ïïï- w»
880-
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
STADSNIEUWS
„ADRESSEN"
„Waar dat wiel draait"
DE „RIJKDOMMEN EN KASTEELEN" VAN DE
SPAANSCHE JESUIETEN.
55sfé JAARGANG
ZATERDAG 2 JULI 1932
No. 16371
C. v. d. m OS T Cxn
Hoogstraat 69. Tel. 68436.
Fa. W. VAN LOON
VAN IEMAND, DIE ZE
GEZIEN HEEFT!
Champagne-feest
EVENTUEELE KLACHTEN
NIEUWE
SCHIEDAMSCHE
COURANT
A
BUREAU KOEMARKT 4, SCHIEDAM
TELEFOON INTERCOMM. No. 68085
nederlaagwedstrijden
HET ROLLEND GENOEGEN
burgerlijke stand
Aangifte van 2930 Juni
H. Th. v. d. VUERK
Korte Dam 6, Telef. 69593
BAKKERIJ H. WIJSBROEK
HOOGSTRAAT 22 - TELEFOON 68619
Neemt proef met ons bekroond melkbrood
Ma nuf act urenmag azijn „De Ster"
Denkt om onze DRIE Reclame-weken
RADIO RADIO
A- SCHILPEROORD ZOON
SCHIEDAM.
WANnRFMERTF t°RRen, KREKELS,
WANUutUILK I KAKKERLAKKEN,enz.
SLAAPKAMERS OP EEN HOOI-
ZOLDER, 'N EETZAAL IN
EEN KELDER.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
DRIEBLADEN, i
Koemarkt 4
JiU
*i»
De ABONNEMENTSPRIJS van de NIEUWE
SCHIEDAMSCHB COURANT bedraagt, franco
bt) vooruitbetaling s
Per drie maanden 8.25; per maand f 1.1'!
per week 25 cents.
Bt) bezorging franco per post bedraagt de
abonnementsprijs per drie maanden 8.75, bt)
vooruitbetaling.
LOSSE EXEMPLAREN ztJn steeds aan ons
bureau Koemarkt 4 verkrtJgbaar ft 6 cents
per stuk.
POSTCHEQUE- en GIRODIENST No. 81440.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt: t
Voor 16 regels f 1.66 elke regel meer 25 cta,
Bt) contract aanzienlijke reductie. j
Geen prtjsverhooging voor den Zaterdagavond.
Reclames tusschen den tekst dubbel adv.tarlef.
Liefdadigheidsadv. half tarief. Voor Liefdadig*
heidsadv. worden geen contracten afgesloten.
Kabouter-advertenties: 6 regels 0.50; 10
regels 1.—, 16 regels 1.50, bt) vooruit,
betaling. Porto voor opzending van brieven
gelieve men bij te voegen.
Gratis Ongevallenverzekering 500.- bij overlijden door een ongeval; 500.- bij verlies van beide handen, voeten of oogen; 250.- bij verlies van één hand, één voet of één oog; 150.- bij verlies van een duim; f75.- bij verlies van een wijs-
vinger; ƒ50.- bij verlies van twee voorste ledematen alle vingers van een hand; ƒ25.- bij verlies van eiken anderen vinger. - De Verzekering loopt op de voorwaarden als eenmaal per maand in dit blad worden afgedrukt.
PLAATSELIJK CRISIS-COMITé SCHIEDAM
Na de vorige opgave kwamen bij den alge
meen penningmeester de volgende stortingen
binmen: A. M. 1,50; G. v. d. V. 1; G. G.
5; W. C. H. G. 2,50; N.V. Spiritus Mij.
Gebrs. de G. 26,75; C. W. P. C. de K. 2,50;
C. M. v. W. J. 1,50P. v. R. 1; A. v. d.
b. 2; Gem, Ontvanger, van diverse personen
12,10; P. L. de J. 2; Schiedamscbe Alcoih.
Fabr. en Fabr. v. Ohem. en G. Prep. 17;
Personeel Schied. Aloobolfabr. 4; Fabr. per
soneel van idem ƒ4; D. R. 4; A. G. 10;
N.V. Dist. De V. 10; J. P. 1; A. C. v. B.
1; L. G. 1; G. H. 1; Gez. v. B 1; Ds.
P. C. A. H. 1; R. T. 1; Fam B. 1; H. B.
1; J. v. K. Jzn. 1; A. W. de G. H E. V.
