Geen uithangsbord, geen reclame
WOENSDAG 28 0CT03ER i531
ARTHUR SCHNITZLER t,
BIJ DEN DOOD VAN DEN
SCHRIJVER.
111111
HET HEUGLIJKE FEIT IS GESCHIED
STABILITEIT IN HET FRANSCHE
KIEZERSCORPS.
De verkiezingsuitslag voor de
kantonnale en algemeene
raden.
JORGADE ROEMEENSCHE
RICHELIEU.
DE PLANNEN VAN LAVAL.
DE VERKIEZINGEN IN
ZWITSERLAND.
Officieele eind-uitslag.
BRIAND.
BRITSCHE ONSTERFELIJKEN.
J. L. Garvin. De ziener.
WINTER.
KmMmm
-
EX-KONING ALFONSO TE BRUSSEL.
GRANDES BEZOEK TE BERLIJN.
SPANJE'S BEGROOTINGSTEKORT.
„De koningen van het individualisme
gaan heen.
.Les rois s'en vont". Br is een wereldtijdperk
dat verstrakt terwijl wij de omtrekken van de
nat verstrijkt ter u neyeiachtig zien op-
nieuwe periode nog steent» f
doemen uit de verte. En tocli hebben wij reeds
haast, want het wereldbeeld verandert cata-
Ktrnfmi Fn „de koningen gaan heen
de koningen'van het voorbije tijdperk zwijgen
en sterven Zij zullen allen moeten verdwijnen
waar hun gebied zich ook uitstrekt wij zul-
ien ze zien vallen in de schoone kunsten en de
literatuur, in het maatschappelijk leven en in
de staatkunde, waar hunne positie reeds hope
loos is, al worden duizenden misleid door den
liekorenden cadans hunner woorden. Want het
komende wereldtijdperk brengt ons zeker een
vernievw-i gemeenschapsbeeld, onder welke
overhe^-sching ook. Misschien ook in een zij 't
hier beneden altoos labiel evenwicht, be-
heerscht door de Katholieke, algemeene ge
dachte, waarin de persoonlijkheid tot hare
vrije en volledige ontplooiing komt. De per
soonlijkheid gezien als het Individu in de
gemeenschap, terwijl het individualis
me dezen samenhang niet kende, althans niet
practiseerde, en daarom zoo ontbindend, zoo
verstorend, zoo atomiseerend inwerkte op de
maatschappij der menschen.
Ook het individualisme heeft een idealisme
gekend, en een mythe. En dus ook zijne dich
ters en kunstenaars. „Each age is a dream that
is dying, or one that is coming to birth". En
met Arthur Schnitzler is een der dichters en
dramaturgen van dit individualisme ten grave
gedaald. Voor menigeen zal de naam Arthur
Schnitzler niet veel meer zijn dan een klank.
Het individualisme in de schoone letteren
leidt zoo spoedig tot „Schöngeisterei", en be
perkt zich dan tot een kleinen kring. De af
zondering als ontbindend element doet de
schoone kunsten zien als het domein van wei
nigen, het warmbloedige leven der gemeen
schap vloeit nog slechts fijn en droomerig voort
in den kleinen kring, die meent het erfdeel
der cultuur alleen te moeten torsen. Daarbij
kwam dan bij Arthur Schnitzler nog het bij
zondere van zijn vorming, dat er niet toe bij
droeg hem in den een of anderen zin „popu
lair" te maken. Schnitzler heeft in de medi
cijnen gestudeerd, en dit drukt drukte al
thans zeker in den tijd van Schnitzler s jeugd
-een bijzonder merk toeken op den mensch,
«ok op de geestelijke vorming van den mensch.
Schnitzler's werk is meestal een vivisectie van
den mensch. Met z'n litterair lancet volgt hij
alle ook de subtielste vertakkingen in het net
van zenuwen en aders en spieren in het ziele-
lêven van den mensch. Hij legt alles bloot, hij
speurt alles na, en tenslotte laat hij onbevre
digd. Moet onbevredigd laten, want hij doodt
let geheim en het sprookje Ondanks al zijn
vernuft en zijn talent, wordt het leven onder
zjn handen tot een grauwe substantie. Er is
tmslotte bij Arthur Schnitzler niets meer, dat
óize verbeelding ontvonkt.
In zijne novellen wordt dikwijls het leven
van één persoon (als in „Fraülein Else") ge-
dirende enkele dagen, uren soms, beschreven,
nsen, nagevorscht tot in iedere opwelling van
hst onbewuste gedachtenleven. Ontzaglijk ver-
niftig, verbazend knap, en toch wordt het ons
U moede, alsof wij een zeer uitvoerige ziekte-
btschrijving hebben gelezen. In dien doorvor-
schiDgslust onzer gevoelens kende Arthur
Schnitzler geen grenzen, ook niet de grenzen
d<r kunst, die immers aan een zekere welle-
vindheid gebonden moet zijn. De smartelijke
oidertoon kan ons geen vrede doen vinden
net het grof-erotische „Reigen". De schrijver
hieft blijkbaar dien ook artlstieken misstap
itgezien, want de opvoeringen van „Reigen"
hseft hij nooit gewild.
