HET VREDESWERK VAN LEO XIII PIUS X
EN BENEDICTUS XV.
'N GROOT
MAN UIT ONZE
BEWEGING
ARBEIDERS-
DE BRUG BI J KEIZERS VEER
SSt' t.'«-
MA ANDAG 2 NOVEMBER 1931
MOEILIJKHEDEN VOOR DEN
WONINGBOUW.
LEO XIII ALS BEMIDDELAAR.
ANTWOORD OP VRAGEN VAN DEN HEER
ARNTZ
NED. R. K. BOND YAN ZIEKEN
VERPLEEGSTERS.
J. SMIT TACHTIG JAAR.
EEN BROK GESCHIEDENIS
VAN KATHOLIEK
A'DAM.
,WIJ LEVEN IN EEN TIJDPERK VAN WEGEN- EN
BRUGGE NBOUW"
OFFICIEELE OPENING.
VANDERBILT.
H. DE BOOY.
DE INDISCHE POSTVLUCHTEN.
Productie grooter dan de behoefte.
i.
Welke is de invloed geweest der Pausen in
iLbste vijftig jaren op het internationale
vredeswerk Ziedaar de vraag, die wij hier
willen beantwoorden. Welke gebeurtenissen
bebben de Pausen op den voorgrond doen tre
den om geschillen op te lossen, die den vrede
in gevaar brachten of dezen, toen hij eenmaal
verstoord was, weer te doen heerschen
Onder de regeering van Leo XIII is het
vooral de bemiddeling van den Paus, inge
roepen om het gevaar voor oorlog af te wen
den tusschen Spanje en Duitschland.
Waarover liep de twist De Carolinen en
de Palaos-eilanden bestaan uit een 500 eilandjes,
die een weinig ten Noorden van den equator
gelegen zijn (tusschen den 5en en lOen graad
Noorderbreedte en den 150sten en 160sten Oos
terlengte).
Deze eilanden zijn ontdekt in de 16e eeuw
door Spaansche zeevaarders; op het einde der
17e eeuw onder Karei II zijn zij voor de Spaan
sche kroon in bezit genomen. Ook in de lSde
eeuw kan men nog een zeker uitoefenen der
Spaansche souvereiniteit aanwijzen, maar na
dien tijd vindt men er geen spoor meer van.
De eilanden werden beschouwd, als zijnde door
de Spanjaarden bezet, zonder dat zij er ver
bleven oï er eenig nut uit trokken. Er wer
in de 18e en de 19e eeuw geen schijn van
werkelijke souvereiniteit uitgeoefend oor
Spanje.
De eilanden werden door Duitschers,
kanen en Engelschen bezocht, die er ha -
dreven, kolenstations en handes actorüen op.
richtten. Het M.n, Mi
aanleiding van een klacht omtre Hon<*kon<»
den van den Spaanschen consul Jo B
de vertegenwoordigers van England en
Duitschland den ^"f^ereiniteit van
staan gaven, n beschouwden als
Spanje over de Carolinen be ^s
in onbrui geraav niemand toebehoorend,
keT"de;oS5 verergerde de toestand. Als Spanje
r>rpiniteit niet uitoefende, zou zeker
^andere mogendheid deze tot zich trekken,
een anue minister van Alphonsus XII,
Ccnürü del Castillo, aan de Spaansche auto
riteiten der PhilipP«nen en Manilla bevel naar
den archipel der Carolinen en Palaos twee
oorlogsschepen te zenden, om er de door het
'nternationaal recht gebruikelijke ceremonies
te verrichten voor de officieele en openbare
inbezitname. Daardoor zou in de toekomst
de strijd over Spanje's rechten beslecht zijn.
Door de traagheid der autoriteiten werd het
bevel, dat hun in Januari bereikte, eerst in
Augustus uitgevoerd. In die maand versche
nen twee Spaansche oorlogsschepen voor het
eiland Yap, het voornaamste der Carolinen-
groep. Een andere mogendheid zou terstond
de vereischte formaliteiten verricht hebben,
niet zoo de Spaansche bevelhebber. Dagen en
dagen gingen voorbij, zonder dat de vlag op
het eiland' werd geheschen.
Terwijl men in het verre Oosten zoo treuzel
de, werden er tusschen de kabinetten van
Madrid en Berlijn nota's gewisseld; 6 en 11
Aug. 1885 verklaarde de Duitsche ambassa
deur te Madrid, graaf van Solms aan den
Spaanschen minister, dat Duitschland de Ca
rolinen als onbezet beschouwde, daar de
Spaansche souvereiniteit er over niet meer
bestond en dat het deze eilanden in naam
van het Duitsche Rijk in bezit zou nemeh.
Den 25sten Augustus verklaarde de Spaan
sche ambassadeur te Berlijn graaf de Beno
mar, dat de souvereiniteit van Spanje over
den archipel der Carolinen en van Palaos rech
tens nog bestond, dat zij door officieele for
maliteiten te vervullen, deze hernieuwd had
en dat dus van een in bezit nemen door
Duitschland geen sprake kon zijn.
