„DE EERSTE IN KRIJG If DE EERSTE IN VREE". OP WEG NAAR EEN TWEEDE EEUWFEEST. mi H - /.mA, ~i W AMëM IS'tT" iilililSiii imriAAMSiaiir, "hF&SWirf?* 80STOHITO ■s. an. GEORGE WASHINGTON. De beeldenaar der Washington-medaille, in 1776 geslagen. No man, I believe, ever had a greater choice of difficulties, and less means to extricate himself from them. WASHINGTON. In de geschiedschrijving van de Vereenigde Staten komen nog al wat „vaders" voor. Wordt Samuel Adam» de vader der revolutie ge noemd, aan James Madison is de eere-titel van vader der constitutie te beurt gevallen' een beetje ten onrechte eigenlijk, want het plan ,,the Virginia-Resolution" dat hét groote probleem in die dagen voor de Staten: bond staat of statenbond een oplossing poogde te geven, was al eenige jaren tevoren door één stad of staat. Men is besloten Wakefield, de geboorteplaats van Washington, te restau- reeren, en men is bezig al de geschriften van den eersten president uit te geven. Niet minder dan zestien boeken zullen de verschil lende kwaliteiten van Washuigton belichten; zijn reizen worden opnieuw op de kaart ge bracht; de notenboomen rond;m 't oude huis van den president, waar hjj echter maar be trekkelijk kort getoefd heeft, doch waarheen hij altijd verlangde, Mount Vernon. zullen voort geplant worden op den grond van alle regee- ringspaleizen der verschillende Staten en op domlniaal terrein. Washington-spelen worden geschreven; kranten en tijdschriften zijn begon nen uitgebreide studies te puoliceeren; wij voegen ons in de rij, zooals u ziet er worden sub-comité's samengesteld van meer dan twee honderd man; postzegels en medailles zijn ontworpen; tien millloen kinderen en veertig millioen volwassenen hebben zich voor deze festijnen al hechter aaneengesloten; de stad Washington heeft der waereld reeds het har telijkste welkom toegeroepen, en een voorloo- pig program laten omroepen, dat klinkt als een klok. En zoo voort en zoo verder. Feitelijk is de ouverture van dit Ameri- kaansehe gedachtenisfeest al ingezet en uitge speeld. Want 19 October j.l. was het 150 jaar geleden, dat de Engelschen zich in den man van Lord Cornwalls bij Yorktown gewonnen gaven. Dat was voor de Amerikanen het slot van een langdurigen hardnekkigen, door Washington in de ongunstigste omstandighe den gevoerden strijd. Om het resultaat was De capitulatie van Yorktown, naar een oude prent. Webster, een koopman uit Philadelphia, In een brochure aan de hand gedaan. Onaantastbaar is evenwel het eere-attribuut van George Washington, als wij hem „de vader der Staten" heeten. Wanneer de Ameri kaan uit Virginia of uit Massachussets, uit Kansas of New-York, uit het Noorden of uit het Zuiden het nog eens is met de woorden van Patrick Henry op het eerste congres der staten te Philadelphia in 1774: „Heel Amerika ls uit één stuk gegoten; onze grenzen zijn neergehaald; ik ben geen Virginiër, maar een Amerikaan", ofwel met de woorden van Thimotheus Ruggles, die nog uit de voor geschiedenis van den afval der Vereenigde Staten dateeren, uit het jaar j.765: „Dit conti nent moet geen nieuw-Engelsehen, geen New Yorkers meer kennen, maar ons allen slechts als Amerikanen", dén worde George Washing ton ook met volle recht genoemd de vader des vaderlands, in welken titel al de waardigheid en al die zin en alle ideolog,sche beteekenls verborgen mogen zijn, die wij oude-wereld- lingen met onze romantische illusies en ge voelige reminiscenties daarin kunnen steken. De Vereenigde Staten maken zich momen teel op om het tweede eeuwfeest van Was hington's geboorte zoo grandioos mogelijk te vieren, om het kort en raak te zeggen, zoo Amerikaansch mogelijk. Washington's verjaardag, 23 Februari, zal straks in 1932 de rij der feestelijkheden en herdenkingen openen, die niet eerder dan 24 November, met Thanksgivings Day, zullen ein digen. 