DE AARDE BEEFT IN NEDERLAND.
jR^AMiiLk
CblN Y TRACT*- JblRIIBC
HEFTIGE AARDSCHOKKEN IN TAL
VAN PLAATSEN
MAANDAG 21 NOVEMBER 1932
PANIEK ONDER DE BEVOLKING.
Slapende menschen uit bed
gevallen.
Dansende meubelen, rinkelende ruiten
en zwaaiende schilderijen.
VULKANISCHE ACTIVITEIT.
Vuurkolom van 500 M. hoogte.
STEUNCONTRACTIN DE CARTON-
FABRIEKEN.
ST. HOMOBONUS.
Rapport over de drie eerste kwartalen
van 1930.
MIST EN GLADDE WEGEN.
HOUDT DENGOEOEN KOERS
RADIO-PROGRAMMA
margarinesmokkelaars gesnapt.
DE FAKKEL NIET GEDOOFD.
RADIO-BERICHTEN
HET SLAMBOD.
Kort voor middernacht is een groot gedeelte
van Nederland opgeschrikt door eenige heftige
aardschokken. Het juiste tijdstip, waarop dit
voor Nederland zoo zeldzame verschijnsel zich
voordeed, kunnen wij op dit oogenblik moeilijk
bepalen, aangezien de diverse waarnemingen
in dit opzicht eenigszins verschillen en het
Meteorologisch Instituut in den Bilt, waar
schijnlijk hiertoe gebracht door een overmatig
aantal telefonische aanvragen uit verschillen
de deelen des lands, geen gehoor meer gaf. De
meeste stemmen noemen echter 4 a 5 minuten
voor twaalf uur het tijdstip, waarop de aard
schokken zich deden gevoelen.
Een inwoner van de hoofdstad, die met vijf
personen in de huiskamer om de tafel zat,
heeft de aardschokken, naar hij ons vertelde
duidelijk waargenomen. Hij kreeg een gevoel,
alsof hij een klap op het hoofd had gehad, of
een lichte hersenschudding had bekomen. Zijn
huisgenooten meenden allen plotseling duizelig
te zijn geworden. De lamp zwaaide vrij hevig
heen en weer en het dienstmeisje, dat een ver
dieping hooger sliep, werd met een schrik
wakker. Toen men eindelijk realiseerde, wat
de oorzaak van deze verschijnselen was, vlucht
te men naar baiten, maar bemerkte daar al
spoedig, dat alles rustig bleef. Het merkwaar
dige is, dat maar zeer weinig personen in de
hoofdstad iets van de aardschokken gemerkt
hebben. Van nog slechts één andere zijde in
Amsterdam konden wij bevestiging krijgen van
het doordringen der schokken in onze oude
veste. Hier zijn de menschen naar de deur
geloopen, om te kijken wie er zoo aan het
bonzen was. In de meening, dat straatjongens
aan het werk waren geweest, is men toen
weer met zijn bezigheden voortgegaan.
Anders ging het in het Zuiden des lands-
In een café in den Bosch bespeurde men, even
eens om vier minuten voor middernacht een
hevig dreunen, dat ongeveer 5 seconden aan
hield. De meubelen dansten op en neer, ruiten
rinkelden, deuren rammelden en schilderijen
zwaaiden langs den muur. Vol schrik snelden
de menschen naar buiten, waar zij nog lang
nadien de „aardbeving" bleven bespreken. Tal
van personen, die naar bed waren gegaan, en
die wakker geworden waren van het dreunen,
hadden zich weer aangekleed en waren naar
buiten gekomen, velen in de overtuiging, dat
ergens in de stad een hevige ontploffing moest
hebben plaats gevonden. De commandant van
politie, Alexanderveld, in Den Haag vertelde
ons, dat om precies vier minuten voor midder
nacht het geheele gebouw op zijn grondvesten
stond te dreunen. Het merkwaardige was hier,
dat de agenten, die beneden zaten, niets van
een aardschok hadden bemerkt, en dat ook in
Scheveningen geen enkele waarneming dien
aangaande was gedaan, zoodat de commadant
reeds aan zijn eigen observatie was gaan twij
felen, totdat hij van ons vernam, dat Neder
land inderdaad deze min of meer tropische
ervaring had ondergaan.
Het blijkt echter wel, dat de aardschokken
hoofdzakkelijk in het midden en Zuiden des
lands zijn voorgekomen. Het is zelfs, voor zoo
ver wij op dit oogenblik kunnen nagaan niet
onwaarschijnlijk, dat het centrum van het ver
schijnsel op Nederlandsch grondgebied heeft
gelegen, aangezien de verschillende berichten,
die ons in den loop van den nacht bereiken,
uitwijzen, dat in den bosch, Helmond, Roer
mond, Nijmegen, Arnhem, Sittard hevige aard
schokken gevoeld zijn. Naar het Westen
schijnt het verschijnsel zich binnen Brabant-
sche grenzen te hebben gehouden. Althans de
plaatsen in Zeeland, die wij in den loop van
den nacht opbelden, konden ons niets vertel
len over 'n aardschok, hoorden en zelfs vreemd
van op. Naar het Oosten en Noorden schijnt
de beving ook vrijwel te zijn opgehouden in
de grenzen van Gelderland. De Veluwe bleef
op zijn grondvesten rusten en ten Oosten en
Noorden van Hengelo, evenmin in de plaats
zelve, heeft niemand iets van aardschokken
bespeurd.