Terwijl de twee Spaansche oorlogsbodems
zonder ééne formaliteit te vervullen rustig in
de voornaamste haven der Carolinen liggen,
verschijnt een Duitsche kanonneerboot de litis,
deze ontscheept zijn kapitein, zijn officieren
en de noodige manschappen, hijscht de Duit
sche Rijksvlag, lost het door het reglement
bepaalde aantal kanonschoten en de bevel
voerder verklaart het eiland In bezit te heb
ben genomen in den naam van zijn keizer en
het rijk. Groote verbazing der Spanjaarden
voor wier oogen geschiedde, waartoe zij al
dagen geleden gekomen waren.
Dit is de oorsprong van het geschil tusschen
Duitschland en Spanje.
Hevig was de verontwaardiging in Spanje,
de nationale êer was gekrenkt. De Spaansche
trots had een gevoeligen knak gekregen;
Duitschland moest gedwongen worden eerher
stel te bieden, en de Spaansche souvereiniteit
te erkennen. Maar niet alleen de Spanjaar
den, geheel Europa riep schande en laakte
het optreden der Duitschers.
Den 5den September 1885 had een minis
terraad te Madrid plaats, onder voorzitter
schap van koning Alphons XII. Het gevolg
was het zenden van een diplomatieke nota,
waarin aan Duitschland beteekend werd, dat
Zijne Majesteit de aanspraak van Duitschland
op de souvereiniteit der Carolinen niet erkent,
noch het in bezit nemen en dat hij beslist
eischt, dat Duitschland ophoudt de Carolinen
als zijn eigendom te beschouwen en de rech
ten van Spanje er op erkent.
In Duitschland waren de gemoederen door
de Bismarckiaansche pers in beroering ge
bracht. Deze schold in de hevigste termen op
de onbeschaamdheid van Spanje; een uitda
gende houding als die van Madrid mocht niet
ongestraft blijven, de wettig verworven rech
ten van Duitschland op de Carolinen moesten
geëerbiedigd worden. Wee Spanje, zoo het
niet inbond.
Er werd met oorlog gedreigd, een bloedige
botsing tusschen beide Staten kon niet uit-
•blijven.
Men herinnere zich, dat Duitschland toen
nog geen groote vloot bezat en dat Spanje
met den naam van groote zeemogendheid ook
nog in het bezit was der Philippijnen en Cuba,
vlootbasissen van niet geringe waarde. De ver
houding was dus zoodanig, dat de twee Staten
op zee ongeveer tegen elkaar opwogen. Beide
zagen echter telen een definitieve breuk op
Het gebeurde nu, dat een der Spaansche
ministers, in gesprek met den Duitschen ge
zant te Madrid zich deze woorden liet ont
snappen: „De eer van Spanje is er zoo mee
gemoeid, dat het niet meer terug kan, het kan
zelfs geen arbitrage toelaten. Arbitrage is
niet mogelijk, tenzij misschien die van den
Paus" Het wasteen soort ironisch gezegde,
een Protestante Staat, die de geweldige Kul-
turkampf voerde, kon toch een dergelijke zaak
niet aan het oordeel van den Paus onder
werpen.
Graaf von Solms op de loer naar alles, wat
voor zijn regeering van nut kon zijn, haast
zich naar Berlijn te telegrafeeren, dat de
Spaansche minister de arbitrage van den Paus
alet aan zou zien als een vernedering. Bis-
In antwoord op de desbetreffende vragen van
het Eerste Kamerlid Arntz zegt minister Ver
schuur dat het hem bekend is, dat er momen
teel moeilijkheden zijn ontstaan met het finan
marck zag terstond het groote nut dezer ar
bitrage in, zij zou èn Duitschland èn Spanje
uit een impasse helpen en wellicht ook v0°r
deelig kunnen zijn voor zijn binnenlandsche
godsdienstige politiek, daar hij dan met zou cieren van dm woningbouw. De vraag of hu
behoeven te wijken voor de eischen van het het niet van groot belang acht dat ernstige
Centrum, maar met den Paus in der minne stagnatie in het bouwbedrijf tengevolge van
mindere woningproductie, wordt voorkomen,
kan de minister echter niet zonder eenig voor
behoud bevestigend beantwoorden
Op de eerste plaats staan de intensiteit en de
vermoedelijke duur van de moeilijkheden nog
niet vast. Op de tweede pAats valt rekening
de zaken zou kunnen regelen. Hij ie
Spaanschen gezant, graaf de Benomar, on
bieden en zeide hem: „Ik heb de eer e
klaren, dat zoo zijne Katholieke Majesteit de
arbitrage wil inroepen van - Paus Leo Xl
ik in naam mijner regeering en dien van den
keizer alle gevol-en die deze zal meebrengen, te houden met de zeer groote woningproductie
zal aanvaarden"" Blij werd deze mededeeling gei(iurende de laatste jaren die het normale
naar Madrid geseind. Met spoed werd de nun- aceres <jer behoefte overtrof. De netto-vermeer
tius te Madrid in kennis gesteld van het plan hering Van den woningvoorraad heeft van 1922
en werd hem bevraagd telegrafisch aan het tot 193o beloopen van ruim 40.000 tot ruim
Vaticaan het bericht over te seinen. De nun- 44.000 woningen per jaar; in 1930 bedroeg de
tius was Mgr Rampolla, die later tot den bruto-productie 51.501 woningen
dood van Leo XIII zijn staatssecretaris zal Voor 1931 is een? naar <je tot dusver gepu-
zijn, de auditeur was Giacomo della Chiesa, bliceerde gegevens ongeveer gelijke vermeer
de latere Paus Benedictus XV. De nuntius del.jng van den woningvoorraad te verwachten
drong krachtig aan op het aannemen van het xndien eckter een langdurige stagnatie zou
aanbod. Het bericht had Rome bereikt, 22 Sept., mtreden, zou de woningvoorziening in gevaar
reeds den 25en laat de staatssecretaris, ar 1- kunnen komen,
naai Jacobini aan de gezanten van en Vooralsnog meent de on-dergeteekende eerst
Duitschland het bericht toekomen, dat de Paus de on,twlkk^ling van de omstandigheden, welke
in principe genegen is de arbitrage op zich te t j llen deele ongunstig zijn, te moeten
nemen Groote verbazing overal, toen het aan- atwachten.
