VEREENVOUDIGDE SPELLING
ZATERDAG 12 SEPTEMBER 1931
EEN SYSTEEM VAN DEN HEUVEL
LANDBOUW EN ECONOMISCHE
CRISIS.
.SNIJBLOEMENVEILING TE
's-GRAVENZANDE.
DE INDISCHE POSTVLUCHTEN.
DE REGELING VAN DE BEBOUWING
LANGS DE WEGEN.
De commissie van onderzoek.
DE ZIEKTEWET.
PROFESSIE VAN MOEDER EN
DOCHTER.
ONS BEDRIJFSLEVEN.
STROOPERS-MANIEREN
OP EEN BOSCHWACHTER GESCHOTEN
NOODLANDING.
HET GEVAAR VAN DE AUTOPED.
AAN BLOEDVERGIFTIGING OVERLEDEN.
LUCHTPOST MET DE GRAF ZEPPELIN.
MET EEN AUTO ER VAN DOOR.
VERDRONKEN
EEN DONKERE TIJD.
Sedert Kollewijn een 25-tal jaren geleden met
zijn vereenvoudigde spelling is gekomen, is
er wel veel over vereenvoudiging in de schrijf
wijze onzer taal geredetwist, maar de critici
hebben over het algemeen nagelaten zelf een
nieuw stelsel te ontwerpen, dat de gebreken
van het Kollewijnsch miste en toch de door
velen gewenschte vereenvoudiging van onze
schrijftaal zou bewerken.
Vooral in dezen tijd van rationaliseering
neemt het aantal voorstanders van vereenvou
diging in onze spelling hand over hand toe.
En er is ook wel iets voor te zeggen, al was
het alleen maar om door vermindering van het
groote aantal taalregels met hun nog grooter
aantal uitzonderingen bij het onderwijs tijd te
besparen, welke zoo goed zou kunnen gebruikt
worden om den leerlingen andere en meer
praktische kennis bij te brengen.
Wil een vereenvoudigde spelling kans van
slagen hebben, dan zal zij in het bestaande
wetenschappelijk taalsysteem redelijk verant
woord moeten zijn en mag zij bovendien de taal
niet ontsieren.
De heer P. J. F. van den Heuvel, een Haag-
scha onderwijsman, heeft een poging gedaan
om tot een vereenvoudigde spelling te komen,
welke aan bovenstaande eischen beantwoordt.
Het resultaat van zijn arbeid heeft hij neer
gelegd in een beknopt werkje „Onze spelling",
dat bij de firma A. N. Go vers te Den Haag is
verschenen en ons ter bespreking werd toege-
zonden.
Het spellingvraagstuk is een netelig vraag
stuk, waarover onder de taalgeleerden nog al
eens omeenigheld heerscht.
We denken er dan ook niet aan ons aan een
beoordeeling van de vereenvoudiging-van den
Heuvel te wagen onze bedoeling is alleen .er
in breeder kring de aandacht op te vestigen
Tusschen de vereenvoudigde spelling van den
heer van den Heuvel en die van Kollewijn zijn
eenige punten van overeenkomst.
Zoo zijn beiden het volkomen eens over het
laten vervallen van de dubbele e en o op het
eind van een lettergreep en het behoud van
de dubbele e op het eind van een woord en
in de samenstellingen en afleidingen van deze
woorden.
an ie in plaats van i op het eind van een
lettergreep, zooals Kollewijn voorschrijft, wil
de heer v. d. Heuvel niets weten, evenmin van
den ook voor ons gevoel inderdaad leelijken
uitgang „lik" in plaats van „lijk".
Wat betreft het schrijven van de „sch" alleen
dan wanneer aan het begin van een woord of
lettergreep na de s de ch wordt uitgesproken,
reiken beide vereenvoudigers elkaar weer de
hand. Kollewijn wil bovendien de niet uitge
sproken h zooals in thans en thee, de w in:
erwt, ook weglaten, maar daar doet de heer
v. d. Heuvel niet aan mee.
Omtrent het weglaten van de tusschenlebters
tens laat Kollewijn de „beschaafde uitspraak"
het pielt beslissen. De „beschaafde uitspraak"
aoht de heer v. d. Heuvel een te onzeker crite
rium en hij kan daarin wel eens gelijk hebben,
want wat de een „beschaafd" noemt, is het
nog lang nieit altijd in het oog van den ander.
Daarom heeft hij den regel gesteld, dat de n
en de s als tusschenletters alleen dan worden
geschreven, wanneer het grondwoord op een n
of s uitgaat. Zijn voorbeelden op dezen een-
voudtgen regel strekt hij naar onze meening
wel wat al te ver uit. Naast woorden als: kas
stuk, vleesspijs en handelsstad, geeft hij ook
als voorbeelden: vergevingsgezind, dorpskerk,
wetenswaardig en stadsgracht, waarin van het
schrijven van een dubbele s geen sprake ls en
die derhalve gevoeglijk weggelaten hadden
kunnen worden.
