algemeen overzicht.
tarievenstrijd.
i
ALLE MOGELIJKE TRUCS
TOEGEPAST
JAPAN EN CHINA
MAANDAG 23 NOVEMBER 1931
DE INVOERRECHTEN IN
ENGELAND.
DE KERK IN MEXICO.
de eerste lijst gepubliceerd.
AMERIKA'S ANTWOORD OP DE
BRITSCHE INVOER.
BEPERKINGEN.
LITAUEN EN HET VATICAAN.
Een nieuwe Pauselijke vertegen
woordiger te Kowno.
HET SPAANSCHE „COMPLOT'
De arrestaties in de kerk der
Conception.
gewapende actie door
MGR. RUIZ VEROOR
DEELD.
ST.
BERNARD-KLOOSTER OP
DE HIMALAYA.
„UNIVERSITE PHILOTECHNIQUE".
DE MONNIKEN TREKKEN MET
HUN HONDEN NAAR
TIBET.
DE ONTPLOFFING IN DE
BENTLEY-MIJN.
DE BEURSWIJK TE NEW YORK.
DE NAUTILUS TOT ZINKEN
GEBRACHT.
EEN KLANKFILM DER ST. PIETER-
KLOKKEN.
DE BESCHERMING DER JEUGD.
Een fascistische maatregel.
Glasgow wemelt van „spionnen".
HET 73.000 TON-CUNARD SCHIP.
„KOPEREN ZONDAG".
DUITSCHLAND EN HONGARIJE
EEN MANIFEST VAN HINDENBURG.
GROOTE BRAND TE KOPENHAGEN.
KELLOGG OVER HET CONFLICT.
„Oorlog is heden ten dage niet meer
een particuliere aan-
gelegenheid"
OPENBARE ZITTING VAN DEN
VOLKENBONDSRAAD.
Japan en China over het zenden
eener enquete-commissie.
Het Duitsche memorandum
De „Financial Times" noemt don stap der
Duitsche regeering volkomen noodzakelijk.
Het blad zegt, dat uitvoerig bewijsmateriaal
heeft aangetoond dat de herstelbetalingen en
de daartoe verbonden intergeallieerdeoorlogs
schulden de oorzaken zijn van de huidige cri
sis waardoor behalve Duitschland ook de an
dere landen direct of indirect worden getrof-
fftn
Thans moet een onderzoekingscommissie
worden samengesteld, die tot opdracht heeft,
logische en noodzakelijke maatregelen voor te
schrijven.
Het Duitsche memorandum houdt zich niet
in het hijzonder bezig met het vraagstuk der
prioriteit van de regeeringsschulden boven de
particuliere.
Dit is goed, daar slechts een onderzoek van
den grootst mogelijken omvang de basis kan
vormen voor een gebouw, dat de proef des
tijds kan doorstaan.
De Duitsche regeering beweert thans met
recht, dat de toestand het nemen van spoed
maatregelen noodzakelijk maakt.
Tenslotte verklaart het blad, dat de toe
komst van de internationale financiën en den
internationalen handel op het spel staat en
dat ook de Vereenigde Staten, evenals alle an
dere landen hierbij betrokken zijn.
Het blad geeft uiting aan de hoop, dat als
de herstelkwestie is opgelost, de Vereenigde
Staten zonder twijfel bereid zullen zijn, het
oorlogsschuldenprobleem opnieuw te regelen.
Naar bét Zwiitsieaiseh beleigraafagemtschap
meldt, zal de speciale oommissie van advies
der B.I.B., welker bijeenroeping de Duitsche
regeering im haar memorandum van 19 Nov.
heeft verzocht, dein 7en December a.s. te Bazel,
den zetel der Bank, bijeenkomen.
De Fransche kieswet
Het vooruitzicht van de afschaffing van den
tweeden stembusgang, waardoor de herstem
mingen uitzondering, de verkiezing bij enkele
stemming regel wordt, thans is het juist
omgekeerd heeft groote consternatie ge
bracht in het kamp der linksche partijen, die
gewoon zijn, bij de herstemmingen kartel te
vormen.
De socialisten vooral zijn buiten zich zelf
van woede. Zij hadden op een groote overwin
ning gerekend, want zij beschikken over mach
tige middelen, om bij de herstemmingen de
radicalen tot het terugtrekken hunner candi-
daturen te dwingen. Nu dat spelletje kans
heeft, door het voorstel Lambert-Baréty on
mogelijk te worden gemaakt en de partijen dus
geheel op eigen kracht moeten vertrouwen,
spannen de socialisten alle krachten in, om
het aannemen van het voorstel te verijdelen.
