r^^«antwoordte
5- rsiȕ
FEUILLETON
NEDERL. FORD AUTOMOBIEL.
SPORT EN SPEL
LUCHTVAART
VOETBAL-BESPIEGELING.
ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1051
RADIO-PROGRAMMA
Steeds goede bedrijfsresultaten. Vertrouwen in de toekomst.
Voorraden minimaal.
„h,V«
7 "r^^rwat betreft producti,
halve jaai i»®1
KON. NEDERL. HOOGOVENS.
UITVOER VAN RADIO-TOESTELLEN.
ONZE GLOEILAMPEN-EXPORT.
zelf een antenne
HEDENDAAGSCHE MUZIEK.
R. K. F.
K. N. V. B
INTERN. LUCHTVAARTCONGRES-
MARKTBERICHTEN.
- A. VON LANKA.
ZONDAG 20 SEPTEMBER.
Huizen (298 M„ 1004 K. H.) 8.30 NCRV.
9.30—5 KRO., 5.00 NCRV-, 7.45—11.00 KRO.
8.30—9.30 Morgenwijding; 9.30—10.45 Gramofoon
platen; 10.45—12 Uitz. Hoogmis uit de kerk der
Paters Capucynen te Amsterdam; 121.30 KRO-
sextet1.30—2 Godsdienstonderricht voor oude
ren door prof. D. Bont; 2-2.30 Huldiging mgr.
Poels te Heerlen: 2.30-A.30 Kerkel. Harmonie
..St. Joseph" te Weert; 4.30—5 Ziekenhalfuurtje
5.00 Orgelbespeling door A. de Wal; 5.50 Prot.
Kerkdienst. Hierna tot 7.45 gewjjde muziek7.45
Prof. HeezemansKatholieke propaganda in
het Zuiden"8.10 Voetbaluitslagen der R. K. F.
8.15—10.40 KRO-orkest; ca. 9.30 Vaz Dias; 10.40
^-11 Epiloog. Klein koor o.l.v. J. H. Picckers.
Hilversum (1875 M., 160 K. H 1 8.30—10
VARA., 10—12 VPRO., 12.00 AVRO., 5—8 VARA..
812 AVRO. 8.30—8.45 Gymnastiek; 8.50 Post
duiven- en voetbalberichten9.00 Tuinbon whalf-
uurtje; 9.30—10 Gramofoonplaten10.00 VPRO.;
12.00 Gramofoonplaten; 12.151 AVRO-octet.
Soloviool Boris Lensky; I—1.15 Piano-solid oor
Pm-rr® Ta 9' J. 5~2 Vervolg octet; 2.00 Boeken-
halfuurtje, 2.30 Gramofoonplaten; 3.00 Dr. C. H.
I-^erl?en van Michael Faraday;
3-30 4 Kamermuziek door het Hnll stri-ikkwar-
tet; 4.00 Causerie; 4.30-4.55 Kon ^s Hertogen-
uurtje m6 006VTr a' 4f5 Vaz Dias; 5.00 Kinder-
Wins 'nlano Y met medew. van D.
SOOriTnL Waleson viool, voordracht;
Viool I -ir l° Omroeporkest. A. Poth
ooi. G. de Vries voordracht. De Fisk Jubilee
ngers; 10.30 Voordracht door L. de Vries; 10.45
Kovacs Lajos en zyn orkest.
_=jP a n t r y (1554.4 M„ 193 K. H.) 4.20 Le
zing, 4.35 Orkest, W. Temple tenor; 5.50 Noraa
■Drewett piano, G. de Gresz viool; 6.20—6.35 Le
zing; 9,io Berichten; 9.2510.50 Orkest, D. Lab-
bette sopraan.
p a r y s („Radio-Paris" 1725 M„ 174 K. H->
8.05 Gramofoonplaten 12.20 Kath. Morgenwijding;
1.20 en 6.20 Gramofoonplaten; 7.50 Circus Radio-
Paris; 8.20 Orkest en solisten.
Kalundborg (1153 M„ 260 K. H.) I2-25
1.20 Orkest; 2.202.50 Gramofoonplaten; 3.20
5.20 Orkest en zang; 8.2010.20 Orkest, zang en
toespraken; 10.30—11.20 Orkest; 11.20—12.50 Dans
muziek.
Brussel (508.5 M„ 590 K. H.) 5.20 Ork®sli
6.35 Gramofoonplaten; 8.20 Orgelconcert;
Orkest en zang.
(338.2 M„ 887 K. H.) 5.20 Orkest; 6.35 Gramo
toonplaten; 8.20 Orkest.
Langenberg (473 M„ oa» *-■
8.20 Orkest; 8.20 Gramofoonplaten; 10.50 ore
concert; 11.50 Bach-cantate. Orkest en Tn
herkoor; 1.20 Orkest; 2.50 Handbal wedstij"
West-DuitschlandBrandenburg; 8.20 „Tos
opera van Puccini. Daarna tot 12.20 dansmu
Z e e s e n (1635 M., 183.5 K. H.) 7.20 0rk®sïi
8.20—9.15 Berichten; 10.25—11.50 Lezingen, tr.ou
'Ro nVi novito+o ni a at* lat lYiein U/G Die
634
K. H.) 7.20—
acii-cauiabo uomisLua uci zou T)j
.50 Concert; 3.00 Liederen; 3 50 Honied m
soldaten" van J. Lenz; 4.50 °rk„ „rette in
Lezingen; 8.20 „Bruder Straubinger |!erichten.
3 acten van Edmund Eysler
daarna tot 12.50 dansmuziek.
10.35
MAANDAG, 21 September.
m/u. K H.) Uitsl. NCRV.-
Hulzen (298„^.Schriftlezing; 8.15-9.45
Uitzending: 8.00-^15 dienst; 11.00 Chr.
gTamofoonplaten"i.0 *£0onplaten12.00—12.15
lectuur; 11.30145 orgelconcert Jan
politieberichten 4^ ten. 2 (K) ui£zending voor
Zwart; 1.45 gramof°A1j_ Herwig. Herfstbloeiers
scholen, 2-3^~fianten3.15 knipcursus; 3.45 zen
onder de vaste ziekenuurtje5.00-8.30
deiwerzorgi »b'laasinstrumenten6.30 verteluurtje
kwintet 7 voor(jracht7.30 politieberich-
7 45 persberichten Ned. Chr. Persbureau;
Ten MDDtr Q
9qoL_10.45 NCRV. klein-orkest9.00 dr. H,
Rutgers: De wereldfederatie der Chr. Studenten
verenigingen; 10.00 Vaz Dias; 10.4511.30 gramo
foonplaten.