1932 moet in America het „George Washington"-jaar worden. Alle staten en lan den worden opgeroepen om het hunne te doen, nochtans niet zóó, dat er een wereldtentoon stelling georganiseerd wordt, of de feestelijk heden gecentraliseerd worden op één plaats, George Washington, naar het standbeeld te Richmond, deze overwinning zeker de belangrijkste, hoe wel men zich hierbij moet herinneren, dat deze victorie behaald werd met behulp der Franschen, die daadwerkelijk de Amerikanen bijstand waren gaan verleenen, toen zij ge troffen werden drie jaar te voren door de overwinning bij Saratoga. Op het droevig be richt te Londen, vijf weken na de capitulatie van Yorkstown, moest Lord North uitroepen: ,,'t Is alles nu voorbij"; intusschen kon Was hington afscheid nemen van zijn leger, dat hij op een treffende manier deed, en teruggaan naar zijn landgoederen en uaar Mount Ver non. De beperkte plaatsruimte iaat het niet toe om den onafhankelijkheidsoorlog der Veree nigde Staten te verhalen in verband van tijd geest en -streven, om van den kolonialen oor log, den strijd van Engelanu en Frankrijk uitvoerig te gewagen, om vervolgens bij den financieelen nood van het moederland te ge raken, en via de opgelegde belastingen, via de leuze: geen tarieven zonder vertegenwoor diging in het moederlandscho parlement, via de bekende theepartij van Boston, en het stage en trage saamhoorigheid kweeken bij de staten onderling eindelijk te geraken tot de actie en de persoonlijkheid van George Was hington. De stille, zwijgzame figuur van Washington is veelomvattend genoeg, om alle beschikbare plaats te overschaduwen met zijn schim. Hij reikt naar polen, die wel ver uit elkander lig gen, want, zooals het in de lijkrede over hem gezegd wordt, was hij de eerste in de dagen van oorlog, en werd hij de eerste, in dagen van vrêe. Hij was militair in merg en been, vroeg en duchtig geoefend: „Ik heb de kogels hooren fluiten; er is iets in dat geluid, dat charmant is"; nimmer tevreden was hij, met wat het Congres, waarin naar zijn zin veel te veel sprekers, en veel te weinig doeners zetelden; („talkers, no doërs")hem toezegde voor zijn legers, die alles behalve met ammunitie en proviand verwend werden. Hij was daarentegen pacifist na den vrede en de onafhankelijkheidserkenning, tot het fixe idee toe, dat Amerika zich pas geconsoli deerd mocht achten, wanneer het twintig ja ren alle gekrakeel met anderen had kunnen ontwijken. Washington en de geschiedenis waarin hij optrad steken uit dat deel der historie, waar in het absolutisme zijn stempel gedrukt heeft; de laatste Lodewijken, Jozef IIWas hington en zijn land passen in den volgenden band van revolutie en republiek. Het ideaal van de Vereenigde Staten verlokt een La fayette en een Kossiusko. Wanneer hij nog jong is, en boeken bestelt uit het moederland, dan vraagt hij om Alexander den Groote, Ka- rel XII, Frederlk den Groote, prins Eugenius, Duke of Marlborough; van zijn president schap verhaalt een levensbeschrijver, dat hij de eerste was die de wereld toonde, dat een goed president een soort goed monarch is. President Washington gaf nimmer een hand, maar hij maakte voor een ieder zijn diepe bui ging. Hij was aristocraat, en van aristocratische afkomst, en hij was democraat tevens. Toen kolonel Humpkreys, die groot-cere- moniarius was, en met zorgvuldigheid en nauwkeurigheid de vertooning van 's presiden ten eerste audiëntie had ontworpen en ge- ensceneerd, toen hij op een zeer psychologisch moment ae vleugeldeuren opengeworpen had, als ware hij een lakei van den Zonnekoning, met een gepoederde pruik, in kuitbroek en in een frak die stijf van het goud stond, toen hij met een prachtig ge luid aangekondigd had: „de president van Amerika", zooals het ons van oude tijden in de ooren klinkt: „de Keizer en toen Humpkreys met zeer afgemeten stappen voor liep, toen volgde Washington gedwee en in den vorm, maar na afloop