UIT BIADEIT Eli
TIJDSCHRIFTEN
m
IVC? T'wSwHSJ
DE QEMElMZinniöE DERDE
ADVERTEERENDE
ZAKEN DUREN
HET LANGST
WOENSDAG 9 DECEMBER 193Ï
DE PRIX FEMINA
En de verfoeilijke moraal van
André Gide.
DE MALAISE IN DE SCHOEN
INDUSTRIE.
ML.
AUTO TEGEN EEN BOOM.
HET KIENSPEL IN LIMBURG.
VOOR 50 KRUIDENIERSWAREN
VERDUISTERD.
DE OVERVAL TE WOUDRICHEM.
De Fransche „Femina"-prijiS is dit jaar ten
'doel gevallen aan Antoine de Saint-Exupéry
den auteur van de romans „Courtier Sud" en
„Vol de nruit". Hij is een echte figuur om in
dezen tijd de aandacht te trekken, want be
halve romanschrijver is hij een bekwaam vlie
ger. De atmosfeer die hij om zich heen heeft
van gevaar, avontuur en heldhaftigheid zal
niet nalaten op de sportieve instincten van
het tegenwoordig publiek indruk te maken.
Antoine de Saint-Exupéry (alleen zoo'n naam
moet al voor een bakvisoh zijn om van te droo-
men!) schijnt overigens ook uit letterkundig
oogpunt zijn verdiensten te hebben. Zijn be
schrijvingen van vliegtochten en van de emo
ties van den piloot worden zeer geprezen.
Alleen beeft hij het daarbij n>teL willen laten
Begaafde schrijvers over hun vak komen licht
in de verleiding om eens te gaan grasduinen In
het vak van een ander, in dit geval van den
literator. Zoo is ook Anitoine de Saint-Exupéry
als romanschrijver op gaan treuen en het pu
bliek succes, dat hij daarmee behaalde is aller
minst evenredig aan zijn artistieke verdien
sten.
Maar er is meer. Nu de Prix Fémina alge
meen bekendheid zal geven aan het werk van
den vlieger-auteur, vindt de „Croix" het noodig
de katholieken attent te maken op de verder
felijke moraal in deze romans. Daarover zal
niemand zich verwonderen als menweet, dat
„Vol de nuit" werd ingeleid door André Gide,
wiens denkbeelden een 7.00 verwoestenden in
vloed hebben op het geestesleven van een deed
der huidige Fransche jeugd.
„Vol de nuit" is de geschiedenis van een
zekeren Rivière, directeur van een luchtvaart
maatschappij. Hij openbaart zich ais een uiterst
gehard individu en' offert zonder wroeging het
1 erven van een vliegtulg-bemanxiing op om
nachtvluchten tot stand te brengen en aldus
bet succes van zijn onderneming te ver-zekeren.
Maar dat succes de auteur ziet het heel
goed in kan een onrechtmatige daad niet
rechtvaardigen. Voor de Saint-Exupéry als
voor Gide evenwel kan-de onrechtmatige daad
om zichzelf worden gecultiveerd, zonder doel.
Zij is een „acte gratuit" een akt waarin de
menschelijke vrijheid zonder beweegreden
haar soevereine heerschappij openbaart.
Het is deze verfoeilijke moraal van André
Gide, waarvoor de „C-roix" de katholieke lezers
van den bekroond-en auteur wensoht te waar
schuwen.
Regeeringssteun in onhoudbaren
toestand onmisbaar.
In een vergadering van den R. K. Bond van
Schoenfabrikanten te Kaatsheuvel werd gecon
stateerd dat per 1 December 1930 82 pet. werd
gewerkt van 1 April 1931, terwijl per 5 Decem
ber 1931 slechts 40 pet. werd gewerkt van
1 April 1931.
Besloten werd aan den Minister van Arbeid,
Handel en Nijverheid het volgende telegram
te verzenden:
„De R. K. Bond van Schoenfabrikanten te
Kaatsheuvel ln vergadering bijeen, bespre
kende den noodtoestand der plaatselijke
schoenindustrie, n.l. afname werkgelegenheid,
sedert voorjaar met 70 pet., wat beteekent af
name sedert December 1930 met meer dan
50 pet., terwijl prestatie van de 50 pet. van
thans slechts 40 pet, bedraagt van het normale
en geen enkel perspectief wijst op verbetering,
verzoekt met den grootsten aandrang uw on-
misbaren steun in dezen onhoudbaren toestand.
De voorzitter dëelde verder de vergadering
mede, dat a.s. Vrijdag in het gebouw van de
Kamer van Koophandel en Fabrieken te Til
burg op initiatief van den burgemeester der
gemeente Waalwijk een tiental burgemeesters
uit de omgeving betrokken bij de schoenin
dustrie, zuilen bijeenkomen om den precairen
toestand te bespreken.
