DE COMPLETE SERIE B0UWD00ZEN
I
^KABOUTER1
„LA NOCilE OSCURA".
I\LEIME<ArïMOMCE
C. W. v. DUYN - Rembrandtlaan 37
TF KOOP OUDE COURANTEN
f
De TRIX-BOY van thans is de Ingenieur der Toekomst.
P Cs
ALASKA-
ULSTERS
SIMON DE WIT GEEFT
HONDERD PROCENT
KERK EN STAAT.
Wanneer
R. K. Dienstbode
PEES 8 Hl
G. A. DE WINTER
WAAR IS
Naar de beslissing De houding
der Katholieken.
her a' df K6rk °P geen enkeIe
mocht zijn d°el beh«'P^am
WOENSDAG 11 NOVEMBER 1031
GETROUWD
VERLOOFD:
GEBOREN:
ALPH0NSA MARIA FRANCISCA VICTORIA
Barones HACF0RT TOT TER HORST,
H. H. E. Baron yan Voorst tot Voorst,
De TRIXfabrieken willen hun ongeëvenaarde METALEN BOUWDOOS
nog meer bekendheid geven. Deze bouwdoos heeft reeds in enkele
maanden een WERELDREPUTATIE verworven.
De fabriek stelt verkrijgbaar bij haar VERKOOPHUIS voor NEDERLAND
en KOLONIËN a f 1.25 FRANCO
en voorbeeldenboek (80 bladz.) met IOO modellen. Eigen vinding.
Duizend en één mogelijkheden.
Dus voor f 1.25 franco, na ontv. postwissel o! storting op Giro 14287, Hessels, R'dam
Men geeft blijk,
smaak te hebben
Benedenhuis te hum
aan de Veenlantstraat, bev. 4 ka
mers, keuken en tuin. Prijs 36
per maand. Adres: P. DUPONT,
Singel 58, Schiedam. Tel. 68135.
DAAR WIL IEDEREEN AAN MEE DOEN 120.000 GULDEN
SIMON OE WIT De Goudbron voor de Huisvrouw
GEM. BETALING!
CONSUMPTIEWAGEN
GEVRAAGD
NET MEISJE
R. K. HUISHOUDSTER
le ETAGE
BENEDENHUIS
BIJVERDIENSTE
UW ADRES voor het behandelen Uwer Wasch is
Stoom-Wasch-en Strijkinr.„Edelweiss", Vtestmolenstraat 16-18,Tel. 68519
Tot en met 1000 Ko4 ct. p. Ko.
Hoven 1000 Ko. tot en met 2500 Ko3V^ ct. p. Ko.
Hoven 2500 Ko. tot en met 5000 Ko3 ct. p. Ko.
door
Francesco Perez Rodriguez.
Op 31 October is de groote beslissing geval
len die voor de jonge republiek en voor de
toekomstige positie van het Spaansche Katho
licisme van groote beteekenis is en waarvan
de verstrekkende gevolgen nog niet in den
vollen omvang zijn te overzien.
Het heftig omstreden artikel 24 der Spaan
sche grondwet is door de wetgevende nationale
Vergadering aangenomen.
Wat dit artikel in den definitieven vorm
dien het thans eindelijk gekregen heeft be-
teekent
He' probleem der Kerkelijke politiek om
vat in Spanje vooreerst het vraagstuk van de
juridische verhouding van den staat tegen
over de Kerk (concordaat of eenzijdige-staat-
kundige wetsbepalingen), verder het vraag
stuk van de financieele verhouding tusschen
Kerk en staat, de kwestie der Congregaties en
xiGt vraagstuk van hGt onderwijs
De beslissing, die thans in ai deze vraag
stukken verkregen is, beteekent een totale
verbreking van de banden, die er -tot nog toe
tusschen Kerk en staat op al deze punten
bestonden, terwijl bovendien de Kerk voortaan
diep onder het juk van den staat moet door
gaan.
Over de juridische verhouding van den
Staat tegenover de Kerk bepaalt het beruchte
artikel 24 dat alle godsdienstige belijdenissen
voortaan als vereenigingen (Asociaciones)
worden beschouwd, waarvoor een bijzondere
wet in het leven zal worden geroepen.