bod publiek werd, groote ontevredenheid bij We,ke maatregeien eventueel getroffen zou-
het Italiaamsche gouvernement, dat zelts nog den moeten worden valt, thans nog niet te
trachtte, Bismarck van zijn p'ana..e^enJen. voorzeggen.
Vóór het begin der onderhandelingen werd
bepaald, dat de dienst, aan den Paus gevraagd,
geen arbitrage zou zijn maar een bemiddeling.
Er waren toch aan deze zaak te veel kwesties
van tijdelijken aard verbonden handel-
scheepvaartbelangen b.v., die buiten de
Algemeene vergadering te Rotterdam.
Te Rotterdam is de algemeene vergadering
gehouden van den Ued. R. K. Bond van Zieken
verpleegsters. Wijziging statuten en het huis
houdelijk reglement was het eerste punt der
DE EERBIEDW. Dl NETTA.
Onder de besluiten die ten aanzien van de
statuten genomen werden zijn de voornaamste
dat de naam van den bond veranderd zal wor
den en dat voortaan in het hoofdbestuur een
afgevaardigde van de verschillende groepen
van leden, die in den bond vereenigd zijn, zit-
ting zal iLftmon.
Na de behandeling van dit concept werd het
belangrijkste punt van de agenda aan de orde
gesteld, het voorstel van de afdeeling Amster
dam om ook mannelijke verplegenden voortaan
cot den Bond toe te laten. Met overgroote meer
derheid van stemmen werd het voorstel aange
nomen. Hierdoor is dus de mogelijkheid ge
opend om te komen tot een groote organisatie
van alle verplegenden.
Een beroep werd gedaan op de leden
om door giften onmiddellijk in den dringen
den nood van haar medeleden eenigszins te
kunnen voorziep. Tevens werd aan de leden
toestemming gevraagd aan het hoofdbestuur de
uitvoering over te laten van het contract van
den bond met A.R.K.A. ter behartiging van d-
belangen van de verpleegsters in overheids
dienst. Als plaats voor de volgende vergaderim
werd Arnhem aangewezen.
en
be-
Men schrijft ons uit Rome d.d. 28 Oct.:
uuuocuvaaituviy-o Bij kardinaal Verde, als ponens der causa,
voeedbeid stonden van bet Pausdom. Reeds 22 heeft een voorbereidende zitting plaats gehad
October doet de staatssecretaris bij nota de I - - -
twee mogendheden weten op welke grondsla
gen hij zich een acooord denkt.
lo Duitschland erkent de Spaansche sou
vereiniteit ove-r de Carolinen en de Palaos-
eilanden. rr .u
20 De regeering van Z. Kath. Majesteit
verklaart dat deze souvereiniteit niet denk
baar 's zonder zich in daden te uiten. Zij zal
deze dus door de inbezitneming der eilanden en
het bestuur erover doen blijken.
3o. Het Spaansche gouvernement geeft aan Naar wij vernemen, is de zeereerw. heer J.
het Duitsche Rijk en zijn onderhoorigen marl- m. jj. Smulders, secretaris van het bisdom
tieme en commercieel® voor-deelen op deze Haarlem, ongesteld en in de Maria-stichting
eilanden. opgenomen. Zijneerw. zal een ïustkuur moe-
Op deze grondslagen werd van 22 October ten ondergaan. (N.H.C.)
tot 17 November onderhandeld tusschen den
MISSIEHUIS DER AFRIKAANSCHE
MISSIëN.
Sedert eenlge dagen vertoeft in het missie
huis der Afrik. Missiën te Cadier-en-Keer Z.Ii
Excellentie Mgr. Cessou S.M.A., apostolisch
vicaris van Fransoh Togoland. Z. H. Excellen
tie bezoekt de verschillende missiehuizen van
de Sociëteit der Afrikaansche Missiën in Ne
derland, terwijl hij ook het missiehuis van
bet Gezelschap van het Goddelijk Woord te
Steyl met een bezoek vereerde, wijl deze mis
sionarissen vroeger in. Togoland werkzaam
waren, dooh van daar moesten weggaan dbor
Is meneer Smit thuis vroegen we toen
de deur van perceel Wittenburgergracht 29 II
te Amsterdam zich opende.
