MGR AENGENENT BIJ Z. H. DEN PAUS
RIJKSBEGROOTING IN
TWEEDE KAMER.
DE
DONDERDAG 17 NOVEMBER 1932
„QUADRAGESIMO ANNO'
IN LICHTBEELDEN.
NEDERLAND'S KATHOLIEKEN EN
DE POLITIEKE EENHEID.
IN MEMORIAM MGR.
H. v. d. WETERING,
l)e kerkelijke kunst.
R. K. HERSTELLINGSOORD VOOR
LONGLIJDERS.
R. K. LAND- ËFTÏÏÏNBOUWERS IN
HET BISDOM HAARLEM.
deken h. kool.
HET TRIBUNE-PROCES.
DE INDISCHE POSTVLUCHTEN.
Mislukt© poging tot ontvluchting.
ALGEMEENE BESCHOUWINGEN.
DE REPLIEKEN.
E. BERDENIS VAN BERLEKOM t
TWEEDE KAMER.
CONTINGENTEERING VAN VLEESCH
MEER BEZUINIGING OP HET
DEPART VAN KOLONIËN.
Niet lang na het verschijnen van de
Encycliek Q- A- hebben Z. H..E. Ka^m
Pilfj aartsbisschop van Weenen, en nex
heelè eDiscopaat van Oostenrijk, zich gewend
tot den H. Vader met een schrijven, waarin
zij uitdrukking hebben gegeven aan hun
groote vreugde en dankbaarheid vooi
tótedaai allergewichtigst
tnisch document, en waarin ZU tevens ae
hoop hebben uitgesproken, dat deze omzend
brief groote gevolgen zou mogen teweeg
brengen.
Namens den H. Vader heeft de Staats
secretaris, Kardinaal Pacelli, daaiop een
antwoord gezonden, waarin o.a. deze zin
snede voorkomt: „Juist datgene, wat gij allen
zoo stellig verwacht van den omzendbrief,
dat juist was het doel, dat den H. Vader
bij het opstellen van de encycliek voor oogen
stond, n.l. dat omtrent alle beginselpunten
van het maatschappelijk viaagstuk klaar
heid en eenheid zouden heerschen onder de
kinderen van de Katholieke Kerk, en dat
zoo de krachten zouden vrijkomen voor een
aaneengesloten en doelbewusten practischen
socialen arbeid".
De katholieken hebben inderdaad in de
ontredderde en vertwijfelende wereld van
tegenwoordig een allergewichtigste en drin
gende zending te vervullen. Het is ontwijfel
baar zeker, dat alleen op den grondslag van
de christelijke beginselen de samenleving
opnieuw aan haar doel zal kunnen beant
woorden, algemeene welvaart kan worden
verzekerd, orde en vrede in de m
blijvend kunnen worden gevestigd.
Op de katholieken drukt dan ook de zeer
ernstige plicht, zich te verdiepen in de
concrete toepassing van die beginselen op
dezen tijd, die beginselen voor te houden
an de in het duister tastende menschheid,
en zonder zich te verliezen in ontzenuwende
disputen, met allen, die de taal van de ge
zonde rede nog verstaan, aan de doorvoering
van die beginselen onverwijld en krachtig
te werken.
Dank zij de encycliek W- a., die weer meer
vasten grond onder de voeten heeft gegeven,
kan die plicht glansrijk worden vervuld.
Het is bijgevolg van het grootste belang
deze encycliek te doen kennen en begrijpen.
Hoe krachtiger en rusteloozer de pogingen
zijn, die in het werk worden gesteld om
de gedachten van Q. A. tot gemeengoed te
maken van zooveel mogelijk allen, des te
meer zal de pas worden afgesneden aan
dwaling en misleiding, aan de voortwoeke-
ring van haat en vertwijfeling, des te sterker
o0k zal de drang worden naar sociale en
economische reconstructie in den geest, als
door de encycliek is geprojecteerd.
Door deze overwegingen gedreven, heeft
y,et oud-lid der Tweede Kamer, de heer
/V. B- Michielsen, voorzitter van den Baad
van Arbeid te Breda, het idee opgevat, de
leeringen en vermaningen van Q. A. in beeld
te brengen, en zoo de voordrachten over de
encyliek voor de massa bevattelijker en
meer afwisselend te m^ken.
De heer Michielsen is in zijn opzet voor
treffelijk geslaagd. Door een honderdtal
lichtbeelden, deels portretten, deels pakken
de Voorstellingen, met bij behoorenden tekst,
weet hij gedurende een tweetal uren oog en
oor te boeien en zonder in details af te
dalen, toch een algemeen idee te geven van
hetgeen de encycliek wil en afwijst.
