pater hendrichs s. j.
dp. aartsbisschop in rome.
pb
y
I
- -
VOORLOOPIG GEEN VERDRAG
MET BELGIE.
Zaterdag 2 april 1932
JLÏÏ.ff.n.mSC?1 «ke
BIJ ZIJN 70EN VERJAARDAG EN
GOUDEN KLOOSTERJUBILE.
PLATEEL VERSIERING IN HET
NED, COLLEGE TE ROME.
||r
VERKLARING VAN MINISTER
BEELAERTS IN DE
EERSTE KAMER.
Defensie afgehandeld.
het pJJSj heeft -P*d'
CONTINGENTEERINGS-
ONTWERPEN BIJ DE
TWEEDE KAMER.
WETTELIJKE REGELING VAN
HET HANDELSONDERWIJS.
HET BOSSCHE VONNIS.
DE INDISCHE POSTVLUCHTEN.
BESTRIJDING VAN HET CADEAU
STELSEL.
Een. halve eeuw reeds hoort en leest ge van
pater Hendrichs, Frans Hendrichs, hier en
overal, en ge stond 'n oogenblik verbluft, toen
gij als het allerlaatste nieuws las dat pater
Hendrichs nu pas zeventig jaar zou worden.
Na het werkzaam leven dat hij al achter den
rug heeft, moest hij eigenlijk al de honderd
tellen.
Maar pater Hendrichs werd heden zeven
tig jaar, en tegelijfc herdenkt hij den dag, dat
hij vijftig jaar Jesuiet is (de eigenlijke datum
Tan dien herdenkingsdag was 25 Sept. 1931).
En hÖ denkt er niet aan om zijn emeritaat
ban te vragen, deze rustelooze kent geen rust.
hij staat nog recht
op in het drukke ac
tieve leven.
Hij is een pleeh
tige grijsaard gewor
den, maar nog onge
bogen van gestalte.
Ge hoort bem wat
zuchten en steunen,
als hij OP een van
zü-n vele jachtreizen
haastig op 't laatste
nippertje de coupé in
stijgt, hij kan met
Hugo Verriest ook
zeggen, dat de dui
zenden en duizenden
die hem in die halve
eeuw hebben hooren
preeken en spreken,
allen te zamen een
stukje van zijn ge
luid hebben wegge
dragen. Maar, dertig
of zeventig, pater
Hendrichs is en blijft
pater Hendrichs,
Frans.
Hij heeft zich zelf,
gelooven we, gepro
moveerd tot de aca
demie der Onsterfe-
lijken.
Pater Hendrichs.
Pater Hendrichs S-J.
een duivelskunstenaar, een universal artist, een
kerel met tien plus één talenten.
Priester, wijsgeer, Journalist, redenaar, dra
maturg, romanschrijver, archeoloog, apostel,
bekeerder,, ja wat is pater Hendrichs al niet.
Als ge denkt, dat hij uit de samenleving is
verdwenen, dan duikt hij weer op, dan ver
schijnt hij onverwachts opnieuw ten tooneele,
weer in een heel nieuwe en bijzondere trans
formatie.
Pater Hendrichs, „toujours lui!" Een echte
Amsterdamsche jongen, een goochemerd van de
eerste soort, kwiek, levendig, een enthousiaste
ling.
Zeldzaam, hoe iemand zijn enthousiasme en
ambitie zoo brandend heeft kunnen houden.
Pater Hendrichs, dertig of zeventig, alleen
zijn haren zijn wit geworden. Pater Hendrichs,
Jesuiet geworden, specialiseerde zich jong in de
wijsbegeerte, waarin hij het eens tot hoog
leeraar brengt. Zeven jaren lang doceert hij de
wijsbegeerte aan het Joannes Berchmans col
lege te Oudenbosch. Maar specialist in de wijs
begeerte, specialiseerde hij zich bovendien, in
alle mogelijke andere vakken.
Vóór dnf hij hoogleeraar in de wijsbegeerte
werd, ffas bij leernar aan het oude gymnasium
te Sitta-rcI, en schreef onderwijl onder den
schuilnaam Van Eugène de Malmédy verschil
lende t0oueelatukken oa de drama's „Lyco-
phron" en "Adolf Van Gelder". Maar pater
Hendrichs was geen man om ]ang on(jer een
deknaam schuil te
a - gaan.
