ALGEMEEN OVERZICHT.
DEMOORPIM
BET riATGEB"
HINDENBURG'S FEEST.
DINSDAG 4 OCTOBER 1932
TALLOOZE GELUKWENSCHEN
UIT BINNEN- EN BUITEN
LAND.
DAVIS' ZENDING TE GENEVE.
DE GODSDIENSTSTRIJD IN
MEXICO.
RODRIGUEZ' DREIGING.
DE AARDSCHOKKEN IN
GRIEKENLAND.
DE VERKEERSSTAKING TE
HAMBURG.
DE OPSTAND IN CHILI.
f ROOFOVERVAL OP KASLOOPER.
JAARVERGADERING DER LABOUR-
PARTIJ.
Mijn ingestort. Reeds 40 lijken
geborgen.
NIEUWE KINDERROOF.
Een knaapje van 8 maanden ontvoerd.
BOLIVIA EN PARAGUAY.
DE KANSEN VAN HOOVER'S
ONTWAPENINGSPLAN.
HET EUROPA-CONGRES.
De plannen van Coudenhove-
Kalergi.
REORGANISATIE DER BRITSCHE
VLOOT.
DE ECONOMISCHE WERELD
CONFERENTIE.
TE LONDEN. IN FEBRUARI
1933?
REUSACHTIGE WERF-BRAND.
DE REVOLUTIONNAIRE PROPA
GANDA IN BR. INDIE.
Geheim radiostation ontdekt,
STALIN'S POLITIEK.
Door de centrale executieve
goedgekeurd
STAKENDE VERHUISMANNEN
EEN EPIDEMIE VAN STAKINGEN.
DE ONTVOERDE ENGELSCHEN IN
CHINA.
DE ENGELSCH-IERSCHE WRIJVING*
"Mandsjoerije
Het rapport van de door den volkenbond be
noemde enquête-commissie voor de Mandsjoerij
sche kwestie, naar haar voorzitter Lyttonrapport
genoemd, is Zondag tegelijkertijd gepubliceerd
door het volkenbondssecretariaat, te Nanking en
te Tokio. Het rapport, dat opgesteld is, vóór
Japan, Mandsjoerije heeft erkend, beslaat 160
pagina's en is in tien hoofdstukken verdeeld.
Te beginnen met het negende hoofdstuk bevat
het de algemeene principes en aanbevelingen
voor de regeling van de Mandsjoerijsche kwes
tie en wel:
1. Japan en China hebben het recht gelijke
behandeling van den Volkenbond te eischen.
hen oplossing, welke slechts ten deele voor-
deelig zou zijn, zou niet de zaak des vredes
dienen.
2. Bij het herstel van den vrede tusschen de
beide landen moet rekening worden gehouden
met de belangen van de sovjet-unie.
3. Iedere oplossing moet in overeenstemming
zijn met de bepalingen van het volkenbonds
statuut, het Kellogg-pact en het negenmogend-
hedenverdrag van Washington.
4. De rechten en belangen van Japan in
Mandsjoerije zijn onloochenbare feiten. Een op
lossing, welke deze belangen negeert, is niet
bevredigend.
5. Een nieuwe interpretatie der rechten,
belangen en wederzijdsche verantwoordelijkheid
der beide landen in Mandsjoerije is wenschelijk
langs den weg van wederzijdsche overeenstem
ming. v
6. Er moeten bepalingen worden gemaakt
voor een directe regeling van geschilpunten
van mindere beteekenis.
7. De regeering van Mandsjoerije moet ge
wijzigd worden op een wijze, welke in overeen
stemming is met de souvereiniteit en de consti-
tutioneele onschendbaarheid van China, waarbij
vérgaande autonomische maatregelen moeten
worden genomen, welke rekening houden met
de plaatselijke omstandigheden en den bijzon
deren toestand der drie provincies.
8. De binnenlandsche orde moet gehand
haafd worden door plaatselijke politie-troepen.
De veiligheid tegen een buitenlandschen aan
val moet berusten op een terugtrekken van alle
troepen, met uitzondering van de politie-troepen,
zoomede op een besluit van een 'niet-aanvals-
pact tusschen de betrokken staten.
9. Het is gewenscht, dat een nieuw handels
verdrag wordt gesloten tusschen Japan en China.
10. De handhaving van den vrede in het
verre Oosten is een kwestie van internationaal
belang en vereischt een tijdelijke internationale
samenwerking voor het herstel van China.
Het laatste, tiende, hoofdstuk, bevat de vol
gende practische voorstellen van den volken-
bondsraad, teneinde te kunnen geraken tot een
definitieve oplossing van het geschil:
De volkenbondsraad noodigt de Japansche en
Chineesche regeering uit, te onderhandelen op
de basis van de aanbevelingen der commissie.
Voor het geval deze uitnoodiging wordt aange
nomen, moet zoo spoedig mogelijk een consul
tatieve conferentie worden bijeengeroepen, ten
einde een bijzonder regiem voor het bestuur
der drie Oostelijke provincies in het leven te
roepen. Deze conferentie zal bestaan uit ver
tegenwoordigers van de Japansche en Chinee
sche regeering en twee delegaties der vertegen
woordigers van de bevolking.
De volkenbondsraad beslist bij eventueele ge
schillen. Buiten deze conferentie onderhandelen
de Chineesche en Japansche regeering direct
met elkander.