Komt U maar boven, meneer klonk het
gastvrije antwoord dat veel meer dan een be
vestiging van onze vraag inhield, en twee
minuten later zaten wij tegenover een van de
bekendste figu
ren van Katho
liek Amster
dam J. W. Smit,
die op 3 No
vember a.s. zijn
tachtigsten ver
jaardag hoopt
te vieren en
die den last
van zijn negen
en zeventig ja
ren nog met
een jeugdige
opgewektheid
torst.
J. W. Smit is
voor ons een
oude bekende,
maar eigenlijk
„Magna Charta" en ik herinner mij nog uit
stekend de geestdriftige vergadering in ge
bouw „Plancius" vlak na het verschijnen der
encycliek. Duizenden exemplaren werden in
alle afdeelingen verspreid.
In 1893 belegden wij ons eerste vakcongres
in Rotterdam, dat twee dagen duurde. Dit feit
bewijst wel hoe sterk onze bond in enkele jaren
tijds was geworden. Dit congres was vooral
zoo merkwaardig omdat reeds daar verlan
gens werden geuit, die later verwezenlijkt kon
den worden en die voor de arbeidersbeweging
van buitengewoon groot nut waren.
Ja, er moest hard gewerkt worden toen, en
dat was lang niet altijd gemakkelijk, want
we moesten daarnaast toch ook ons brood ver
dienen, maar toch en de oogen van den heer
Smit glanzen begeesterend toch was 't 'n
heerlijke tijd, als je er zoo aan terugdenkt.
van de Congregatie der Riten, waarbij de held
haftige deugden besproken werden van' den Menaeie-
eerbiedwaardige* dienaar Gods prof. Vito j de gevolgen van den wereldoorlog.
Michele Di Netta, C.s.s.R., als inleiding tot van Toao"
diens zalig- en heiligverklaring.
DE ZEEREERW. HEER J- M. N.
SMULDERS ONGESTELD.
neur Cessou is de eerste bisschop van Togo
land, wijl Mgr. Wolf S.V.D. die voor die missie
tot 'bisschop werd benoemd, ook wegens den
oorlog en zijn gevolgen, nooit in zijn vicariaat
mocht komen.
KIND OVERREDEN EN GEDOOD.
ZaterdiagmidKlag werd het 13-jarig meisje
Van den Berg op den Geldropschen weg te Hel
mond door een vrachtauto overreden en ge
dood. De chauffeur van den auto reed door,
tot op heden is zijn naam onbekend.
J W. Smit.
Spaanschen ambassadeur di Molins en den
Duitschen von Schloeszer, waarbij als bemid
delaar optrad kardinaal Jacobini. Op dien laat-
sten datum werd het protocol geteekend, dat
dezelfde inhoud had als de door den Paus
voorgestelde grondslagen.
Het groote voordeel der Pauselijke bemid
deling is geweekt voor Spanje, het terug krijgen
der Carolinen zonder dat de nationale eer ge
krenkt werd; "voor Duitschland een toenade
ring tot den H. Stoel, die later een vreedzame
oplossing der religieuze conflicten heeft moge
lijk gemaakt; voor den H. Stoel een grooter
zedelijk prestige, daar de oogen der geheele
wereld weer naar den Paus opzagen, als een
nog levende macht, een macht, die nog een
groote rol speelde voor den internationalen
vrede. De Paus zelf verkreeg er door een
grooten diplomatieken naam.
DE JESUÏETEN OP JAVA.
20 jaar priester-opleiding.
(Vervolg).
Nadat het gezelschap aan den Noordelijken
oever voeit aan wal had gezet, stond daar de
burgemeester van Dussen, de heer J. Snijders,
gereed om den Minister en zijn gevolg te ver
welkomen. Maar alvorens hiertoe werd over
gegaan zong eerst de schooljeugd van Dussen,
die begeleid werd door de Eerw. Zusters, den
gasten een officieel „Wilhelmus" toe.
Daarna trad Dussen's burgemeester op den
Minister toe en herinnerde In een toespraak
aan de vele pogingen, in den loop der jaren in
het werk gesteld, om hier over de Bergsche
Maas 'n vaste verbinding te leggen. Nu Z. Exc.
Minister Reymer naar deze plaats bad willen
komen om het verkeer te openen over de eerste
brug, welke ingevolge het Rijkswegenplan ia
tot stand gebracht, wilde spr. nog een woord
van dankbare hulde spreken aan de nagedach-
Het orgaan der Pater Jesuïeten ten bate
van hun missie op Java „St. Claverbond het
welk melding maakt van den bouw van een
nieuw Javaansoh noviciaat te Girisonta, ver.
schaft ook gegevens over de 20 jaar priester
opleiding in genoemd land.