Wijsgeer, <Hamat„rg goed. maaT hij werd
^rJ°innal,i!,t "P to date. Hij schreef
Sen waren. Hij AT' lnz™vpr er T"
Zn van de oudste er sroot op, dat hij
A-W en de t;TaTa«werkers Is van „de
Maasbode en „de Tijd", en a]]een op
Zondag.
Pater He|- stichter en organisa
tor, hij r g voor het h PPn »■*- Onder
wijzersbond OP vnor d Breda, sticht
Raiffeisenkasse ni]t b<*re„, wijgt aIg een
der eersten op Kath0i,lnor>d«Kelijkheid
tot het houden va aMJ£*"**gen. richt
overal in den lallde »8en 0p
loof en Wetenschap den eersten
voor de oprichting van - Openbare Leesza
len en Bibliotheken.
Zeven jaar lang is hij Moderator van dp p
gltudentenvereeniging „St- Thomas Aquinag„'
Amsterdam, en hij met ZÜ'n leuSdig enthousio 6
me brengt met de vaderlijke 'ng van pateS'
prof. de Groot gist en leven m et Rooa,acJie
Studentenleven.
De eerste Interacademiale "den-ten.
dag wordt door hem in gang §ez
Dan retireert hij een po°s U1 e. "kke
openbare leven, Pater Hendrichs, is t won.
der! is ziek en oveTspann©11* 4 en Za^ e^n
poosje niets meer van hem hooren-
Kunt ge net denken! En repos te - a<-8 richt
schrijft hij detectivenromans en bltisPel®n- Dui-
zend en één romans leest hij, en g«eft daan,aa
leidende beknopte recensies.
Ik herinner mij uit die dagen dat b,j ee"
prijsvraag voor een goed Roomsch tooneelstuk,
tevens
Alpbons Laudy met mij in de jury zat. Meer
dan honderd manuscripten hadden wij moei
zaam doorgewerkt; allemaal niets. Maar één
was er bij, dat zich toch wel aan ons opdrong
door sterke kwaliteiten. Aan dit stuk zou dan
de bekroning toevallen. En bij het openen van
de toegevoegde enveloppe lezen wij pater
Frans Hendrichs S.J. „Toujours lui!"
Pater Hendrichs redenaar, spieker, causeur.
Er was een tijd, dat als er bij officieele samen
komsten, protestvergaderingen en feestvieringen
een redenaar, een spreker gezocht moest wor
den, de naam van Pater Hendrichs 't eerst op
aller lippen kwam. Pater Hendrichs was een
redenaar van on-Hollandsche, bijna Frausche
welsprekendheid. In een schitterende, aldoor
stijgende improvisatie zag men hem zijn woor
den tot zinnen boetseeren, die als monumen
tale beelden in onze herinnering bleven staan
Wij herinneren ons nog van een vijf en twin
tig jaar geleden een redevoering door pater
Hendrichs te Rotterdam gehouden, waarbij dr.
R. Zimmerman, toenmalig burgemeester van
Botterdam, die klassieke welsprekendheid wist
te waardeeren en zelf in hooge mate over de
gave van het woord beschikte, tegenwoordig
was. Spontaan gaf deze aan zijn verraste en
buitengewone bewondering uiting voor zulk
een excellenten spreker, als ons land er maar
weinige had aan te wijzen.
Bijna vijf jaren duurde pater Hendrichs' ge-
dwongen repos in Maastricht. Langs het re
traitehuis „Manresa" te Venlo keerde hij gees
telijk en fysiek weer heelemaal hersteld weer
langzaam in het openbare leven terug.
In 1918 ziet men hem weer te Nijmegen waar
zijn plannen beginnen te rijpen voor een groot
opgezette actie tot hetbekeeringswerk onder
niet-Katholieken. Velen hebben 't beproefd
maar niemand, wien het met zoo groot en schit
terend succes lukte als pater Hendrichs, die
onderwijl toch al zestig jaar was geworden.
Als een jonge en nieuwe Apostel trfckt hij
heel het land door. Den Haag wordt zijn opera
tiebasis en vandaar trekt hij naar Rotterdam,
Leiden, Gouda, Amsterdam, en overal trekt hij
volle zalen en kerken.
In Rotterdam treedt hij zelf op in den Groo-
ten Schouwburg, wat nog geen spreker vóór
hem ooit heeft aangedurfd.
Ter nieuwe inspiratie reist hij onderwijl hij
herhaling naar Rome om ter plaatse de Chris,
telijke archeologie te studeeren, om later in
zijn conferenties de oude Catacomben als de
eerste taal der Christenheid te laten spreken.
En honderden en honderden boeit en bindt
hij met zijn gouden keten der waarheid".