De commissie stelt vervolgens voor het resul
taat van al deze onderhandelingen in vier ver
schillende overeenkomsten vast te leggen:
1 Een verklaring van de Chineesche regeering
betreffende de instelling van een speciaal be
stuur voor de drie Oostelijke provincies op
grond van de voorstellen der conferentie;
2 Een Japansch-Chineesch verdrag inzake de
belangen van Japan;
3 Een Japansch-Chineesch verdrag inzake we
derzijdsche hulpmaatregelen, non-agressie, en
arbitrage;
4 Een Japansch-Chineesch handelsverdrag.
Voor de bijeenkomst van de consultatieve
confdtentie moeten de groqte lijnen betreffende
deze kwesties voorwerp zijn van een overeen
komst tusschen de beide regeeringen met mede
werking van den volkenbondsraad.
De commissie-Lytton besluit haar uitgebreid
rapport aan den volkenbondsraad met de ver
klaring dat het essentieele doel thans moet zijn
het directe begin van onderhandelingen tot her
stel van het vertrouwen.
Het rapport-Lytton wordt uitvoerig bestu
deerd door de bevoegde instanties der raads
leden. Algemeen is men het er over eens, dat
het rapport nadrukkelijk de souvereiniteit van
China in Mandsjoerije erkent en slechts onder
handelingen voorstelt tusschen Japan en China
inzake de schepping van een Vergaande auto
nomie der drie Oostelijke provincies.
Het rapport-Lytton staat voorts in scherpe
tegenstelling tot de Japansche opvatting, dat
de scheiding van Mandsjoerije en China vrij
willig was, aangezien nadrukkelijk wordt vast
gesteld, dat de Chineesche bevolking in Mands
joerije tegen de Mandsjoerijsche regeering is.
Evenzoo wordt de motiveering van het Ja
pansche optreden in Mandsjoerije de bestrij
ding van' het bendewezen, van allen grond ont
bloot geacht.
Het rapport is in zooverre reeds door de
feiten achterhaald, dat de Japansche regeering
kort na de onderteekening van het Lytton
rapport Mandsjoerije als souvereinen staat heeft
erkend en daarmede den volkenbond, de belang
hebbende groote mogendheden en China voor
een fait accompli heeft gesteld.
De voornaamste critiek, welke door Japan op
het rapport wordt uitgeoefend, is, dat het
zich te veel bezighoudt met Mandsjoerije en
te weinig met China en het Verre Oosten in
het algemeen. De commissie zou, aldus luidt
het van Japansche zijde, het negende en tiende
hoofdstuk niet aan het rapport hebben toege
voegd, indien zij haar taak, haar door de
resolutie van de volkenbondsvergadering opge
legd, juist had opgevat. Toch wordt toegegeven,
dat deze twee hoofdstukken „eenige goede con
clusies" bevatten.
Tegen de algemeene verwachting in, is het
rapport zeer kalm in de Japansche militaire
kringen ontvangen.
Nadat hij zijn waardeering voor het werk der
commissie had uitgesproken, verklaarde de
woordvoerder van het Japansche ministerie
van oorlog, dat het ministerie, na het rapport
te hebben bestudeerd, zich niet genoodzaakt
ziet zijn standpunt, dat reeds aan de wereld is
bekend gemaakt, te wijzigen, doch het ver
trouwt erop, dat de volkenbond en de mogend
heden geleidelijk de rechtvaardigheid en de
eerlijkheid van het Japansche standpunt zullen
gaan inzien.
In Japan schijnt men algemeen van gevoelen
te zijn, dat, als de voorstellen, welke het rap
port-Lytton bevat betreffende de oplossing van
de Mandsjoerijsche kwestie, een half jaar ge
leden waren gedaan, zij ongetwijfeld voor
Japan aanvaardbaar zouden zijn geweest, de
onafhankelijkheidsverklaring van Mandsjoerije,
maakt dit thans echter onmogelijk.
In officieele kringen schijnt men van meening
te zijn, dat het beste wat de volkenbond kan
doen, is, twee of drie jaren te wachten om
Mandsjoekoeo gelegenheid te geven zijn stabili
teit te bewijzen, voordat hij uitspraak doet, wat
beter is: autonomie onder China, of onafhanke
lijkheid, voóral waar de Chineesche regeering
zelf onbestendig is.
De Chineesche minister van buiitenil. za
ken, verklaarde, dat het rapport der commissie-
Lytton, dat talrijke kwesties van het allergroot
ste belang behandelt, nauwkeurig en in al zijn
bijzonderheden door de regeering en de Chi
neesche autoriteiten wordt bestudeerd.
Intusschen wees de minister reeds op twee
punten, dat hem al aanstonds in het rapport
gefrappeerd hadden, n.l. hetgeen gezegd wordt
omtrent Japans militaire operaties en den
passus over de wording van 't Mandsjoekoeo-
regime.
BERLIJN, 2 October. CW.B.) Bij gelegenheid
van zijn 85sten verjaardag heelt rijkspresident
Von Hindenburg tailooze felicitatie-telegram
men en schriftelijke gelukwenschen ontvangen
van vreemde staatshoofden, van de regeeringen
der landen van de voorzitters en verschillende
leden van den rijksdag en den Pruisischen
landdag, van provinciën, steden, autoriteiten,
bonden van talrijke personen uit het binnen-
en buitenland.