Ook in de richting van Duitschland schijnt
de hevigheid der schokken langzamerhand te
zijn afgenomen. Dit Essen in Duitschland ver
nemen wij, dat aldaar tegen middernacht twee
lichte aardschokken, die ongeveer 3 seconden
duurden, werden waargenomen. Hier werd de
beving van een dof gerommel begeleid. Dit
schijnt in Nederland niet te zijn waargenomen,
al vertelden verschillende personen ons wel,
dat de grond gedreund had. Rommelen echter
werd niet gehoord. In verschillende andere
plaatsen in het Ruhrgebied, zooals Gelsen-
kirchen, Bochum, Recklinhausen, Dusseldorf
enz. werden dezelfde schokken opgemerkt. Ner
gens echter schijnt materieele schade te zijn
ontstaan. Verdere plaatsen in Duitschland,
waar de aardschokken bespeurd zijn, zijn o.a.
Aken, Gladbach-Rheydt, Eschweiler en Koblenz.
In Koblenz was de beving zoo sterk, dat de
ruiten en de verschillende plaatsen de meubels
kraakten, terwijl de schilderijen aan de muren
in beweging kwamen. In Eschweiler schijnt de
beving zoo krachtig geweest te zijn, dat ver
scheidene personen angstig de straat op ge
vlucht zijn. Ook in Dortmund werd dé beving
geobserveerd. Hier ontstond groote ongerust
heid, daar men meende dat een mijnontploffing
had plaats gevonden.
Een verhaal uit Helmond
Hetgeen ons te meer versterkt in de ver
onderstelling, dat het centrum van de beving
in Nederland gelegen heeft is het verhaal,
dat men uit Helmond ons deed. In de geheele
stad werden de menschen opgeschrikt. Zoo
hevig waren hier de schokken, dat ons ver
schillende gevallen ter oore kwamen, dat men
schen, die reeds waren gaan slapen uit bed
waren gevallen.
Late wandelaars, die huiswaarts keerden had
den duidelijk den grond onder hun voeten
voelen bewegen. Tal van personen hier waren
zoozeer onder den indruk, of zoozeer geschrok
ken, dat zij het bewustzijn verloren. Anderen
renden in paniek, nog in hun ondergoed hun
huizen uit en zochten een goed heenkomen op
straat, vretende, dat de huizen boven hun
hoofden spoedig zouden instorten.
Café-bezoekers vertelden, dat de tafeltjes
waaraan zij zaten eenige centimeters heen en
weer hadden geschoven, alsof iemand opzettelijk
daartegen geduwd en gestooten had. Twee kleine
meisjes, die in één bedje sliepen, waren door
de beving zöó onzacht tegen elkander aange
komen, dat zij huilende wakker waren ge
worden. Zij hoorden de ramen rinkelen en dach
ten dat een inbreker in de kamer was. Een
der kleinen verloor hierop het bewustzijn, doch
is later gelukkig weer bijgekomen. De geheele
stad verkeerde geruimen tijd in groote opwin
ding. Overal stonden groepen menschen het
voorgevallene te bespreken, tevens afwachtende
of het verschijnsel zich zou herhalen. Na 1 uur
keerde echter langzamerhand de rust weer en
vatte de bevolking weer moed. De straten kre
gen hun gewone aanzien weer en betrekkelijk
spoedig daarna lagen de menschen rustig te
slapen.
Desgevraagd deelde de politie van Helmond
ons mede, dat zij geen enkele melding had
ontvangen over ontstane materieele schade.
Trouwens in geen enkele andere plaats, noch
in Nederland, noch in West Duitschland schij
nen de schokken van dien aard geweest te zijn,
dat hierdoor schade is ontstaan. Tot dusverre
althans bereikten ons geen berichten omtrent
schade of ongelukken.
Ook schokken om half tien
en half een.
Uit Veghel, den Dungen en verschillende
andere plaatsen in het Zuiden bereikten ons
berichten, dat reeds om half tien daar aard
schokken zijn gevoeld. In den Dungen scheurde
toen in de R.K. Pastorie op tal van plaatsen
een muur.
Ook om eenige minuten voor half één werd
wederom in tal van plaatsen in Brabant een
aardschok bespeurd. Het is uitgesloten, dat
men hier met suggestie te doen zou hebben.
Volkomen onafhankelijk van elkander waar
schuwden ons verschillende betrouwbare per
sonen, die door de eerste schokken heen ge
slapen hadden, maar die om half één wakker
waren geworden door het dreunen van den
grond. In Den Bosch heerschte dan ook een
ware paniekstemming. Met groote stelligheid
verspreidde zich namelijk het gerucht, dat de
Hembrug in de lucht gevlogen zou zijn en dat
de ramp onafzienbaar was. De schokken zouden
zijn veroorzaakt door de ontploffingen van
kruit en ammunitie. Gelukkig kon dit gerucht
spoedig worden tegengesproken.
In café van Haaren op den weg naar Dungen
scheurde tijdens de aardschokken een zware
granieten vloer over de volle breedte door. Aan
de beide' buitenzijden scheurden ook de mu
ren van het dak tot het plafond toe. Onnoodig
te zeggen, dat het publiek in doodsangst door
alle mogelijke en onmogelijke uitgangen naar
buiten stoof.
Persoonlijke ongelukken kwamen gelukkig
niet voor. Het café staat nog overeind. Vrees
voor instorten schijnt nog niet te bestaan.
Voorbeeld van een electrische centrale
in het nieuwe „Atlantropa".