Onvermoeid en met dien onverwoestbaren
ijver, die heel zijn lange, actieve leven heeft
gekenmerkt, trekt hij er op uit met z'n traditio-
neele bouffant om, om zijn oude keel te sparen,
en met z'n tasch in de hand. Zoo zien wij hem
overal op de perrons staan, gereed om den
trein te nemen voor weer een nieuwe confe
rentie.
Pater Hendrichs hier, pater Hendrichs daar
pater Hendrichs overal.
Eb, als men hem zelf niet ziet, dan herinne
ren ons overal in de steden zijn affiches aan
het nieuwste seizoenprogram van zijn onver
moeiden arbeid. onver
Nu is pater Hendrichs 70 jaar en 50 iaar
Jesuiet. Jaar
Men spreekt den laatsten tijd weieens met
een zekeren smaak van den onherkenbaren
priester, maar deze pater Hendrichs heeft spo
ren nagelaten op elk gebied, waar hij ooit zijn
voet heeft neergezet.
En dat heeft ook wel iets van „le pas de
1'empereur".
P. HYACINTH HERMANS.
In aansluiting aan dit herdenkend en huldi
gend artikel herinneren wij nog even aan de
manier, waarop men het beste den tol van
zijn hulde aan dezen „emper eur''-uaar-tdenr
geest hij gelegenheid van zijn beide jubilé's
brengen kan. Het is door een bijdrage aan het
fonds, dat bij deze gelegenheid bijeengebracht
wordt voor het stichten van een of meer tehui
zen ten behoeve van de bekeerlingen.
k„ v^,?sse van het Comité is mej. Caty Ver
beek, Willem de Zwijgerlaan 56, Den Haag
gironummer 192023.
Men seint ons uit Rome d.d. gisteren:
Z. H. Exc. Mgn j H. G. Jansen, Aartsbis
schop van Utrecht, ls hedenavond in de
Eeuwige Stad aangekomen. Hij heeft zijn in
trek genomen in het Nederiandgch conege.
Men meldt ons uit Rome:
In de groote hal van het Nederlandsch Col-
'eSe te Rome werd dezer dagen het prachtige
l'lateel der Koninklijke Goudsche Plateelbakkerij
SePlaatst waarover voor eenigen tijd in de Ne-
<Ar'andsche dagbladen geschreven was en dat
y- Wiiiihrordus den H. Patroon van 't College
cel]S6Ven door de wapens van H.H. H.H. Ex-
MKr Ues Mgr' T' d- Wetering z- g-, Mgr. Jansen,
z. Diepen, Mgr. Hopmans, Mgr. Schrijnen
wap.6n -Mgr- Aengenent, en bekroond door het
stelt.0 Van Pius XI met tiara en sleutels, VOor.
H^t ty E 1 n
zoowel ^eel voldoet prachtig en sluit
prachtisWat beuren als decoratie aangaat,
ieders he.aan bi^ de omgeving en het wekt
Sondering,
Z. H. Exc. MGR. VERRIET bezocht met Z(jn secretaris.
Pater T. Bartel (links) en met Pater Mag. Cl. Suermondt,
voorz. der Commissio Leonina (rechts) het Colosseum.
GEWAARSCHUWD TEGEN ONRUST EN
AGITATIE
Luitenant Hasselman op Cascade tijdens
de dubbele cross-country, die door de Kon
Militaire Sport'vereent,ging tusschen Ede
eji Amersfoort werd gehouden.
A- C. a. VAN VUUREN
sHage 18 hedemnaoht te
•en. lid de* t n beer A- C' A' Ta" Vuu"
van 's-Hage Weede Kamer en oud-wethouder
event's do'lwV'^*11 Terli«et ons parlement
iareu een ro,] ®®tie figuur die zeer vele
J re en kerkeliu30 1>ete«kenis in het otpen-
aam gr i waron het vooral oe ii-
Ta 68 heeft d® thans ontslapene
bekleed.
Zijn Wer,den erkend door benoe
mingen in vei-sohrlionde orden.
POOLVLUCHT
De aviateur Tsjoekon0-(Vski ig uit Moskou
vertrokken voor het uitvoeren van een pool-
vlucht r,aar Igarka' een afstand van 6000
K.M. Deze tocht wordt ondernomen in een
driemotong toestel, met het doel den luchtweg
in den winter te exploreeren, teneinde in aan
sluiting daarop een regelmatigen Lichtdienst
fe openen tusschen Moskou em Igarka.