Doch er was iets méér in het werk van
Arthur Schnitzler, iets meer dan deze dokters-
nentaliteit in de literatuur. Arthur Schnitz-
br was een Weener, hij is 'thee] zijn leven ge
veest en zijn werk is als 't ware gedrenkt in
geestelijke atmosfeer van Weenen. Niet het
Veenen der romantiek en der breed-behaag-
like burgerlijkheid, niet „Dreimaderlhaus", en
<b dochters van den Hofraad, en de walsen van
Srauss in een tuin, die geurt naar jongen wijn
ei bloesem van de linde. Doch heeft ook dat
liven van lichten lach niet iets vochtigs, dat
C> de „bespottelijke droppels" van Shakespeare
gdijkt? Schnitzler heeft iets van het ritselend-
(foeve soms bij Schubert, dikwijls bij Brahms
Ir is een groote bekoring in de atmosfeer van
tet artistieke en intellectueels Weenen. Sehnitz-
iir en Molnar brengen die atmosfeer op het
boneel Molnar grover en glinsterender,
Schnitzler dieper, meer ciseleerend. Het is
noeilijk, goeddeels onmogelijk, om die Ween-
Khe atmosfeer te omschrijven. Zij waait ons
tegen uit te werken als „Liebelei" en „Der ein-
«me Weg" (dat voor ons zeer bijzonder
Schnizler is) amper-fluisterend, en toch met
«8n geur, die bedwelmen kan. Het leven ge-
leel willen doorproeven en 't willen peilen, en
':dan plotseling los te laten als met een ver-
r.oeid gebaar. Het leven te willen omvatten
h een omhelzing, die toch de volle overgave
riet kent, en 't verijlt in onze armen, er is
riets meer dan de melancholie van het herf-
sige blad, de maan schijnt in den vijver, een
teer valt waarheen Weenen is een dier
steden, die, als Parijs, den literator altoos weer
tpnieuw hebben bezield en Schnitzler is wel
riet geworden de dramaturg van het Ween-
»he leven daarvoor miste zijn werk te veel
let spontane maar toch wel de dramaturg
van de Weensche atmosfeer, in een bepaald
tijdperk. Want dat is de beperking, waartoe we
ritoos moeten terugkeeren.
Arthur Schnitzler heeft nooit heel veel los
jelaten omtrent zijn eigen levensbeschouwing,
d gelooven wij niet, dat wij hem kortweg een
paternalist mogen noemen. Materialisme was
-oor dezen hoogen geest wel te vulgair. Eerder
icheen hij het leven en de wereld te beschou-
ven a s een kampplaats van geestelijke mach-
en, wier bestaan wij gewaar worden, doch die
n et kunnen onderkennen. Concreet over
jodsdienstige problemen spreekt hij in „Pro-
■essor rnhardi". Ook van Katholieke zijde
s dit su dikwijls beschouwd ais een anti-
dencaal Pamfletnaar wij meenen geheel ten
«rechte. Eerder doet Schnitzler hier van zijn
jarcastischen afkeer blijken voor een laag-bfj-
den-grondsch anti-clericaüsme, al doet hij dit
ook ten opzichte van bepaalde verschijnselen
!n door Katholieken gevoerde politiek, die dan
•tok wel eens vulgair kunnen zijn, en voor al
vat naar het vulgaire zweemde, was Arthur
Schnitzler beducht. Professor Bernhardi" he*
landelt het geschii tusschen een Jood sell ge-
jeesheer, wiens patiënte verkeert in een toe-
ïtand, waarin zij meent te zullen genezen doch
een dood vlak nabij is, en den priester, die haar
te Genademiddelen der H. Kerk wil brengen,
toch door Bernhardi hierin belet wordthij
vil de rust der zieke niet verstoren. In het
vierde bedrijf ontwikkelt zich dan de groote
Kêne tusschen den géneesheer en den pries
ter een zeer schoon brok toonéel waarin
«e laatste Bernhardi overtuigt, dat nog iets
SÉSÉ?
Arthur Schnitzler.
anders hem bezielde hij zijn weigering, dat
zich daarin ook mengde een tegenzin tegen al
les, wat de priester voor hem beduidt. De
klove tusschen de beide mannen is niet te
overbruggen, doch wanneer dit zoo is, dan zal
naar Bernhardi zegt „de onbegrijpelijke
God daarvoor wel Zijn redenen hebben". Beide
mannen willen elkander de hand drukken.
„Over den afgrond vraagt Bernhardi. En de
priester antwoordt: „Laat ons voor één
oogenblik niet naar beneden zien. In het
laatste bedrijf dan echter, komt een „Minis-
terialrat" het conflict verkleinen: is, wat Bern
hardi deed, ook van diens standpunt uit niet
Don Quichotterie, waarom al die moeite niet
vermeden Ook dit is echt Weensche atmos
feer het terugvallen na iedere verheffing in
een Oostersch-getint fatalisme, dat de dingen
ontvlucht, „Kismet".