BANDOENG, 19 November (ANETA)
De Vulcanoiogische Dienst ontving een tele
gram uit Ternate, meldende, dat de vulkaan,
welke sedert 14 November j.l. werkende was,
thans weer de werking heeft gestaakt.
De Krakatau gaat echter voort met stoom-
ontwikkeling. Vanaf de Sumatra-zijde werd een
vuurkolom van 500 M. hoogte waargenomen.
Wordt niet verlengd.
Het contract tusschen de directies van nog
werkende en stopgezette cartonfabrieken in de
provincie Groningen, om elkaar te steunen,
hetgeen neerkomt op 4 per ton carton als uit-
keering aan de stopgezette fabrieken wordt 1
Febr. 1933 niet verlengd.
DE H.O.V. BRIEFJES.
Naar wij vernemen heeft de verdediger mr.
Mout cassatie aangeteekend tegen het vonnis
van de Haagsche rechtbank, waarbij met beves
tiging van de uitspraak van den kantoonrech-
ter aldaar de directeur van de N.V. Haagsche
Ongevallen Verzekering Maatschappij is veroor
deeld tot een geldboete van 75, wegens het
in strijd met de Loterijwet ten verkoop in voor
raad hebben van aandeelen in een loterij, waar
voor niet de door de Loterijwet vereischte ver
gunning was verleend.
DOOD ACHTER HET AUTO STITUR.
Een autobestuurder vond Zaterdagmorgen op
den weg nabij Groot Schermer een auto midden
op den weg staan. Toen hij ging kijken wat de
oorzaak kon wezen, dat deze auto niet uit
week, vond hij, naar de N.R.Crt. meldt, achter
het stuur den heer dr. Van Leeuwen, arts in
De Rijp, die bleek te zijn overleden. Een be
roerte heeft een eind aan zijn leven gemaakt.
AAN BRANDWONDEN BEZWEKEN.
De 31-jarige arbeider Th. van Maas, die een
week geleden op het hoogoventerrein te IJmui-
den in een put met heet water geraakte en
daardoor ernstige brandwonden bekwam, is in
het Roode Kruis-Ziekenhuis te Beverwijk aan
de gevolgen overleden. De ongelukkige laat
een weduwe met nog twee jeugdige kinderen
achter.
GSTRANDE LOGGER OP EIGEN
KRACHT VLOTGEKOMEN
De logger KW 24, die Zaterdagmorgen tij
dens dikken mist voor Wijk aan Zee is ge
strand, ie Zaterdagmiddag op eigen kracht
vlotgekomen en in de haven te IJmuiden ge
arriveerd.
WAARDEVOLLE OUDE MUNTEN IN
BESLAG GENOMEN.
Te Reuver werd door de marechaussee in
samenwerking met de Kriminalpolizei uit M.
Gladbach-Rheydt, ten huize van zekeren P. H.
in beslag genomen een aantal waardevolle mun
ten en gedenkpenningen welke eenige maanden
geleden ten nadeele van een arts te M. Glad
back werden ontvreemd.
INBREKER AANGEHOUDEN.
De politie te Diepenveen heeft aangehouden
zekeren G. W„ verdacht van rijwieldiefstal
len, gepleegd in verschillende plaatsen van
ons land en van inbraken o.a. te Halfweg en
Nijmegen en Hengelo. De man is gisteren
naar Hengelo overgebracht.
Ondanks de moeilijkheden niet onte
vreden over de resultaten.
De eerste algemeene ledenvergadering van
„St. Homobonus" na het overlijden van den
stichter en voorzitter der Coöperatie, wijlen
den heer Ferdinand Meyer, welke zeer druk
bezocht was, stond onder leiding van den vice-
voorzitter, den heer J. Koets.
Nadat de notulen waren goedgekeurd, her
dacht deze de onschatbare diensten, die de
ontslapen president gedurende zijn 19-jarige lei
ding aan de vereeniging heeft geschonken. Voor
zijn zielerust werd gezamenlijk een gebed ge
stort.
Vervolgens werden eenige nieuwe leden ge
ïnstalleerd.
Daarop bracht de directeur rapport uit over
den gang van zaken gedurende de eerste drie
kwartalen van 1932, waaraan het volgende is
ontleend
„Het is een verheugend feit, te mogen con-
stateeren, dat in dezen moeilijkste aller tijden
waarin bijna alles wankelt en in zijn voegen
kraakt, onze Coöperatie hechter dan ooit ge
grondvest staat op het fundament harer sterke
financieele organisatie, zoowel als op de on
wankelbare trouw en goede samenwerking
harer leden.
Kapitaal en reserves bedroegen per 30 Sep
tember 1932 284.800.—
Behalve een bedrag van 231.934.04 aan
vooruitbetalingen op de goederenrekeningen,
beschikte de vereeniging per 30 September 1932
bovendien over een kapitaal van nog eens
2GG.194.aan vaste deposito's der leden op
langeren termijn, welk kapitaal hoofdzakelijk
werd aangewend voor „gloeiend contante" be
taling der vorderingen onzer crediteuren.
Van 1 Januari tot 30 September traden 7
nieuwe leden toe.
In het bijzonder werden in de afgeloopen
periode weder belangrijke successen geboekt bij
de partijkoopen, waarbij zich de sfeer onzer be
moeiingen niet meer tot de landsgrenzen liet
beperken: het waren, naast de Twentsche, Bra-
bantsche en Hilversumsche, vooral de Belgische
Duitsche en Tsjechische ramsch-partijen, waar
door gróóte attracties voor onzen verkoop wer
den bijeengebracht.
