DE FRANSCH-DUITSCHE IDEEEN
BOTSING.
DE MOORD m
HET riATGEb
MUSSOLINI MOBILISEERT?
NAAR EEN NIEUW VREDESSTATUUT?
OORLOG EEN MISDAAD
GANDHI EET WEER.
DE GODSDIENSTSTRIJD
IN MEXICO.
DINSDAG 27 SEPTEMBER 1932
„Hoe kan men aan kinderen, de
kunst van het dooden
leer en?"
FEL VERZET VAN HERRIOT TEGEN
DUITSCHLANDS HER
BEWAPENING.
%Sgenf sP^eü^ buite^an'a-
„IN TEGENSPRAAK MET DE
FEITEN".
NA EEN VASTEN VAN ZES DAGEN
EN VIJF UREN.
DE CHINEESCH—JAPANSCHE
SPANNING.
De ecQnomisclie blokkade tegen
Mandsjoerije.
DE MIJNWERKERSONLUSTEN IN
ILLINOIS.
DE KATHOLIEKEN KRIJGEN
WEER HOOP.
EINDE DER WEVERS-STAKING IN
LANCASHIRE.
Tegen de „politiek van niet» doen"
tir Ontwapeningsconferentie?
DAAD VAN INGRIJPENDE
BETEEKENIS?
DE NIEUWE RUWOLIEMOTOR VOOR
DE GRAF ZEPPELIN".
STORM AAN DE BRETONSCHE KUST.
vlieger vermist
GRAMAT, 25 September. (R-a) Minister
president Herriot beeft bier een groote poli
tieke redevoering gehouden, waarin ij a er-
**t uiting gaf aan zijn vreugde over de goed
gekeurde conversie der staatsleningen, den
eersten stap tot borrel van bet evenwicht in
scbe politiek verklaarde Herriot, dat de ge-
achten der Fransche regeering in de eerste
l>laata 0p den vrede zijn gericht.
Evenals voor wijlen Briand, is óók voor ons
de oorlog een misdaad. Ons program is niet
dubbelzinnig: wij hebben het duidelijk tot
Uiting gebracht in ons antwoord op de Duit-
sche nota inzake de bewapenimgskwestie.
Wij streven naar volkenbondspolitiek, een
Politiek, die inderdaad voor alle volkeren,
e£i J2cin, op gelijkgerechtigdheid berust.
Met genoegen hebben wij geconstateerd, dat
Wij niiet de eenigen zijn, die oordeelen, dat een
herbewapening van Duitscbland het begin zou
Min van den terugkeer naar oude dwaasheden
en een bewapeningswedstrijd tengevolge zou
hebben.
De m Duitscbland gepubliceerde noodveror
dening inzake het disciplineeren der jeugd,
organiseert de Duitsche jongemannen zooda
nig dat zij in staat zijn, de wapens te dragen.
•Het is een zeer treurig hoofdstuk in de ge
schiedenis van den tegenwoordigen tijd, dat
men de jonge generatie, in stede van haar lee
ring te doen trekken uit de smartelijke erva
ringen hunner vaders, tot oefeningen en han
delingen aanspoort, welke voor de ontwape
ning en vrede funest zijn.
Hoe kan men toch aan kinderen de kunst
Van het dooden leeren? Hoe kan men ernstig
het moeilijke vredesprobleem behandelen en
Van ontwapening spreken als men niets doet,
Om een moreele ontwapening aan te kweeken,
Uls men direct of indirect, openlijk of in het
fceheim, de jonge krachten opleidt voor het
Vreselijke werk: het dooden van medemen-
®chen?
Frankrijk kan de wereld tot getuige roepen,
dat het de nationale opvoeding voor een ander
doel africht Eu toch, wij hebben reden tot
Verontrusting, daar men te Genève het onder-
soheid dat wij maken tusschen aanvals- en
verdedigingswapens, in 't belachelijke tracht
te trekken.
i Het is zeker waar, dat de geallieerden uit
den laatsten wereldoorlog beloofd hebben, hun
bewapening te verminderen, deze verplichting
echter staat niet in het verdrag van Versailles,
doch in het door Clemenceau opgestelde pre
ambule op deel V en heeft, óók volgens de
meaning van Engeland, geen bindende kracht.
De eenlge aanwijzing omtrent den aard en
Dianier, waarop de ontwapening moet worden
Uitgevoerd, is vervat in Artikel VIII van het
Volkenbondspact. En Frankrijk zal de daarin
hervatte verplichting zeer loyaal uitvoeren.
pact zonder dralen worden uitgevoerd en de
vermindering der bewapening zal spoedig een
feit zijn.
Een regiem van wederkeerige contróle zal
dan worden ingevoerd, de sterkte der legers
zal officieel worden vastgesteld en een vredes-
statuut zal worden opgericht, waarin aan
Duitschland gelijke veiligheid wordt gewaar
borgd.
Ik meen te weten, aldus de premier, dat
vooraanstaande leden van den volkenbond op
het oogenblik een program bestudeeren, waar
in de ontwapening in verhouding tot de veilig
heid wordt gebracht.