De socialistische kamerfractie is hals over
kop bijeen gekomen en ze heeft een „energiek
protest" doen klinken, dat inderdaad kookt
van woede. He socialisten verklaren zich met
alle middelen tegen de aanvaarding van het
voorstel te zullen verzetten, desnoods zullen
zo tot obstructie overgaan. De linksche kamer
leden, die de hand zouden hebben in het te
berde brengen van het voorstel, worden met
politieke represailles bedreigd, en bij voorbaat
voor „medeplichtigen aan een aanslag op het
algemeen stemrecht" uitgemaakt.
Wij hebben reeds gemeld, dat de troep-Marin
zich waarschijnlijk bij het voorstel zou neerleg
gen en de „evenredige" zou laten rusten. Dit
is inderdaad nog gisteren besloten, in een ver
gadering van de kamergroep, waar men in
het feit, dat bij de laatste stemming ten gun-
meldt ons
ste van de „Evenredige" het voorstel-Marin
een honderdtal sitemmen tekort kwam, een
aanwijzing zag, vooralsnog geen nieuwe po
ging tot invoering der „evenredige" te onder
nemen, doch zich te vereenigen met het voor
stel Lambert-Baréty, dat in zooverre genoeg
doening geeft, dat de immoreele overeenkom
sten tusschen de partijen voorkomen worden
Het lot van het voorstel ligt bij de midden
partijen, aangezien de socialisten op de radi
calen allen druk zullen uitoefenen, om dezen
te dwingen, het voorstel Lambert-Baréty te
doen stranden Waar een groot deel der radica
len hun herkiezing slechts kunnen bereiken
met de hulp der socialisten, daar zullen de
radicalen wel genoodzaakt zijn, aan de eischen
der socialisten te voldoen.
Maar aangezien de gematigde radicalen voor
stander zijn van de afschaffing der^ herstem
mingen, vooral om hun zelfstandigheid te her
winnen, mag verwacht worden, dat de midden
groepen bereid zullen zijn, Baréty te volgen,
te meer waar de groote partijen van de regee-
ringsmeerderheid bereid zijn, de aftredenden,
die steeds de regeering gevolgd hebben, niet
te bestrijden.
Onze Parijsche correspondent
nader:
De voorstellen tot het afschaffen van den
tweeden stembusgang (feitelijk: het afschaf
fen van de herstemming in de arrondissemen
ten, waar een der candidaten ten minste 40
Pet. der uitgebrachte stemmen op zich heeft
kunnen vereenigen), heeft het vraagstuk van
de belangrijke onthoudingen weer op den voor
grond gebracht.
De heer Marin heeft in herinnering gebracht,
hoe van 22 pet in 1900 het aantal thuisblijvers
bij de algemeene verkiezingen reeds tot 27.8
Pet. is gestegen.
Verschillende partijen zijn dan ook bereid
den stemplicht te aanvaarden en in de com
missie voor het stemrecht zijn eenige oude
voorstellen weer voor den dag gehaald. Men
verwacht dat deze zaak tegelijkertijd met de
beslissing over de inkrimping der herstem
mingen geregeld zal woiden.
Intuss-chen zijn bij de kartelpartijen de ge
moederen nog niet gekalmeerd over het voor
stel Lambert-Baréty.
Frossard heeft in de wandelgangen van de
kamer verklaard, dat de socialisten een do
zijn tegenontwerpen en een honderdtal amen
dementen zullen voorstellen en al hun fractie
leden het woord zullen laten voeren, om door
obstructie de aanneming van het voorstel Lam
bert-Baréty onmogelijk te maken. Zij zullen
daarbij gesteund worden door een deel der
radicalen.
Het Estlandsche kabinet
Het Eestlandsche parlement heeft de
demissie van den aftredenden minister
Pung, die zijn portefeuille heeft neergelegd,
omdat zijn partij, de economische groep, de
laatste regeeringsmaatregelen inzake 't tabaks-
monopolie niet goedkeurde, aanvaard.
In zijn plaats zal de vroegere minister van
landbouw, Juerman, tot minister van finan
ciën worden benoemd.
De v|roegere minister van bininenilainidsehie
zaken, Huenerson, wordt minister van land
bouw en tot minister vain binnenlandsohe za
ken wordt de af-deelingschef van dit ministerie
benoemd.
De coalitie, zooals deze tot nog toe was
samengesteld, blijft bestaan, terwijl de kleine
economische groep niet meer in de regeering
vertegenwoordigd is.
LONDEN, 21 November (H.N.) De eerste
lijst der artikelen, waarvan invoerrechten zul
len worden geheven, is thans gepubliceerd.
De lijst bevat uitsluitend afgewerkte artike
len en halffabrikaten, waarvan met ingang van
de volgende week een. Invoerrecht van 50 pet.
zal worden geheven.
LONDEN, 20 November (V.D.) Blijkens de
beschikking van het ministerie van hande.
zullen alle goederen van klasse III van de in-
en uitvoerlijeten van het han-delsfoewijs, o.a.
brandstoffen, ijzer- en staal producten, elec-
trische goederen en apparaten, machines, tex-
tielgoederen, chemicaliën, kleurstoffen, leer,
leerwaren enz. vanaf Woensdag 25 November
heiast worden met een recht van 50 pet.
