m
p!
1
DE INTERN.
AAN
FINANCIEELE STEUN
OOSTENRIJK.
KATHOLIEKE FILMACTIE
IN BELGIE.
m
I
m*SE 2?
DE „ANSCHLUSS" EN HET GENEEFSCHE
PROTOCOL, j
HET ACCOORD VAN
VERTROUWEN.
DINSDAG 26 JULI 1932
IN 'T VOETSPOOR VAN CHRISTUS
IN PALESTINA.
Z. H. EXC. MGR. MATHIAS
BRANS o. m. cap.
Belangrijke oudheidkundige
ontdekkingen in het
H. Land.
Zijn rusteloos werken stichtte een
bloeiend Missiegebied.
m
VOOR GROOTE BESLISSINGEN
EEN KATHOLIEKE HERINNERINGS
DAG.
„COHESION DISCIPLINEE INTER.
NATIONALE".
DUITSCHLAND TOT TOETREDEN
BEREID.
b: HOUDT DEN GOEDEN KOERS
PLAATST REGELMATIG
Bij het Bijbelsch Instituut te Rome komen
thans geregeld rapporten en berichten binnen
over de opgravingen die door de verschillende
•Wetenschappelijke expedities worden verricht
Daar doemt weer een grijs verleden "voor ons
op, dat de aahdacht der geheele wereld ge
spannen houdt. Zooals altijd brengt het door
zoeken van dezen heiligen grond ook thans
weer een geweldig enthousiasme en tevens een
eerbiedwaardige ontroering teweeg.
De Bijbelsche schatgravers hebben niet al
tijd evenveel succes: er zijn expedities die
maanden en maanden werken .zonder iets te
vinden; anderen daarentegen zien reeds hoe
hij de eerste houweelsiagen uit het hart dei-
aarde, een rijke buit, een geheel nieuwe toe
komst voor hun oogen oprijst.
Thans is de expeditie van de „Görres Gesell-
schaft" te Jerusalem in enkele maanden tijd,
er in geslaagd om buitengewoon belangrijke
ontdekkingen te doen op drie verschillende
pünten van de Tabgan-zone, ten Weeten van
het meer van Geneeareth, niet ver van
Capharnaum.
Deze expeditie stond onder leiding van pater
dr. A. E. Mader, directeur van de Oostersche
afdeeltng van de Görres Gesellsohaft, daarbij
bijgestaan door dr. Schelder en pater Kop
pel S.J.
Het groote plein voor den ingang van de
Basiliek van Christus geboorte te Bethlehem
verkeerde sinds geruimen
Met de benoeming van Z. H. Exc. Mgr. Ma-
thias Brans tot Apostolisch Vicaris van Pa-
dang, is het aantal der Indische Kerkvorsten
vermeerderd met een stillen, energieken en
harden werker. Beter kan men Mgr. Brans niet
karakteriseeren. Stil. rustig, kalm, bezadigd en
vriendelijk is geheel
zijn optreden, maar te
vens is hij een werker,
die de hitte van den
dag niet schroomt en
zich aan de hem opge
dragen taak wijdt met
al zijn krachten, met
volle toewijding en on
verflauwde volharding,
waarvoor hij de kracht
vindt in zijn diep reli
gieus leven. Zóó kende
men dezen rijk begaaf
den Capucljrpater van
af zijn priesterwijding.
Zóó was hij in het eer
ste tiental 'priesterja
ren, toen hij als Lector
aan zijn jonge mede-
Mar Mathias Brans, broeders de H. Schrift
onderwees. Zóó was hij
in de verantwoordelijke bedieningen, welke hij
in de Orde bekleedde. In de moeilijke oorlogs
jaren bestuurde hij wijs en krachtig de groote
communiteiten van de studiehuizen der Capu-
„iinon te 's-Bosch en Helmond en vond zijn
toestand. Door let .l.clt. tree, n let pta- M„0TO" ™e ^en "len," e Semal-
op den langen duur zoodanig uitge- zoo "u ,-k.
i. arin<rpnd keliik tot hem naderen konden. Van den rijm
dat een grondige herziening dringend kem^io buiten
Waar het groote conflict, tusschen Pruisen en rijksregeering behandeld werd tijdens
de zitting van het staatsgerechtshof te Leipzig. Dr. Rumke (op den voorzitters-
zetel) presideerde de zitting.
veisel
sleten HH ^1 _H
noodig was. Maar zooals het gewoonlijk gaat
met alle heiligdommen die vaak van eigenaar
veranderen, was het ook in Bethlehem niet
gemakkelijk een overeenkomst te treffen
tusschen de Latijnen, Grieken en Armeniërs
(aan wie de bewaking van de Basiliek is toe
vertrouwd), om de noodige herstellingswer
ken te laten uitvoeren. Tenslotte is men e
toch eens geworden en het gouvernement nee
zich belast met de uitvoering van de w er
zaamheden, die op naam en voor Te em"-~
van de drie 'bovengenoemde bevolkingsgr
pen werden verricht.