ALS SINTERKLAAS WEG IS. heeft de Stads-reinigings-
dienst een flink karweitje op te knappen. Als de wagen vol is
-en dat duurt niet lang begint de zegetocht door de stad.
INSTELLING VAN EEN RESERVEFONDS
v Aan de Memorie van Antwoord op het Voor-
loopig Verslag der Eerste Kamer inzake het
wetsontwerp tot instelling van een reserve
fonds uit het batig saldo van den gewonen
dienst der Rijksrekening van het dienstjaar
1929 en van volgende dienstjaren wordt ont
leend, dat het naar de meening van den minis
ter van financiën niet mogelijk zou zijn de
wettelijke vaststelling van het bearag, dat ten
behoeve van eenig dienstjaar aan het reserve
fonds zal worden onttrokken, eerst te doen
plaats hebben na de vaststelling van de begroo
ting voor dat dienstjaar. Immers, het putten
uit het reservefonds vormt een onderdeel van
het dekkingsplan, dat de Regeering aan ae door
haar ingediende begrooting moet verbinden. De
Cornmissie van Rapporteurs heeft gemeend,
mët de mededeeling van 's ministers antwoord
HST ^amer daar ei ud ver slag te kunnen
OPHEFFING VAN EEN TOL.
Naar gemeld wordt, zal met 1 Januari 1932
de tol aan den straatweg tusschen Katwijk
Binnen-Katwijk aan Zee verdwijnen.
De gemeente Katwijk neemt het onderhoud
van den straatweg over en is voornemens dien
aanzienlijk te verbreeden.
De Inbreker (ex-winkelbediende)
slaat op het kasregister aan, hoeveei
hij heeft weggenomen.
HYPOTHEEKLASTEN VAN LAND. EN
TUINBOUWERS.
Individueele rijkssteun niet mogelijk.
Het Tweede Kamerlid de heer b™,.,,
Minister n„„cHn
land en i n 6 moeilÜkheden verkeerende
?un i*UWerS' de Apotheken die op
te nemer» e.re?. goederen gevestigd zijn, over
in navolo-': en zii zulks wenschen, en hen dan.
één f B, DS Tan'andere landen, niet meer dan
a a 0"> onderd r«nte per jaar plus twee ten
honderd aflossing -te laten betalen.
Minister de Geer, antwoordt nu dat de Re-
geeiing, ook met het oog op het antecedent,
«zwaar moet maken, aan in moeilijkheden
verkeereade land- en tuinbouwers individu-
celen steun te verleenen, door de hypotheken,
die op hun goed gevestigd zijn, over te nemen,
met verlaging van de rente tot 1 pet.
Een doode en een zwaar gewonde.
Maandagavond omstreeks 9 uur is onder de
Belgische gemeente Esschen bij de Nederland-
sche grens een auto, waarin behalve den chauf
feur een Nederlander, zekere Maas uit Rot
terdam was gezeten, tegen een boom gereden.
De chauffeur, Kocquaert uit Antwerpen, werd
op slag gedood, de heer Maas, een 23-jarige
ongehuwde jongeman, werd met een schedel
breuk in zorgwekkenden toestand naar een
ziekenhuis te Antwerpen overgebracht.
AANRIJDING TUSSCHEN AUTO'S.
FRANSCH GOUD NAAR NEDERLAND.
Ter waarde van ?rs. 128 millioen.
Gisteren zijn 7 vliegtuigen te Le Bourgat op
gestegen met acht kisten goud aan boord met
bestemming voor Amsterdam. De zending ver
tegenwoordigt een waarde van ongeveer frs. 128
millioen.
VENEZOLAANSCHE ONDER-
SCHEIDINGEN.
Naar wij vernemen, heeft generaal J. V. Gó-
mez, president van Venezuela, bij besluit van
5 dezer, jhr. mr. F. Beelaerts van Blokland,
Minister van Buitenlandsche Zaken, bevorderd
tot Grootkruis in de orde van den Bevrijder
Boüvar.
Deze onderscheiding is een bewijs van de
hartelijke verhoudingen, welke bestaan tus
schen Nederland en Venezuela en de groote
achting, welke de Venezolaanscbe regeering
den minister toedraagt.
Voorts vernemen wij, dat de president van
Venezuela de onderscheiding van Officier In
diezelfde Orde heeft toegekend aan jhr. mr.
G. Beelaerts van Blokland, die een studiereis
gemaakt heeft naar Venezuela.
Een dame gedood.
