- -
ml
iyPlÉ P 111 ffe
DE GEHEinZirilïIGE DERDE
VRIJDAG 27 NOVEMBER Ï95T
WT DE
TWENTSCHE
INDUSTRIE.
TEXTIEL-
HET CONFLICT BIJ JANNINK.
FRANSCHE CONTINGENTEERINGS-
MAATREGELEN.
Bespreking met den Rijksbemiddelaar
zonder resultaat.
OP VOOR DEN VREDE.
DE DEFENSIE BEGROOTING.
t:r
'<p.
wMÊÊÊj
-
mÊsÊÊKÊÊÊÊ
'^mÊÈÊiiË' iɧ!
P§ iiiJiï
HET LEIDSCHE STADHUIS.
DE RAMP VAN DE „OPHELIA".
beperking van invoer van
VLEESCH IN FRANKRIJK.
NEDERLANDERS IN DEN VREEMDE.
COMITÉ FRANCAIS POUR L'EXPAN-
SION DE LIVRE.
DE KOEL-INDUSTRIE BEDREIGD
In de gisteren onder voorzitterschap van den
s... Rijksbemiddelaar H. A. van IJsselsteijn ge-
houden vergadering met de partijen, betrokken
bij de geschillen in de Twentsche textielindu
strie is ln de eerste plaats het rapport van
den heer P. Groeneveld en mr. A. C. Josephus
Jitta over de ioonen der wevers bij de firma
Jannink uitgebracht. De arbeiders-vertegen
woordigers konden zich wel met de in dat rap
port gepubliceerde cijfers vereenigen, doch zij
gingen niet met de conclusie accoord, dat het
gemiddeld eindloon van de wevers, wier werk
gerationaliseerd is, na de rationalisatie met
ruim 2 percent is toegenomen.
Zij meenen, dat uit dat rapport integendeel
blijkt dat het gemiddelde eindloon tengevolge
van de rationalisatie gedaald is.
De arbeiders waren niet bereid het werk bij
de firma Jannink te hervatten, tenzij eenige
grootere compensatie werd gegeven voor de
grootere krachtsinspanning die het gevolg is
van het werken met meer getouwen dan voor-
heen.
Aangezien de werkgevers niet bereid waren
dat verzoek in te willigen is de vergadering,
zonder dat eenig resultaat bereikt was ge
sloten.
Vergadering van het comité van
Economisch Verweer uit de Nederl.
land- en tuinbouworganisaties.
Manifest van het Christenvrouwen-vredes-
actie-comite.
Door het Christenvrouwen-Vredes-Actie Co
mité is te Amsterdam een vredescongres ge
houden, waar mej. mr. C. Frida Katz sprak
over „De bijzondere taak der vrouw". Do
tweede spreker, prof. mr. V. H. Rutgers, Ned.
gedelegeerde bij de Int. Ontwapeningsconfe-
rentie-1932 sprak over „de vooruitzichten der
ontwapenings-conferentie". Spr. zou willen, dat
hij een optimistisch antwoord kon geven op
do vraag, wat te verwachten is van de a s.
ontwapeningsconferentie. Als spr. moest kiV
zen tusschen hoopvol en somber, zou hij hoop
vol ndiet kiezen. Mislukking van die oomffe-
rentie is niet uitgesloten. Doch wij dienen ons
niet door pessimisme te laten verlammen
laat ieder op zijn plaats arbeiden voor vrede
en recht, aldus eindigde spr. zijn rede.
Na de toespraak van mevrouw J. C. van
Amstei Löben Seis te Amsterdam over Ons
eerste vredesgeluid" werd een manifestoes
gelicht, dat namens het Comité aan de Inter
nationale ontwapeningsconferentie te Genève
zal worden toegezonden.
D1fn,ife,st wordt vastgesteld, dat het
bestaande stelsel van bewapening een voort
durende en ernstige bedreiging vormt voor
den verstoring van vreedzame internationale
betrekkingen en ondraaglijke lasten legt op
de menschheid in haar geheel. De christen
vrouwen, overtuigd, dat naar Gods wil niet
naijver en machtsgeweld, doch vreedzame
samenwerking en recht tusschen de volken
«Vfu'fJ1 te keerschen, bidden de conferentie
fjsüeid en kracht toe, om te geraken tot een
belangrijke beperking van bewapening, opdat
opnieuw hoop en vertrouwen worde gewekt in
de harten der volkeren, die met gespannen
verwachting de uitkomst der beraadslagingen
tegemoet zien.
Besparing op herhalingsoefening!
en.
Op de Defensiebegrooting heeft de heer K.
toer Laan een amendement Ingediend met de
bedoeling nog 400.000 te besparen bp de her-
haWngsoefemiingen.
VERSCHE BOTERLETTERS OP
SINTERKLAAS.
