bfïï» is™
wtmmÊER:
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
STADSNIEUWS
PATER M1CKLINGH0FF f
55ste JAARGANG
MAANDAG 22 FEBRUARI 1932
No. 16264
M
Gebarentaal en Esperanto
BUREAU KOEMARKT 4, SCHIEDAM
TELEFOON INTERCOMM 68085
herijk van maten en gewichten
14 fK T«^,wel °P 2- 3> 4> 7' 8- 9» 10' n-
LOSSEN VOOR GEMEENTE
WERKEN
De organisatie voor de oude regeling
TOltUrfUtoS van materialen de laatste
drie jaren tot tevredenheid van den Direetem
d~
PATER MICKLINGHOFF O.P. f
M n,Lr? Va,u A- O. de Raaij en
SCHEEPVAART
UIT ROTTERDAM
HET ROM. CASTELLUM TE
MAASTRICHT.
ANTWERPEN—RIJNVERBINDING.
NOTEERING MOUTWIJN EN
SPIRITUS
UIT NUMMER BESTAAT UIT
DRIE BLADEN
De ABONNEMENTSPRIJS van de NIEUWE
SCHIEDAMSCHE COURANT bedraagt, franco
bi) voci uitbetaling:
Per drie maanden 3.25; per maand f 1.10;
per week 25 cents.
Bi) bezorging franco per pos* bedraagt de
abonnementsprijs per. drie maanden 3.76, bij
vooruitbetaling.
LOSSE EXEMPLAREN zijn steeds aan ons
bureau Koemarkt 4 verkrijgbaar A 6 cents
per stu&.
POSTCHEQUE- en GIRODIENST No. 81440.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt:
Voor 16 regels 1.55, elke regel meer 25 ets.
Bij contract aanzienlijke reductie.
Geen prijsverhooging voor den Zaterdagavond.
Reclames tusschen den tekst dubbel adv tarief.
Lie ladigheidsadv half tarief. Voor Liefdadig-
heidsadvert. worden geen contracten afgesloten.
Kab'outer-advertentiën: 5 regels 0.60; 10
rege' 1.15 regels ƒ1.50, bij vooruit
betaling. Porto voor opzending van brieven
gelieve men bij te voegen.
Gratis-Uugevalieiiverzekering f 500.— bij overlijden door een ongeval; 500bij verlies van beide handen, voeten of oogen; 250.bij verlies vaD één band, één voet of één oog; 150. bij verlies van een duim; 75. bij verlies van een wijs
vinger; f 5o._ bij verlies" van twee voorste ledematen alle vingers van een hand; ƒ25.— bij verlies van eiken anderen vinger. De Verzekering loopt op de voorwaarden als eenmaal per maand in dit blad worden afgedrukt.
De meeste menschep, die na hier eenlgen
tijd te hebben gewoond, onze goede stad weer
verlaten, zijn direct uit het hart. zoodra zij uit
ons oog zijn, indien zij hierin althans ooit zijn
Eeweest. De man, die nog het meeste van hun
6 f scheid nota neemt, is de ambtenaar van
Bevolkingsregister, die niiet weet vain
vreugde van het komen of van het leed van
het gaan, maar slechts registreert hou
zakelijk.
Maar er komen hier ook onder de rasechte
Schiedammers neerstrijken, die in
jaren zoo'n sympathie weten be wekken
zooveel belangrijks tot stand te brengen dat
het afscheid een leed wordt en dat zij blijven
een voorwerp van dankbare herinnering.
Tot die laatste groep behoorde ook pater
Micklinghoff, die dezer dagen naar een beter
leven is overgegaan. Van September 191- tot
Mei 1921 heeft hij hier als kapelaan in de
Havenpiarochie gewerkt, is dus reeds ve e aren
uit ons midden verdwenen, maar al dien tijd
bl6« men vol erkentelijkheid en bewondering
ov*r hem spreken, en kon bet daverend applaus
dat geestdriftig woord vermocht los te
elaa-n, maar niet geheel wegsterven in
groote zalen zalen, die men dubbel zoo
groot wenachte, waanneer 15011 naam °P de
convocaties vermeld was. Men ^ht hem van
hier uit ook wel op in de Tielsche pastorie en
°°k later, toen hij tot pastoor te Alkmaar
Was benoemd. En diep was het medevoelen in
Schiedam, boen men anderhalf jaar terug
hoorde, dat de levendig0- glundere man door
een ernstige ziekte genoodzaakt was rust te
nemen, weshalve hij rijn intrek nam ln de
pastorie te Neerbosch.