Gisteren reed een luxe auto, bestuurd door
P. W. ui-t Bussum, waarin twee dames ge
zeten wax-en, in de richting van Bussum naar
Amsterdam. Een vrachtauto, bestuurd door J
T. uit Lienden, reed van achteren den luxen
auto aan. Een deb dames, mevrouw T. van
Os, uit Laren, werd»uit den wagen geslingerd,
zij kwam onder den vrachtauto terecht en
was op slag dood. De andere inzittenden kre-
gen geen letsel. De auto werd licht bescha
digd.
AUTOONGELUK.
Op den provincialen weg van Boxmeer naar
Cuijk werd een wielrijdsteT, die uit een der
zijwegen kwam, gegrepen door den auto van
J. W. Het rijwiel werd totaal vernield, terwijl
de berijdster werd opgenomen met gebroken
been en nogal ernstige verwondingen aan ge
zicht, handen enz. Ze werd naar het R. K. Zie
kenhuis te Boxmeer vervoerd. Het ongeluk
ontstond doordat de juffrouw den auto, die be
hoorlijk signalen gaf, nog wilde passeeren.
PAUSELIJKE ONDERSCHEIDING.
Het heeft Z. H. den Paus behaagd te benoe
men tot ridder in de orde van den H. Grego-
rius den Grooten, den heer Laurent Janssens
Czn., te Tilburg, oud-voorzitter der Katholieke
Jonge Werkgeversvereniging, wegens zijn
groote verdiensten als secretaris van het mis
sie-studiefonds „Petrus Donders".
DE BRUG OVER HET HOLLANDSCH DIEP
De algemeen© ledenvergadering van de ver-
eeniging „Roosendaal's Bloei" te Roosendaal,
heeft na een Inleiding van den heer van Veen,
burgemeester van Willemstad, die een verbin
ding via Willemstad aanbeval, met 14 tegen
8 stemmen e-n 1 blanco besloten de actie voor
de keuze van Willemstad krachtig te steunen.
NOODLANDING.
Te He-del heeft het militair vliegtuig 126
uit Soesterberg, bemand met den bestuurder,
aspirant Hartong en den mecanicien v. d.
Linde, een noodlanding gemaakt o-p een
uiterwaard aan de Maas.
Het toestel zoowel als de inzittenden ver.
keeren in beste conditie. Aanleiding voor de
landing was het slechte zicht.
BRAND IN EEN VLASFABRIEK.
In den nacht van Maandag op Dinsdag brak
brand uit in de electrische vlasfabriek van
den heer P. C. van Helsland te St. Janstee-n.
Het vuur greep zoo snel om zich heen dat aan
blusscben niet viel te denken, ook niet nadat
de brandweer uit de gemeente Hulst assis
tentie verleende. De geheele machinekamer
met inventaris zoomede een tweetal vlasschu
ren, waarin zich een groote voorraad vlas be
vond, werden een prooi der vlammen. De scha
de is aanzienlijk en wordt door verzekering
gedekt. De vermoedelijke oorzaak van den
brand is kortsluiting.
OP VRIJE VOETEN.
De als verdacht van het drukken yan val-
sche Duiteche tabaksbanderollen gearresteerde
Amsterdamsche drukker, is gisteren in Win-
schoten op vrije voeten gesteld.
Van rechtsvervolging ontslagen.
Sinds meerdere verordeningen gepoogd heb
ben een einde te maken aan de uitwassen welke
plaats hebben bij het zoogenaamde kienspel,
hetwelk vooral in Zuid-Limburg in vele her
bergen des winters als een volksvermaak bij
uitnemendheid druk wordt beoefend, hebben de
herbergiers getracht door het oprichten van
kienvereenigingen, die in besloten kring kienen,
de wettelijke bepalingen te ontduiken. Om eene
principieele bes'lissing uit te lokken werden
de herbergier en de schoenmaker W. A. en
P. J. A. te Kerkrade verbaliseerd en hoorden
zich 23 November j.l. voor de strafkamer der
arrondissements rechtbank te Maastricht ha
zardspel ten laste leggen en door het O. M. voor
©lk eene geldboete van 10 subs. 10 dagen hech
tenis eisehen.
Alhoewel de rechtbank alle omstandigheden
waaronder het kienspel plaats vond bewezen
achtte, oordeelde zij dat het kienen zooals dit
evenals elders gebruikelijk in het lokaal van
verdachte W. A. plaats had veeleer beantwoordt
aan de omschrijving in artikel 1 der Loterijwet
1905 gegeven dan aan de in artikel 25b4is van
het Wetboek van Strafrecht gegeven omschrij
ving van hazardspel, terwijl bij het laatste lid
van dit artikel de bij artikel 1 der Loterijwet
omschreven loterijen van hazardspel zijn uitge
sloten.