Zij, die zich ongerust maakten over den
inhoud van een spoedig te komen ontwerp
verdrag met België, kunnen gerust zijn. Was
in ons blad dezer dagen reeds door onzen
Antwerpschen correspondent bericht, dat de
besprekingen waren geschorst en had mr. van
Lanschot in aansluiting hierop reeds te ken
nen gegeven, dat men maar niet meer moest
rekenen op de indiening van zulk een ver
drag vóór, de a.s. verkiezingen, de Minister
heeft èn ons bericht én ook het gevoelen van
den katholieken afgevaardigde volkomen be
vestigd. Z.Exc. verklaarde, dat men in België
en Nederland had gehoopt met de onderhan
delingen klaar te zijn vooraleer in beide lan
den de verkiezingen zouden plaats hebben,
doch dat moeilijkheden, van weerskanten op
gekomen, nadere overwegingen noodig maak
ten en dat eerst gepraat zou worden over eco
nomische toenadering, welke haar bekroning
moest vinden in een nieuw handelsverdrag
tusschen beide landen.
Dit was de quintessence van de mededee-
llng van den Minister, die zich verder met
geen woord uitliet over zijn standpunt of over
de hem gestelde vragen, ook niet nadat prof.
de Savornin Lohman er in zijn repliek nog
impliciet op aandrong t® weten of de Regee
ring van standpunt was veranderd, zoodat zij
de, wat de hoogleeraar noemde „onuationale
daad" zou hebben durven stellen.
De bewindsman heeft daar niet meer op ge
reageerd. Hij heeft zich eenvoudig op zijn
zwijg-recht beroepen en zich vergenoegd met
te waarschuwen tegen onrust en agitatie.
Dit laatste is buitengewoon te waardeeren,
maar Z.Exc. moet aan principieel© tegenstan
ders van de door België geëisehte oplossing
niet vragen te zwijgen, ais zij in geinoede mee-
nen, dat de zaiken een verkeerde wending
dreigen te nemen. Minister van Karnebeek
putte uit het lange zwijgen een argument vóór
zijn verdrag; minister Beeiaerts behoeft er
niet op te rekenen, dat hem een zelfde argu-
men in handen zal worden gespeeld. Dit zal
allerminst*het geval zijn, nu die tegenstanders
de overtuiging hebben, dat het juist hun actie
is geweest, welke de Regeering te elfder ure
deed terugdeinzen. Zoolang er geen Regeering
kan opstaan, die zich sterk genoeg zal voe
len, af te wijken van het kanaal-standpunt,
ingenomen in het Nederlandsch memorandum
van 7 Mei t929 (en dit standpunt is zóó rede
lijk, dat men zich vergeefs afvraagt, hoe zoo
iets mogelijk zou kunnen zijn, tenzij nien deze
duidelijke woorden zou weg-exegetiseeren en
dén zeggen, dat er eigenlijk geen verande
ring van standpunt heeft plaats gehad) be
hoeft men niets te vreezen. Zeker schijnt dus
wel, dat er vóór 1933 niets beslissends zal
gebeuren. In zooverre hebben de besprekingen
'n de Eerste Kamer haar nut gehad. En zij
hebben Brussel waarschijnlijk wel duidelijk
gemaakt, dat Nederland tot de uiterste con
cessies bereid is, maar dat er een oogenblik
komt, waarop het uit zelfbehoud gedwongen
is aan zijn Regeering, die té ver zou willen
gaan in tegemoetkomingen, te zeggen: non
heet!
Dit zaj de Belgische gezant, die ook thans
aanwezig was met een groote groep Neder-
andsche belangstellenden, onder wie wij ook
iet Rotterdamsche raadslid mr. Baars weer
opmerkten, ook wel aan zijn Regeering mee
deden.
Minister Beeiaerts, die overigens nog en-
e ondergeschikte punten behandeld heeft
boo de kwestie der beroepsconsuls, aange
raakt door den heer de Jong zag zijn be-
giootiug zonder hoofdelijke stemming aan
genomen. Niet professor Lohman, die werke-
lijk eurig repliceerde en wiens verzet op
overtuiging steunde, voelde behoefte tegen de
begrooting te stemmen van den Minister,
wiens beleid hij gezegd had niet meer te ver
trouwen, maar dit geschiedde door de aan
1 inks-pacificistische-nationale-zelfo verschat-
Het is buitengewoon jammer ook mr.
van Lanschot heeft daarop gewezen dat deze
begaafd© hoogleeraar zoo mateloos overdrijft.