De bij het rijk geaccrediteerde gezanten, de
leden van den rijksraad en talrijke andere lei
dende persoonlijkheden kwamen in den loop
van den ochtend ten huize van den rijkspre
sident hun handteekening plaatsen, daar op den
uitdrukkelijken wensch van den rijkspresident
werd afgezien van een officieele ontvangst.
Slechts de felicitaties der rijksregeering, van
den rijkskanselier, den rijksweerminister en de
chefs van de leger- en marineleiding nam
Von Hindenburg persoonlijk in ontvangst.
In de ochtenduren heeft de rijkspresident
den kerkdienst in de oude garnizoenskerk bij
gewoond, waar dr. D. Schlegel een predikatie
hield met als tekst „Ik dank God, Dien ik,
gelijk mijn voorvaderen, met rein geweten
dien". (Spreuken, II, vers 3.)
Op den terugweg heeft de rijkspresident bij
het monument Unter den Linden in tegenwoor
digheid van den rijksweerminister en de chefs
van leger en vloot persoonlijk een krans neer
gelegd.
In den familiekring heeft de grijze rijkspresi
dent het verdere deel van den dag doorgebracht.
In de Johannes-basiliek werd een buitenge
wone kerkdienst door de Berlijnsche kathode-
ken gehouden en in den dom een dienst voor
den Staalhelm en den Kyffhauserbond.
Ook in het buitenland o.a. te Washington en
te New York is volgens de telegrammen in de
Maden de verjaardag van den rijkspresident
door de Duitsche kolonies aldaar feestelijk ge
vierd.
In Berlijn zelf wapperden van de officieele
gebouwen en kerken en van tailooze particu
liere woningen de vlaggen.
Toen de rijkspresident het paleis van den
rijkskanselier in de Wilhelmstrasse, waar hij
op het oogenblik woont, verliet, werd hij vol
begeestering door een groote menigte, die zich
daar reeds des morgens om acht uur verzameld
had, toegejuicht.
Men seint ons uit Rome d.d. 3 dezer:
De „Osservatore Romano" bevestigt het be
richt, dat de president van Mexico, Rodriguez,
terstond na het bekend worden van do pause
lijke ericycliek „Acerba animi" heeft aange
kondigd dat alle keirken waarvan de
priesters overeenkomstig de pauselijke In
structies handelen, zullen gesloten worden.
De „Osservatore" merkt naar aanleiding hier
van op, dat het antwoord even snel als ken
merkend is voor den geest, welke Mexico be-
heerscht, en duidelijker dan al bet andere laat
zien, hoe in Mexico tegen de rechten der Ka
tholieke Kerk gezondigd wordt.
Ernstige ongeregeldheden*
HAMBURG, 3 October. (H.N.) De verkeers-
etaking heeft ook Zondag voortgeduurd. Het
personeel van den viaductspoorweg heeft
zich bereid verklaard, Maandag het werk op
sommige buitenlijnen te hervatten.
Tengevolge van de staking is een noodver-
keer ontstaan, dat de politie in het belang van
de openbare veiligheid eenigszins tracht te re
gelen. Alle voertuigen, die personen willen ver
voeren, moeten daarom een vergunning bij de
politie aanvragen.
HAMBURG, 2 October. (V.D.) Door de ver-
keersstaking te Hamburg leed het café bezoek
merkbaar. Reserve verkeersmiddelen waren
heden, Zondag maar weinig in gebruik.
Stakers poogden heden auto's van de Altona
Transportmaatschappij om te gooien. Toen dit
niet gelukte, werden de bussen beschadigd,
waarbij een vrouw ernstige verwondingen be»
kwam.
In totaal werden 14 personen gearresteerd.
fi
KONINGSBERGEN, 3 October. ("W. B.) Een
kaslooper der firma Karstadt is heden voot-
middag door vier personen overvallen en van
een som van 12.500 mark beroofd. De daders
zijn met bun buit In eén auto ontkomen.
De waarnemende president afgetreden.
SANTIAGO DE CHILI, 2 October (V.D.). De
waarnemende president van Chili, generaal
Blanche, is afgetreden. Zijn opvolger is Abra
ham Oyandel, die tot nu toe president van het
opperste gerechtshof is geweest.
Men verwacht, dat Oyandel den constltutio-
neelen toestand zal herstellen. Het aftreden van
Blanche is het gevolg van den opstand te Anto-
fagasta.
Scherpe critiek op het kabinet
Mac Donald.
LONDEN, 3 October. (H. N.) Vandaag is de
jaarlijksche vergadering van de Engelsche
arbeiderspartij begonnen, waarin scherpe cri
tiek werd geoefend op het kabinet Mac Do
nald, vooral wegens de resultaten van de rijks
conferentie van Ottawa en de Engelsche ta
riefpolitiek.
Henderson noemde het regeeringsprogram-
ma voot beschermende rechten een reaction-
nairen maatregel, waaTdoor de hegemonie der
conservatieven bij de coalitiepolitiek duide
lijk blijkt.
ATHENE, 3 October CH. N.) Volgens be
richten uit Saloniki is bij nieuwe aardschok
ken in Grielksoh Macedonië een mijn ingestort,
terwijl het 'bedrijf In vollen gang was.
Tot nu toe zijn 40 lijken geborgen, doch men
vreest, dat het aantal slachtoffers nog grooter
zal blijken.