Hilversum (1875 M., 160 K. H.) Algemeen
programma verzorgd door de VARA: 6.457.00
en 7.307 45 gymnastiek8.00 gramofoonplaten
10.15 voordracht Co Arnoldi; 10.30 voor de zie
ken; 11.30 gramofoonplaten; 12.00 VARA-septet
en gramofoonplaten; 1.45 pauze; 2.15 voordracht;
3.00 piano-recital door Bep Tjomsma; 3.30 P. J.
Kers: Vegetarische keuken; 4.00 en piano, resp.
Paul Clemens en Joh. Jong; 4.30 voor de kinde
ren- 5.15 VARA-orkest; 6.00 zang en piano, resp.
Frans v Schoot en C. Hinderdael; 6.20 orkest;
7.00 „Schoentjes" een schoenenwinkelhistorie naar
den een-acter van Joh. W. Broedelet, op te voeren
door Willem van Capellen en Marie Sternheimi-
Haye; 7.30 orkest; 8.00 La Damnation de Faust,
Berlioz, zangvereeniging De Stem des Volks, afd.
Rotterdam o. 1. v. H. Aaltink, Utr. Sted. Orkest
met medew. v mevr. J. Hendriks-Zalsman
(sopraan!, C. v. Munster (tenor), W. Ravelli
(bariton) on A. Funke-Kupper (bas). In depauze
toelichting door dr. v. Overbeek; 11.00—12.00 gra
mofoonplaten.
Daventry (1554.4 M„ 193 K. H.) 11.05-11.20
lezing- 12 20 A. Pallas (mezizo-sopraan), met
Erse Trio- 135 orkest; 2.20 gramofoonplaten; 2.45
school uitz 4.05 Yvonpe Morris (cello), Hinda
Phirnós (piano)4.35 orkest; 5.35 kinderuurtje
6 20 berichten6.50 piano-recital7.10 lezingen
8 20 toespraken en concert ter gelegenheid van
de Michael Faraday-herdenking in Queen's Hall
te Londen; 9.20 berichten; 9.35 vervolg Faraday-
herdenking; 11.00 berichten; 11.0512.20 dans
muziek.
Parjjs (Radio Paris 1725 M„ 174 K. H.) 8.05,
12.50 en 6.5Ö gramofoonplaten; 8.20 radio-tooneel;
905 strijkkwartet en gramofoonplaten; 9.50 zang,
ptrjjkkwartst, piano-soli en gramofoonplaten.
even o-P 'jn
1, [s da
no 15 September richten wij het volgende
Fordfabrieken teRoUeMam.
„Naar aanleu g ter(Jam van de aan-
llng ter ^rd-falvieken zondt U ons
huidige'' koersdaling ter beur» ge-
weitigd momenteelen gang van zaken
by het bedrijf? resuUaten over het eerste
afzet en rrUsv®7 0 omstandigheden e.i
voor n»
fc-sime-iKte maanden van 19ol.
^Hoe vordert de bouw van de fabrieken
Anisterdaim en wanneer zal het bedrijf over.
kunnen worden
nog
te
geptoTStS el" 'een ernètigé concurrentie te ver
van de goedkoope Duitsche wagens,
de Nederlandsche markt worden
5.
wachten
welke thans op
g6fÏ?rnet het oog op de tot nu toe behaa:-
do re=ultaten een handhaving van het dividend
TJr 1931 verwacht worden of zal de nieuw-
!!!w te Amsterdam extra afschrijving en re-
qprveerin-g vorderen zoodat een dividend,vei a-
o-ing »««r waarschijnlijk lijkt?
7 Werkt de maatschappij nog steeds op volle
capaciteit en hoe staat het met eventueel® pro
ductie in voorraad?''
Van de directie der Nederlandsche Ford
Automobiel Fabriek ontvingen wij naar aaniei-
ding hiervan het volgende schrijven:
"tvij kwamen in het bezit van Uw schiij
yen van den 15den dezer, waarin U ons ver
zoekt U antwoord te geven op een reeks van
vragen, naar aanleiding van de koersdaling op
de Beurs te Amsterdam.
Deze koersdaling is over de geheele linie
merkbaar en wordt naar bet blijkt veroorzaakt
door op groote schaal opereerende baissiers, die
In den wind verkoopen en niet leveren of stuk
ken huren, welke gewoonlijk toebehooren aan
personen die deze stukken in onderpand hebben
gegeven.
Dit nu heeft schijnbaar «net alle aandeelen
plaats en ook de aandeelen Nederlandsche
Ford Auromobiel Fabriek hebben daardoor
koersverlies geleden.
Was heit, dat alleen de aandeelen Neder
landsohe Ford waren gedaald dan was er wel
licht iets voor te zeggen, dat onzerzijds een
verklaring wordt gegeven omtrent den gang
van zaken bij onze Maatschappij.
Waar het thans het bovenomschreven spel
letje geldt, is dit toch eigenlijk overbodig.
Zooals -bekend mag worden verondersteld
heeft de Nederlandsche Ford Automobiel Fa.
briek en haar voorgangster de Ford Motor
Company of Holland in de jaren van haar 'be
staan steeds goede bedrijfsresultaten verkre.
gen. Wij zijn erin geslaagd een groote clientele
te verkrijgen aan wie wij het danken, dat ook
dit jaar wederom goed ie.
De vroeger gepubliceerde jaarverslagen heb
ben duidelijk onze krachtige positie aange
toond en wij gelooven te kunnen volstaan met
te verklaren dat de positie van onze Maat
schappij goed is en dat wij de toekomst met
vol vertrouwen kunnen tegemoet zien.
Uw vragen nr. 1, 2 en 3 meenen wij hiermede
voldoende te hebben 'beantwoord.
Vraag 4. De -bouw van oruze fabriek te Am.
sterdam is aanbesteed. Dit doet echter niets
ter zake, daar onze zaken goed gaan, onver
schillig of wij in de oude of in de nieuwe fa
briek werken.
Vraag 5. Zooals bekend mag worden veron
dersteld geeft bet grootste gedeelte van het
Nederlandsche publiek de voorkeur aan onze
producten.