Als zielzorger was pater Micklinghoff zeer
gezocht en gezien, de jongens van zijn patro
naat dweepten, met hem, de st Josephs-
gezellen hadden alles aan dezen enthousiasten,
cm vermoeiden en tevens zoo eenvoudigen
praeses, en toen hij algemeen adviseur van den
Ned. R. K. Metaalbewej-kersbond 'werd, kreeg
organisatie ln hem oe-n Eee&telijken rawds-
man, dia voor het sociale leven al» geOoren
waa, en an©en adviseerde doch ook stimu
leerde.
0ok h«t katholieke sportleven had zijn
daadwwk^^ langstelling. Hij heeft den
eereten aloot gegeven tot de oprichting van
Excelsior- en waa de eergbe adviseur van
deze sportvereniging welkp mede door zijn
toedoen, van haar naam haar faam wist te
maken. Ook de R. K Sportoommls8ie, hier
Wl?rd uit zijn activiteit geboren.
later0 200'leTn VEm hier ult wel op in z^n
6 S^andPlaatsen maar hij kwam ook
maar hij kwam
ei malen fn ons midden terug. Voor „EXCeü-
SlOJ*" K •- i
o.v. leidde hij een triduum en toen men
°sen de jongste Kamerverkiezingen een rede-
- xvuuivi »wi nicniiiguil
Baar noodlg had, die den Roomschen roep kon
fateren daveren in de ooren der kiezers, ging
men er toe over, pater Micklinghoff maar
ScWedam uit te noodigen.'En toen daverde
bet ook! Maar hij was niet alleen een vurig
®n boeiend spreker, ook zijn preeken met
"ante zijn vastenmeditaties trokken ballooze
hoorders. Aan zijn gave van het woord paarde
bij bovendien een pittige petty zoodait „De
Waal bode", waarvan hij gedurende zijn kape-
'aanschap te Tiel redacteur was, tal van
fi'issche artikelen van zijn hand bevatte.
Op jeugdigen leeftijd hij werd slechts 48
Jaar is pater Micklinghoff nu gestorven.
Zijn betrekkelijk korte leven heeft hij wel
"eer goed besteed. Ook eens tot zegen van
Katholiek Schiedam. Dit vergeldle het hem
thans met een vurig gebed voor de rust zijner
ziel!
FEEST VOOR DE PADVINDERS
De Schiedamsche Waterscouts vieren van-
fra-L verjaardag van den oprichter en
r. ter van de padvinderij, sir Robert Baden
f owed. Daartoe is hun schip, dat in de Nieuwe
Haven ligt, geheel getooid met vlaggen en
gepavoiseerd.
Ook de landtroep, het Schotsche vendel
Z5d den verjaardag vieren.
0lsrVERLAAT IN HET STERREBOSCH
Een knaapje aangerand
li0P de tien-jarige G. S. uit de
f. wandewappertlaan met zÜn achtjarig zusje
nas gegraven'" het Sterrebosch en wel bij het
vroeg, ot hij l°en een heer aan hem
waar ve0l visw;h m de P^ts wou aanwijzen,
gezegd had, gr zat. Nog voor de Jongen Iets
cm hem vervo^P de „heer" hem bü de keel
Door het Seechr^'18 op den grond te gooien,
eenige wandelaa,.^Uw van den jongen kwamen
jjet hazenpad koog naderlïÜ- waarop de „heer"
gelaars. Hij is achtervolgd door die wan-
^ad S^n l0tS0l geJsreg ontkomen. De jongen
den nacht van zat
m<rebrohen in het Paihms g op ZMwla« is
j D -argstmolenslraat alhier Tfn v' d' W" a&a
„meiit0 om binnen te l-' dader is voor
ZIjn_ f hij niets-van zijn gaa?60' niet beloond,
6ü ot krachtens wetten of verordeningen
voorgeschreven en andere officiëele
al- en aankondigingen van bet
Gemeentebestuur
Burgemeester en Wethouders van Schiedam
makend bekend dat dit jaar voor den herijk
h^n«tTn tn w 8ewi°Ete« zitting zal weren ge
maiitrp 1 0 8ymnastiöklokaal van de voor-
aihi aan d€ Bange Nieuwstraat no.
klaart i V 18, 21" 22' 23' 24* 30 en 31
4 en 5 April, telkens van 912
en van 1316 uur.
