ALGEMEEN OVERZICHT.
MAANDAG 12 SEPTEMBER 193.
HET FRANSCHE
ANTWOORD.
OP HET DEUTSCHE WAPEN-
MEMORANDUM.
Gisterenavond met een specialen
koerier naar Berlijn gebracht.
HET CONFLICT TUSSCHEN
BOLIVIA EN PARAGUAY.
Door verplaatsing eener rivierbed
ding schept de natuur nog
grooter verwarring.
EEN LUCHTAANVAL OP
ASUNCION?
DE „OBSERVATION"-RAMP.
drie afzonderlijke enquetes
INGESTELD
Het fort Samaclay door de
Paraguanen heroverd.
FAMILIEDRAMA.
EEN VERLATEN EILAND KRIJGT
EEN KLOOSTER.
AMERIKA'S SCHULDENAARS.
Onderhandelingen over een
moratorium?
NIEUWE KERK TE DELHI.
GEEN GRATIE VOOR
GORGULOFF?
DE SPAANSCHE „HEILSTAAT".
Toelichting van Azana.
KATHOLIEKE UNIVERSITEIT IN
LITAUEN.
Het verbod der regeering.
FABRIEKSBRAND TE MALMÉDY.
Njadere bijzonderheden over
de catastrofe.
KREUGER'S NALATENSCHAP.
Ruim een milliard schulden.
AARDBEVING IN JALISCO.
Eenige dorpen vernield.
de SVEN HEDIN-EXPEDITIE.
DE SLAPENDE CHAUFFEUR.
- p,~
W?ori»ETw«K. r«.«
Duitschland en de ontwapenings
conferentie
Duitsohland's verlangen naar gelijkgerech
tigdheid op het stuk der bewapening en voor
al de daaruit voortspruitende Duitsehe eisch,
dat den anderen staten het bezit van dezelfde
•wapenen verboden zou worden, die aan Duitsch
land bij het verdrag van Versailles zijn ontzegd,
hebben in breeden kring sympathie ontvangen.
Ook tijdens de ontwapêningsbesprekingen van
Genève. Die sympathie zal echter kwalijk
kunnen blijven voortbestaan, wanneer de Duit
sehe regeering inderdaad het standpunt za.l gaan
innemen, waartoe zij op het oogenblik de bedoe
ling schijnt te hebben: dat zij weigeren zal ver
der aan eenige bijeenkomst van eenige commis
sie der ontwapeningsconferentie deel te nemen
zoolang niet de besprekingen tusschen Duitsch
land en Frankrijk over den Duitschen gelijk-
heidseisch het vooruitzicht op een bevredigende
oplossing van dit vraagstuk zullen hebben ge
opend.
Reeds op 22 Juli liet Nadolny in zijn verkla
ring, waarin hij uiteenzette, waarom de Duit
sehe regeering tegen de resolutie-Benes stem
men zou, een ultimatum hooren: de Duitsehe
regeering zou bij de hervatting der werkzaam
heden der ontwapeningsconferentie daaraan
geen deel meer nemen, indien niet te voren een
bevredigende opheldering over het vraagstuk
der Duitsehe gelijkgerechtigdheid zou verkregen
zijn. De algemeens interpretatie, die, ook in
Duitsehe kringen, aan die woorden toen ge
geven werd, was, dat de Duitsehe regeering
Z1ch in Januari niet meer in de „algemeene
commissie" zou laten vertegenwoordigen, indien
°P dat tijdstip het vooruitzicht op een bevredi
gende oplossing nog niet verkregen zou zijn.