Vraag 6. Dividend cijfers over bet jaar 1931
kunnen wij U natuurlijk nog niet verstrekken.
Vraag 7 Onze Fabriek werkt nog steeds op
volle capaciteit en wij hebben onze activiteit
zelfs nog belangrijk uitgebreid. Daar de pro
ductie gelijken tred houdt met den verkoop
zijn onze voorraden minimaal".
Kalundborg (1153 M, 260 K. H.) 12.25—2.20
orkest; 3.50—5.50 orkest en zang; 8.20—9.20 her
uitzending van'de Faraday-herdenking te Londen;
9.20-9.40 vocale-duetten9.55—10.20 gramofoon
platen; 10.35—11.20 kamermuziek.
Brussel (508 5 M„ 590 K. H.) 5.20 orkest;
6.35 gramofoonplaten; 8.20 orkest en cello-soli;
9.20 herfst-programma, orkest en solisten, decla
matie.
(338 2 M 887 K. H.) 5.20 orkest; 6.50 gramo
foonplaten; 8.20 orkest; 9.35 piano-recital; 10.05
orkest.
Langenberg (47 3M„ 634 K. H.) 7.25, 11.00
11,20 en 12.20 gramofoonplaten; 17.25 orkest;
5.20 gramofoonplaten; 8.20 licht orkest; 8.50 9.35
feest van de Duitsche Buhnengenossenschaft; 9.35
vervolg concert; 10.50 dansmuziek uit Londen.
Z e e s e n (1635 M„ 183.5 H. K.) ca. 7.0Ü-—7.50
gramofoonplaten; 10.30 uitz. v. scholen; 10.55 en
12.20 berichten12.25 uitz. voor scholen12.50 gra
mofoonplaten 1.152.20 berichten2.203.05
gramofoonplaten; 3.05—4.50 lezingen ;4.50 concert;
5.50—8.20 lezingen; 8.20 piano-voordracht; 8.50
feest der Duitsche Buhnengenossenschaft; 9.45
tooneelcabaret10.40 berichten en vervolgens tot
12.50 dansm uziek.
In Augustus weer gestegen.
De Nederlandsche uitvoer van radio-toestel
len etc. bedroeg, volgens opgave van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek, in Augustus
1931 457 (v. m. 353, v. j. 675) tons ter waarde
van 2.605.000, v. m. 1.744.000, v. j.
4.336.000).
Over de eerste zeven maanden van 1931
beliep de uitvoer 5.241 tons ter waarde van
29.124.000 tegen 6203 tons ter waarde van
39.325.000 in de overeenkomstige periode
van 1930.
Mag men
plaatsen?
In Duitschland komen, behalve storingspro
cessen ook andere radio-gevallen steeds meer
voor het gerecht. Zoo werd kortelings door een
huiseigenaar aan een radio-luisteraar den eisch
gesteld, dat deze zijn antenne door een vakman
zou doen plaatsen. De luisteraar wenschte niet
de kosten hiervan op zich te nemen en wendde
zich tot den rechter om de rechtvaardigheid
van dezen eisch te beoordeelen. Deze stelde hem
in het gelijk, .zoodat de radio-luisteraars gerust
zelf hun antenne kunnen bouwen.
In de voorschriften van het Verband Deut-
scher Elektrotechniker voor buiten-antennes is
met den bouw van antennes door leeken reke
ning gehouden en zjjn hiervoor speciale, voor
eenieder begrijpelijke aanwijzingen gegeven.
TILBURGSCHE BIJEN- EN HONING-
MARKT.
De Tilburgscïïe najaarsbijen- en honing-
markt zal worden gehouden op Zaterdag 19
September; de bijenmarkt op het Sportpark
aan den G-oirlescheweg en de honingmarkt in
de Boterhal, vlak naast het Stadhuis. De mark
ten worden geopend resp. om 9 en om 9% uur.
Aangevoerd worden bijenvolken in korf en
kast, raathoning, slinger- en pershoning,
was enz.
Verdere daling in Augustus.
Volgens opgave van het Centraal Bureau
voor de Statistiek bedroeg de Nederlandsche
uitvoer van metaaldraadgloeilampen in Aug.
1931 1.565.100 (v. m. 2.114.000. v. j. 5.951.100)
stuks ter waarde van 736.000 (v. m.
1.042.000, v. j. 2.865.000).
Over de eerste acht maanden van 1931
daalde de uitvoer in vergelijking met de over
eenkomstige periode van 1930 van 33.983.600
stuks ter waarde van 15.594.000 tot 20.116.600
stuks ter waarde van 9.417.000.
De Nederlandsche Vereeniging voor Heden-
daagsche Muziek geeft in dit seizoen te Am
sterdam, Utrecht en den Haag wederom een
aantal concerten en studie-bijeenkomsten. De
afdeeling Amsterdam heeft twaalf avonden
voorbereid in den loop waarvan noviteiten vun
Nederlandsche en buitenlandsche componisten
zullen worden uitgevoerd.
Verschillende buitenlandsche ensembles o.a.
de Kasseier Madrigal Vereinigung onder leiding
van Bruno Sttlrmer, het Waleson-strijkkwartei
en een aantal bekende Nederlandsche solisten
zullen aan bovengenoemde avonden hunne
medewerking verleenen.
Saldo winst 111.485 (v.j. 441.857.)
Aan het jaarverslag over 1930—1931 de; Kon.
Nederlandsche Hoogovens en Staalfabrieken is
het volgende ontleend:
De bedragen, welke voor afschrijvingen zjjn
uitgetrokken, zjjn door commissarissen vast
gesteld.
Wjj mogen vaststellen, dat de eerste ontwikkë-
lings-phase van ons bedrjjf thans Is afgesloten,
n.l. de verwerking van ertsen tot ruwjjzer in 2
hoogovens, waarbjj de bjjproducten en de vrij
komende gassen bjjkans volledig benut worden.
Wjj zjjn van oordeel, dat het geen aanbeveling
verdient aan onze onderneming als producent
van ruwjizer voor den verkoop een grootere uit
breiding te geven. De rol die wjj als exporteur
van ruwijzer vervullen is reeds zeer belangrijk.
De productie-capaciteit van 2 hoogovens (de
derde in reserve) bedraagt ca. 275.000 t.on ruw
jjzer per jaar, waarvan slechts ca. 50.000 ton
in Nederland geplaatst kunnen worden. Als
exporteur van ca. 225.000 ton ruwijzer per jaar
zjjn wij een van de voornaamste leveranciers
geworden op de wereldmarkt.