1; A. A. R. 1; I. G. M. l; N.v M. i;
J. H. J. H. R. 1; J. W. v. D. 2; mevr. M. W.
V. W.—T 2; C v R 3; F J. K. f 3,50, J.
2,50; Th. B. J- f 2,50; A. A. v. H
T v d M 1,50; J- v. d. M. 0,50, J. H.
F v d H /l; F N 2; CK. ƒ1; R. P. v.
f 1- H J. M. S. 2,50; mej. E. E. H. 1;
j C. v. Z ƒ3; F. L. de .T f 2; totaal 155.35
Makende diit met de vorige verantwoording 'n
totaal ad 15.758.71.
Bijdragen kunnen worden gestort ten kan
tore der N.V. Provinciale Crediet- en Deposito-
bank. Lange Haven (Postrekening 24900) met
>ermelding „Voor Crisis-comité".
Donderdagavond vond in de groote zaal van
de St. JosephgezeUenvereenlglng Schiedam III,
du plechtige prijsuitreiking plaats van de
nederlaagwedstrijden, uitgeschreven door de
onderafdeeling van Schiedam III Het Rollend
Genoegen, ter gelegenheid van het 2e lustrum
dat dit jaar door Schiedam III gevierd werd,
De eerste prijs in de eerste afd. werd behaald
door Vriendenkring met 218 winstpunten, de
2e In dezelfde afdeeling door Amateur met
168 winstpunten, terwijl de 3e prijs ten deel
Viel aan T.O.G. met 70 verllespunten. In de 2e
afd. werden de le prijs behaald door T.
en de 2e door Carambole met resp. 133 en b2
winstpunten.
Na de prijsuitreiking werden de leden en
genood igden vermaakt door den heer Wuiater,
den Rotberdamscihe humorist, die door aardige
voordrachten, zeer veel bijval oogsite.
Moge het Rollend Genoegen in staat zijn
ook voor het 8e lustrum zijn nederlaagwedetrij-
den te houden tot pleizier en nut van de St.
Josephgezellen in het algemeen en voor Schie
dam III ln het bijzonder.
OPENBARE LEESZAAL
Gedurende de maand Juni werden door de
Bibliotheek der Openbare Leeszaal, Lange
Haven ter leen verstrekt 1876 kinderboeken,
3015 studiewerken en 6720 romams, totaal 11611
stuks. Het Gorzenfiliaal leemde uit 784 kin
derboeken; 1012 studiewerken en 1306 romans
totaal 3102 stuks. Over belde inrichtingen In
totaal 14713 boekwerken.
Het boekenbezit steeg tot 24879 boekwerken,
e aantail houders van leeskaarteh bedroeg aan
het eind der maand 2756.
GEMEENTE-ZANG- EN ORGELAVOND
en veler sympathie
fcij de on '.'"den eerste gemeentezang
en orgelavond in de Groote KeTk> hee£t
organist den heer Schuurman doen beeiuiten
op Woensdag 6 Juli a.s. wederom een ge-
Tneent-ezang* en orgel avond jn Q,r0(>tie
-'s avonds 8 uur te houden. Het programma zal
bevatten: solozang: mej. Maja Reilinigii
sopraan, den Haag; orgel: Adr. c. Schuurman
De soliste zingt werken van Bach, Handel'
Mendelssohn, Zagwijn en v. d. Sigtenhorst
Meijer. De organist speelt werken van Bach,
Rhelnberger, Reger en Karg-Elert.
De aanwezigen zingen rhytmrsch enkele oude
fcaalmen.
BURGEMEESTER op vacantie
heeft meester, de heer H. Stulemeijer,
11 Juli uitsitedigheid verlengd tot Maandag
yOETBALVEREENIGING >plaAtSELIJKE
BERKEN"
Gisteravond w6M
p W. de jaarlijk ''r>or Voetbalver eenigung
Volgens verslag Vail9 versadering gehouden,
van den penningm^t!!11, 6^retaris en dat
yereemiging kern gezo,ni(i is toestand der
Het bestuur werd herw
leden uitgebreid, zoodat diwv*11
gesteldP. <1® Bruln- VfM>rz' H v Saam'
secretaris' J- Duin' peilWnga!!!,Wiwinë®'
y. Doorn en B. Klaassen. Brum, K.
ZWEMDIPOMA DAMES
Woensdag a.s. kunnen dames, die zleh
vtvor Maandag a.s. kebbem opgegevea, proe{_
zwemmen ten overstaan van de diames-i^^
Vah de commissie van toezie op de Gem.