De Duitsehe regeering gaf dus volgens deze
opvatting van het ultimatum nog zes maanden
tijd (van einde Juli tot einde Januari) voor het
Vinden van een bevredigende regeling. Ook die
genen, die principieel ultimata en andere drei
gementen bij internationale besprekingen ver-
oordeelen, onthielden zich nog van een te scher
pe veroordeeling van deze Duitsehe politiek, in
de hoop dat het tijdsbestek van zes maanden
voldoende zou zijn, om aan het Duitsehe ultima
tum zijn dreigende praktische beteekenis te ont
nemen. Zij koesterden daarbij vooral de hoop,
dat de op 21 September weder beginnende en
dan regelmatig voortgezet wordende bijeenkom
sten van het bureau der ontwapeningsconferen
tie een uitstekende gelegenheid tot besprekin
gen over dit moeilijke vraagstuk der ontwape
ningsconferentie zouden bieden. Als het in
dezen tijd niet gelukken zou een overeenstem
ming op dit punt te verkrijgen, zou inderdaad
iedere hoop moeten opgegeven worden, dat de
ontwapeningsconferentie een succesvol einde
zou verkrijgen
Thans is het echter bekend geworden,
dat de Duitsehe regeering aan haar ultimatum
een veel scherper beteekenis geeft dan nog In
Juli ook haar opvatting scheen te zijn. Het ver-
iuidde op het volkenbondssecretariaat dat
de Duitsehe regeer in g geen vertegenwoor
diger zal zenden, noch naar de op 12 September
kanyangende zitting van bet technische comité
der commissie voor de beperking der militaire
Uitgaven langs budgetairen weg, noch zelfs naar
de voor 21 September voorgenomen bijeenkomst
van het bureau der ontwapeningsconferentie,
indien niet tevoren de Duitsch-Fransohe be
spre ingen over het gelijkheidsvraagstuk een
'oor Duitschland bevredigend verloop zullen
genomen hebben
Met andere woorden: de Duitsehe regeering
weigert een vraagstuk, dat naar zijn aard door
do Geneefsche ontwapeningsconferentie zou
moeten behandeld worden, daar aan de orde
te stellen en weigert aan eenige verdere Ge
neefsche bespreking van ontwapeningskwes
ties doel te nemen, zoolang niet buiten Genève
°m tussohen twee van de conferentie deel uit
makende regeeringen hieromtrent principieele
overeenstemming zal zijn verkregen Dit is
een gedragslijn, die hier ook door hen, die
principieel sympathie voor den Duitschen ge-
lijkgerechtigdheidseisch gevoelen, moot wor
den veroordeeld
De Duitsehe weigering, om den Duitschen
eisch tot onderwerp van bespreking in het
bureau der ontwapeningsconferentie te doen
zijn, is des te onredelijker, omdat de Duitsehe
regeering zelf zeer wel ervan op de hoogte
moet zijn, dat de Duitsehe delegatie te Genève
in de zes maanden, dat de eerste periode der
ontwapeningsconferentie geduurd heeft, nim
mer een officieel voorstel heeft ingediend, om
tot een onmiddellijke behandeling van het ge-
lijkgereohtigdheidsvraagstuk over te gaan. De
Duitsehe gedelegeerden hebben in hun rede
voeringen wel voortdurend op de groote betee
kenis van dit vraagstuk voor Duitschland ge
wezen, doch zij hebben daarbij steeds getoond
inzicht te hebben voor de opvatting der an
dere delegaties, dat het oogenblik voor een
bespreking van dit vraagstuk nog niet was
aangebroken. De Duitsehe delegatie heeft zich
ermede tevreden gesteld, dat het punt der ge
lijkgerechtigdheid een uitdrukkelijke vermel
ding op het door Benes ontworpen arbeidspro-
gramma der algemeene commissie der ontwa
peningsconferentie verkregen heeft, zooals het
Fransehe voorstel tot versterking der vredes
organisatie in het belang van de algemeene
veiligheid. De Duitsehe regeering heeft dus
niet het recht de ontwapeningsconferentie
eeniig verwijt ervan te maken, dat zij dit on
derwerp in de eerste periode van haar bestaan
nog niet besproken heeft. Geen enkel Duitsch
voorstel in deze richting word tot dusverre de
conferentie voorgelegd
Iedereen weet trouwens, dat bet de politieke
omstandigheden van buiten Genève zijn ge
weest, die in deze eerste conferentie-periode
een grondige bespreking van deze zoo belang
rijke kwestie verhinderd hebben-, in Maart de
bestaande onzekerheid over den afloop der
verkiezingen voor den Duitschen rijkspresi
dent, in April de onzekerheid over het resul
taat der Fransehe en der Pruisische verkie
zingen, in Mei het ontbreken van een Fransoh
kabinet, in Juni en het eerste gedeelte van
Juli de conferentie van Lausanne, het waren
alle omstandigheden, die het werk van Genève
belemmerd hebben en wier bestaan door hen,
die de uitkomsten der Geneefsche ontwape-
ningsibesprekingen rechtvaardig beoordeelen
willen, nimmer mag worden voorbijgezien. In
dien de Duitsehe regeering werkelijk het stand
punt wil blijven innemen, dat zij genoeg heeft
van Genève als plaats van bespreking harer
gelijkgerechtigdheidseisohen, verloochent zij de
houding der Duitsehe delegatie zelf gedurende
het geheele eerste gedeelte der ontwapenings
conferentie en miskent zij de redenen, die een
Geneefsche bespreking van dit onderwerp tot
dusverre onmogelijk hebben gemaakt
Ondanks alle politieke omstandigheden, die
den Geneefsohen ontwapeningsarbeid in het
eerste halve jaar zoo bijzonder moeilijk ge
maakt hadden, is de algemeene commissie op
23 Juli kunnen uiteengaan na de aanneming
van een resolutie, die op verschillende punten
een in Februari nog onverwaehten vooruitgang
gebracht heeft en die door het aan het bureau
gegeven arbeidsprogram voor de laatste maan
den van dit jaar 35 beloften voor een bevredi
gend verloop der tweede periode der ontwape
ningsconferentie in 1933 inhield.