Daaruit blijkt, dat van 191119"0 intraden
139 seminaristen (111 Javanen en 28 Indo-
Europeanen) van wie er 6 vroegtijdig zijn ge-
storven, 48 hun studies moesten opgeven, 29 I t'eTis"van^len *Min7stër Tr."dr. "c. Te&ly7"d&
religieus-priesterstudent werden en 5 (a e ajg boojd yan departement van Waterstaat
Javanen) priester werden gewijd.. in 1947 den bouw van een vaste brug over de
Het orgaan, maakt bij deze statistiek nog de BergSC}10 Maas aan de orde stelde. Spr. hoopte,
volgende kantteekening: dat de brug beantwoorden zou aan de gestelde
Van de 38 Javaansohe seminaristen, die hun- verwachtingen en dienstbaar zou zijn aan het
ne studie moesten opgeven, trad er 1 als Broe- internationaal en interlocaal verkeer. Maar
der in de Orde der Jesuïeten, terwijl 2 het ook bevorderlijk zou zijn aan de ontwikkeling
postulaat daarvoor begonnen. en de welvaart van deze door de natuur zoo
Van de 26 Javaansche seminaristen, die gezegende streek
religieus-priesterstudent werden, traden er: 22 Langs den met verschillende eere-poorten
in de Orde der Jesuïeten en volhardden, op 2 versierden weg van Hank, een wijk van Dus-
na, allen in hun heilige roeping. 3 in de Orde sen, begaf het gezelschap zich hierna naar den
der Carmelieten, waarvan 1 is overleden. 1 in noordelijken oprit, alwaar de brugdoorgang
de Congregatie der Missionarissen van het nog met een oranjelint was afgesloten.
H. Hart. Nadat de hoofdingenieur-directeur van den
Van de 3 Indo-Europeesche seminaristen, Waterstaat ir. G. J. van den Broek eene korte
die religieus-priesterstudent werden, traden toelichting had gegeven, sprak Minister Rey-
er: 2 in de Orde d.er Jesuïeten en 1 in de mer zijne officieele openingsrede uit,
Orde der Capucijnen.
De talrijke intrede in de Orde der Jesuïeten
vindt hjerin een verklaring, dat Java tot 1922
uitsluitend gemissioneerd werd door de P.P.
Jesuïeten; de seminaristen kenden dus geen
Toespraak van den Com
missaris der Koningin.
De Commissaris der Koningin in de pro
vincie Noord Brabant mr. dr. A. B. van Rijcke-
nndenn Priesters, e ymuic mr. ar. a. van tuJCM
rin^e aantal gewiifsuietel1- Het aog ge" vorsel hield hierna de volgende toeepraak:
ringe aantel^ gewijde priesters vindt zijn ver
klaring hierin, dat veel seminaristen Jesuïet
werden en dat de priesteropleiding in de Orde
der Jesuïeten zeer langdurig is.
GOUDEN JUBILEUM DER ZUSTERS TE
ZOETER WOUDE.
Op feestelijke wijze is te Zoeterwoude het
feit herdacht, dat de eerw. zusters Francisca
nessen zich aldaar vestigden en de leiding
der R.-K. Meisjesschool op zich namen.
De herdenking werd begonnen met een
plechtige H. Mis, opgedragen door den zeer
eerw. heer J- C. F. Jansen, deken van Zoeter
woude, met assistentie van den zeereerw. heer
C. H. Klaverweijden, pastoor der parochie H.
Wie later de kenmerkende gebeurtenissen
van dit tijdperk bestudeert, zal getroffen wor
den door de buitengewone krachtsinspanning
der landsregeering tot verbetering van de
verkeersmiddelen. Wij leven inderdaad in een
tijdperk van wegen- en bruggenbouw.
Streek na streek krijgt haar beurt. Dat de
provinciën ten zuiden der groote rivieren zich
verheugen óver de nieuwe brugverbindingen
met het noordelijk deel van Nederland, is wei
bekend; ik meen te mogen verzekeren, dat ook
buiten de landsgrenzen vreugde over deze ver
bindingen heerscht.
De naam Keizersveer heeft een internatio
nalen klank; de nieuwe brug zal het inter
nationaal verkeer vergemakkelijken; haar aan
wezigheid zal duizenden bevrijden van de
watervrees, die hen weerhield de noordelijke
Kruisverheffing, te Zoeterwoude, en den wel- 1 streken en 6teden van Nederland te bezoeken,
eerw. heer H. Brans, kapelaan der parochie St. Zoo lg deze brug een belangrijke aatnwinst
Jan Onthoofding, te Zoeterwoude. Deze H. Mis
voor den weg van Parijs over Antwerpen naar
■u«rr,ow.nnr»rf VUUI UCXi *v J'-' -rxiit. vv ci pcu naai
werd dl0^ „de eerw raster Amsterdam, die bij Keizerlijk decreet van 16
Liduma, de eersie eeiw. Moeder van het Ge
sticht, die thans 81 jaar oud is.
Onder de H. Mis hield de hoogeerw. heer de
ken Jansen een treffende toespraak. Na de
H. Mis werd in het gesticht een zeer druk
bezochte receptie gehouden, terwijl in den mid
dag een groote huldiging van de jubileerende
zusters plaats had, door leerlingen en ouders.
Hierna had de huldiging plaats door de oud
leerlingen.