gebracht/werdit in herinnering
1. dat voor de verdeel ing der werkzaam-
ein' bevordering van den geregelden
gang van den herijk, aan de huizen der ijk-
mhtigen oproepingisbriefjes zullen wordlen
bezorgd, houdende opgaaf van den dag en het
bur, waarop de maten en gewichten kunnen
worden aangeboden, terwijl zij, die zoodanig
briefje niet mochten ontvangen, zich tot het
bekomen daarvan op die hoven aangegeven
tijdstippen aan het lokaal van den herijk kun-
Pcn aanmelden;
2. dat de maten en gewichten schoon, droog
6u roestvrij moeten worden aangeboden om
onderzocht te kunnen worden, de ijzeren ge
wichten bovendien ingewreven met een weinig
gekookte lijnolie;
3. dat betaald moet worden voor de werk
zaamheden verbonden aan den herijk alsmede
Voor het justeeren van gewichten en wel ten
bate van 's Rijks schatkist
4. dait de maten en gewichten vóór 1 Octo
ber 1933 gestempeld moeten zijn met de letter
g en dat eir, bij verzuim of verhindering om
van die hier bovenbedoel de zitting gebruik te
maken, nog gelegenheid bestaat maten en
gewichten te laten hei-ijken aan het IJkkantooi
te Rotterdam op eiken Dinsdag en Vrijdag
(behalve Goedlen Vrijdag) van 912 en van
13—16 uur;
5. dat die maten en gewichten, die gestem
peld worden met hiet afkeuringsmerk met in
winkels enz. teruggebracht mogen worden;
6. dat de milMgramgewiohten niet op de
herijkzitting, maar alleen aan de IJkkantoren
herijkt kunnen worden (opzending per post
franco met bijvoeging van poetbewijs groot 10
oent pe*r gBwlchitje)
SCHIEDAM, 22 Februari 1932.
De drie organisaties in het Transportbedrijf
hebben een adres aan den Raad verzonden,
w aa n zij betreffende de nieuwe methode, ge-
volgd hu het lossen van materialen Voot
G16D166'Ilit6W€'l k©n., er op wij Z611*
dat vóór 1929 de lossing van materialen
V00r Gemeentewerken werd aanbesteed, met
het gevolg, dat onverantwoordelijke lieden 'n
schreven tegen een tarief, <ia,t een zeer ver
beneden redelijke grenzen liggend loon op
i6Vgr i
dat echter als gevolg van besprekingen met
den vakbOTd de laatste drie jaren de materia
ten voor Gemeentewerken zijn &©loist tegen 'n
weer aanbesteding van
len plaats had op de wij a..
aat evenais i tegen een tarief
antwoordelijke 1»^ l)erieden het in dè
dat weer zeer ver (30 p tajrief iiigt-
afgeloopen drie jaren^Oi92^
dat het in de J ds lag beneden de
gegolden hebbende tariet, mUere bedrijf
tai-ieven, waartegen in net p M.
te Schiedam werd en wordt pliaa;s g6had
dat door de in December
hebbende gunning der lo®s =een de loonen
3-en de Gemeente tn het al» onguQSlUg hp
derhalve in zeer versterkte mato
invlioedlt; verwijt treft
dat de Gemeente bovendmn P het loe8e
gebruik te maken van misstand oVerVïegin-
transportbedrijf, diie uit zedf ch llliit
gen niet in de hand gewerkt,
wereld geruimd dienen te worden,
dat door de gunning aan de laagst©
vers de bonafide losse bramsportarbei
de zorg hebben voor een gezin, Pracb P
de lossing voor de Gemeente zijn mtg«3io^
omdat het hun door het ten eenenmaie veea
t® laag tarief onmogelijk is gemaakt aan
lossing deel te nemen;
dat tenslotte een der inschrijvers, wien o0
lossing werd gegund, zich niet b0eflt ontzien
-om onder de namen van zijn helpers ook
arbeiders te noemen,, zonder medeweten
laat staan toestemming va-n dezen en
om meergenoemde reden ook niet bereid kun
nen zijn deel van de ploeg van inschrijver uit
te maken
Adressanten verzoeken den Raad te willen
besluiten:
a. te breken met het stelsel van inschrijving
en gunning en over te gaan tot toewijzing
van bedoelde werkzaamheden, uitsluitend aan
de bonafide gegadigden;
b, dat voor de onder a. bedoelde lossing
dezelfde tarieven en regelingen zullen gelden
als in het particuliere bedrijf.