Daar nu de bewezen verklaarde feiten, zoo
als bij dagvaarding gesteld, daar duidelijk wij.
zen op het bij artikel 254bis van het Wetboek
van Strafrecht strafbaar gesteld hazardspel, en
niet bij eenige andere wettelijke bepaling zijn
strafbaar gesteld en met name niet zoo zijn ge
steld, dat ze onder de bepalingen der Loterij
wet 1905 zouden kunnen vallen of gebracht
Worden, ontsloeg de rechtbank de belde ver
dachten ter zake van de bewezen verklaarde
feiten van alle rechtsvervolging.
11MVI
"'TT'T*
3T> j-.rf q
iVA» v A «£.-ƒ•«?
YXb- „«v-py „c. -K
BIJZONDER ONDERWIJS
Verontrustende bepalingen
De „Koerier" van 24 November wijdt een
bespreking aan de bezuinigingsmaatregelen,
die het Indische Gouvernement op onderwijs
gebied denkt te nemen. Wij laten de beschou
wingen van het Katholieke blad hier volgen:
le. „In de eerste klas van de eur. lag.
school zal het onderwijs gegeven worden door
een fröbelleerkracht."
(Deze maatregel is al door een officieele
circulaire van het dept. v. O. E. medege
deeld).
Het onderwijs in de beginklas van de la
gere school is zeer zeker niet het gemakke
lijkst. Dit weten alle onderwijs-deskundigen.
Dit geldt voor overal. Maar, in het bijzonder
voor Indië. En wij wijzen dan op het taal-,
of liever „spreek"- onderwijs in de beginklas-
sen.
Ieder, die iets afweet van onderwijs, weet
ook, hoe moeilijk het is en hoeveel routine
en inzicht er vereischt worden, om spraakge
breken, verkeerde klanken, het leggen van
bezitters zal ook daar moeten zijn: 4:5.
Overgangsbepalingen zouden niet worden ge
maakt."
Dit is wel de meest verontrustende bepaling.
Vele bijzondere scholen, kath., christelijke en
neutrale, hebben een personeelsbezetting die
per 1 Juli" 32 voorgeschreven formatie over
schrijdt.
Doch per 1 Juli moet die formatie gelijk ge
maakt worden, e-n komen er dus leerkrachten
overcompleet.
Die overcomplete leerkrachten zullen voor
het grootste gedeelte zijn: uit Holland uitge
zonden onderwijzers, menschen die in goed
vertrouwen uitgekomen zijn voor den vasten
dienst in Ned.-Indië bij het bijzonder onder
wijs.
Maar nu vragen wij ons toch ernstig af, wat
er dan met die overcomplete krachten moet
gebeuren?
Op wachtgeld? Dit beteekent voor de betrok
ken onderwijzers een korting op hun inko
men van:
De eerste 3 maanden 20 pet.
De volgende 21 maanden van 40 pet.
De volgende 3 jaar 60 pet., gemiddeld 51 pet
(terwijl er wèl werk voor hen ie, want voor
verkeerde klem-toon en andere speciaal Indi
sche fouten te verhelpen, iets, wat in de be- j ben moet een vervanger met lager-acte in de
ginklassen moet gebeuren. plaat-s worden aangesteld).
Als wij stoelen naar een bonafide zaak Of moeten zij doordienen als z.g.n. Ze klas-
Het verbond van werkenden en
werkloozen.
Enkele dagen geleden werd in een kruide
nierszaak in de v. Wo-usitr. te A'dam 'n schrifte
lijke bestelling gedaan van een hoeveelheid
kruidenierswaren tot een bedrag van 50. De
bestelde goederen werden afgeleverd, maar de
betaling bleef achterwege. Door de politie is
thans van deze verduistering aangifte gedaan.
Men vermoedt, dat de dader iemand is geweest
van het Verbond van werkenden en werkloo
zen gevestigd aan den Amsteldijk.
In verband met den beweerden overval te
Woudrichem bij H. p., heeft de politie zekeren
Z. uit Werkendam aangehouden, die door de
vrouw pertinent als de dader werd herkend.
De man ontkende evenwel en gaf een alibi op.
Hij is weer op vrije voeten gesteld.
Hr. Ms. BANCKERT.
Blijkens een hij het Departement van Defen
sie ontvangen telegram is H. M.'s „Banckert"
Maandag te St. Vincent (Kaap Verdiscbe eilan
den) aangekomen.
brengen, om ze te laten repareeren, dan zijn
wij er van overtuigd, dat daar deskundige lie
den die stoelen In orde zullen maken. Wij
zouden er geen genoegen mee nemen, als half
was-knechtjes, die stoelen moesten opknappen.
Als wij dkt vooruit wisten, dan zouden wij
die stoefen niet aan die zaak toevertrouwen
Maar nu moeten de ouders wel hun kinde
ren toevertrouwen aan niet-deskundigenaan
fröbelonderwijzeressen in de eerste klas v
de lagere school.
Dit is onaanvaardbaar!