Op één aanvulling m den tekst zou ik
willen aandringen: ik meen n.l., dat de hoor
ders de leeringen gemakkelijker in zich
zullen opnemen, dat deze hun beter zullen
bijblijven en dat het „Gesamtbildvan de
encycliek, dat zich bij de hoorders vormt,
aan scherpte zal winnen, wannr f in bet be
gin van den tekst de algemeene opzet van
de encycliek duidelijk naar voren wordt
gebracht, en wanneer dan tijdens het ver
loop van de voordracht de overgang van het
eene onderdeel naar het andere telkens wordt
benadrukt. Het verdient zeker ook aan
beveling den algemeenen opzet van de
encycliek schematisch op het doek te projec
teeren.
Dat de heer Michielsen in zijn opzet zoo
gelukkig is geslaagd, dankt hij ongetwjjfeid
voor een zeer aanzienlijk gedeelte ook aan
de kunstzinnige en bekwame teekenares,
waarop hij voor zijn beelden beslag heeft
kunnen leggen. Het moet voor mej\ Rjet
Aalberse een bij uitstek aangename taak
zijn geweest, haar vaardige hand jn dienst
te kunnen stellen van een materie, waarmee
het leven van een persoon, die haar zeer
nabij is, zoo geheel en al is vergroeid. Moge
katholiek Nederland dit teekentalent, ver
honden aan zoo'n klinkenden naam, volledig
weten te benutten.
Tenslotte uit ik den wensch, dat de heer
Michielsen een weg wete te vinden om zjjn
voordracht met lichtbeelden op niet al te
kostbare wijze in den handel te brengen. De
propagandistische doeleinden, die hem v00r
den geest hebben gestaan, zullen daarbij zeer
zijn gebaat. KOENRAADT,
Hoeven.
Pontificale Requiem.
Gisterenmorgen heeft Z. H. Exc. Mgr. J. H,
G Jansen in de kathedrale kerk aan de Lange
Nieuwstraat te Utrecht met assistentie van de
Hoogeerw. heeren mgr. Th. Huurdeman, Vic,
Gen. v. 't Aartsbisdom, Pres. H. J. Koopmans en
J. G. van Schaik een pontificale Requiemmis
gecelebreerd voor de zielerust van v ijlen Mgr.
H. v. d. Wetering, Aartsbisschop van Utrecht.
In de kanunnikenbank hadden plaats geno
men de Hoogeerw. heeren L. A. F. X. Fock, de
ken van Amersfoort, R. J. A. Janssen, Eere
kanunnik, G. G. Eek wielens, deken van Zwolle
en de officiaal de zeereerw. lieer F. A. H. v. d.
Loo. Vrijwel alle dekens, waren bij de plechtig
heid tegenwoordig.
Men schrijft ons uit Rome:
Het Pauselijk Nederlandsch College op den
Aventljn heeft dezer dagen weer de eer, bis
schoppelijke gasten binneu zijn nog gloed
nieuwe muren te herbergen, n.l. den bisschop
van Haarlem, die reeds meer dan een week te
Rome verblijft, en den bisschop van Roermond,
die eenige dagen geleden is aangekomen.
Men vertelt, dat reeds Paus Leo XIII, toen
hij een aanzienlijke som gelds voor de stich
ting van een Nederlandsch College ter be
schikking stelde, den wensch te kennen gaf,
dat het College ook den Nederlandschen bis
schoppen bij bun bezoeken aan Rome tot ver
blijf zou kunnen strekken. De appartementen,
die nu steeds voor de doorluchtige gasten ge
reed staan, schijnen een uitvoering \an dien
wensch te zijn en vormen als he ware een
uiterlijk teeken van de nauwe banden, die de
Nederlandsche kerkelijke hicrarc e en met
haar geheel het Nederlandsche katholicisme,
aan den Heiligen Stoel te R°m,e verbinden.
De bezoeken der Nederlandsche bisschoppen
beperken zich niet tot bet vijfjaarlijksche
bezoek ,.ad limina", dat door het kanonieke
wetboek voor alle Europeescbe bisschoppen
voor andere werelddeelen 's de ,errnijn tien
jaar wordt voorgeschreven; doch dit be
houdt uiteraard zijn hijzonder officieel belang.
Een reis naar Rome is ln de;n tesenwoor-
dlgen tijd geen groote onderneming meer, nu
nauwelijks dertig uren sneltrein den afstand
overwinnen.
Maar de geregelde persoonlijke betrekkingen
tusschen de bisschoppen der over de wereld
verbreide Kerk- en den Paus van Rome datee
ren niet van de uitvinding der moderne ver
keersmiddelen. Reeds in de oudheid en even
zeer in de middeleeuwen, riepen de pausen
regelmatig de bisschoppen van nabije en verre
diocesen tot zich, of togen dezen uit eigen
beweging naar Rome, om de graven van Petrus
Paulus te bezoeken en den bisschop van
Rome te raadplegen over de kerkelijke pro
blemen van hun land of van zijn gezag de
machtiging en opdracht tot een bijzondere
zending te erlangen. Zoo riep b.v. reeds Leo
de Groote (410161) de Siciliaansche bis
schoppen jaarlijks ter beraadslaging naar
Rome. Voor verder afwonenden golden langere
termijnen, die in den loop der geschiedenis
herhaaldelijk werden gewijzigd. De tegenwoor
dige regeling van den Codex gaat in hoofdzaken
terug op de voorschriften, die door Paus Six-
tus V in 1585 werden vastgesteld.