Zwembaden. Aan haar die de proef volledig
Afleggen zal bet van Gemeentewege ingestelde
diploma wonden uitgereikt.
GEBOREN: Ohristiaam J.. zoon van J'
Van Kruiningen en P. Brouns, Lekstraat 67
Maria, dochter van F. Visser en N. Gille,
iWar.'nde 28 Christina, dochter van C. Kar-
pe-1 en J. Peters, Ouddorpschestraat 23
Maria Th. J„ dochter van J. B. Bernaert en
M- H. Roessen, dr. Noletetraat 1.
OVERLEDEN: M. Wesseling, 5 maanden, dr.
INoletstraat 1.
RIJWIELDIEFSTAL
J. M. B. deed bij de politie aangifte van dief
stal van zijn rijwiel, dat hij gisteravond voor
èem woning in de Aieidastraat had geplaatst.
Bij of krachten» wetten of verordeningen
voorgeschreven en a»dere °ff,cieele
af. ea aankondigingen van bet
Gemeentebestuur
DRANKWET
Burgemeester en Wethouders van Schiedam
brengen ter openbare kennis, dat bij hen is
ingekomen een verzoek van J. de Vries, alhier,
om vergunning voor den verkoop van sterken
drank in het klein uitsluitend voor gebruik
elders dan ter plaatse van verkoop in de be-
neden-voorlocaliteit (winkel) van het perceel
Prof. Kameirlingh Onneslaan 144, alhier; en
herinneren, dat binnen 2 weken na deze be
kendmaking tegen het verleenen van de ver
gunning bij hun Ooilege schriftelijk bezwaren
kunnen worden Ingebracht
SCHIEDAM, 2 Juli 1932.
ELECTROTECHNISCH BUREAU
Hrnersvcld 9t, Telcf. 68276
Gediplomeerd Uurwerkmaker
De GOEDKOOPSTE WINKEL
in Ijzerwaren, Electrisch Materiaal en
Philipsiampen
Reci 9921 S
Hoogstraat Wilhelminaplein Rembrandtlaan
LANGE HAVEN 2
Keel. 9916S 5
ZUIVERAARS
KAMERUNGH OMNESLAAN 124a, TEL. 69655
Specialiteit in het verdelgen van
Niets behoeft ontruimd te worden.
- 7..» -l.'
GENEESKUNDIGE DIENST
Gp Zondag 3 Juli te oonsulteeren, dr. Groene-
Wegen. dr. de Leeuw en dr. de Maeyer.
Apotheker: fa. Gouka, Hoogstraat 18,
UIT HET S. Z. C.-KAMP
Dinsdagavond a.s. speelt S.Z.C. 2 (hoeren)
V0C" 1 van den Z.R.O. te Maassluis
tegen M.Z.V. x.
URSUS' NEDERLAAGWEDSTRIJDEN
Uitslag van de Donderdag gespeelde wedstrijd
Ursus 2—LbbV l- 2e afd. 5—2 in het voordeel
van CSS ondag a.s. worden de volgende
wedstrijden gespeeld: 2e afd. Ursus 2—Dindua
2; Ursus 3Martinit 3.
ZWERVERS
De politie heeft te Den Haag de minder
jarigen D. J- en c- ^«gehouden, die
daar zwervend waren aangetroffen. Zij zijn aan
hum ouders overgeSeven-
ONVAST BESTUURDER
Gieteravond is de auto. bestuurd door v. d.
K- wonende alhier o-p het Wilhelminaplein
tegen een paai gereden. De paal knapte af. Ver
volgens raakte de auto den wielrijder H. s.
V"ens rijwiel gedeeltelijk werd vernield. De
h'egSeMeepTnStiS t*scha,d'igd
octiT m SCHEEPVAART
Fort LamvAMmIJuli- Vertrokken: Fransch s.s.
Tort my, met stukgoed naar Duinkerken;
SCHIEDAM'°Ta'r T* Stamboel' voor order
„SC™^f2 f"/1' Aangekomen: Duitsoh
e.s. Ruhr, met stukgoed naar Yokohama;
Noorsch ss. Touraine, met stukgoed van Ant
werpen; Fransch s.s. Washington, met stuk
goed van Antwerpen alleen in de wilhelmina-
haven.
(Van een bijzonderen correspondent.)
Er bestaat wel niets meer, dat men den
Jesuieten nog niet in de schoenen geschoven
heeft. Van tijd tot tijd worden de fabels weer
uit hoek en kast te voorschijn gehaald en op.
nieuw als allernieuwste wijsheid vjorgelepeld.