Onaanvaardbaar voor de ouders, onaan
vaardbaar voor ieder, die de noodzakelijkheid
van goed onderwijs inziet.
Daarom willen wij hier een ernstig protest
laten hooren tegen dezen maatregel, die het
onderwijs een onoverkomelijken slag toe zal
brengen.
Dat er bezuinigd moet worden, soit. Maar
dat er op deze manier bezuinigd zal worden,
dat het kind het slachtoffer moet worden, dat
mag niet gebeuren.
2e. „Er zal een vaste formatie worden
voorgeschreven voor het aantal hoofd-acte-be-
zitters en lager-acte-bezitters aan één school.
De verhouding zou bedragen 4:5.
Oningewijdén zullen de draagkracht van de
ze bepaling wellicht niet zoo direct inzien.
Doch het geval is vrij eenvoudig.
Deze maatregel is een aanval op 't systeem:
„hoofdacte", en zal daardoor vérstrekken
de gevolgen met zich meebrengen.
Aan een school zijn bijv. 7 leerkrachten,
waaronder dus 3 hoofd-acte-bezltters mogen
zijn. Nu is echter één van die lager-acte men
schen zoo gelukkig, de hoofd-acte te behalen.
Doch wat nu? Nu wordt de formatie over
schreden.
Moet de nieuwe hoofd-acte-bezitter nu ont
slagen worden?
of, als hij in vasten dienst is, op wachtgeld
gesteld worden?
Of moet hij doordienen op hetzelfde tracte-
ment?
Det wetgever kent momenteel 3 betrekkin
gen, n.l.: schoolhoofd, hoofdonderwijzer en
onderwijzer.
Schoolhoofd wordt men krachtens" aanstel
ling (benoeming). Doch, hoofdonderwijzer
wordt iedere onderwijzer automatisch, als hij
de hoofd-acte haalt. De hoofd-acte wordt dus
door de onderwijzers gehaald om positie-ver
betering te verkrijgen. Het onderwijs is er
tevens zeer bij gebaat door de meerdere scho
ling de ontwikkeling van deze onderwijzers,
Verschillende betrekkingen vereischen boven
dien het bezit van de hoofdacte.
Doch, hoe moet dat nu met dien onderwij
zer, die zijn hoofdakte behaalt, in de boven
aangegeven omstandigheden?
Deze maatregel beteekent een groote posi
tie-verslechtering voor de onderwijzers, die in
de toekomst de hoofd-acte behalen, zal dus de
ambitie voor de hoofdactestudie zeer ongun
stig beïnvloeden, zal de animo voor de onder
wijzersstudie, die juist wat begon op te le
ven, weer zeer veel doen bekoelen, en
zal dus het' onderwijs in het algemeen in de
toekomst een gevoelige knak geven. Afgezien
verder nog van de vraag, \hoe de regeering
dezen maatregel in overeenstemming wil bren
gen met de B. B. L.
3o. „Vanaf 1 Juli zal slechts subsidie toege
kend worden aan de bijz. schalen voor ten
hoogste een formatie, overeenkomstig aan die,
voorgeschreven voor een gelijksoortige gou-
vernementsschool van gelijke grootte. Dus de
verhouding tusschen hoofdacte- en lager'-acte-
ser? (dus als onderwijzer zonder hoofdacte).
Dit beteekent voor die betrokken onderwij
zers een salarisvermindering, varieerend tus
schen 32 en 35 pet. (niet meegerekend de al-
gemeene 10 p-ct.) afgezien van de conse
quence's inzak© verlof, pensioen, eventneele
terugbetaling studie-toelagen, enz.
Of moeten zij overgaan naar het gouverne
ment's openbaar onderwijs
lo. Dit strijdt voor zeer vele bijzondere on
derwijzers tegen hun beginselen. Hier zou
men, ln geval van dwang, zelfs kunnen spre
ken van een ergerlijk geval van: „gewetens-
knechting".
2o. Ovengang voor 1 Juli '32 is absoluut bui
tengesloten. En na dien datum alleen moge
lijk, Toorzoover er plaats is. En veel plaats zal
er voorloopig niet zijn!
3o. Eenmaal overgegaan zijnde naar het
gouvernement, zullen zij niet meer terug kun
nen komen bü het bijz. onderwijs. Hiervoor
zorgt de Ketting-ordonnantie. Deze menschen
zijn dus uitgekomen voor het bijzonder onder
wijs, worden genoodzaakt dit te verlaten, en
kunnen er, zooals de zaken er tot-nn-toe voor
staan, behoudens enkele uitzonderingen, die
de kettingordonnantie toestaat, niet meer te
rugkomer).
4d. De onderwijzers, die overgaan, komen
bij het gouvernement achteraan op de rang
lijst om schoolhoofd te worden, en staan dus
bij de andere gouv. onderwijzers met gelijken
Indischen diensttijd ten achter.