Het bezoek der bisschoppen „ad limina
apostolorum" omvat van ouds drie punten.
Ten eerste betreedt de bisschoppelijke pelgrim
de „limina" d.i. den drempel van de graven
der beide grootste apostelefi Petrus en Paulus
in de basilieken, die hun zijn toegewijd; ten
tweede brengt hij aan de Congregatie van het
H. Concilie een schriftelijk verslag over den
godsdienstlgen staat van zijn diocees; het der
de punt is een persoonlijk bezoek aan den
Heiligen Vader.
Over de audiëntie van Haarlem's Bisschop
bij den Paus, verbonden aau het bezoek „ad
limina", dat Z. H. Exc. Mgr- Aengenent nu
voor de eerste maal heeft gebracht, hebben wij
reeds ln het. kort een en ander vermeld. Wegens
het belang van die ambtelijke audiëntie, dat
niet alleen uit de hierboven aangeduide be-
teekenis der vijfjaarlijksche bezoeken voort
vloeit, maar ook reeds bleek uit de gepubli
ceerde korte weergave van den inhoud der pau
selijke woorden, achtten wij echter een uitvoe
riger bericht niet overbodig. Wij vonden Z. H.
Exc., na een korte afwezigheid in Rome terug
gekeerd, welwillend bereid, ons de gevraagde
meer uitvoerige mededeelingen te geven.
De Heilige Vader, aldus ongeveer Mgr. Aen
genent, was vol lof voor het Nederlandsche Ka
tholicisme. Den bloei van het katholieke leven
in Nederland schreef Hij o.a. toe aan de prach
tige organisaties en aan de bewonderenswaar
dige Katholieke pers; de Paus noemde met
name de Maasbode en De Tijd.
Politieke organisatie.
Van de politieke organisatie sprekend, zei
de Paus, dat de eenheid op dit gebied een
bezit is, dat „avant tout, après tout, suitout
et tout prix" dient behouden te worden. Voor
die eenheid moet men ook bereid zijn, belang
rijke offers te brengen, offers van persoonlijke
meeningen en van persoonlijke belangen, om
dat immers de hoogere belangen, dat zijn die
van den godsdienst, steeds moeten vóórgaan;
deze zullen altijd schade lijden bij een vei bre
king van de politieke eenheid, terwijl zij alleen
volkomen veilig zijn, zoolang de katholieken
hun staatkundige eenheid bewaren. Overvloe
dige ervaringen in het buitenland zijn ddar,
om dit te bewijzen.
Kerkelijke kunst.
Uit eigen beweging begon de Heilige Vader
daarop te spreken over de kerkelijke kunst,
vragend, of deze zich in Nederland blijft be
wegen in de lijnen der kerkelijke traditie, zoo
als het kanonieke wetboek dat wil. De Paus
vroeg, of de bisschop kennis had genomen van
Zijn toespraak bij de inwijding der pinacotheek
en verheugde zich te hooren, dat de Nederland
sche pers hierover uitvoerig had bericht. Deze
zaak ging den Heiligen Vader zeer ter harte;
terwijl het goede In de nieuwe kunst aanvaard
mag worden, sprak Hij zich scherp uit tegen
sommige abominabele excessen van een zekere
moderniteit, die geheel in strijd zijn met de
kerkelijke opvatting van de kunst-
De Paus sprak dan ook de hoop uit, dat Zijn
bezoeker als bisschop zich er zorg voor zou
geven, dat die traditie der Kerk in dit opzicht
gehandhaafd blijft. Mgr. Aengenent kon ant
woorden, dat dit het geval is en dat er in
Haarlem, zooals in elk Nederlandsch diocees,
een liturgische commissie bestaat, aan wier
goedkeuring alle voor de versiering der kerken
bestemde voorwerpen zijn onderworpen en die
dus een waarborg vormt voor de handhaving
der kerkelijke traditie. De Paus sprak Zijn te
vredenheid daarover uit en tegelijk Zijn wensch
dat deze commissies zullen blijven werken in
den door Hem aangegeven zin.