December 1811 als 2e van de veertien eerete-
klas-wegen .van het Fransche Keizerrijk om
schreven werd. De geschiedenis verhaalt, dat
in 1812 een bataillon krijgsgevangen Spanjaar
den naar Raamsdonk en Geertruidenberg ge
zonden werd, om dezen weg te helpen vol
tooien. De brug is onder gelukkiger auspi
ciën gebouwd
Als valt haar Ingebruikstelling samen met
groote moeilijkheden in het economische leven,
toch is het feestbetoon in de gemeenten
HET TArWT VAN DEN MILLIONNAIR I Raamsdonk en Dussen gerechtvaardigd. De
J ALril V Ai i.lUJNiN Alxt bOT0]khlg der beid6 oevers van de BeTgsche
I Maas weet immers het best welk een aan
winst voor het verkeer de brug beteekent. Voor
TANDJONG PRIOK, 30 Oct. (ANETA). de landsregeering moet het aangenaam zijn te
Het jacht „Alva" van den Amerikaanschen vernemen, hoe dankbaar en erkentelijk de
multi-millionnair Vanderbilt is alhier aangeko- bevolking die aanwinst begroet,
men. Wat Noord-Brabant betreft kan ik de ver
zekering geven, dat deze provincie, die jaar
lijks zooveel aan de verbetering van haar we
gen ten koste legt, en vooral het Westen van
Brabant de regeering danken voor haar voort-
varentheid bij den bouw dezer brug.
Wij hopen dat de brug spoedig de uiterlijke
teekenen van herstelde weivaart van ons vader
land en van de buurlanden dragen zal.
Een dochtertje van den directeur der be
kende Dussensche papierfabriek bood Minister
Revmer hierna de schaar aan, waarmede deze
dan het lint doorknipte en de brug officieel
in gebruik stelde.
Het gezelschap maakte dan een wandeling
over de brug. Bij den Zuidelijken oprit sloeg
men vervolgens het bloemencorso gade, dat
door verschillende gemeenten uit de omgeving
hij deze gelegenheid was georganiseerd.
Ter herinnering aan den oorsprong van het
Keizersveer werd de stoet geopend door Napo
leon in levenden lijve, omgeven door een groep
stoutmoedige dragonders te paard. Hierna volg
den verschillende wagens met symbolische
voorstellingen, betrekking hebbend op de be
langen van deze streek. Het geheel droeg een
geestig karakter.
is hij dat voor iedereen. De een kent hem als
oud-raadslid, een ander als oud-lid der gezond
heidscommissie, weer een ander uit de Kies-
v-ereeniging of als lid van de „kamer van ar
beid" welke laatste intusschen al lang niet
meer bestaat en de meesten kennen hem ten
slotte als de pionier van de Katholieke Arbei
dersbeweging in Amsterdam en in Nederland,
die ook al heeft hij geen werkzaam aandeel
meer' in de leiding dier beweging het ver
loop der gebeurtenissen nog altijd met gespan
nen interesse blijft volgen. Geen belangrijke
gebeurtenis in Katholiek Amsterdam, of J.
W. Smit is er bij. Overal wordt hij met blijd
schap ontvangen, want elkeen erkent in hem
den voorganger, den trouwen en moedigen
strijder voor de belangen van zijn geloofsge-
nooten, den vurigen Katholiek.
Als we even aan den praat raken met den
heer Smit, dan ontdekken we dat deze ras
echte Amsterdammer in.... Vlissingen gebo
ren is. Maar de stad van Mlchiel de Ruyter
heeft niet dien invloed op J. W. Smit's leven
gehad als Amsterdam.
Een zestien-jarige kleermakersgezel stapte
in 1867 Amsterdam binnen. Drie jaren had hij
het kleermakersvak reeds beoefend en hij dacht
het ook in de hoofdstad voort te zetten, maar
„een jaaT daarna werkte ik al op de Marine
werf" vertelde ons de heer Smit en daar hen
ik gebleven totdat ik gepensionneerd werd;
drie en veertig jaar lang.
Zijn pioniersarbeid voor de arbeidersbewe
ging begon pas later toen tegen het einde der
tachtiger jaren, het verlangen der arbeiders
naar organisatie, algemeen tot uitdrukking
kwam.