De eenigste weg, dien hier 't gouvernement
kan volgen, lijkt ons:
Wie in vasten dienst is, blijft in dienst. Bij
het ontstaan van een vacature wordt bij de
vervulling ervan rekening gehouden met de
nieuwe voorgeschreven formatie.
Het ontbreken van overgangsbepalingen is
oen groote onrechtvaardigheid.
Doordat de schoolbesturen onder de vigee-
rende bepalingen geen lager-acte-bezitters kon
den uitzenden, is de formatie dus door toe
doen en onder bewilliging van het gouverne-
ment zelf „te zwaar" geworden. Maar, nu kan
de regeering daarom niet de besturen of de
betrokken leerkrachten dupeeren.
4o. Een wachtgeld-regeling voor de bijzon
dere onderwijzers zal binnenkort worden afge
kondigd.
Hierover ontbreken nog vele gegevens en
wij zullen dus hierover niet schrijven.
Tot slot.
Als er bezuiniging noodzakelijk is, dan zal
geen weldenkend mensoh zich daartegen kun
nen verzetten echter mits die bezuinigingen
in hun principe aanvaardbaar zijn en niet één
deel van de ambtenaren veel zwaarder tref
fen van een ander.
Zooals de te verwachten maatregelen ons
bekend zün, zijn zij onaanvaardbaar. Wij wil
len hopen, dat de regeering zich bij het bezui
nigen zal laten leiden door gezond verstand
en rechtvaardigheid.
■Xi:
W-i
door
WILHELM HOLT
(Uit het Duitsch vertaald)
52).
Goed. Zijn zaak kan onderzoent worden.
Ik heb u slechts in 't kort meegedeeld, wat u
weten moet, om in dit verward arama de rij
van misdaden, die begaan zijn, te kunnen
overzien. Ik zal de justitie diverse oerwijzen en
bijzonderheden voorleggen, en dan »Kan ze zelf
beslissen, of er nog tegen dezen of genen ge
rechtelijk moet opgetreden worden.
De rechter van instructie stona ap en gaf den
detective de hand.
Mijnheer Bunning, zeide htj, IK acht me
verplicht, u mijn dank uit te sprexen voor uwe
praestatie. 't Is werkelijk bewonderenswaar
dig, wat u in zoo korten tijd aan 't daglicht
gebracht helbt. U hebt een naar 't soheen
onuitwaribare kluwen toch ontward.
De overige aanwezigen stemden daarmee in,
en toen Antoon van Gielen hem de hand
drukte, zeide hij zachtjes:
Ik dank u hijzonder, dat u mijn armen
vader gespaard helbt.
De detective accepteerde de lofuitingen niet.
Mijne heerem, zeide hij, u moei niet ver
geten, dat Ik ten overstaan van anderen, die
ook aan de oplossing van het raadsel werkten,
het voordeel had, dat lik op de hoogte was van
het geheime doen en laten van Janowski en
de zijnen en dat reivolutionnaire gezelschap,
dat zulke geivaarlijlke idealen op zulk 'n gewe
tenloos© wijze nastreeft, al nader kende. Boven
dien had ik hulp van den heer Werner, die mij
bij het ontwarren der draden zoo dapper ter
zijde stond en mij verschillende gewichtige
bijzonderheden mededeelde.
Ach wat, ik! zei Werner. Ja, tk wist wel
't een en ander, maar ik kon nooit twee einden
bij elkaar krijgen. U echter zag maschen alle
tegenstrijdigheden door een weg, als niemand
anders meer wist hoe of wat.
Omdat ik niet alles, wat geheuirde was,
één enkelen misdadiger", één enkelen man toe
schreef, die den professor gedood had, de daar
op volgende aanslagen gepleegd had en ge
poogd had 'de uitvinding ln beslag te nemen.
Daar was allereerst Janowski en zijn stal.
Maar nog anderen wilden zich van de uitvin
ding meester maken. De bankier stond in
onderhandeling met 'n vreemde groote mogend
heid, dat wil zeggen, met mannen, die in naam
dier mogendheid optraden. Men wilde de uit
vinding gebruiken voor militaire doeleinden,
maar 'n bureau, dat zich met zulke dingen
bezig houdt, heeft zijn spionnen enz. Zulke lui
trachten zoo'n geheim stilletjes in de wacht te
sleepen en schrikken ook niet terug voor mis
dadige maatregelen. Deze lui hebt en bijvoor
beeld hier op den Beukenhof inbraak gepleegd
en die kist gestolen met papieren en instru
menten. Dat waren de twee partijen, die het
op de uitvinding gemunt hadden, en juist om
dat hun operaties die van den geheimzdnni-
gen derde, den ombekende dader, temens weer
kruisten, geraakte men bij de onderzoekingen
steeds weer op valsdhe sporen, en de 'heel©
zaak werd op den duur geheimen en on
verklaarbaar.