In deze actueele kwestie, die reeds tot le
vendige beschouwingen aanleiding heeft ge
geven en zooeven ook door de Conferentie der
Duitsche bisschoppen te Fulda is behandeld,
grepen wij de gelegenheid aan, om naar de
meening van Haarlems bisschop over den
stand der kerkelijke kunst in Nederland te
vragen. Ook in Nederland, meende Z.H. Excel
lentie, staan tegenover een conservatieve ich-
ting, die in liturgisch opzicht volkomen aan
de tradities getrouw blijft, eenige moderne
excessen, die daarvan grovelijk afwijken. Maar
tusschen deze beide beweegt zich een breede
middenrichting van moderne kunst, die er,
zooal niet immer, toch meestal op bedacht is
aan de eischen en aan den geest der liturgie
te beantwoorden. Deze werken moeten op zich
zelf beoordeeld worden en kunnen, zoo zij aan
den geest der Kerk beantwoorden, gaarne wor
den aanvaard.
Tenslotte vermeldde Mgr. Aengenent, dat de
Paus met. belangstelling gesproken had over
het a.s. eeuwfeest der H. Lidwina van Schie
dam, wier leven Hij in de beschrijving van
Huysmans zei gelezen te hebben, en Zijn bij
zonderen zegen gaf voor de jeugdorganisaties
van het bisdom.
Z.H. Excellentie wees met nadruk op liet
groote belang van 's Pausen woorden over de
politieke eenheid en toonde zich zeer voldaan
over zijn Romeinsch verblijf, waaruit hij, o.a.
zijn aanwezigheid bij de opening van het stu
diejaar der Gregoriana en bij het Requiem
voor kardinaal v. Rossum in de Sixtijnsche
kapel releveerde, waarover wij reeds vroeger
hebben bericht.
Uitbreiding van Dekkerswald.
Naar wij vernemen heeft de raad van bestuur
van de Vereeniging Roomscli-Katholieke Her
stellingsoorden voor Longlijders en Zwakke
Kinderen besloten tot uitbreiding van het R. K.
Sanatorium „Dekkerswald" te Groesbeek voor
lijders aan longtubereulose.
Ofschoon de Veieeniging op groote lasten zit,
door het onlangs geopende Sanatorium „Helio-
mare" te Wijk aan Zee, mag „Dekkerswald"
niets onthouden worden om aan de spits van
de sanatoria te blijven.
Het bestuur heeft daarom besloten een nieu
we Röntgenkamer te bouwen en de nieuwste
toestellen daarvoor aau te schaffen, alsmede
tot het bouwen van een operatiekamer.
Door toetreding als lid of op andere wijze
stelt men de vereeniging in staat in beide
richtingen een vierhonderdtal patiënten te vei-
plegen en hen genezen in den familiekring te
doen terugkeeren.
Het secretariaat is gevestigd Oosterpark
63, Amsterdam O. Postgiro Nr. 170910.
De algemeene vergadering te Haarlem-
De jaarlijksche algemeene vergadering van
den R.K. diocesanen Land- en Tuinbouwbond,
organisatie van alle katholieke Boeren en
U'inders in het bisdom Haarlem wordt dit
Jaar gehouden op 28 November a.s. des v.tn.
halt ij uur jn het St. Bavo-gebouw, Smede-
straat, Haarlem.
W5ór de algemeene vergadering wordt om
a,f tien een stille H. Mis opgedragen in de
^erk aan de Jansstraat te Haarlem, door den
geastelijk-adviseur, rector J. P. J. Kok.
15 agenda bevat niet minder dan de be-
spf®Mng van ruim honderd voorstellen.
belooft een uiterst belangrijke verga-
derin
g te worden.
Naar we vernemen is in den toestand van
den Zeereerw. heer H. M. Kool, deken en pas
toor te Eist, een gunstige wending gekomen.
Z.Eerw. is sinds meerdere dagen herstellende
en thans wordt volledig herstel verwacht.
KAMERVACATURE GUIT.
Naar „De Tijd" verneemt, heeft mevr. A.
A. StecnhoffSmuldei s, die in de vacature-
Guit tot lid der Tweede Kamer was benoemd,
deze benoeming niet aangenomen.
DE LOONSVERLAGING BIJ DE
SPOORWEGEN,
d In r,<le dinsdag gehouden vergadering van
1 ei^ ersoneelrdad der Nederlandsche Spoor
wegen -sverd de situatie inzake de loonsverla-
gi voorstellen van het spoorwegpersoneel,
on s aan door de besprekingen met de directie
°Pr ovember j.l., onder het oog gezien.
Resioten werd op Dinsdag 29 November a.s.
m den Dierentuin te Den Haag een demonstra
tief congres van afdeelingsafgevaardigden van
alle hij den Personeelraad aangesloten bonden
te beleggen, waarop een drietal inleiders den
toestand van het spoorwegbedrijf en van het
daaraan werkzame personeel, zal belichten.
Twee ministers wederom gedagvaard.
Naar wij reeds meldden wordt op 8 Decem
ber te Amsterdam in hooger beroep de straf
zaak behandeld tegen den directeur en twee
medewerkers van bet dagblad „De Tribune".