zei hij boos: „dat is één keer, maar nooit meer". Als echter op een der drie triumphale rei zen, waarop de president zich zelf aan zijn land en zijn land aan zich zelf bekend maakte, de gouverneur van Massachussets meent, de eerste te- wezen, boven den eersten burger, brengt Washington het tegenovergestelde den man kort en goed aan het verstand. Washington was geschikt voor elk lot, dat hem voorbestemd was, zijn opperbevelheb bersschap en zijn presidentscnap hebben het bewezen, nochtans de vonk van het genie bezat hij niet. Schitterende eigenschappen bezat hij niet; en de leergierigheid was hem geen harts tocht; alleen hield hij van wiskunde. Terwijl het oratorisch talent hem ten eenen- male ontbrak. Met Napoleon en Mussolini valt hij bezwaarlijk'in dit opzicht te vergelij ken. In zijn jeugd ging hij op jacht en ter vischvangst en hij hield van het plantagele ven. Dat leven van jongsaf had hem sterk gemaakt en gehard, zooals hij zelf schrijft: „Ik mag zeggen, dat ik een robuste consti tutie bezit om de meest barre beproevingen te doorstaan, en genoeg vastberadenheid, vlei ik mij, om alles, wat een mensch kan durven, te trotseeren Maar wat Washington aan geestelijke waar den wel had, dat waren twee prachtige en krachtige eigenschappen: vooreerst een sterk geloof in eigen Ideeën, en vervolgens den wi om te handelen, zonder vrees voor de verant woordelijkheid. Om de onafhankelijkheid van zijn land, welke zaak hij rechtvaardig wist, te bevech ten met een oorlog, gebruikte hij negen jaar, tien had hij er noodig om ljet gouvernement door de politiek te grondvesten Ondanks de belemmeringen van vijandschap, van verraad, van dwalingen en een destijds reeds hoogst eigenaardige, inferieure campagne van de Amerikaansche pers, versaagden zijn hoop en vertrouwen niet één maal. Wanneer hij zich op kwade dagen te verdedigen had tegen eigen troosteloosheid, dan bleef hij zich zelf, zooals blijkt uit zijn brieven aan Lafayette, Lincoln en anderen, met zulke woorden: „Het is mij onmogelijk om niet te verhopen en om niet te gelooven, dat de goede geest van het volk het tenslotte winnen zal op de bevoor- oordeeldenIk sou mij niet kunnen voor stellen, dat de Voorzienigheid zooveel voor niets gedaan zou hebben Terloops kan hier worden opgemerkt, dat Washington liever het woord Voorzienigheid gebruikte dan God, omdat, zooals een zijner levensbeschrijvers zegt, het eerste woord een vager aanduiding van het Opperwezen gaf! Intusschen hebben wij van Washington een standbeeld gegoten op de plaats, die een be langrijk deel van zijn leven afsloot, bij York town. Hij gaat met de overtuiging, dat hij zich uit het publieke leven terug kan trek ken, en met de herinnering, aan zijn wel mak kelijk verkregen, maar moeilijk gebleken car rière als militair naar Mount. Vernon terug. Op zeventien jarigen leeftijd werd hij door Lord Fairfax al aangezocht om opziener te worden over diens landgoederen. Washington had dienst willen nemen op de vloot, maar zijn moeder, die weduwe was geworden, toen George, de eerste uit een zevental, twaalf jaar was, verijdelde zijn plannen. Het oppertoezicht over de uitgestrekte lan derijen, en de groote plantages, had een buitengewonen invloed op heel de persoonlijkheid van Washington. „De land bouw is altijd een buitengewone training voor staatslieden geweest", schrijft Tailer, en wij denken natuurlijk, dit toepassend op Washing ton, aan Laval. Het leven op Mount Vernon staalde den grooten, sterken man niet alleen, hij was langer dan zes voet, maar maakte hem ook vertrouwd met een omvangrijke administra tie, waarbij hij een strenge accuratesse aan den dag legde. Deze nauwkeurigheid treedt bijv. aan den dag In 1782, dus na de overgave van Yorktown, als hij alle giften en beJoonin gen afslaat en van eerbetoon niets wil weten, en alleen een declaratie indient voor door hem zelf betaalde onkosten, loopende