Van begin af aan werden er belangrijke ou
dom van zijn hart genoten ook velen
de Orde, voor wie hij een steun en een raads
man was in den biechtstoel en elders, en tot
hooger leven opvoerde.
Een stille werker bleef Mgr. ook in de mis
sie. Op de statie van Tandjong Sakti, in het
binnenland van Benkoelen, zette hij zijn eer
ste schreden in het missieleven. Heel eenvou
dig ging hij eerst Maleisch leeren en zich be
kwamen hoewel onbewust voor de groot-
sche taak, welke de VoozienigbeW voor hem
had weggelegd. Lang bleef h'«j <faar nfet ver
borgen. De Missie verloor geheel onverwacht
haar Apostolisehen Prefect. Mgr. Liberatus
door DR. FUNDER,
Hoofdredacteur van de „Reichspost".
heidkundige vondsten gedaan die door de des- clutS; dte 23 ApTil met een stoomschip van
kundigen beschouwd werden als het overblijf- Riei,eeck van Padang was vertrokken, om in de
sel van een zuilengang uit het Byzantijnsche Lampongsche districten het H. Vormsen te
tijdperk. Deze zuilengang bevond zich juist
tegenover den groeten hoofdingang van de
kerk van Christus geboorte.
De opgravingen die thans worden voort-
gezet, worden met nauwgezette belangstelling
gevolgd dóór de Archeologen van het Heilig
Land: zij hopen dat men nog andere over-
büjfselen zal kunnen ontdekken van primitie
ve bouwwerken die vroeger het voorplein van
deze beroemde basiliek moeten hebben ver
sierd
gaan toedienen, vond men overleden in de hut
van het schip. Pater Mathias was teo nlO maan
den in de Missie-
De H Congregatie tot Voortplanting des Ge-
loofs benoemde hem bij decreet van 20 Juli
1921 tot Apostolisch Prefect van de toenma
lige uitgestrekte Apost. Prefectuur van Sumatra
en omringende eilanden. Met onverdroten ijver
toog hij aan het werk en bouwde systematisch
zijn Missie uit. Thans na twaalf jaar getuigt
ieder ingewijde van het zegenrijk bestuur van
Niet alleen de ontdekkingen zijn van groote jy Exc. Onnoemelijk veel heeft hij tot stand
waarde voor Palestina, maar ook de oude over- gebracht. zijn zorg whs om voor een intenser
leveringen die daarop betrekking hebben en bewerklng
aan de uitgebreide Prefectuur van
die in °den loop der eeuwen onafgebroken en gumatra een nieuwe kerkelijke indeeling te
'WWAfliw werden bewaard. doen beiiorgen. z. H. Paus Pius XI bracht deze
Sinds de eerste eeuwen dér kerk hebben tot stand eri bij Apostolische Breve van 27 De-
de c' ristenen steeds de Jordaan (waar volgens cember 1923 werd ze in driën gesplitst. Het
het Kvaögêlieverliaal de Messias uit de handen Zuidelijk deel van Sumatra werd een zelfstan-
van Joannes den Dooper het doopsel ontving) dige "«■'"■ni.u vdn Benkoelen eh aan de
met "een bijzondere vereering omgéven. De
overlevering heeft het tooneel van deze god
delijke handeling geplaatst in een bepaald
deze rivier, niet ver van Jericho
Een grootsche missietentoonstelling
te Wtenen.
punt van
En ieder jaar komen duizenden pelgrims zich
baden in het aldus geheiligde water.
Maar tot op heden hadden alleen de Grieken
Prefectuur vhn Benkoelen eh aan
Priesters van het H. Hart toevertrouwd. Banka
en Billiton met den Riouwarchipel werd even
eens een op zich staande Prefectuur en toege
wezen aan de Sociëteit der H. H. Harten. Mgr.
Brans behield nog onder den naam van Apost.
Prefectuur van Padang het Noordelijk deel van
Sumatra, n.l. de Residenties van Atjeh, Suma-
bet voorrecht om op den oever der rivier een tra's Oostkust, Tapanoeli, Sumatra's Westkust
stuk grond te mogen bezitten. met de daarbij behoorende kleinere eilanden,
1 en het district Indragiri. Dank zijne bemoei
ingen wist hij voor zijn Prefectuur, waar de
Zusters van Tilburg en de Franciscanessen van
Dongen reeds werkzaam waren, te bekomen bij
de Fraters van de Congr. van O. L. Vrouw van
Barmhartigheid uit Tilburg, de Zusters Fran
ciscanessen van Bennebroek en Aerdenhout,
de Zusters van Schijndel, van S. Eliabeth van
Breda, en van St. Joseph van Amersfoort. Wel
overwogen breidde hij zijn Missie uit. De sta
ties van Tandjong Sakti en Sambong
had hij aan andere krachten overgelaten,
maar in zijn Prefectuur koos hij de juis
te punten voor nieuwe posten. Thans hebben
Padang, Padang Belantoeng, Sawah Loento,
Pajakoembo, Fort de Koek, Padang, Pandjang,
Sibolga, Koeta Radja, Medan, Medan Boelan-
weg, Petissah, Tandjong Balai, Bagan si Api
Api, Pematang Siangtar alle hun vaste herders,
die ook nog vaak dienstreizen ondernemen
ndar andere plaatsen. Op de meeste dier Vaste
staties staan Fraters of Zusters de Missionaris
sen ter zijde. Het werk strekt zich uit over
Europeanen, Chineezen, Batakkers en Tamoels.