Ondanks dit alles moeten wij met leedwezen
vaststellen, dat de daling der waarde-cijfers
van onzen omzet nog altijd niet tot stilstand
is gekomen.
De uitstaande credieten vereischen, onder
de tegenwoordige omstandigheden, natuurlijk
grooter zorg en scherper controle.
Door een politiek van uiterste omzichtigheid
blijft echter dit allerbelangrijkst onderdeel van
ons bedrijf gezond en vlot en zoo zal, naar wij
verwachten, zelfs in dit critische jaar, geen
enkele afschrijving op dubieuse debiteuren be
hoeven te geschieden.
Waar het waarde-cijfer van den omzet voort
durend dalend bleef en derhalve het onkosten
cijfer een, in verhouding ongunstiger beeld ver-
toonen ging, werd natuurlijk Alles in het werk
gesteld om door de alleruiterste en strengst
mogelijk doorgevoerde bezuiniging de goede
verhoudingen te herstellen.
Met welke ontzaglijke moeilijkheden wij
daarbij te kampen hadden, zal U duidelijk zijn
als gij bedenken wilt, dat de werkzaamheden
inplaats van mèt het omzet-cijfer af te nemen,
zich meer en meer uitbreidden.
Enkele voorbeelden werden daarbij gegeven
Ben en ander samenvattend mogen wij, on
danks de moeilijke tijden, over de resultaten
der afgeloopen 3 kwartalen niet ontevreden
zijn en blijft er alle reden om de toekomst met
groot vertrouwen tegemoet te zien..
Als accountant voor het onderzoek der re
kening en verantwoording over het loopend'
boekjaar werd met algemeene stemmen herbe
noemd de heer B. I. Eelkema, te Rotterdam.
Zooals gemeld, werd de vice-voorzitter, de
heer J. Koets, uit Den Haag, met óvergroote
meerderhe'd tot president gekozen.
De heer H. J. Scheuder, Eindhoven, wensch
te den nieuwen voorzitter en de vergadering
geluk met de genomen beslissing.
De heer Koets dankte voor het in hem ge
stelde vertrouwen.
Bij de rondvraag kwamen nog diverse aan
gelegenheden van huishoudelijlten en koop-
manschappelijken aard op het tapijt, waarna
de voorzitter de vergadering sloot met den
Christelijken groet.
Verschillende auto-ongelukken.
Tengevolge van den opdooi waren de wegen
in het Noorden des lands bijna onbegaanbaar.
Op een drietal wegen zijn dientengevolge vrij
ernstige ongevallen voorgekomen, waarbij ech
ter ook de mist een rol speelde.
Aan het Boterdiep, nabij Ellerhuize, gem. Be-
dum zijn twee met bieten geladen vrachtauto's
bij het passeeren van een wagen, tegen elkaar
aangebotst. De eene vrachtauto, komende uit
't Zandt, reed in het Boterdiep, de andere in
een aan de andere zijde van den weg gelegen
sloot. De bestuurder van den eersten auto ge
raakte ook te water, doch wist zich spoedig
te redden. De auto's werden zwaar beschadigd.
Het verkeer werd geruimen tijd gestremd.
Aan het Damsterdiep is de auto van notaris
K. te Ten Boer, bij 't uitwijken voor een an
deren auto, in botsing gekomen met een
vrachtauto. Deze laatste gleed van den weg
en kwam te water. De chauffeur kwam met
een nat pak er af. Zijn auto is later per kraan
wagen versleept.
Aan het Winschoterdiep is <je brievenbestel
ler Sch. uit Groningen, bij het oversteken van
den weg aangereden door een auto, welks be
stuurder tengevolge van de gladheid niet vol
doende kon remmen. De brievenbesteller Werd
gewond en werd, na door den politie-arts ver
bonden te zijn, naar het Acad. Ziekenhuis te
Groningen overgebracht.
Op den Farmsummerweg, onder de gemeente
Appingedam, heeft tengevolge van de gladheid
van den weg een ernstig auto-ongeval plaats
gehad
De vrachtauto van den heer Daniels, die een
vraebtdienst van Appingedam naar Groningen
onderhoudt, is daar door de gladheid met zijn
auto geslipt. De auto, die met vrij groote snel
heid reed, botste tegen een boom en werd totaal
verbrijzeld. De chauffeur en de inzittende loop
knecht werden bewusteloos opgenomen en bij
omwonenden binnen gedragen.
Later zijn zij in ernstigen toestand naar het
ziekenhuis te Groningen overgebracht.
PLAATST REGELMATIG
UW KABOUTE RTJEI
Vrijdag heeft de Nijmeegsche politie in
samenwerking met de kommiezen een goeden
slag geslagen. Op den Waal hebben zij n.L een
roeiboot in beslag genomen, welke geladen
was met 350 K.G. margarine, welke uit
Duitschland reeds tot Nijmegen was binnen
gesmokkeld. De drie smokkelaars werden in
verzekerde bewaring gesteld.
Het door ons vermelde bericht uit de Ar
beiderspers, dat „de Fakkel" het orgaan der
O.S.P.. niet meer zou verschijnen, blijkt onjuist.
Het blad is Vrijdag nog uitgekomen. De redac
teur zegt o.m., dat „de credietwaardigheid heel
wat grooter is dan die van de S.D.A.P. in de
eerste 10 jaren van haar bestaan" en dat het
blad ook in de toekomst zal blijven verschijnen.
DINSDAG, 22 November.