over de ja ren 17751782, waarvan hij nauwkeurig boek had gehouden. Deze beliep 75.000 pond. Buiten den moreelen invloed van 't noeste plantersleven, gaf het hem inzicht op de ont wikkeling van Virginia en naburige Staten, en men vermoedt, dat toen reeds het Idee van een bond vrucht bij hem begon te zetten. Op dien jeugdigen leeftijd deed ht) reeds een in spectietocht over het Allighanie-gebergte, wat hem in contact bracht met de Indianen. Toen hij twee-en-twintig jaar was, was hij meester van Vernon. Maar spoedig ruilde hij den ploeg tegen het zwaard, toen hij in 1753 opdracht kreeg om tegen de voortdringende Franschen op te trekken in het Ohiodal. Blijven wij evenwel op het ruime landgoed achter, velen zullen het heropgebouwd op de Koloniale Tentoonstelling gezien hebben. In 1759 huwde Washington de 26-jarige we duwe Daniel Parke Custis, geboren Martha Dandridge; zij bracht twee kinderen mee, waarvan Nelly Custis, de dochter, in later dagen, toen Washington moe en oud werd en „even na het opsteken van 't kaarslicht' naar bed ging, zijn bijzondere opbeuring en vreug de was, en zijn hartelijke genegenheid genoot. Martha Washington was een sterke vrouw, en haar portret van Stuart vormt een tref fend pendant met dat bekende van haar man (Dit portret illustreert deze pagina niet). Zij wachtte hem, totdat ht) van Yorktown kon terugkeeren; en zij vergezelde hem naar Philadelphia, de stad, waar Washington als president zou zetelen, in afwachting van de nieuw op te trekken regeeringsstad, die den naam Washington zou krijgen. Zij hield, in navolging van haar man, die trouw lederen Woensdag recipieerde, Vrijdags haar ontvang dag, en volbracht haar plichten als presidents vrouw met zorg en offervaardigheid. En door haar was het, dat Washington aan een der vele getrouwen kon schrijven, toen hij na 1781 meende z(jn verder even te Mount Vernon stil te kunnen slijten: ,Ik ben het met u eens, dat het leven van een echtgenoot thuis te verkiezen is boven alle andere". Toen Washington, bewust en onbevreesd den dood was ingegaan, en zij aan het voeten eind gezeten, den dokter en den secretaris vroeg, of hij dood was, antwoordde zij op het bevestigend teeken: ,,'t Is goed, spoedig zal ik volgen". En zij liet In het familiegraf, waarop zij uitzicht had, een deur maken, om dat het des te makkelijker kon geopend wor den, wanneer zy straks zou volgen. Op Mount Vermon kon Washington zijn re gelmatig leven leiden; voor zonsopgang op staan, lezen en studeeren tot aan het ontbijt; daarna te paard een tocht langs de hoeven om te inspecteeren en zijn orders te geven. Tot aan het diner, des middags om 3 uur, studeerde hij weer. En na^on maaltijd bleef hü In gezelschap van zijn gezin en gasten. Gasten op Mount Vernon. „Hospitality was not a duty but a passion". Hij ontving ieder een en naar ieder wilde hij luisteren en van ieder wilde hij gedachten en ideeën ontvan gen, ter versterking van eigen overtuiging. Tegen het einde van 1784 was Lafayette de gast, dien Washington een vaderlijke ge negenheid toedroeg, en wiens offer, om land en volk te verlaten voor de Amerikaansche zaak door den heer van Mount Vernon hooge lijk gewaardeerd werd; Washington had altijd een waardig respect voor de dappere prestaties van anderen, ook van zijn onder geschikten In het militair commando. „Op het oogenblik van onze scheiding", schryft hij later eenigszins neerslachtig, „on derweg, gedurende de reis en verder voortdu rend, heb ik diep gevoeld alles wat de loop der jaren, een nauwe vriendschap en uw ver dienste mij aan genegenheid, aan eerbied en aanhankelijkheid jegens u verschaft hebben. Terwijl onze rijtuigen zich van elkander ver wijderden, vroeg ik mij herhaaldelijk af, of het voor de laatste keer was, dat ik u had De medaille vereeuwigde de verdrijving der Engelschen uit Boston. Het Washington-monument. gezien. Ondanks mijn