Daardoor heeft de kamer tevens beslist, dat
voor de algeheele definitieve regeling van
alle hangende kwesties niet de weg van het
Concordaat bewandeld zal worden, maar dat
de staat alleen, zonder de betrokken partij te
hooren, haar maatregelen zal nemen. Tever
geefs heeft Alcala Zamora er op gewezen, dat
men door een dergelijke eenzijdige wetgeving
de Kerk nooit kan overheerschen, en dat de
ondervinding bewezen heeft, dat men door
met Rome te onderhandelen juist veel gemak
kelijker die dingen kan bereiken, die men
door een eenzijdige wetgeving nóóit kan ver
krijgen. Heel die reeks eenzijdige bepalingen
beteekent niets anders dan een strijd, waar
van het einde niet te zien is, een strijd die
geen zin heeft en die ook geen enkel resultaat
oplevert, een verspilling van krachten welke
men toch voor andere zaken zoo dringend
noodig heeft. Maar de uitspraak van Azands,
dat een concordaat onvereenigbaar is met de
scheiding van Kerk en staat en met de daar
uit consequent voortvloeiende verieeking van
den staat, heeft gezegevierd.
Wat de financieele verhouding betreft tus-
ï611 ï^erk en staat, het oorspronkelijke voor
stel der parlementaire commissie, dat toch
reeds radicaal was, werd nog verscherpt, zoo-
dat niet alleen de staat geen enkele finan
cieele vergoeding mag geven aan de Kerk, een
godsdienstig genootschap of een kerkelijke in
stelling, maar ook de verschillende streken
(regiones), provincies en gemeenten mogen op
geen enkele wijze eenige financieele tegemoet
koming toonen. De regeeringssubsidie aan de
Kerk moet in ieder geval op zijn hoogst bin
nen twee jaar absoluut ophouden. Tevergeefs
werd door verschillende afgevaardigden naar
voren gebracht, dat de staat nog verplichtin
gen had tegenover de Kerk in verband met
de goederen, die de regeering in de vorige
eeuw van de Kerk in beslaggenomen heeft.
Er werd nog op gewezen, dat zoo'n radicale
scheiding van Kerk en staat noodzakelijk met
zich bracht, dat dan ook alle kerkelijke goe
deren, die de staat gesaeculariseerd had. rech
tens weer aan de Kerk moesten worden
teruggegeven: maar het mocht niet baten.
De kamer liet zich beïnvloeden door de
bewijsvoering van den minister van justitie
rernando de los Rios, (die echter op geen
enkelen historischen grond kon steunen), dat
door de verleende regeering-subsidies reed»
lang was terugbetaald, wat de staat vroeger
van de Kerk in beslag had genomen. Minister
Azanas beweerde, dat de Kerk deze goederen
niet op rechtmatige wijze verkregen had, maar
de Kerk had zich geheel ongevraagd inge-
dar0nnaeD A h6t geweten der gdloovfgen om
nl le8v hUn goederen op te slokken.
de hel r 200 ZWaar mogel«k te treffen met
Hikhe d vefl6n' Jerd haar geen rechtsPersoon-
lijkheid verleend, want, zoo werd er gezegd
rle verieeking van den staat eischt nu eenmaal,'
herTfl de kwestie der Orden en Congregaties
het ontwerp van de parlementaire
commissie bevatte slechts deze ëéne zin: de
s aat zal alle Orden en Congregaties ontbin
den en haar goederen tot nationaal bezit ver
klaren, dat wil zeggen confisceeren.
Bij de definitieve redactie werd deze radicale
vorm schijnbaar eenigszins in den goeden geest
gewijzigd, Immers alleen die Orden en Congre
gaties werden ontbonden verklaard, waarvan
de statuten, behalve de drie canonieke gelof
ten van armoede, coelibaat en stabiliteit, ook
nog de gelofte van gehoorzaamheid bevatten
aan eenige andere overheid dan de regeering
Hun goederen werden tot nationaal bezit
verklaard en voor liefdadige doeleinden be
steed of aan instellingen voor onderwijs ge
geven. Practisch is deze bepaling alleen tegen
de Jesuieten-orde gericht. De rechtspositie
van de overige Orden en Congregaties wordt
door een afzonderlijke wet geregeld, waarvan
de voornaamste bepalingen reeds in de grond
wet «jn vastgelegd. Deze nieuwe wetgeving
voortdurend«°r t!e,d6r0 °rde °f Con^reSatie een
j belemmering voor haar werk
vaar s Pr haar bestaan altijd in ge"
vaar is. Er is n.l. bepaald.
He= ,Staa'®toezicht: alle Orden en Congrega-
ie blijven bestaan moeten ingeschreven
worden in een afzonderlijk register: de mi
nister van justitie beslist of een Orde of Con
gregatie al of niet geregistreerd wordt.
2. Belastingen: Ook de instellingen van
liefdadigheid die door Orden en Congregaties
worden onderhouden, zooals ziekenhuizen,
weeshuizen enz. worden even zwaar belast als
een gewoon particulier bedrijf dat uit winst
bejag werkt.
3. De Orden en Congregaties mogen geen
industrieele of handelsonderneming bezitten,
ook niet al dient deze uitsluitend voor de op
leiding van leerlingen.