Zooals vanzelf spreekt, werd door den Aposto
lisehen Prefect de volle aandacht aan de scho
len geschonken. Europeesche, Chlneesche, Hol-
landsch-Chineesche, Engelsch-Chineesche, Mulo,
Fröbelscholen, in- en externaten zijn krachtig
Na langdurige onderhandelingen met het
gouvernement hebben thans ooe o le
ken en de Armeniërs een stuk grond gekregen
langs den Jordaan, op de plaats waar C nstus
gedoopt werd. De paters FranciscanenJrebben
dezer dagen bezit genomen van he g
voor de Katholieke Kerk bestemd is, het ligt
in hun bedoeling om er zoo spoedig -
een klein kerkje te bouwen, waar de p
kunnen komen om er gedurende de i
plechtigheden de groote gebeurten ss
overwegen waarmee het openbare leren
den Messias een aanvang nam.
Onder de oudheidkundige ontdekkingen
door de Görres Gesellschaft werden ge aan
moeten we ook nog de vondsten vermelden in
de ruïnes van de Basiliek van de Vermenigvul
diging der brooden. Deze basiliek wordt door
de deskundigen beschouwd als de oudste
Christen tempel vah Galilaea.
In deze basiliek bevond zich in het midden
onder het hoofdaltaar, de beroemde steen
waarop Jesus de vijf brooden en de twee vis-
echen legde alvorens Hij het schitterend won
der verrichtte.
Men heeft daar heel fijn en prachtig mozaiek
werk gevonden (dat waarschijnlijk uit de vijf
de of zesde eeuw dateert) en dat een getuige
nis aflegt voor de plek waar volgens de overle- I U gesteund en opgericht, instellingen
vering het mirakel heeft plaats gehad. Schil- - - - M1-i -*—■ - - -
derwerken in denzelfden stijl sieren het pla-
veisel van het middenschip en de kruisgale-
rijen. Deze schilderstukken zijn buitengewoon
fijn artistiek uitgevoerd en overtreffen alle
dergelijk werk dat in de andere oude kerken
•van Palestina wordt aangetroffen: ze bevatten
een v, elderlge ornamentiek die ontleend is aan
bloemen en planten die in die streek gevonden
worden.
De Palestina-kenners hebben zich vaak de
vraag gesteld: waar bevond zich het Praeto-
rium van Pilatus? De meesten van hen dach
ten dat het doodvonnis van Christus door den
Romeinschen Landvoogd werd uitgesproken in
den burcht Antonia, die zich bevond in den
Noord-Westelijken hoek van het voorplein
van den tempel. Anderen daarentegen waren
van meening dat het proces en de veroordee
ling van den Messias hebben plaats gehad in
het paleis van Herodes, bij de poort van Jaffa,
op de plek waar zich thans de Citadel of de
Toren van David bevindt.
Het praetorium van Pilatus te Jerusalem
bevat niet alleen het tooneel waar de godde
lijke tragedie van het kruis begon, maar het
houdt ook het vraagstuk besloten waar bet
begin is van den Kruisweg die Christus be
gaan heeft om Golgotha te bereiken: bijge
volg blijft het een probleem waar de eerste
Statie moet zijn van de Kruisprocessie die nog
iederen "Vrijdag langs de straten van de Hei.
lige stad gehouden wordt.
De jongste onderzoekingen, onder leiding
van pater Vlncentius, professor aan het
Fransch Bijbelsch Instituut voor Archeologie
te Jerusalem, hebben op de meest betrouw
bare wijze bewezen dat de „Lithostrato's" of
geplaveide binnenplaats, in 't Hebreeuwsch
„Gabbatha" genaamd, waar volgens het Evan
gelie het doodvonnis tegen den Verlosser werd
uitgesproken, gelegen was binnen de omhei
ning van den burcht Antonia, die van den
Noord-Westelijken hoek van het voorplein den
tempel van het uitverkoren volk beheerschte,
terwijl een Turksche kazerné is opgericht op
Ca plaats van den burcht Antonia.
van liefdadigheid ontbreken niet. Weeshuizen
en ziekenhuizen warden er aangetroffen. Over
tuigd van den heilzamen invloed van de pers,
kreeg de Missie ook haar katholiek orgaan.