Zoo kwam Schnitzler hoogstens tot een re-
gistreeren der afgronden in ons bestaan. Hij
peilde ze niet. Onverwachts is hij gestorven. In
Mei van 't volgend jaar ware anders zijn ze
ventigste verjaardag herdacht met tal van op
voeringen zijner werken. Doch ook din zou die
herdenking geweest zijn een nagedachtenis.
W. N.
PESSIMISTEN IN HUN VERWACHTING
DEERLIJK BESCHAAMD
Neio-Yorlc (H). Het is dan tóch werkelijk
waar. Het zonderlings metalen staketsel, dat
den top rnn het Empire State Building bekroont
iis eelhit een meermast voor Zeppelins, het is
geen uithangbord, geen reclametruc.
Sinds het Empire State Building in Mei ge
reed kwam, heeft de een® helft van New-York
met de andere overhoop gelegen in verband
met de vraag, of ooit een Zeppelin zijn passa
giers op den trams van Al Smith's torenge
bouw zou afzetten. Er werden uitvoerige arti
kelen over de kwestie geschreven en telkens
als zich zoo'n kleine Goodyear Zep boven Man
hattan vertoonde, hielden ziclh mülioenen
hoofden er net zoo lang op gevestigd, tot het
luohtscheepje uit het gezicht verdween^ een
algemeene teleurstelling achterlatend.
Ingenieurs en weerkundigen publiceerden
ernstige vertogen over den winddruk, die de
meermast op een hoogte van drie honderd me
ter zou moeten doorstaan en op het terrein
grasduinende leeken voorspelden, dat bij een
storm het heel© building door een Zeppelin
zou worden omver getrokken.
Onze correspondent te Parijs meldt ons
De verkiezingsuitslag van de Zondag gehou
den herstemmingen voor de verkiezing van
kantonnale en arrondissementsraadsleden, dus
voor de lichamen, die eenigszins te vergelij
ken zijn met onze provinciale staten en het
grootste deel van het kiezerscorps voor den
senaat opleveren, heeft de indrukken van den
eersten stembusgang volkomen bevestigd.
In het algemeen moet geconstateerd worden,
dat er geen belangrijke wijziging in de samen-
stelling dier raden is gekomen. Het meest
saillanto feit is, dat socialisten en communis
ten, de eerste vooral, verre vai^ de overwin,
ning blijven, waarop zij hadden gerekend en
die zij wel wat te voorbarig hadden aangekon
digd. De socialisten lijden zelfs zeer gevoelige
verliezen.
Ds rechtsche partijen blijven in haar posi-
ties, doch een aantal harer voormannen uit
kamer en senaat zijn geslagen en vervangen
door geestverwanten, minder positietf getee-
kend en meer genegen tot samengaan met de
middenpartijen. Wisselingen, die voornamelijk
het gevolg zijn van plaatselijke Invloeden.
Zoo men van een bepaalde tendenz zou wil-
ien spreken, dan moet worden geconstateerd,
dat de kiezers in het algemeen zekere voor-
keur hebben aan den dag gelegd voor de mid
delkleuren. Dat feit heeft tot resultaat ge
had, dat de radicalen er zeer goed zijn afge
komen. Zij hebben de vooral door de socia
listen zeer bedreigd© posities kunnen hand
haven, over het algemeen dank zij de hulp
van de gomoHereerden en rechtsche kiezers,
die voor alles den we® hebben willen versper.
ren aan de revolutionnairen.
De radicalen hebben gansch en al het voor
deel gerealiseeid van het wedden op twee paar
den; door op de socialisten te steunen, waar
de kans hebbende tegen-candidaat meer rechts
stond en de hulp der gemoderoerden in te
roepen als zij zich tegenover een socialist be
vonden. Een tactiek die zeer gemakkelijk is
bij de gewestelijke verkiezingen, waar vooral
plaatselijke invloeden den doorslag geven. De
radicale pers juicht dan ook zeer, maar we'
wat overmatig.
De voorstanders eener midden-concentratie
meenen in den verkiezingsuitslag een aanwij
zing te zien. dat het land zich van de uiterste
partijen afkeert en een middón-conceutratie
wenscht. Evenwel schijnt het overmatig ver-
trouwen dat de radmalen i„ dezen uitslag
putten die mogelijkheid van een midden-con-
centratie eer te bedreigen, daar zij, die door
hun kartelhstisch drijven tot dusver elke con-
centratie-poging hebben doen mislukken, weer
met hun kartelverlangen voor den dag komen,
zoodat zij den verkiezingsuitslag wel zullen
gebruiken, om van de socia,Usten gunstiger
voorwaarden van samenwerking af te dwin.
gen.