verlangen om „neen" te zeggen, antwoordden mijn bange voorgevoe lens „ja". En niet veel later schreef hij aan John Jay: Teruggetrokken als Ik van oe wereld leef, beken ik vrijmoedig, dat ik me geen onver schillig toeschouwer voel", zoodat hij drie jaar later in zijn dagboek noteeren moest: Vandaag, 16 April, (1789), om 10 uur heb ik vaarwel gezegd aan Mount Vernon, aan het huiselijk geluk. Ik verlaat een vreedzaam huis, om mij in een oceaan van moeilijkheden te dompelen". Washington begaf zich op weg naar Phila delphia, waar hij het presidentschap zou aan vaarden. HU aanvaardde een zegetocht, zooals al zijn reizen triomftochten waren. In New- York werd hij afgehaald in een vergulde bark, bemand met dertien matrozen, naar de dertien Staten. De triomfantelijke intocht van Washington in New-York. Naar een ets van het origineel schilderij van F. O. C. Darley. Mount-Fernon, het oude huis van Washington, waar hij maar betrekkelijk kort toefde, doch altijd near verlangde- ver- Al de krijgsverrichtingen en heel het be leid van Washington worden het scherpst ge karakteriseerd door de moeiliikheden waarin zijn land zich bevond. Vermeld werd reeds, dat Washington op nauwelijks 22-jarlgen leeftijd tegen de Fran schen oprukte. Aanvankelijk streed hij met succes, maar in 1754 moest hij zich overge ven. Het jaar daarop nam hij weer deel aan een aanval oF Rort Dequesne, dat in handen van de Franschen was. Toen de afdeeling van Braddock, met wien hij optrok, in een hinder laag viel en grootendeels vernietigd werd, wist hij zich te redden. Het volgende jaar wist hij met Forbes het fort in handen te krijgen. Intusschen was de 7-1arige zee-oorlog begonnen en streed Washington dus nog on der den standaard van het moederland. Hoewel lid der volksvertegenwoordiging van Virginia geworden, raakte Washington op tweede plan; hu was immers in het geheel geen spreker. Tegen den tijd, dat de moeilijk heden met Engeland beginnen, komt hij weer te voorschijn; op het eerste Continentale Con gres van Philadelphia, waar alle staten, met uitzondering van Georgië, voor de eerste maal vergaderden, vléj hij op; waarschijnlijk had zijn radicaal oprukken met 1000 zelf ge wonnen en op eigen kosten uitgeruste solda ten naar Boston, indruk gemaakt. Op het tweede Congres, 19 April 1775, werd hij tot opperbevelhebber gekozen. In het begin was hij niet fortuinlijk; in 1776 moest hij uit New-York wijken, dat loyalist was en aan Britsche zijde stond, en een jaar later leed hy zelfs een gevoelige ne derlaag bij Brandywine. De groote tuchte loosheid der onervaren Ame>ikaansche troe pen, was voor een groot deel daaraan te dan ken, bulten de weinig coulante medewerking die hij van het Congres genoot. Omstreeks 1778 worden de Amerikaansche troepen ge lukkiger; wel delven ze nog menig keer het onderspit, maar het moreel stijgt zoo hoog, dat voor de vredesonderhandelingen geen ba sis gevonden wordt. Niettemin toonde Was hington zijn strategisch kunnen. Hoewel hij ook bij Battle Plains verloor, wist hij met 600 man meesterlijk naar New Yersey terug te trekken. De strijdkrachten waren zeer ongelijk, bet geen nauwelijks behoeft te worden betoogd. Het kwam toch zoo ver, dat het Congres naar Baltimore moest verhuizen, omdat Trenton, waar de Engelschen al hun strijdkrachten sa mentrokken, te dicht bij Philadelphia lag. Romantisch maar ellendig was zijn tocht over de Delaware in den Kerstnacht; ook van deze gebeurtenis geldt, wat van de overwin ning van Valley Forge geschreven staat: dat is een van die namen in de historie der mensohem, waar het maximum van lijden en ontlbering gepaard gaat aan grootsohheid van geduld, offer en glorie. De omstandigheid dat Howe, de Ëngelsch- man, alle orders moest verwachten van Lon den, zooals Washington van Philadelphia, rek te den strijd erbarmelijk. Van tijd tot tijd kreeg Washington te kampen met muiterij en