Des te grooter is uw verdienste, mijn
heer Bunning, dat u 't goede spoor gevonden
hebt.
Werner vroeg zich te mogen verwijderen,
wat hem toegestaan werd En terwijl de an
deren nog beraadslaagden, reed hij naar Rons-
woude. Hij was geen verslaggever meer van
de Neusiten Naohrlchten, maar hij voelde tegen
over den hoofdredacteur zich verplicht tot
groote oprechte dankbaarheid. Bn hij wisit,
ho© hij zijn dank bewijzen kon.
Onderweg sitelde hij dus een bericht samen
over de gebeurtenissen van den vorigen nacht,
zoover deze feiten voor publicatie geschikt
waren, 'n sensatiebericht over den mooid op
den bankier van Gielen, den dood van den
Russischeu revolutionair Janowski en de onit
hullingeu van Janowski omitremt den moorde
naar van professor Evan
Nog geen twee uur later sprak men ln de
stad over niets andiers meer. Iedereen kocht
en las de Neuesiteu Nachrichten, die weer 't
eerste de sensatie-nieuwtjes brachten.
Drie dagen later werdbankier van Gielen
in alle stilte begraven. Behalve zijn zoon volg
den Frits Werner en de detective Bunning
de lijkbaar van den man, die in vele opzichten
zeer schuldig was, maar die ook zoo vreeseiijk
er voor geboet had.
Na afloop der stille plechtigheid vroeg An.
toon van Gielen de beide hieeren om een kort
onderhoud.
Dit onderhoud is voor mij pijnlijk, be
gon hij, maar u hebt recht op nadere ver
klaringen mijnerzijds. En vooral moet ik u
danken voor alles, wat u voor mijn armen
vader gedaan hebt.
Laat dat, antwoordde Werner, en praat
niiet meer over die treurige dingen. Wat voor
doel heeft 't, de buitenwereld om..ent zija
schuld in te lichten, waarvan ze nu niets
vermoedt of ten minste niets met zekerheid
weet?
En toch moet ik spreken, verklaarde An
toon van Gielen. U moet een en ander weten,
wat ik nu pas te weten gekomen ben uit de
nagelaten papieren van mijn vader. Mijn vader
was zeer schuldiig. De zucht naar rijkdom
heeft hem doen afdwalen. Deze onbeteugelde
hartstocht heeft hem verleid tot gevaarlijke
speculaties en hem, toen ze mislukten, naar het
geld van anderen doem grijpen, die hem hun
geld hadden toevertrouwd. Toen hij nu steeds
dieper en dieper in schulden raakte, kwam
hem plotseling de uitvinding van den profes
sor te hulp, die hem de mogelijkheid kon ver
schaffen, uit zijn schulden te komen. Evam
was niet zijn vriend, zooals vader altijd zeide.
Em Evan, zou hem zeker geen rechten op zijn
uitvinding gegeven hebben, als mijn vadier
hem niet in zijn macht gehad had. Maar in 't
leven, van den priofe»sisor was watt voorge
vallen, diat hem eerloos zou gemaakt hebben,
indlien 't bekend werd. Mijn vader wist dat en
gebruikte zijn kennis, om den professor naar
zijn wil te doen handelen. Dat was, Ik gaf 't
graag toe, gemeen van vader. Maar nog lager
handelde hij tegenover Alice Evan. Hij wilde
ze dwingen, om mijn vrouw te worden, door
haar eerst voor te houden, dat zij slechts daar
door haar broer kon redden, en toen dat niet
hielp, toonde hij haar het bewijsstuk van de
oneerlijke daad van haar vader. En om de egr
van haar gestorven vader te redden, meende
zij met mij te moeten trouwen
Waarom praat Je daarover? onderbrak
hem Werner. Wij behoeven dat allemaal niet
te weten.
Toch. Juist jij, Fnits, moet 't weten, ant
woordde Antoon op hoog emstigen toon, want
Alice bemint je. En als ze nu toch mijn vrouw
wilde worden, dan mag jij dat niet verkeerd
heoordeelen. Dat wil ik niet. Bn dan, Frits,
geloof me, ik wist niet, dat mijn vader Alice
dwong.
Daaraan heb ik geen oogenblik getwijfeld.
Ik dank je, Frits, voor dit woord. Mijn
vader wilde de uitvinding van den professor
verkoopen, en praatte zich zelf ln onbegrijpe
lijke verblinding voor, dat hij niemand daar
door zou benaderen, als ik met Alice trouwde.
Werkelijk 'n onverklaarbare dwaling, maar ik
vergeet ze hem. Hij had daarbij mijn geluk
op 't oog.