Van het verhollandschen van vreemde of
bastaardwoorden, zooals Kollewijn doet, is de
heer v. d. Heuvel geen voorstander. In zijn
„Voorwoord" zegt hij daarover o. a.: „Het
veelvuldig gebruik van vreemde woorden is
Beker niet aanbevelenswaardig, doch laten we
b.v. een woord als „keeper" als buitenlandse
gast behandelen, zoolang (of „zolang"? Red.)
er nog geen Nederlands woord voor in
de plaats komt dit vergemakkelijkt reeds voor
de leerlingen der lagere school het Inzicht in
de grondbeginselen der vreemde talen we
moeten niet vergeten, dat onze moedertaal be
sloten ligt tussen wereldtalen, en dat we
naast trouwe vaderlanders, ook wereldburgers
zijn".
„Eigennamen (familienamen en aardrijks
kundige namen) behouden de gebruikelijke
spelling", zegt Kollewijn en de heer v. d. Heuvel
sluit zich daar volkomen bij aan. Evenwel
wenscht hjj blijkens zijn voorbeelden op de van
aardrijkskundige namen afgeleide bijvoeglijke
naamwoorden de regels van zijn vereenvoudigde
spelling wel ts zien toegepast, zooals ln Duit
se, Franse, Nederlandse, Bosse kathedraal, enz.
In den 9den of laatsten regel van zijn ver
eenvoudigde spelling schrijft Kollewijn voor,
dat men zich bij de verbuiging van lidwoorden,
bijvoeglijke naamwoorden en voornaamwoorden
moet richten naar het beschaafde spraakge
bruik.
Ook hier meent de heer v. d. Heuvel, dat
men aan „het beschaafde spraakgebruik" geen
voldoende houvast heeft. Hij stelt daarvoor in
de plaats den meer positieven regel „De
schrijfwijze van de 3e en 4e naamval ls gelijk
aan die van de 1ste. Alleen bij het betrekkelijk
voornaamwoord: „die" blijft de n in de 3e
naamval en na een voorzetsel gehandhaafd".
Eene word: een, geen word: geen; de bij
voeglijk gebruikte bezittelijke voornaamwoor
den: mijne, jouwe, uwe, zijne, hunne, hare,
worden mijn, jouw, uw, zijn, hun, haar".
Het praktische gevolg van beider regel is,
dat de verbuigings-n van lidwoorden, bijvoeg
lijke naamwoorden en voornaamwoorden, bene
vens de toonlooze e der bezittelijke voornaam
woorden, komen te vervallen.
Maar verder gaat de heer v. d. Heuvel niet
met het volgen van het spraakgebruik, behalve
dan, dat hij in een volgenden regel nog de eind
letter n der stoffelijke bijvoeglijke naamwoor
den overboord werpt. Van afkortingen als
„d'r vader" wil hij echter op sobool niets weten,
de grondvorm van deze afkortingen mag voor
den leerling niet verloren gaan.
Vaststaande uitdrukkingen zooalsin den
beginne, om den broode, van goeden huize enz.
blijve bij hem in de oude buigingsvormen ge
handhaafd.
Radicaler dan Kollewijn volgt de heer v. d.
Heuvel naar onje meening de uitspraak voor
zoover betreft de vervoeging der werkwoorden.
De dubbele d en t als vorm van den onvoltooid
verleden tijd en de t achter de d in d6 tweede
peirsoon enkel- en meervoud en In de derde
persoon enkelvoud van den tegenwoordigen tijd
laat hij vervallen. Bijvoorbeeld Hij vind zijn
boek, Hij arbeide gisteren.
Ten slotte acht de heer v. d. Heuvel de aan-
halingsteekens bij de directe aanhaling een
overbodige weelde, waar men in dezen tijd
van soberheid en bezuiniging best buiten kan.
Daarom stelt hij voor bij directe aanhalingen
de aanhalingsteekens te laten vervallen.
Wij meenen hiermede te hebben aangegeven,
waarop de vereenvoudigde spelling van den
heer v. d Heuvel berust en in hoeverre hij van
de spelling-Kollewijn afwijkt.
In zijn voorwoord zegt hij, dat de door hem
voorgestelde regels het resultaat zijn van een
ruim 30-Jarige ervaring op onderwijsgebied,
van het sinds jaren volgen van den spelling
strijd, van de bestudeering onzer verschillende
dialecten en vau het Vlaamsch en van verge
lijking met de spelling <ier vreemde talen,
hoofdzakelijk Fransch, Dultsoh, Engelsch en
Latijn.
Bij ^ijn wensch, dat zijn voorstel er toe mfcge
bijdragen, dat wanorde ln onze spelling worde
voorkomen en dat de verlangde vereenvoudi
ging worde bereikt, sluiten wij ons volkomen
aan.
Speciale tulpenveiling.
De tulpentrekkerijen in de omgeving van
's Gravenzande breiden zich telkenjare uit en
reeds meermalen hebben we in dit verband ge-
Wezen op den grooten export van tulpen in
het hoog-seizoen. Vele Westlandscbe tuinders
trekken de tulpen en met de vroege soorten
bereikt men door forceeren veel succes. 1-Iet
feit dat juist in de omgeving van 's Graven
zande veel tulpenbloemen gekweekt worden, is
thans aanleiding geworden om plannen voor
te bereiden om over te gaan tot bet instellen
van een speciale tulpenveiling te 's Graven,
zande, welke plannen reeds in een vergevor
derd stadium van uitvoering verkeeren Vorige
malen werden deze plannen reeds overwogen,
doch tot een definitieve beslissing is het nim
mer gekomen.