LONDEN, 21 Novemiber. (H. N.J Volgens de
„Evening Standard" zaïl Maandag een nieuwe
lijst van artikelen worden gepubliceerd, waar
van het invoerrecht van 50 pet. ad valorem zal
worden geheven.
Bij de douane in de .ha/ven van Londen wer
den vandaag talrijke aanvragen om inlichtin
gen omtrent de toepassing van het nieuwe
tarief ontvangen. De douane gai te kennen,
dat heit invoerrecht op grond van de facturen
met berekening c.i.f. Londen zal worden ge
heven.
Goederen die in entrepot opgeslagen en voor
heruitvoer bestemd zijn, mogen wel opnieuw
v-erpakt worden, doch het is niet geoorloofd
aan de goederen zelf eenige wijiziging aan te
brengen.
Uitbreiding van het douanepersoneel wordt
voorloopig niet nood'ig geacht.
NEW-YORK, 21 Novemiber. (N. T. A.) De
„Associated Press meldt uit Washington:
De regeering zal onmiddellijk overgaan tot
heffing van comipenseerende invoerrechten,
welke zullen overeenstemmen met de invoer
rechten, welke Engeland, op g-rond van de
Britsöhe anti-dmmping-wet van Amerikaansohe
goederen zal heffen.
Uit Parijs meldt verder onze correspondent
dat, zoo de politieke spanning, die de laatste
dagen zeer is toegenomen en zeer vermoede
lijk een aanval op het ministerie Laval ten ge
volge zal hebben, de orde van werkzaamheden
niet geheel omverwerpt, in de eerste zittingen
van de volgende week in de Fransche kamer
de behandeling te verwachten is en het
aanvaarden zonder beduidenden tegenstand -
van de verhooging van de invoertaxe, die tot
dusver 2 pet. bedroeg
Dat percentage w-ordt alleen gehandhaafd
voor de grondstoffen, doch voor de half-pro-
ducten wordt het cijfer verdubbeld, terwijl de
belasting op den invoer van afgewerkte arti
kelen zal worden opgevoerd tot 6 pet.
De Pauselijke' curie heeft aan de regeering
van Litauen medegedeeld, dat zij voornemens
is, mgr. Rata als zaakgelastigde in Kowno
te accrediteeren.
Mgr. Rata was vroeger Pauselijk gezant in
Lissabon on Praag.
Naar wij vernemen zal de regeering van
Litauen hare toestemming hiervoor verleenen.
Het staat nog niet vast, of mgr. Rata den
titel van untiue zal voeren, of wel dat hij ge
woon zaakgelastigde vain den H. Stoel ge-
noemd zal worden.
In ieder geval wordt in politieke kringen
verwacht, dat en- een verbetering zal intre
den in de gespannen diplomatieke verhouding
tusschen Litauen en het Vaticaan.
Naar „El Mati"
uit Madrid verneemt, ver
klaarde de directeur van den veiligheidsdienst,
Galarza, aan de vertegenwoordigers van de
pers, dat in verband met het monarchistisch
complot in totaal twee en twintig personen
dooi de politie zijn gearresteerd. Twaalf hun
ner zijn voorloopig weer voeten
steld, waaruit echter niet volgt, zeide Galarza,
dat zij niet medeplichtig zjjn aan het oompiotl
Van de tien personen, die nog in hechtenis
worden gehouden, bevinden er zich drie, on
der wie graaf de Ramiranos op het hoofdbu
reau van den veiligheidsdienst, terwijl de zeven
anderen, onder wie de pater Jesuiet Oompos,
de geestelijke Lasmarias en een pater van het
Merced-lcloostei naar de model-gevangenis van
Madrid zijn vervoerd.
Met betrekking tot het dezer dagen door „El
Debate" gepubliceerde opzienbarende schrij
ven van een der leden der z.g. preventieve
wachten ter bescherming van ,je kerk der Con-
cepcion, beweerde-Galarza, dat Bij de huiszoe
king in genoemde kerk en annexe gebouwen
niet alleen jachtgeweren maar ook een aantal
andere vuurwapens gevonden zijn. Bovendien
heeft een der medewerkers van het hoofdbu
reau van den veiligheidsdienst, die ook deel
uitmaakte van deze wachten, verklaard, dat
's middags voordat de huiszoeking plaats had,
zoo goed als all® revolvers en een grnnte hoe
veelheid munitie uit de kerk der Concepción
verwijderd zijn.