Sedert de historische rede van Stimson en
het grootmoedige appèl van president Hoover
hebben hooge persoonlijkheden in Scasc mavie
zich met het probleem beziggehouden en wij
volgen hun pogingen met groote op e en ïei
Frankrijk haat geen enkel volk. Wij zouden
heden aan den Rijn kunnen staan. Voor den
vastgestelden termijn hebben wij Duitschland
de vrije beschikking over <ieze bezett© gebie
den terug gegeven. Men heeft ons daarvoor
geen erkentelijkheid betuigd.
Oók ten aanzien van de herstelbetalingen
heeft Frankrijk g™°te ©«ers gebracht. Ook
daarvoor heeft men het geen dank betuigd.
Frankrijk, zelf door de economische crisis
getroffen, m<>et z«n ei®en productie steunen,
doch desniettegenstaande heeft Duitschland in
1931 voor 3.3S5 millioen francs naar Frankrijk
uitgevoerd. Oók dat was geen dank waard.
Wij hebben het recht de opmerkzaamheid
der wereld op deze feiten te vestigen, doch
wij zullen niet deelnemen aan agitatie.
Frankrijk, aldus besloot Herriot zijn rede,
is kalm en rustig en zich bewust van zijn
goed geweten. Het verklaart zich bereid tot
loyale overeenkomsten, dl© de territoriale en
politieke onafhankelijkheid van alle naties
waarborgen.
Het heeft slechts één wensch: na de zware
beproeving, de kinderen, die nog zijn overge
bleven op te voeden in eer en vrede.
DUITSCHE REPLIEK OP
HERRIOT'S REDE.
Ook Duitschland beschuldigt.
BERLIJN, 25 September (W.B.) In verband
met de heden door Herriot gehouden redevoe
ring publiceert het Wo-lff-bureau een verkla
ring van Duitsche zijde, waarin gewezen
wrdt op de vele onjuistheden en verkeerde
voorstellingen in die redevoering.
„De bewering van Herriot, dat Duitschland
zich opnieuw wenscht te bewapenen, terwijl
Frankrijk den vrede wil, is in tegenspraak
met de feiten.
Alle Duitsche verklaringen hieromtrent
ook die van generaal Schleicher wijzen er
met nadruk op, dat Duitschland elk wapen
verbod en iederen ontwapeningsmaatregel zal
toejuichen en er aan medewerken.
Herriot meent de maatregelen der rijksre-
geering tot disciplineering der jeugd als be
wijs van Duitschlands wapeningslust te kun-
&r
Wij wenschen te ontwapenen
in veiligheid.
frankrijk heeft den militairen diensttijd
reeds van drie jaar tot één jaar teruggebracht
©n de militaire begrooting aanzienlijk ver
laagd. Doch de ontwapening, die óók wij
Wenschen, willen wij Uitvoeren in veiligheid.
Dikwijls wordt het verband, dat wij leggen
tusschen veiligheid en ontwapening ons aan
gemerkt als een blijk van slechten wil, doch
In dtt verband behoeven wij slechts te wijzen
©P het antwoord, dat de Fransche socialisti
sche partij in het jaar 1917 op de vragenlijst
Yan Stockholm gegeven heeft.
In dit document wordt verklaard, dat het
scheppen van een internationale strijdmacht
In dienst van het recht, hetvoornaamste doel
is van den volkenbond.
van <1© internationale verdra-
arbltrage, militaire geheime diplomatie,
dat »itn do i 11 economische sancties,
dat zijn de noodzakeHjke elementen voor de
oplossing van het probleem. Slechts hierdoor
kan de vrede gewaarborgd worden.
Als Frankrijks veiligheid gewaarborgd ls,
dan zal het artikel VIII van het volkenbond^
Buitenlandsche problemeneen carica-
tuur van Herriot in de t,Echo de Paris
door Sennep.
nen aanvoeren en laat zich daarbij zelfs ver
leiden tot den Uitroep: „Hoe kan men aan
kinderen de kunst van het dooden leeren".
De leider der Duitsche jeugd-opvoeding, ge
neraal Von Stülpnagel, heeft in zijn bekend
interview met een Franschen journalist duide
lijk uiteengezet, dat het disciplineeren der
jeugd in het minst niet een militair karakter
zal hebben.
Frankrijk daarentegen is alle andere landen
voorgegaan in het militair drillen van de
jeugd. Het deelnemen aan deze jeugdoefenin
gen in Frankrijk is een der belangrijkste voor
waarden voor bevordering in bet actieve leger.
Hieruit blijkt duidelijk, dat Herriot den staat
van zaken in beide landen geheel verkeerd
voorstelt.
Hetzelfde geldt voor dat deel in de rede van
Herriot, waarin deze over moreele ontwape
ning spreekt.