Ofschoon de gassen, die bjj het bedrjji met
2 hoogovens ontstaan, volledig benut worden,
betreuren wjj het nog altjjd dat het meest econo
mische gebruik van onze kooksovengassen. n.l.
voor huishoudeljjk gebruik, geen grooteren om
vang heeft aangenomen doordat de groote ge
meenten in den omtrek haar poorten voor ons
gesloten hebben gehouden. Daartegenover staat,
dat het ons voldoening mag geven dat voor het
gasvraagstuk niettemin een logische oplossing
kon worden gevonden en wel in samenwerking
met de Bataafsche Petroleum-Mjj. (het Stikstof-
bedrjif) én met de Provincie (de nieuwe P.E.N.-
centrale). Ook de verdere verwerking van onze
teerproductie, welke door de N.V. Teerbedrjjf
Uithoorn geschiedt, berust op samenwerking.
De toekomstige ontwikkeling van ons bedrijf
moet liggen in de richting van een verdere
verwerking van het ruwijzer tot gegoten voor
werpen en/of tot staal en walsproducten. Langs
dien weg zal ook ons bedrjjf van toenemende
beteekenis worden voor de verzorging van de
Nederlandsche markt.
De grondslag voor een verdere ontwikkeling
in de aangegeven richting, n.l. dat wjj goed
en goedkoop ruwjjzer kunnen fabriceeren, is
aanwezig.
De totale ruwjjzerproductie gedurende het
verslagjaar bedroeg 266.708 ton. Hiervan ver
kochten wjj in Nederland 40.632 ton.
De kooksproductle gedurende het verslagjaar
bedroeg 285.100 ton.
De centrale werkte bevredigend. Aan derden
Werden afgeleverd 40.278.000 kWh en 32.353 ton
stoom.
Ons bedrjjf wist zjjn productie te handhaven
op nagenoeg hetzelfde niveau van de beide
voorafgaande jaren.
Financieel is het resultaat van ons wefk na
tuurlijk allerminst bevredigend.
In een bedrjjf als het onze is het onvermijde
lijk, dat een groot gedeelte van de grondstoffen,
die voor het smeltproces noodig zjjn, tjjdig wordt
gekocht. Daar bovendien in het jaar 1929 een
zoo groote vraag naar ertsen bestond, dat het
zeer bezwaarljjk was de gewenschte soorten te
verkrijgen, ontstond een algemeene drang om
door contracten van langeren duur zich althans
van een gedeelte der ertsbehoefte vooruit te
verzekeren. De geweldige depressie, die daarna
inzette, trof dus de meeste bedrjjven en ook
het onze op een moment kort nadat belangrjjke
grondstoffenverplichtingen waren aangegaan.
Tegenover de scherpe daling van de opbrengst
van het geproduceerde ruwijzer staat, dat het
benutten der bjjproducten gelukkig goede vorde
ringen heeft gemaakt. Daarnevens worden be
zuinigingsmaatregelen met kracht toegepast.
Deelneming in aanverivante
ondernemingen.
Nederl. Staalfabrieken v/h. J. M. de Muinck
Keizer
Ook over het boekjaar 1929/1930 kon geen
dividend worden uitgekeerd. Uit den aard der
Zaak ondervindt ook dit bedrjjf sterk den in
vloed van de depressie.
Soc. An. Carrières de Namêche:
Het dividend dat over 1930 werd uitgekeerd
bedroeg 11 pet.
Ook Carrières de Namêche ondervindt de ge
volgen van de moeiljjke tijdsomstandigheden in
toenemende mate. De goede kwaliteit van haar
product dat bjj uitstek geschikt is voor de ver
vaardiging van kalkzandsteen, helpt haar echter
voorloopig op bevredigende wjjze aan de moei
Ijjkheden het hoofd te bieden.
Vereinlgte Stahlwerke.
Nereinlgte Stahlwerke declareerden over het
fr°ekjaar 1 October 1929/1930 4 pet. dividend.
He Vereinigte Stahlwerke als grootste Duitsche
onderneming staan in het midden van den storm
en hebben de productie van jjzer en staal tot
minder dan de helft van het normale moeten
beperken. Ook de productie van kolen kan slechts
in beperkte mate worden voortgezet. Niettemin
zijn wjj overtuigd, dat de innerljjke kracht van
de Vereinigte Stahlwerke tegen deze moeilijk
heden opgewassen is en dat de onrendabele
periode, die deze onderneming thans doormaakt,
haar intrinsieke waarde niet aantast.
Over het boekjaar 1 October 1930/1931 mag
geen dividend worden verwacht.
CementfabriekIJmuidcn (Cemij).
Zooals reeds vermeld, namen wjj zoowel als
de Eerste Nederlandsche Cement Industrie N.V.
(Ene!) te Maastricht, elk voor de helft deel in
het kapitaal van de CementfabriekIJmuiden
N.V. De Cemjj zal hoogovencement en ijzer
portlandcement produceeren, haar productie
capaciteit bedraagt 100.000 ton 's jaars. Met den
verkoop der productie is de Verkoop-associatie
Enci-IJmuiden N.V. (Amsterdam) belast, in
welker kapitaal de Cemjj voor 25 pet. heeft deel
genomen.
Mij- tot Expl. van Kooksovengassen
(Mekog).
Het boekjaar 1930 leverde een bevredigend
bedrjjfs-oversohot op, dat geheel voor afschrij
vingen werd bestemd.
De Mekog is in staat binnen ruime grenzen
naar verkiezing haar stikstofproductie in den
vorm van ammoniak-stikstof of in den vorm
van nitraat-stikstof aan de markt te brengen
en staat daardoor sterker in dezen strjjd dan de
meeste andere bedrjjven.
De verlies- en winstrekening heeft na af
schrijving en rekening houdende met de onver
deelde winst van het vorige jaar een voordeelig
saldo van 111.485. Hieruit kan 4 pet. over het
cumulatief preferente aandeelenkapitaal worden
uitgekeerd, Lerwjjl dan het overschot van 86.485
naar nieuwe rekening kan worden overgebracht.