Galarza deelde verder nog mede, dat in den
brief van den pastoor der Concepción, waar
op zijn in „EI Debate" afgedrukt schrijven een
antwoord is, in het geheel geen verlof voor het
oprichten van preventieve wachten gevraagd
werd, maar hem enkel ter kennis gebracht
werd, dat eenige heeren vai^ plan waren, een
wacht te vormen ter verdediging van de kerk
in de dagen, waarin er gevaar voor een aanval
op het kerkgebouw zou bestaan.
Sinds Juni zijn er echter in bovengenoemde
kerk, zeide Galarza, bijna dagelijks en eenige
malen ook laat in den avond bijeenkomsten
gehouden, waaraan tenslotte wel een vijftigtal
personen deelnamen. „Deze bijeenkomsten
moeten met speciale bedoelingen hebben plaats
gehad", meende Galarza, „daar er thans niet
het minste gevaar voor een overval op kerk
gebouwen bestaat".
De Unknown Soldier is ook in de States het middenpunt van de wapenstilstands-
dag-viering. President Hoover legt te Arlington een krans op 't nation, monument
,,In dezen tijd zou iedere gewelddadige actie
de zaak der Kerk schaden"
In een rondschrijven aan de leden van de
Mexicaansche hiërarchie heeft Z. H. Exc., mgr
Leopoldo Ruiiz Flore®, aipositoMsoh dotlegaat
in Mexico, het grijpen naar de wapen-en om
godsdienstvrijheid in Mexico te verkrijgt,
veroordeeld.
De brief, aldus zegt m-gir. Ruii.z is geschre
ven naar aanleiding van door hem ontvangen
beir-ich-ten, dait zekere personen zijn laatste
verklaringen betreffende de burgerlijke actie
getracht hebben uit te leggen als een indirecte
goedkeuring va-n gewapende actie.
Niet ailileen verklaart de apostolische dele-
gaat, dat hij absoluut tegen geweld is, doch
hij ste-lt bovendien vast, dat geen lid van de
geestelijkheid zelfs maar moreelen steun mag
verleenen aan zulk een actie zonder te hande
len in strijd met de bevelen van den H. Stoel.
In het kort geven wij den inhoud van den
herderlijken brief h-ier weer:
Sommigen hebben mijn laatste verklaringen
betreffende d-e burgerlijke actie onjuist uitge
legd, daar zij dii-t wensohten te interpreteeren
aLs gewapende actie en anderen meenden, dat,
daar de gewapende actie niet uit-li ukkelijk was
berispt in de tegenwoordige omstandigheden
hiermede tevens deze actie was goedgekeurd
Weer andere personen hebben mij de vraag
gesteld, of d-e Aartsbisschop van Mexico en ik
het erover eens zijn, dat de katholieken naar
de wapenen moeten grijpen om vrijheid van
godsdienst te verwerven.
Het antwoord is steeds onveranderlijk g^.
woest. Noch de hiërarchie noch de geestelijk
heid kunnen aan dergelijke acties deelnemen,
dan ook aan een dergelijke actie deelneemt,
materieel noch moreel.
Indien een lid van de geestelijkheid of wie
handelt hij lijnrecht in strijd met de bepalin
gen van den H. Stoel en zal bij persoonlijk
voor zijn gedirag verantwoordelijk zijn
Mar. Ruiz besluit zijn schrijven met erop te
wijzen, dat in dezen tijd iedere gewelddadige
actie niet alleen de zaak der kern zou schaden,
doch ook de pacificatie der geesten zou tegen
gaan en het herstel van het land verhinderen,
waartoe ook de ware vrijheid van godsdienst be
hoort, diemt mede te werken, zonder welke ware
vrede en herstel onmogelijk is.
Handel in doctoraten en academische
graden.
Onze Brusselsche correspondent meldt ons:
Een paar jaren geleden hebben wij gewaar
schuwd tegen een te Brussel gevestigde instel
ling van bovengenoemden naam, die door Rus
sen werd bestuurd cn in Belgische en buiten-
landsche bladen veel reclame maakte voor
haar „université". De instelling, die enkel op
papier bestond, kende desniettemin doctoraten
en andere akademische graden toe aan al wie
op zoo 'n ding gesteld was en natuurlijk er
wat geld voor over had.
Daar zich op dat moment ook in Nederland
verschillende academisch „gegradueerden" van
deze „université" bevonden, zijn wij toen in re-
geeringskringen gaan informeeren, of hier
niet iets strafbaars werd verricht?
Men antwoordde ons daar, dat de door die
instelling verleende academische graden na
tuurlijk waardeloos waren, maar dat er in de
Belgische wetgeving geen tekst voorhanden
was, om dit optreden te beteugelen. Daar bleef
het bij.
Thans wordt uit Weenen gemeld, dat men
juist twee oplichters heeft gearresteerd, dr.
Pohorilles en een zekeren Karl Hütter, die
reeds sedert jaren het winstgevend baantje
uitoefenden van handelaars in diploma's van
dokters, ingenieurs, enz. Hun manier van wer
ken was dezelfde als die van de „université
philotechniques" van Brussel en van Parijs.