„Eigenlijk", vertelde de heer Smit, „is
tamelijk Onbeduidend feit aanleiding geworden
voor de oprichting van den Volksbond. Om
streeks Januari 1888 zou in Amsterdam een
Pausfeest gevierd worden en de entree die
daarvoor geheven werd was zoo hoog, dat de
arbeiders automatisch werden uitgesloten van
de deelneming aan dit feest. Ik was toen al
lid van het Zangkoor der St. AnnakeTk en heb
als zoodanig het feest wel bijgewoond. In
ieder geval was dit feit Voor Willem Passtoors
aanleiding om met eenige kennissen een plan
te beramen, om zelf een organisatie te stich
ten. Welk karakter die vereeniging zou dra
gen, wist men zelf nog niet goed maar onmid
dellijk gingen er stemmen op, om van de
nieuwe organisatie iets meer te maken dan
een loutere „vermaaksvereeniging". Haarlem's
Bisschop, Mgr. Bottemantne, zag onmiddellijk
het groote belang van dit plan in. „Heel Ne
derland wacht op U" zei hij tegen Passtoors
en gaf hem den raad een vereeniging te stick
ten, die in hoofdzaak zou streven naar ver
betering der positie van de arbeiders. Inder
daad bleek men hierop algemeen te wachten
De leden stroomden toe op de eerste vergade
ringen In „De Oude Graaf". Aan de oprich
ting van den bond heb ik dus geen deel ge
had. Eerst enkele maanden daarna heb lk
mij als lid doen Inschrijven en toen was ik
al heel gauw in het organisatieleven opgeno
men. Reeds 't volgend jaar werd lk ln 't be
stuur gekozen. De bond groeide intusschen
verbazend snel en toen Passtoors gekozen werd
tot voorzitter van het centraal bestuur, volgde
ik hem als voorzitter der afdeeling Amster
dam op 't Spreekt vanzelf, dat dit alles niet
zoo gemakkelijk ging, als ik 't nu vertel. We
hadden helaas ook van Katholieke zijde
heel wat tegenwerking en verdachtmaking te
verduren. Passtoors was de Roomsche socia
list. Enfin, al die dingen zult u wel 'ns eerder
gehoord hebben. Maar gelukkig hadden we den
steun van Mgr. Bottemanne, die met waarlijk
groote vooruitziendheid ons den weg had ge
wezen. De Encycliek „Rerum Novarum" was
nog niet verschenen en wij konden ons daarop
dus nog niet beroepen. Hoe zuiver Mgr. Botte
manne echter de nooden van zijn tijd had we
ten te verstaan, bleek wel hij het verschijnen
dier encycliek. De statuten van den Ned. R.
K. Volksbond behoefden zelfs geen wijziging
te ondergaan. De organisatievorm beantwoord
de volkomen aan de wenschen van den H.
Vader.
De „Rerum Novarum".
De laatste toebereidselen voor de opening
der Keizersveer-brug.
De oude stoompont van Keizersveer werd
dan buiten bedrijf gesteld en dadelijk kwamen
honderden, ja duizenden belangstellenden een
wandeling maken over de nieuwe brug. In de
beide oevergemeenten was het groot volksfeest
en des avonds werd de nieuwe brug met schijn
werpers belicht. De feestdag eindigde hier met
een vuurwerk.
Het gezelschap begaf zich hierna weer aan
boord van de Lekboot, waarmede de terugtocht
naar 's-Hertogenbosch over het geheele verloop
van de Bergsche Maas en de Dieze jyerd onder
nomen. Onderweg werd een heildronk gewijd
aan den gelukkigen afloop van dezen brug-
bouw.
De nieuwe brug, waarvan het wegdek werd
geleverd door de N.V. Keij's Asphaltfabriek te
Rotterdam (welk wegdek weer werd opge
bracht door de Wit's Bergings- en Transport
bedrijf) heeft een doorvaarthoogte van 8.70.
De gemiddelde hoogwaterstand bedraagt
1.20 N.A.P., de gemiddelde laagwaterstand
0.20 NAP.
Naar landelijke eenheid
Van 1908 tot 1922 ben ik voorzitter geweest
van het Centraal bestuur. Altijd hebben lk en
mijn medebestuurders gestreefd naar lande
lijke eenheid. Dit was ook oorspronkelijk de
bedoeling geweest van Mgr. Bottemanne, maar
practisch was toch in elk bisdom een aparte
bond ontstaan.
In 1906 was Passtoors er reeds in geslaagd
een Federatief verbond van de diocesane volks-
en werkliedenbonden te stichten doch daar
naast bestond ook het zgn. bureau der R. K.
Vakorganisaties. Teneinde ieders terrein af
te bakenen, liet Mgr. v. d. Wetering z.g. een
onderzoek instellen, en dit onderzoek leidde,
zooals bekend, tot het zgn. „communiqué van
1916". Tot 1915 bleef de toestand dezelfde,
maar ieder voelde, dat er iets aan haperde.
Het inzicht in de noodzakelijkheid van eenheid
won hoe langer hoe meer veld en in 1925 over
won dit inzicht definitief, toen het R.K. Werk
liedenverbond werjl opgericht.
De praktijk heeft nu voldoende bevestigd,
dat het streven naar eenheid alleszins gewet
tigd was. Het R. K. Werkliedenverbond telt
thans 180.000 leden en het is tot groote din
gen in staat. Dit werd wel zeer duidelijk be
wezen op 6 September tijdens het demonstra
tief congres te Utrecht, dat door zestigduizend
menschen werd bijgewoond. Ik vind de ont
wikkeling dan odk buitengewoon gelukkig en
voorspoedig. De groote ramp van het oogen-
biik is de werkloosheid en In dit opzicht be
staat er helaas nog weinig uitzicht op ver
betering.
En wat nu mijn persoonlijk leven betreft,
och daaromtrent kan ik wel met 'n paar ge
gevens volstaan.
Tot 1916 heb ik op de Marinewerf gewerkt.
Al m'n vrije tijd werd in beslag genomen door
m'n verschillende functies. Dikwijls moest ik
voor den hond den boer op. Bovendien was ik
zes jaar lid van den gemeenteraad, twintig
jaar van de gezondheidscommissie, tien jaar
voorzitter van de Kamer van Arbeid voor het
hout- en metaalbedrijf, langen tijd lid van den
raad van beroep voor de ongevallenwet en ten
slotte ben ik nu ook zeven en vijftig Jaar lid
van het zangkoor der St. Annakerk!