Indien hij dit niet deed en mag de journa
list er bij zeggen niet zulke college-aclitige
en ellenlange redevoeringen hield, zou hij
zijn zaak veel beter dienen. Nu verliest de pro
fessor het oor der vergadering en dat is voor
menschen als hjj, die soms ook inderdaad iets
te zeggen hebben heel jammer
Lange redevoeringen liggen niet in de lijn
van mr. Heerkens Thijssen. Deze heeft bij de
behandeling van de defensie, behalve een
woord van hulde aan de marinemannen ook
een woord van hulp aan de „afgevloeide"
slachtoffers der bezuiniging bij de landmacht
gewijd. De katholieke afgevaardigde is ook niet
heeleimaail gerust over de positie van den
vlootcommanda.nt in Indië, die door de Staats
regeling eigenlijk twee beeren moet dienen, te
Veten den Minister van Defensie hier en den
gouverneur-generaal in Indië.
Minister Deckers heeft de ingewikkelde ver
houding erkend, maar heel de staatsrechtelijke
figuur tusschen Indië en Nederland ls inge
wikkeld! Z. Ex. heeft echter wel begrepen,
dat de zaak miet is opgelost met een beroep
op wederzijdsclie welwillendheid en stelde al
zoo ongeveer een staatscommissie in uitzicht!
Langer gesproken hebben wei mevrouw
Rothuis en prof. van Embden. De moeilijkheid
bij deze links-pacifisten is natuurlijk, dat zij
op eenzijdig-ontwapeningsstand punt staat. Dit
maakt behoorlijke discussie vrijwel onmogelijk
en udt mevr. Pothuis' repliek bleek wel, dat
Minister Deckers zelf voor zijn rustige uit
eenzettingen van zuiver-zakelijken. aard geen
open oor heeft gevonden. Zoolang de sociaal
democraten het b.v. noodig achten zich in
naam der eenzijdige ontwapening te verzetten
tegen elke poging om burgers tegen luchtaan
vallen te beschermen, is gedachtenwisseling
moeilijk. Zeifs gasmakers maken voorwer
pen dus, die ook burgers tegen aanvallen be
sehermen kunnen acht mevrouw Pothuis
ongeveer misdadig. Zij zou ook willen, dat de
heele wapenindustrie uit Nederland verbannen
werd, al was de Regeering dan ook gedwongen
haar bestellingen in het buitenland te doen.
Prof. van Embden wil het allerliefst heelemaal
geen bestellingen zien, maar daar kan de Mi
nister natuurlijk niet in treden, al acht hij
sterke bezuiniging heelemaal niet onmogelijk
onder den drang der feiten. Aan den heer de
Bruyn heeft de Minister toegezegd, dat hij
reorganisatie van de weermacht het georgani
seerd overleg zal worden gehoord en dat bij
afvloeiing rekening zal worden gehouden met
de personeelsbelangen.
De begrooting van defensie is afgehandeld
en de stemming daarover zal a.s. Woensdag om
half negen plaats hebben.
Naar aanleiding van de opmerking in ons
Kameroverzicht van Donderdag, dat de
onthullingen van het „Dagblad van N. Bra
bant" over het vraagstuk der nieuwe verbin
ding tusschen Schelde en Rijn naar beweerd
wordt, uit ons Ministerie van Buitenlandsche
Zaken via de „Nationale Unie" het Brabantsch
blad moeten hebben bereikt, deelt dft blad
thans uitdrukkelijk mede, „dat geen enkel
onzer opzienbarende berichten via de „Natio
nale Unie" tot onze redactie is gekomen".
KATHOLIEKE KINDEIMJITZENDING
IN HET BISDOM HAARLEM.
Nog onvoldoende groei van het
aantal afdeelingen.
„St.
ting-Iijdenden" professor
van, Embden, die
evenwel zelfs bij eigen fractie geen effectieven
steun vond.
Z.H. Exc. Mgr. Aengenent schrijft in
Bavo":
Wij vestigen de aandacht der parochiale en
dekenale Jeugdraden in Ons Bisdom erop, dat
het tot hun taak behoort, het initiatief te
nemen tot het opriclien van afdeelingen der
Kahoiieke Kinderuitzending inhet Bisdom
Haarlem. Ofschoon hier en daar afdeelingen
werden opgericht, groeit het aantal toch niet,
zooals verwacht mocht worden.
Gaarne zouden Wij zien, dat het aantal af
deelingen aanmerkelijk vermeerderd werd.