De instelling heeft bovendien nog vertakkin
gen in tal van andere landen, tot in Australië
en Java toe, naar het schijnt.
Te Weenen heeft men de oplichters, die men
ook daar heel moeilijk te pakken kon krijgen,
tenslotte gearresteerd. Zij hadden trouwens
aan een van hun clienten bekend, dat hun di
ploma's waardeloos waren, aldus toegevend,
zich aan misbruik van vertrouwen schuldig
te maken. De politie heeft toen onmiddellijk
ingegrepen.
Zooals wij eenlgen tijd geleden reeds meld
den, zullen de monniken van den St. Bernard-
pas hun klooster op de hooge Zwitsersche Al
pen verlaten, om zich naar de bergwoestijnen
in Tibet te begeven, teneinde daar een nieuwe
toevluchthaven voor verdwaalde reizigers te
stichten.
Zooals men weet, heeft het steeds toenemen
de autoverkeer en de verbetering der Alpen
wegen den monniken van St. Bernard de eenige
reden ontnomen, om op den pas te blijven wo
nen.
De kortere weg over den pas en de Simplon
tunnel hebben de omstandigheden zoodanig
gewijzigd, dat de hulp van de monniken en
hun beroemde handen niet langer van noode is.
Het staat thans vrijwel vast, dat de twaalf
monniken die nog op den pas wonen, hun
klooster zullen verlaten om naar de hooglan
den van Tibet te vertrekken. Hun beroemde
honden zullen hen op hun reis vergezellen.
In 1932 zal in Tibet op het Himalaya-geberg-
te een begin gemaakt worden met den bouw
van het nieuwe klooster.
Het tegenwoordige klooster van St. Bernard
is gesticht in het jaar 962 en gedurende bijna
duizend jaar hebben de vrome monniken op
hun hoogen bergpas de stormen en de sneeuw
getrotseerd, om hun Samaritanen-werk te be
oefenen met behulp van de groote honden, die
zij opvoeden en trainen in het opsporen van
reizigers, wien een ongeluk was overkomen.
Nu hun diensten niet langer noodig zijn,
zullen zij hun heldhaftig werk voortzetten op
een wijze, de roemvolle tradities van deze orde
waardig.
25 Dooden
LONDEN, 21 November. (H.W.) Het aantal
dooden tengevolge van de ontploffing in de
Bentley-mijn is thans tot 25 ges-tegen, terwijl
4 mijnwerkers nog vermist worden.
Zes lijken zijn zóó verminkt, dat zij onher
kenbaar zijn. Het aantal zwaar gewonden be
draagt 20, van wie er velen in levensgevaar
verkeeren.
Naar een nader telegram uit Londen meldt,
is het aantal slachtoffers van de ontploffing
in de Bentley-mijn tot acht en twintig geste
gen.
Men heeft weinig hoop, de vijf personen, die
nog vermist worden, te kunnen redden.
Vijf van de twintig gewonden zijn, naar men
vreest, ongeneeslijk blind.
Scherp bewaakt wegens communistische
dreigementen.
NEW YORK, 21 Novefnber. (R.O.) In ver
band met de dreigbrieven, geteekend „Com
munist", welke Pierpont Morgan en verschil
lende andere financiers van naam de laatste
dagen hebben ontvangen, is, zooals men weet,
het beurskwartier onder scherpe bewaking
gesteld.
Op alle geschikte punten zijn traangas- en
mitrailleurs-afdeelingen opgesteld en de politie
wacht is verdubbeld.
De brieven zijn bij het departement van
justitie ingeleverd. Het is dit departement, dat
verzocht speciale voorzorgsmaatregelen te ne
men, ten einde een herhaling te voorkomen
van het gebeurde in 1920, toen bij een ontplof
fing in de kantoren van Morgan 34 personen
gedood werden en 400 gewond.
Naar uit Oslo w-orat gemeld, werd Vrijdag
middag de „Nautilus", de onderzeeboot der
Wilkinsexpeditie, door een sleepboot uit de
haven van Bergen de open zee in gesleept.
Tegen twaalf uur werd de Amerikaansohe
vlag van de „Nautilus" neergehaald, waarna
de ventielen en de voorste ruimen werden
geopend. De onderzeeboot begon aan de voor
zijde te zinken. Kwart over twaalf was de
„Nautilus" in den Atlantischen Oceaan onder
gegaan.
Naar de ..Osservatore" meldt, hebben eenige
filmoperateurs van de „Movietone" Vrijdag
morgen de klanken van d" '.lectrisch gedreven
klokken der Vaticaansche basiliek op een
klankfilm vastgelegd.