De Minister van Arbeid, Handel en Nijver
heid, heeft toegestaan, dat door mannen of
vrouwen op Zondag 6 December a.s. arbeid
wordt verricht, bestaande in het vervoeren van
banketbakkerswaren
NIEUWE REGENPROEVEN.
In aansluiting aan een vorig bericht betref
fende regenproeven van den heer Veraart kan
worden medegedeeld, dat bij daartoe gunstig
weer op Woensdag 16 December tusschen 2 en
3 uur n.l. de heer Veraart wederom dergelijke
proeven zal nemen boven de Noordzee te Sche-
veningen.
Maatregelen van afweer noodig geacht.
In verband met de laatste contingentee-
ringsmaatregeien der Fransche regeering,
waarbij de invoer van kaas, melkproducten en
afgesneden bloemen aan beperkende bepa
lingen wordt onderworpen, heeft het Comité
voor Economisch Verweer uit de Nederland-
sche land- en tuinbouworganisaties dezer da
gen een spoedvergadering gehouden.
Er werd op gewezen, dat bij de contingen-
teering der kaas een opvallende bevoorrech
ting der Italiaansche soorten heeft plaats ge
vonden, doordat hiervoor een afzonderlijk con
tingent is vastgesteld, hetgeen ten nadeele der
andere soorten komt, die algeméén gecontin
genteerd zijn. Dit laatste is in strijd met de
afspraken, die gemaakt zijn met de regee-
ringsdelegatie, die kort geleden te Parijs be
sprekingen over de onderwerpelijke kwestie
heeft gevoerd, maar bovendien en hierop
werd door de vergadering de nadruk gelegd
is deze maatregel in strijd met het beginsel
der meestbegunstiging, waarop ons handels
verdrag met Frankrijk gebaseerd is.
Verder is het ln strijd met de gemaakte af
spraken, dat de Fransche regeering van 1 De
cember a.s. af den invoer zal regelen door
middel van invoerconsenten. Hierdoor wordt
een regelmatige uitvoering der contingenten,
geleid van het land van uitvoer uit, absoluut
onmogelijk gemaakt.
Het comité was van oordeel, dat onze regee
ring zoowel als de belanghebbenden ten aan
zien van dergelijke maatregelen, die inbreuk
maken op gemaakte afspraken en gesloten
verdragen en onzen export op buitengewone
vijze bemoeilijken, met krasse afweermidde
len moeten optreden. In dit verband werd
besloten, tot de regeering het verzoek te
richten, den invoer van wijn in flesschen,
waartoe in hoofdzaak de Fransche wijn be
hoort, met 25% te belasten en te dien einde
terstond een wetsvoorstel in te dienen. Verder
werd overwogen, meer contact te zoeken met
de agrarische groepen in de z.g. Oslo-staten,
teneinde tot gezamenlijk overleg en maat
regelen van afweer te komen, ten aanzien van
de landen, die den export van landbouw-, vee
teelt- en tuinbouwproducten uit deze staten
hoe langer hoe meer moeilijkheden in den
weg leggen.
Het comité zal binnenkort opnieuw bijeen
komen, ter bespreking der nader te nemen
maatregelen van verweer.
V->
STRIJD TEGEN MALAISE. De tuinders in de omgeving van
Venlo verzetten zich energiek tegen malaise en voeren bij
groote hoeveelheden hun producten ter veiling.
BESMETTELIJKE ZIEKTENWET.
DE NIEUWE KERK TE DELFT.
DE INDISCHE POSTVLUCHTEN.
De Ekstervertrokken.
Gistermorgen te kwart voor zeven is van
„Schiphol" vertrokken het vliegtuig „De Ek
ster". De bemanning bestaat uit de heeren
Hondong, Both, de Jong, monteur en van der
Swagt, radio-telegrafist. Er bevindt zich een
betalend passagier aan boord tot Marseille.
De „Ekster" die 227.600 K.G. post en 19.400
K.G. lading vervoerd is te Parijs aangekomen
én heeft vandaar om 11 uur den tocht voort
gezet.
De „Ekster" is gisterenmiddag om 14.35 in
Marseille geland.
De „Uil" vertrok gisteren te 6.03 uur uit
Bagdad en arriveerde na een tusschenlanding
te Gaza om 14.17 uur te Cairo.
De „Valk" is om 4.56 uur uit Bagdad ver
trokken en na een tusschenlanding te Bushir
om 15.50 uur in Djask aangekomen.
Aankoop van perceelen.
Met het oog op de verbouwing van het stad
huis heeft de gemeenteraad van Leiden giste
renmiddag na een geheime zitting besloten tot
aankoop van het perceel Breestraat 117, eer
tijds bewoond door prof. Kan, voor den prijs
van 70.000. Deze aankoop houdt verband
meit den bouw van een nieuw stadhuis, met
het oog waarop de gemeente den eigendom
moet verkrijgen van een aantal winkelhuizen
aan de Visclimarkt. Hiertoe behooren, zooals
gemeld, ook de kledingmagazijnen „De Faam"
Indien de transacties tusschen de gemeente
en deze vennootschap slagen, zou deze laat
ste het thans aangekochte perceel van de ge
meente verkrijgen.