Ontegenzeggelijk zullen deze verkieizingen
het zelfvertrouwen der radicalen jegens de
aanstaande algemeene verkiezingen, die eind
April moeten plaats hebben, versterken; ook
is de geweldige socialistische druk die ge
vreesd werd, vooral als gevolg van de alge
meene malaise, thans minder te vreezen. nu
wel gebleken is, dat. het kiezerscorps niet door
zeer felle bewegingen wordt beroerd, maar
een bepaalde aanwijzing voor de algemeene
verkiezingen is door deze gewestelijke verkie
zingen niet opgeleverd. Do verkiezingen heb
ben in de geheele Fransche provincie plaats
gehad, dóch Parijs bleef er dezen keer buiten.
HIJ WILDE ALLE ACTEN ZELF
ONDERTEEKENEN,
Origineele verordeningen.
CVan onzen bijzonderen correspondent).
EEN OPERA TASK BERNHARD SHAW
EN 1GLILIEN
Ignace Lilien heeft thans een interessant
werk voltooid; het is een moderne „opera-
bufta" waarvan de tekst door Bernhard Shaw
werd geschreven. De opera heet „De groote
Catharina" en wordt voor den eersten keer in
het Staatstheater te Wiesbaden onder leiding
van den Generalmusikdirektor Carl Rankl, op
gevoerd.
Het werk werd door de uitgevers-maat
schappij „Universal Edition" te Weenen aan
gekocht.
Wat een teekenaar vïeest, dat zal gebeu
ren, indien de reus van Akron aan den
meermast van het Empire State Building
door een tornado overvallen wordt
Deze pessimisten zijn in hun verwachting
deerlijk beschaamd Voor'loopig aillhans. Want
ze kunnen de stille hoop koesteren, gelijk te
zullen krijgen, wanneer een dr. Eckener Zep
pelin of de nieuwe reus van Akron, verankerd
aan den meermast, door een tornado of zoo zal
worden overvallen. Immers^ wel heeft een ent
housiaste menigte aanschouwd, hoe een Zep.
pelin zich aan den mast ter ruste legde, maar
het was toclh maar een kabouter.
Er is intusschen een begin gemaakt, en in
ieder geval, Al Smitih heeft officieel laten vast
stellen, dat zijn mast ten dienste van Zeppe
lins is opgericht en hij dus niet op ijdele wij
ze met fantastische toekomstbeelden heeft ge-
coquetteerd Zijn Empire State Building is
voorbestemd een nest voor luchtschepen te
worden, indien dit tenminste praotisoh moge
lijk blijkt.
•We helbbem met eigen oogen gezien, hoe de
eerste verbroedering van mast en Zeppelin
heeft plaats gevonden, weliswaar niet staande
op de Vijfde Avenue of op een ander gunstig
plekje Aangezien we toevallig dien dag niet in
de buurt waren, moesten we ons met de weer
gave van hot Mstorisdh gebeuren in den
bioscoop tevreden stellen. Maar we hebben het
bovendien in de krant gelezen. Er is dus geen
twijfel mogelijk.
Op de film konden we aanschouwen, hoe een
Zeppelin aarzelend en een beetje verdacht den
neus ophalend rond het Empire State Building
zweefde oogemischijnlijk het niet met zich zelf
eens zijnde, of het Al Smith zou reihabilitee-
ren, ja of nee. Op den trans zagen we vastbe
raden mannen, met hun handen grijpklaar en
hun blikken begeerig op het luchtschip ge
richt, in gespannen afwachting als jagers, die
toezién, of hun bult in den val zal loopen
Na eemige malen geneusd" te hebben, wierp
de Zeppelin tenslotte een touw uit en dit werd
na enkele vergeefsche pogingen door de man
nen op den trans gegrepen, de motoren van
het luchtschip werden afgezet en die van den
meermast aangezet. Het heugelijke feit was
geschied. En alles, wat zich Amerikaan voelde,
verheugde zich over den Amerikaa.nsc.he on-
derneniingBg'eeet, die wederom een eclatante
overwinning had behaald. Had niet de groote
dr. Eokenor in hoogst eigen persoon zijn twij
fel uitgesproken aangaande de practische mo
gelijkheid van een meermast op den top van
een wolkenkrabber?
Ja, Dr. Eek ener schijnt er aan getwijfeld te
hebben en misschien twijfelt hij er nog aa.n.
Ook Al Smith schijnt er aan getwijfeld te
hebben want na een zes honderd d-uizend
dollar aan de uitrusting van het mastmecha-
n'isme te hebben besteed, besloot hij in den
top van den mast een lichtbak te laten aan
brengen en aan de regeering te Washington
toestemming te vragen, het Empire State Buil
ding aa.n de scheepvaart als een officleeien
vuurtoren te presenteeren.