4. Eigendomsrechten: Geen enkele Orde of
Congregatie kan direct of indirect door tus-
schenpersonen. meer goederen verwerven of
bezitten als noodig is voor haar levensonder
houd of voor het bereiken van het oorspron
kelijke doel, dat zich deze Orde of Congregatie
gesteld had. Dit moet reeds bewezen worden
vóór dat het bezit verkregen wordt:
5. Financieele contróle: De Orden en Con
gregaties zijn verplicht ieder jaar aan deD
staat rekening en verantwoording te doen van
al haar inkomsten en uitgaven.
6. Ontbindbaarheid: De Orden wier bestaan
en werkdadigheid een gevaar opleveren voor
de veiligheid van den staat, zullen worden
ontbonden.
7. Confiscatie: De goederen der klooster
orden kunnen te allen tijde genationaliseerd
worden.
Tevergeefs heeft men getracht om al deze
kwesties niet vast te leggen in een starre
grondwet waaraan zoo moeilijk iets te ver
anderen is, maar om alles te regelen door af
zonderlijke wetten, die meer soepel zijn. Te
vergeefs heeft men er op gewezen, dat het
toch absoluut indruischt tegen de beginselen
van een revolutie, die in naam van vrijheid
en gelijkheid begonnen is, om thans een groot
deel van het Spaansche volk op een dergelijke
onbillijke en onrechtvaardige manier in zijn
vrijheid te beperken. Tevergeefs heeft men er
op gewezen, dat zulks absoluut in strijd was
met een artikel uit de grondwet, waarbij vrij
heid en gelijkheid worden gewaarborgd aan
alle Spanjaarden, behalve aan 80.000 klooster
lingen
Alle godsdienstige gezindten zijn voor de
wet gelijk en haar belijders worden door de
wet beschermd, behalve de kloosterlingen
edereen is vrij in de keuze van zijn beroep,
alleen de kloosterlingen niet
Er bestaat vrijheid van vereeniging, maar
orde der Jesuieten is opgeheven.
Het eigendom wordt wettelijk beschermd,
maar de goederen der kloosters worden in be
slag genomen.
Er is vrijheid van onderwijs, doch de kloos
terlingen mogen geen onderwijs meer geven.
De kamer bleek niet vatbaar voor gezonde
redeneering: men verschool zich telkens ach
ter het sofisme van Azanós: de Orden en Con
gregaties zijn geen gewone vereenigingen, en
ongelijken moet men ook ongelijk behandelen,
en de hoogste wet is niet gerechtigheid en
gewetensvrijheid, maar het welzijn van den
staat.
De onderwijskwestie is in Spanje ten nauw
ste met het vraagstuk der kloosterlingen ver
bonden. en dat is eigenlijk de diepere grond
van alle vijandschap tegen de kloosters. Meer
dan de helft van alle schoolgaande kinderen
bezoeken de kloosterscholen. Zoodoende be
zorgen de kloosters het rijk ieder jaar alleen
Ton1" 'a£er onderwijs een voordeel van
1-0 millioen peseta's, en voor het middelbaar
onderwijs ieder jaar 25 millioen.
De staat moest daar dankbaar voor zijn.
vooral nu het tekort op de begrooting 510 mil
lioen bedraagt, terwijl men in de eerste tien
tallen van jaren niet in staat zal zijn te be
naderen of te evenaren wat de kloosterlingen
op gebied van onderwijs hebben gepresteerd
Maar zoolang het onderwijs grootendeels in
handen is van kloosterlingen, is iedere ingrij
pende verandering in de ziel van het Spaan
sche volk, iedere radicale verieeking en ont
kerstening der komende geslachten onmoge
lijk. Dat is de reden waarom de kloosterlingen
geen onderwijs meer mogen geven, daarom
moet de staat het onderwijs-monopolie in
handen hebben, en daarom wordt het leeken-
onderwqs verplichtend gesteld.
De nieuwe Spaansche grondwet is geen
iberale grondwet. Bij de oplossing van al de
afzonderlijke kwesties van het godsdienstige
vraagstuk vindt men omtrent geweten en per
soonlijke vrijheid een samenraapsel van de
ideeen die sterk aan de Fransche revolutie,
een absoluut staatsdespotisme en aan het
Russische Bolschewisme herinneren.
Tot op het laatste oogenb-lik heeft het den
schijn gehad, alsof de oplossing van de ker.
kelijk-politieke kwesties nog al dragelijk zou
zijn. De Pauselijke nuntius mgr. Tedeschinl
en Alcala Zamora hadden op de voornaamste
punten reeds overeenstemming bereikt. Men
trachtte de heele kwestie niet grondwettelijk
te regelen en vast te leggen, want men wilde
dit overlaten aan den bijzonderen wetgever.