Verplichting van gemeenten.
Op de vragen van den heer Krijger betref
fende uitstel van de uitvoering van artikel 18
der Besmettelijke-Ziektenwet in verband met
da tijdsomstandigheden, luidt het antwoord
van den heer Verschuur, Minister van Arbeid,
Handel en Nijverheid, en van den heer Ruya
de Beerenbrouck, Minister van Staat, Minister
van Binnenlandsche Zaken en Landbouw.
Indien voldoende zekerheid bestond, dat in
de naaste toekomst geen besmettelijke ziekten
zouden uitbreken, zouden de gemeenten do
voorbereiding van maatregelen tegen besmet
telijke ziekten, als bedoeld in de Besmettelijke
Ziektenwet 1928 (Staatsblad no. 265), voor
loopig achterwege kunnen laten. Die zekerheid
kan evenwel niet worden gegeven. De kans op
het uitbreken en verspreiden van besmettelijke
ziekten is integendeel door de huidige on
gunstige omstandigheden eerder grooter dan
kleiner geworden.
Tot nu toe is de toepassing van artikel 18
der Besmettelijke Ziektenwet 1928 (Staats
blad no. 265) nog niet noodzakelijk gebleken.
Het ligt ook niet in de bedoeling van de on-
dergeteekenden in de toekomst over te gaan
tot toepassing van dit artikel op gemeenten,
die toonen tot vrijwillige samenwerking te
willen komen.
Financieele overwegingen behoeven niet
licht van het treffen van voorzieningen te
weerhouden, omdat mag worden aangenomen,
dat een gemeente de noodige maatregelen
goedkooper in samenwerking met andere ge
meenten kan treffen dan zelfstandig.
Bovendien zullen de kosten, welke een ge
meente moet maken, veel grooter zijn, indien
zij plotseling door het uitbreken van een be
smettelijke ziekte wordt verrast, dan wanneer
tijdig de noodige maatregelen zijn genomen.
En in eerstgenoemd geval is het gevaar voor
uitbreiding van de ziekte grooter en de kans
op een behoorlijke verzorging in afzondering
van den lijder veel geringer.
De ondergeteekenden kunnen op bovenge
noemde gronden niet toezeggen, dat zij in
geen geval tot toepassing van artikel 18 zullen
overgaan.
Weer een raam voor het koor.
Het comité voor het Zeeuwsch Huldeblijk,
heeft een gebrandschilderd glas-in-lood-raam
geschonken ter plaatsing in het koor van de
Nieuwe Kerk te Delft.
Het raam is thans aangebracht in het koor
Z.Z., nevens het Oranje-raam. Het is ontwor
pen door den kunstschilder Georg Rueter te
Sloterdijk en vervaardigd ln het atelier van
W. Bogtman te Haarlem.
De overdracht van het raam aan Kerkvoog
den der Ned. Herv. Gemeente zal binnenkort
plaats hebben.
BATAVIA, 26 November. (ANETA).
Een' telefonisch bericht uit Saroelanigoen
meldt, dat negen lijken geborgen zijn, waar
onder dat van den heer E. H. Stuut, 6 mili
tairen en de oppasser van den assistent-
resident Blok, benevens een gestrafte.
DOOR EEN AUTO AANGEREDEN.
Te Adorp is het 3-jarig dochtertje van den
heer v. V. bij het plotseling oversteken van
den straatweg aangereden door den luxe-auto
van den heer N. te Baflo. Gisteravond was
de toestand van de kleine, die in het zieken
huis te Groningen is opgenomen, zeer zorge
lijk.
VERKOOP VAN LECTUUR IN KAZERNES.
•Door het Tweede Kamerlid mej. Westerman
zijn aan den Minister van Defensie de volgende
vragen gesteld:
Is het den Minister bekend dat in kazernes
bijbeltjes en Protestansch Christelijke lectuur
ten verkoop aan de soldaten worden aangebo
den door burgers, die daarvoor speciale toe
stemming schijnen te hebben?
Acht de Minister het mogelijk de verspreiding
van Roomsoh Katholieke of vrijzinnig-gods
dienstige lectuur, bijv. brochures van Da. Hu-
genboltz of prof. Heerlng, te verbieden, wan
neer het colporteeren met Protestantsch Chris
telijke lectuur wordt toegelaten?
Meent de Minister niet, dat de kazerne niet
het terrein mag zijn voor het maken van pro
paganda voor welke richting ook?
Is de Minister bereid den commandanten der
kazernes te berichten, dat colportage van welke
lectuur ook niet mag worden toegelaten en
reeds afgegeven machtigingen tot het betreden
der kazernes in te trekken?