Deze vuurtoren werpt zijn schijnsel vijf en
zeventig kilometer over den Oceaan. Parabo
lische reflectors van gepolijst koper en lichten
van 200 ampères zorgen voor een extra-ordi
nair© lichtsterkte. Al Smitih vond het een schit
terende oplossing. Hij heeft nu de wereld den
grootsten wolkenkrabber gegeven en er den
grootsten vuurtoren aan toegevoegd. Met de
toepasselijke fantasie van den zakenman noem
de hij het lichtbaken verreikende potlooden
■van wit gouid".
De Zeppelins bleven echter htm aantrek'
kiingslrracht uitoefenen en in stilte neeft Al
Smith er ingenieurs van de marine aangezet,
óm een praotisoh benutten van den meermast
uit t© piekeTen. Ze zijn er tenslotte ln geslaagd
tenminste ten aanzien van baby-Zeppelins.
Ondanks het bereikte resultaat blijft er toch
Pessimisme bestaan. Immers de proef werd
bii heerlijk en kalm weer genomen en dan kan
men een Zeppelin zelfs aan een antenne ver
ankeren.
Dies ligt de eene helft van New-York over
hoop met de andere over de vraag, of de fa
meuze meermast van het Empire State Buil
ding den reus van Akron en dan bij stormwe
der zal kunnen houden. En het ziet er voor-
loopig niet naar uit. dat de Amerikaa.nsehe
regeering de twistenden zal tevreden stellen
door er het angstvallig gekoesterde „grootste
luchtschip ter wereld" aau te wagen. Vermoe-
(jAlibi p,„ih+«r uit vrees voor een eenigszins an
dere catastrofe dan de teekenaar van toekomst
beeld aich voorstelde.
Bijeenroeping eener nieuwe herstel
conferentie.
De „Ile de France" met Laval aan boord is
vannacht om 12 uur uit New-York naar Frank
rijk vertrokken.
Volgens de „New-York Herald" moet Laval
voornemens zijn, terstond na zijn terugkeer
te Parijs, van de Fransohe regeering machti
ging te vragen, om een conferentie van alle bij
de schadevergoeding betrokken mogendheden,
met inbegrip van Duitsohland, bijeen te roe
pen, die over de mogelijkheid van een verdere
verlaging der schadevergoeding 'zal beraadsla
gen en een nieuw plan voor de betaling zal uit
werken, dat dan aan president Hoover ter ad
vies zal worden voorgelegd, om het op 1 Juli
1032 afioopende moratorium te vervangen.
Deze conferentie zal volgens de algemeene
opvatting eind© November of begin December
bijeenkomen.
Ook andere Amerikaansche bladen zijn van
oordeel, dat op grond van de besprekingen
tusschen Laval en Hoover de kwestie der
schadevergoeding binnenkort opnieuw aan de
orde zal worden gesteld. Daarbij wordt echter
betoogd, dat Amerika nog steeds vasthoudt aan
de opvatting, dat er geen verband tusschen de
schadevergoeding en de oorlogsschulden be
staat en alleen het beginsel van het hetaiings-
vei-mogen der staten hij een eventueele her
ziening der schuldovereenkomsten kan gelden.
In de „Echo de Paris" stelt Pertinax in aan
sluiting op zijn bericht van gisteren, dat de
Fransohe regeering de bijeenroeping van de
in het Youngplan bedoelde consultatieve com
missie zal voorstellen, de vraag, of Duitsch-
land den raad, welken de Fransohe regeering
zal geven, opvolgen en aan de Bank voor in
ternationale betalingen de bijeenróeping van
de consultatieve commissie voorstellen zal.
Indien Duitsohland den raad in den wind
slaat en zich op het standpunt stelt, dat alle
bepalingen van het Youngplan en dus ook die
betreffende de consultatieve commissie door
het Hoover-moratoriumtot 1 Juli 1932 opge
heven zijn, welk standpunt zullen de Vereenig-
de Staten dan innemen
PARIJS, 27 October. (V. D.). De Fransohe
minister van buitenlandsche zaken, Briand,
die na zijn vertrek nit Genève een bezoek heeft
gebracht bij vrienden buiten Parijs, is gister
avond in de-iFransche hoofdstad teruggekeerd.
Onze Londensche correspondent schrijft
I.
In 1S58 schreef J. L. Garvin
Het landsbelang eischt een J -L. Garvin. Er
za! zonder een schaduw van twijfel („without
a shadow of doubt") een J. L. Garvin komen.
Wij gelooven in de toekomst van dit land.
Derhalve (consequently) kan een J. L. Gar
vin niet uitblijven.
II.
En zietin 1868 werd J. L. Garvin geboren.
III.
Ook daarna is er in Engeland nooit iets ge
beurd zonder dat oerst J. L. Garvin geschre
ven had, dat het' gebeuren zou of gebeuren
moest.
IV.
Zes dagen zult gij werken en den zevenden
dag zult gij in de „Observer" het artikel van
J. L. Garvin lezen. De Sabbatisten evenwel
dringen erop aan dat op den zevenden dag ou
der geen voorwendsel slavelijke ai-beid ver-
richt worde.
V.