Thans vullen verscheiden dagbladen hun ko
lommen met groote stukken over „de rijkdom
men der Spaansche Jesuieten" in het alge-
meen en hun land- en kasteelaankoopen in 't
bijzonder. Autobuslijnen, koffiehuizen, ja zelfs
cabarets zou de Orde bezitten, nog afgezien van
fabrieken, landgoederen en heerlijke paleizen.
Het eene slot na het andere wordt nog door de
verbannenen ln Duitschland en België opge
kocht. Ja men kan in de kranten zelfs plaat
jes aantreffen van nog in aanbouw zijnde hul
zen der Spaansche Jesuieten in Berlijn, Nieuw-
westeind. Door de goede om niet te zeggen
domme lezers echter worden deze berichten
met sensatiehonger verslonden en het van her.
komst af duistere beeld van de Sociëteit van
Jesus wordt nog eenige graden donkerder. Vree-
selijke menschen «toch, die Jesuieten!
Van kasteelen, nieuwbouwen, landgoederen
enz., die de Spaansche Jesuieten in Duitschland
verworven hebben, kan ik niets, werkelijk niets
vertellen. Deze voeren slechts een raadselach
tig bestaan in bovenbedoelde bladen. In werke
lijkheid bestaan zij niet Wel waa-r daarente
gen is, dal den Jesuieten thans van alle zijden
dergelijke koopaanbiedingen gedaan worden).
Daar men echter droombeelden noch per spoor,
noch met auto of vliegtuig hereiken kan, begaf
ik mij op weg naar de verblijfplaatsen der
Spaansche Jesuieten in België.
Niet al te ver van de Duitsohe grens (wat
een gevaar!) n.l. ln Luik is zulk een Jesuieten-
huis. De voormalige technische Hoogeschoo!
van Madrid heeft hier een toevluchtsoord ge
vonden. De „Deutsche Allgemeine Zeitung"
schreef op 27 Maart 1932 over deze inrichting:
„Wel echter hebben sinds meer dan 100 jaar
de Jesuieten zich groote verdiensten verworven
inzake de cultureele opheffing des lands
(Spanje) zoowel op gebied van kunst als we
tenschap. Onder hun leiding stond toch het
groote technische Instituut in Madrid. De ge
hoorzalen waren ruim en mooi, de laboratoria
en werkplaatsen goed en modem ingericht.
Twaalfduizend wetenschappelijke boeken ston
den daar den studenten ter beschikking. Een
groote kerk bekroonde het geheel."
In het afgeloopen jaar werd dit instituut ln
brand gestoken en geplunderd; de geheel e boe
kerij en waardevolle instrumenten werden in
blinden haat vernield.
En nu? In Luik? Een klein huisje op één ge
zin berekend. Eenigen tijd stond het leeg. En
nu hebben de Spaansche Jesuieten het gebuurd.
Zeven paters en 6 studenten wonen er. Wat aan
meubelen voorbanden is, werd hier gekocht.
Daarvoor zijn de Jesuieten nog 20.000 Belgi
sche francs schuldig.
Wij zullen d-lt nieuwe huis eens verder be
kijken. Allereerst de benedenverdieping. Hier
ligt de „ontvangstkamer", doch deze dient te
gelijk als tijdschriftenkamer en recreatiekamer
voor professoren en studenten. De andere kar
mers zijn allen tot klaskamers ingericht. Ook
de voormalige „wintertuin", een veranda in
glas. In deze „zalen" is alles zeer eng. De stu
denten zitten bijna op de lesgevende professo
ren. Om plaats te winnen, moest men van de
op de universiteiten gebruikelijke lessenaars af
zien. Ieder student heeft voor zich een heel
klein nietig tafeltje staan, zoo iets ter groots
van een bloemtafeltje voor een enkele pot. Een
kamer is tot kapel ingericht, waarin onze Hei
land woont. Het altaar is de armoe zelf; op den
schoorsteenmantel ligt een kistdeksel en over
deze is een kleed uitgespreid. Arme Heiland!
In de bovenverdieping zijn de woningen der
professoren. Men kan nu niet precies zeggen,
dat ze rijk en aangenaam ingericht zijn: vier
muren, een bed, een tafel en een stoel. Dat is
echter ook alles. De werktafel van den profes
sor in de sociologie bestaat- uit een reiskoffer,
met een schraag erop. In de vroegere badka
mer zetelt het bestuur der Technische Hooge-
school. Tegelijk woont en arbeidt daar de pro
fessor in de godsdienstwetenschap. Op de ven
sterbank staan eenige hoeken. Vier daarvan
vormen de vak-„boekerij" van den genoemden
pater.