Het was zeker geen blijk van moreele ont
wapening, toen slechts eenige dagen geleden,
de voorzitter van den Franschen oppersten
oorlogsraad bij de demonstratie te Turenne,
verklaarde, dat geen krijgsman in Frankrijk
rusten mocht, zoolangs er nog een Duitscher
op den linker oever van den Rijn staat.
Dit is zuivere propaganda voor de annexa
tie van den linker Rijnoever, progaganda ge
voerd door een der meest vooraanstaande le
den der Fransche generaliteit.
Hoe dergelijke uitlatingen in overeenstem
ming zijn brengen met moreele ontwape
ning, is voor Duitschland, doch ook voor neu
trale mogendheden, een raadsel.
Voor Frankrijk is de nationale verdediging,
volgens Herriot, slechts een der vormen van
burgerplicht, doch Frankrijk kent aan
Duitschland niet het recht tot verdediging toe.
Onduidelijk is ook de rol, die Artikel VIII
van het volkenbondspact in de rede van Herriot
speelt. Steeds weer wijst Herriot op dit arti
kel, zonder te zeggen, hoe hij dit interpreteert.
Herriot beweert weliswaar, dat Frankrijk
reeds zijn bewapenings verminderd heeft, doch
het bewijs, dat hij hiervoor aanvoert, is een
spelen met cijfers.
Bij het beschouwen dezer vermindering
moet men rekening houden met de buitenge
wone technische reorganisatie van het Fran
sche leger, met de ongehoorde toename van
de militaire vliegtuigen en het tankwagen
park.
Gedurende de jongste manoeuvre's van het
Fransche leger, mochten publiek en pers niet
tegenwoordig zijn, daar men niemand de tecb.
nische vervolmaking van het Fransche leger
wilde laten zien.
Ten aanzien van de verklaringen van Her
riot over het oprichten van een internationale
strijdmacht, wordt er op gewezen, dat Duitsch
land nimmer deelneming aan zulk eeu organi
satie geweigerd heeft.
Herriot beklaagt zich er over, dat de Duit-
schers Frankrijk geen dank betuigen voor de
ontruiming van het Rijnland. Doch tenslotte
is het Frankrijk geweest, dat bij iedere ont
ruiming van deelen van het bezette gebied,
goede zaken gemaakt heeft. Frankrijk heeft
immers de ontruiming gebruikt als middel om
pressie op Duitschland uit. te oefenen, om het
Dawesplan en later het Youngplan aangeno
men te doen krijgen.
Di.t alles weet men niet alleen in Duitsch
land, doch ook in de overige landen en daar
om is het nauwlijks aan te nemen, dat de
rede van Herriot in het buitenland de propa
gandistische uitwerking zal hebben, welke er
van verwacht wordt.
Maar er volgt ook uit, dat op deze wijze een
zoo moeilijk en belangrijk probleem als dat
der Duitsche pariteit niet opgelost kan wor
den.
Herriot heeft in zijn rede ook gesproken
van een „nieuw vredesstatuut". Deze gedach
te, het eenige positieve in Herriot's redevoe
ring, kan wellicht nog een rol spelen, om te
eeniger tijd tot een verstandige en rechtvaar
dige regeling te komen".
NANKING, 26 September. (V.D.) De Chi-
neesche minister van financiën, Soen, ver
klaarde tegenover eenige journalisten, dat de
economische blokkade van China, tegen Mand
sjoerije niet slechts de republiek Mandsjoekoeo,
doch ook Japan groote schade zou doen De
Chlneesche regeering heeft echter van té vo
ren voldoende gewaarschuwd.
De afkondiging van de blokkade ls nog
slechts een eerste stap naar de zelfverdedi
ging dChlneesche nationale belangen. China
zal ernaar streven, Mandsjoerije en Japan
economisch te isoleeren, en zoo noodig ver
dere maatregelen tegen Mandsjoerije nemen.
Naar de meening van minister Soen ls sedert
de bezetting door Japan een einde gekomen
aan alle activiteit van buitenlandsch kapitaal
in Mandsjoerije.
RIO DE JANEIRO, 25 September (R.O.)
Vier onbekende personen stalen van het vlieg
veld alhier een passagiersvliegtuig en stortten
kort daarna bij Merity neer. Allen werden ge
dood.
De week van 27 September tot 2 Oct.
voortaan Gandhi-week,
LONDEN, 26 September. (N.T.A.) De En-
gelische regeering heeft, zooals wij reeds meld
den, het acooord tusschen de leiders der kas-te-
Hindoes en die van de paria's in Indië, waar
aan Gandtoi Zaterdag zijn goedkeuring heeft
gehecht, aanvaard.
De overeenkomst tusschen beide partijen
werd medegedeeld aan den premier en den
staatssecretaris voor Britseh-Indië in tele
grammen. welke Zaterdag in den namiddag te
Landen aankwamen.
Mac-Donald is hierop terstond van Chequers
naar Downingsfareet teruggekeerd en is be
gonnen besprekingen te voeren met zijn advi
seurs op het gebied van Indische aangelegen
heden.
Deze besprekingen werden den gehoelen
Zondag voortgezet. Alles werd in het werk
gesteld om uitstel te vermijden.