De weigering der Duitsehe regeering, om
aan verdere Geneefsche ontwapeningsbespre-
kingen deel te nemen, zoolang niet het gelijkge.
rechtigdheidsvraagstuk een haar bevredigende
opheldering zal hebben verkregen, dreigt niet
alleen de oplossing van dit vraagstuk zelf te
bemoeilijken, doch ook allen moelzamen arbeid
van de eerste conferentie-periode van de vruch
ten te berooven, die in 1933 daarvan zouden
kunnen geplukt worden
PARIJS, 10 September. (V. D.). De Fransehe
ministerraad is Zaterdagochtend te 10 uur on
der voorzitterschap van den president der
Fransehe republiek, Lebrun, bijeengekomen,
nadat tevoren de minister-president Herriot
een langdurig onderhoud had met den heden
ochtend uit Londen teruggekeerden kabinets
chef Marcel Ray.
Te 12 uur was de zitting van het kabinet
nog niet geëindigd, doch men meent reeds te
kunnen melden, dat de geheele regeering den
tekst van het antwoord aan Duitschland heeft
goedgekeurd. Men twijfelt er niet aan, of de
nota zal nog hedenmiddag aan den Duitschen
ambassadeur te Parijs worden overhandigd.
De Parijsche middagbladen noemen de be
sprekingen in de kabinetszitting van heden van
buitengewoon groot belang voor de verdere
ontwikkeling van de betrekkingen tusschen
Duitschland en Frankrijk.
BERLIJN, 10 September (W.3.) Naar wij
vernemen, zal minister-president Herriot in
den loop van den namiddag het door den mi
nisterraad eenstemmig goedgekeurde antwoord
op het Duitsehe aide mémorie inzake gelijkbe
rechtiging zorgvuldig doorzien en hedenavond
een specialen koerier met het document naar
Berlijn zenden.
Zoo mogelijk zal het document morgen vroeg,
op zijn laatst Maandagmorgen, aan de rijksre
geering overhandigd worden.
Om de rijksregeering tijd te laten, van den
inhoud van het document kennis te nemen, zal
de tekst ervan te Parijs eerst Maandagavond
gepubliceerd worden.
PARIJS, 10 September. (V. D.) In aanslui
ting op den ministerraad van heden wordt het
volgende officieele communiqué gepubliceerd:
Minister president Herriot heeft den raad
den definitie ven tekst van het antwoord aan
Duitschland, dat nog in den loop van heden
aan de rijksregeering zal worden toegezon
den, medegedeeld.
Deze tekst is door de leden der regeering
unaniem goedgekeurd.
Mussolini over den Duitschen
eisch
BERLIJN, 10 September (H.N.) De „B. B. C."
publiceert een artikel van Mussolini onder den
titel: „Duitschland heeft gelijk", waarin de
Italiaansöhe minister-president het aan de orde
stellen van de Duitsehe aanspraken voor ge
lijke rechten op het gebied der militaire be
wapening een der belangrijkste actueele ge
beurtenissen van de internationale politiek
noemt.
Mussolini is van oordeel, dat Duitschland
aanspraak op gelijke rechten heeft, daar een
nieuwe toestand is ontstaan, toen Duitschland
lid van den volkenbond is geworden. Daar
door is juridisch gelijkheid reeds toegekend,
zoowel voor rechten als voor plichten.
BUENOS AIRES, 9 September (V.D.) Boli-
viaansche troepen zijn naar het gebied van
Puerto Suarez, aan de grens van Paraguay,
gedirigeerd. Bij de vooruitgeschoven grens
stellingen worden landingsterreinen voor mi
litaire vliegtuigen ingericht.
Verdere verwarring is ontstaan door het
feit, dat de loop der rivier Pilcomayo, welke
over groote afstanden de grens vormt tusschen
Paraguay en Bolivia, zeer onlangs op een
plaats ongeveer 15 K.M. naar het Zuiden it
afgeweken, zoodat gebieden, welke tot nu toe
Paraguay werden gerekend, thans gelegen
zijn aan de zijde der rivier welke aan Bolivia
toebehoort.
De Boliviaansche troepen hebben dit nieuwe
gebied reeds bezet en den bewoners aangezegd,
dat zij zich bij Bolivia moeten aansluiten.
NEW-YORK, 10 September (R. O.). De mees
te overlevenden van de ramp der „Observation"
zijn van meening, dat de catastrophe te wijten
is aan den armzaligen toestand der ketels,
welke vierentwintig jaar in gebruik waren.
Drie afzonderlijke enquêtes worden ingesteld.
Het is mogelijk, dat op grond van den uitslag
daarvan een beschuldiging wegens moord zal
worden ingediend.
De kapitein der „Observation die 24 jaar
oud is, bevindt zich in het ziekenhuis en is te
zwaar gewond, om verhoord te kunnen worden.
Zijn vader, die de veerboot bestuurde, behoort
tot de slachtoffers.
NEW-YORK, 10 September (R. O.). Naar ver
nomen wordt, waren de ketels den 28sten April
1.1., toen een inspectie op de „Observation" ge
houden werd, in orde, eveneens den 2den Juli
1.1., toen het certificaat van de veerboot opnieuw
gecontroleerd werd.
De bond van ijzerbewerkers heeft medege
deeld, dat hij voor eigen rekening een onderzoek
naar de oorzaak van de ramp heeft geopend.