Men zou de scheiding van Kerk en staat heb.
ben doorgevoerd terwijl de Kerk erkend zou
worden als een onafhankelijk rechtspersoon
„een Societas perfecta", die de vrije beschik
king had over de middelen, die noodig waren
om haar doel te bereiken. Na aanneming van
de grondwet zou dan een concordaat of een
conventio, althans een modus vivendi gesloten
worden. Kardinaal Segura is afgetreden in de
hoop dat deze overeenkomst tot stand zou ka
men. De bisschoppen zouden ook een eed van
trouw aan de republiek hebben moeten afleg,
gen. De staat zou het recht krijgen om bij de
bisschopsbenoemingen zijn veto uit te spre.
ken of althans, Alcala Zamora trachtte te ver
krijgen dat voorioopig, totdat de republiek vol
doende gestabiliseerd zou zijn, de candidaten
voor het episcopaat rechtstreeks door de re
geering zouden worden aangewezen.
Naast den Pauselijken nuntius mgr. Te-deschini
was er in Madrid een permanent comité ge.
vormd .waarin uitsluitend bisschoppen zitting
hadden genomen. De aartsbisschoppen van
Tarragona, Sevilla, Valladolid en Burgos ver
bleven gedurende de laatste weken geregeld
in Madrid om mede te werken aan een vreed
zame oplossing.
Bovendien heeft men getracht om de tegen
standers in het parlement te overtuigen dat
een vreedzame oplossing voor het welzijn van
Spanje veruit het beste was: men heeft de
kamerleden persoonlijk bezocht en hen gewe
zen op de gewichtige beslissing die voor Span
je ging genomen worden. Dit werk bleef niet
zonder succes. Van de 462 afgevaardigden
hebben slechts 178 voor het ontwerp gestemd,
59 stemden tegen, terwijl 225 leden buiten
stemming bleven, waaronder ook de radicale
socialisten, omdat volgens hun meening het
ontwerp niet scherp genoe-g was: zij hadden
liever gehad, dat alle kloosterorden waren
ontbonden. Ook onder de voorstemmers waren
er verschillende groepen, die heimelijk hoop.
ten, dat 't wetsontwerp zou worden verworpen:
Bovendien waren er tal van afgevaardigden
die wel tegengestemd zouden hebben maar om
politieke redenen wilden zij vanwege hun kie.
zers de andere afgevaardigden in bun radica
lisme overtreffen.
Dat in de kamer thans die radicale invloe
den overheerschen .komt hieruit voort, dat bij
de laatste verkiezingen de rechts georienteer.
de groepen de situatie niet overzagen en in
grooten getale niet aan de stemming deelna
men.
De voorloopige overwinnaars en de geheime
beheerschers van deze radicale richting zijn on
tegenzeglijk de vrijmetselaars. Toen Primo de
Rivera aan de regeering kwam, waren er in
Spanje nog slechts weinig afdeelingen der
loge: in Madrid b.v. waren er maar twee, en
deze waren absoluut niet eensgezind. In de
laatste jaren van de dictatuur vermeerderde
het aantal loges onrustbarendin Madrid wa
ren er weldra 12 afdeelingen die een buiten,
gewoon radicale richting voorstonden. De
tegenwoordige minister van het verkeerswe-
zen Barrios organiseerde de vrijmetselarij in
Andalusie, en thans telt de loge haar afdee-
lingen in Sevilla, Malaga, Almeria Cadix,
Granada en Huelva. De meeste loges bevinden
zich dus vooral in het Zuiden, althans in het
Noorden zijn er al heel weinig behalve dan
in Bilbao. Het is absoluut geen toeval, dat
juist in die steden waar er afdeelingen der
vrijmetselarij bestaan de kloosters in brand
werden gestoken. In de loge van Gijon had
men reeds een maand voor de kloosterbranden
over een bestorming der kloosters gesproken.
Het eigenlijke doel der Spaansche vrijmetse
larij is de feitelijke doorvoering van de ver
plichte eenheidschool, de z.g. neutrale open-
bare school, om daardoor den geest die er in
het land heerscht radicaal te veranderen. Ook
de zieken-verpleging en armenzorg moeten ge
heel door leeken geschieden. Bovendien wil
men aan iedere provincie een zoo groot moge
lijke mate van zelfstandigheid geven. Uit wel
ingelichte kringen werd ons verzekerd, dat de
overweldigende meerderheid van Macia bij de
verkiezingen voor een groot deel is toe te
schrijven aan de bevelen die van de loge uit
Parijs werden gegeven.
Het is overigens een publiek geheim, dat er
een overeenkomst bestaat tusschen de Spaan
sche en Portugeesche loge om de dicatuur in
Portugal ten val te brengen. Er is waarschijn
lijk in heel Europa geen enkel land, waar de
vrijmetselarij zooveel schade op economisch en
cultureel gebied heeft aangericht als in Por-
tugal.