Huizen (1875 M„ 160 K. H.) 8.00—9.15 en
10.0011.30 gramofoonplaten; 11.3012.00 godsd.
halfuurtje; 1-2.151.45 K. R. O.-orkest. O.a. Lort-
zing-fantasie, Rosenkranz; 1.45 pauze; 2.002.35
Middenstandscursus; 2.353.30 vrouwenuurtje;
3.304.30 modecursus; 4.30—5.00 gramofoonpia-
ten; 5006.00 plechtig Lof ter gelegenheid van
het eeuwfeest der Zusters van Liefde; 6.006.30
K. R. O.-orkest. O.a. potp. Lustige Witwe; 6.30
6.50 Esperanto; 6.507.10 K. R. O.-orkest; 7.10
—7.40 prof. dr. W. Mulder S. J.: Middeleeuwen;
7-45 8.00 Verbondskwartiertje; 8.00 gramofoon
platen; 8.15 hoorspel „De landbouw"; 9.00 Vaz
Dias; 9.15 Holl. strijkkwartet. O.a. Strijkkwartet
in f-majeur, Ravel; 10.15 hoorspel: De vrouw,
die het druk heeft; 10.30—12.00 concert Dutch
gentleman-bank. O.a. Ballet-muziek, Popy.
Hilversum (296 M„ 1013 K. H.) AVRO-
uitzending; 5.30 RVU; 8.0010.00 en 10.15 gra
mofoonplaten; 10.30 concert W. Rothe (piano),
H. Hülsman (zang) en E. Veen (piano); 11.00
gramofoonplaten; 11.30 vervolg concert; 12.00
gramofoonplaten; 12.302.00 Bob Chrisler en
zijn White Lyres Orchestra alsmede het
„Orquesta Fusellas Termanos" in hotel Carlton;
2.15 gramofoonplaten; 3.00 knipcursus; 4.00 piano
recital ÖQor M. v. Dijk; 4.30 kinderkoor; 5.00
draaiorgelmuziek; 5.30 VPRO.; ?.00 gramofoon
platen; 6.30 RVU.; 7.00 Kovacs Lajos en zijn
orkest. Refreinzang: Bob Scholte; 7.30 Engelsche
les; 8.00 Vaz Dias; 8.05 Kavocs Lajos en zijn
orkest. Refreinzang: Bob Scholte; met medew. v.
May en June (zang) en Paul Ostra (liedjes a.
d. piano); 9.15 gramofoonplaten; 9.30 Omroep
orkest met medew. v. F. Helmann (viool). O.a.
ouv. Fledermaus; 10.15 gramofoonplaten; 10.30
vervolg Omroep-orkest; 11.00 Vaz Dias; 11.05
vervolg concert; 11.3012.00 ooggetuigenverslag
v. da. Zesdaagsche te Amsterdam.
D a v e n t r y (1554 M„ 193 K. H.) 10.50 tijdsein,
berichten; 11.05 lezing; 12.20 orgelspel E. O'Henry
1.05 Commodore Grand-orkest. O.a. Gopak,
Moussorgsky; 2.20 voor scholen; 4.50 R. Tappon-
nier en zijn orkest; 5.35 kinderuur; 6.20 berich
ten; 6.50 Brahms' piano-muziek; 7.10 Fransch®
conversatie; 7.40 radio militair-orkest;
lezing; 9.20 berichten; 9.50 toespraak; 10.00 derde
acte van Smetana's „Die verkaufte Braut" o. I.
v. John Barbirolli; 10.55 12.20 dansmuziek door
Maurice Winnick en zijn orkest.
P a r ij s (Radio Paris 1724 M., 174 K- H.) 8.05
gramofoonplaten; 12.20 concert d- h- eüly_
orkest. O.a. Suite, Dvorak en Marchf h?ngioise
Rakoczy; 7.50 Omroep-orkest. Oa- char-
meur, Waldin; 8.20 gramofoonplaten' radio-
tooneel.
Kalundborg (H53 11.20—
I.20 concert uit rest Wivex; 220 4-20 Omroep
orkest en solisten; 7.20 Vocale terzetten met
piano-begeleiding; 7.40 radio-tooneel; 8.10 saxo-
in°onU Banner—H. Jansen; 9.25
10 30 moderne Deensche muziek door orkest en
solisten. O.a. 3e symphonie, Höffding.
Langenberg (473 M., 634 K. H.) 6.25 gra
mofoonplaten; 10.40 dito; 11.20 concert. O.a. potp.
Fidele Bauer, Fall; 12.20 concert door het Werag-
orkest met medew. v. C. Herstatt (piano. O a
Traumerei, Scriabine; 1.50 gramofoonplaten;
4-ZO kamermuziek. O.a. Schotsche volksliederen.
Haydn; 7.50 Baden, rijkszending.
Rome (441 M„ 680 K. H.) 4.50 concert; 7.50
radio-tooneel; 9.20 gevarieerd concert. Hierna
berichten.
Brussel (568 M„ 590 K. H.) 12.20 Omroep-
ldem-orkest. O.a. Champs Elysees, Gluck; 1.30
zangvoordracht; 1.35 gramofoonplaten; 5.20 Cae-
ciha-concert; 6.50 Religieuze koormuziek; 8.20
mnQn0e?i"onkeSt' ?'a' Suite ex°tique, Delmas-
10.3011.20 gramofoonplaten.
i aö~ n338 M", ,887 K' H') 122° gramofoonplaten;
R Omroep-klein-rokest o. 1. v. Leemans- 5 20
Omroep-orkest. O.a. Suite exotique, Leimas-
Popy; 6.50 Omroep-klein-orkest. O.a. fant Pal
jas; 8.20 uitzending v. h. Arbeiders-Jeugdver-
bond; 9.35 Omroep-orkest en Elias Gans "(bari
ton); 10.3011.20 Russische muziek (gramofoon
platen.)