Maandagochtend vroeg was de redactie van
het antwoord gereed, hetwelk, zooals men
weet, in de' wetgevende vergadering van
Britseh-Indië is voorgelezen.
Een Reuter-telegram uit Bombay meldt, dat
Gandlhi Maandagmiddag om vijf uur (Indische
tijd) met vasten is opgehouden. Gedurende
zes dagen en vijf uren heeft hij geen voedsel
tot zich genomen.
De waarnemende president van het Indische
eo-ngres heeft aangekondigd, dat de week van
27 September tot 2. October voortaan zal wor
den gevierd als Gandhi-week". De 2e Octo
ber is n.l. de verjaardag van Gandhi.
Een telegram uit Londen meldt, dat betref
fende de beslissing der regeering inzake de
Indische communale kwestie dient te worden
opgemerkt, dat de Britsche regeering zich
stipt aan haar besluit zal houden en niet voor
nemens is tusschen de communiteiten tus-
schenbeide te komen. Indien deze haar een
acooord voorleggen, zal de regeering het aan
vaarden mits andere rechten niet worden
overtreden en het accoord door beide belang
hebbende partijen wordt aangenomen,
I>e Britsche regeering merkt evenwel hier
bij op, dat de kwesties betreffende het kies
recht en de wijze van verkiezing der paria's
nog door 'haar onderzocht worden, hoewel zij
er niiet afwijzend tegenover staat.
Gandhi hoort 't nieuws en
zwijgt.
LONDEN, 26 September. (H.N.) Toen aan
Gandhi het telegram overhandigd werd, waar
in de Engelscihe regeering meedeelt, dat zij
de overeenkomst tusschen de kaste-Hindoes
en die paria's aanvaardt, waren behalve de
vrouw en de zoon van Gandhi ook vele zijner
aanhangers, o.a, de dichter |Tagore, bij het
veldbed van Gandhi aanwezig.
Gandhi luisterde zwijgend toe, toen het tele
gram werd voorgelezen en sprak daarna ge
durende drie kwartier geen woord. Toen begon
hij te glimlachen en fluisterde nauwelijks
hoorbaar: ,,Mijn gelofte ls vervuld, het lijde
lijk verzet heeft overwonnen".
Hij verzocht allen aanwezigen, met hem te
bidden en enkele liederen te zingen, o.a.
eenige OP muziek gezette liederen van Tagore.
Vervolgens nam hij het glas met sinaas-
appelensap dat hem aangeboden werd en dat
hij langzaam opdronk. Ook morgen zal Gan
dhi slechts sinaasappelensap gebruiken en
daarna eerst eenige vruchten en geitenmelk.
Gandhi heeft dioor de hongerstaking tien
pond van zijn gewicht verloren. De zes ge-
meesheeren verklaarden na het laatste onder
zoek vanmorgen, dat er levensgevaar begon
te 'bestaan, aangezien de reservekracht reeds
verbruikt was.
Vrijlating
SIMLA, 26 September. (R.O.) Het gerucht
loopt hardnekkig in politieke kringen, dat
Gandhi misschien weldra zou worden vrijge
laten wegens zijn zwakke gezondheid, doch
er is geen enkele bevestiging hiervan te ver
krijgen.
SPRINGFIELD, (Illinois), 26 September
(R.O.) Een duizendtal mijnwerkers heeft een
aanval gedaan op de kantoorgebouwen der mij
nen, teneinde te protesteeren tegen het besluit
van honderd hunner collega's, om tegen een
verminderd loon weer aan het werk te gaan.
Sedert het besluit der directie, om de loonen
der mijnwerkers van zes tot vijf dollars per
dag t« verlagen, waren dezen in staking ge
gaan.
Een politie-agent werd gedood en een twaalf
tal mijnwerkers gewond. Onder de gewonden
bevond zich een vroegere leider der arbeiders
partij, die tevens oud-senator is. Getuigen be
schuldigen hem ervan, op den politieagent te
hebben geschoten.
De toestand der Katholieke Kerk in Mexico
is reeds jaren lang afhankelijk van de machi
naties van eerzuchtige staatslieden, voor wie
de anti-Katholieke wetten zeer dikwijls alleen
middelen waren, om persoonlijke doeleinden
te verwezenlijken.
Sinds enkele weken echter krijgen de Mexi-
caansche Katholieken weer eenige hoop, dat
de toestand der Kerk in een niet al te verre
toekomst eenigsziins verbeteren zal, daar In de
revolutionnaire partij een splitsing merkbaar
wordt.
Naar Kipa uit Mexico oity verneemt, kan
men weliswaar in bepaalde staten, zooais
Vera Cruz en Tabasco, oonstateeren, dat de
revolutionnaire leiders nog radicaler worden
dan de revolutie zelf, maar in andere staten,
zooals Aguas Caliientes, Nueva Leon, Chihua
hua, San Luis Potosif enz. wordt inderdaad
een meer conservatieve strooming merkbaar.