De verlies- en winstrekening over het boekjaar
1 April 1930—31 Maart 1931 vermeldt in het
debet; Interest j 1.0.104 (19.139), afsehrjjving
1.233.754 (1.584.451), saldo-winst 111,485
(441.857), reserve tegen loopende grondstoffen-
contracten (400.000) en in bet
credit Onverdeelde winst vorig jaar
416.856 (416.857), voordeelig saldo bedrjjfs-
rekening 311.175 (979.858), exploitatie grond
bezit en woningen 21.634 22.227), baten uit
deelneming in aanverwante ondernemingen
685.677 (1.026.505).
GENERAAL MAJOOR L. F. DUYMAER
VAN TWIST.
30 jaar Tweede Kamerlid.
Het Tweede Kamerlid, de gepeasdon.neerde
Generaal-maj-oor L. F. Duymaer van Twist heeft
gisteren den d>ag herdacht waarop hij voor
30 jaren voor het eerst tot lid der Tweede
Kamer werd gekozen. De heer Duymar van
Twist mocht op d-ezen dag, vooral van Anti.
revolutionaire zijde, vele blijken van belang
stelling ondervinden. aMar ook in wijder kring
heeft men den jubilaris willen huldigen. Zoo
ontving hij een bloemstuk van den Bijz. Vrijw.
Landstorm e<n verder o.m. van het Centraal
Comité van A. R. Kiesvereenigingen en van de
A. R. Kiesvereeniging te 's Grav-enlhage.
dag reeds met een drietal wedstrjjden werd inge
zet, wordt thans gecontinueerd met een volledig
programma. In Leeuwarden vinden opnieuw twee
ontmoetingen plats, waarvan het treffen tusschen
de beide oude clubs, Frisia en Be Quick, wel het
meest belangwekkend genoemd mag worden.
FV.C. speelt thans op eigen veld maar met ae
Veends.mmers op bezoek ziet het er kwaad voor
de babies uit. In Meppel opent Alcides het sei
zoen met een wedstrjjd tegen Leeuwarden. In
thuiswedstrijden speelt Alcides vanouds op haar
best en het zou ons niet verwonderen, wanneer
de punten daar in Drente bleven Uiteraard trekt
de strjjd in Assen bjjzondere belangstelling.
Achilles heeft het Velocitas steeds lastig weten
te maken achter het Asser Bosch, en de oude
Drentsche club is den vorigen Zondag met een
fraaie zege op Alcides begonnen. Daarbjj worden
eenige wjjzigingen in de Asser ploeg verbeterin
gen genoemd. Ook de Groningcche kampioenen
hebben hun elftal echter veranderd, en zeker
niet ten kwade. Met den oudsten de Wolf weer
in de backlinie, Brink op de spilplaats, en de op
stelling van enkele fanatieke jongeren als Heide
veld en Fransen komen de gasten met een elftal,
dat tot beste dingen in staat is en ook Achilles
tenslotten wel te sterk zal bljjken. G.V.A.V. en
Friesland ontmoeten elkaar voorts in het Gro-
ningsche Sportpark.
SCHAAKTORNOOI TE BLED.
Bjj het uitspelen der afgebroken partijen ver
loor Bogoljubow van Niemzowitsch. Hjj won
daarentegen van Pirc, die niet eens verder wilde
spelen; zjjn partjj tegen Vidmar werd remise.
De laatste maakte eveneens remise met Kash-
dan. TaitakowerAljechin werd na 90 zetten
remise. Deze partjj heeft meer dan 11 uur ge
duurd. Flohr won van Spielmann.
In de 18de ronde won Bogoljubow reeds na 19
zetten een koninginne-gambiet van Flohr, die op
vallend zwak speelde.Kostich verloor van Vid
mar. Maroczy accepteerde bjj den 32sten zet een
remise-aanbod van Niemzowitsch. De Italiaan-
sche partjj SpielmannTartakower eindigde na
levendigen strjjd onbeslist. Het koninginne-gam
biet Aljechin tegen Colle werd in voor den Belg
hopelooze positie afgebroken. Ook de partjjen
Kashdan—Pirc en StoltzAsztalos werden afge
broken. Wit staat in beide gevallen gunstiger.
De stand na de 18e ronde is
Aljechin 15, Kashdan 10)4 en 1 a- P-. Bogolju
bow 10%, Vidmar 10, Niemzowitsch 9%, Spiel
mann 9, Flohr en Maroczy 8%, Stoltz 8 en 1 a. p.,
Kostich 8, Asztalos 7% en 1 a. p„ Tartakower 7,
Colle 6%, Pirc 5%.
Het spel gaat beginnen Xerxes,
de benjamin Weinig houvast
voor voorspellingen
Het spel gaat weer beginnen. Morgen draa.t
met competitie-rad en worden de voetballers op
officieel bevel weer achter het „bruine monster
aangestuurd. Laten we hopen op een gunstig
verloop van het seizoen zonder geharrewar tus
schen clubs, aftrek van winstpunten, stakingen
en conflicten, die een geregelde afwerking van
het programma verhinderen.
De Federatie-competitie begint nog niet op
volle kracht. Afdeelmg A brengt 10 ploegen in
het veld. Valkenburg ontbreekt nog op het appel
terwjjl Kerkrade en S.V.B. nog moeten beslissen
wie vann beide als opvolger van O.V.C. het Wal
halla der eerste klasse zal mogen binnentreden.
Afdeeling B heeft slechts twee wedstrjjden.
Deze sectie is tot 10 clubs uitgebreid; Union is
helaas niet weergekeerd wegens degradatie. Geel
Zwart is voorwaardelijk toegelaten en tusschen
Brabantia en Hees moet er nog om gevochten
woraen.
De eerste klasse C gaat nog niet in zee. Deze
zal dit seizoen niet minder dan 12 clubs bevatten
op verzoek der vereenigingen kan hier echter m
twee groepen gespeeld worden. Als nieuwelingen
figureeren hier Denekamp, Altior en Zwolle. Al
dus een massa-prornotie
In D wordt R.K.A.V. opgevolgd door Santpoort,
dat morgen den vuurdoop ondergaat op eigen
terrein tegen V.I.C. Het programma telt hier
drie wedstrjjden.
In E komen 6 clubs uit. Hier is Lisse vervan
gen door de Spartaan.
Het heeft voorloopig geen zin de diverse ont
moetingen stuk voor stuk aan een beschouwing
te onderwerpen. Er valt over de krachtsverhou
ding nog weinig te beweren en we kunnen voor
morgen dan ook gereedeljjk naar het gepubli
ceerde programma verwijzen.