Thans heeft de afdeeling Westland te s Gra
venzande de plannen ter hand genomen en het
laat zich aanzien, dat dezen winter reeds een
speciale veiling zal worden ingevoerd. Het be.
stuur had d^t voornemen reeds eenigen tijd en
eenige voeling met vooraanstaande tulpentrek-
kers heeft er toe geleid, dat de 's Gravenzand-
sche tulpenveiling spoedig tot verwezenlijking
zal komen. Het spreekt van zelf, dat deze vei
ling op een voor de trekkers gunstig tijdstip
gehouden zal worden, omdat ook de groenten-
veiling gehouden moet worden.
Naar wij voorts uit bevoegde kringen verne
men zal het veilingpercentage belangrijk lager
zijn dan op de bloemenveilingen, omdat de
exploitatiekosten zeer weinig zullen bedragen
Het retourvliegtuig „De Raaf" is gisteren
te 5.54 uur uit Karachi vertrokken en om 10.39*
te Djask geland. Het vertrok vandaar om 11.39
en landde om 16.14 in Bushir.
PERSONEELE- EN WEGENBELASTING.
Naar de Koninklijke Nederlandsche Automo
biel Club ons mededeelt, mag met zekerheid
verwacht worden, dat binnenkort op de wegen-
belastingkaart zal worden vermeld, dat de be-
taling van wegenbelasting den houder van een
automobiel niet ontslaat van de verplichting
tot het doen van aangifte binnen 14 dagen van
dien auto voor de personeele belasting; deze
verplichting geldt natuurlijk alleen voor nieuw
aangeschafte of overgenomen wagens. De ver-
melding is noodig gebleken, aangezien zich
herhaaldelijk moeilijkheden hebben voorgedaan
tengevolge van onbekendheid met deze ver
plichting,
INTERN. SPIRITUALISTEN-CONGRES.
Deze week ls in Den Haag het congres bijeen
geweest van de spiritistische beweging, die na
het verscheiden van den publicist-spiritist
Conan Doyle onder leiding van diens weduwe
staat.
A titre documentaire geven wij hier de con
clusie, welke het congres met algemeene stem
men aanvaardde
Het Spiritisme is een philosophic, gebaseerd
op wetenschappelijke, nauwkeurige gegevens en
waarvan de fundamenteele beginselen als volgt
zijn geformuleerd
1. Het bestaan van God, de hoogste kennis
en oorzaak van alle dingen.
2. Het bestaan van de ziel, gedurende het
aardsche leven gebonden aan een natuurlijk en
vergankelijk lichaam, door een intermediair
element, dat „perisprit" genoemd wordt.
3. De onsterfelijkheid van de ziel, haar voort
durende evolutie naar de volmaaktheid in
opklimmende stadia.
4. Individueels en oollectieve verantwoorde
lijkheid tusschen alle schepsels, volgens de wet
der causaliteit.
Voorts werd een-resolutie aangenomen, waar
in gezegd wordt, dat het congres van oordeel
is, dat de oorlog een overblijfsel is van het
barbarisme en, waarin waardeering wordt uit
gesproken voor alle pogingen om tot internatio
nale ontwapening te geraken en steun wordt
toegezegd voor alles, wat dienen kan tot vesti
ging van den wereldvrede.
Vermeldenswaard is daarbij, dat een telegram
van gelukwensch aan de Spaansche regeering
werd gezonden
Gewijzigd urgentieprogramma van het
Kon. Ned. Landbouw-comité.
Door het Kon. Ned. LandbouwjComité is met
het oog op den kritieken toestand in den land
bouw het urgentieprogramma gewijzigd en aan
gevuld. In de toelichting daarbij wordt o.m.
het volgende opgemerkt:
De redenen voor deze herziening zijn van
tweeërlei aard. In de eerste plaats hebben ver
schillende op de crisis in het akkerbouwbedrijf
betrekking hebbende aangelegenbeden, door
wijziging van de omstandigheden en door het
overigens onvoldoende ingrijpen van den wet
gever, een ander aspect gekregen, terwijl daar
naast omtrent de gepropageerde maatregelen
tot verbetering andere inzichten naar voren
zijn gekomen.
Voorts maakt de uitbreiding van de crisis
In het veehoudersbedrljf het noodzakelijk, dat
ook omtrent hetgeen in verhand hiermede door
de overheid moest worden gedaan, de aange
sloten organisaties wederom werden geraad
pleegd.
Als directe middelen, welke er toe zullen bij
dragen om onzen landbouw te handhaven, wor
den dan genoemd:
1. Maatregelen tegen dumping.
2. Het openen van de mogelijkheid tot ver
hooging van ons autonoom tarief van Invoer
rechten met behoud van de onvoorwaardelijke
meestbegunstiging.
3. Het verleenen van regeerlngssteun aan
de suikerbleten-teelt, waarbij ook voor de ver
bouwers van het gewas een belooning over
schiet.
4. Opruiming van het surplus aan aardap
pelmeel.