Hiermede leeft ook de hoop wear op, dat de
Katholieke Kerk in laatstgenoemde staten in
do toekomst mensehelijker behandeld zal wor
den. In den staat Tabasco bijv., waar de kerk
vervolging zeer fel was, kan men vaststellen,
dat met de verzwakking van de positie van
den gouverneur Garrido, wiens dagen geteld
zijn, ook de anti-godsdienstige verbittering
afneemt.
Als bewijs, dat in verschillende staten van
Mexico een mildere interpretatie van de gods
dienstwetgeving valt waar te nemen, dien©
•het volgende:
Ondanks de wet betreffende de beperking
van de uitoefening van den ©eredienst, heb
ben de autoriteiten van het federale district
Mexico toestemming gegeven, om honderd ker
ken voor den Katholieken ©eredienst open te
houden.
Een ander teeken van verbetering ziet men
in het feit, dat het ministerie van binnen-
landsohe zaken aan de Britsche en Amerixaan-
sche Katholieken toestemming gegeven heeft,
om in een eigen kerk den ©eredienst ongehin
derd uit te oefenen.
Torwül de reolitstreeksche aanvallen op de
kerken langzamerhand verminderen, schijnt
zich de actie der regeerings-autoriteiten in den
laatsten tijd steeds meer op de scholen te con-
centreeren. In het federale district Mexico zijn
alleen reeds 300 Katholieke lagere en middel
bare scholen.
Veel vertrouwen hebben de Katholieken in
de Katholieke actie, welke thans in 15 van de
32 M-exicaansche diocesen georganiseerd ls en
70.000 leden telt.
Verbannen Mexicaansche
com municantjes.
Naar Kipa uit San Francisco meldt, ontvin
gen honderd Mexicaansche kinderen hun eer.
ste H. Communie in San Isidro in den staat
Ca-lifornië uit de handen van den verbannen
aartsbisschop van Guadalajara, mgr. Francesco
Orozeo y Jimenez,
Daar in Mexico het godsdienstonderwijs ver
boden is, hadden de kinderen hun voorberei
ding eveneens op Amerikaansch grondgebied
ontvangen.
Woensdag werkhervatting?
LONDEN, 25 September (V.D.) Thans is, na
vier weken, een einde gekomen aan de wevers
staking in Lancashire, doordat volkomen over
eenstemming tusschen fabrikanten en arbeiders
is verkregen.
Bij de staking waren 200.000 textielarbeiders
betrokken. De schade welke de katoenindustrie
door de staking heeft geleden, bedraagt meer
dan honderd millioen gulden.
De hervatting der werkzaamheden In de ver
schillende ondernemingen is tegen Woensdag
te verwachten.
Nadat de kwestie der loonen reeds Vrijdag
was geregeld, is het bij de door een regeerlngs-
ambtenaar geleide bemiddelingsconferentie,
welke te Manchester werd gehouden, gelukt Za
terdagavond ook overeenstemming te bereiken
op het laatste geschilpunt: de weder te werk
stelling van de bij vroegere loonsgeschillen ont
slagen wevers.
De te Manchester -bereikte overeenkomst zal
Maandag en Dinsdag nog in behandeling komen
bij de betrokken werkgeversvereenigingen en
de vakorganisaties, waarna de onderteekening
der overeenkomst zal kunnen plaats vinden,
Waarschijnlijk zal zulks geschieden in een
Dinsdagavond te houden plenaire bijeenkomst.
Wapengerinkel is altijd „het" middel ge»
weest van de groote mogendheden en van hen,
die gaarne daartoe gerekend weiden, om voor
al op internationaal politiek gebied te trach
ten de een of andere kwestie te hunnen
gunste te doen beslissen. Men hield dan wa
penschouwing of manoeuvres en deed die bij
voorkeur plaats hebben In de richting van
den s-taat voor wien de waarschuwing" gold.
Sinds de wereldoorlog heeft uitgewoed en
een statuut is verrezen, dat Volkenbond heet,
is het erop gaan lijken, alsof dat wapenge
rinkel tot het verleden is gaan behooren.
Men wierp zich nu van de eene conferentie
in de andere, eerst vertrouwende, later te
gen de klippen op hopende, dat zij resultaten
zouden afwerpen.
Zoo zijn de mogendheden reeds twaalf jaar
bezig en het huwelijk, dat op confereeren geba
seerd is, Viert welhaast zijn koperen brui»
loft. Maar bereikt is er bitter weinig, al
thans in verhouding tot de grootte der vraag
stukken,, die aan de orde worden gesteld.
Wat o.a, de Ontwapeningsconferentie betreft,
kan men zelfs aan den indruk niet ontkomen,
dat men slechts confereert omdat de publieke
opinie haar machtigen invloed doet gelden.
Er heerscht daar volgens velen een „politiek
van niets doen" en onder die „velen" schijnt
ook Mussolini zich te scharen.