Volgens mededeeltng van den Rijksland-
bouwconsulent is meit ingang vian gister tot
1 Januari 1932 de invoer in Frankrijk verbo
den van:
1. Koeien, uitgezonderd fokvee, dat vrij van
invoerrechten wordt toegelaten en waarvoor
invoerconsenten worden verleend.
2. Alle soorten versch vleesch behalve scha-
penvleesch afkomstig uit Nederland.
3. Alle soorten bevroren vleesch behalve
schapenvleesch afkomstig uit Argentinië.
Werk van Breitner te Brussel.
Onze Brussetsche correspondent meldt ons:
ln Januari zal door L'art viivaut in de zalen
van het Paleis voor Sdhoone Kunsten te Brus
sel, een retrospectieve tentoonstelling van het
werk van Breitner worden gehouden.
ALS TREINEN STOPPEN.
In een beschouwing over de grondbeginselen
der Europeesche luchtdrukremmen, voorko
mend in „Spoor- en Tramwegen", zegt ir. E.
Boileman Kijlstra, dat men versteld staat, wan
neer men nagaat, welke levende kracht dage
lijks alleen in Nederland door de luchtdruk-
remmen moet worden uitgeput. Hij illustreert
dat met de volgende sprekende cijfers:
Naar schatting stoppen de personentreinen
ln Nederland dagelijks 20.00 maal. Neemt men
een gemiddelde snelheid van 60 K.M. aan bij
een gemiddeld treingewicht van 150 ton, dan
beteekent dit: dat, met den noodigen aftrek
voor het arbeidsvermogen, dat door den eigen
weerstand van den trein wordt uitgeput, een
arbeidsvermogen van 44.000 millioen K.G./M.
moet worden vernietigd. Verdeelt men dit
werk over 18 uur per dag, dan komt dit over
een met het werk van een machine van 10.000
P.K., dit is het werk verricht door ruim zes'dei-
nieuwste locomotieven der N. S., die 18 uur
voortdurend op volle kracht werken.
Nederl. sectie.
Men schrijft ons:
Onlangs isopgericht de Hollandsche sectie
van het Comité fransais poür l'Expansion du
Livre. Deze nieuwe sectie stelt zich ten doel,
belangrijke werken van Nederlandsehe geleer
den op het gebied van de exacte, technische,
medische en biologische wetenschappen onder
het patronaat van het Fransche Comité te
doen vertalen en in het Fransch uitgeven. Zij
bestaat uit de volgende leden: prof. dr. S. de
Boer, Groningen; prof. dr. B. Brouwe, Amster
dam; lector dr. E. H. Buchner,. prof. dr. E.
Gorter, Leiden; dr. E. Hammer, Amsterdam;
dr. J. van der Hoevem Leonhard, Amsterdam,
voorzitter; prof. Ir. H. ter Meulen, Delft; prof.
dr. S. C. J. Olivier, Wageningen; prof. dr. F.
E. C. Scheffer, Delft; prof. dr. P. Zeeman, Ara-
sterdam.
„DE KATHOLIEKE VERKENNERS-
LEIDER".
De nieuwste aanwinst in de rij onzer katho
lieke vereen igings-organen is het blad, be.
etemd voor de leiders der Vereeniging „De Ka
tholieke Verkenners".
De benoeming van mr. dr. J. Beuns S.J. tot
Hoofdverkenners-geestelijke in plaats van kape
laan Gerh. de Geus en de eerste „wapenschouw1
te Utrecht gaven overvloedig stof tot welkomst
en afscheidswoorden en uitvoerige verslagen,
waardoor dit eerste nummer erg topzwaar
werd. Het eenige technische (dat juist het
Vlaamsohe „Leidersblad" zoo aantrekkelijk
maakt), waar leiders en leidsters iets nieuws
mee in do horde kunnen brengen vertelt „Een
zame Wolf'. In een slotwoord der Redactie
wordt ons mededeeling gedaan, dat verslagen
van sectie-vergaderingen zijn blijven liggen
tot een volgend nummer, wat den lezer alweer
eenige kolommen zéér gedegen kost belooft!
Intusschen dient rekening gehouden te wor
den met het feit, dat het uiterst moeilijk is
een orgaan te leiden van een jonge, snel
groeiende Beweging, die, juist door haar
groei, met de daaraan verbonden weeën heeft
te kampen. De moed, om in dezen ongunstlgen
tijd een flink orgaan op te zetten zal hier ze
ker niet nalaten, bewondering voor het orga
nisatorisch talent der beheerders te wekken.
Typografisch is het nummer wat letter
betreft best verzorgd. De illustraties doen
nog wat onwennig aan (op de eerste pagina 'n
bórst-stuk -van Pater Beuns S.J. naast een
foto-ten-voeten-uit van prof. Steger!) doch ook
hier zal ervaring de redactie leeren.