In verband met het Internationaal Luchtvaart
congres, dat dezer dagen te Boedapest is gehou
den, vernam het Nederl. Correspondentie Bureau
van den Nederlandschen gedelegeerde op dat
Congres, den heer D. J. de Vries, chef buitenland
van de K. L. M„ de volgende bjjzonderheóen
Het Congres, dat slechts voor een ge leelte
openbaar was en dat voor het overige in besloten
zittingen werd gehouden, heeft allerlei zaken
behandeld, welke ten doel hebben het internatio
nale luchtvaartverkeer te bevorderen en punten
van verschil tusschen de verschillende landen op
te lossen. Diverse juridische kwesties werden
besproken, evenals het vraagstuk voor de lucht
post en van de exploitatie der nachtluchtpost-
ljjnen.
"Op het Congres bleek, dat in de meeste landen
overeenkomsten bestaan met de spoorwegen voor
gecombineerd vervoer. Men kan in het buitenland
op het kleinste stationnetje goederen afgeven,
welke op één vrachtbrief gedeelteljjk per trein en
gedeelteljjk per vliegmachine vervoerd moeten
worden. In Nederland bestaat echter zulk een
overeenkomst met de spoorwegen nog niet. Po
gingen zullen worden aangewend om ook hier te
lande in dit opzicht iets te bereiken. Voorts
vormden een zeer belangrjjk element op het
Congres de besprekingen om bjj de luchtvaart
zooveel mogeljjk tot normalisatie te geraken, tn
verband met het steeds wisselende aspect, dat
de jonge luchtvaart nog biedt, het steeds weer
construeeren van nieuwe modellen, maakt nor
malisatie hier echter bjj zonder moelljjk; ernstige
pogingen zullen daartoe echter worden aange
wend,
Te Berljjn zal eind Januari een dienstregelmgs-
conferentie gehouden worden.
Den heer de Vries werd tenslotte nog gevraagd
naar de bedrjjfsuitkomsten van de K. L. M„ la
verband met de heerschende malaise.
Daarop deelde hjj mede, dat, hoewel er in uez©
tüden veel minder gereisd wordt dan anders, de
luchtvaart daar geen hinder van ondervindt.
Zoowel in het buitenland als bij onze eigen Mij.
blüven de bedrjjfsuitkomsten niet beneden de
verwachting. Ware er geen malaise, dan zouden
de toestellen ongetwijfeld te kiein zjjn geworden.
Tenslotte vernamen we nog, dat de Zweedscne
luchtvaart-mjj.die met de K. L. M. «amen den
dienst Amsterdam—Malmö vice-versa vliegt, be
sloten heeft de Junker-vltegtuigen, welke tot nu
toe door die My. gebruikt werden, te vervangen
door Fokkers van het type F VII, dat in lucht
faartkringen als het tegenwoordige standaaxd-
tppe wordt beschouwd.
De K.N.V.B. zendt al zyn 50 eerste klassers het
veld in. De nieuweling van Afdeeling I, West-
Frisia, wordt naar Hilversum gedirigeerd om 't
Gooi te bevechten Ajax, de kampioen van Neder
land, opent het officieele seizoen met een thuis-
wedstryd tegen H.B.S. Sparta begint op eigen
terrein met een kamp tegen R.C.H. Voor de
overige wedstryden zie men het programma.
Xerxes, de benjamin van II, moet zyn eerste
geluk in Dordrecht tegen D.F.C. beproeven. Te
Rotterdam trekt Hilversum tegen Feyenoord op
Het Oosten krygt vooral een aantrekkeljjken
ëkamp bjj Z.A.C.—Heracles in Zwolle, waarbij
we de Almeloërs favoriet voor de zege nemen. In
de overige ontmoetingen lyken ons de kansen der
thuisclubs beter behalve ie Wageningen, waar
P.E.C. zich kan doen gelden.
Voor het Zuiden is wel de wedstrjjd te Breda
tusschen N.A.C. en P.S.V. de aantrekkelijkste
te achten. Bleyerheide opent met een thuiswed-
stryd, waarby de Valk als gast en waarschynlyk
tevens als slachtoffer fungeert.
De Noordelyke competitie, die den vorigen Zon-
GORINCHEM, 18 September. Aanvoer 830 PS-air-
den, weelde paarden 400-475, werkpaarden/Sol
-425, 2%-jarige 300-425. l%-ia^)2°0-3^.
veulens 70—140, slachpaarden 80—225, hitten
100—300. Handel matig, veel aanvoer.
ROTTERDAM, 18 September. (Coöp. Tuin-
bouw veiling Rotterdam en Omstreken, G. A.)
Holl. kaskomkommers le soort 9.10—10.49, -.e
soort 3.40—5.40, Holl. platg. komkommers le
soort 4.80-7.90, 2e soort S00^
f 1—1.70, bloemkool le soort 8.90ll.bO,
soort 5.20—5.70, alles per 100 stuks; komkom-
merstek 0.60—1.70, spinazie 10—17, postelein
f 6.20—10.60. uien 3.40—4.60, alles per 100 kg.;
sla 1.20—3.60, andyvie f 1.50—2.50, alles per
100 krop; peen 3.40—6.80 per 100 bos; snyboonen
27—42 ct„ Duitsche prinsesseboonen 17—21 ct„
stam-prinsesseboonen 2023 ct„ stokprinsesse-
boonen 22—28 ct., alles per kg.; pronkboonen
11.50—14.30 per 100 kg.
Vrij naar het Duitsch.
VAN
tuKli
5.)
Andrea teerde hun den rug toe, nam haar
racket over haar schouder, en ging naar de
tennisbaan. Grace en Raiger, die langzaam
volgden, en zich op een beschaduwde bank be
zijden het tennisveld lieten neervallen, konden
zien, hoe woedend ze de ballen wegslinger
de. Daarbij lachte ze voortdurend, en ontwik
kelde de sierlijke behendigheid van een kat.
Nooit scheen ze beter gemutst te zijn geweest.
Cook verslond haar bijna met zijn oogen. Allan
leunde treurig In een hoek, en wendde even
eens geen blik van haar at. Tsjanda, de onge
lukkige jongeman, die den vorigen dag den aap
had geraakt, raapte de ballen op.