Hoe deze radicale maatregelen der Spaan
sche grondwet uitgevoerd zullen worden
De Spaansche grondwet zal in de hand van
den koel berekenenden Azana die de Kerk zoc
vijandig gezind is, een gevaarlijk werktuig
en wapen blijken te zijn. Bij het uitvoeren van
da grondwettelijke bepalingen zal hij in ieder
geval zoover mogelijk gaan, tot aan de uiter
ste grens van hetgeen bereikt kan worden.
Het wetsontwerp, dat ingediend zal worden
over de positie der verschillende godsdienstige
gezindten kan aanleiding geven tot buitenge
woon zwaarwichtige gevolgen. Door het arti
kel in de grondwet over de vierde gelofte die
een onrechtmatige en immoreele bepaling is,
zal zelfs een Pauselijke dispensatie niet kun
nen voorkomen, dat de orde der Jesuieten al
thans een tijdlang zal worden ontbonden
Maar we mogen ook niet uit het oog verliezen,
dat in Spanje de regeeringen elkander vaak
heeJ snel opvolgen, en wanneer een gematigde
regeering zooals barroux b.v. aan het bewind
zou komen, dan kan men er vast op rekenen,
dat tal van grondwettelijke bepalingen alleen
op papier zouden blijken te bestaan. Het zal
practisch niet uitvoerbaar zijn om aan de
kloosterorden te verbieden om onderwijs te
geven, ook al is de minister van onderwijs
Marceilin Domingo nog zoo druk bezig om tal
van leekenonderwijzers klaar te stoomen. en
ook al zag de vrijmetselarij liever, dat er'een
millioen Kinderen niet kunnen lezen of schrij
ven dan dat zij in de kloosterscholen onder
richt ontvangen.
De Spanjaarden zullen zich uit alle macht
tegen de neutrale openbare school blijven ver-
zetten: het is wel heel typeerend, dat juist in
deze dagen de aanvrage om toegelaten te wor
den op de kloosterscholen in Madrid zoo groot
is geworden, dat men absoluut veel te weinig
plaats heeft om aan alle aanvragen te kunnen
voldoen.
Welke houding zullen de Katholieken aan.
nemen tegenover de grondwet
Er is in Spanje nog altijd een groep men.
schen die van meening zijn dat de republikei
nen door artikel 24 aan te nemen het dood
vonnis der republiek bezegeld hebben, en dat
binnen enkele maanden de reactie zal intre
den, die ofwel Alfonso d'Este van Bourbon of.
wel den derden zoon van Alfonso XIH op den
Spaansche-n troon zal terugbrengen. Zij be
schouwen de wet tot bescherming van de re
publiek als een bewijs van zwakte der regee
ring. In Madrid deden reeds allerlei geruch.
ten de ronde over een samenzwering tegen de
republiek in Madrid zelf. Het is echter moei
lijk te zeggen, hoe groot het getal is dergenen,
die deze meening zijn toegedaan, maar wij
zijn er van overtuigd, dat deze menschen ge-
heel buiten de werkelijkheid leven. Wie mee-
nen zou dat artikel 24 de republiek op haar
grondvesten doet wankelen, vergeet in ieder
geval, dat er thans, in tegenstelling met de
vorige eeuw organisaties bestaan, zooals o.v.
van de socialisten, die de republiek met hart
en ziel zullen verdedigen, terwijl de monar
chisten over geen enkele organisatie beschik
ken.
De groote meerderheid der Katholieken die
actief aan de politiek deelnemen staat aan den
kant dergenen die er met alle wettelijke mid-
delen naar zullen streven om een grondwets
herziening te verkrijgen.
Het meest op den voorgrond tredende Katha
lieke kamerlid Gil Robles heeft reeds, voor-
dat artikel 24 werd aangenomen, in de kamer
verklaard dat de Katholieken zich met al hun
krachten in den strijd zouden werpen: de actie
is dan ook thans reeds energiek ingezet. De
uitslag der stemming, de houding van Alcala
Zamora, en in zekeren zin ook van Lerroux,
wijzen er op dat er in deze richting wel eenig
succes te boeken zal zijn. Van dit parlement
behoeft men echter geen heil te verwachten,
en het komt er thans slechts op aan om het
geweten der natie wakker te schudden en het
volk te mobiliseeren voor de eerstvolgende
verkiezingen.
De Agrariërs en de Vasconavarren hebben
het parlement verlaten op grond van het feit,
dat zij voor een herziening van de grondwet
strijden en derhalve willen zij aan deze grond
wet niet meer medewerken. Toch zijn er velen
die van oordeel zijn, dat het beter ware ge
weest om ondanks den strijd voor grondwets
herziening toch in het parlement te blijven
en daar den strijd voort te zetten om den te-gen
standers op alle overige artikelen der grond,
wet de overwinning niet cadeau te geven.