In eenige andere kamers wonen, werken en
slapen vier studenten. De twee anderen huizen
in een kamer onder het dak. Gedurende mijn
eigen studietijd heb ik werkelijk veel „studen-
tenkasten" gezien, doch in geen een was het
zoo eng en armelijk als hier in Luik bij de
„rijke" Spaansche Jesuietenpaters en hun stu
denten.
Om nu niets te verheimelijken moet ik ook
van de logeerkamers vertellen. Het valt niet te
ontkennen, dat er een voorhanden is. Op den
zolder nl. is naast de kamer een ietwat bree-
dere gang; deze werd door een gordijn afge
scheiden ©n daarin werd een bed geplaatst. Is
dat luxe
Delen we eindelijk nog in den kelder af-
Waarom eigenlijk? Nu ja, daar is immers ook
van alles t© zien. Hier is zoo waarlijk de „eet
zaal voor de professoren en de zes studenten.
Oogenschijnlijk was het voorheen de bergplaats
voor brandhout, want de open kolenkelder is
er vlak naast.
Wat ik tot nog toe aan „rijkdommen" gezien
heb, heeft mij diep geschokt. Echter ik ervoer
nog meer. Alles wat het Instituut in Spanje be
zat, is verloren. Het vermogen der paters werd
door de regeering in beslag genomen. Ondanks
dat lieten zich leeraren en studenten niet ont
moedigen. Tachtig studenten trokken vrijwillig
mede in verbanning, om bij de door hen zoo
hoog geschatte Jesuietenprofessoren hun stu
dies te beëindigen. Allen wonen privaat, buiten
de zes bovengenoemden. Dezen zijn daartoe we
gens geldelijke redenen niet in staat. Nu bedelt
pater rector voor hen om hen te kunnen onder
houden.
De practische lessen der studenten worden
ln de zich in Luik bevindende Technische Hoo-
geschool der Belgische Jesuieten gegeven. Ook
eenige fabrieken hebben hun eigen laboratoria
beschikbaar gesteld, hetwelk zeer gewaardeerd
wordt. Trots de ongunstige omstandigheden
wordt met de vlijt der bijen gewerkt en de
professoren geven ook verder een groot tech
nisch tijdschrift in den ouden omvang en on
veranderde uitvoering uit.
De „Evangelische Bond" Berlijn berichtte op
14 Februari 1932 met huivering van een „slot"
Marneffe hij Huy,. dat de Jesuieten in bezit
zouden hebben gekregen. Alzoo: op naar het
slot Marneffe. Per trein reist men het beste tot
Huccorgne en dan verder te voet om in 30 mi
nuten het bewuste slot te bereiken. De omge
ving is prachtig. Een schitterend Pinksteruit
stapje. Na ongeveer 2 tot 3 kilometer ziet men
recht van de heerbaan 'n door dichte bosschen
omgeven park. Langs een breede poort kan
men het betreden. Tusschen de boomen ziet
men or .ten achtergrond een slot, voor hetwelk
zich een van voorjaarsbloemen overvulde weide
uitstrekt.
Waarlijk prachtig! Echter, hoe dichter men
bijkomt, des te meer verandert het beeld. Twee
aangebouwde vleugels geve-n thans het geheel
een bijna fabriekachtig uiterlijk. Met het
„slot" loopt het dus nogal los. Intusschen, hoo-
reu we zijn geschiedenis:
Marneffe was een slot. Zoo om het jaar 1902
kwam het in 't bezit van Fransehe Jesuieten,
die het door de reeds vermelde aanbouwsels, in
een school veranderden. Toen na den oorlog de
Jesuieten naar Frankrijk terugkeerden, ver
kochten zij de gebouwen aan den Belgischen
Staat. Deze maakte er eerst een soort kadetten-
school van. In 1927 had een nieuwe verandering
plaats. Het „slot" Marneffe zou een herstel
lingsoord voor post- en telegraafbeambten (of
arbeiders?) worden. Niemand kwam echter.
Zoo werd het slot nu in 1932 voor twee jaar
aan de Spaansche Jesuieten verhuurd. De vele
aanwezige tweepersoons-bedden, wiegen en lig
stoelen moest de Orde voor een half millioen
Belgische francs of 35.000 gulden koopen, om
deze zelf als onbruikbaar voor hun doel direct
weer van de hand te doen. Verder stond het
huis volkomen leeg eu was reeds tamelijk ver
onderkomen.