In dit verhand wordt de aandacht der re
geering gevestigd op de mogelijkheid 't over
tollige aardappelmeel te bestemmen tot vee
voeder i.e. door het te gebruiken in de ge
mengde voeders.
5. Steunmaatregelen ten behoeve van de fa
brieksaardappelteelt.
6. Steunmaatregelen ten behoeve van de
roggecultuur.
7. Steun aan de producenten van vee en
vleesch.
8. Verlaging van de vrachttarieven der
spoor- en tramwegen voor land- en tuinbouw
producten.
9. Tijdelijke ontheffing van het landbouw
bedrijf van de lasten der sociale verzekering.
10. Afschaffing van de crisls-opcenten op
de grondbelasting.
11. Schatting van de waarde van vaste goe
deren voor de successie- en vermogensbelasting
naar de gebruikswaarde inplaals van naar de
verkoopwaarde.
12. Bevordering van het gebruik van Ne
derlandsche land en tuinbouwproducten bij
overheidsbedrijven en Instellingen.
IS. a. Verlaging van de kosten, verbonden
aan den uitvoer van vee, als daar zijn de keur-
Ioonen, kosten der voorbehoedende entingen,
etc.; b. Kostenbestrijding besmettelijke vee
ziekten.
14. Bevordering van den afzet onzer zui
velproducten.
15. Steun aan den vlasbouw.
16. Toepassing van de Tariefwet op alle
artikelen van agrarischen oorsprong, welke di
rect of Indirect bestemd zijn voor menschelijk
gebruik.
Als middelen, waarvan de toepassing lndl
reet tot verbetering van den toestand van den
landbouw voert, vermeldt het program:
1. Instelling van een afzonderlijk Ministe
rie van Landbouw.
2. Uitbouw van den binnenlandschen- en
buitenlandschen iandbouwvoorlichtingsdienst,
uitbreiding van het landbouwonderwijs, inzon
derheid van het lager landbouw-onderwijs, als
mede betere outillage van de Directie van den
Landbouw.
3. Krachtige uitvoering van de Landbouw-
uitvoerwet.
4. Krachtige steun van de regeering. ten
aanzien van den aanleg van telefoon, water
leiding, electriciteit, verbetering der verkeers
middelen, verbetering der tertiaire wegen e.d
waardoor de bewoonbaarheid van bet platte
land wordt bevorderd, en de trek naar de ste
den wordt tegengegaan.
5. Financleele steun en/of garantie bij het
verleenen van hypothecaire- en bedrijfscrediet.
Bij Kon. Besluit ziln aan de Staatscommissie,
ingesteld by Kon. besluit van 21 April 1892 no.
i, ten einde de Regeering van advies te die
nen omtrent de wettelijke regels, die ten aan
zien van het waterstaatsbestuur behooren te
worden gesteld, toegevoegd als leden, uitslui
tend voor het onderzoek en het rapporteeren
c'oor die oommissie omtrent het vraagstuk van
regeling van de bebouwing in verband met het
verkeer langs de wegen: mr L Lietaert Peer-
bolte, directeur-generaal van de Volksgezond
heid; Ir. H van der Kaa, hoofdinspecteur van
de Volksgezondheid (volkshuisvesting)G. J.
van den Broek, hoofdingenieur-directeur mn
den Rijkswaterstaat in de directie Wegenver-
toring en H. P. J. Bloemers, burgemeester van
Groningen.
Goedkeuring reglement ziekteregeling.
Bij Kon. besluit van 7 September 1931 to.
34, is in verhand met bet bepaalde bij artikel'
1, letter c, van het Kon. besluit van 28 Januari
1931, Staatsblad no. 24, tot vaststelling van een
algemeen en maatregel van bestuur, als bedoeld
ir artikel 22, eerste lid der Ziektewet, goed
gekeurd bet reglement der ziekteregeling van
^_de vereeniglng voor ziekte- e-n invaliditeitsver
zekering ten behoeve van personen, in dienst
van Kadholiek-Maatsdbappelijke-IneteUingen, ge
vestigd be Utrecht
Terug uit de missie.
De Weleerw. Pater van Gemert C.ss.R., mis
sionaris In Brazilië, is, naar we vernemen, met
vervroegd verlof in het vaderland teruggekeerd
ln verband met het feit, dat zijn 71-jarige
moeder en zijn zuster binnenkort in een Ber-
nardinessenklooster in België haar professie
zullen doen.
Pater van Gemert zal gedurende zijn vacan
tia verblijven in het klooster der Paters Re
demptoristen aan den Goudscherijweg te Rotter
dam.
De lbosdhwaökter P. v. d. Hoogen uit Qploo
ontdekte een twee-tal stroopers ln de richting
Venray, beiden met een geiweeir gewapend. Bij
de achtervolging draaide op circa 25 meter af
stand een der stroopers zich plotseling om,
legde aan en schoot op den "bosehj wachter.
Deze kreetg de volle lading hagel in zijn redh
terdijbeen. Hij zette echter nog een korte poos
zijn achtervolging voort, maar moest deze spoe
dig opgeven, zonder dat hij de daders kende.
Een paar klompen van een hunner, tijdens het
loopen verloren, zijn ln beslag genomen.