GESTOLEN FIETS GEVONDEN
Het Vrijdag, ten nadeel© van W. N. K. uit
Rotterdam, in de West-Frankelandschestraat
alhier ontvreemde rijwiel, is Zaterdagmorgen
door een burger op het Groenedijkje terug
gevonden. Het bleek alleen om het rijwiel-
bela&tingmerk te doen te zijn; dit was er name
lijk afgerukt-
De meteoroloog Suckstorff en de ballon
vaarder Schütze voor hun start naar de
substratosfeer
Een politiek bericht, een Japan China t.eje.
gram, een financieeie mededeel mg. De kalei,
doskoop van een gedeeltelijk wereldgebeuren,
Tusischen deze aanbalingem in, het weemoedige:
voor talkmzem niieteizeiggende maar ook vo©r
tailoozen veel-zeggendo doodsbericht. „Pater
Micklinigihoff overlieden". Niet onverwacht do-eh
sterk treffend voor degenen die hem gekend
hebben. Het best hebben hem gekend de Schi©.
dammers zooals hij van alle ^staties" ik
teekende het van hem zelf te Alkmaar op
Schiedam het best gekend heeft. En kenmN
b-eteeikendie in <l>eK<e liefhebben. Hij hield wan
dreunende 'lnameris van industrieel Je ven, van
de wertkers, die hierin hun brood verdiend6'11.
Gevoelsnienisich als hij wais, kwam hij in vri6n^-
Bchap en dacht izich die wereld even wel^^111^
en goed-'bedoeld als tzijn eigen inborst en Se"
negenheid was. Zijn groet was een lach,
handdruk beteekende een tot weerziens. D0
tintellend© jeugd en de sport raakten hem even
sterk ails» het bezonnen echtpaar, dat zijn in
zicht en zijn stieiun behoefde. Doch vooral d®
jeugd. Spies ecclesiae. Degenen, die de droom
van het komende gaan verwezenlijken. HÜ
stond niet hoven hen. Hij stond in hun rijen
en iin hum rijen werden zij geleid met een be
wustheid. die geen twijfel liet omtrent zÜ®
roeping en zijn taak, die hem elk oogenhH'k
van d,e® dag misschien ook van den nacht
voor oogen gitond. Moet dezie taak nog in woor
den omschreven worden? Voor ingewijden over-
bodiig; voor ohingewijden wellicht een openba-
'ünig. zijn taak was aan allen leiding te geven
vm transito het aardscbe leven vol besilomme-
finigen te bereiken het sotheppingsdioed en dit
met al zijn krachten te 'bevorderen. Leed i®
hem hierbij niet. bespaard, doch geslaagd is hü
In deze taak zeer zeker. Nu hij niet meer is.
is geen oproep noodig om hem te gedenken. D'e
eenvoud van het overlijdensbericht en een
ernstige gedachte hieraan vastgeknoopt dwin
gen tot een eerbiedige hulde aan zijn gedaebte-
uiis en een geibed tot Hem, Wien te dienen
zijn levensplicht en zijn levensvreugde was.
Hij ruste in vrede.
Mr. M. M. v. V.
Schiedam, 22 Februari 1932.
SCHIEDAMSCHE KRACHTPRESTATIES
Enkele leiden van die Schied. krachtsport-
v£reenigjng „Sandow" hebben gisteren deel
genomen aan de wedstrijden,, georganiseerd in
„De Spil te Rotterdam door den Roti-
tmnd van Krachtisporitvereemligimgem. In de
midden-A-klasse word de Wilt derde met in
l»i 255 P"nten; in afdeel ing „zwaar'
nenaalde Elderkamp een tweeden prijs me*
P- A. Voost werd eerste bij het worstelen
SCHOORSTEENBRANDJE
eenasohdag iS bralHhvosr uitgerukt voor
n schoorsteenbrand, ten huize van de fam.
weer n den Pal"a"«lweg alhier. De brand-
doen dae°ead'6 ,eChte rg0en dienst meer te
BURGERLIJKE STAND
Aangifte van 18-20 Februari
GEBOREN: Arle, zoon van J. Meinster en
B. E. van Beek, Rhoonscheatraat 20 Hans,
Z 2V3an Ta; HrMk en S H' '-Bdl, Lor en z-
A vr lr JaC?b M' C- z°un van W Kars en
A M Stremmé Huijamansstraat 46 - Elisa-
OVERLEDFN n T Avenne3®traat 47.
OVERLEDEN. C. Brakel 69 j,aar, ecktge-
i.oote van M. Tettelaar, IJsselmomdestraat 4.