Groote gedeeltein van de kust zijn in zee
gestort
BERLIJN, 3 October (R. O.) Uit den voortuin
van een huis in de „Besselstrasse", een dwars
straat van de ,Ftiedri chstrasse'werd heden
avond een knaapje van acht maanden geroofd
dat daar in zijn kinderwagen lag. De moeder
had den kinderwagen in den voortuin neergezet
wijl zij bij haar buren een "boodschap moest
doen. Het politieonderzoek is tot dusver zonder
resultaat gebleven.
ASUNCIAN, 2 October. (R.O.) De minister
van oorlog van Paraguay heeft medegedeeld,
dat de Paraguanen de forten Lopez en Itiantuta
opnieuw hebben bezet en ongeveer twaalf
mijlen in verschillende richtingen zijn vooruit-
gerukt.
LONDEN, 3 October (R.O.) De correspon
dent van de „Times" te Washington seint aan
zijn blad, dat Norman Davis die met Oen offi
cieele zending naar Geneve gezonden is om deel
te nemen aan de voorbereidingen voor de econo
mische wereldconferentie, ook de opdracht ge
kregen heeft, er op te wijzen, dat het ontwa-
peningspia.n van president Hoover een oplos
sing biedt voor den huldigen stilstand bij de
ontwapenlngs-onderhandelingen.
Davis heeft volgens den correspondent, een
langdurig onderhoud gehad met den Britscben
minister van Buitenlandsche Zaken, sir John
Simon, gedurende hetwelk overeengekomen is,
dat het Hooverplan als basis bij de toekomstige
ontwapanjingsbssprekingen zal worden gebruikt.
De correspondent is van meening, dat het
Amerikaansohe departement van buitenland
scbe zaken optimistischer gestemd is, wat be
treft het aanvaarden van het Hooverplan en wel
noodzakelijk als gevolg van den Duitschen be.
wapenings-eiseh.
Bovendien is men in Amerikaansohe kringen
van meening, dat Europa langzamerhand be
grijpen zal, dat Frankrijk in het bewapenings
vraagstuk aan Duitschland concessies moet
doen, als mén niet tot beperking der "bewape
ning overgaat
Een initiatief van Mac Donald?
LONDEN, 3 October (R.O.) De Parijsche
correspondent van de Morning Post'' ver
neemt, dat Mac Donald Frankrijk, Italië on
Duitschland zal uitnoodigen om tezamen met
de Britsohe regeering besprekingen te voeren
tot oplossing van de hangende problemen.
In politieke kringen alhier is totdusver geen
bevestiging van dit bericht te krijgen.
Naar Wolff uit Berlijn seint is ook daar niets
van een dergelijk plan van den Britschen pre-
mier bekend.
BAZEL, 3 October. (H.N.) Graaf Coudenho-
ven Kalergl, de voorzitter van de pan-Europa-
unie, heeft op het Europa-congres, dat Zater
dag te Bazel is geopend, en waaraan 600 ge
delegeerden uit alle Europeesche landen deel
nemen, de stichting van een Europeesche par
tij aangekondigd, die het denkbeeld van een
Europeeschen statenbond wil verwezenlijken
door onderling do souvereiniteit en veiligheid
van alle Europeesche staten te garandeeren,
door herziening van de vredesverdragen, door
de stichting van een Europeesch federaal ge
rechtshof en een Europeesch militair bond
genootschap met een gemeenschappelijken ge-
neralen staf en een gemeenschappelijke lucht
vloot ter verzekering van den vrede en een
voor allen gelijke ontwapening.
Op de jeugd van Europa werd een beroep
gedaan om mode te werken aan de nieuwe or
ganisatie van Europa.
Onder luid applaus kwam daarop een aan
tal jeugdige personen in blauwe hemden op
het podium gemarcheerd, waar zij zich om
het spreekgestoelte groepeerden. Jacob Waa-
sermanu hieldeén toespraak, daarin hij op
de groote taak wees, welke de jeugd te ver
vullen heeft. Ook verschillende andere spre
kers voerden het woord.
LONDEN, 3 October. (H.N.) Volgens de „Daily
Tel." overweegt de Engelsche admiraliteit be
langrijke wijzigingen in de organisatie van de
Engelsche vloot, die vrij spoedig tot stand zul
len komen.
Volgens (ieze plannen zullen de vloot om En
geland en die van de Middellandsche Zee ver-
eenigd worden tot één vloot voor de Engelsche
wateren. In de Middellandsche Zee zal dan een
smaldeel van lichtere schepen, kruisers, torpe
dojagers, duikbooten en moederschepen voor
vliegtuigen gestationneerd blijven.
Verder wil de admiraliteit er toe overgaan,
van alle klassen van schepen kleinere typen
van schepen te bouwen.
Aangezien de uitvoering van deze plannen af
hangt van de medewerking der dominions, is
deze kwestie tijdens de rijksconfererntie te
Ottawa besproken, waarbij de bereidwilligheid
van Canada, Australië en Nieuw-Zeeland ge
bleken is, om hun aandeel in de gemeenschap
pelijke kosten te dragen.
Tenslotte wordt nog een wijziging in de oplei
ding der zeeofficieren overwogen. Het kadetten-
corps te Darthmouth zal worden opgeheven en
aspirantofficieren zullen voortaan direct van
school bij de marine kunnen komen, terwijl de
opleiding aan boord van zeilschepen zal geschie
den.