Hii durfde het aan, om een katholiek maand
blad te laten verschijnen, dat onder den naam
van „Veritas" maandelijks zijn goed werk ver-
Tl De cijfers van 1930, geven een duidelijk be
wifs van den missiearbeid in de Padangsche
Missie. 22 Paters en 5 Broeders van de Capu-
cijnerorde staan op het miss eve ld met 21
Fraters, 110 Zusters en 71 catech
hoofdstaties en 12 ^'staties en In 60 catechu
menaten wordt gewerkt. 1664 u katho-
4765 inlanders vormen het totaal 64_
lieken, waarbij nog 883 catechumenen komen.
480 Doopsels en 410 VoTmselS werden toege^
diend, 132000 H. H. Communiën uitgedeeld
73 huwelijken gesloten. In 27 lagere scho
ontvangen 4011 leerlingen onderwijs en in t
hoogere 99. 128 Wèezen zijn in twee weeshui
zen opgenomen. Een groot ziekenhuis te t
bedden. Twee seminaristen bereiden zich tot
het H. Priesterschap voor.
Dat alles zijn voor een groot deel de vruch
ten van den rusteloozen werker, Z. H. Exc,
Mgr. Mathias.
Moge het aan Z. H. Exc. gegeven zijn, om
zijn Missie waar nog circa 300.000 gedoopte
niet-katholieken, 370.000 Mahomedanen en
400.000 heidenen wonen, ter eere Gods tot nog
nog hoogeren bloei te brengen,
GEZANT MELLON
Reuter meldt uit Washington, dat in offi-
cieele kringen aldaar de berichten over het
aftreden van den Aimerikaansohen gezant te
Londen, Mel'lon, worden tegengesproken. Mel
lon is evenals de Amerikaansobe gezanten te
Parijs en te Beriijn naar Washington ontbo
den om over den. toestand in Europa rapport
uit te brengen,
Terwijl de oogen der wereld op de belang
rijke besprekingen tusschen Ffankrijk en
Duitschland te Lausanne gericht waren, ls ln
de schoone stad aan het meer van Genêve een
ze-er gewichtige beslissing genomen omtrent het
lot van Oostenrijk.
De onderhandelingen nopens een leening,
welke Oostenrijk reeds tijdens de zitting van
den volkenbondsraad te Genêve gevoerd had,
zijn te Lausanne trots alle politieke en econo
mische moeilijkheden, waarmede men telkens
opnieuw weer te kampen had, t-bt een gelukkig
einde gebracht.
Met de door deze credietactie aan het land
toegezegde 300 millioen zal men er in slagen,
aan dé Oostenrijksche valuta de voorgeschreven
dekking te geven, den onderbroken rentedienst
voor de buitenlandsche leeningen weer te her
vatten en het handelsverkeer tenminste gedeel
telijk te ontdoen van de remmen welke hot
staats-deViesenbeheer zich genoodzaakt zag aan
te brengen.
Ongetwijfeld hebben degenen gelijk, die In
deze leeningsactie geen duurzame verbetering
zien van den benarden toestand, waarin Oos
tenrijk verkeert, maar zoo werd zij door de
verantwoordelijke staatslieden dan ook niet op
gevat.
De taak, waarvoor de vertegenwoordigers
van Oostenrijk zich gesteld Zagen, was een
rustpauze te scheppen, waarin de reorganisatie
van de handelspolitiek van Midden-Europa,
waarvoor de zoo hoopvolle aanloop in de pre-
fer-entievoorstellen der mogendheden reeds ge
geven is, voltrokken worden kan. Dit is het
eigenlijke probleem, dat niet alleen Oostenrijk
betreft, maar alle noodlijdende staten van het
Donaugebied, waarbij zich sinds een jaar ook
Tsjecho-Slowakije met een zich van maand tot
maand verscherpende economische crisis heeft
aangesloten.
De zoo juist verschenen Oostenrijksche han
delsstatistiek is karakteristiek voor den toe
stand van alle Donaulanden, voor iederen staat
afzonderlijk des te drukkender, naarmate hij
eenzijdiger den landbouw beoefent.
Terwijl ln de eerste vijf maanden van het
voorjaar, waarin reeds een aanzienlijke ver
mindering van den Oostenrijkschen buitenland-
schen handel merkbaar was, de invoer naar
Oostenrijk nog 910.149.000 Schilling bedroeg, is
deze in denzelfden tijd van dit jaar tot
640.608.000 Schilling verminderd en de Oos
tenrijksche uitvoer zelfs van 555.308.000 tot
325.297.000.
Het verlies, dat de importstaten uit hun han
del met Oostenrijk lijden, zal dit jaar vermoe
delijk ruim een half milliard Schilling bedra
gen,
Zelfs de feitelijk niet noemenswaarde invoer
van Nederland, waarvan de voornaamste im
portartikelen uit koloniale waren, groenten:
technische vetten en oliën, wolartikelen en
electrische machines bestaan, producten, die
in Oostenrijk zelf niet te vervaardigen zijn, ls
aanmerkelijk achteruitgegaan en is in de eer
ste vijf maanden tot 6.818.000 Schilling geslon
ken.