Zeesen (1635 M lg3 5 K H) 550_720 con_
eert, 1.20 gramofoonplaten; 3.504.50 symphonie-
orkest. O.a. fragm. Notenkraker-suite, Tschai-
kowsky; 7.20 klassieke motetten door de Vereen
R. K. Kerkkoren, te Berlijn; 7.50 orkest' 9 2».
berichten; 9.35 concert d. h. Philh. orkest Stutt
gart o. 1. v. H. Risch; 10.05 berichten en tot
11.20 concert o. 1. v. Rosbaud met medew. v.
zangsoliste.
Rotterdam (gem. radio-distr.) Programma
Langenberg; 1.20 Königswusterhausen;
£40 Kalundborg; J.20 Brussel (Fransch); 7.40
us, 9.05 BrusseF (Fransch.)
borg; 1120 Kalund"
nigswusterhausen-
!.20 Londen R„- 3.50 Kö-
(Vlaamsch; eJÓ"" London 535
Londen R.; 10.- DavenU*" 7'40 Daventr^ 8-50
DINSDAG
Volkomen in 't kader eener hedendaagsche
radio-uitzending ligt „La Botte joujoux" van
Claude Debussy door Huizen 1875 M. te
10.45. Immers behoort dit kinderballet tot de
werken der muziek, welke in deze eeuw ge
schreven zijn. Wie de prachtig geïllustreerde
uitgave kent der Durand-Editie, met de in
enkele kleuren en lijnen gehouden naïve
illustraties van André Hellé, ziet onmiddellijk
de essentie óók der muziek van Debussy, die
zelden dit kinderlijke element heeft doen spre
ken in zijn wei-ken.
Maar hier is alles op eenvoud ingesteld: de
simpele begeleiding van dit ballet door een
riano; oud-Fransche vormen als het rondo en
de polka, dat de harlekijn, de Engelsche sol
daat, de politieman, de hansworsten, de neger
en de pop dansen; de simpele stemvoering; de
signalen; en ten slotte het gegeven zelf. Dit
is een speelgoeddoos in een speelgoedmagazijn
waar de poppen leven als menschen, en om
gekeerd, zegt Debussy, zijn de menschen zelf
misschien wezens die leven als poppen in een
groote doos.
Het is donker in 't magazijn als een der
poppen ontwaakt; daarna een electrische knop
aanraakt, licht brengt; 'n grammafoon op
draait en doet spelen. Daar komen de anderen
uit de doos te voorschijn en voeren een rei
dans uit.
Er komen twee rivalen voor het mooie popje:
de soldaat en de hansworst.
Een veldslag wordt geleverd tusschen de
soldaten en de hansworsten. De soldaat wordt
door n kanonskogel gewond. De DOP verDleeet
hem en bidt voor herrij Hij BBÉÉff iSSffS
pop; zij worden gelukkig en gezegend met 'n
talrijk nageslacht. Ten slotte „na 20 jaar",
gaan hun kinderen feest vieren en de „oudjes"
dansen knikltebeenend het polka'tje mee.
Dan gaat 't licht plotseling uit, 'en de rust
in de speelgoeddoos keert terug als voorheen.
Men herkent in dezen terugkeer en in De-
bussy's toespeling zelf, den componist der toen
heerschende symbolistische richting in de mu
ziek. Maar te bedenken, dat zulk een eenvou
dig werk ontstaan is, midden in den wereld
oorlog en dan nog van iemand die alle raffine-
menten der compositiekunst zi0h had eigen ge
maakt, mag nóg veelzeggender zijn. Deze een
voud is dan ook een resultante van de hoogst
opgevoerde technische en innerlijke verfijning.
Sprekers voor den K.R.O.
Uit het K-R O -programma voor deze week:
Dinsdag 42 November: 11.30—12.00 Pastoor
L. H. Perqum: Godsdienstig halfuurtje; 2 35-
3.00 rnej. E. Aghma: „Is de H. Caecilia patrones
der muziek 3.00-3.30 mej. R. AaiberSe-
dGr H' Caecilia in d® schn:
gedurende 1 w6'00 Rector H- Schoenmakers,
7 30 Pr Plechtig Lof uit Tilburg; 7.10—
a h JDr' W- Mulder S.J.: „Cultureel en
gociscüenstig leven in de Middeleeuwen" (II).
Donderdag 24 November: 11.30—12.00 Pas
toor L. H. Perquin: Godsdienstig halfuurtje.
Zaterdag 26 November: 11.30—12.00 Pastoor
L. H, Perquin: Godsdienstig halfuurtje; 2.00
2.30 Pater J. Dito: Halfuurtje voor de rijpere
jeugd. „Vragen en antwoorden"; 2.304.00
Mevr. S. Nuwenhuis—v. d. Rijst en Mevr. C.
Marresv. d. Ven; Kinderuurtje; 4.005.00
Rector H. Berkhout, gedurende het plechtig
Lof uit het Maagdenhuis te Amsterdam; 5.30
5.45 S. P. J. Borsten: Sportpraatje; 6.206.40
Paul de Waart: Journalistiek weekoverzicht;
7.05—7.30 Dr. J. F. J. ten Berge; Katholieke
Radio Volks-Universiteit. Artsen III. „Moderne
Ziekenverpleging".