GENEVE, 3 October. (VAN ONZEN CORRES
PONDENT), De commissie voor de politieke
voorbereiding van de economische en finan-
cieele wereldconferentie is vandaag onder lei
ding van sir John Simon te Genève bijeenge
komen.
De commissie heeft definitief Londen als
den zetel der conferentie aangewezen.
Omtrent den datum heeft men daarentegen
nog steeds geen beslissing genomen. Wel bleek
een zekere voorkéur te bestaan voor 20 Fe
bruari als openingsdatum, doch de commissie
besloottenslotte toch tot de definitieve vast
stelling van den datum eerst over te gaan in
een nieuwe zitting, die Zij half November zal
houden, als de volkenbondsraad hier weder zal
bijeenkomen voor de bespreking van het Lyt-
ton-rapport.
De commissie wil blijkbaar eerst nog de
verdere ontwikkeling van den internationalen
toestand afwachten.
De commissie hooft voorts besloten, dat de
deskundigen voor de technische voorbereiding
dezer wereldconferentie op 31 October te Genè
ve zullen bijeenkomen.
Tot deze deskundigen behoort ook onze
landgenoot dr. L. J. A. Trip als vertegenwoor
diger der internationale bank van Bazel.
Verscheidene miïlioenen schade.
PARIJS, 3 October. (V.D.) Gisterenavond
laat ia op de scheepswerk van de Société des
Forges et Chantiers te Seyne-sur-Mer, in de on
middellijke nabijheid van de Middellandsche
Zeehaven Toulon, een reusachtige brand uitge
broken, die zich met groote snelheid uitbreidde.
Op de werf liggen verschillende groote sche
pen in aanbouw en hoewel de brandweer met
vol materiaal uitrukte, bleek het al spoedig,
dat zij het vuur niet meester zou kunnen wor
den.
Vanmorgen vroeg bestond geen gevaar meer
voor door het vuur nog niet aangetaste sche
pen.
Behalve de verbrande schepen is ook het
marine-reserve-depöt bijna geheel vernield.
De aangerichte schade wordt geschat op ver
scheidene miïlioenen francs.
BOMBAY, 3 October. (R. O.) Bij een inval
der politie In een bungalow nabij het regee-
rlngsgebouw te Bombay, is een radiozendsta
tion ontdekt, dat blijkbaar door het onwettig
verklaarde congres werd gebruikt.
Reeds geruimen tijd zocht de politie, naar
aanleiding van zekere geheimzinnige radio
boodschappen van zeer revolutionnalren aard,
naar dit zendstation.
MEXICO CITY, 2 October. (R.O.) In het
Noorden van Mexico zijn bij de ernstige over
stroomingen, welke daar hebben plaats gehad,
veertien personen verdronken, terwijl duizen
den dakloos zijn geworden.
MOSKOU, 3 October (V.D.) De plenaire ver
gadering van de centrale executieve der com
munistische partij der sovjet-Unie heeft kennis
genomen van de rapporten "betreffende den bin-
en buitenlandsche politieken toestand, welke
werden uitgebracht door Stalin en het vertrou
wen in Stalin uitgesproken.
De centrale executieve zal over zekere voor
genomen mutaties bij den diplomaitleken dienst
beraadslagen. Daartoe behoort een wijziging
op de ambassade te Londen, zoomede in de
leiding van de gepoe.
MOEKDEN, 2 October. (R. O.) De Chineesche
bandieten, die zich aan de autoriteiten, hebben
overgegeven, zijn thans bezig, rechtstreeks met
de ontvoerders van mevrouw Pawley en Corkran
te onderhandelen.
Men hoopt, dat het mogelijk zal zijh in twee oi
drie dagen de vrijlating van de gevangenen te
bewerken, zonder dat men meer dan een
gedeelte van het gëeischte losgeld zal behoe
te betalen.
VLIEGONGELUK.
KOFENHAGEN, 3 October <H. N,);. Te On
derberg is tijdens een vliegdemonstratie, aarbq
30.000 toeschouwers aanwezig v/aren, este]
van don Deenschen kunstvlieger Andersen neer
gestort en geheel vernield. Den vlieger zelf ge_
lukte het op geringe afstand boy aarde uit
het vliegtuig te springen, zoodat ij er met ge
ringe verwondingen afkwam-
Van onzen correspondent.)
B e r 1 ij n, 1 October 1932.
Men heeft het in Berlijn nu langzamerhand
wel geleerd, men komt er over alle misère des
levens heen en dus ook wel over die van de
staking der verhuismannen, welke hedenoch
tend uitgebroken is- I October is in Duitsch
land een dag der groote volksverhuizing. Alleen
in de hoofdstad moeten heden over de 35.000
families van bivak verwisselen. Hiervan doen
20.000 het bij gebrek aan de noodige contanten
met behulp van gehuurde handwagens, van hun
eigen ruggen of van die van eenige bij elkaar
getrommelde werkloozen. Blijven 15.000 families
over, die de hulp van verhuisfirma's niet kunnen
derven. Om een goeden gang van zaken te be
vorderen heeft de politie zich ook in het geval
gemoeid en daarbij vastgesteld, dat de heele
verhuizing in vier dagen voltrokken moet zijn.
De kleinste woningen moeten reeds heden ont
ruimd en in staat zijn hun nieuwe bewoners te
ontvangen. De grootste woningen hebben tot
vier dagen tijd.