Deze strijd heeft reeds bekwame kraohten
op het tooneel van den strijd gebracht. Hun
politieke organisaties in het kader van de
Aocion Nacional, de agrariërs, de Vasconavar.
ros, de Dereeha Regional Vale-nciana hebben
reeds een grootere activiteit aan den dag ge.
le-gd.
In Catalomie begin-t de „Accio Popular" se.
dert eenige maanden onder de eminente lei
ding van den ijverigen algemeenen secretaris
dr. Griera, die met helderen blik de toekomst
beschouwt, zich opnieuw te organiseeren. Er
hebben zich thans reeds 100 nieuwe vereeni-
g 25 Nov. hopen onze Ouders
F. W. J. BRÖKLING
JANSJE VA VIER
s hun 35-jarige Echtvereeniging
§j te herdenken.
Hun dankbare Kinderen, g
Behuwd-, Kleinkinderen s
en Verloofden.
H Westmolenstraat T1 Schiedam.
G. H. A. NIER:
en
LENT BECKER.
Almelo, 10 November 1931.
De Heer en Mevrouw
NIERS—BECKER
bedanken hiermede, ook namens
wederzüdsche familie, voor de vele
belangstelling bij hun huwelijk on
dervonden. 18131 11
MIES BUSKENS
en
HUBERT BECKERS.
Mathenesserlaan 264, Rotterdam.
Zuivelstraat 16, Bergen op Zoom.
Ontvangdag: 15 November 1931 van
3 tot 4J4 uur. 18142 8
TOOSJE
Dochter van
JAC. J. SMITS en
M. C. L. AHSMAN.
Hillegersberg, 9 November 1931.
K. v. d. Bergelaan 27a.
18186 7
Heden werd ons een Dochter ge
boren die bij het H. Doopsel de
namen ontving
WILHELMINA ANNE-MARIE
JOSEFHA.
H. A. ALESettels
NIC. J. ALE.
Amsterdam, 4 November.
St. Anna Paviljoen. 18179 9
Voor de hartelijke deelneming ons
betoond bij het overlijden van onzen
lieven Zoon en Broeder,
BERNHARD SCHENK,
betuigen wij onzen oprechten dank.
W. SCHENK
J. SCHENK-Pieterse
ELZE SCHENK
FRIED SCHENK
HANS SCHENK
WALTER SCHENK.
Rotterdam, November 1931.
18152 12
Voor de talrijke blijken van deel
neming ontvangen bij het overlijden
van onze lieve oudste Dochter en
Zuster, Mejuffrouw
CHRISTINA JOSEPHINE
ANTONIA MARIA VERBIEST,
betuigen wij onzen oprechten dank.
CHS. VERBIEST
H. VERBIEST—Van den Brink
en Kinderen.
Rotterdam, 10 November 1931.
18154 11
AEG. Baron VAN VOORST TOT VOORST
A. Barones VAN VOORST TOT VOORST geb. Phlippeau en Kind
M. V. Barones VAN VOORST TOT VOORST
Mevrouw E. DE VAN DER SCHUEREN
geb Barones Van Voorst tot Voorst
F. Ridder DE VAN DER SCHUEREN en Kinderen
Mevrouw I. VAN NISPEN TOT PANNERDEN
geb. Barones Van Voorst tot Voorst
Jhr. H. VAN NISPEN TOT PAMNERDEN en Kinderen
vervullen den treurigen plicht U kennis te geven van het over
lijden van hunne lieve Moeder, Behuwd- en Grootmoeder, de
Hoogwelgeboren Vrouwe
Douairière van den Hoogwelgeboren Heer
in den ouderdom van 76 jaren te Oud-Valkenburg overleden, voor
zien van de H.H. Sacramenten der Stervenden.
Oud-Valkenburg, 8 November 1931.
De plechtige Uitvaart, gevolgd door de begrafenis, zal geschieden
te Oud-Valkenburg op 12 November a.s des voormiddags 10 uur.
Geen bloemen. Eenige en algemeene kennisgeving.
gingen aangesloten. Hun orgaan „Catalunyi
Social", dat wekelijks verschijnt, heeft reed!