Volgens de „Daily Herald" althans, heeft
Mussolini het oude beproefde middel van
wapengerinkel weer aangevat om zoo meent
men in politieke kringen te Parijs en Genève
- te demomstreeren tegen die politiek van
niets doen". Hij heeft de mobilisatie bevolen
van 1.200.000 reservisten, tegen 1 October
as. een daad, die ongeveer gelijk staat met
de vroegere geste van manoeuvres houden.
Deze daad kan o.l. van ingrijpende betee-
kenis zijn voor den loop van zaken en lang
niet onmogelijk lijkt het ons, dat het con
flict tusschen Berlijn en Parijs mede deze
.mobilisatie" heeft uitgelokt.
't Zal ons benieuwen aangenomen dat
het bericht van de „Daily Herald" op waar
heid blijkt te berusten hoe de Ontwape
ningsconferentie op deze eigenaardige geste
vam Mussolini reageeren zal.
AUGSBURG, 24 September. (V.D.) Bij do
Müncihener-Augsbu-rger Maschinenfabriken te
Augsburg is de nieuwe 1000 P-K. kogelmoto
die als proefmotor in het luchtschip
Zeppelin" zal worden ingebouwd, gereed ge
komen. Op het het oogenblik loopt de motor
in de machinezaal van de M.A.M. proe
Na lan>gdurige studie is men er in ges aag
een ruwollemotor te bouwen, die zoowe wa.
omvang, gewicht als capaciteit en pres a ie
betreft, met de vergassingsmotor in elk op
zicht is te vergelijken.
Voor de luchtvaart kan deze vooruitgang
groote beteekenis zijn aangezien ruwe olie in
tegenstelling tot benzine en de andere ege -
woordig gebruikte brandstoffen niet exp os e
en veel minder ontbrandbaar is.
PARIJS, 26 September. (V.D.) Sedert 43
uur woedt aan de kust van Bre gn
hevige storm.
Te Turballe werd een zeilkotter op
strand geworpen; in de kajuit von
twee uitgeputte Duitschers, Richa
en Otto Volkmann uit Danzig.
De belde jongelui vertelden, dat ai]I in
einde van Juni met twee andere kameraden
in stilte met hun kotter „Freiheit dehaven
van Danzig hadden verlaten, om z^c
Spanje te begeven. Onderweg was één
vrienden ziek geworden en was e
aan land gegaan. De tweede was inNeder
land achter gebleven. In Cherbourg hadden zij
van de havenautoriteiten de noodige pap
^Aangezien de kotter slechts lichte averij
heeft opgeloopen, zullen de beide Dmtachera
bij gunstiger weer hun tocht voortzetten.
LONDEN 26 September (H.N.) Uit Tokio
wordt gemeld, dat een Japansche vlieger, die
Zaterdag voor een vlucht over en
gestart was, vermist wordt. Hoewel betviieg-
tuig een radiotoestel aan boord had heeft men
geen bericht van den vlieger ontvangen. In
Japansche vliegerkringen vreest men, dat het
vliegtuig neergestort is.
j door l S. FLETCHER.
Nadruk verloden
Er mankeert er een, i'iep hij opeens uit.
Ik keu <jeze sleiUels z00 goed. Mijnheer Hera-
Path overhandigde ze mij 200 Er moe
ien er zes zijn: de sleutel van deze brandkast,
die van de kast op Portman Square, d© sleutel
van dit kantoor, dan van deze kamer, de huis
sleutel en een sleutel van de Safe in het
Deposito-Gebouw. Die mankeert.
Barthorpe fronste wenkbrauwen en de
twee politie-beambten kielden op niet hun
werk en kwamen nader bij het bureau, waar
Selwood stond.
Bent u daar zeker van' vroeg Barthorpe.
—Zeker?.. Zooals ik zei, 'heb ik die sleutels
dagelijks in handen gehad, van den tijd af, dat
bij mijnheer Herapath in functie kwam-
Wanneer heeft u ze voor het laatst gezien?
Gisterenmiddag, ko-rt voordat mijnheer
Herapath naar de zitting van het Parlement
Hing. Dat was op Portman Square. Hij gaf ze
mij. om eenige papieren uit de brandkast te
hemen.
-Waa de zesde sleutel er toen nog bij?
Zeker, ze waren er, alle zes, daar ben
volkomen zeker van, zei Selwood. Hier is
d® sleutel van deze brandkast, hernam hij, er
uitkiezend.
Doe de kast open, beval Barthorpe. Dan
hij peinzend voort: Een safe in het Depo-
^"gebouw! Ik heb nooit geweten, dat hij er
daar
een had. Weet u ook, of hij er gebruik
TIllaakfe?
Ik ben er zelf dikwijls geweest, antwoordde
Selwood, Twee dagen geileden nog, ik moest
S¥ toen eenige papieren opbergen. Hier iu deze
kast is miet veel, ging hij voort, de deur open
trekkend, het ts nog zoo heel lang niet ge
leden, dat ik op zijn verzoek deze kast uit
ruimde. Voor zoover ik weet, zijn hier geen
particuliere papieren. Hij maakte nooit veel
gebruik van deze kast, tenminste niet, als ik
er bij was.