Maar nu hebben de arbeiders dezer branche
van den drang des oogenbliks gebruik gemaakt
om hun patroons met eischen 'aan te klampen.
De vaste arbeiders willen hun weekloon van
44 op 49 mark verhoogd zien en de losse hun
dagloon van 8,50 op 9.80 mark. De patroons
hebben gezegd „Dank U zeer" en daarmede is
de staking uitgebroken.
Welk ongerief dit geschil in een paar dui
zend huishoudens moet stichten, kan men
slechts bij benadering gissen. Talrijke families
hadden gisteren hun hebben en houden al in
de groote wagens weggestouwd in de hoop he
denochtend vroeg met het uitpakken te begin
nen. Zij zitten dus zonder iets en ze weten ook
niet, hoe lang dat nog duren zal. Anderen staan
voor andere moeilijkheden en men denkt met
een hart vol weemoed aan die arme huisvaders,
die morgen. Zondag, niet eens naar hun kantoor
kunnen vluchten en dus den ganschen dag naax
de exclamaties moeten luisteren van hun na
tuurlijk eenigszins van den kook geraakte le
vensgezellinnen.
Deze staking staat overigens niet alleen. Men
kan veeleer zeggen, dat er een epidemie van
stakingen over Duitschland uitgebroken is- Bij
de firma Kempinski staken vandaag b.v ook
ongeveer 2500 man personeel. In het Scherl-
drukkerskoncern is een wilde staking uitge
broken en men hoort van andere in verschil
lende deelen des lands.
Intusschen laat de regeering weten, dat, zij er,
aan de hand harer laatste noodverordeningen,
ingeslaagd is 13.000 werkloozen onder dak te bren
gen. Men zal misschien eenige moeite hebben
een verband tot stand te brengen tusschen de
goede* bedoelingen der regeering eenerzij ds en
het uitbreken van dozijnen stakingen ander
zijds, te meer wijl men van zulke arbeidneder-
leggingen in geruimen tijd niets meer hoorde.
Men moet echter in het oog houden, dat de
noodverordening de werknemers op twee wij
zen treft en de werkgevers op twee wijzen be
voordeelt n.l. daar, waar zij de mogelijkheid
opent extra-personeel in dienst te nemen.
Alle details ter zijde latend mag een patroon
bij het engageeren van extra-personeel de be
staande tariefovereenkomsten breken en tot
loonsverlaging overgaan. Dat is voor hem één
voordeel. Bovendien krijgt hij voor eiken extra-
in-dienst-genomen-arbeider een belasting bon
van 100 mark per kwartaal volgens een systeem,
waarvan de bijzonderheden bereids ontwikkeld
werden.
De arbeidnemer daarentegen krijgt eerstens
loonsvermindering en (Jaarenboven nog eens
inkorting van zijn werktijd. Hij wordt dus door
twee beproevingen bezocht, waar zijn patroon
twee begunstigingen toegedeeld krijgt. Voegt
men hier nu nog aan toe, dat nazis en commu
nisten momenteel een weddenschap aangegaan
schijnen te zijn wie van belde de „«Lc.
het best radikaliseeren; dat de tariefloonen al
zeer laag zijn; dat in sommige gevallen de ar
beidsinkomsten door de nieuwe regelingen met
tot 25 pet. verlaagd worden, dan begrijpt men,
dat er eenige stof voor het uitbarsten van wilde
stakingen voor handen is.
De gouverneur-generaal te Dublin
afgetreden.
LONDEN, 3 October (R.o.) De koning heeft
het ontslag van de® gouverneur-generaal te
Dublin McNe111' aanvaard.
Zooals yien zich herinneren zal, had McNeil,
eenigen tijd geleden, naar aanleiding van een
grove onhoffelijkheid" van twee ministers van
'den vrijstaat te zijnen opzichte, geprotesteerd
en met aftreden gedreigd indien geen veront
schuldigingen werden aangeboden.
LONDEN, 3 October. (V. D.) De gouverneur-
generaal van Ierland, James Mac Naill, is
wegens meeningsversehillen met den Ierschen
premier, De Valera, afgetreden.
Mac Neill heeft heden voormiddag een be-
zoek gebracht aan den Engelschen koning, met
wien hij een langdurig onderhoud had.
De werkzaamheden van den gouverneur-
generaal zullen, naar voorts wordt medege
deeld, worden overgenomen door een uit drie
rechters bestaande commissie en wel tot eea
„eventueele" opvolger zal zijn gevonden.
De bladen wijzen op den wensch van De
Valera, de functie van gouverneur-generaal
met zijn eigen ambt te vereenigen.
j door J> 8. FLETCHER.
Nadruk verboden
WILLIAM GARRETT
15).
Over u spreken wij voorlooplg nteit, viel
hem Burchlll wewer In de rede. Blijf by de
andere leden der familie. Uw grootvader had
pog een kind, niet waar 7
Ja, een dochter. Ook haar heb ik nooit ge
kend, maar ik weet, dat zij Susanna heette. Ik
weet ook, dat zy trouwde met Iemand die
Wyirne heette, de vader van mijn nicht. VaD
hem weet Ik niets.
Weet u niets van hem?