Zoo wij hopen, is de zeer fel gekleurde omslag
als proeve bedoeld.
DE SALARISVERLAGING BIJ DE
AMSTERDAMSCHE BANK.
Woensdagavond heWbem de vieir bonden van
handels- en kantoorbedienden met het perso
neel van de Amsterdamsohe Bank vergaderd.
De Aigemeene Bond en „Mercurius" vergader
den gemeenschappelijk in „Frascatl", de Chr.
Vereeniging en de R.K. Bond eveneens ge
meenschappelijk in het Cornelius Broerehuls.
Met verontwaardiging nam het personeel,
dat in grooten getale was opgekomen, kennis
van het feit, dat de directie het verzoek der
bondsbesturen, om een omaerhoud zonder meer
had afgewezen. In beide vergaderingen werd
onder groote instemming der aanwezigen
den besturen opdracht gegeven, zich onmid
dellijk in een ultvoerigen, gedocumenteerden
brief te wenden tot den Raad van Toezicht
der Amsterdamsche Bank met verzoek, te be
vorderen, dat alsnog het overleg tusschen di
rectie en vakbonden tot stand komt en de in
voering der salarisverlaging wordt opgeschort.
Tenslotte vond in beide vergaderingen een
bespreking plaats omtrent de maatregelen,
welke genomen zullen worden, wanneer de
directie de salarisverlaging niet intrekt en de
Raad van Toezicht niet tusschenbeide wenscht
te komen.
BALATA-ONTGINNEN IN SURINAME
Ingediend is een nota van wijzigingen op de
Surinaamsche begroeting voor 1932. O.m.
wordit daarin me-dedeeling gedaan van een
veranderde exploitatie van den spoorweg,
waardoor 104.000 kan worden bespaard. Ver
der wordt medegedeeld, dat het concessierecht
voor het ontginnen van balata van 3 op 1 cent
per H.A. is gebracht en de retributie voor
balata van 15 cent op 3 cent per K. G. Op grond
hiervan wordt - gerekend op een belangrijke
vermindering van ontvangsten op dit middel.
De kip met de gouden eieren.
De Ned. Vereeniging voor Koeltechniek
hield gisteren haar 40ste aigemeene vergade
ring te 's-Gravenhage onder voorzitterschap
van prof. M. de Haas uit Delft.
Op de agenda stond: eventueel© voortzetting
der gedachtenwisseling naar aanleiding van
de voordracht op de vorig© aigemeene ver
gadering van het bestuurslid IC. H. Tusenius,
over „De toestand van de koelindustrie in 1930
en de vooruitzichten in de naaste toekomst".
Van deze gelegenheid werd aanvankelijk
geen gebruik gemaakt.
De secretaris, ir. J. F. H. Koopman, stelde
daarop de vraag aan den heer Tusenius, daar
do voordracht reeds in het begin van het jaar
werd gehouden, of sinds dien nadere inlich
tingen over den toestand der koelindustrie
kunnen worden gegeven.
De heer Tusenius antwoordde; dat althans
ten aanzien van het artikel eieren de koel-
industrie nieuwe ervaringen heeft opgedaan,
nu de politiek zich hiermee is gaan bemoeien.
Het gevolg daarvan is in casu, dat de indu
strie klappen krijgt, die zij niet te boven
schijnt te komen. De strijd gaat tusschen de
agrariërs en de exploitanten van koelhuizen,
waarbij valt op te merken, dat men in Den
Ha-ag geen rekening houdt met de beteekenis
en de belangen der koelindustrie. De Regee-
ring schijnt van het nut dezer industrie niet
te zijn overtuigd; de industrie zelve dreigt
intusschen door politieke invloeden en on
juiste maatregelen te worden vernield. Ten
slotte valt een schromelijke onkunde op het
terrein der koeltechniek op de betrokken af-
deeling van het departement van arbeid te
constateeren, hetgeen deputaties uit de koel
industrie, die ten departement© belangen
kwamen bepleiten, meermalen hebben onder
vonden.
Prof. C. F. van Oyen uit Utrecht voegde
hieraan nog toe, dat men bezig Is, door de
koeltechniek en -industrie nieuwe moeilijk
heden op te leggen, de kip met de gouden
eieren te slachten. Men klaagt, dat groenten
e.d. ln plaats van ln den handel gebracht op
de mestvaalt worden geworpen. Dergelijke
misstanden behoeven niet voor te komen: de
koelhuizen zijn de aangewezen plaatsen om
zulke partijen te bewaren tot er behoefte aan
ls gekomen.
De vergadering vereenigdo elch vervolgens
algemeen met het voorgestelde ontwerp
statuten en -huishoudelijk reglement, welk
laatste bestemd is voor de groepen dar ver
eeniging.