Ën Wij doen daarom een beroep op de ge
noemde Jeugdraden om de wenschelijkheid
van nieuwe afdeelingen te overwegen.
Inlichtingen kan men bekomen bij het
Bureau der Diocesane Katholieke Kinder-
.uitzending te Amsterdam, Prinsengfacht 752,
Werkloosheidsbestrijding en
handelsbalans.
De interpretatie van de Crisis-
invoerwet.
Blijkens het Voorloopig Verslag der Tweede
Kamer inzake de wetsontwerpen tot regeling
van den invoer van schoeisel; idem van tricot,
goederen; van wollen en halfwollen stoffen en
van bovenkleeding werd ook nu weer door
enkele leden betoogd, dat de memoriën van
toelichting dezen keer wederom zeer sober zijn
gesteld. Zij hadden da.n ook den indruk, dat
de Regeering bijna iedere toelichting overbodig
heeft geacht.
Sommige leden waren van meenlmg. dat deze
contingenteeringsfoesiluiten niet overeenstem
men met de bedoeling van de Crisis-invoerwet.
Immers, bij de behandeling van deze wet in de
Tweede Kamer is de indruk gewekt, dat door
de Regeering opgetreden zou worden tegen
abnormalen en niet tegen normalen inivoer.
De strijd hiermede is, dat men op de basis
van den invoer in vroegere normale jaren
contingenteert op een lager percentage dan
100. Met een dergeiijike interpretatie van de
Crisis-invoerwet konden deze leden zich aller
minst vereenigen en zij verklaarden dan ook
onomwonden, dat zij, indien zij geweten had
den, dat de Crisis-invoerwet op deze wijze zou
worden uitgelegd, hun stem zeker niet aan het
ontwerp hadden gegeven.
Ook werd geklaagd over de slechte voor
bereiding. Elke organisatie ter voorbereiding,
zoowel van de contingenteering als van de
uitvoering daarvan, schijnt aanvankelijk te
hebben ontbroken. Ondeskundige personen zijn
aan het werk ten aanzien van de uitvoerings
maatregelen. Drie weken na de uitvaardiging
van de Koninklijke besluiten lagen er nog te
verwerken 1300 invoervergunningen van
artikelen, die aan de grens lagen. Nu is er
blijkbaar voldoend personeel, doch dat had er,
naar het oordeel dezer leden, dadelijk moeten
wezen.
Eenige leden hadden in dat verband mede
bezwaar tegen de basis der contingenteering,
de jaren 1928, 1929 'en 1930. Is het juist gezien
het jaar 1931 uit te schakelen Immers, door
alleen de jaren vóór 1931 te nemen, ontstaan
verschillende moeilijkheden, welke geheel of
althans goeddeels zouden vervallen, indien
ook de invoer van 1931 als basis van de be
rekening van het contingent zou worden ge-
nomen. De handel wordt ails het ware ge
fixeerd op een verouderde basis.
Bovendien, de handel vraagt naar de behoefte
van het puihliek, en volgens deze leden is er
in 1931 een belangrijke handelsverschuiving
geweest.
Verscheidene leden waren daarentegen van
meening, dat het jaar 1931 terecht buiten
beschouwing was gelaten. In dat jaar hing de
contingenteering reeds in de lucht.
Verscheidene leden, hoewel de gerezen be
zwaren niet ontkennende, wdiren van meening,
dat men bij de beoordeeling der ontwerpen
todh de hoofdzaak niet uit het oog moet ver
liezen. Twee factoren verdienen speciaal de
aandacht, nil. de bestrijding van de nog steeds
beerschende werkloosheid en de noodzakelijk
heid, om onze handelsbalans intact te houden.
Bij bpide is het algemeen belang in hooge mate
betrokken en wanneer de contingenteering er
boe kan bijdragen, zooals naar het oordeel
dezer leden zeker het geval is, de werkloos
heid te beperken en de handelsbalans Intact
te houden, dan is er een goede grond voor
het treffen van zoodanigen maatregel aan
wezig. Ook al zal dan hier of daar eenlg ander
belang geschaad worden, dan zal hetgeen door
het algemeen belang wordt geëischt, toch voor
moeten gaan.