Toen mr. Mac Donald in Augustus te Los
siemouth vernam, dat de politie op de Bauk-
holiday op Hampstead Heath een binnenblad
van de „Observer" mat het artikel van J. L.
Garvin gevonden, had waarin sandwiches, au
gurken en bananen verpakt geweest waren,
begreep hij, dat het uit was met de labour,
regeering, en ijlde naar Londen terug.
VI.
J. L. Garvin wordt ook wel kortweg Garvin
genoemd.
VII.
De huidige crisis werd door J. L. Garvin
en mij reeds jaren geleden voorzien, gelijk wij
beiden nog onlangs schreven.
De sneeuwval in Beieren.
In den afgeloopen nacht is pas een eiude
gekomen aan den plotseling ingezetten hevi-
gen sneeuwval in Zuid-Beieren. In den nacht
is een strenge vorst ingetreden. Vanmorgen
vroeg bood Münche® een beeld alsof men reeds
midden in den winter zat.
In de Aligau beeft het plotseling inzetten
van den winter de meest ongunstige uitwer
king. Vele automobielen zijn op den weg blij
ven steken. Te Kempten lag de sneeuw 30 cM.
hoog.
Tengevolge van den sneeuwstorm in het ge-
bergt© ligt de sneeuw in groote hoopen bijeen-
gejaagd. Op de bergen ligt zelfs reeds 50 ft 70
cM. sneeuw. Ook in de wouden hoeft de sneeuw
groote schade aangericht.
Na den oorlog beeft men in de verschil
lende staten de meest uiteenloopend© regee-
riDgssystemen toegepast, In de afgeloopen
dertien jaren hebben wij kennis gemaakt met
„staatslieden", wier namen reeds lang in
vergetelheid zijn geraakt. Zij zijn verzonken
in de geschiedenis van hun land om nooit
meer te voorschijn te komen. Dictatoren
kwamen en gingen en er doken ^redders" op,
die zich na korten tijd ontpopten als
avonturiers.
Aan het hoofld van den Roemeenschen staat
hebben in deze tijdsruimte eveneens de meest
heterogene persoon!ijkheden gestaan, zooals
de bekwame Jonel Bnatianoe, wien het gelukt
is met het potlood in de hand hat grond
gebied van Roemenië te. verdrievoudigen of
zijn broer Vintilla, die in korten tijd het
aanzien, ,dat de machtige Bratianoe-dynastie
genoot, totaal vernietigde en Roemenië in de
diepste politieke en economische ellende
stortte.
Wij hebben generaal Avarescoe gezien^ die
een repulblilkeiinsche garde organiseerde en
tenslotte door den uit verbanning teruggekeer
den koning tot veldmaarschalk van het
koninkrijk werd benoemd en den boerenleider
Manioe, die een opmarsoh naair Boekarest
wilde ondernemen én toen hem de macht als
een rijpe vrucht in den schoot viel, geheel
en al van zijn plannen afzag en tot dank
door den koning, dien hij op den troon hielp,
In ongenade werd verstoeten
Van al deze bestuurders van 't Roemeensche
lot is ongetwijfeld de tegenwoordige minister
president van Groot-Roemenië, professor Nioo-
laus Jorga, toch de meest interessante per.
soonlijkihei'd^ over wien men, als hij reeds uit
de politieke arena verdwenen zal zijn, nog
jaren lang zal epréken en schrijven.
Professor Nioolaus Jorga, de grootste thans
levende historicus van Roemenië, verscheen
als een moderne Faust in het politieke leven
van zijn vaderland. Hij was de opvoeder van
koning Carol en wilde als minister-president
de opvoeder van het Roemeensche volk wor
den. Na zijn benoeming stelde hij geen poli
tiek en economisch program op; hij gaf de
methoden aan, waarmee hij zijn vaderland red
den wilde, dooh begon te regeeren volgens
een eigen systeem, dat zeker niet de redding
van R'wmenië brengen zai5 doch dat onge
twijfeld reeds thans rijk materiaal biedt aan
schrijvers van blijspelen.
Minister-president Jorga houdt er niet van
in de verpeste atmosfeer van de Roemeensche
hoofdstad te resideeren, dooh bestuurt de
staatsizaken vanuit zijn idyllische geboorte
plaats Vatlenl de Munteani, waar hem oók een
eigen orgaan, de „Neamul Romaneecter
beschikking staat, waarin men zijn geestvolle
opstellen lezen kan.
In een der laatste nummers van dit blad
schreef minister-president Jorga^ dat hij over
de bekwaamheden van een Richelieu beschikt,
koudbloedig en besloten, maar tevens .gesloten
als de groote Fransche kardinaal-staatsman.