Nu, wij zullen wel eens kijken, wat er In
is, bemerkte Barthorpe. Hij begon den inihoud
van de kast te onderzoeken, een voor een de
verschillende papieren eruit nemend en ze op
pen tafeitje leggend, dat Selwood er naast had
geschoven. Twintig minuten later had hij alles
nagezien en begon hij de papieren weer op hun
Plaatsje leSgen.
Laten wiT '3 geen testament, mompelde hij.
heer SelwCi °ïr, ^ortman sóuare gaan, mijn-
liiker, dat hij f tf°uwene ook waarschijn
van zijn eigen huis bew?len,t in <le karndkast
hij er een gemaakt had^M6" tenminste> aIs
ufet. acl Maar dat geloof lk
Mijnheer Tertius en Peggie
kantoor, toen Barthorpe en Selwood^aa™ h)6
nentraden. De taxi-chauffeur was juist weg""'
Tertius was met haar de verkregen infcM--
maties aan het bespreken, toen zij Bartborpe's
stem in de hal hoorde. Snel gaf de oude heer
haar een waarschuwenden wenk.
Luister, zei hij haastig, spreek gee-n woord
tut uw neef over den man, die zoo juist ie
weggegaan. Het ie beter, dat mijnheer Bar
thorpe voorloopig daar niets van weet Wees
voorzichtig, spreek daar geen woord over. Ik
zal je later wel zeggen, waarom., maar vooi
het oogenblik zwijgen, absoluut zwijgen!
Barthorpe kwam de kamer binnen, gevolgd
door Selwood, die, naar het Peggie voorkwam,
niet veel zin scheen te hebben om wat dam ook
voor hem te doen. Bij het zien van Tertius,
bleef Barthorpe staan en fronste zijn voor-
h0°£M- X J
Zóó kunnen wij de zaken niet verder
behandelen, mijnheer Tertius, zei hij ko©<L Me
dunkt, ik had u reeds een wenk gegeven. Wat
wij hier te doen hebben, dat gaat mij en mijn
nicht alleen aan en u zou mij verplicnten met
u tö verwijderen. U heeft uw eigen kamers
hier in huis; in alle geval., tot alles geregeld
is, zult u goed doen daar te blijven!
Tertius, die onbewogen geluisterd had,
wendde zich nu tot Peggie en vroeg kalm:
Wil je ook, dat ik wegga?
Barthorpe keek hem boos aan en barstte los:
Het is hier niet de vraag, wat juffrouw
Wynne verlangt, maar wat ik beveel. Als u
eenig gevoel bezit van hetgeen passend ls,
dan zoudt u weten, dat, tot het testament van
mijn oom gevonden is en zijn laatste wil is
bekend gemaakt, ik hier heer en meester
ben en
Je bent mijn meester niet, Barthorpe, riep
Peggie opeens boos uit. Ik weet, hoe oom over
mijnheer Tertius dacht en ik ben van plan de
vriendschappelijke gevoelens, die hij ten op
zichte van onzen ouden vriend koesterde te
eerbiedigen. Ik ben altijd meesteres hier in
huis geweesit, al sedert mijn oom mij hier
bracht en ik ben van plan dat te blijven, tot
ik de zekerheid krijg, dat ik er het recht niet
meer toe heb. Mijnheer Tertius, wilt u alsje
blief blijven waar u bent?
Lat wilde ik ook, antwoordde Tertius
a Hooit was ik iets anders van plan. Ik
ook nleit, dat mijnheer Barthorpe Hera-
geweld zal gebruiken om mij uit deze
kamer te verwijderen.
Barthorpe beet op zijn Up, terwijl hij van
dien een naar den ander keek*
riap ui:t. staan de zaken zoo? Goed
mijnheer Tertius. Neen, ik zal geen geweld ge^
bruiken.maar, me dunkt, dat een beetje zede
lijk geweld., maar een klein beetje voor u
voldoende zal zijn.
Moet lk daaruit opamken, dat u mij
dreigt? vroeg Tertius zachtjes.
BarthoTpe lachte hoonend, dan wendde hij
zich tot Selwood en zed:
Maak nu die brandkast open. Ik veron
derstel, dat u den sleutel kent. Dan naar Peggie
ziende, dde naar den haard was gegaan en
blijkbaar erg ontdaan was over het gedrag
van haar neef, ze# hij:
Ik veronderstel, dat je oom nooit hebt
hooren spreken over een testament. Wij heb
ben zijn brandkast op bet kantoor in Kensing
ton doorzocht, maar niet, gevonden. Persoon
lijk geloof ik niet, dat hij er een gemaakt
heeft., ik heb er ten minste nooit iets van
gehoord. Me dunkt, hij zou mij dat toch wel
gezegd hebben
Hier viel Tertius hem in de rede en kuchte
even, zeggende:
Het zal u noodelooze moeite besparen als
ik nu spreek. Ja.er is een testament.