SCHIEDAM, 19 Febr. Aangekomen: Ned.
s.s. Leegh water, van Rotterdam om te dokken
in de Wilhelminahaven.
SCHIEDAM, 21 Febr. Aangekomen: Eng. s.s.
Alchymlst, kapt. D. Gillies, ledig van Londen
Om olie te laden bij N.V. Schieveem in de
Wilhelminahaven. Vertrok 21 Febr. weder der
waarts Fransch s.s. Min, met stukgoed van
Hamburg in de Wilhelminahaven; Grieksch
s.s. Palykitor van Londen om te dokken in de
Wilhelminahaven.
ARM VENTJE!
Op de Hoofdstraat is Zaterdagmiddag de
zesjarige P. v. d. B. uit de Eendrachtsiraat,
bij het oversteken van den rijweg, tegen 'n
melkauto van v. d. M. opgeloopen, waardoor
het linkerachterwiel over één der voetjes is
gereden. De jongen is naar het gem. zieken
huis vervoerd per auto. Hij is daar opgenomen.
De verwonding bleek zoo ernstig te zijn, dat
het voetje geamputeerd moest worden. Volgens
ooggetuige treft den bestuurder van den auto
geen schuld.
DOODELIJK ONGEVAL
Gistermiddag is de 48-jarige mej. C. F. Maate
geboren Kleyn op den Schiedamschen weg,
toen zij achter een tram om, den weg over
stak, gegrepen door een autobus van den dienst
op Vlaardingen. De vrouw werd over een af
stand van 10 meter medegeeleurd. Zij was
zwaar gewond en bleek op slag te zijn gedood.
Volgens getuigenverklaringen zou den
chaufeur geen schuld treffen. Toen het onge
luk geschiedde was zij in gezelschap van haar
echtgenoot.
De 43-jarige schilder H. S. uit de Bata
vierenstraat is Zaterdagavond op 't Stiieltjes-
plein met zijn fiets door een anderen fietser
aangereden en tegen de straat gesmakt. Met
een schedelbreuk is hij naar het ziekenhuis
aan den Coolsingel vervoerd, waar hij kort
na aankomst is overleden.
De Noordelijke muur gevonden.
In de Havenstraat te Maastricht heeft men
resten van mortel en puin ontdekt, waaruit
deskundigen, Romeinsche tegels herkenden en
meenen te mogen afleiden, dat de Noordelijke
muur van het Rom. Casttellum, het bruggehoofd
ter bescherming van den toegang tot de brug
over de Maas gevonden is.
Tijdens de herstellingswerkzaamheden van
de O L. Vrouwekerk in 1910 zijn de grond
slagen gevonden van een tot deze versterking
behoorenden verdedigingstoren. De Zuidelijke
muur moet zich bevonden hebben ter hoogte
van de Heistraat thans St. Bernardusstraat.
terwijl het westelijk front van den muur even
wijdig aan de Maas schijnt geloopen te hebben.
De°vondst in de Havenstraat bepaalt nu met
meer nauwkeurigheid de oppervlakte Van het
Rom. Castellum.
De jongste ongelukken.
Onze Antwerpsche correspondent schrijft:
De Antwerpsche pers en in het bijzonder dt
MNeptune" wijst naar aanleiding van de onge
lukken met de „Bona Spes" en de „Schelde'
op de blijvende gevaren, welke de huidige ver
bindingswateren met den Rijn voor de bin
nenvaart opleveren,
„Onze lezers", aldus het blad, „kennen de
Nederlandscbe pogingen om het Hellegat te
verbeteren. Men weet, dat Nederland door het
leggen van een dam de vaargeul op peil wil
houden. De nieuwe vaargeul schijnt zich ge
stabiliseerd te hebben, maar de toestand bi]
den Westelijken uitgang is verre van gunstig
De liooge ruggen, welke zich bij den ingang
van het Volkerak gevormd hebben, zijn in de
laatste dagen oorzaak geworden van verschil-
lende ongelukken, waarbij zelfs mensohenle-
vens te betreuren zijn.
En dan geeft het blad een uitvoerig relaas
over het gebeurde.
De „Neptune" besluit: deze ongelukken too
tien eens te meer aan, hoe gevaarlijk de vaar.
is gedurende het slechte seizoen langs deze
roerige waterwegen en hoe dringend nood
zakelijk het is, dat er een oplossing gevonden
Wordt door het graven van een direct kanaal
AntwerpenW illemstad.