Evenals in Nederland, komt ook in het buiten
land meer en meer verzet tegen de verameri-
kaniseering van het Contract Bridge en wel in
hoofdzaak tegen de kwetsbare zöne; vooral in
Engeland, Duitschland en Oostenrijk is dit het
geval. Voor de beide laatste landen moge dit
ietwat zonderling klinken, omdat in die landen
reeds met een kwetsbare zöne gespeeld werd
vóórdat men er in Amerika zelfs maar aan
dacht, doch toch is het zoo, getuige de brief
wisseling, welke door leidende personen in de
genoemde landen hierover thans gevoerd wordt.
Het internationaal contact is er eindelijk ge
komen en hiervoor komt een woord van hulde
toe aan d«n Nederlandschen Bridge Bond, die
daartoe den stoot gegeven heeft en daarmede
al zeer snel, binnen twee jaar na de oprichting,
één zijner doelstellingen heeft bereikt.
Om echter overeenstemming te bereiken, zal
getracht moeten worden de kloven van verschil
in de Europeesche landen te overbruggen en
één dier kloven is het slambod, dat in Frankrijk
eenvoudig niet bestaat, althans men geeft er
geen extra belooning voor. Wij hebben hierover
reeds gesproken in ons artikel over Bridge
Plafond, maar wij achten het noodig daar wat
dieper op in te gaan, teneinde onze lezers, die
wellicht straks geroepen zullen worden om uit
spraak in deze en dergelijke kwesties te doen,
op de hoogte te brengen van de argumenten
vóór en tegen. Het is toch lang niet denkbeeldig,
dat straks een Europeesch Contract Bridge zich
zal stellen tegenover 'n Amerikaansch, maar dit
zal niet mogelijk zijn voordat in Europa over
eenstemming bereikt wordt tusschen Contract
Bridge en Bridge Plafond en daarin zal tenslotte
de meerderheid der spelers uitspraak moeten
doen.
Fransche bezwaren.
Wat heeft men nu in Frankrijk tegen het
slambod? Er zijn feitelijk maar twee bezwaren:
a, dat de slechte en middelmatige spelers er
door in het nadeel komen tegenover de goede
spelers, dat dus het gezelschapsspel er door be
nadeeld wordt;
b. dat kunstmatige biedingen er het gevolg
van zijn, want dat men zonder deze niet tot
een slambod kan komen.
Beide argumenten zijn gemakkelijk weerleg
baar, als zoodanig kunnen zij niet ernstig ge
nomen worden.
In zijn bewonderingswaardig maar gevaarlijk
boek „La Pbysiologiè du Bridge", zegt Pierre
Bellanger, dat het nu wel logisch kan wezen,
dat men in C. B. niets anders noteert dan het
geen men geboden heeft, maar dat dergelijke
logica kan leiden tot absurditeit, want dat men
geen moeilijkheden moet scheppen, die niet op
te lossen zijn, geen hindernissen moet opwer
pen, die niet te nemen zijn, want:
a. Het slambod is een verwikkeling, die niets
te maken heeft met de eerste biedingen en b.
het slambod is een gelukje, veel meer afhanke
lijk van een mooie kaartverdeeling dan van
wetenschap of kundig spelen.
Wij kunnen het met deze uitspraken niet eens
zijn en wel, omdat van eenigerlei verwikkeling
geen sprake kan wezen, want één blik in zijn
spel doet den ervaren speler vaak reeds de
slammogelijkheid zien. In de gevallen, dat dit
niet direct gezien wordt, blijkt zulks al spoedig
uit de inlichtingen, die men krijgt door het
bieden van maat en tegenpartij, uit het op
bouwen van een samenspel en juist daar zit
voor ons het mooie in. Maar dat mooie brengt
meestal een groot gevaar met zich, want een
goed geboden slam is zelden meer dan één
of twee down en een falen van het slambod heeft
dus bijna altijd het verlies, althans tijdelijk ver
lies, van manche of robber tengevolge. Men zet
dus veel op het spel door dergelijke hooge
biedingen te doen en daarom moet daartegen
over een hooge belooning staan. Dat men om
een slambod te kunnen doen, goede kaarten
moet hebben, dat is zeker, maar zonder goed
bieden komt men er in de meeste gevallen niet,
dus wel degelijk kunnen alleen goede spelers er
iets in bereiken. Maar het kan toch niet anders
dan de bedoeling van ieder spel zijn om de beste
spelers de hoogste uitkomsten te doen krijgen,
althans van elk spel, dat geen hazardspel is.
Dat niet altijd een slambod moeilijk te bieden
is, moet grif worden toegegeven. Heeft men 4
Azen, 4 Heeren, 4 Vrouwen en een Boer in
handen, dan kan men veilig en gemakkelijk
Groot Slam Sans-atout bieden; heeft men vijf
honneurs elfde in Schoppen met Aas tweede
Harten en renonce Ruiten en Klaveren, dan is
een opening van Klein Slam Schoppen ge
makkelijk te bieden, maar heeft de maat de
Azen van Ruiten en Klaveren, dan zal deze
ongetwijfeld Groot Slam Schoppen bieden en
kan het spel nog down gaan op de kleine Har
ten, want de speler kan die Azen niet benutten,
indien althans in Harten wordt uitgekomen!