De gewoonlijk blozende wangen van Bar
thorpe werden bleek, hoeveel moeite hij zich
ook gaf, om onbewogen te schijnen. Snel
draaide hij zich om en keek met verschrikte
oogen en bevende lippen Tertius aan.
U.. zegt dat er een testament is? riep
hij uit. Wait., weet u daarvan?
Ik weet, wanneer het gemaakt is, waar
het geschreven werd en waar het zidh nu be
vindt, antwoordde Tertius bedaard.
Waar is het dan? snauwde Barthorpe. Als
u weet, waar het is, zou ik het graag willen
zien.
Tertius was naar Peggie gegaan en had
geruststellend de hand op haar schouder ge
legd.
Wees niet bang, lieveling, fluisterde hij.
Dan keek hij Barthorpe aan en hernam:
Misschien zou ik moeten beginnen met
te zeggen, wanneer en waar het gemaakt werd
Het was ongeveer zes maanden geleden, hier
in deze kamer. Op zekeren dag riep mijnheer
Herapath mij hier binnen. Hij had toen een
anderen secretaris in dienst, mijnheer Burchill.
Hij nam een papier uit zijn lessenaar, vertelde
ons, dat het zijn testament was, teekende het
in onze tegenwoordigheid en wij onderteeken-
den en bekrachtigden zijn handteekening in
elkanders tegenwoordigheid. Daarna sloot hij
het testament ia een enveloppe, die hij ver
zegelde. Den inhoud ken lk niet, maar ik
weet, waar het zich bevindt.
Barthorpe's stem was schor, toen hij riep:
Waar?
Tertius nam Peggie bij den arm en voerde
haar door de kamer naar een nis, waar een
antiek, notenhouten bureautje stond.
Dit oude lessenaartje, zei hij, heeft eens,
zooals Jacob mij vertelde, toebehoord aan zijn
grootvader. Er is een geheime lade in.. Hier
is dieverborgen achter een andere. Trek
deze lade uit., zoo., en daar bevindt zich de
geheime bergplaats. En hier., waar ik Jacob
Herapath de enveloppe zag neerleggen, is het
testament.
Barthorpe, die met ademlooze spanning dat
alles gevolgd had, stak een bevende hand uit.
Maar Tertius gaf de verzegelde enveloppe aan
Peggie en zei:
Op de enveloppe staat de naam van me
juffrouw Wynne.
Haar neef deed een poging, om zich te be-
heerecheu en zei heesch:
Open haar! Open haar!
Peggie frommelde aan het zegel, maar dan,
met een plotselinge opwelling reikte zij de
enveloppe aan Selwood toe.
Mijnheer riep zij smeekend uit, doet u
het! Ik kan het niet. Open het testament en..
Laat hij het voorlezen, voegde Tertius
er aan toe.
Selwctrd, wiens zenuwen geh|eel geschokt
waren door deze scène, scheurde haastig do
enveloppe open en liaal<3e er een vel folio
papier uit. Hij zag dadelijk, dat er niet veel
voor te lezen was. Zijn stem beefde, terwijl
hij de lezing begon:
Dit ie het testament van mij, Jacob Hera
path wonende op nummer 500, Portman Square
Londen, Graafschap Middlesex. Ik geef, laat
na en legateer alles, wat ik hij mijn dood be
zit, zoowel roerend als onroerend goed, abso
luut alles aan mijn nicht Margaret Wynne, nu
met mij wonend aan bovengenoemd aires. Ik
stel deze Margaret Wynne aan als eenige uit-
yoerster van dezen, mijn laatsten wil. Hierbij
herroep ik ook alle voorgaande testamenten of
cocidillen. Gedateerd op heden, achttien April
1912.
Jacob Herapath,
Hier hield Selwood op en er viel plotseling
een bijna voelbare stilte tusschen de personen
ln het vertrek, die opeens verbroken werd door
een vraag van Barthorpe:
De getuigen? De getuigen?
Selwood keek naar de volgende paragraaf,
die hij niet noodig had geoordeeld om voor ts
lezen en zeii:
O ja, -dat is volkamem in orde! Hij ging
nu voort 'met lezen: Geteekend door den erf
later in tegenwoordigheid van twee getuigen»
bier tegenwoordig, die tegelijkertijd, £n
tegenwoordigheid en in die van hen bewe,
liun namen hebben geteekend.
John, Christopher Tertius, No. 500,
Portman SquareLo, nden. Gentleman.
Frank Burchill, 331 Upper Seymour
Street, Londen. Secretaris.
Toen Selwood geëindigd had, overhandigde
bij het document aan Peggie, die het op haar
beurt haastig aan mijnheer Tertius gaf. Er
werd een minuut lang niet gesproken, dan
deed Barthorpe een stap naar voren en zei op
wonderlijk kalmen toon:
Laat het mij zien! Ik verlang het niet in
handen te nemen, houdt het in de hoogte.
Aandachtig keek hij er naar, vooral naar de
handteekeningen onderaan. Dan, zonder woord
of blik, draaide hij zidh om en liep snel de
kamer en het huis uit.
(Wordt vervolgd).
t