Een verslag van de door prof. Sprenger te
Wageningen verrichte proeven ten opzichte
van tomaten en verschillende groenten zal
nog voor het einde van dit jaar aan het be
stuur worden toegezonden.
EXAMEN KLERK DEPARTEMENT
VAN ALGEMEEN BESTUUR.
Voor het in October j.l. gehouden examen zijn
geslaagd
de dames: R. Bohn, L. J. M. Kardinaal, M.
F. Muller, A. J. M.. Vaissier, allen "s-Graven
hage; M. F. In 't Veldt, Voorburg en M. M.
Wolff, 's-Gravenhage;
en de heeren: H. Alberti, H. Beelres, F. N. van
der Bilt, J. J- F. Blom en J. W. Brak, allen
te 's-Gravenhage; A, Brands, Voorburg; A L.
van der Endt, 's-Gravenhage; L. H. Enter,' Gra
ningen J. Fransen, 's'-GravenhageF Ch D
de Haan, Amsterdam; D. F. A. Harin^ f' m'
A. Helmer, beiden 's-Gravenhage; H G vsri
Hengel, Voorburg. A. Horwitz, Amsterdam; Th
Huguenin, J. p, van der Hurk beiden
A mnTef T' H' Jansen' Bunschoten'; M. J.
ouehn n if. r 's-Gravenhage; A. J. P. Ma-
quelm, Delft; L. J. H. Metz, A. Mol, beiden
s-Gravenhage; L. J. Nelissen, Maastricht; K.
J. Noordams, A. J. van Oosten. M. W. B. van
Uosten, allen 's-Gravenhage; M. W. Oostermeiler
AmsterdamJ. L. Pont, R. Postma, J. H. Rui
tenberg, allen 's-GravenhageJ. A. W. Spilker
Voorburg; W. J. Swiebel, J. van der Voort!'
beiden 's-Gravenhage; F. H. de Wijs, Voorburg
en C. H. M. van Zuilen, 's-Gravenhage*
DIEFSTAL VAN 2600 GULDEN.
Een inwoner van Leeuwarden heeft bij de
politie aangifte gedaan dat uit een kast in zijn
woning een geldkistje ls ontvreemd met een
bedrag van 2600. Ieder spoor van den dader
ontbreekt.
door
WILHELM HOLT
(Uit het Duitsch vertaald)
42).
O, riep Wemer uit, u weet meer van de
'Mi, die de misdaad begiaan hebben, miseehien
xmt u reeds den o aider
De detective schudde van neem.
Neen, zeide hij, zoo ver ben ik nog niet,
al heb ik ook zelf 'n oogenblik gedacht, dat
ik de oplossing van het raadsel gevonden
had. Maar lk zal den misdadiger vinden.
Dat zeide hij zoo kalm, zoo ongekunsteld,
dat Werner overtuigd was, dat Bunning niet
zat op te «cheppem.
Laat ik u dus vertellen, wat ik weet van
de vrouw vam den Jongen Evan.
Daar ben ik werkelijk nieuwsgierig naar,
bekende Werner openlijk.
Jozef Eivan ls ln zooverre 'n waardige
zoon zijns vaders, dat hij, gelijk deze, bezield
is met 'n groote liefde voor de wetenschap.
Hij beschikt over een verstand, waarom wij
hem samen wel kunnen benijden. Reeds van
zijn jeugd af heeft zijn vader hem met aller
lei geleerdheid volgepropt. Als jongen zat hij
altijd over do boeken gebogen en was hi1
reeds 'n professor in den dop. Hij was dus als
student al vreeselijk bij de hand, maar "n prak-
tiachen kijk op menschen en dingen, neen,
dien had hij niet. Er zijn veel van die kamer
geleerden, die hun wijsheid uit de boeken ha
len, maar die van het eigenlijke leven niets
verstaan of leeren. Erg praktische menschen
worden dat nooit, En ook bezitten zij geen
weerstandsvermogen tegen gevaren en weder
waardigheden. Daarvoor heeft Jozef Evan weer
'n nieuw bewijs geleverd. Hij kreeg den dok
tershoed 'en ging daarna verder etudeeren aan
buitenlandsche universiteiten. Wat zijn studies
en de behaalde successen betrof, daarover kon
zijn vader tevreden zijn. In Berlijn echter,
waaT hij voornamelijk chemie studeerde,
maakte hij kennis met jongelui, die vol be
geestering waren voor revodutrtonnaire ideeën.
Zooals u weet, hebben vele lntellectueele Rus
sen, die met het Tsaar-bewind niet overweg
kunnen, hun vaderland verlaten, om aan Dult
sche en andere buitenl. universiteiten hun
studies te voltooien, heeren zoowel als da
mes. En wat hun theorieën betreft, zijn de
darmes reetl meer revolutiomnaiir, veel meer
doelbewust dan de heeren. Onder deze Rus
een warem er ook, die werkelijk reden hadden,
om zich te beklagen over het bewind van
vadertje Tsaar, en van wie het zeer goed te
begrijpen was, dat ze over de Russische re
geering slecht (e spreken waren, gezien het
lijden en de verdrukking, die hun families
ondervonden hadden.