Raiger werd er zenuwachtig van, dat dolle,
uitgelaten spel verder aan te zien. Toch bleef
hij kjjken. Anda's haar, dat opgestoken was
geweest, begon nu los te raken en fladderde
als een zwarte massa om haar verhit gezicht.
Haar slanke figuur boog zich in allerlei rich
tingen, en meer dan eens ontsnapte een jube
lende kreet aan haar lippen
Ze lijkt wel dol. Heeft zich dan nooit
Iemand met haar opvoeding bemoeid? stiet hij
eensklaps uit.
Toch wel, Miss Jobb. Die kwam met een
zekere Lady Mackenzie naar Colombo, waar de
Lady aan de koorts gestorven is. Mr. Korwiib
maakte op een of andere wijze kennis met Miss
Jobb, en was zó6 verrukt over haar, dat hij
haar overhaalde, om de opvoeding van Anda
op xloh te nemen. Haar beste aanbeveling was
in zijn oogen, dat ze een verstokte oude vrijster
was. Korwiib zelf schrijft namelijk negen tien
den van alle menschelijke ongeluk toe aan de
liefde.
Zoo daarom dusmaar het Is toch
dwaasheid, een vrouw in die richting op te
voeden.
Grace haalde haar schouders op.
Anda wei'd eenvouuig heelemaal niet als
„vrouw" opgevoed. Miss Jobb stampte haar zoo
veel geleerdheid in, dat ze het tegen de meeste
mannen gerust kon opnemen. Behalve dat,
deden ze aan sport, en geen klein beetje. Ik
zie miss Jobb nóg voor me: mager, zwijgzaam,
en met een stem, die werkelijk verbluffend
was. Zy stierf een jaar, nadat we ons hier
voor goed gevestigd hadden, en haar laatste
woorden tot Anda waren; „Blijf sterk, en
vrij 1
Een mooie spreuk! Maar (en hij plukte
zenuwachtig aan zijn baard) één ding heeft
juffrouw Korwiib tóch van een vrouw: ze is
niet bepaald onbedreven in de kunst der koket
terie.
Grace keek ontsteld op.
Anda koket? Wat denkt u nou?
Hoe noemt u dat spel met Mr. Cook, dat
een blinde zelfs moet zien, dan anders?
Vóór Grace een antwoord had gevonden,
had Anda daarginds haar racket weggeworpen,
kwam als een veulen naar de bank toestomen,
en stak Raiger de hand toe:
Geen kwade vrienden om den „lomperd",
asjeblieft, ik had ongelijk. Het is heel behoor
lijk, dat u geen slaafje wilt zijn.
Zij drukte hem stevig de hand, knikte Grace
toe, en weg was ze weer. Het volgende oogen-
blik speelde ze verder, alsof er niets gebeurd
was.
De twee op de bank hieven sprakeloos ach
ter.
Korwiib en Mona Swift waren langzaam
tusschen de rijen netjes geplante thee-strui
ken voortgeloopen. Onafzienbaar strekten zich
rondom plantages uit, en daartusschen lagen
half verscholen de villa's der bezittere. Mona
babbelde onophoudelijk, op haar vroolijke,
levendige manier, die het midden hield tus
schen die van een kind en van een vrouw. En
Korwiib luisterde naar baar, eerst half gedach-
tenloos, dan met stijgend welgevallen, als
iemand, die het lang koud heeft gehad, en zich
nu langzamerhand begint te koesteren. Indië,
China, Madras, overal was ze geweest, en alles
haalde ze door elkaar. Ze was in het minst
niet berekenend, ze gaf zich zooals ze was.
Het is zoo prachtig mooi hier, en ik ben
zoo gelukkig, vloeide bet van haar lippen.
Waarom?
Zyn koele grijze oogen zagen haar een oogen-
blik verwonderd aan.
Zij schudde lachend het roodblonde hoofd.
Weet ik het? Kan men ooit uitleggen,
waarom men zich gelukkig voelt? Misschien
omdat u mij zoo geduldig uw rijk laat zien
ik drink zoo vreeselijk graag thee. en ben nog
nooit op een theeplantage geweest.
Toen moest hij ook lachen. Dan werd hij
weer ernstig, en dacht erover na, wat hem
eigenlijk zoo bekend aan haar voorkwam. Gis
teren had hij dat gevoel ook al gehad.
Thans waren zij de fabriek binnengegaan,
een hooge, koele ruimte, waarin verscheidene
machines haar geruischloos werk verrichtten,
terwijl de inlandsche arbeiders nieuwsgierig
naar de vreemde dame staarden. Onderwijl gaf
Korwiib haar een verklaring van een en ander:
hoe de theeblaadjes eerst geweekt, en dan tot
rolletjes gevormd worden, tussdhen geribbelde
platen; hoe ze dan gedroogd worden en een
gistingsproces moeten meemaken, waarvoor
men de bekwaamste en ervarenste menschen
noodig heeft; want juist van den duur van dat
proces hangt de kwaliteit van de thee groo-
tendeele af.
Mrs. Swift luisterde vol belangstelling. Thans
betraden zij een andere ruimte, waar mannen
en vrouwen bezig waren, de onderscheidene
soorten te sorteeren.
Als u het goedvindt, Mrs. Swift, zei de
planter, zal ik u eerstdaags een paar proefjes
van mün producten laten bezorgen. U blijft toch
hopelijk nog heel lang op Ceylon?
Zij haalde de schouders op.
De hemel weet het! Ik ben een wereld
reizigster geworden, sinds den dood van mijn
man, en houd het nu nergens lang uit, hoewel
Zij hield op, en keek zwaarmoedig voor zich
uit.
Wat wilde u zeggen?
Dat ik de beweging van het reizen al even
slecht kan verdragen, als het stilzitten op één
plaats. Wat wilt u? Ik ben alleen, en tracht
den tijd te dooden
Hebt u er nooit over gedacht, naar uw
land terug te keeren?
Alsof ik een eigen land bad! Mijn vader
was een Engelschman, mijn moeder een Duit
sche. En toen Ik trouwde, ging ik direct naar
Madras, waar ik drie jaar gebleven ben. Waar
ben ik nu eigenlijk thuis? Mijn familie is alle
maal dood. Vrijheid en geld is alles, wat ik
heb overgehouden.
Een merkwaardig lot, waarom u niettemin
vele vrouwen benijden zouden. Alleen de vrij
heid is al een onschatbaar bezit.