NATIONAAL SOLISTENCONCOURS
TE HEKELINGEN
Zaterdag en Zondag JA is te Hekelingen
eein nationaal solisten-concours (gehoupden,
door het fainfarecorps ,,O.N.A." georganiseerd
Zaterdag waren er 32 deelnemers af deelne-
nentende groepen, Zondag 25.
Aan de bekroningslijet der jury, welke be.
stond uit de heeren toonkunstenaars P. J,
Oomes, Ant. M. v. Leest en W. J. C. de Rui
ter alsmede J- Ooimies, muaiek-dilrecteuir,
ontleenen wij de volgende gegevens. Het aan
tal te -behalen punten was 210.
Zaterdag. Een eersten prijs met lof ver-
wiervenP. de Waard, Es-has en W Kruide,
uier, piston met 189 P-l v. Egmond, bari
ton met 187 p., Jac. Konijn bugel met 186 p.,
duo Jac. Konijn en Edelman (bugel en trom
bone) met 184 p. Voorts verwierven een eer.
sit-en prijs M. de Vries, Sax-Alto met 173 p.;
G. Boon, Hobo, met 170 p.; K. v. d. Berg, Sax-
Alto met 166 p.; Octet Reeuwijk met 162 en
E. Ttnik, trombone met 160 p.
Zondag. Een eersten prijs met lof behaal
den toen A. v. Nek. trombone, met 200 p.;
J. v. d. Merwe, Sax-Alto, metl94 p.; M. v.
Nugteren. Sax-Alto, met 189 p. en C. v, West-
reenen. clarinet. 181 p. Een eersten prijs
verwierven voorts- C. v. d. Merwe. Sax-tenor,
met 175 p.; 1ste trio mandoline „Energioo"
met 174 p.; J. Bijleveld., clarinet met 172 p.;
duo Stollc, zang met 165 p.; K. Groenenberg,
Es-bas, eveneens met 165 p.; M. v. Overbeek,
viool met 163 p. en 2e trio mandoline „Ener
gioo" met 162 p.
Zondag a.s. valt de derde en laatste con-
ooursdag.
BCH1EDAM, 20 Febr. Officieele noteering van
ac cuiuiiiissit uil Ut tvun.ei van ivoutmauuu
Moutwijn
Moutwijn pel H.L an 4b pcu 8.50.
herman jansen
opoeling t 1-46
Spoeling
Indianen-gebruiken
ALLES BLEEK JIEEL EENVOUDIG
De verschillende indianenstammen, die
vroeger de Vereenigde Staten bevolkten, spra
ken diverse talen, waarvan enkele siechis uit
de verte aait elkander verwant waren. Maar
verwant of niet, elke taal klonk anders en
een Creek Indiaan was niet in staat, een
Sioux. te verstaan. J
Nu zou men veronderstellen, dat die naii-
wilde en aitijd vechtende, elkaar scalpeerende
Indianen weinig behoette hadden aan conver
satie. Het ligt voor de hand, dat de smart
kreten zoo ze die al vermochten te ont
lokken hunner aan den martelpaal gebon
den vijanden een overduidelijke en voor ieder
een verstaanbare taal spraken.
Maar wie zulks veronderstelt, is op den
verkeerden weg. Want die halfwilde Indianen
vochten lang niet altijd en er bestonden
in hun gebied verschillende handelswegen,
waarlangs ondernemende handelaars trokken,
misschien wel gedurende evenveel eeuwen als
de Westerlingen de karavaanpaden naar het
Oosten, naar China, en Cathay hebben gevolgd.
De verschillende stammen specialiseerden
zich in verschillende producten, ofschoon pels
en bont het hoofdartikel vormden. Er vond
regelmatig een levendige ruilhandel plaats en
hierdoor deed zich uiteraard de behoefte aan
een algemeene taal gevoelen.
Nu namen de Indianen niet hun toevlucht
tot het middel der Westerlingen. Ze namen
niet de eene of andere taal als voertaal aan.
Zelfs de taal van de machtigste stam werd
in Amerika niet, wat het Latijn en het Ara
bisch voor de wereld in de Middeleeuwen
waren en wat o.a. het Engelsch, het Spaanseh
eu het Maleisch thans nog zijn een ter wille
van den handel, de door een vrij groot aantal
volken geadopteerde sprake. Ze vonden een
esperanto uit, dat op gebaren berustte.
De gebarentaal is hier en daar door afzon
derlijke volken ontwikkeld en in enkele lan
den behoort ze in bescheiden mate tot de
geijkte middelen om zich uit te drukken,
maar nergens werd ze zoo geperfectioneerd
als op de prairies aan weerszijden van den
Missisippi, den vader der stroomen.
