
iets te zeggen hebben. Tot de laatsten behoort
-dr. Moller. Spr. moet eenige woorden zeggen,
dat zal niet gemakkelijk vallen na hetgeen
d-r. Moller gezegd heeft. Toch wil hij aan diens
reiie een staart maken.
Voor all-es hoort men, aldus spr., een leven
dig (besef te hebben van een specialen plicht
te moeten vervullen. Dan moeten wij een goed
beg-riip -bezitten om-trent de -huidige wereld
crisis, omtrent haar oorzaken, de riohting,
waarin oplossing mogelijk is, een geestdrift
watten m aan deze ÏPSSHf^ wérün."
Om eigen sociale roe-ping goed te beg-rijpen
is het noodig zich een duidelijk begrip, te
vormen van het karakter van de huidige
'wereld-crisis. Daar zijn vakmenschen die zeg
gen: deze crisis is een conjunctuur-verschijn
sel, zij valt te vergelijken met ebbe en vloed,
-met winter en lente en zooals na de e:bbe de
vloed en na den winter toch de lente komt,
aoo zal het ook deze wereldcrisis vergaan.
Toch hebben zij, -die zoo spreken, het verkeerd.
Zeke-r, er zijn economische oorzaken tevens,
de wereldoorlog is ook niet zonder invloed
gebleven. Maar de waarheid is, dat we staan
voor den naderenden ondergang van een maat
schappij die niet zoo kan blijven bestaan als
-zij zioh than-s ontwikkeld heeft, voor het ban
kroet ook van verderfelijke leerstellingen, waar
van men de verderfelijkheid eerst beseft nu
we de fatale gevolgem er van zien. Met Pater
Vrijmoed wil spr. zeggen, dat de volkshuishou
ding van thans niet zoo kan blijven doorgaan.
Van de eene zijde constateert men een bloei
van h-et Katholicisme, anderzijds een ontker
stende wereld. Dit valt alleen hierdoor te ver
klaren, dat de wereld en met haar wij, onder
den i-nvloeè van het liberalisme gekomen zijn.
De groote Centrale, God, werd uit de mensche-
lijke samenleving ge-bannen, het geloof los
gemaakt van maatschappij en staat en gene
geerd in vele gevallen.
De groote kanker is het kapitalisme onder
welks wezen spr. verstaan w}l: dat aan het
-bezit van kapitaal rechten worden toegekend,
weike het kapitaal rechtens niet bezit, dait
men de plichten niet erkent, welke het bezit
van dit kapitaal met zich brengen, dat i-n het
economische leven ten slotte het groot-kapi-taal
n dictatoriale ma-cht uitoefent, waardoor in
vele gevallen h-et recht en de waardigheid van
millioenen menschen met voeten getreden
worden.
Op -de jongste Sociale Studieweek te Rolduo
gesproken over het kapitalisme en er zijn
er geweest die gezegd -hebben: praten is mooi,
maar zegt nu óók eens een oplossing. Daar
komt het op aan.
De wereld hervormen, antwoordt spr. hier
op, gaat niet in 'n handomdraai. O.L.H. had
eeuwen noodig om een wereld te kerstenen en
nog meer tijd zal volgens spr. noodig zijn om
een ontkerstende wereld weer christelijk te
maken. Toch moet er over gesproken worden
óók. Dit doet de wereld vernemen, hoe wij,
Katholieken er overi denken. Dit toont do
wereld, dat de Kerk geen handlangster is van
'het kapitalisme, het tegendeel, de Kerk weet,
d-at de grootste vijand van het christendom
juist het kapitalisme is.
Publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie en
staadsorganisatie zijn de twee wegen, ook door
Z.H. -den Paus genoemd ter oplossing van den
huldigen toestand. De standsorganisatie be
rust op het groote beginsel: Wi-1 men de
wereld hervormen, hervorm dan eerst de men
schen.
Op wereldlijk terrein is de werel-d ontker
stend. Op wereldlijk terrein moet Christus
derhalve weer in de wereld teruggebracht
worden. Op kerkelijk gebied kan de Kerk het
niet af met haar priesters, daarom doet 'zij een
beroep op de 1-eeken: leekenapostolaat is drin
gende eisch van -dezen tijd.
De oplossing kan niet komen via politiek of
staatsambtenaren. Het Katholicisme staat
voor d,ie schoone taak, nooit zelfs stond het
voor een schoonere. De geest-drift is het, die
de drager der 1-eekenapostelen zijn moet.
Beide sprekers had-den een geweldige ovatie
in ontvangst te nemen.
Na een gezellig samenzijn werd in optocht
met muziek door de stad getrokken en op het
Tenvpsplein voor het p. Hartbeeld de opdracht
aan het H. Itaft hamiaiiiyth