De commissie van rapporteurs vestigt nog
de aandacht op een bericht, verschenen in
„Het Vaderland", waaruit zou blijken, dat
particulieren uit het buitenland glemaakte
bovenkleeding kunnen invoeren, buiten de
contingenteering om, hij pakjes ter waarde
van ten hoogste 40, terwijl dezelfde particu
lieren meer dan één pakje tegelijk zouden kun
nen ontvangen. Aangezien dientengevolge in
meer dan één opzicht de contingen-teerings-
moatregelen inzake bovenkleeding illusoir zou
den kunnen warden gemaakt, stelt de Com
missie van Rapporteurs er prijs op, dat hier
omtrent in de Memorie van Antwoord nadere
inlichtingen worden vei'strekt.
Behandeling voor het Hoog Militair
Gerechtshof.
Het Hoog Militair Gerechtshof zal op Vrij
dag 15 April a.s. in hooger beroep behandelen
de zaak van den officier die te 's Gravenhage
in een roes een agent van politie heeft mis
handeld en die dezer dagen door den krijgsraad
te 's Hertogenbosch van de hem ten laste ge
legde mishandeling is vrijgesproken.
De „Duif" vertrok gisteren te 5.29 uur uit
Cairo en kwam na een tusschenianding van
8.168.55 uur te Mersamatrick, te 13.36 te
Athene aan.
Het toestel wordt morgen te ongeveer 12.30
uur op Schiphol verwacht.
AUTOBUSDIENSTEN in zuid-holland-
Gedep. Staten van Zuid-Holland hebben af
wijzend beschikt op een aanvrage van J. G.
v. Alkemade te Noordwijk om vergunning tot
het in werking brengen van een autobusdienst
Valkenburg (Z.H.) over „Haagsche schouw"
en „de Vink" naar Leiden (station) en vaD
Valkenburg (Z.H.) over Katwijk a.d. Rijn naar
Katwijk aan Zee.
FINANCIEELE MOEILIJKHEDEN BIJ DE
GEMEENTE BEERTA-
De gemeente Beerta verkeert op het oogen
blik in ernstige financieele moeilijkheden. Be
halve verschillende andere noodzakelijke uit
gaven konden ook de salarissen van het Ge-
meentepersoneel niet worden uitgekeerd. De
gemeente deed verscheidene pogingen om kas
geld te krijgen, doch zonder resultaat.
Ook het Rijk vond geen termen aanwezig,
om in te grijpen.
KOKEND WATER GEDRONKEN.
Het driejarig kind van O. te Goes dat in een
onbewaakt oogenblik uit een ketel kokend wa
ter dronk, is in het Ziekenhuis aan de ge-
volgen overleden.
Dr. H. Moller.
Dr. H. Moller pleit voor
uniforme regeling.
Gisteren heeft de bond van gemeenten, ver-
eenigingen en stichtingen, die inrichtingen tot
het geven van handelsonderwijs in stand
houden, te Amsterdam zijn jaarvergadering
gehouden.
In de ochtend-bijeenkomst werden de jaar
verslagen van secretaris en penningmeester
goedgekeurd en werden de twee aftredende
bestuursleden, de heeren dr. H. Moller eu
Dubbiuk herkozen.
De middagvergadering was geheel gewijd
aan de bespreking van de wettelijke regeling
van het handelsonderwijs in verhand met het
voorbereidend hooger- en middelbaar onderwijs.
Dr. H. Moller hield over dit onderwerp een
zeer uitvoerige inleiding naar aanleiding van
de rapporten die over deze materie zijn uitge
bracht door de studie-commissie, ingesteld
door de katholieke organisaties van het voor
bereidend hooger- en middelbaar onderwijs en
van de commissie,
ingesteld door de
Nationale ver een i-
ging voor handels,
onderwijs en het
Nationaal bureau
voor onderwijs op
jconomisohen grond
slag.
Allereerst behan
delde spr. de vraag,
d ie door velen reeds
als opgelost wordt
beschouwd of er
nog langer in de
wet onderscheid
dient gemaakt te
worden tuseOhem het
voorbereidend-, hoo.
ge<r- en middelbaar onderwijs. Dit onderscheid
is in het wetsontwerp-Terpstra opnieuw ge
handhaafd en daaruit spruiten vele moeilijk,
heden in de practijk voort.
In haar rapport hebben de katholieke orga
nisaties de H.B.S..A bij het middelbaar onder
wijs gerekend, terwijl overigens voor de gym
nasia de term van voorbereidend hooger onder
wijs bleef gehandhaafd. Spr. betreurde dit,
want hierdoor werd de H.B.S.-A eenerzijds lager
gewaardeerd dan de scholen voor voorbereidend
ihooger onderwijs, terwijl anderzijds moest
worden toegegeven, dat ook de H.B.S.-A op
leidt voor het hooger onderwijs.