Het bestuur van den bond beweert, dat het
schip niet zeewaardig en van te weinig man
schappen voorzien was.
PARIJS, 10 September (R. O.). Havas ver
neemt uit Buenos Aires, dat volgens berich
ten van de grens, troepen van Paraguay het fort
Samaclay weer veroverd hebben.
Om het fort Bouqueron woedt sedert giste
renmorgen een hevige strijd. De troepen van
Paraguay krijgen onafgebroken versterkingen.
In Asuncion worden alle voorbereidingen ge
troffen, om een luchtaanval op de stad af te
weren.
ASUNCION, 10 September (R. O.). Het mi
nisterie van buitenlandsche zaken maakt be
kend, dat de regeering van Paraguay uitsluitsel
verwacht over de houding der neutralen in het
conflict tusschen Bolivia en Paraguay.
De regeering zal den volkenbond over de
Chaco-kwestie inlichten en een aanklacht in
dienen tegen Bolivia, dat de vijandelijkheden
geopend heeft, zonder Paraguay den oorlog te
verklaren.
GENèVE, 10 September. (V. D.) De voorzit
ter van den volkenbond heeft met het oog op
de buitengewone verscherping van het con
flict tussohen Bolivia en Paraguay den betrok
ken regeeringen verzocht, binnen zoo kort
mogelijken tijd den volkenbondsraad rapport
uit te brengen over de maatregelen, die zij
zullen nemen ter beëindiging van den den
vrede in gevaar brengenden toestand.
De raadspresident geeft uiting aan de hoop,
dat de beide regeeringen alles zullen doen,
om het conflict bij te leggen en wijst met groo-
ten nadruk op de uit het volkenbondspact
voortvloeiende verplichtingen.
Monniken zullen den grond bebouwen
en weer bewoonbaar maken.
Op een afstand van veertig kilometer van de
Noord-Westelijke kust van Schotland ligt het
ruim drie kilometer lange en vier en een halve
kilometer breede Hebriden-eiland St. Kilda.
Eeuwenlang hebben taaie boeren getracht,
met land,bouw en schapenteelt hier in bun
karig levensonderhoud te voorzien. Zij hebben
echter ten slotte den strijd moeten opgeven en
zonder droefheid zijn de laatste 36 bewoners
op hun verzoek door de Engelsche regeering
geevacueerd.
De 25-jarige katholieke graaf van Dumfries
heeft het eiland gekocht en het nauwkeurig
laten onderzoeken. Thans heeft hij, na ampele
besprekingen, een kloosterorde bereid gevon
den, te trachten op het eiland een klooster te
stichten en de bebouwing van het land op zich
te nemen, om daarmede de oude katholieke
traditie voort te zetten van de oude bewoners.
LONDEN, 10 September. (V. D.) De diplo
matieke medewerker van de „Daily Tele
graph meldt, dat ondanks het feit, dat tot
dusver geen land een verder moratorium heeft
gevraagd, de mogelijkheid geenszins is uitge
sloten, dat de schuldenaars van Amerika na
de presidentsverkiezingen met Amerika in on
derhandeling zullen treden over een morato
rium op breederen grondslag.
Naar een Reuterteiegram uit Washington
meldt, hebben de besprekingen tusschen den
Duitschen zaakgelastigde Leitner en den mi
nister van financiën Mills over een' opschor
ting der 30 September a.s. vervallende Duit
sehe betalingen over bezettingskosten en aan
Amerikaansche burgers toegebrachte oorlogs
schade nog niet tot een officieele afkondiging
van een moratorium geleid.
Een moeder verdrinkt zich met
haar drie kinderen.
BERLIJN, 9 September. (W.B.) Een 31-jarige
gehuwde vrouw heeft zich met haar drie kin
deren van een brug in Berlijn-Britz in het
Teitow-kanaal gestort.
De vier omgelukkigen konden door de bra®d-
weer nog slechts als lijken geborgen worden.
Op de vrouw werden drie brieven gevonden,
waaruit blijkt, dat zij deze wanhoopsdaad heeft
gepleegd, omdat zij zichzelf en haar kinderen
reeds sinds langen tijd door haar echtgenoot
bedreigd voelde. Er is een arrestatiebevel tegen
den man uitgevaardigd.
Ter herinnering aan de dooden
van den wereldoorlog.
Op het oogenblik is in NIeuw-Delhl een ka
tholieke kerk in aanbouw ter herinnering aan
de dooden van den wereldoorlog, meldt K'Pa
uit Bombay.
Indien de geldmiddelen voldoende binnen
komen, waarvoor de kleine gemeente van
Delhi niet alleen kan opkomen, zal het Gods
huis met Kerstmis kunnen worden ingewijd-
De nieuwe kerk te Delhi zal plaats biellei1
aan 600 geloovigen.
In Nieuw-Delhi bevindt zich op het ooSen'
blik sléchts één katholieke kerk, welke bij
verordening van de regeering moet worden af
gebroken.