Jozef Evan nu schijnt bij deze luidjes in
den smaak gevallen te zijn. Degenen onder
hen, die zich voor de chemie interesseerden,
waarin hij zeer sterk was, zochten hem op.
Hun anarchistische theorieën begonnen hem
te bedwelmen. Hij bestudeerde de werken van
ejnarchiatische en nihilistische schrijvers en
dronk aldus hun theorieën met volle teugen
in.
Ik wist al, dat hij anarchist was, zedde
Werner.
Goed. U moet ook weten, hoe hij 't ge
worden is. Wanneer hij vroeger meer sociolo
gie gestudeerd en wat beter ln de wereld rond
gekeken had, dan zou hij niet zoo gauw met
die dwaze Ideeën meegegaan zijn» De Invloed
van 'n vrouw sipeeida 'a rod. Onder zijn nieu
we kennissen bevond er zich een, die vooral
indruk op heim gemaakt heeft, Fedor-a Ja-
nowski, 'n studente van buitengewone schoon
heid en rijke geestesgaven. Ze was 'n buiten
gewoon meisje, ook reeds om haar verleden.
Haa,T vader was wegens samemzwtering te
gen den staat veroordeeld tot dwangarbeid
in de Siberische mijnen. Zijn goederen waren
geconflskeerd. Dit allies baid 'n hartstoohte-
lijken haat in haar opgewekt tegen de be
staande maatschappij, zij was 'n uitgesproken
nihilist© en had zich aangesloten bij 'n ge
heime organisatie, die met alle middelen
poogde, alles overhoop te werpen.
Spoedig had ze grooten Invloed op Evan,
zoadat deze met haar meeging, toen ze Ber
lijn verlaten moeet, omidat de Dultsche po
litie haar op aandringen der Russische ge
heime poLitle verbood in Duitschland te blij
ven. De schoone Janowstol begaf zich maar
Zwitserland, waar talrijke politieke vluchte
lingen uit Rusland hun toevlucht zochten.
Daardoor kwam hij in conflict met zijn vader,
die 't niet goed vond, dat hij Berlijn verliet.
Want hij was daar door bemiddeling van zijn
vader assistent geworden bij 'n wereJdberoem-
den professor en ais hij daar 'n paar jaren
gebleven was, dan bad hij, als vanzelfspre
kend, 'n leerstoel gekregen aan de Hocge
School. Jozef Evan echter bekommerde zich
niet om de wenachen en opvattingen van zijn
vader en verliet tegen diens wil de Dultsche
hoofdstad.
In Zwitserland geraakte hij steeds meer on
der den invloed der revolutionnairen, werd
lid van hun geheimen bond en verkocht zich
om zoo te zeggen met ziel en lichaam.
Hebt u dat allemaal tn 'n paar dagen
uitgezocht? vroeg Werner verbaasd.
Neen antwoordde Bunning, deze gege
vens zijn het resultaat van maandenlang
moeite/vol zoeken. Ik heb in andere aangele
genheden met deze revolutionnalxen te doen
gehad en kon zoodoende een en ander te we
ten komen. Daarom interesseerde ik mij ook
direct voor den moord van den professor,
want ik vermoedde van 't eerste begin af, dat
die revolutionnairen daaraan niet vreemd
zouden zijn. En natuurlijk ie dat ook zoo, of
schoon ik in de paar dagen, gedurende welke
ik nader onderzoek in deze zaak gedaan heb,
tot de overtuiging gekomen ben, dat zij dien
moord niet op hun geweten hebben.
Wie heeft hem dan op zijn geweten?
Bankier van Gielen misschien?
Bunning hief waarschuwend z'n hand op.
Wij vakmannen, zeide hij, trekken niet
zoo gauw conclusies, want we hebben geleerd,
dat men zich gemakkelijk aan overhaasting
kan schuldig maken. Laat mie verder vertel
len, ik zal 't kort maken. Jozef Evan ls met
die schoone Russin getrouwd.
'n Huwelijk uit liefde dus?
De detective haalde eiven z'n schouders op.
Dat betwijfel ik, antwoordde hij.
Wat nu? Afgaande op wat u zooevan
verteld hpbt, mag men dat toch wel aanne
men.
Dat wil zeggen, van den kant van Jo
zef Evan was 't zeker 'n huwelijk uit liefde.
Miaar van den kant van die Russin ben ik er
nog niet zoo zeker van. In elk geval heeft zij
zijn aanzoeken steeds afgewezen, totdat haar
vader ertusechen Kwam. Zooals ik u gezegd
heb, was haar vader naar Siberië verbannen,
maar 't gelukte hem te ontvluchten. Over Ja
pan kwam hij naar Europa terug en ont
moette zijn dochter weer in Zwitserland. Hij
bracht 't ten slotte zóóver, diat zijn dochter
Jozef Evan het jawoord gaf.