Men zal zich herinneren, dat in eerste in
stantie de verdediging, gevoerd door mrs. S.
de Jong en P. van 't Hoff Stolk in een der za
ken, de buitenlandsche politiek der regeering
betreffende, als getuigen gedagvaard had de
ministers Beelaerts van Blokland en S. de
Graaf, Toen de ministers niet waren versche
nen weigerde de rechtbank een nieuwen dag
te bepalen voor behandeling van de zaak on
danks het beroep van de verdediging op artikel
282 Wetboek van Strafvordering.
Bij de behandeling in hooger beroep zijn
beide ministers thans opnieuw gedagvaard,
terwijl wij vernemen, dat de verdediging zich
ook nog per brief tot beide ministers heeft ge
wend, waarin zij te kennen heeft gegeven, dat
zij de dagvaarding onmiddellijk deed uitgaan,
toen de datum van behandeling bekend was,
teneinde het den ministers mogelijk te maken,
hun ambtsbezigheden zóó in te richten, dat het
Hof geen anderen dag behoeft aan te wijzen
wegens hun niet verschijnen.
De „Ibis" (thuisreis) is gisteren te Bagdad
aangekomen.
De „Oehoe" Is in Cairo aangekomen.
376. Terwijl de parkwachter het niet zon
der moeite tot aan den eersten tak brengt,
laat Jaap zich, met de twee katjes in zijn
armen, handig neer.
377. Hij legt Bet en Bert in den wagen,
en de parkwachter, die niet zoo vlug weer
naar beneden kan komen, blaast op zijn
fluitje.
378. Van alle kanten komen parkwachters
aangesneld. Zij lijken allen erg veel op el
kaar. Dat doen parkwachters altijd- Jaap
Is omsingeld. Er Is geen ontkomen aan.
Financiëele zorgen en samenwerkende
partijen
De heer David Wijnkoop zal wel weer een
goede beurt hebben gemaakt in Moskou s
oogen. Is hij niet een keer of vier tot de orde
geroepen en tenslotte tot zwijgen gedoemd
door den Voorzitter omdat hij de Kroon, „t
hoogste ornament der bourgeoisiezal dit
wel te Moskou heeten, in 't debat betrok? „De
Kroon" zou aan dr. Colijn hebben laten weten,
dat hij zich te matigen had, want dat er niets
van Kamerontbinding kon komen. Colijn stak
lachend beide armen omhoog en sprak later
van „onbegrensde fantasie", waaraan hij geen
woord wijdde, maar innocente zielen, die niet
weten, hoe voor den heer Wijnkoop „niets te
dol is", zullen diens verhaaltje wel gelooven.
Zonderen wij den heer Fleskens uit, die nog
eens de aandacht op de noodlijdende gemeen
ten vestigde en wijzen wij op den heer Snoeck
Henkemans, die de Regeering warm verdedig
de aan welke dr. Colijn ook dank bracht voor
haar inschikkelijkheid inzake de Zuiderzee
werken, dan bleven er gisteren vooral maar 2
replieken over, welke de aandacht verdienen.
Was mr. Marchant het eens met Aalberse's
politieke richtlijnen, wij hebben onzerzijds
geen bezwaar de meeste denkbeelden van den
vj-jjz dem leider te onderschrijven. Wat deze
over'de cumulatie-kwestie zei, is ook ons stand
punt en dat van dr. Colijn. De kiezers moeten
niet meer belemmerd worden, dan noodig is.
Br is met deze kwestie, zooals ook jhr. de Geer
heeft opgemerkt, een schandelijke demagogie
gedreven, waartegen de verdediger van ons
parlementaire stelsel pal moeten staan. Zeker is
't mogelijk, dat uitwassen worden voorkomen,
doch die dienen de kiezers en de partijen zelf
af te snijden. Als de kiezers dulden, dat een
man als mr. Marchant tegelijk Kamerlid en
Wethouder is, dan is dat hun zaak. Als zij den
heer Vliegen als gepensionneerd oud-wethouder
herkiezen, is dat hun goed recht. En het Is
vlakweg onrecht om met voorbijgaan van de
omstandigheden, waarin zoo' nman. 'n bepaald
ambt aanvaardde, hem zijn verdiend pensioen
te betwisten. Wij moeten op dit punt voorzichtig
zijn met beweringen k la Braat. Deze heer
meent b.v. dat rijksbemiddelaars wel een sala
ris van 70.000 en meer" kunnen halen. Dat
is do zuiverste fantasie, al slaat zij dan ook op
hlz, 292 der „Handelingen" 1)
Maar werkelijkheid is, dat b.v. de jongste
katholieke afgevaardigde, die nu non-activi-
teitstractement krijgt, er geld bij zal moeten
leggen, zooals een eenvoudige berekening be
wijst aan iemand, die even nadenkt.