Bij hun aankomst en lm de eerste veertien
dagea moesten de verdreven Jesuieten op den
grond slapen. Door de inspanning der over-
tilde reis, de nieuwe, ongewone weergesteld
heid, het niet voldoende onderdak en de veol
te geringe verwarming 8 graden onder nul
in de woonvertrekken werden in de eerste
maand 180 Jesuieten door griep aangetast.
Het moet een aangrijpende aanblik geweest
zijn, toen dezen zieken dagelijks de H. Commu
nie gebracht werd. De priester, die het Aller
heiligste droeg, moest hij het toereiken van het
H. Sacrament zelf steeds op den bodem neer
knielen, om het Brood des levens te kunnen
wegschenken. In het geheel zijn nu 340 profes
soren ea scholastieken (filosofie en theologie
studeerende ordesleden) in het „slot" onderge
bracht. Slechts 47 van hen wonen in een afzon
derlijke kamer. De anderen slapen steeds met
meerderen op één kamer. Dat beteekent, dat
zij daa-r niet alleen slapen doch daar ook stu-
deeren. Er wonen er 52 onder het dak. Kilte
en koude is daar onverdraaglijk. En hier moe
ten de arme studenten der Orde ook nog het
hoofd vol wijsheid pompen. Anderen leven en
werken in gangen, die door gordijnen in kleine
afdeeUngen zijn verdeeld.
De goede broeders zorgem met toewijding
voor de inrichting der vertrekken. Eenvoudige
tafels, banken en stoelen timmerden zij zoo
als de soldaten die aan 't front onder den oor
log kenden In elkaar. De vensters werden
in orde gebracht en de verwarming hersteld.
Zij waren juist bezig met de inrichting van
een waschhuis. Wasschen laten Is te duur en
men moet sparen waar men kan.
„TIDENS TEGN".
„En dan nog één voornaam punt, mijne
lieeren: laat ons toch vooral onze uitge
sproken individualiteit bewaren
Welvaart en monniken
HOE KWALITEIT VERKREGEN WERD
De Champagne viert feest en het is wel haar
beurt, nadat zij 250 jaren lang anderen heeft
doen feesten.
Sinds Zondag zijn de feesten aangevangen en
hebben de wijnbouwers de staven van St. Vin
cent, hun beschermheilige, voor den dag ge
haald, trekken processie-ge wijs door de wijn
gaarden, die al vol belofte zijn en leiden de
jeugd naar de feestwei voor de rondedansen
om den meiboom. Der traditie getrouw ving
voor. gansch de streek het feest aan met een
plechtig gecelebreerde H. Mis in de oude abdij
kerk van Hautvilliers, dat onbetwistbaar de ba
kermat geweest is van de pure champagne. Alle
confrérieën van het land van Champagne wa
ren die komen bijwonen en in dat antieke kader
van de puinen der abdij, te midden der golven
de wijngaarden, heeft mgr. Drouin hun van
den vermaarden benedictijn Dom Perignon
verteld, en van Sint-Vincent, wiens beeld in de
bekende Reimscbe kelders op het proeven toe
ziet.
Dom Pérignon verdient eenmaal een plaats
naast St. Vincent te krijgen, zoo hij die nog
niet mocht hebben. Nimmer heeft de wijnheili-
ge trouwer discipel gevonden. Op hoogen leef
tijd blind geworden, een kwaal die gewoonlijk
den smaak vernietigt, was het dezen benedic
tijn voldoende de druiven te proeven om vast
te stellen wat tien jaar later de champagne
zou zijn.
Dom Pérignon, die de wijngaarden en de kel
ders der vermaarde abdij had te besturen, was
3 Juli 1658 geprofest; hij muntte onder zijn
medebroeders al aanstonds uit door zijn innige
vroomheid, breed verstand en uitgebreide ken
nis, maar toch wel in het bijzonder door zijn
naastenliefde.
Dom Pérignon was toen twintig jaren oud.