De getroffene, die zioli naar het Raadhuis
te St. Anthonle begaf, la per ambo naar Boxmeer
vervoerd en daar onder geneeskundige behan
deling gesteld.
Te Breda speelden de twee broertjes M. aan
de Sophiaetraat met hun autoped. Ze kwamen
met elkaar in botsing en de een kreeg zoo'n
hoofdwonde boven het linkeroog, dat hij op
last van dr. K. naar het St. Ignatiusziekenhuis
incest vervoerd worden.
„GEVLEUGELDE DADEN".
Voor de civiele Kamer van het Haagsche
Gerechtshof diende het hooger beroep van den
Staat tegen de uitspraak van den president
der rechtbank, waarbij deze in kort geding be
slist had, dat het afbreken der radio-uitzending
van het tooneelstuk „Gevleugelde daden" in
Juni jl. door de radio-cont#ole-commissie, on
rechtmatig ls geweest en aldus de V. A. R. A.
in het gelijk stelde.
Van deze beslissing was de Staat In hooger
beroep gekomen. Voor dezen diende Jhr. mr.
v. d. Does een memorie van grieven ln, waarop
namens de V. A. R. A. mr. Duys vier weken
uitstel vroeg.
De zaak werd 4 weken aangehouden.
AAN DE GEVOLGEN OVERLEDEN
De 22-jarige v. Gooi uit Kaatsheuvel, die te
Sprang door een vrachtauto is gegrepen, is aan
de bekomen ver wondingen overleden.
De piloot bekwam geen letsel
Gisterenmiddag omstreeks drie uur geraakte
van het legervliegtuig 570, dat met een ander
boven Voorburg vloog, de verbinding tusschen
de beide linkervleugels defect, waardoor de be
stuurder zich genoodzaakt zag een noodlanding
uit te voeren.
Het vliegtuig scheerde over een boerenwoning
en kwam in de wel nabij den Veenweg terecht.
Het linkerwiel bleef in een greppel steken,
waardoor de machine met den neus in den
grond boorde. Zoowel het landingsgestel als
de linkervleugelverbinding braken. De piloot
bekwam geen letsel. Het vliegtuig is onder be
waking van militaire politie gesteld.
Gisterenmorgen wilde de boerenarbeider V.
te Ter Aar een koe melken, waarbij bij gebruik
maakte van een touw om de achterpooten van
het dier te binden. Tijdens het melken liep de
koe echter plotseling achteruit en kwam in een
sloot terecht. V. die vreesde dat het dier zou
verdrinken, wilde daarop het touw doorsnij
den, doch bierbij bracht bij zich zelf een ern
stige wonde aan de hand toe. Hij werd naar het
Academisch Ziekenhuis te Leiden overgebracht
waar hij, kort na aankomst, aan bloedvergifti
ging is overleden.
ADMINISTRATIEVE HOOFDEN
ZIEKENINRICHTINGEN.
VAN
Op de dezer dagen gehouden algemeene leden
vergadering in het herstellingsoord „Bosch en
Heide" te Laren werd medegedeeld, dat pogin
gen in het werk worden gesteld om te komen
tot de uitgave van een handboek voor leiders
van ziekenhuizen, waarin gegevens zullen wor
den opgenomen over bet beheer, den bouw, de
exploitatie, enz., van ziekenhuizen.
Besloten werd het rapport-Limperg weder
te maken tot een object van studie. Na een
causerie van den heer Hes over de organisatie
van het Oostenrijksche gezondheidswezen wer
den de herstellingsoorden „Bosch en Heide"
te Laren en „Heideheuvel" te Hilversum, beide
van de N. H. Vereeniglng „Het Witte Kruis"
bezichtigd.
EXAMEN VOOR ADJUNCT-IJKER DER
MATEN EN GEWICHTEN.
De Minister van Arheid, Handel en Ny verheid
brengt, ter kennis van belanghebbenden, dat ou
Maandag 12 October a.s. en volgende dagen te
Delft het by artikel 23 der wet van 7 April i860
(Staatsblad, no. 57), leatstelyk gewyzigd by aa
wet van 25 Juli 1819 (Staatsblad no. 522), voor
geschreven verge1 ykend examen zal worden af
genomen aan hen, die voor het ambt van ad-
junct-yker der maten en gewichten ln aanmer
king wenschen te komen.
Zy, die aan het examen wenschen d6el te ne
men. zullen zich daartoe vóór 25 September 1931
-Sehrifteiyk tot den Minister van Arbeid, Handel
en Nyverheid hebben te wenden, onder opgaaf
van hunne woonplaats en met inzending van
eene geboorte-akte.
Om tot adjunct-yker te worden benoemd,
wordt de leeftyd van ten minste 18 jaar ver-
eischt, terwyl tevens uit een te zyner tyd in te
stellen onderzoek door den daartoe aan te wij
zen geneeskundige moet blyken, dat de gegadig
de een gezond lichaamsgestel bezit en vry li
van voor de uitoefening der betrekking hinder-
lyke gebreken.
Nadere inlichtingen worden desgewensebt ver
schaft door den inspecteur van het ykwezen, te
's-Gravenhage, Varkensmarkt la.
„HET BLONDE RIET".