Het omverwerpen van de handelspolitieke
barrières en tolgrenzen is en blijft het ge
wichtigste werk voor den wederopbouw van
geheel Midden-Europa, bij welks economische
vernieuwing alle bandeldrij venden van het con
tinent min of meer belang hebben. Dat ter
voorbereiding van dit werk de baan ls vrij ge
maakt, is de beteekenis van de leeningsactie
voor Oostenrijk, waaraan ook Nederland op een
door bet Oostenrijksche volk en zijn regeering
dankbaar erkende wijze deelneemt. Steeds weer
opnieuw trouwens blijkt, hoe ontzaglijk veel
Nederland voor den wederopbouw van den Oos
tenrijkschen staat gedaan heeft en nog doet.
In dit verband zij vooral de naam genoemd
van Van Hengel, den raadsman der Oosten
rijksche Kredi.tanstalt, die met eenzelfde ener
gie en rechtvaardigheidszin de belangen van
Oostenrijk en die van de crediteurs van het
in nood geraakte bankinstituut verdedigt.
Allah, die de rol van Van Hengel bij de tot
dusver gevoerde moeilijke onderhandelingen,
welke binnenkort te Londen voortgezet zullen
worden, kennen zijn eensgezind in de erken
ning van de onpartijdigheid en de geweldige
prestaties van dezen man.
In de pers is veel gesproken van de verplich
tingen, welke Oostenrijk voor de nieuwe cre-
dietverleening moet aangaaii.
De formule, waarop men .iet eens geworden
is, is die van het protocol van Genêve, waar
mede de onder de regeenng van prelaat dr.
Seipel tien jaar geleden tot stand ge omen vol-
kenbondsleening verbonden wer-cl. n nc ee
opzicht beteekent dit de verpanding c er ane-
ven en inkomsten van het Oostenrijkse e a-
baksmonopolie voor den rentedienst en in po
litiek opzicht de verplichting, om zonder toe
stemming van den volkenbond geen handeling
te stellen, die de politieke onafhankelijkheid
De natlonaal-sociallstlsche en groot-Dultsche
critiek opper: hst bezwaar, dat Oostenrijk hier
mede opnieuw „deemoedig afstand heeft ge
daan" van den „Anschluss" met Duitschland,
waardoor deze verbintanis van het in 1942 af-
loopende volkenbondsfljct van 1922 met 10
jaar wordt verlengd.
Afgezien van het feit, dat het volgens de
nieuwe overeenkomst Oostenrijk vrijstaat, de
hem thans verstrekte 300 millioen-leening ook
op een vroegeren termijn terug te betalen en
daarmede ook deze tijdelijke verplichting weg
te nemen, was de dusver bestaande toestand,
waarin de Oostenrijksche republiek van kwar
taal tot kwartaal, ja zelfs van maand tot
maand van de vernieuwing van credieten op
korten termijn afhankelijk werd, veel druk
kender dan dé rechtstoestand, die thans door
de toezegging van een over 20 jaar loopende
leening geschapen zal worden.
De verzoeken, welke de beheerders van Oos
tenrijks financiën steeds weer opnlbuw tot de
bank van inteTnationale betalingen te Bazel en
elders richten moesten, waren waarlijk dikwerf
beschamend en veroorzaakten een af-
genoeg
hankelijkheid, welke erger was dan de ver
plichting, die het Geneefsche protocol oplegt.
Zelfs al waren van de zijde van Duitschland
en Oostenrijk de politieke en economische voor
waarden voor een politieke aaneensluiting
reeds gegeven maar zij zijn het nog lang
niet zou de tot dusver toegepaste vorm van
verplirti tingen op korten termijn Oostenrijk
aan boeien gelegd hebben, die zijn vrijheid
meer beperkt zouden hebben dan het Geneef
sche protocol.
Tenslotte zou het onverstandig zijn, van Oos
tenrijk te verlangen, dat het zich aan de ge
stelde voorwaarden voor de verleende econo
mische hulp gemakkelijker onttrekt en zich
sterker toont dan Duitschland, dat zich bij de
besprekingen te Lausanne ook met een succes
van geen 100 voor zijn politieke vrijheid te
vreden moest stellen.
Hoe duidelijk de zaak verder ook is, de re
geering Dolfuss zal, daar zij over geen sterke
meerderheid in het parlement beschikt, bij de
verdediging van haar internationale overeen
komsten een barden dobber hebben. Zou zij
een échec lijden, dan zou zoowel de economi
sche als binnenlandsche politieke toestand in
Oostenrijk zeer kritiek woffien. Het is moge
lijk, dat zich de christelijk-sociale partij die
tot dusverre, om te kunnen regeer en, op de
kleine burgerlijke partijen steunde, tot hoogst-
Dezer dagen hebben wij weer een bioscoop-
of filmcongres gehad té Brussel.
Natuurlijk van de Katholieken, en de Waal-
sche en Vlaamsche landgenooteu. waren in
grooten getale opgekomen.