Men schrijft ons uit Rome:
In een der jongste nummers constateert de
„Osservatore" met voldoening het feit, dat
kort geleden eenige leiders van een fascis
tische jeugidvereeaiging, die tijdens een
marsoh niet verhinderden, dat een aantal jon
gens dulbbelzinnige liedjes zongen, uit hun
ambt ontslagen werden
Dit omslag werd door middel van een mani
fest van het hoofdbestuur van de fascistische
jeugdverenigingen, dat in alle bladen ver
scheen, bekend gemaakt.
De „Osservatore" n-oemt dezen maatregel
„een goede daad, waaraan alle welden-kenden
hun goedkeuring zullen geven.
Eveneens is de „Osservatore" vol lof over de
verklaringen van den president der fascisti
sche jeugdbonden, den afgevaardigde Scorza.
die in het tijdschrift „Gioventü fascista" over
de ernstige plichten der jeugdleiders geschre
ven heeft.
In zijn merkwaardig artikel zegt Scorza, dat
niet de vorm van het ffaseisme maar de in
houd hoofdzaak is bij de opvoeding der jeugd.
De geestelijke gezondheid van de Italiaan
s-che jeugd schrijft Scorza, heeft in de eerste
plaats, zooals ook de bedoeling van den Duce
is, een godsdienstige en moreele zij-de. Moraal
zonder godsdienst echter is een onding en
alleen dror een van de christelijke beginselen
doordrongen moraal kan de Italiaansobe jeugd
haar heil bewerken.
Onze Londensche correspondent schrijft ons:
In den loop der laatste zes maanden schrijft
de correspondent van de „Daily Express" te
Glasgouw zijn „buiitenlandsche spionnen"
op Glasgow losgelaten, met opdracht achter
de geheimen te komen van het nieuwe schip
van 73.000 ton, dat voor de Cunard maatschap
pij aan ie Clyde gebouwd wordt.
Alle door hen aangewende middelen zijn
evenwel mislukt.
Binnen kort zuilen officieeie bijzonderhe
den omtrent het schip bekend gemaakt wor
den, daar er dan toch geen tij-d meer Is de
„geheimen" na te maken.
De correspondent legt uit, waarom de bou
wers, Messrs, John Brown and Co., zulk een
strikte geheimhouding in acht genomen hebben,
en waarom het schip, een meesterstuk van
Britschen scheepsbouw, even streng bewaakt
geworden is elsof het een oorlogsschip was.
Van het oogenblik af, dat de kiel gelegd
werd, is de Clyde door spionnen belegerd ge
weest. Dezen hoopten hun principalen in het
buitenland voldoende inlichtingen te kunnen
doen toekomen om hen in staat te zijn het
nieuwe schip vóór te zijn. Dit mislukte even
wel, dank zij de waakzaamheid der bouwers
en- de eerlijkheid en loyauteit der arbeiders.
Dezen zijn natuurlijk allen Engelschen; aan
dergelijke ondernemingen zijn natuurlijk al.
thans in Engeland, geen buitenlanders ver
bonden.
Een van de voornaamste geheimen van het
nieuwe schip i-s gelegen in de constructie der
boegen Dezen zijn een verbetering van het
z.g. bolvormige model. Zij geven het schip
grootere snelheid en groote stabiliteit, zoodat
men gelooft dat zeeziekte zal worden voorko
men. De boot is evenwel een aaneenschakeling
van geheimen, welker kennis concurreerenden
werven een fortuin waard zou zijn.
Alle mogelijke trucs zijn toegepast door
vreemdelingen, die het sohip wilden zien. Bui
tenlandsche agenten, als arbeiders vermomd,
hebben pogingen aangewend om op de werf
arbeid te krijgen. Zij werden echter allen ont.
maskerd er „eruit gegooid". Eén vreemdeling
wist toegang te verkrijgen. Men snapte hem,
terwijl hij bezig was met het nemen van fotos.
De platen in zijn camera werden vernietigd.
Schildwachten staan dag en nacht op post.
Elke post staat in telefonische verbinding met
het hoofdbureau. Geen fort kan strenger be
waard worden. Alle arbeiders hebben een eed
van geheimhouding afgelegd.
Wij meenen dat het de moeite waard is de
mededeeüngen van de „Daily Express" weer
te geven, ofeshoon het niets bijzonders is, dat
bij den bouw van een groot schip maatregelen
genomen worden om te voorkomen, dat con
currenten iets vernemen omtrent nieuwe pro
cédés, welke worden toegepast. Ook In andere
industriëen wordt trouwens gewaakt tegen
spionnage van mededingers.