Een Amerikaansche generaal, Hugh Lenox
Scott, die ruim vijftig jaren onder de Indi
anen heeft geleefd en van hun talen, maar
speciaal van hun gebarentaal een studie
maakte, is er in geslaagd, van het Amerikaan
sche congres de noodige gelden te bekomen
voor het maken van een film, waarin het
Esperanto van de Indianen voor het vermoede
lijk hiervoor weinig dankbare nageslacht zaï
worden bewaard.
De gebarentaal der Indianen is volgens de
generaal vol poëzie, dramatische kracht en
oratorisch vermogen. En wanneer er een
vergadering van een aantal stammen plaats
vond, kon men de schoonheid van dit onge
sproken Esperanto bewonderen. Sommige op
perhoofden hadden het in de gebarentaal zoo
ver gebracht, dat ze zonder een woord te zeg
gen, uitsluitend met gebaren hun krijgers
tot den oorlog konden opwekken of hen kon
den bewegen, de strijdbijl te begraven.
En niet alleen opperhoofden brachten het
ver in hun Esperanto. De wijzen of sachems
van den stam specialiseerden zich elk op een
apart gebied en het was een genot, een ouden
man de lotgevallen van een stam te zien ver
tellen of hem te hooren spreken over de sinds
eeuwen overgeleverde legenden. Geen tooneel-
speler kon het hem verbeteren.
Het Esperanto der gebaren werd intus-
schen alleen door de in de prairies zwervende
Indianen gebruikt. De in de dorpen en in de
kleine steden wonende stammen zooals de
Hopi's, Zuni's etc. hadden er niet zoozeer
behoefte aan. De Comanchen evenwel, de
Sioux, de Zwartvoeten, de Kraaien, de Chey
enne's etc. kwamen, terwijl ze achter de buffel
kudden zwierven, regelmatig met elkander in
contact en daardoor deed zich uiteraard de
behoefte aan een algemeene taal gevoelen.
Generaal Scott beweert, dat de Indiaansche
gebarentaal zooveel teekenen omvat, dat de
Indiaan er al zijn gevoelens mede tot uitdruk
king brengen kan. Hij behoeft daartoe geen
woord te spreken.
Een aantal teekens waren voor een blanke
uiterst moeilijk te onderkennen, temeer omdat
de Indianen zich niet erg scheutig toonden
met het geven van inlichtingen. Voor de ver
klaring van een teeken, dat den stam der
Arapado's aanduidde, zocht de generaa: jaren
en jaren. In 1876 zag hij het •/oor het eerst
gebruikt en hij kon er maar niet achter ko
men, wat het beduidde Het oestaat ui' drie
maal met een vinger op de borst te wijzen,
van links naar rechts. Tenslotte vond hij de
oplossing, toen hij hoorde, dat in de taal der
Cheyenne's het woord Arapaho „vele tatoeeer-
teekens" beteekende. Hij wist het nu. Want
de Arapaho's maakten zich zelf kenbaa- door
als stamteeken drie tatoeeeringen op de borst
te laten aanbrengen. De generaal ervoer, dat
alles heel eenvoudig bleek, als hij maar wist.
hoe het in elkaar zat. Voor de Indianen zelf
waren de teekens zoo simpel, dat ze er vaak
geen verklaring voor wisten, zulks ook. om
dat ze van geslacht op geslacht werden over
geleverd.
Het Esperanto van de Indianen is intus-
schen tot verdwijnen gedoemd De laatsten
der Mohikanen leven in s-.reng afgesloten
reservaties en hun kinderen leeren in
scholen in het Engelsch te lezen en te schrij
ven. De gebarentaal leeren ze niet meer en
alleen de ouden van dagen der Indianen ver
staan haar nog.
Verwacht wordt: Matige tot zwakken. Noord.
Westelijke tot Noordelijken wind, meest zwaar
bewolkt, weinig of geen neerslag, aanvanke
lijk kouder.
Lichten op van 'e avonds 5.53 tot 's morgens
6.33.
Iedeiren Maandagavond repetitie Harmonie
gezelschap St. Ambrosius. R. K. Volksbond,
8 uur. Aanmelding nieuwe leden. Instrumenten
beschikbaar.
lederen Woensdag bestuursvergadering R. K.
Metaalbewerkersbood „St. Eloy", Gebouw R. K.