Natuurlijk blijven dergelijke beweringen
van den chef der regeering niet zonder
commentaar van de Roemeensche pers. De
„Adeverul" schrijft bijvoorbeeld, dat de ver
gelijking met Richelieu in zooverre Juist is;
als Jorga met dit klassieke voorbeeld bewijst,
hoe klassiek zijn onbekwaamheid als politicus
is. De minister-president is tecens ook minis
ter van onderwijs en dit ambt schijnt hem
hijzonder na aan het hart te liggen. Hij
bepaalde namelijk vanuit Valeni de Munteani,
dat geen enkele akte zonder zijn zijn hand-
teekening hot ministerie van onderwijs mocht
verlaten. Natuurlijk heeft het ministerie van
onderwijs zich aan dat telegrafisch bevel ge-
houden en het zoo geschikt, dat alle dien dag
afgedane akten per courier in een postzak den
minister werden toegezonden. De courier
kwam met 3000 akten en de bijlagen ervan
naar Valeni de Munteani, doch kreeg van den
minister-president te hooren, dat hij geen tijd
had de akten door te zien, daar hij te Sinaja
zijn opwachting bij den koning moest maken.
De courier reisde naar Siriaja verder, waar in
tusschen reeds een tweede zending van eenige
duizenden akten was aangekomen.
Van Sinaja moest Jorga naar Constanza om
een feestelijkheid bij te wonen en had dienten
gevolge geen tijd de akten te behandelen. De
volgende courier reisde nu naar Constanza,
waar hij aankwam, toen Jorga reeds weer vér.
trokken was en de vier of vijf couriers reisden
met hun akten den minister-president naar
Valeni de Munteana na.
Toen Jorga thuis kwam wachtten hem reeds
acht afgezanten van het ministerie van onder
wijs op met ongeveer 22.000 onafgedane „drin
gende" akten. Er werd uitgerekend dat voor
het nalezen en onderteekenen van deze akten
minstens 200 dagen, dus meer dan zes maan
den noodig waren. Jorga staarde in wanhoop
naar den berg op afdoening wachtende akten,
begon echter niet met dat werk, doch bepaalde,
dat het ministerie evenals vroeger ook thans
de aangelegenheden zonder hem afwikkelen
moóht.
Tegen het eind van het schooljaar decreteer
de minister-president Jorga in zijn kwaliteit
van minister van onderwijs, dat op 29 Jnni alle
scholieren van het Roemeensche koninkrijk
die met lof hun examen hadden afgelegd in
gezelschap van hun ouders naar Boekarest
moesten komen, waar zij door hem als minister
van onderwijs gehuldigd zouden worden. Jorga
bepaalde, dat de directie der spoorwegen deze
scholieren en hun ouders vrij kaartjes ter be
schikking moest stellen.
De spooiwegdirecteuren zonden onmiddellijk
een rondschrijven aar; alle staüonsbesturen om
een overzicht te krijgen, hoe groot het aantal
van deze echolieren zou zijn en hieruit bleek,
dat 600.000 vrijkaarten waren aangevraagd. De
directie der spoorwegen bracht hierop minister
president Jorga aan iiet verstand, dat zijn eerste
'bevel slechts uitgevoerd zou kunnen worden, als
het geheele personenvervoer in Roemenië ge
durende een gansche week werd stopgezet, daar
liet verveer der scholieren en hun ouders niet
alleen alle personenwagens, maar ook een groot
deel van het goederenmateriaal in beslag zou
nemen. Professor Jorga kon dus zijn voor dit
feest speciaal opgestelde rede niet houden en
was gedwongen van zijn grootsch plan af te
zien.
In een door de „Cuvantul" te Boekarest ge
publiceerd interview beklaagt minister-presi
dent Jorga zich erover dat hij maar niet be
grijpen kan, hoe de pers zich veroorloven kan
hem en zijn werkzaamheid te becritiseeren,
daar het toch zijn doel is het land te verbeteren.
Hij zou dan ook de strengste maatregelen tegen
de pers nemen en het duurde dan ook niet
lang, of minister-president Jorga voerde lijn
Minister Ruijs de Beerenbrouck opent
de nieuwe schutsluis Schoone-
beekerdiep in Drenthe.
bedreiging uit, doordat hij een bevel uitvaar
digde, dat geen enkele courant meer betaalde
bekendmakingen van den staat krijgen kon en
mocht, behalve de „Neamul Romaneec", dus
het eigen orgaan van den minister-president.
Een ministerialrat bij het ministerie van
onderwijs, die tegelijk president van de ver-
eeniging van Roemeensche onderwijzers is,
stelde de agenda voor een in September uitge
schreven congres van deze vereeniging samen,
zooals dit ieder jaar gebeurde De minister van
onderwijs decreteerde onmiddellijk, dat de al
gemeene vergadering niet kon plaats vinden,
daar op deze vergadering ook over politiek zon
gesproken kunnen worden. Hij, als minister
van onderwijs stond echter niet toe, dat onder
wijzers zich met politiek bezig hielden. De
ministerialrat liet zich echter niet van zijn pro
gramma afbrengen, waarop Jorga vanuit Ve-
leni de Munteani telegrafisch bevel gaf, dat
den ministerialrat een officieele berisping
moest worden toegediend met den wenk, dat,
als hij verder „opstandig" was, Jorga hem
voor het gerecht zou dagen. Ministerialrat Toni
telegrafeerde zijn minister terug, dat zijn op
treden onwettig was. Deze interessante tele
grafische correspondentie eindigde daarmee,
dat het congres der onderwijzers plaats vond,
zonder dat Jorga of zijn ministerialrat eenige
consequentie getrokken hadden.