Voor een man misschien, zei Mona Swift
ernstig, maar voor een vrouw
Zy barstte eensklaps In een spotlach uit.
Weet u, wat ik dikwijls denk? Die gulden
vrijheid lijkt op een bonte luchtballon, waar
mee de kinderen spelen. Zoolang je hem op
blaast, is hij mooi, maar anders
Ook Korwiib lachte, maar zijn lach klonk
gedwongen.
Zegt u dat in 's hemels naam niet, als
mijn dochter er bij is. Ik heb haar heele leven
op vrijheid ingesteld, en heb haar die leeren
liefhebben als bet hoogste goed.
Mrs. Swift zag hem spottend aan.
En nu gelooft u, dat u haar wat goeds ge
geven hebt?
Ja, beslist. Alle ellende, zoover ze niet in
verband staat met den strijd om het dage-
lijksch brood, is een gevolg van afhankelijk
heid. Hier ben ik mijn eigen beer en meester,
vry, dus: koning.
Uw dochter zal eenmaal een heel eenzame
koningin zijn, als ze u nadoet.
Integendeel. Zij zou ophouden koningin
te zijn, als ze met iemandwilde deelen,
wat ik overigens niet mogelijk acht.
En als ze van iemand ging houden?
Zal ze niet! Daar is Anda veel te verstan
dig voor. En dat heb ik haar veel te duidelijk
leeren inzien.
Zij liepen langzaam voort tusschen de ver
schillende aüdeelingen van de plantage, en be
gaven zich op den terugweg naar de villa. Eens
klaps bleef Mona Swift staan, en zag haar be
geleider medelijdend aan.
Mr. Korwiib, toen we dezen weg een uur
geleden gingen, heb ik u voor een zeer benij
denswaardig mensch gehouden. Nu...
Welnu?
Hij glimlachte spottend.
Nu heb ik zoo'n medelijden met u! Met
u, en met uw dochter.
Och
Hij lachte. Uit zijn energieke trekken sprak
iets afwerends, zyn lippen plooiden zich tot
een spottende uitdrukking. Maar op hetzelfde
oogenblik klopte een vaag verlangen weifelend
aan de gesloten poort van zijn hart. Onrustig
staarde hij in de verte. Wat moest dat beteeke-
nen? Dan lachte hij wederom, maar ditmaal
minder zeker van zichzelf.
Uw Wedda's zijn gewoonweg een hoogere
soort apen, zei James Cook honend, terwijl hij
Anda in de van toorn fonkelende oogen staar
de. Ze leven op boomen, en vreten verrot hout.
Als iemand naar ze kijkt, zenden ze hem bij
wijze van dank 'n van hun lange pijlen achterna
Hij had er een eigenaardig genoegen in, haar
woedend te maken. Tot dusver was het hem
nooit gelukt, maar nu kende hij den weg. Anda
koikte van woede.
Eén wedda is my meer waard dan tien
Engelscben
Een kwestie van smaak. Hebt u trouwens
ooit wei eens een van die wilden te zien gekre
gen?
Van die wilden!
Zij scheurde, zonder het te weten, haar zak
doek in stukken, en liet die achteloos op den
grond vallen.
Er zijn geen zachtere schepsels, dan zij..
Natuurlijk ken ik ze. Als kind ben ik dikwyis
bij familie van mijn moeder geweest, in Bin-
tenne; daar heb ik ze gezien en hun taal ge
leerd, en veel met hen Maar dat van die
boomen is onzin. U praat trouwens toch als
een domkop.
Dank u.
Hij bukte zich, en raapte met veel omhaal
de overblijfselen van haar zakdoek bij elkaar.
Ik heb tenminste iets te danken aan die
wilden
Hij legde nu dubbel nadruk op dat woord.
Een vlammende blik en een woedend gebaar
van Anda. Maar Cook glimlachte koud, en
stak de overblijfselen van den zakdoek in zyn
zak.
Raiger, die den strijd met gespannen aan
dacht gevolgd had, fronste het voorhoofd. Hij
had dien kerel wel kunnen neerslaan... Op
eens mengde hij zich in den strijd, terwijl hij
hoogmoedig opmerkte:
Het schijnt werkelijk, Mr. Cook, dat u dit
maal van dingen praat, waar u niets van weet.
De Wedda's zijn beslist géén wilden. Ze zijn
vreedzaam, zooals hun heele geschiedenis be-
wyst; ze hebben een sterk ontwikkeld recht
vaardigheidsgevoel, zijn waarheidslievend, en
ook goedig. Vluchtelingen, die vervolgd wor
den, zijn altijd vriendelijk bij hen opgenomen.
Als zij zich tegenover zekere beschavingspo
gingen afwijzend hebben gedragen, dan ligt
de oorzaak daarvan alleen in de trotsche min
achting van den vrijen zoon der wouden, die
zijn onafhankelijkheid hooger schat dan alle
gemakken, die de beschaving hem stellig zou
kunnen aanbieden. Zulke menschen zijn geen
„wilden". Maar ze zyn bovendien ook geen ver
wilderde stam, die van een hoogeren trap van
beschaving is afgedaald. Naar wat we over hen
weten, waren ze drieduizend jaar geleden wel
talrijker, maar absoluut dezelfden, wat orga
nisatie en gewoonten betreft. Daarom kan ik
juffrouw Korwilb's sympathie maar al te begrij
pelijk vinden. Trots, waarheidsliefde en trouw
dwingen achting af, waar men ze ook vindt.
Het was op ietwat schoolmeesteraehtigen
toon gezegd; de bedoeling was duidelijk. Maar
uit zijn woorden sprak tevens het gevoel voor
rechtvaardigheid, van iemand, die vindt, dat
een onrechtvaardige aanval wordt gedaan op
mengchen, die er niet bij zijn.
Cook luisterde beleefd. Het was hem heele
maal niet om de Wedda's te doen, waarvan hij
zoo goed als niets wist, maar alleen om het
genoegen, Anda te ergeren en 1n het nauw te
drijven., Daarom antwoordde hij nu op geheel
anderen toon:
Als U dat zegt, Dr. Raiger. als vakman,
wil ik natuurlijk graag wat leeren Maa.r dames
(dit zei hij met een veelzeggend glimlachje)
zijn voor my nooit toonaangevend in ernstige
dingen. Ze hebben niet dit koele, objectieve
beoordeelingsvermogen van den man.
(Wordt vervolgd)