PARIJS, 10 September. (R. O.) De „Temps"
wil vernomen hebben, dat de begenadigings-
commissie van het ministerie van justitie het
verzoek om gratie van Gorguioff heeft afge
wezen.
De president der republiek zal Maandag-
namiddag de verdedigers van Gorguioff in
audiëntie ontvangen.
JIMMY NAAR DE MIDDELLANDSCHE
ZEE.
Voor een ontspanningsreisje.
NEW YORK, 10 September. (H. N.) De vroe
gere burgemeester Jimmy Walker is vanmid
dag met het Italiaansche stoomschip „Ponte
Grande" vertrokken om voor ontspanning een
reis naar de Middellandsche Zee te maken.
Hij verklaarde, dat hij spoedig actief aan
de verkiezingen zal deelnemen, doch tevoren
een vacantietijd noodig heeft.
Protest tegen de persverboden.
De vereeniging van Katholieke journalisten
van Frankrijk heeft een resolutie aangenomen,
waarin geprotesteerd wordt tegen de pers
verboden, welke de Spaansebe regeering na
den staatsgreep van 10 Augustus heeft afge
kondigd, meldt Kipa.
De katholieke journallstenorganisatle wil
door haar protest de opmerkzaamheid van de
openbare meening der wereld vestigen op de
onduldbare pers verhoudingen in de Spaansebe
republiek.
MADRID, 9 September. (V.D.) De nationale
vergadering heeft heden de agrarische hervor
ming aangenomen met 318 tegen 19 stemmen.
Verder werden de bepalingen over de bijzon
dere rechten van Catalonië binnen de Spaan
sebe republiek met 314 tegen 24 stemmen aan
genomen. Het resultaat der stemmingen werd
begroet met groot gejuich voor de republiek
Spanje en Catalonië.
Hierop werd de kamer verdaagd tot 1 Octo
ber.
Naar een V. D.-telegram uit Madrid meldt,
zullen volgens de oonfiscatlewet, welke, zooals
gemeld, in den nacht op Vrijdag door de cortes
werd aangenomen alle landgoederen der voor
malige Grandes van Spanje zonder schadeloos
stelling worden onteigend.
Minister-president Azana zette het stand
punt der regeering uiteen en verklaarde, dat
men te doen had met een revolutionnairen
maatregel, die in het belang der republiek
noodzakelijk was. Spanje moet geheel nieuw
worden opgebouwd en het is onvermijdelijk,
dat bepaalde groepen hieronder moeten lijden.
Men kan daarbij slechts bedenken, aldus Azana,
dat deze mensehen vroeger de republikeinen
hebben laten lijden.
De oppositie tegen het ontwerp was fel, doch
numeriek te zwak om iets te kunnen berei
ken. De in het algemeen gematigde agrarische
hervorming heeft hierdoor plotseling een
scherp revolutionnair karakter gekregen. Thans
zullen n.l. ook de landgoederen van personen,
die zich niet vijandig tegenover de republiek
hebben gedragen, door den staat zonder Ver
goeding worden onteigend.
Men neemt aan, dat de om wentelingspoging
van generaal Sanjurjo veel beeft hijgedragen
tot deze verscherping der regeer!ngsmaatre
gelen.
MADRID, 9 September (R.O.) De oortes heb-
ben de artikelen van 't statuut van Catalonië
definitief goedgekeurd.
Naar aanleiding van de maatregelen der Li-
tausche regeering, waarbij de plechtige opening
van de Katholieke universiteit werd verboden,
schrijft het Katholieke blad „Rytas", dat de
bewering van den minister en de regeerings-
bladen als zou de Katholieke universiteit geen
leerplan hebben ingediend, niet in overeenstem
ming is met de feiten-
ledereen die op de hoogte is van het Ker
kelijk Recht weet, dat het Vaticaan nooit zijn
goedkeuring gehecht heeft aan de oprichting
van een dergelijke inrichting van onderwijs, als
deze meest elementaire voorschriften niet wa
ren vervuld. Het leerplan is uitgewerkt, de
professoren zijn benoemd, zoodat met het on
derwijs spoedig een aanvang kan worden ge
maakt.
Het Katholieke blad richt zich verder te
gen de bewering van de regeeringsorganen, als
zou er een afzonderlijke wet noodzakelijk zijn
om een Katholieke universiteit te mogen stich
ten. De Katholieken van Litauen en het Va
ticaan bezitten daartoe het recht Ingevolge
het concordaat, dat tusschen Litauen en het
Vaticaan werd gesloten, waarbij in het alge
meen werd bepaald, dat het aan de Katholie
ken is toegestaan om Katholieke inrichtingen
van onderwijs te stichten.
mislukte KANAALTOCHT
Naar een H. N.-telegram uit Londen meldt,
heieft de zwemmer Charles Zimmerman n,
die Donderdagmorgen om 11.25 uur aan de
Engelsche kust te water was gegaan, om te
probeeren het Kanaal over te zwemmen, ten
gevolge van de ongunstige omstandigheden zijn
poging moeten opgeven, nadait hij 18 uur te
water was geweest.