Van Katholieke filmcongressen zou men de,
klassieke woorden kunnen naspreken „der
Worte sdnd genug gewechselt, laszt uns auch
endlich Thaten sehn".
Maar kanunnik Brohée, de groote propagan
dist van het goede filmwezen in België, houdt
er van op gezette tijden eens een algemeene
wapenschouwing te houden, waarbij dan ieder
no-g eens met klem en nadruk de beteekenis
van het moderne filmwezen in hat hoofd en
in het hart wordt gedrukt. En in zoover mag
zijn landdag, die nu dezer dagen weer in Brus
sel gehouden werd als goed geslaagd gepre
zen worden.
De groote opkomst van belangstellenden,
vooral van priesters, die zich aan de sociale
werken wijden, zoowel uit het Waalscibe als
uit het Vlaamsche land, het laatste was verre
weg domineerend, bewees dat men meer en
meer doordrongen wordt van de geweldige be.
teekenis en inVloed van de film in onze dagen,
vooral "ook op het eenvoudige volk.
Een van de Vlaamsche sprekers heeft 't zoo
pakkend en zoo juist gezegd: „bet woord is
beeld geworden, en het moet onder ons volk
wonen".
De besprekingen gingen voornamelijk over
de amusementsfilm, als de film die 't meest
tot de groote massa spreekt en ook de meest
schadelijke gevolgen beeft.
De taak der katholieken, merkte de Pater
Dominicaan Laffineur op opmerkelijk is
dat op deze congressen de discussie altijd veel
belangrijker is dan de inleidingen en rappor
ten moet zich niet bepalen tot censuur en
controle alleen. Wij katholieken moeten niet
alleen negatief optreden, en ons bij onze actie
veilig besloten houden in eigen e-n aparte krin
getjes, maar wij moeten trachten ook het
openbare leven te gaan beihe-erscben. Als wij
ons niet gaan bemoeien met de groote theaters,
die 't meeste publiek trekken, dan zullen wij
nooit invloed krijgen op de productie. En o-m
de produotie moet 't toch in de toekomst gaan.
Hoe noodig dit verschiet is, dat Pater Laf
fineur hier opende, blijkt uit het rapport van
de Katholieke Filmcentrale in België. Deze be
schikt van de 1800 cifcema's of bioscopen, welke
in België bestaan, over 200 zalen, waar men
aan bloscoopvertooningen, doét. Dit is op zich
zelf een respectabel aantal, maar 't zegt ons
weer weinig, als wij dan varvolgens booren,
dat in deze twee honderd vereenigiitgsloealen
nog bijna uitsluitend stille of zwijgende dus
oude filmen vertoond worden, en men dus de
geluidsfilmen, die de nieuwe productie vormen,
geheel aan de concurrente groote theaters
moet overlaten. Gelukkig vergaderde het con
gres in een pas nieuwe katholieke bioscoop:
waar des avonds voor 't eerst een geluidsfilm
werd gedemonstreerd. Maar toch het een en
ander bewijst dat er in een katholiek lan-d als
Belgtë, dat sociaal zoo uitstekend georgani
seerd is, nog veel, zoo nog niet alles o-p film
gebied moet gedaan worden.
Wij Katholieiken hebben dertig jaar biosco-
pie gelaten over ons heen doen gaan, tot
schade van ons geestelijk en zedelijk leven,
eindelijk worden wij wakker, gaan we besef
fen wat voor macht wij bijna roekeloos heb
ben verwaarloosd.
En nu wij eindelijk zullen gaan beginnen,
moeten wij oppassen dat wij ons niet gaan
tevreden stellen met het afval en het afsnijd
sel, dat de anderen al weer als niet meer bruik
baar naast zich neer leggen. Dit wil zeggen,
dat wij ons nu niet tevreden moeten stellen
met de oude, zwijgende film, die heeft afge
daan, terwijl wij aan de anderen de verdere en
nieuwe ontwikkeling van de film, m den zoo
aantrekkelijken geluidsrtorm, goedmoedig over
laten. Dit zou beteekenen de paarden achte-r
den wagen spannen.
Wij Katholieken hebben op bewonderens
waardige wijze onze eigen pers en radio opge
bouwd, voor de overmacht van de film zijn
gewichtige 'besluiten gedwongen zal zien, als
deze partijen haar de mogelijkheid zouden wil- wij aitijd uit den weg gegaan, zijn wij bU de
len verijdelen, om het land uit den zwaren pakken blijven neerzitten, of hebben wü °ns
over de eisohen van een degelijk toezicht in
zake godsdienst en zedelijkheid, zijn goede din
gen gezegd, vooral zooals wij reeds opmerkten,
gedurende de discussies.
Maar hoofdzaak was, dat in elk gesproken
woord toch uitkwam, dé behoefte en noodzake
lijkheid van een eigen productie.
Er werd gezegd, dat men aan de tegenwoor-*
dige jeugd de cinema niet kan onthouden, in
elke vereeniging en in elk patronaat moet een
vertooningsapparaat aanwezig zijn.