De heer Smit zweeg. Peinzend dwaalde zijn
blik over het levendige tafereel van spoor
wegen en havens, dat zich voor ons uitstrekte.
Dit is het rijk van den arbeid, waarvan J.
W. Smit een der beste pioniers was. De ge
stage arbeid heeft hem niet geknakt Hij i»
nog als vroeger, vol vuur en begeestering. Het
zijn niet de jaren, die oud maken, zelfs niet
al zijn ze zoo welbesteed, als die van den heer
Smit.
25 jaar secretaris der Noord- en
Zuid-Holl. Redding-Maatschappij.
Zaterdag was het 25 jaar geleden deut de heer
H. de Booy benoemd werd tot secretaris der
Noord- en Zuid-Hollandsche Redding Maat
schappij, van dat groote lichaam, dat ln nau
we samenwerking met de Zuid-Hollandsche
Maatschappij tot redding van schipbreukelin
gen zorgt voor het reddingwezen op onze vaak
zoo gevaarlijke kusten.
Haar gebied strekt zich uit van Scheve-
ningen tot Rottum en daarbinnen onderhoudt
zij 22 reddingstations met niet minder dan 7
Motorreddiin gbooten, 1 strandreddingboot, 30
roei. en zeilreddingbooten, 20 vuurpijltoestei-
len en 5 motos-tractors.
Haar bestuur bestaat uit 8 leden waarvan
de heer de Booy de ziel is! Hij is de man
die in die 25 jaar ieder dier stations op de
hoogte van zijn tijd heeft gehouden of ge
bracht, die de eischen van ieder station nauw
keurig kent, die de vriend en erkende raad»
mac is niet alleen deT plaatselijke commissies,
maar ook der schippers en roeiers en opvaren
den der motorbooten. Hij kent ze allemaal, met
hun namen en bijnamen en de omstandigheden
hunner gezinnen en zij kennen hem allemaal
en geven hem hun vertrouwen.
Hij kan U de omstandigheden en bijzonder
heden vertellen van alle strandingen die ln
die 25 jaar en daarvoor plaats vonden
en kent alle wrakken die op onze kusten
liggen.
Toen hij kwam was er nog geen enkele mo
torreddingboot; nu zijn er 7 en voor ieder
dier booten heeft hij de eischen vastgesteld
en in samenwerking met ingenieurs en bouw
meesters de teekeningen ontworpen en den
bouw geleid.
Hij wilde niet gehuldigd worden. Alleen
zijn op 32 boothuiaen en magazijnen
langs onze kusten de vlaggen geheschen en
waren 7 motorreddiimgbooten gepavoiseerd
Het verschijnen der encycliek gaf aan onze
beweging een reusachtigen stoot. Op elke ver
gadering, die wij belegden, moesten wij groote
aantallen nieuwe leden inschrijven. Van Am
sterdam begon, om het zoo maar eens uit te
drukken, de victorie. Onze afdeeling van den
Bond was de eerste, maar al heel spoedig be
reikte ons het verzoek om ook in andere plaat
sen afdeelingen op te richten. Willem Passtoors
heeft verschillende afdeelingen opgericht en
later, toen ik hem als voorzitter van het cen
traal bestuur was opgevolgd, heb ook ik daar
in een werkzaam aandeel gehad.
Door den verrassend snellen groei van onze
beweging waren wij genoodzaakt telkens weer
naar ruimere vergadergelegenheid om te zien,
totdat we eindelijk zoover waren, dat wij ons
eigen bondsgebouw konden openen.
Intusschen hadden wij de aandacht ook ge
vestigd op de vakbeweging en wij als stands
organisatie, namen het initiatief tot het stich
ten der verschillende vakorganisaties. Ook
toen de laatsten eenmaal bestonden, hebben
wij ons langen tijd ook op vakvereenigingsge-
bied bewogen.
I'k zei reeds, dat „Rerum Novarum" een
grooten stoot heeft gegeven aan onze bewe
ging. De Katholieke arbeidersbeweging er
kende dit document onmiddellijk als haar
De mail van de Raaf.
Blijkens mededeeling van de IndiscVe Post
administratie heeft het retourvliegtuig „Raaf"
van den Holland-Indiëdienst ruim 195 K.G.
post aan boord. Hiervan is 50 K.G. 300 G. be
stemd voor Amsterdam, 75 K.G. 0.60 G. voor
Amsterdam (verdere verzending), 46 K.G. 525
G. voor 's Gravenhage 10 K.G. 310 G. voor Rot.
terdam, 6 K.G. 319 G. voor Haarlem, 3 K.G.
0.55 G. voor Leiden en 4 K.G. 0.21 G. voor
Utrecht.
Het postvliegtuig De Uil is Zaterdagochtend
om 7.55 uur uit Rome vertrokken en arriveer
de om 10.29 uur te Brindisi. Vandaar vertrok
het om 11.23 uur en kwam om 15.20 uur to
Athene aan.
Het retourvliegtuig De Valk is Zaterdag
morgen van Athene vertrokken en om 15.07 in
Marseille aangekomen.
Het toestel wordt hedenmiddag te omstreed
2 uur op Schiphol verwacht.