Een nieuwe R. K. liedbundel.
wi> vernemen, verschijnt binnenkort
bij den uitgever H. Gianotten te Tilburg een
liedboekje, getiteld „Het blonde Riet" samen
gesteld en, voorzoover noodig, bewerkt door
Jop Pollmamn. Het bundeltje, dat In handig
zakformaat zal worden uitgegeven, bevat meer
dan 60 Nederlandeehe liederen en canons. Dat
een vrij groot aantal Kerstliederen zal worden
opgenomen, behoeft nauwelijks vermeld te
worden. Na de geestelijke liederen volgen „lie
dekens van minne", dan ernstige en ten slotte
boertige liederen.
Wat de canons betreft, werd om paedago-
gische redenen even afgeweken van de strenge
normen, die aan het lied (zoowel voor dein
tekst als voor de melodie) gesteld werden. Van
de opgenomen canons werd er slechts één uit
een anderen Nederlandischen bundel overgeno
men: alle anderen worden voor het eerst ge
publiceerd in een voor den practischen zang
bestemd bundeltje. Onder deze canons zijn er
twee die niet aan hooge eischen voldoen: deze
werden alleen opgenomen om den lust tot hèt
zingen van canons aan te wakkeren. Naar
graad van moeilijkheid volgen dan canons van
Valerius, een 17de eeuwsche canon van een
onbekend auteur, 3 canons van Sweelinck
(waaronder een z.g. dubbelcanon) en canons
van Clemens non Papa en Josquin de Prés.
Ook onder de liederen zijn er meerdere, die
voor den practischen zang in dit bundeltje'hun
„eersten druk" beleven. B.v.: het prachtige
lievelingslied van Jan Frans Willems: Wecb
op, Wech op", het avondliedje „Ohriste, du
biste lioht en de dach", het prachtige 15e
eeuwsche kerstlied „Dat scoenste kint es ons
geboren" met muziek van Lou Lichtveld; van
andere liederen werden betere teksten of be
tere melodieën gevonden.
BRANDWONDEN OPGELOOPEN.
Te Blezellnge liep het zoontje van R. ernstige
brandwonden op, doordat het spelende in aan
raking kwam met het nog smeuilende stroo, een
overblijfsel van den bij M. gewoed hebbenden
brand.
DE BEVORDERING DER
ONDER-OFFICIEREN.
Dezer dagen vergaderde de commissie B van
het Georganiseerd Overleg personeel Landmacht,
in welke vergadering het van den Minister van
Defensie ontvangen geheim ontwerp Bevorde
ringsvoorschrift voor het militare personeel be
neden den rang van officier werd behandeld
Van de zyde der onderofficieren werd medege
deeld, dat zy teleurgesteld waren in hun hoop,
dat het aangeboden ontwerp eene oplossing zou
brengen van het brandende bevorderingsvraag-
stuk, nu zoovele onderofficieren geen of vrywel
geen uitzicht meer hebben op eenige bevordering
Van de zyde der Regeeringsdelegatie werd
hierby opgemerkt
lo. dat het aangeboden ontwerp in hoofdzaak
slechts beoogt eene consolideering van den be-
staanden toestand, ln verband met het Militaire
Ambtenarenreglement;
2o. dat de Minister van Defensie geen perio
dieke bevordering wenscht en;
3o. dat de Minister wei nadere voorstellen wil
overwegen om nog meer functies open te stellen
voor hooger onderofficiersrangen wanneer de
noodzakelykheid daarvan zal blyken.
Vervolgens kwam aan de orde het vraagstuk
van de nieuwe rangsonderscheidingsteekenen oer
onderofficieren; zoowel de Minister als de Ver
eeniging „Sint Martinus" brachten eenige model
len ter tafel. By de uitvoerige gedachtenwisseling
bleek, dat men aan de modellen van „Sint Mar
tinus", eventueel, de voorkeur gaf, maar dat
thans het vraagstuk nog niet geheel rjjp werd
geacht voor het geven van een advies.
RADIOTELEFOONVERKEER.
In het radiotelefoonverkeer met Australië,
Oanada, Cuba, Mexico en de Vereenigde Sta
ten en in het scheepsverkeer zal voortaan
door de telefoniste van het kantoor Londen
worden gewaarschuwd 5 seconden voor het
einde van elke vol te betalen 3 minuten spreek
tijd en 30 seconden voor het einde van den
eventueel tevoren opgegeven vermoedelijken
spreekduur. In het laatste geval zal bovendien
seconden voor het einde de waarschuwing
time is up" worden gegeven.
De gelegenheid wordt opengesteld om in
Nederland ter post bezorgde niet aangeteekende
brieven en briefkaarten voor elke gewenschte
bestemming te verzenden met het luchtschip
Graf Zeppelin,' dat 17 dezer opnieuw een tocht
van Friedrichslnafen naar Pernambuco zal on
dernemen. De verzendingsvoorwaarden zyn
dezelfde als die voor den eersten tocht. De
correspondentie moet in dit geval niet voor
zien worden van een luchtpostetiket.
REMBOURSEMENTEN OP
LUCHTVRACHTZENDINGEN.