desertie op groote schaal. Maar na een mees terlijke verrassing van de Hessen, gevolgd door de overwinning van Prlncetown, werd hij hoe langer hoe meer de „ntcessary man"; totdat door de victorie by Saratoga de hulp van de Franschen verzekerd werd. De Fransche vloot, met het feit, dat Enge land zijn basis naar het Zuiden verlegde, bracht de gelukkige en hoogst welkome ver ademing, die uitliep op de reeds gemelde zege bij Yorktown. Dit is het kort relaas van Washington's heldhaftigheid. Wat evenwel zijn aparte nuan ce pas krijgt door de belichting van het land, waarvoor de stille planter de onafhankelijk heid bevocht. Het land zelf was gezonken in diep verval; de politieke organisatie teekende zich nauwe lijks af; integendeel, misschien in nog groo- tere mate, dan ten onzent in 1795 de provin ciale, onderlinge napver, werkte de Jalousie der Staten onder elkander, oude gewoonten en democratische vooroordeelen, een centrale or-1 ganisatie van hoogere orde in den weg. Mo reels zwakheid ging met de politieke onzeker heid hand in hand. Het groote onderscheid tusschen de Noordelijke en de Zuidelijke Sta ten miste zijn invloed niet. In het Zuiden, vooral in Virginia en de Carolinen, behoorde de grond over 't algemeen aan groote bezitters, die slaven en pachters hielden De sociale or de was er sterk aristocratisch getint, terwijl in het Noorden daarentegen, de gevluchte pu- riteinen met godsdienstigen ijver hun demo- cratischen geest verbreid hadden; hier geen! slavernij, noch grootgrondbez.tters temidden van een lage bevolking, en geen verstarring in het bezit van den bodem; geen staatskerk hier; vrijheid en gelijkheid gingen hier de I leuzen van de Fransohe revolutie vooraf. Of- 1 schoon ook hier godsdienstvrijheid volstrekt I geen neiging direct tot politieke vrijheid ver ried. Intellectueel en sociaal heeft de onafhanke lijkheids-idee hier groote, maar vooral snelle vorderingen gemaakt. Ten slotte vallen de twee partijen te ver melden: de foederalisten en de democraten, die nochtans anders dan in onze geschiedenis, in wezen weinig verschilden. De democraten noemden zich republikeinen, en behandelden de tegenpartij als monarchaal, monoeratisch althans geneigd. De foederalisten scholden hun tegenstanders anti-unionisten. De een zoo wel als de ander wilde evenwel de republiek en den bond der staten. De mannen, die Was hington in zijn eerste kabinet koos, waren met wys beleid gekozen. Hamilton en Knox waren foederalisten, Jefferson en Randolph democraten, allen ijverige, ernstige, maar oofc geen geniale werkers. Washington heeft zijn moeilijke en veel om vattende taak kunnen volbrengen, doordat iedereen in hem vertrouwen kon stellen. Het sterkste is dit gebleken bij zijn tweede spontane herverkiezing. Hij wist den middenweg te houden, die in dit verband waarlijk gulden geplaveid bleek. Washington te Trenton in 1772, naar het schilderij van Colonel Trumbull. Zooals hij in het uiterlijke vertoon het mid den wist te vinden tusschen pompa en huise lijkheid, zoo wist hij dit midden te vinden op alle terrein. Hij verkreeg een betrekkelijk onaangetaste macht, bekleed met een onmetelyken invloed, aanvaard en gewaardeerd ook door zijn tegen standers. Hij zelf was echter overtuigd, dat „invloed hebben geen regeeren beteekent." Een philosophische oplossing voor de hoog te, die hij bereikte, was, dat nij weinig fami lies om^ Meh heen had met voldoende weten schappelijke en contemplatieve ervaring Maar de inoreele verklaring schuilt in zijn oprecite eerlijkheid, en in de lofprijzing van Je erson; „Hij was de eenigste man, die ieders vertrouwen genoot". Deze figuur wil het Amerikaansche volk ge denken. WASHINOTON'S COAT-QF-ASM* Washington's wapenspreuk: de uitkomst beproeft de daad. llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllM

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1931 | | pagina 2