Hij had 48 K.M- afgelegd en was nog slechts
12 KM. van de Fransehe kust verwijderd.
Zijn bedoeling was geweest heen en terug te
zwemmen.
LUIK, 9 September. (V.D.) De door een
brand aangetaste papierfabrieken der firma
Stelnbach waren langs den weg naar Eupen,
midden In de stad Malmédy, gelegen. Zij be
sloegen verscheidene duizenden vierkante me
ters oppervlakte.
Vrijdagmiddag te kwart voor één, toen het
geheele fabriekspersoneel aan het werk was,
is de brand ontstaan. Het vuur was uitgebro
ken in één der zijgebouwen, waar een groote
hoeveelheid glanspapier was opgeslagen en
nam spoedig een gToote uitbreiding aan.
Ondanks de krachtige bestrijding van den
brand door de brandweercorpsen van Malmédy,
Eupen, Verviers en Luik, sloegen de vlammen
weldra naar de kantoorgebouwen over. Het
duurde dan ook niet lang, of het gebouw,
waarin de brand ontstaan was. stortte in onder
gTOot gekraak.
Dank zij de nabijheid van de Warche, be
schikte de brandweer over voldoende water,
hetgeen evenwel niet wegnam, dat de brand
zich nog steeds meer en meer uitbreidde.
Het geheele fabriekscomplex werd ernstig
bedreigd en, aangezien het gelegen is in een
gedeelte van de stad, waar de straten nog vrij
smal zijn en gevormd worden door oude hui
zen, waarvan sommige nog gedeeltelijk uit
hout opgetrokken, (bestond er groote vree3
voor, dat de brand zich tot de geheele omge
ving zon uitbreiden.
Tijdens het blussöhlngswerk werd een brand
weerman uit Malmédy, die op een ladder stond
door de vlammen aan het been gewond. Hij
verloor het evenwicht en viel van de ladder.
In bedenkelijken toestand werd hij naar het
ziekenhuis te Malmédy overgebracht.
STOCKHOLM, 10 September (R.O.) Het rap
port over de activa en passiva van de in
staat van faillissement verklaarde nalaten
schap van Ivar Kreuger werd heden gepu-
k1 jtq6 schulden bedragen 1.170.606.855 kronen
en de activa slechts 98.412.834 kronen.
MEXICO-CITY, 10 September (V. D.). In
't Western van den Mexioaansohen staat Jalisco
heeft een aardbeving aanzienlijke schade aan
gericht.
Eenige dorpen zijn totaal vernield.
<vIIS
Nieuwe vondsten in de Gobi-woestijn.
BERLIJN, 10 September (H. N.). Dn Folks
Bertran, die deelneemt aan de expeditie van
dr. Sven Hedin in centraal Azië, meldt, dat in
de woestijn van Gobi nieuwe belangrijke
vondsten, dateerende uit den tijd van de Han-
dynastie (ongeveer 200'jaar na Christus) zyn
gedaan.
O.a. is een oude vesting blootgelegd. Ook be
langrijke handschriften, die nog nader bestu
deerd moeten worden, werden gevonden. Daar
onder bevindt zich ook een tot nu toe onbe
kend schrift.
v
Er stonden gelukkig geen boomen.
Als een chauffeur zelfs in de eindelooze woes
tijn achter het stuur in slaap valt, kan er ook
voor de passagiers groot gevaar ontstaan.
Dat is onlangs weer gebleken toen een auto
mobiel, die den dienst tusschen Damascus en
Bagdad onderhoudt, hulpeloos in de woestijn
bleef ronddwalen. Tusschen Roetha en Bag
dad was de chauffeur door slaap overmand en
de auto begon ln groote kringen in de woestijn
rond te dwalen. Toen de chauffeur weer wak
ker werd, moest hij constateeren, dat hij van
den grooten verkeersweg was afgeweken. Na
een rondzwervingstocht van acht uur verscheen
de reddende engel ln de gestalte van een ka
meeldrijver die den auto weer naaT den groo
ten weg bracht.
VICTOR BRIDGES;
60).
Vertaling van
F. VAN VELSEN
Als u het mij toestaat zou ik gaarne de
mooie zullen in de bezichtigen. Ik heb
ln mijn leven nooit mooier marmer gezien.
Een glimlachje van voldoening gleed over
het gelaat van den gastheer-
Het wordt als een niet slecht voortbreng-
Ko1 van onze architectuur beschouwd, zei hij.
Plet is mij een groote eer, dat het uw goed-
wegdraagt.
sch leicWe 11011 !n de hal en na een verent-
trap dlS'ng T®rliet hij hen en ging de breede
Gedur naar de bovengalerij voerde,
en Jimmfl660 paar seconden bleven Tony
bewondering11 en MeWen ZiCh
blik had huV^i PUaren verdiept waren. Een
zien, wat z« ^6a echter onmilddeI1"k do™
gedeeltelijk geTen*f3k wUden zien'.D(K>r de
Paqueta met den an/*"' ff*
gezien, waar zij °P l
.iirvow „,0 7 en geanimeerd gesprek
gewifctoeki waren, terwi-n A
i»i ui-u v™ i een zwak doch dui
delijk tikken beneden hen u
V J <?n. hun de verzekering
jraf d&t bun trouwe auto i i
B 1 ot, n°g Steeds op de
zelfde plaats stond, waar zij haar ha(Wen ver.
laten.