Dat de fractie der S.D.A.P., in opdracht van
het Congres nu met een motie komt, is begrij
pelijk, wanneer wij kennis nemen van de narig
heden, welke zich nu weer bij de Kamer-candi-
daturén in deze partij voordoen, maar het is
onbegrijpelijk als men zich herinnert, hoe
juist deze fractie niets van haar schadeloos
stelling wil laten vallen en zoowel in wetten
als congresbesluiten aan „verkregen rechten"
vasthoudt.
Trouwens, de houding welke de S.D.A.P. aan
neemt tegen haar wethouders en raadsleden, is.
zooals mr. Marchant, aantoonde ook onbestaan
baar met het parlementaire stelsel en men ver
haast zich, dat de roode fractie zelf niet be
grijpt, hoe zij door haar optreden de samen
werking met andere fracties uitsluit. Hoe kan
men samenwerken met een partij, wier wet
houder te Enschedé bijv. doodbedaard zegt: „Ik
ben voor loonsverlaging van het gemeenteper-
soneel, maar ik mag er niet voorstemmen
vanwege de partij"?
Ir. Albarda heeft getracht het standpunt van
die partij te verdedigen met al het oratorisch
talent, waarover hij beschikt. Maar een rustig
luisteraar kan de' leider der S.D.A.P. niet over
tuigd hebben. Als hij bijvoorbeeld zegt: Ons
werd op den laatsten Dinsdag de microfoon ge
weigerd alléén omdat onze betooging tegen de
regeering ging, dan is dat onvolledig en on
juist. Hij moet er bij zeggen, dat de „Vara"
juist van deze regeering haar zendtijd kreeg
en daarin voldoende kan opponeeren, maar dat
de regeering er niet aan mee wilde' werken
nog extra tijd af te staan aan de S.D.A.P. om
Te Middelburg is gisternacht op 69-jarigen
leeftijd overleden de heer E. Berdenis van
Berlekom, gepensionneerd kolonel-titulair der
mariniers.
,-vVv
DE ZILVEREN JOURNALIST EN LETTERKUNDIGE WILLEM NIEUWENHUIS tijdens de
hulde In intiemen kring in het Ma.ria-Paviljoen. Links dr. J. Witlox, hoofdredacteur van
^De Maasbode"» daarnaast mr. C. Krop mam, wethouder yaa Amsterdam.
haar, ln de moeilijkste omstandigheden te be
strijden. Is de S.D.A.P., waar zij regeert soms
zoo mateloos gul tegenover de oppositie?
Ir. Albarda erkende, dat er een dualisme lag
in zijn financiëele beschouwingen, die eener-
zijds uitgaan van een te verwachten hausse
voor het kapitalisme en anderzijds voortdurend
het „geloof" in 't komende socialisme aan
wakkeren. Maar deze tegenstelling, aldus de
heer Albarda, ls geen tegenspraak. Begrijpen
we hem goed, dan wil de soc. dem. leider zeg
gen: Ondanks de crisissen zal het kapitalisme
zich weer herstellen, maar tenslotte zal dit
stelsel, mede dank zij den arbeiders, die niet
murw gemaakt zijn, eens overgaan in de so
cialistische maatschappij. Of deze beschouwing
nu orthodox-marxistisch is, laten wij daar, even
als de vraag of een socialistische maatschappij
geen crisissen zal kennen. Waar het op aan
komt is, dat de heer Albarda zijn zienswijze
voortdurend aandient als een „geloof". Voor
menschen die zoo beslist religieuze dogma's af
wijzen, is dit al vreemd, daar met name het
katholiek geloof althans redegronden kent,
welke het aan o-bjectief onderzoek voorlegt.
Het socialistisch „geloof" echter schijnt slechts
één bewijs te hebben: de slechtheid van het ka
pitalisme. Maar intusschen wordt op herstel
van dit kapitalisme gerekend als essentieele
voorwaarde ter vervulling van eigen idealen.
Voor dit herstel wenschen de heeren echter
nipts te doen: daar moet de „kapitalistische"
klasse voor zorgen. En zij mag dit nog niet eens
doen op haar eigen wijze, maar moet heel pre
cies de socialistische recepten toepassen bij het
genezingsproces. Is dat nu niet een beetje te
veel gevraagd?
Is het ook niet ietwat gewaagd het voor te
stellen alsof de soc.-dem. bestuurders overal
zoo voorbeeldig gefinancierd hebben? Is het
zoo rooskleurig te Kopenhagen, te Berlijn of
te Weenen, waar zoo pas de soc.-dem. wethou
der van financien, Breitner zoogenaamd we
gens gezondheidsredenen zijn ontslag nam? En
is Oostenrijk, dank zij Volkenbondstusscheu-
komst niet gered door wijlen Mgr. Seipel? Am
sterdam kan den toets der critiek doorstaan,
zei lr. Albarda en hij wees op de laatste wel
geslaagde leening. Nu zullen wij niet zeggen,
dat Amsterdam schandelijk gefinancierd is.