Wanneer men er toe kon besluiten aJl deze
scholen te rekenen tot het middelbaar onder,
wijs en daaronder vallen zij toch per slot
van rekening dan zouden allerlei moeilijk
heden en begripsverwarringen niet het
minst bij de ouders der leerlingen kunnen
worden voorkomen, zonder dat het onderwijs
zelf er ook maar eeniigszins door zou worden
geschaad.
Daarop wijdde spr. een korte beschouwing
aan de wijziging van het leerprogramma, die
hij gewensCht acht. Met de commissie van de
katholieke organisatie was spr. het eenis, dat
er niet meer dan 32, hoogstens 33, lesuren
in het rooster moeten worden opgenomen en
dat het rijk ook niet meer dan ten hoogste 33
lesuren in de week moet subsidieeren. Het is
mogelijk het aantal lesuren terug te brengen
tot 32 per week door concentratie van vak
ken.
Spr. bepleitte de oprichting va.n geheel zelf.
standige H.B.S.-sen A en B, benevens van een
combinatie van deze twee, welke een gemeen-
scbappelljken, 3-jarigen onderbouw zou moeten
bezitten.
Daarna kwam spr. tot de z.g. handelsdag-
sChool met drie. of vier-jarigen cursus, die
naast de H.B.S.-A zijn bestaansrecht behoudt.
Slechts de kwestie van het onderricht in drie
talen op deze scholen verdient ernstige aan
dacht. Het rapport van de nationale vereeni-
ging voor handelsonderwijs, gaat op deze
kwestie niet dieper in, maar het rapport der
katholieke organisaties heeft er terecht op ge
wezen, dat men zich op die scholen met 3- of
4-jarigen cursus moet beperken tot onderwijs
in twee vreemde talen.
Spr. betreurde het, dat de katholieke com
missie geen aandacht heeft kunnen besteden
aan de middelbare handelsavondscholen, doch
hij was het geheel en a.1 eens met de conclusies
van het rapport der nationale vereenigiug, dat
terecht heeft gezegd dat men van de leer.
krachten op deze handelsavondtscholen, die
middelbare scholen zijn, middelbare bevoegd
heid moest eischen, overgangsbepalingen na
tuurlijk daargelaten.
Na een hetere wachtgeldregeling voor de
middelbare onderwijzers te hebben bepleit,
wijdde spr. zijn aandacht aan de subsidie
regeling. De subsldieering zou zoodanig ge
regeld dienen te worden, dat iedere gemeente
bijdraagt in de kosten per leerling (zijnde de
sohool-uitgaven verminderd met het school
geld en het rijkssubsidie en het restant gedeeld
door het aantal leerlingen). Deze regeling zou
moeten gelden zoowel voor de gemeenten van
vestiging als voor de z.g. buitengemeenten.
Een dergelijke regeling zou veel bijdragen tot
een enorme vereenvoudiging van de admi
nistratie en daardoor ook tot bezuiniging.
Zelfs zou dan waarschijnlijk een vermindering
der subsidies mogelijk blijken.
Tenslotte ontwikkelde spr. zijn gedachten
over een ander systeem van onderwijs
inspectie.
Naar aanleiding van deze rede, die o.m.
werd aangehoord door den vertegenwoordiger
van den minister van Onderwijs, den heer de
Boer en dr. Mzinga, inspecteur van het
handelsonderwijs, ontspon zich onder de aan
wezigen eenige discussie.
Goedkoope koffie in porcelein- en aarde
werkzaken.
Het Nationaal Comité tot beteugeling van het
cadeaustelsel deelt o. m. het volgende mede
Naar vernomen wordt, overweegt men hier
te lan-ie in de kringeu van belanghebbenden in
de porcelein- en aardewerkindustrie en -handel
de oprichting van een vennootschap teneinde
de porcelein- en aardewerkzaken in staat te
stellei) tegen kostprijs koffie aan de cliëntèle
te verkoopen.
Nog hebben enkele vooraanstaanden in die
kringen dezen stap voor het oogenblik weten
te voorkomen omdat men hoopt, dat er spoedig
een wettelijke regeling van het cadeaustelsel
zal komen.
Hopelijk grijpt de regeering tijdig in en tr^ft
een wettelijke regeling van het cadeaustelsel,
daardoor den koopmansstand de zoo hoog noo-
dige bescherming verleen en de, tegen de funeste
gevolgen van den ergsten vorm van handels-
ioofl»uws wat cadeaustelsel ontegenzeglijk i»»