Maar waar men een vertooning wil geven,
moet allereerst een goede film aanwezig' zijn.
En daar mangelt 't ons gewoonlijk aan.
Men moet de cinema goed weten te gebrui
ken. Zeker, maar eerste voorwaarde is alweer
de góede film.
Niet alleen patronaat-cinema's, maar ook de
groote, openbare bioscooptheaters moeten on
der ernstige en verantwoordelijke leiding
komen.
Eerste vraag is ook hier weer: de goede,
uiet schadelijke film.
Wij moéten groote bioscoopzalen voor eerste
klas filmprojectie zien te krijgen, zeide de
Zeereerw. heer Soequet.
Maar die groote zalen moeten wij allereerst
kunnen bedienen, anders blijft alles tot de
pia vota.
Ondanks alle voortreffelijk opgezette en elo
quent vertolkte theorieën, kwam toch telkens
weer de vraag van de practijk om den hoek
kijken: hoe komen wij aan goede filmen
En dan komt altijd weer het eenig goede
antwoord: de mogelijkheid van een eigen pro
ductie, de productie onder eigen verantwoorde
lijkheid.
Als Pater Mirlion een eigen katholieke film
persdienst in elkaar zet en de katholieke dag
bladen wekelijks wil voorzien van een uni
forme filmbeoordeeUng, dan zal hij tot de
practlsche conclusie moeten komen, dat hij, de
meeste filmen, die als amusementspel bedoeld
zijn, zal moeten afkeuren of alleen onder sterk
voorbehoud toelaatbaar kan verklaren.
Een Ideaal is dat niet.
Een beroep op den Duitscben filmpersdienst
van Mucikerman, welken wij aan katholiek
België ten voorbeeld stelde had geen zin, om.
dat, de Teiten wijzen 't uit, deze achterafsche
persdienst absoluut geen invloed uitoefent op
d« Duit soke filmproductie als zoodanig.
Willen wij ons katholieke volk goede filmen
voorzetten, dan moeten wij noodzakelijk Komea
tot een eigen productie.
Dit is wel door alle sprekers ook op dit Bel
gische congres gevoeld. Zelf® de Kardinaal
sprak in zijn slotrede van een mogelijken weg
om eenmaal tot een eigen productie te komen.
En daarom was 't goed, dat de Hollandsche
delegatie, welke voor dit doel expresselijk naar
Brussel was gekomen, de vergadering kond
deed, dat zoo pas in Holland was opgericht de
„Internationale Eldophon N.V. die bedoelt
groote speelfilmen in eigen productie te nemen,
moderne speelfilmen naar het eigen, overal
gepatenteerde geluidssysteem van den Duit
scben priestargeleerde dr. H. Könemann.
Deze onderneming is jaren lang in ernstige
voorbereiding geweest, een beduidend kapitaal
is in de Hollandaclie moedermaatschappij be
reids nljeefi'gepracht. De eerste. «.„ei,
film wordt dezêr dagen reeds op de helling
gezet.
Eindelijk de daad, waarvan, zoo lang ge.
droomd is.
Maar wil deze kloeke daad in de toekomst
slagen, dan moet zij ook internationaal wor-
den aangepakt en gesteund. Internationaal
worden begrepen. Zeker Keulen en Aken zijn,
niet in, één dag gebouwd, maar laten we al
vast met Keulen beginnen.
„Passons aux actes" zeide kanunnik Brohée,
Hier is een acte, de daad.
Wil het woord waarlijk beeld worden en on.
der ons volk wonen, dan moet ook Katholiek
België, dat zooveel voor do cinema voelt en.
haar beteekenis en waarde zoo zeer begrijpt,
ook bier aan de leus vasthouden, die in de
conclusies van het congres zoo geestdriftig
als een eerste voorwaarde wend gelanceerd:
la cobésion diseiplinêe, condition necessaire
U'une influence sur la Production".
Mdar dan ook een „oohéslon diseiplinêe in
ternationale".
economischen nood te bevrijden.
Een groote historische traditie hebben de
Weensche Katholieken onlangs voortgezet doör
hun „40-Mannerfalirt" naar de groote Oosten-
ijksche bedevaartplaats der H. Maagd, Maria-
zell.
De veertig jaar geleden door den pater
Jesuiet Abel, den „mannenapostel van Weenen"
gestichte, zich jaarlijks herhalende bedevaart,
welke mannen van alle standen vereenlgt, is
een van de hoofdbronnen geworden van de
godsdienstige vernieuwing der Oostenrijksche
hoofdstad en de geestelijke deeseming van de
in het begin der negentiger jaren opkomende
anti-liberale beweging met Katholieke begin
selen.
Het woord van den grooten Weenschen
volksburgemeester, dr. Karl Lueger: „Ik zal de
Weeners christelijk maken, pater Abel maakt
hen Katholiek!" is letterlijk in vervulling ge
gaan. De schare van duizenden mannen, die de
populaire ordesgeestelijke rondom zich verza
meld had haar kern vormden de leden der
middenstandscongregaties werd feitelijk de
groep derde-ordelingen van het christelij e
Weenen, een elitecorps van enthousiaste, o
alle goede daden bereid staande mannen, ui
wier midden een groote rij van organise o
der Katholieke beweging en uitstekende a g -
vaardigden zijn voortgekomen.