Maar afgezien hiervan wordt in Engeland
bij het bouwen van groote schepen en ook bij
het uitvoeren van andere belangrijke werken,
toch reeds zulk een geheimzinnigheid in acht
genomen, dat men hier en elders voortdurend
hoort van de wonderen, die in andere landen
gewrocht worden, en waarover die landen hoog
genoeg opgeven, terwijl men nóch tn Engeland,
nöch in het buitenland, beseft dat op soheeps-
gebouw <-n ander gebied de Engelschen soms
al hun concurrenten overtroeven, terwijl zij
hij hen alleen achterblijven in het maken van
propaganda en reclame voor hun prestaties.
Dat zooveel buitenlanders spionnen Glas
gow „belegeren" is ondertussehen een teeken,
dat ondanks het gebrek aan reclame, het bui
tenland zeer hooge verwachtingen stelt.
Wordt vrijgegeven voor den
Kersthandel.
BERLIJN, 20 Nov. (W.B.). Naar de officieeie
Pruisische persdienst meldt, zal de Pruisische
minister van handel, dr. Schreiber, om de
Kerstdrukte in de winkels en zaken zoo spoedig
mogelijk te doen aa.nvangen en daardoor een
zoo groot mogelijk aantal werkloozen aan
werk te helpen, den regeeringsprersident mach
tigden dit jaar ook den derden Zondag vóór
Kerstmis, den zoogenaamden „koperen Zon
dag" voor den Kersthandel vrij ie geven.
BERLIJN, 21 November. (W. B.) Rij'kspre-
sident von Hindenburg heeft het volgende
communiqué uitgevaardigd:
De heer rijks-regent van het koninkrijk Hon
garije, Zijne Doorluchtigheid Nikolaus Horthy
von Nagybanya, heeft mij het oc&chermlheer
schap verleend van het naar koning S-tefanus,
den Heilige, genoemde derde Bonved infan-
terie-regiment en tot dat doel een delegatie
van officieren van genoemd regiment her
waarts gezonden.
Deze mij door d-e Hongaarsche natie en het
roemrijk Hongaarsche leger verleemde onder
scheiding vervult mij met trots en blijdschap,
wijl zij mij een bewijs is, dat de gevoelens der
tn zoo menigen sla-g in den wereldoorlog be
wezen wapeiibroedersohap ook heden nog
voortleven.
Ik beschouw de hooge onderscheiding, mijn
persoon te beurt gevallen, tevens als een eer
voor de Duitsche weermacht.
(w.g.) VON HINDENBURG,
(w.g.) GROENER.
Dertig personen in gevaar.
KOPENHAGEN, 21 November. (V.D.) He
denmorgen vroeg brak in een woonhuis van
4 verdiepingen in de Kroonprinsessenstraat te
Kopenhagen een brand uit, die zóó snel
om zich heen greep, dat de bewoners van de
derde en vierde verdieping zich, toen zij ge
alarmeerd werden, reeds den weg langs het
trappenhuis naar beneden zagen afgesneden.
Voor de vensters van de bedreigde etages
verdrongen zich de angstige bewoners, die lul
de om hulp riepen en waarvan sommigen in
hun wanhoop aanstalten maakten, om op
straat te springen. Met groote moeite slaagde
de brandweer erin, twee mechanische ladders
op te stellen en daarlangs de ongeveer 30 be
dreigde bewoners van de derde en vierde etage
te redden. Een deel der geredden heeft ernsti
ge rookvergiftiging opgeloopen.
NEW YORK, 21 November. (N.T.A.) De oud
minister van buitenlandsche zaken, Kellogg,
heeft zich als volgt geuit over de pogingen,
welke tot dusver zijn aangewend tot bijleg
ging van het Ohineesch-Japansche conflict:
Indien op grond der Chineesche verdragen
geen acooord bereikt kan worden, dan dienen
de onderteekenaars van het anti-oorlogspact
de Chineesche en Japansche regeeringen door
krachtige nota's op haar uit dit pact
voortvloeiende verplichtingen te wijzen. Deze
nota's zouden dan in haar vollen omvang ge
publiceerd moeten worden.
Een oorlog, zoo voegde Kellogg hieraan toe,
is heden ten dage niet meer een particuliere
aangelegenheid, die slechts de beide in twist
verkeerende staHUfbetreft.
De wereld moet openlijk haar plichten er
kennen en eischen, dat eenieder die plichten
naïeve, wil de vrede der wereld gehandhaafd
blijven.
Stimson en Shidehara.
TOKIO, 21 November. (N.T.A.) Shidehara
heeft gisterenavond een nota van Stimson
ontvangen, waarop hij onmiddellijk geant
woord heeft. De inhoud dezer nota-wisseling
is niet gepubliceerd.
WASHINGTON, 21 November. (R.O.) De Ja
pansche ambassadeur heeft aan Stimson mee
gedeeld, dat de Japansche troepen binnenkort
uit de streek van Tsjitsikar zullen worden te
ruggetrokken. Een gedeelte is reeds naar
Tsjengbatan vertrokken; de andere zullen te
gelegener tijd naar het Zuiden worden gediri
geerd.