Hij was van Saint Menehould gekomen waar de
wijn nog zeer goed was en hij zag zich aan
stonds met de exploitatie der wijnbergen van
de abdij belast, dus ook met de zorg over de
kelders. Dat wijnbezlt van de abdij was wel
licht het rijkste dat er te vinden was. De abdij
was toen al meer dan 1000 jaren oud. Ver
woest tijdens de Noormannen, had de abdij de
bescherming van den H. Stoel verkregen, die
ook de middelen verschaft had om de abdij
weer op te bouwen. Het portaal van de over
gebleven abdijkerk dateert uit dien tijd. Ook
tijdens den 100-jarigen oorlog werd de abdij
verwoest, maar andermaal verrees zij uit haar
asch, want 't heele land droeg bij aan het her
stel van de abdij, onder wier weldaden zich de
gouden Iandwijn bevond. En toen in 1562 de
calvinisten andermaal de abdij plunderden en
in brand staken, duurde de afwezigheid der
monniken wel wat langer, maar Catherina de
Médicis deed hen terugkomen en de abdij her
bouwen
Helaas, de revolutie verdreef de monniken
voor goed. Toen zij den 27sten Mei 1791 de abdij
verlieten, werd deze aan de verwaarloozing
overgeleverd en het duurde niet lang of zij was
een ruïne.
Maar aan heel het gebied van Champagne
was een ongekende welvaart gegeven en het
werk der monniken Is gebleven.
Die welvaartbron is door dom Pérignon aan
geboord. Hij was een voortreffelijk econoom,
die het wijngebied van de abdij, dat honderden
hectaren bedroeg, belangrijk uitbreidde en de
wijnproductie met 100 pet. wist op te voeren.
Hij liet diepe kelders in den krijtbodem graven,
verbeterde de wijnpersen, en weldra werd van
hem verteld dat nooit een wijnbouwer bekwa
mer was geweest in de bereiding van den wijn.
De wijn van de abdij kreeg een wereldver
maardheid, voorzag de tafels van kerkvorsten
en koningen, maar de wijn is een levende
drank, die gevoelig is voor al wat de natuur
ook het menschdom aandoet.
Niet iedere oogst gaf een voortreffelijken wijn
en toch werd die steeds gevraagd. Is het daar
om waar dat dom Pérignon de champagne ont
dekt heeft? Dat wil zeggen de mousseerende
wijn, zooals wij dien kennen? Die voorstelling
is te naief en doet trouwens dom Pérignon te
kort. Ook vóór hem kende men den moussee
renden wijn. Maar wat de verdienste van Dom
Pérignon is, kan als volgt uiteen gezet. Wijnen,
die van een kalkbodem komen, hebben het
eigenaardige opnieuw te gisten in het voorjaar
als buiten de wijngaard in bloei komt. Men
noemt dat gisten de sapvorming van den wijn.
Men wist heel goed, dat, als men den wijn op
dat oogenblik drinkt, de wijn veel meer frisch-
heid heeft. Hij kwam op het denkbeeld, om dat
lichte schuimen te gebruiken om een wijn lich
ter en aangenamer te maken. En hij zocht naar
het middel om dat schuimen kunstmatig te
vermeerderen. Na lange onderzoekingen vond
hij dat middel in de toevoeging van suiker, tot
wanhoop van zijn abt, die de eene flesch na de
andere zag springen. Door de flesschen te ver-
sterkeu hield hij zijn champagne in bedwang
en kon hij de suiker geheel door den wijn doen
verwerken. Maar dit mousseerend maken was
maar één kant van de verbetering.
Aangezien de abdij haar pachten en belas
tingen slechts in natura kon heffen, ontving
Dom Pérignon druiven van allerlei klimaat,
waaronder beste en minderwaardige. De wijn
was daardoor van uiteenloopende kwaliteit, en
om nu toch een goede kwaliteit te krijgen,
mengde Dom Pérignon de verschillende cuvees.
Hij stelde zorgvuldig de dosages vast en kwam
daarbij tot de ontdekking, dat zijn wijn belang
rijk verbeterde door de bijvoeging van min
stens drie wijnsoorten. Hij „huwde" de wijnen
van verschillende wijngaarden en het resultaat
was zoodanig, dat sindsdien algemeen die ver
snijding wordt toegepast en ieder goed cham
pagne-huis wijngaarden heeft in ten minste
drie wijngebieden van champagne. Het ideaal
van champagne was daarmee gevonden.
De derde uitvinding was de kurk; en men
moet een wijnliefhebber zijn om te weten wat
een rol de kurk speelt. Nu zal Dom Pérignon
wel niet de uitvinder van de kurk zijn ge
weest, maar in elk geval heeft zijn methode
een speciale kurk noodig gemaakt en moest ze
ker de oude afsluiting (in olie gedoopt vlas of
hennepvezel) verlaten worden.