Volksbond.
lederen Woensdagavond half 9 verplichte
bijeenkomst St. Jos. Gezellen Schiedam I. Ver-
eenigingsgebouw Lange Haven 70. Conferentie
over: Populair Godsdienstige Onderwerpen,
door den praeses.
lederen Woensdag om half 9 bestuur»,
vergadering van het afdelingsbestuur van den
Ned. R. K. Volksbond.
lederen Woensdagavond om half 9 repetitie
..Schiedams Mannenkoor" (dirigent Paul v. d.
Putten). Groote zaal van den R. K. Volksbond.
lederen Woensdagavond van 8 tot 10 uur
m den R. K. Volksbond gelegenheid tot het
afhalen van naaiwerk voor de Theresia-
vereen iging.
lederen Woensdagmiddag van 3314 uur
gelegenheid tot afhalen van naaiwerk voor de
Missienaaavereeniging, Korte Kerkstraat 4.
lederen Donderdag om 8 uur repetitie R. K.
Gemengde Tooneelvereeniging „Alberdingk
Thijm". Gebouw R. K. Volksbond.
lederen Donderdagavond van 810 uur
repetitie Polyhymnia. R. K. Volksbond.
lederen Vrijdagavond van half 9 tot half 11
repetitie Kouinkl. Zangvereeniging Schiedam's
Mannenkoor „Orpheus" onder ledding van Ed.
Flipse. Gebouw R. K. Volksbond.
lederen Vrijdag om 8 uur cursus R. R.
E.H.B.O. Gymnastieklokaal, ingang Warande.
lederen Zaterdagavond; Ned. R. K. Bond
ran Houtbewekers, Meubelmakers, Behangers
en aanverwante vakken „St. Antonius" Van
half 8 tot half 9 zitting van het bestuur.
Gelegenheid tot aanmelding van leden.
Donderdag 25 Februari
Ledenvergadering Ned. R. K. Fabriek»
arbeiders(sters) bond „St. Willibrordus" in den
R. K. Volksbond. Spreker: pater Determeijer
O.P. over de encycliek „Ca&ti Connubii".
Vrijdag 26 Februari
Vergadering vanwege Ned. R. K. Fabriek»
arbeiders (sters) bond „St. Willibrordus" voor
alle R. K. meisjes werkzaam in wasch- en
strijkinrichtingen, carton- en andere fabrieken,
lauserie van den afdieelingsvoorzitter over zijn
reis naar Rome.
Maandag 29 Februari
Vergadering van den Vriendenkring ter
eere van het Allerh. Sacrament des Altaars.
Spreker kapelaan L. Beune uit Amsterdam
over den Stillen Omgang aldaar op 5 en 6
Maart. R. K. Volksbond, 8 uur.
22 Febr.: Groote Schouwburg, De koning
drinkt (Rett. Hof stad tooneel) 8.15 uur
Nuts zaal, concert Henryk Sztompka (Alliance
polonaise) 8.15 uur.
24 Febr.: Groote Schouwburg, De macht
van het noodlot (Hal. Opera) 8 uur (voor
volwassenen) Ver.geb. Stationsplein 10,
Rotite's Chr. Gemengd Koor, 8 uur.
25 Febr.: Groote Schouwburg, Süss de
Jood (Ned. Tooneel) 8 uur (voor volw.)
Geb. v. K. en W„ Mannenkoor Apollo, half 9.
Da g e 1 ij 3 s: Tivoll-schouwburg. Wat doe
ie tn de Sou (Bouwmeester-revue) 8 uur. Zon
dag ook 2 uur (voor volw.) Arena-variété,
214 en 814. Zondag ook 5 uur (voor volw.)
Bios copen: goedgekeurde programma's
tot en met Donderdag 25 dezer in: Corso, De
schrik van het garnizoen; Grand, De vreemde
moeder (v. volw.); Thalia, Dixlana (v. volw.);
Koyal, De roof in den nacht (v. volw.);
Olympia, Paniek in Chicago (voor volw.); City,
Schaduwen der onderwereld (voor volw.)
Tentoonstellingen; De Bijenkorf, in
ternationale moderne schilderkunst (tot 1
Maart) Unger v. Mens: werken van l.
Rijback (tot 1 Maart) A. de Haan Zonenr
Nw. Binnenweg 126a: nieuwe werken door
Frans Bakker (tot 4 Maart) Rotterdam-
sche Kring: schilderijen van Paul Citroen (tot
24 Febr.) RotteixL Kunstkring, ontw.
modern® Fransche theaterdéoors (tot 7 Maart)]