Absoluut niets. Oom Jacob sprak nooit
over hem.... behalve eens, toen hy my ver
telde, dat Wynne met zijn zuster getrouwd
was geweest Ook mijn nicht Peggie weet niets
van hem. Er is haar verteld, dat haar ouders
gestorven zyn, toen zyik geloof, ongeveer
twee jaar oud was en dat oom Jacob toen de
zorg voor haar op zich nam. Toen zy zes jaar
was, bracht hij haar naar Londen, waar zii
altijd by hem gewoond heeft. Dat was omtrent
den tijd, dat ik zelf naar Engeland kwam.
Mooi zoo, zei Burchill, nu wat u betreft.
Vertel alles, het ie allemaal van belang!
Ik begrijp niet, wat u er mee voor heeft,
maar ik zal doen, wait u vraagt. Ik was al in
Canada begonnen voor advokaat be studeerem
en toen mijn vader, na zyn fortuin verloren
te hebben, stierf, schreef ik aan oom Jacob
om hem daarvan in kennis te stellen. Hij vroeg
my om naar Londen te komen, hier mijn
Studiën te voltooien en promotie te maken. Hij
beloofde mij, dat.... aüa ik hem voldeed, hij
jnij al het rechtskundig werk, in zijn zaken
voorkomende, te behandelen zou geven. Na
tuurlijk deed ik, wat hy mij voorstelde.
En., hoe lang ie dat geleden?
Tusschen de vijftien en zestien jaar, ant
woordde Barthorpe.
Nam hy u ook op In zyn eigen huis? vroeg
Burchill, voortgaande met een ondervraging,
die Barthorpe lastig en vervelend begon te
Vinden. U moet het mij niet kwalijk nemen,
ik vraag dat alles om goede redenen.... het
is noodig als u begrijpen wilt, wat ik u te
vertellen heb.
O, als u dat wilt doen, dan zal Ik op alle
vragen, die u my wilt stellen,, antwoorden,
antwoordde Barthorpe...., Neen, hy nam my
niet in zijn huis op. Maar hij gaf mij een zeei'
ruime toelage en betaalde alle onkosten, tot
ik de noodige examens had gedaan en gepro
moveerd was. Werkelijk, hq was buitengewoon
gulIk vestigde mij toen in het huis, waar
ik nog steeds woon1® Adelphi, -
Maar u kwam toch zeker dikwijls in
Portman Square, niet waar.
Och ja, eens of tweemaal per week.
Was uw nicht, juffrouw Wynne, toen
daar?
Ja, zy was er pas gekomen. Ik herinner
mij, dat zy een gouvernante had. Peggie was
toen een kind.vijf of zee jaar oud. Neen,
zes, want zij is nu een en twintig.
En... mijnhex Tertius?
Burchill sprak dien naam uit met zekeren
nadruk, waardoor Barthorpe hem opeens aan.
keek, alsof hy begon te begrijpen.
Tertius? antwoordde hy. Neen, Tertlua
was toen nog niet ten tooneele versohenen.
Hy kwam.kort daarna.
Wat noemt u: kort daarna?
Barthorpe dacht een oogenblik na, dan zei
hy:
Voor zoover ik het my herinneren kan.
was het een paar maanden, nadat ik uit Ca
nada was gekomen. Zeiker was het in het
zelfde jaar.
Kunt u zyn aankomst herinneren?
Neen, niet precies. Ik herinner mij al
leen, dat hy kwaim.eerst zooals ik dacht,
als tijdelijke logé. Later ontdekte ik, dat hij
kamers in het huls had gekregen en dat hy
zich daar gevestigd had.
Dus heeft hij er sedert dien altyd ge
woond?
Ja, ik weet niet of hy ooit van huls is
geweest.
Heeft uw oom Jacob u nooit gezegd, wie
hy was?
Nooit! Ik kan mij niet -herinneren, dat
mijn oom ooit speciaal over hem sprak. Hij
was er.het was alsof het zoo hoorde. Soms
zag je hem, soms niet. Af en toe kwam hU
aan het diner, maar meestal niet
Burchill bleef een poos zwygen. Toen hij
zijn volgende vraag stelde, had hy een ande
ren toon, een eigenaardigen, dringenden toon
aangenomen.
Heeft u er eenlg idee van, wie die Ter.
tius elgeniyk is?
In het minst niet,, antwoordde Barthor
pe. Dat heb ik nooit te weten kunnen komen.
Ik hield niet van hem.hy had zoo'n stille
manier oim door het huis te sluipenHij
heeft ook nooit van mi] gehouden. Ik had ai,
door een gevoel.een soort intuïtie, dat hij
mij mijn tegenwoordigheid kwaiyk nam.
zelfs mijn bestaan.
Dat is te begrijpen, zei Burchill sluw
lachend. Dan hernam hy. Is u nooit op het
idee gekomen, dat er een geheim bestond tus
schen dien Tertius en uw oom Jacob?
Borthorpe schrok. Nu schenen zll elndeiyk
aan het geheim te raken.
Hia! riep hy uit. Dus... is dat het ge
heim, waarover u in dien brief schreef?
Dat koimt er niet op aan, antwoordde
Burchill. Beantwoordt maar eerst mijn vraag.
Welnu.neen, dat Is mij nooit In de ge.
dachte gekomen.
Ja, zei Burchill ernstig, er bestaat ecu
geheim.
Zou het waar kunnen zyn?
Burchill stond op en kwam dichter by zyn
bezoeker.
Ja, het Is het geheim, dat u in hot bezii
zal stellen van het geheel© fortuin van Hera-
path. En.ik ken het.