- Wij zouden er in kunnen springen, ais er
op 't laatste oogenblik een kink in den kabel
fcwaim, fluisterde Jimmy.
Br zal geen kink in den kabel komen,
■ei Tony gemoedelijk.
Hij slenterde rustig rond van pilaar tot
pilaar keek naar het beeldhouwwerk aan den
voet én beklopte sommige gedeelten alsof hij
een volleerd marmerkenner was. Jimmy ver
gezelde hem in nonchalante houding en blies
zware wolken omhoog, welke afkomstig wa
ren van een sigaret, hem door dan kasteelheer
aangeboden.
Zij hadden bijna de ronde gedaan en waren
vlak bij de deur, toen een plotseling geluid
boven hen hoorbaar werd. Zij keken omhoog
en zagen twee personen de trap afkomen.
De eene was Count of Saint Anna met zijn
hand op de leuning, in vriendelijk gesprek,
dat hij in het Engelsöh voerde.
De andere
Tony keek van af de plaats waar hij stond
omhoog naar de tengere zwartgekleede gestal
te, die met het gebedenboek In haar hand en
neergeslagen oogen de trap naast hun gast
heer afdaalde. De gelijkenis met Molly, zooais
hij haar zooeven had gezien, was zoo verbluf
fend sterk, dat een verschrikkelijke vrees
voor een oogenblik zijn hart deed inkrimpen.
Doch het volgende moment hoe of waar
om wist hij niet bad hij de volle overtui
ging, dat het Isabel was. Al zijn koelbloedig
heid en zelfbeheersohing keerden als hij too-
verslag terug; hij haalde verlicht adem en
liep hun tegemoet.
Zijne Majesteit zal u zeer dankibaar zijn,
zei de Count of Saint Anna op zachten toon.
Ik kan nu reeds met zekerheid zeggen, dat
de vriendelijkheid en sympathie van uw Eer
waarden vriend een hijzonder gunstige uit
werking op de Prinses hebben gehad, 't Is of
zij een ander meuech Is geworden.
Daar twijfel is geenszins aan, antwoord
de Tony hartelijk. Ik weet bij ondervinding,
dat eenige woorden vato. mijn Eerwaarden
yriend iemand opbeuren en zich gelukkiger
doen voelen. Vaarwel Count, voegde hij G'r
bij, mijn aller hartelijkst en. dank voor uw
vriendelijke ontvangst.
De Count of Saint Anna schudide alle (lrie
hartelijk de hand.
Het is voor mij een groot voorrecht ge
weest, kennis met u gemaakt te hebben. Maar
ik wil geen Vaarwel" zeggen. Ik hoop, dal
het u nog eens mogelijk zal zijn hier terug
te keeren, om dan voor langen tijd mijn &as-
ten tè zijn.
Die mogelijkheid is niet buitengesloten,
antwoordde Tony, en het zal voor ons
zeer groote eer zijn van uw aangeboden ®ast'
vrijheid gebruik te maken.
Zij begaven zich naar de inmiddels geoPen-
de deuren en waren binnen enkele oogen-
blikken buiten. Isabel liet geen tijd verb*1'®11
gaan. Zonder op de heeren, die naast haar
liepen, te letten, stapte zij kalm in de aUto,
gevolgd door Tony, die zich naast haar ne-
derzette. Even kalm en deftig nam Jinartiy
plaats achter het stuur, waarna majoor Fa-
queta zich maast hem plaatste. De Count of
Saint Anna en de officier wuifden ten af
scheid, het kiezel knerste en het volgend
oogenblik draaide de auto weder om hof
standbeeld heen naar de poort.
Toen de auto door het afsluithek gereden
was, maakte zich van Tony een gevoel van
zoo uitbundige blijdschap meester, dat hij al
zijn wilskracht moest te hulp roepen, om zich
in bedwang te houden. Zijn rechterhand om
sloot de linker van Isabel omder den plaid,
met zijn andere wuifde hij de soldaten, die
langs den weg stonden, toe en had hij
derden arm gehad, dan zou hij, indien hij
naar zijn gevoel te werk gegaan was, daar-
mede majoor Paqueta omhelsd, hebiben.
De noodzakelijkheid van stilzwijgen al
tijd eea kwelling voor Tony; pmakte den
inwendigen strijd niet gemakkelijker. Een
dozijn vragen verdromgen zich aan den bin
nenkant van zijn lippen, doch behalve het
feit dat Jimmy met een vaart reed, die
iemand den adem benam, begreep hij, dat het
groote dwaasheid zou zijn, indien Isabel zou
gaan spreken, voor zij hun passagier kwijt
waren.