De K. L. M. heeft besloten met Ingang van
17 September, wanneer het eerstvolgende vlieg
tuig van Amsterdam naar Batavia vertrekt,
remboursementen op ludhtvrachtzendingen,
uitsluitend naar Nederlandsch-Indische bestem
mingen toe te laten. Aan de verzending onder
remboursement zijn enkele bijzondere voor
waarden verbonden, terwijl zendingen met be-
derfelijken inhoud niet onder rembours aan
genomen worden.
Voor de Vijfde Kamer der Amsterdamsoihe
Rechtbank had zich Donderdag 'n 29-jarigie mu
zikant ie verantwoorden, verdacht van diefstal
va.a tea auto. Ook was hem diefstal van ben
zins ten laste gelegd.
Cp 23 Februari was de man met eenige
vrienden uit. Zij zagen den auto staan en gin
gen er een ritje mee maken. Kort daarop wer
den zij aangehouden.
Verdachte zei de, 'dat hij nooit de bedoeling
had gehad diefstal te plegen; hij wilde slechts
een pleiziemtje maken
De eigenaar van den auto, als getuige ge
hoord, deelde deze meening en verzocht de
rechtbank „het er verder maar bij te laten.'
Verdachte was juist weer op den terugweg naar
den eigenaar geweest, toen hij werd gearres
teerd.
De Officier van Justitie, mr. Massink wees
er in zijn requisitoir op, dat het tegenwoordig
herhaaldelijk voorkomt, dat auto's worden weg
genomen om gratis autoritjes te maken. Spr.
nam aan, dat verd. inderdaad van plan was ge
weest om den auto terug te brengen. Hij eisch-
te een geldboete van 25 wegens diefstal van
benzine. Mr. Levenbach pleitte vrijspraak.
Uitspraak 24 September.
HET ZUNDERTSCHE DRAMA.
Voor de civiele Kamer van het Haagsche
Gerechtshof zijn Donderdag in hooger beroep die
pleidooien gehouden in de procédé van de wed
Van Meer tegen den Staat, in welk proces de
wed. Van Meer 50.000 schadevergoeding eischt,
wegens heit onrechtmatig doodschieten van
haar man, die caféhouder was te Zundert door
twee marechaussees in Januari 1927.
Deze vordering heeftt de rechtbank afge
wezen.
Namens appellante pleitte mr. Ntjslngh uit
Den Haag en voor den Staat mr. A. F. Telders
uit Den Haag.
De Procureur-Generaal zal 8 October con
clusie nemen.
BRAND.
Te Geldrop is de woning van den heer v. d.
Hurk, op 't Hout, totaal afgebrand. Oorzaak
onbekend, verzekering dekt de schade. Wegens
de kermis trok de brand enorme belangstelling.
Te Klein Linden bij Cuijk is het boerderijtje
der. wed. Hermens afgebrand. Vee en inboedel
werden gered. Verzekering dekt de schade.
Op de Kermis te Uden is bij afwezigheid
van den eigenaar de tent van 't rad van avon
tuur met den geheelen inhoud in de vlammen
opgegaan.
Te Sleeuwijk is een 16-jarig knechtje van een
voorbijvarend sleepschiip uitgegledlem, overboord
geslagen en verdronken.
Te Uliooben (gem. Baarle-Nassaiu) ging het
2-jarig kindje v-an den landbouwer A. H„ zoo-
als het wei -meer deed, vader roepen, die op
n na burl gen akker aan het werk was. Toen de
vader zonder de kleine meid terugkwam, ging
men zoeken en vond haar verdronken ln een
kuil, lange den wei naar vaders land.
AFWATERINGSKANAAL HELDEN.
Ingediend is een wetsontwerp tot overbren
ging van bet afwateringskanaal van de Noor
dervaart naai' de Maas ln beheer en onder
hond bij de gemeente Helden.
Sedert de totstandkoming van het kanaal
WesseinNederweert is het afwateringskanaal
voor de scheepvaart overbodig geworden en be
staat er, volgens de memorie van toelichting,
geen bezwaar het daaraan te onttrekken en
het, détor aanmerkelijke verlaging van het peil,
dienstbaar te maken aan de ontwatering van
de aangelegen cultuurgronden, die grootendeels
in de gemeente Helden zijn gelegen, waarom
voorgesteld wordt het kanaal hij die gemeente
ln beheer en onderhoud te brengen.
Alleen reeds wanneer men er zich reken
schap van geeft, hoezeer ons bedrijfsleven
grootendeels afhankelijk is van de omstandig
heden buiten de grenzen, dan kan het niet
verwonderen, dat het beeld van den algemee-
nen bedrijfstoestand en den stand der arbeids
markt ln het 2e kwartaal van 1931, hetwelk
door het Centraal Bureau voor de Statistiek
in de ter perse zijnde achtste aflevering
van het Maandschrift voor oogen wordt gesteld,
vele en daaronder diepe sporen vertoont van
de ongunst der tijden.
Zoo zien wij bij de nijverheid, dat in tal van
bedrijfstakken in een groot en eer groeiend
dan afnemend aantal fabrieken door onvol
doende orders slechts op min of meer beperkte
schaal gewerkt kon worden. In verscheidene
branches was ihkrlmping van personeel en
werkweek zelfs meer regel dan uitzondering.