Hebben de liberale professoren Wibaut geen
eere-doctor gemaakt en kwamen de bankiers
niet op zijn afscheidsfeest? Maar men moet
dan toch niet vergeten er bij te zeggen, tegen
welk een koers de laatste Amsterdamsche lee
ning werd uitgegeven, evenmin verzwijgen, dat
er te Amsterdam toch wel onvoorzichtigheden
zijn begaan en niet verhelen, dat de partij van
den heer Albarda het in de hoofdstad het ook
niet alleen te zeggen heeft.
Ook de financieele landspolitick, zooals de
heer Albarda haar zou willen voeren, kan men
toch maar niet zoo aanvaarden. Mag men voor
een heffing ineens de situatie in 1914 en nu
vergelijken? Kan men, zelfs afgezien van de
financieele offers voor individuen, in verhand
met den rentestandaard en los van belasting-
vlucht een couponbelasting zoo onschuldig noe
men? Is leen en voor aflossing van schuld zoo
ongevaarlijk en mag men het voorstellen alsof
vroegere extra-aflossingen (die nu toch ook het
budget verlichten) eigenlijk wel zoo ongeveer
een reservefonds zijn?
Wij hegrijpen, dat men op deze zaken een an
dere visie kan hebben, maar hoe de heer Al
barda die kan hebben, nademaal hij verleden
week zelf zóó pessimistisch over de naaste toe
komst sprak, is ons toch niet duidelijk.
Als men zegt: „Niemand onzer zal ontken
nen, dat de crisis voor den Staat en de ge
meenten groote financieele moeilijkheden heeft
meegebracht en dat die moeilijkheden In de
eerstkomende jaren nog grooter zullen worden
dan ze nu zijn", ja, als men erkent: „Wij we
ten niet, wat ons op economisch gebied nog
te wachten staat. De optimisten zijn niet tal
rijk meer. Misschien komen nog grootere eco
nomische catastrophes" en dit alles zeide
de heer Albarda ln zijn rede op 9 Nov. jl„ dan
komen zijn overige financieele denkbeelden
toch in een vreemd licht te staan, vooral daar
hij inflatie of staatsbankroet beslist afwijst.
De soc.-dem. leider heeft ook het woord ge
richt tot prof. Aalberse, Hij stelde het voor als
of de Katholieke fractie wel geneigd was tot
samenwerking met den Vrijheidsbond en vroeg,
wijzend op Duitschland, waar het Centrum met
de Nazi's had onderhandeld, wat de Katholieke
arbeiders daarvan wel zouden zeggen.
Wil de heer Albarda eens zeggen, waarom de
soc.-dem. in Duitschland niet samen wilden
werken met Briining? Zou hij er ook rekening
mee willen houden ln welke positie het Cen
trum nn in Duitschland verkeert en hoeveel
Joden er den vóórlaatsten keer op het Centrum
hebben gestemd, dat toen immers, naar men
in de bladen kan lezen, bij rabbinaal schrijven
in de synagoges werd aanbevolen?
Waar heeft prof. Aalberse echter gezegd, dat
de Katholieken bereid waren met de liberalen
samen te werken? Wij hebben dat niet in zijn
verklaring, die een weerslag was op mr. Mar-
chant's eerste rede, kunnen ontdekken. Maar
als de Katholieke arbeiders toch wat zien wil
len, laten zij dan hun oogen richten naar Ant
werpen- Daar sluiten de sociaal-democraten een
anti-kerkelijk verbond met de liberalen en ver
laten de Katholieken zoo verraderlijk, dat zelfs
een Huysmans er zich diep voor schaamt. Dat
is nu pas een waarschuwende les
Als ir. Albarda tenslotte zoo verontwaardigd
is over het feit, dat de Minister van Defensie
meent dat militairen ook geoefend dienen te
worden voor 't geval, dat hun assistentie bij
binnenlandsche woelingen wordt gevraagd, zou
het dan geen aanbeveling verdienen eens te
overwegen wat zoo pas te Genève is gebeurd,
waar juist mede door de ongeoefendheid van
jonge recruten de relletjes van communisten en
Steunverleening tuinbouw.
De Tweede Kamer heeft z.h.s. besloten, aan
de lijst der tegen a.s. Vrijdag aan de orde
te stellen onderwerpen toe te voegen de wets»
ontwerpen inzake oprichting der N.V. „Haven
van Vlissingen" c.a. tot regeling van den uit
voer van pootaardappelen en dat betreffende
uitkeeringen ten behoeve van verbouwers van
fruit en warmoezerij-gewassen.
Van grooter contingent is geen sprake.
In de memorie van antwoord op het voor-
loopig verslag over het wetsontwerp tot rege
ling van den invoer van versch of gekoeld
rund- en kalfsvleesch, merkte de minister op,
dat de hoeveelheid versch vleesch, welke on
der het vigeerende systeem wordt toegela»
ten, vergeleken bij de binnenlandsche vleesch-
voo'rziening, geen overwegenden invloed op de
bepaling van de prijzen kan hebben.