Dus bleef hij met inspanning van al zijn
zelfbeheersching zwijgend naast haar zitten,
terwijl de auto zich met steeds sneller vaart
heuvel op heuvel af van het kasteed verwij-
derde.
Met uitzondering van eenige vertraging op
de plaatsen waar zij patrouilles ^mpe"en'
reed Jimmy steeds sneller voort tot zij aan
de kromming kwamen, waar zij
eerst met majoor Paqueta hadden^kennis
gemaakt. Oogenblikkelijk sne t en
ten toe doch toen zij hun majoor zagen, stel
teerden het geweer. Jimmy deed de auto
St<Met "©enig© woorden van tank staptePa
queta uit en maakte voor alle drie de inzit
tonden apart een beleefde buiging, hetgeen
door hen in zooverre bun houding dit ve-
oorloofde zoo sierlijk mogelijk werd beant-
woord. Dan schakelde Jimmy den motor in
en vloog de auto met reuzensmelheid over den
waren was het Tony niet langer moge ijk.
zijn zéifbeheersdhing in bedwangtehouden
Hij sloeg den .plaid op, vatte Isabels hand en
bracht haar zonder er op te letten of iemand
het zag of niet,, van blijdschap trillend, aan
zijn lippen.
Met een zuchtje legde zij haar andere hand
op zijn mouw.
O, zeg mij todh, dat het werkelijkheid
is Tony! Zeg mij toch, dat het geen droom
is.
Haar woorden werden bijna door den wind
weggezogen, want Jimmy had de wagen op
de groot»Jt mogielijkje snelheid gebraohit en
zij vlogennu en sprongen over den weg.
Met een blijden lach sloeg Tony zijn arm
om haar heen en trok haar dicht tegen
zich aan.
't Is de meest werkelijke geschiedenis,
die zich ooit heeft afgespeeld, antwoordde hij.
Nu hen je de mijne, Isaibeil, de mijne, de mij
ne; en alle koningen in Europa zullen je met
geen macht meer aan mij ontnemen.
Schijnbaar voldaan over hetgeen zij kon
hooren van hetgeen hij beweerde, deed Isabel
geen poging om te antwoorden. Met half ge
sloten oogen, leunde zij tegen zijn schouder
en drukte zich hij elke sprong van de auto
vaste tegen hem aan als een vermoeid, doch
tevreden kind.
Ergens in de stille omgeving van Braxa,
verminderde Jimmy zijn vaart; ging aan den
kant van den weg rijden en hield plotseling
stil.
Hoe maakt u het, Isabel, zei hij over
zijn schouder heen. Aangenaam kennis te
maken. Vervolgens wendde hij zich tot haar
metgezel. Hoe denk je over den staat van
zaken, Tony? Ik hen van meening dat wij
er maar een overrompeling van moesten ma
ken, Pardoes door de stad heen en recht
apdén aanlegsteiger aan. Ik veronderstel,
dat de boot wel klaar zal liggen.
Tony knikte.
Op Guy kan je altijd vast rekenen, zei
hij. Maar hoe moet het met de auto? Wat
ben je van plan daarmede te doen?
Dien laat ik op de kade staan. Hij be-
i hoort mij niet toBj weet jes hij is yam, de ga
rage. Ik heb al mijn aartdsche bezittingen iü
mijn zak.
Vooruit dan maar, ziel Tony, nergens
voor stoppen, hoor. Hij keerde zdoh tot Isa
bel. Je bent tooh niet bang, als wij een paar,
politieagenten ondersteboven irijdc^i, zei hij.
'tZou kuinnen zijn, dat zij ons tegen willen
houden.
O, neen, in het geheel niet, zet ze flink.
Nu vooruit dan en opgepast, zei Jimmy;
vriendelijk, 't Gaat er op of er onder.
Hij trok zijn hoed diep over zijn voorhoofd
en gaf gas, zoodat zij binnen enkele oogen-
blikken een stofwolk in de stralen der mid
dagzon opjoegen. Zoo vreedzaam als Braxa
geschenen had, toen zij het in den vroegea
morgen dooutuften, erven stil en verlaten, waa
het ook nu. De zonnehitte scheen de men-
schem, die er nog waren, naar de koelte dea;
herbergen gedreven te hebben en behalve eea
paar havelooze honden, die op een hoop af
val aan het snuffelen waren, lag over alles)
een diepe rustige matheid.
Zij reden met een snelhedd de hoofdstraat
in, welke het stof naar alle kanten deed;
vliegen en zonder hoorngetoeter of ander go-
luid te maken, sloegen zij den hoek om naai;
de open ruimte, waar zij 'e morgens den po
litieagent ontmoet hadden. Toen zij halverwe
ge waren eai vlak bij den zijweg die naaf
het strand voerde, werd de stilte plotseling
door een luid geschreeuw verbroken. Tony,
keek in de richting waarvan het geluid kwam
en zijn moeite werd beloond door den aan
blik van twee mannen in uniform, die van
uit de schaduw der boomen hen luidschreeu
wend achterna renden.
fWordt vervolgd)