Japan en Rusland.
MOSKOU, 21 November. (N.T.A.) Zooals ge
meld, heeft de plaatsvervangende Japansche
minister van buitenlandsche zaken, Nagai, den.
Russischen zaakgelastigde te Tokio bij zich
ontboden en hem in opdracht der Japansche
regeering een verklaring overhandigd, nopens
het overschrijden van den Chineeschen Ooster
spoorweg door de Japansche troepen.
Nagai verklaarde, dat zoowel de Japansche
officieren als de manschappen uitdrukkelijk
bevel hadden gekregen, den spoorweg bij het
overschrijden in het geheel niet te beschadi
gen.
Nagai zeide voorts, dat als de nieuw be
noemde Chineesche commissie tot bescherming
der spoorwegen te Tsjitsikar aankomt en in
staat blijkt, de orde te herstellen, de Japan
sche troepen naar het Zuiden zullen af-
marscheeren.
Een termijn hiervoor kan niet gesteld wor
den, doch naar Nagai's persoonlijke meening
zou de aftocht binnen 4 a 5 dagen kunnen
plaats hebben.
Nagai verzocht den Russischen zaakgelas
tigde, deze verklaring aan zijn regeering ta
willen overhandigen, met de verzekering, dat
de vriendschappelijke houding van Japan ten
opzichte van Rusland in het geheel geen ver
andering heeft ondergaan.
I .s 8ETV
Toenadering van China tot
Rusland?
Naar een Reuter-telejram u|t Shanghai
meldt, ontaardt de anti-Japansche stemming
aldaar in een ware xenophobie. In de straten
worden allerlei tegen buitenlanders gerichte
aanplakbiljetten aangeslagen.
Naar het heet, zou het land thans onvermij
delijk komen tot een nauw contact met Rus
land wegens het mislukken van de volken
bondspogingen, om het Mandsjoerijsche con
flict op te lossen.
Bommen op een kruitmagazijn.
Uit Moskou wordt gemeld, dat volgens al
daar ontvangen berichten uit Charbin een Ja.
pansch bombardeereskader voor de tweede
maal bommen op Hailoen heeft geworpen.
Ook op een 12 K.M. van Hailoen verwijderd
kruitmagazijn werden bommen geworpen.
Door de hierdoor veroorzaakte ontploffing
warden talrijke soldaten gedood of gewond.
Gistermiddag heeft de volkenbondsraad té
Parijs eindelijk weer een openbare zitting ge.
houden. De vergadering werd door Briand ge
opend ,die in zjjn toespraak een overzicht ga£
van den toestand, zooals deze zich tengevolge
van de beraadslagingen heeft ontwikkeld.
Hij deed nogmaals een beroep op beide par
tijen, om een vergelijk mogelijk te maken em.
verklaarde, dat de raad alles wil doen, om
het conflict op onpartijdige wijze bij te leg
gen.
Daarna lichtte Yoshisawa het Japansche
voorstel inzake het zenden van een enquête,
oommissie toe, waarhij hij het voorbehoud'
maakte, dat de commissie van onderzoek niet
zal ingrijpen in de directe onderhandelingen
tusschen Japan en China en ook geen toe.
zicht mag oefenen op de troepenbewegingen,
De vertegenwoordiger van China, dr. Sze,
stemde principieel in met het zenden van de
commissie, doch wees er op, dat de ontrui-
ming van Mandsjoerije feitelijk de hoofdzaak
is, die niet uit het oog mag worden verloren.
De vertegenwoordiger van Engeland, lord
Robert Cecil, meende, dat het Japansche voor.
stel een geschikt grondslag biedt en verklaar
de, dat ook zijn regeering het zenden van een
onderzoekingscommissie gewenscht acht.
Yoshisawa stelde nog nadrukkelijk vast, dat
de commissie niet alléén in Mandsjoerije, doch
in het eigenlijke China een onderzoek zal in
stellen .waarop dr. Sze opmerkte, dat vooral
een nauwkeurig onderzoek noodig is in het
gebied ,waar op het oogenblik de strijd woedt.
De vertegenwoordiger van Duitschland, ge.
zant von Mutius, wees er nog op. dat het drin-
gend noodzakelijk is tot definitieve en duide
lijke beslissingen te komen, aangezien het niet
alleen om Mandsjoerije, doch ook om het aan
zien van den volkenbond gaat. De volken ver.
wachten, dat de raad op den grondslag van
het pact van den volkenbond zijn plicht zal
doen.
De raad van den volkenbond heeft tenslotte
besloten, het Japansche voorstel, om een com.
missie van onderzoek naar Mandsjoerije te
zenden, nader te bestudeeren, teneinde een for.
muleering te vinden, welke zoowel voor Ja
pan als voor China aannemelijk is. Een nieuwe
openbare zitting is voorloopig nog niet vast
gesteld