Mijnheer van Gielen, sprak nu Bunning,
wij hopen van harte, dat hij een genadig oor
deel gevonden heeft. Bn laten we er nu geen
woord meer over spreken.
O. zuchtte Anitoon, dat mijn vader toch
zoo zijn kon! Maar al was hij zeer schuldig, hij
heeflt ook veeil geliedien. Vanaf den nacht,
waarin de professor vermoord is, heeft hij
voortdurend in onrust geleefd. Hij sidderde en
beefde bij de gedachte, dat de ware stand van
zaken, bekend zou worden en dat men hein de
uitvinding zou kunnen afhandig maken. Hij is
daarom ook op denzelfden avond als de pro
fessor naar den Beukenhof gegaan, maar neeft
den moord niet meer kunnen verhinderen. Hij
heeft Jozef Evan zijn rechten op de uitvinding
ontzegd in een vreeseiijk onderhoud, dat zulk
een treurig einde genomen heeft. Want Josef
Evan was de man, diie met mijn vader in de
auto reed, toen deze verongelukte en die toen
op zoo geheimzinnige wijze verdween. Denkt
U nu eens in, in het leven van mijn vader.
De financieel© moeilijkheden werden steeds
grooter, de vijand loerde op hem. om hem te
vernietigen. Ik begreep heel goed, dat anderen
vooral zijn schuld zien. Maar ik moet op de
eerste plaats denken aan hetgeen hij geleden
heeft, al was 't ook zijn eigen schuld.
Wij veroordeelen hem niet, zeiide Wer
ner hartelijk en drukte deelnemend de hand
van zijn vriend. Maar wat ben jij nu van
plan?
Ik wil zoo gauw mogelijk dit land ver
laten en trachten, te vengetemi, antwoordde
Antoon.
Je zult vergeten, want jou drukt geen
eigen schuld.
Ze namen hartelijk afscheid en buiten ge
komen zeide Bunning"
De arm© kerel. De ernst des levens Is
hem op verschrikkelijke wijze duidelijk gewor
den, hem, den rjjken bankierszoon, van wie-n
zijn vader alle zorgen tot nu verwijderd ge
bonden heeft. Maar, vervolgde hij op opge-
wekten toon. nu moet u nog met mij mee
gaan. Ik moet nog een bezoek brengen, waarbij
ik 'n getuige noodig heb.
- Zoo? vroeg Werner.
Ja. U weet toch, dat Allee Evam weer
op vrije voeten is, en ik moet haaT mee-
öeelen. dat ook haar broer morgen vrijkomt.
Zoo? En wat zal die gaan beginnen?
O, die gaat zeker zijn vrouw opzoeken.
Van zijn nihilistische dweperij zal hij wel 'n
beetje genezen zijn, maar hij bemint nog altijd
de dochter van Janowski. En aangezien haar
vader zijn funeeten Invloed op haar nieit meer
kan uitoefenen, wordt zij misschien ook an
ders.
Maar, waarom moet ik mee?
Ik moet nog wat doen, waarbij lk 'h
getuige noodig heb.
'n Half uur later stonden d»e twee jonge
mannen tegenover Alice Evan.
Dame. begon Bunning nadat hij haar heit
goede nieuws omtrent haar broer meegedeeld
had, ik moet nog een taak vervullen. Hier zijn
eemig© blaadjes papier met chemische formules
enz., die 'n vermogen waard zijn. U bent alleen
erfgename ervan. Antoon van Gielen wil er
niets van weten en uw broer heeft afstand
gedaan van 't recht ,dat hij er op had.
Hij gaf haar een couvert.
Het geheim van wijlen uw vader, zeide hij,
Alice beefde- toen ze de papieren aannam.
Plotseling richtte ze zich op, liep naai den
haard en wierp het couvert In de vlammen,
zonder 'n woord te zeggen. In 'n paar oogen-
blikken waren ze tot asch vergaan. Daarna
zuchtte Alice verlicht.
Ik dank u, sprak ze. Ik wist niets beters
er mee te doen
De drie keken elkaar 'n oogenblik zwijgend
aan. Dan zeide Running-
Dat was mijn boodschap. Mijnheer Wen-
nor heeft nog 'n andere.
En voordat de amderen wisten, wat hij be
doelde. waren ze alleen. Hij was de kamer
al uit,
'n Half jaar later stonden Frits Werner en
Alice Evan voor 't. altaar, 't Was 'n heel een
voudige plechtigheid. Als getuigen fungeerden
hoofdredacteur der „Neuesten Nachricbten"
en een jonge man, die er zoo fijn. zoo dandij-
achtig uitzag, dat de aanwezige hoeren hun
neus even optrokken en de jonge dames Ee^
met bewondering nakeken.
't Was Bunning de beroemde detective.
EINDE)