3000 abonnés. Dezer dagen verschijnt 'n nieuw*
arbeidskrant „Tribuna Obrere". De Accio Po
pular heeft thans weer een goede kans om h^
verloren terrein te heroveren, vooral nu
onder de Catalaansohe syndicalisten een scheu
ring is ontstaan in de „Confederacion Nacio
nal del Trabajo" en de Federacion Anarquina
Internacional". Want de Liga Regionalista. die
kapitalistisch georiënteerd is, en de Accion
Catalana, een afgescheiden groep daarvan, ko
men voor de arbeiders absoluut niet in aan
merking; dan zouden de werklieden zich nog
eerder wenden tot Esquerra Catalana, de partij
van Marcia. die door de syndicalisten onder
steund wordt. Maar zij heeft zoowel een cul
tureel als een sociaal program: aan het arbei
dersvraagstuk zal echter de volle aandacht
worden geschonken. Bovendien is men van
plan een reizende volksuniversiteit op te rich
ten, die ieder jaar in alle steden van Catalonie
ongeveer 60 voordrachten zal gaan houden. De
eerste algemeene vergadering van de „Accio
Popular" zal van 68 November op den Mont-
serrat gehouden worden.
Om op het gebied van onderwijs den strijd
op een juiste wijze en met succes te voeren
heeft men de „Federacion de Amigos de En-
senanza" opgericht, die door haar „Seccion de
Propaganda Social" in drie maanden tijd meer
dan 4 millioen vlugschriften verspreid heeft,
in de overtuiging dat de stemming van het
volk vaak gewichtiger is dan een wet.
Sedert enkele weken heeft zich ook een
speciale organisatie gevormd, die zich ten doel
stelt de kloosterorden te verdedigen: in vier
weken tijd telde deze vereeniging „Fammiliaces
Y Amigos de Religiosis'' reeds meer dan één
millioen leden. Het weekblad van dezen bond
Hijos del Pueblo" verscheen den eersten ke-:t
reeds in een oplage van 25.000 exemplaren.
Ook de kloosterorden zelf hebben zich hecht
aaneengesloten en in Madrid een parmanen-te
„Commission der Provinciale" gesticht waar
in van elke kloosterorde een afgevaardigde
vertegenwoordigd is.
De Katholieken hebben thans ook hun eigen
humoristisch weekblad „Gracia Y Justicia" dat
een prachtige tegenhanger is van de talrijke
schot- en schimpschriften die als paddestoelen
uit den grond waren geschoten. In den korten
tijd dat dit blad bestaat heeft het reeds een
oplage van 200.000 exemplaren bereikt. Dank
zij de groote activiteit die de Spaansche Katho
lieken in den laatsten tijd hebben ontwikkeld
heeft de wet tot ontbinding der kloosterorden
bij de Spaansche bevolking geen instemming
gevonden.
Ook in den godsdienstigen ijver is op tal
van plaatsen een nieuwe opleving waar te ne
men. Ook de geestelijken beginnen zich meer
en meer om het volk te bekommeren, sinds
zij bemerken dat ze van het volk afhankelijk
zijn. De hooghartigheid is de kop ingedrukt,
de traagheid is in vurigen ijver veranderd, de
onderlinge eendracht is hersteld. In Madrid
hebben onlangs 50 jonge intellectueelen beslo-
ten om geheel hun verder leven in dienst te
stellen van het Apostolaat. Zij leiden een diep
godsdienstig inwendig leven met de verplich-
ting om lederen dag één uur meditatie te
houden.
Zoo begint de noodtoestand, waarin het
Spaansche Katholicisme verkeerde reeds
haar eerste zegenrijke vruchten af te weirpen.
Wij moeten daarbij echter niet vergeten dat de
Spanjaard vaak zeer geniaal is om iets te be
ginnen, maar bij gebrek aan uithoudingsver
mogen heeft hun optreden gewoonlijk geen
blijvende resultaten. Bovendien is heel de actie
te zeer versplinterd en men beeft geen vaste
leiding die alles doelbewust omvat. Daar komt
nog bij, dat de ijver van enkelingen vaak dood
loopt in de werkloosheid der groote massa.
Men kan zooiets niet ineens uit den grond
stampen.
Daarom is dit alles een waarschuwing. De
leiders van ieder volk moeten waakzaam zijn:
ook al heerscht er een schijnbare rust, dan
moet men zijn tegenstander nog niet ve-rtrou.
wen. Zij moeten steeds de noodige hervormin-
gen weten aan te brengen nog voor zij door
den vijand van buitenaf worden afgedwongen.
(NadruTc verboden).
gü de Wortelboer's Kruiden
of Wortelboer's Pillen nog
niet gebruikt hebt, probeert
ze dan eens. GO zult tevre
den zijn over de heilzame
uitwerking. Reeds duizenden
hebben er baat door gevon
den tegen trage ontlasting,
slechte spijsvertering, gebrek
aan eetlust, slijmhoest, koort
sigheid, gevatte koude, in
fluenza, gal- en maagstoor
nissen, hoofdpijn, duizelig
heid, onzuiver bloed (huiduit
slag), verstopping enz. Wor
telboer's Kruiden 60 cent per
pakje, Wortelboer's Pillen 60
cent pe„ doos, 3 dozen 1.70.
Overal verkrijgbaar.