Natuurlijk, omdat hij ze gelukkig wilde
maken en overtuigd was, dat zo elkaar lief
hadden, zedde Wemer.
Dat is juist de kwestie, U moet niet ver
geten, dat zoowel Janowskd ais zijn dochter
slechts leven voor de wraak. Hun haat tegen
al 't besaande ie vreeselijk. Ze zijn nu een
maal van opvatting, dat dioor bloedig gewold
slechts een einde kan komen aan alle onrecht
Ze organiseerden met andere Russen 'n rij sa
menzweringen en zijn medepl'iohtig aan vele
bloedige aanslagen m Rusland, Janowski be
merkte, dat Jozef Evam 'n zeer waardevolle
bondgenoot zou kunnen zijn, daar bij als we
tenschappelijk man dm zijn laboratorium alles
fiabrioeeren kon, wat noodig is voor bommen
emz. De jonge Evan wist ook af van de uit
vinding van zijn vader en had daarover ge.
sproken met zijn revolutiortnaire vrienden.
Sindsdien heeft Janowski er alles op gezet,
om dat geheim in handen te krijgen en
natuurlijk met het doel, om die verschrikke
lijke explosiestof dn dienst te sfelilen van zijn
levensdoel. Hij is er wed de man naar, om
zelfs het levensgeluk van zijn dochter op te
offeren, als hij zulks noodiiig acht, om Evan
voor altijd aan zich te binden. In hoever van
haar kant daarbij liefde in 't spel is, kam ons
op 't oogenblik kond laten. Natuurlijk trouw
den ze ook tegen den wil van den professor,
die zoo ongeveer wist, hoe de zaken stonden.
Jozef Evan had dus hee'lemiaal met z n 1
vader gebroken?
Ja, of eigenlijk zijn vader met hem. Hij
zelf heeft nog lang moeite gedaan, om zijn
vader het geheim van zijn uitvinding afhandig
te maken, 't Een of ander wist hij or reeds
van, en hij probeerde, om zelf 't praeparaat
te maken. Maar dat schijnt hem niet gehikt te
zijn. En zijn vader dacht er in de verste verte
niet aan, zijn zoon 't geheim toe te vertrouwen.
Maar opeens ging Jozef Evan naar Zuid-
Araerika, zoogenaamd voor 'n studiereis. Waar
om, dat kon ik niet achterhalen.
Misschien wel, om zich aan den Invloed
der revolutionairen te onttrekken. Misschien
was hij :ten laatste tot inkeer gekomen i
De detective schudde het hoofd.
Neen, antwoordde hij, dat kan die reden
n'ot geweest zijn. Want ten eerste zou 't hem,
als lid <ier geheime organisatie nicit makke
lijk gevallen zijn, zich aan hun invloed te ont-
trekken, en bovendien ging hij niet tegen
hun wil in naar Zuid-Amerika. Ik geloof eer
der, dat hij in opdracht of zeker met goed-
vindJani zijmar pairtijsiënooitein vertrokke® is.
De dagbladen meldden, dait hij kont geleden
vandaar teruggekomen is. Maar dat is niet
zoo, gelijk u ook weet.. Hij was al lang hier,
al voor dat zijn vader vea-rnioord werd.
TOeli niet door hem?
Neen, dat stond bij mij vain eersite
oogenblik af al vast. Jozef Evan mag zijn
wat hij wil, zoo diep js ln eik geva nog
niet gezonken, dat hij in koelen bloede zijn
vader vermoorden zou. Wel heb Ik me afge
vraagd, of zijn vrienden dan misschien dien
moord begaan hebban. Ais ze zulks zouden noo-
dig aeitetn voor hum duistere plannen, dan
vol'.r ze zeker daartoe in staat. En a.ls 't In
lcPaam te Pas kwam. dan zouden ze ook
van leien niet sparen. Maar dat juist.begrijp
ili niet in deze zaak. Van Gielen la nu al 'n
paar malen het offeir van 'n aanslag geweest,
maar 't kan niet zijn, dait Janowski en zijn
aanhang hem uit don weg willen ruimen. Met
ften dood van den bankier zouden ze toch
niets bereiken, wan.t daarmee krijgen ze het
geheim der uitvinding nog niet in handen.
Daar moet iemand anders achter zitten.
Ze verdenken mij, zei Werner.
Te dom, om nog 'n woord er over te
verliezen. Maar dien andere moeten we zien
te vinden, want dat ls vermoedelijk ook d«
man, die den professor vermoord beeft.
Dus dan heeft van Gielen dat niet gfc
daan? Hij speelt toch 'nzeer merkwaardig®
rol ln dit drama.
LW«iét, vervolgd^