Een delegatie van boeren bezocht den minis
ter-president in zijn geboorteplaats en zette den
staatsman de ellende der landbouwers uiteen.
Zij vertelden Jorga, dat de boeren tengevolge
van de lage korenprijzen niet in staat waren
belasting te betalen. Hun wissels werden ech
ter geprotesteerd en h.un vee verpand. De mi
nister-president verklaarde de delegatie der
boeren, dat zij hun sohulden niet betalen moes
ten en hun wissels rustig moesten laten pro
testeeren. De wissels werden dan ook
geprotesteerd. Toen de Roemeensche ban
ken in de laatste weken in nood raak
ten, wide hij, de minister-president de
joodsche banken niet helpen. De minister
van financiën Argetoieanoe heeft echter on
danks zijn tegenstand de joodsche banken ge-
holpen. Toen de boeren doorgingen met klagen,
maande Jorga hen aan geduldig te zijn. Wie
van hen geen geduld had zeide Jorga, die ©ene
verklaarde dat hij een nieuw type van minister
president wilde scheppen, kon ia zee springen.
De geheele Roemeensche pers hield zich in
lange artikelen met dit geval bezig. Jorga was
verplicht een verklaring af te leggen, waarin
hij echter deze woorden niet bestreed, doch
zich erover beklaagde, dat de boeren dit par
ticuliere onderhoud gepubliceerd hadden. Uit
wraak over deze indiscretie, publiceerde Jorga
in zijn blad „Neamul Romanesc" een artikel,
waarin hij zeide dat er tegen de verkwistende
boeren maatregelen moesten worden genomen,
want zij droegen niet alleen kleeren van flu
weel en zijde, doch 2ij verspilden ook veel geld
met het bouwen en uitbreiden van hun wo
ningen.
Een interessant besluit van den genialen
volksopvoeder Jorga is ook, dat in de volks
scholen da onderwijzers en aan de universitei
ten de professoren in nationale kleederdracht
onderricht moeten geven. Ook alle leerlingen
moeten op de verschillende scholen reeds dit
schooljaar de nationale dracht als uniform dra
gen. Dit ministerieel besluit heeft in Roemenië
tamelijk wat opschudding veroorzaakt, daar
minister Jorga verzuimd heeft als historicus
de nationale kleederdracht nader te omschrij
ven. De Roemeensche kleederdrachten zijn zeer
verschillend. In vele streken wordt uit huis
linnen vervaardigde broeken gedragen, waarbij
geen vo©tl>ekleeding hoort in andere streken
behooren houten sandalen tot de nationale
kleederdracht en daar het decreet bepaalt, dat
leeraar en leerlingen zomer en winter de natio
nale dracht moeten dragen, ziet men met span
ning verdere bepalingen tegemoet, want de win
ter In Roemenië is vaak zeer streng. De boeren
beschutten in den herfst hun voeten tegen de
koud© door ze in lappen te wikkelen, welke
met leeren riemen worden vastgesnoerd en
zij behouden deze voetbedekking tot de lente.
Uit de vele honderden origineele verordenin
gen van minister Jorga zijn hier slechts de
laatst© blindelings uitgekozen. Naast deze amu
sante episoden uit het Jorga-systeem, komen
er natuurlijk ook zeer ernstige dingen voor,
welke in een volgend artikel belicht zullen
worden.
Onze Brusselsclie correspondent meldt ons:
Ex-koning Alfonso van Spanje heeft van zijn
verblijf in België gebruik gemaakt, om aan
koning Albert een beleefdheidsbezoek te bren-
gen.
De koning en de koningin hebben hem op
het kasteel van Laeken te dineeren gehouden.
BERLIJN, 27 October. (H. N.). De Italiaan-
sche minister van buitenlandsche zaken Grandi
heeft na afloop van het officieele gedeelte
van zijn bezoek vanmorgen de Berlijnsche
musea bezocht. Vanmiddag maakte hij een
autotocht door Berlijn. Ook zal hij een bezoek
aan Neu-Babelsberg brengen.
PARIJS, 27 October (H. N.). De Spaanach©
ministerraad, heeft gisteren beraadslaagd over
den economlschen toestand van Spanje en de
begrooting van 1932. De minister van finan
ciën deelde mede, dat de begrooting voor het
loopende jaar met een tekort van 650 millioen
peseta zal sluiten.
De regeering heetf besloten, een beroep op
het volk te doen, om de financieele offers t©
brengen, die noodig zijn, om den tegenwoor
dige® ongunstigea economlschen toestand ta
overwinnen.