Dom Pérignon heeft dus aan de wijnbouwers
van Champagne den weg gewezen en het is dan
Verwacht wordt:
Zwakke tot matigen, Westelijke tot Zuid-
Westelijken wind, zwaar bewolkt met tijdelijke
opklaringen, weinig of geen regen, iets warmee
3 Juli: Diergaarde, middagconcert, Rott.
Solisten-ensemble.
5 Juli: Diergaarde, avondconcert Harm,
Ork. Rott. Philh. Gen.
Dagelijks: Arena, Oranje-Hein (Bouber-
Gezelsohap), 2)4 en 8% uur, Zondag ook 5
uur (voor volwassenen).
Bioscopen: goedgekeurde programma's
tot en met Donderdag 7 Juli in: Grand Théatre
Liebeskommando (voor volwassenen)Luxor,
Nooit meer liefde (voor volw.); Olympia,
Tom's wraak (voor volw.)Ooster-Theater, De
rebel van 1812 (voor volw.); Roxy, Onder
Alva's bewind, (voor volw.)
Tentoonstellingen: Alg.
Kunsthandel, Visschersdijk 111, portretten ea
schilderijen van prof. Walther Illner (tot
Juli). i
lederen Maandagavond repetitie Harmonie-
gezelschap St. Ambrosius. R. K_ Volksbond,
8 uur. Aanmelding nieuwe leden. Instrumenten
beschikbaar.
lederen Maandagavond van 9 tot half 11
repetitie van het gemengd koor van den K, K,
Gorzen in het Parochiehuis.
lederen Dinsdagavond van 67 uur repetltia
van het kinderkoor van den K. K. Gorzen ia
het Parochiehuis.
lederen Woensdag bestuursvergadering R. K,
MetaaJbewerkersbond „St. Eloy", Gebouw R. K.
Volksbond.
lederen Woensdagavond half 9 verplicht*
bijeenkomst St. Jos. Gezellen Schiedam L Var-
eentgingsgebouw Lange Haven 70. Conferentl*
nver: Populair Godsdienstige Onderwerpen,
door den praeses.
lederen Woensdag om half 9 bestuurs
vergadering van het afdeelingsbestuur van den
Ned. R. K. Volksbond.
lederen Woensdagavond om half 9 repetitie
„Schiedams Mannenkoor" (dirigent Paul V. <L
Putten). Groote zaai van den R. K. Volksbond.
lederen Donderdag om 8 uur repetitie R, K.
Gemengde Tooneelvereentging „Alberdlngk
Thijm". Gebouw R. K. Volksbond.
lederen Donderdagavond van 810 uur
repetitie Polyhymnia R. K. Volksbond.
lederen Vrijdagavond van half 9 tot hall 11
repetitie Koninkl. Zangvereeniglng Schiedam'*
Mannenkoor „Orpheus" onder leiding van Ed.
Flipse. Gebouw R. K. Volksbond.
lederen tweeden Vrijdag der maand bestuurs
vergadering van de afd. Schiedam van den
Ned. R. K. Bond van Overheidspersoneel „SC
Paulus". Tusschen 8 en 8.30 „klachten" voor
de leden.
lederen Zaterdagavond; Ned. R. K. Bond
van Houtbewekers, Meubelmakers, Behangen
en aanverwante vakken „St. Antonius". Van
half 8 tot half 9 zitting van het bestuur,
Gelegenheid tot aanmelding van leden.
Zondag 10 Juli 1
Feestvergadering ter gelegenheid van het
40-jarig beetaansfeest der afd. Schiedam van
den Ned. R. K. Volkshond. Spreker: pastoor
Möller. Medewerking van St. Ambrosius en
Alb. Thym. Aanvang 8 uur.
ook niet te verwonderen dat menig standbeeld
van den weldadigen benedictijn werd opgericht.
Maar juist te Hautvilliers ontbrak zijn beeltenis
en daarom heeft de geheele Champagnestreek
hem thans recht doen wedervaren en werd gis
teren bij de puinen der abdij, boven de kelders,
die hij vermaard heeft gemaakt, zijn standbeeld
onthuld. En de jeugd der wijngaarden zal daar
omheen ln een reidans jubelen.
Maar die jeugd niet alleen. Ook de groote
champagne-vrienden. En alleen uit Engeland
zijn er honderd per vliegtuig gekomen.
HAUTVILLIERS, 28 Juli. V
over Bezorging of over
incasseering van abon
nementsgelden gelieve u
recht st reeks
te richten aan de
ADM I NISTRATIE