Barthorpe had den toestand begrepen. Snel
dacht hy na Burchill had aan Jacob Hera
path tien duizend pond sterling gevraagd als
prijs voor zijn stilzwijgen.dus.
Natuurlijk verlangt u uit die kennis een
voordeeltje voor u te halen?
Zoo is het, ladhte Burchill. HU opende
een kistje, koos zorgvuldig een sigaar uit en
aneed er het punt af. Natuuriyk, hernam il
Wie zou dat niet wilen? Bovendien zult u in
een positie zijn, waardoor u wed in staat
zult zijn mij iets toe te stoppen.
Maar het testament?
Burchill gooide den afgebrandeu lucifer in
den haard en zei met nadruk: Het testament
zal niet meer waarde hebben dan dat houtje.
wanneer ik alles met u geregeld heb. Het zal
absoluut waardeloos zUn.
Meent u dat? riep Barthorpe ongeloovig
uit. Maar, uw handteekening..
Zie eens hier. Het eenige, wawarover wy
moeten spreken, dat zijn de condities. Bepaal
de voorwaarden met my en ik zal u de volle
waarheid zeggen en dan., dan zult u zelf
zien.
Wat voor condities? vroeg Barthorpe
eenigszins wantrouwend. Als u contant geld
eischt.
Dat zou u op heit oogenblik niet kunnen
betalen, antwoordde Burchill bedaard. Mis
schien zou ik een voorschot kunnen eischen..
maar dat zou toch maar een voorscnot zyn..
Wat ik eisch, dat is: ien procent van de ge-
heele waarde van JaooD Harapath's fortuin in
roerende en onroerende g<)eaerwQ
Lieve Hemel, nep Barthorpe uit. Ik geloof
dat hU ruim anderhalf mi],Hoen pond sterling
heeft nagelaten
Ja, z0° 'k het ook berekend. Maar
al betaalt u my die tien percent uit, dan biytt
er u nog een groot fortuin over.
Barthorpe schoof onrustig in zyn stoel
Poen en weer. Dan vroeg hy:
Wanneer heeft u dat geheim ontdekt?
Ik kreeg er het eerst een idee van. kort
voof ik mijn betrekking bij uw oom verloor en
sedert heb ik het tot het laatste detail uitge
zocht. Ik zeg u dit met volkomen zekerheid:
Als ik u alles verteld heb zult u weten, dat het
fortuin van Herapath het., uwe 1»
Wat wilt u dan, dat ik doe?
Burchill stond op en ging naar een bureau,
waarvan hij eenige papieren nam.
Ik verlang, dat u deze documenten zult
onderteekenen, zei hy. Daarna pas zal lk u de
geheele geschiedenis mededeelen. Is die niet
naar waarheid, dian zyn de documenten waar
deloos Hoe denkt u daarover
Goed, zei Barthorpe, geef ze hier.
Het was één uur in den nacht, toen Bar
thorpe het huis verliet. Maar de oogen, die hem
hadden gade geslagen, toen hij erin ging, zagen
hem heen gaan en de schaduw volgde hem door
de stille straten, tot hy zyn woning bereikte.
HOOFDSTUK 13
De zitting geschorst
Sedert Triffit zoo'n mooie kans bad gehad
In verband met het mysterie Herapath, was
zijn toestand er een van tij del ijk e zegepraal ge
weest, die, naar hy hoopte, door zijn ijver en
doorzicht een voortdurende zou worden. Voot
den morgen, toen de moord ontdekt werd, waar
van hy een heele kolom in den Argus (groote
letters, extra vet gedrukt) had kunnen op
maken, had Triffit, een der jongere verslag,
gevers, niets bijzonders gedaan. Hij zei altyd,
dat hy nu nooit eens een kansje kreeg. Een
voudige gevalletjes voor den polifie-rechter,
branden, ongelukken op straat, kleine diefstal
len of inbraken, dat was misschien voor som
mige menschem erg sensationeel, maar vooral
voor diegenen, die daarin betrokken waren.
Je kon er toch niet meer dan twintig, dertig
regels copy uithalen. Maar nu was voor b®^
de kans gekomen en Triffit maakte
wat hij kon. De redacteur voor het da*y T()or,
nieuws prees hem nogal en zei, dat
loopig de zaak Herapath "rookte en
mocht nemen. Sedert at, dron».
Sliep Triffit met de zaak. Hat
waarover hy nadacht. Het *alf ltwee
In den middag na den derdeo
men het begin van de J*; Trif-
fit zat in een donkeren boek van een lu,nch-
reom in Kensington. ham
verorber en en een drinken, ter-
wlii hii somber, z°° n wanhopig aan het na
denken was. Twea en een half uur had hij door
gebracht in bet naburige gerechtshof, luiste
rende naar alles, wat gezegd en verklaard werd
betreffende den moord op Jacob Herapath en
hii had niets &ehoord, wat hy niet al lang
wist, to®" <ie recht«r in zyn zetel plaats nam,
de jury inspecteerde en het onderzoek begon.
Twee en ecu half uur.... waarna de zitting
geschorst werd voor de lunchen de zaak
was nog even geheimzinnig als te voren. Geen
enkele getuige had iets nieuws verteld, geen
enkel feit was voor den dag gekomen, waar
van een knap verslaggever een goed stuk copy
had kunnen maken.
(Wordt vervolgd).