Daarbij dient bedacht, dat verschillende fabrie
ken nog zooveel mogelijk in voorraad bleven
werken ondanks onzekere kans op afzetmoge
lijkheid. Bovendien leidde de te schaarsche
vraag naar vele producten tot een steeds fellere
concurrentie, zoowel hier als op de wereld
markt, waardoor afzet veelal nog slechts mo
gelijk bleek tegen prijzen, welke weinig of geen
winst lieten, menigmaal zelfs verlies gaven.
Deze omstandigheid werpt niet zelden ook een
schaduw op den toestand in de ondernemingen,
welke nog wel een voldoende bedrijvigheid ver
toonden, of waar zooals hier en daar door
seizoeninvloeden opleving geconstateerd
werd. Nu wil met de vooropstellihg van het
vorenstaande niet gezegd zjjn, dat er geen
ondernemingen zouden zijn aan te wijzen, waar
de bedrijfstoestand nog wel tot zij het Ook
dooreengenomen slechts matige voldoening
kan stemmen, maar dit deel der Industrie
wordt hoe langer hoe kleiner en als karakteris
tiek voor het geheel kan men niet anders zeg
gen, dan dat het bedrijfsleven een donkeren
tijd doormaakt. In den voor den tijd van het
jaar buitengewoon hoogen stand der werkloos
heid had dan ook de industrie een zeer groot
aandeel. Intusschen dient opgemerkt, dat de
ongunstige verhoudingen op de arbeidsmarkt
mede in de hand werden gewerkt door de voort
gaande concentratie en rationalisatie, van
welke ontwikkeling men ook de goede zyde
in het oog moet houden, n.l. dat zij de concur
rentiekracht verhoogt. In dit verband valt o.a.
tevens aan te stippen, dat in den laatsten tijd
nog wel niet over de geheele Unie, maar toch
gaandeweg meer ook getracht wordt tot een
beteren bedrijfsgamg te komen door wijziging
van de arbeidsvoorwaarden in voor de werk
nemers ongunstigen zin.
Ter illustratie valt b.v. te wijzap op den zich
accontuecrenden achteruitgang in de aarde
werkindustrie: in drie groote ondernemingen
in het Zuiden des lands bedroeg de personeel-
sterkte 1500 1600 man minder dan eind Juni
1930 en toch was er voor velen slechts werk
voor verkorte weken.
In de diamantindustrie is ingevolge schor
sing van den onlangs getroffen maatregel tot
algemeene productiebeperking weliswaar
van midden Mei af het bedrijf niet meer om
de andere week stopgezet, maar de zeer ongun
stige toestand ging inmiddels nog verder
achteruit en in de laatste week van Juni be
droeg op de ruim 5900 leden der organisaties
het aantal werkenden (als zoodanig genomen
zij die ten minste 1 dag werkten) nog geen
volle 800.
In den scheepsbouw nam, naarmate oude
orders afliepen, de slapte hoe langer hoe meer
zorgwekkende afmetingen aan; de personeel-
sterkte in 9 groote ondernemingen is sinds
einde Maart teruggeloopen van ruim 10.300 tot
bijna 8875 aan het eind van Juni, terwijl er
op dat tijdstip van het vorige jaar pl.m. 16.275
man werkten.
In de gloeilampen- en radio-industrie is de
werkgelegenheid over het geheel nog sterk af
genomen, vooral in de belangrijkste onderne
mingen (zoo daalde te Eindhoven de personeel-
sterkte van pl.m. 15.500 aan het eind van
Maart tot pl.m. 14.000 aan het eind van Juni,
d. i. pl. 6000 minder dan een Jaar geleden),
maar ook ln de meeste kleinere bedrijven.
Kwantitatief was de export van gloeilampen
pl.m. 37 pet. en die van radio-artikelen pl.m.
33 pet. kleiner dan in het 2e kwartaal van
1930.
By de kunstzijde-industrie was de uitge
voerde hoeveelheid garens In dit kwartaal niet
onbelangrijk grooter dan in het vorige en in
het 2e kwartaal van verleden jaar, terwijl de
gemiddelde waarde per K.G. ln deze perioden
resp. bedroeg 2.01, 2.15 en 2.92. Bij be
schouwing van deze daling moet men er echter
rekening mede houden, dat ook de kostprijs ge
daald is, in welk verband valt te wijzen op
de met succes gedane pogingen tot steeds ver
dere rationalisatie. Intusschen komt de neer
drukkende invloed daarvan op de werkgelegen
heid in de personeelcijfers sterk naar voren,
vooral bij het grootste bedrijf, waar eind Juni
bijna 2500 man minder werkten dan een Jaar
geleden.
ERNSTIGE VAL
Te Etten is de landbouwer p. L. hij het pluk
ken van peren gevallen en op het hoofd terecht
gekomen. Hij brak een der halswervels en is
naar het ziekenhuis te Breda overgebracht.
Zijn toestand is ernstig.
Een zeldzame ontdekking der excursisten,
'■'an den Broek, een 95-jarige ge pension
neer de arbeider op de weverij van Elias te
YalkenswaardDe oude baas komt nog
graag eens pp de fabriek kijken.