GEVRAAGD te Rotterdam per 15
December een flinke
ais meid alleen, zelfstandig kun
nende werken en goed koken. v. g
g. v. Br. no. 4699—5 bur. Maasbode,
Groote Markt 30, Rotterdam. 9
TR1X
4707 n 90
door
te dragen
HOOGSI- AAI h'DAM
ZIE ONZE ETALAGES
Li05V-v zo
18170 60
10266S 6
zonder korting wordt in zijn geheel aan den gelukkigen winnaar uitbetaald voor slechts 1.50
door deel te nemen Maandag 16 Nov. a.s. aan de bij KONINKLIJK BESLUIT goedgekeurde loten
HOLLANDSCHE GRONDCREDIETBANK 1904
Trekking onder toezicht van Notaris w. F. VAN CAMPEN te Amsterdam. Hoofdprijs f 120.000, ver
der zeer veel prijzen van f 4800 f 1200, f 480, f 240, enz., totaal 2000 prijzen. Tegen storting van slechts
f 1.50 heeft men recht op den geheelen prijs, twee stuks f 2.75, vijf stuks f 6.60, tien stuks f 12.—.
Onmiddellijke toezending geschiedt na ontvangst van postwissel of Girostorting No. 135173 aan de
Firma J. SANDERS, commissionnair in effecten, Hoogstraat 4, Telef. 116587. DEN HAAG.
Trekkingslijst wordt 3 dagen na de trekking gratis toegezonden. Bestelt nog heden. Laten wij U een
gelukskans toezenden THANS WACHT HET FORTUIN OP U 4704-5 36
BAK- en BRAADVET per pond20 CT.
BAK- en BRAADVET per pondspak21 CT.
ZUIVER RUNDVET kwaliteit ,,PRI MA" p pondspak 22 CT.
ZUIVER RUNDVET kwaliteit „EXTRA" p.potidspak 30 CT.
CORNED BEAF per ons 8 CT,
HUISHOUD JAM per pondspot24-30 Ct!
CACAO uitgewogen, per ons6-10 ct!
ISPiC ALE AANBltDING PEULVRUCHTEN I
msBDEani Z'et de eta'aqes mhimi—i
GROENE ZEEP per pond7 CT.
TRANSPARANT ZEEP per pond7V, CT.
ZE PPOEDER 3 pakken voor20 CT.
HUISHOUDZEP 6 groote stukken voor 20 CT.
RcCLAME KOFFIE per pond 40 CT-
SIMON DE WIT's VERPAKTE KOFFIE per half pondspak
30-40-50 CT.
VERPAKTE THEE per ons 19-22-25-35-38 CT.
GOEDSMAKENDE THEE uitgewogen per ons 17 CT.
RECLAME SPECULAAS per pond23 CT.
SIMON DE WIT's SPECULAAS per Va pond 15 Cf.
SPECULAAS MET AMANDELEN per ons 9 CT.
U KOOPT PRETTIGER EN GOEDKOOPER BIJ:
WINKELS DOOR HET GEHEELE LAND
6 regels 1 0 60
10 regels t
16 regels t 1.50
Moquette-Leerameubl., Dress., Buf
fetten, Theemeub., Divans, Karpett
Bedd., Dek., Ledik., Spiegels, enz
Simonstr. 44 en 67, nabij Schiekade,
Tel. 41541. 6909S
Voor een ondernemend man pracht
te huur, zeer geschikt voor zuur,
warme mosselen of patat frit. Adres:
Hobbemastraat 4. 2124S
voor halve dagen. Aanm. 7.30 uur,
le Tuinsingel 12. 2125S
gevraagd, liefst tegen l Dec. a.s. in
burger gezin. Aanm. 'sav. na 8 uur
bij P. J. Maagdenberg, Rosier
Faassenstraat 42b, Rotterdam.
2126S
Te huur centrum Rotterdam
pracht uitzicht, netten stand, 6.
per week. Br. no. 2120S Bur. van
dit Blad.
Te huur Schiedam, Stationsstr., lief
met tuin, 6.per week. Sleutels
2e etage no. 23. Telef. 69673.
6871S
Hoofagenten en Agentessen gevr.
voor verkoop van de alom bekende
Unie Oblig. 3.60. Hooge prov.
Br. of adres Boekh. Jac. Catsstr. 68.
6884
J
10365S
Uw adres voor Lingerieën, Baby-goed, Wollen- en
Fluvveeien Stoffen, Wollen Pullovers en Vesten. Bü
8783S 14
ONGEBRUIKTE EXEMPLAREN
Af te halen aan hel hoofdbureau van UE MAASBODE, Groote Markt 30
Rotterdam en onze verschillende bijkantoren.
Groote hoeveelheden FRANCO wal Rotterdam,