Van het toestaan van een grooter contin
gent kan evenmin sprake zijn.
Het verlof van den gouverneur
van Suriname.
Verschenen is het Voorloopig Verslag der
Tweede Kamer over Hoofdstuk XI (Departe
ment van Koloniën).
Verscheidene leden meenden, dat op de kos
ten van het Departement aanmerkelijk meer
zou kunnen worden bezuinigd.
In het bijzonder betoogden sommige leden
wederom, dat de bezetting van het Technisch
Bureau, vooral wat de hoofdambtenaren betreft,
te groot moet worden geacht.
Verscheidene leden herinnerden aan de in
den Volksraad aangenomen motie-van Mook
c.s„ waarin de Volksraad als zijn oordeel uit
spreekt: lo. dat het Commissariaat voor Indi
sche Zaken uiterlijk in 1934 in een Agentschap
van Nederlandsch-Indië behoort te worden om
gezet, en 2o. dat bij de organisatie van dat
agentschap het beginsel behoort te gelden, dat
slechts de kosten der onder het directe gezag
der Indische regeering in Nederland uit te voe
ren taak ten laste der Indische begrooting wor
den gebracht.
Verscheidene leden zouden gaarne worden
ingelicht omtrent het oordeel der Regeering in
zake de voorstellen van de commissie-Welter
met betrekking tot de uitgaven ten behoeve van.
de gebiedsdeelen in West-Indië.
Eenige leden vestigden er de aandacht op, dat
de Gouverneur van Suriname thans reeds voor
de tweede maal met verlof hier te lande Is.
De vraag werd gesteld, welke redenen van
Staatsbelang tot dit tweede verlof hebben ge
noopt-
een
per
MOEILIJKHEDEN BIJ DE WERK
VERSCHAFFING TE BEVERWIJK
De moeilijkheden, welke zich vanaf den aan
vang bij de gemeentelijke werkverschaffing te'
Beverwijk hebben voorgedaan, zijn nog altijd
niet tot een bevredigende oplossing gekomen. De
door de gemeentelijke arbeidsbeurs opgeroepen
ploegen arbeiders hebben het werk, dat onder
toezicht en leiding van de Ned. Heide Maat
schappij wordt uitgevoerd, neergelegd, omdat
het volgens de werklieden gegarandeerde
uurloon van 38 ets. niet werd uitbetaald, doch
zoogenaamd accoordloon van 85 cent
kubieke meter verwerkten grond.
Tegen dit accoord bleek het den ar
beiders niet mogelijk een gemiddeld uurloon
van 38 ct. te bereiken. Ondanks 11e daartoe
door B. en W. bij den Minister aangewende
pogingen kon in het accoordloon geen wijziging
worden verkregen. De stakende' arbeiders wer
den uitgesloten en ontvingen geen steun, be
houdens zoo noodig in natura. De arbeidsbeurs
wees steeds nieuwe ploegen aan, doch even
zoovele malen werd het werk neergelegd. B. en
W. ondernamen nog dezer dagen een poging
om de uitsluiting opgeheven te krijgen. Het
college richtte daartoe een circulaire tot de
stakers en deelde daarin mede, dat opheffing
der uitsluiting slechts mogelijk zou zijn. indien
zij een verklaring zouden onderteekenen, dat
zij bereid waren den arbeid tegen een accoord
loon van 85 ct per Hub. M. te hervatten. De
plaatselijke vakcentrales namen deze aangele
genheid in behandeling e.n deelden B. en W.
mede, dat de betrokken arbeiders de verlangde
verklaring zouden onderteekenen, onder voor
waarde, dat na een of twee weken het accoord
loon zou worden herzien, indien dat noodzake
lijk zou blijken. Tegen de verwachting in heb
ben alle stakers geweigerd de verlangde ver
klaring te onderteekenen, zoodat de arbeid niet
hervat is, terwijl het geschil evenmin nader tot
de oplossing is gekomen.
HOBBE SMITH 70 JAAR.
Op 7 December e.k. wordt de bekende schil
der Hobbe Smith 70 jaar.
De kunsthandel Th. Vlas te Amsterdam,
Rokin 68, houdt een tentoonstelling van zu
schilderijen en aquarellen, welke S'steren g -
opend werd en tot den datum va
jaardag duren zal.
socialisten zulk een droevig einde ha<lden? En
wil Albarda dan eens mededeelen, wat het door
hem gepropageerde politieleger eigenlijk te
doen zou hebben?
1) Vermoedelijk staat hier een drukfout en
heeft de heer Braat gezegd 7000 en meer. Dit
cijfer is ook geheel onjuist. Rijksbemiddelaars
hebben geen salaris. Zij ontvangen vergoeding
per conflict en bet totaal beloopt zelden 2000
per jaar.