Deze „Mannerfahrten" kregen zulK
teekenis, dat de christelijk-sociale par
en ministers nooit verzuimden, z o
schare van mannen te Mariazel aa en
en met hen ter H. Tafel te na eien.
Ook ditmaal bevonden zich in hun midden
de president der republiek, de kanselier en de
ministers van nationale defensie en justitie,
alsmede de gouverneurs van Beneden-Oosten
rijk en Stiermarken
De grandiose geloofsdemonstratie kreeg dit
maal nog een bijzondere* wijding door de ope
ning van de eerste Oostenrijksche missieten
toonstelling, welke een aanschouwelijk beeld
geeft van de reeds in de 17e eeuw aangevan
gen en zich over de geheele wereld uitstrek
kende actie der OostenTijksche missionarissen
Alle Oostenrijksche missiecongregaties in de
eerste plaats en als oudste in Let apostolische
pionierswerk van Oostenrijk, de sociëteit van
Jesus, iijn vertegenwoordigd op deze tentoon
stelling, die een ontzaglijken schat van etymo
logische kennis bevat.
De geleerde missionarissen van de congre
gatie van het Goddelijk "Woord te St. Gabriel
bij Weenen, onder wie de bekende Vuurlaiid-
vorscher prof. pater Martin Gusinde, hebben
de verdienste, deze schitterende tentoonstelling
van Katholieken, ln alle deelen der wereld ver-
bepaald bij wat lapwerk. opk
Daarom was 't verheugend, en hier^111
school de waarde van dit Brusselsch c°katho_
om te mogen constateeren dat ook varl t
iieke zijde de belangstelling w-or^ -
nis en macht van de moderne
begint te groeien,
P. HYACINTH HERMANS.
De algemeene vergadering S be
zocht, de tegenwoordiffhei n heer
Heyman, Minister van JV mini t
van den beer H. G. t<-„ 1 van
State, en van Zijne J K*aa' vat
Roey verhoogden de beteekenis, en hun aan-
tnt een verhoogde activiteit wezen
SP?rinfn^1oede richting,
zeker in de
In de sectievergaderingen, waar gesproken
werd over ons standpunt tegenover de cinema,
over de gedisciplineerde saamhoorigheid der
goede cinema's, als een noodzakelijke voor
waarde om invloed uit te oefenen op de pro
ductie over de voorwaarden van financieel
succes.
waarden van het opvoedend succes, zoowel
door de katholieke organisatie als door de pers,
hand-ellsorganisatle
Geen nieuwe politieke bindingen.
BERLIJN, 25 Juli (W.B.) Naar wij van wel.
Ingelichte zijde vernemen, heeft de rijksregee
ring in de kwestie van het z.g. accoord van
vertrouwen op grond van de door haar inge
wonnen inlichtingen aan de Britsche regee
ring doen mededeelen, dat zij bereid is over
eenkomstig de Engelsoh-Fransohe verklaring
van 13 Juli j.l. bij voorkomende gevallen aan
een openhartige gedaobtenwis&eding over de
in de verklaring vermelde Europeesche kwes
ties deel te nemen.
Een overeenkomstige mededeeling wordt ooic
aan de Fransche regeering gedaan, welke in-
tusschen eveneens tot de rijksregeering de uit-
noodiging heeft gericht om w* 116 verklaring
toe te ti-eden.
Naar nog nader medegedeeld wordt, is bij
boven vermelde informaties gebleken, dat in
de verklaring noch een opwerpen van de in-
tergeallieerde schuldenkwestie, noch de vor
ming van een front tegen Amerika bedoeld is
Overigens wordt er in Beriijnsche politieke
kringen de nadruk opgelegd, dat de bereid
heid. van Duitschland om aan een officieela
gedachtenwisseling deel te nemen in geen en
kel opzicht een nieuwe verplichting voor
Duitschland medebrengt.
PARIJS> 25 Juli (R-O.) Gezant von Hoesch
heeft hedenmiddag op den Quai d'Orsay den
reeds in Berlijn aangekondigden stap onder
nomen en tegenover de Fran&ehe regeering
een gelijke verklaring afgelegd, als reeds m
Londen gedaan is in de kwestie van Duitsch-
lands toetreden tot het FranechEngelsch ac
coord van vertrouwen van 13 Juli 1932.
van Oostenrijk in gevast zou kunnen breng&B-t
De resten van de „Austria", het grootste
richten cultuiirarbeid tot stand gebracht te zeilvliegtuig ter wereld, dat bij den 13den
hebben, een werk, dat ver buiten de grenzen J Rhönwedstrijd totaal werd vernield.
verdient.
UW KABOUTERTJE»
mm» i