ar dat zijn uitzonderingsgevallen, waarop
geen theorie gebouwd kan of mag worden. Een
slambod, dat lapgzaam opgebouwd wordt uit
gegevens, die de maats' elkaar kunnen geven,
dat is de trots van elk rechtgeaard speler,
dat geeft aan het C. B. een der grootste be
koringen. En dat is te bereiken zonder onder
linge afspraken, zonder conventioneele biedin
gen, want het na enkele malen heen en weer
bieden verhoogen van een eventueel door de
tegenpartij gedaan bod, om aan te geven, dat
de maat zich over die kleur niet ongerust te
maken heeft, dat ingestaan wordt, dat in die
kleur door de tegenpartij geen slag of althans
de eerste slag niet gemaakt wordt, kan geen
conventie genoemd worden, dat is een bod, dat
door ieder behoorlijk speler verstaan en be
grepen moet worden. Evenmin het aangeven
van een Aas, nadat men het bereids eens gewor
den Is over de kleur, waarin het spel gespeeld
zal moeten worden. Ook dat mag men geen con
ventie noemen, maar wel een wapen in handen
van goede spelers, een wapen, dat echter zeer
gevaarlijk is in handen van middelmatige of
slechte spelers, die het meestal te vroeg ge
bruiken en daardoor verwarring stichten.
Nu zegt Pierre Bellanger, dat het niet onder
worpen maken van de slam-belooningen aan
dubbelen of herdubbelen reeds aanduidt, dat de
Amerikanen hun „ketterij" niet hebben durven
doorvoeren, maar dat is de kwestie niet. Gelijk
wij zeiden, houdt een slambod bijna altijd een
zeker manche- of robberbod in.
Wat kan nu bij zulk een bod verloren worden?
a. Een zekere manche, d.i. minstens 100 pun
ten plus minstens 50 downpunten plus theore
tisch de halve robberbelooning of 250- punten.
Tezamen dus minstens 150 punten en 250 theore
tische punten;
b. Een zekere robber, d.i. minstens 100 plus
500 is 600 punten, vermeerderd met de down
slagen-punten.
Natuurlijk kunnen deze verliezen later inge
haald worden als men de manche of robber toch
behaalt, maar men vergete niet, dat deze manche,
die het verlies in moet halen, toch gemaakt_zou
zijn en dus anders de robber zou hebben d0<r",
halen of een eerste manche in de volgende ro -
ber zou hebben beteekend, hetgeen aiw
theoretisch een belangrijk aantal punten ver
tegenwoordigt.
In werkelijkheid zijn deze straffen zoo zwaar,
dat er velen zijn, die nimmer een slambod
pogen te doen omdat zij er betrekkelijk weinig
punten v..srdeel in zien, zij hebben liever de
zekerhe'"" |ïaar als men de leuze voorstaat, dat
bridge cén spel is, dan moet men ook uit dit
spel het hoogste trachten te behalen, wat te
behalen is, desnoods met opoffering van punten
en moet de sportiviteit hoogtij vieren. Een spel
is geen koopmanszaakje, ook al zullen de ge
voelens wel steeds verdeeld blijven, nl. dat de
een alles om de punten zal doen, de nuchtere,
practische zakenman, de ander mooi bieden zal'
stellen boven materieel gewin, de idealist-speler
wellicht maar zeker de sportsman bij uitnemend
heid. In elk geval mag het nooit een reden zijn,
om door het niet toekennen van zijn extra-be
looning zulk een mooi bod feitelijk onmogelijk
te maken, want hoe hoog men het spel ook wil
houden, men is tegenover zyn maat verplicht
geen risico op "en te nemen, wanneer daar
tegenover gee" Lnf,riJk hoogere winst staat.
Nu voelt PieT e B®IJanger wel, dat hier iets
in zit en daaj0IT hij een tusschenweg aan
en .wel d0?f, ®anc')e-bieder het recht even
tueel te willen eicennen, gelijktijdig een extra
bod te <4°®? ,We' een slambod. Hij, die het
manche-boa uoet, 20u d£m gelijktijdig mogen
zeggen: „Extra Groot of Klein Slam", d.w.z. als
hij het manchebod haalt, dan krijgt hij dit toe-
Selten;mr=!,( aalt hii in het behalen van zijn
extra- t, het slambod, dan krijgt hij
daarv °v;npunten te betalen plus de be-
nTT'cr15 °P ket slambod gesteld wordt. Pierre
F Z0U dan willen toestemmen, dat voor
z„rf. ®en extra Klein of Groot Slam 150 of 300
door d Z0,uden worden toegekend, die bij falen
M ^.e te2enpartij zouden worden genoteerd.
Dleclt alsdan bijv. 4 Schoppen onder toe-
van „Extra Klein Slam", Maakt men
te a 4 trekken, dan noteert men 120 pun-
,-de tegenpartij echter noteert 2 downslagen
150 punten en 150 punten voor de slam-
neiooning 0f 300 punten.
Wij kunnen hier niet veel voor voelen, eer-
stens omdat een dubbel contract wordt aange-
gaan, hetgeen absurd is, maar ook- omdat wij
er niets moois in kunnen zien; het wordt op
deze wijze een kruideniersspel. Toch begroeten
wij deze toegevendheid van Fransche zijde met
gejuich, want er blijkt uit, dat eventueel over
de zaak te praten zal zijn en dat op dit punt
geen starheid tegenover ons staat.
Hij betwijfelt of spelers zich aan een slam
bod zullen wagen, er bijvoegende, dat een slam
bod een valstrik voor stommerikken is.
Hiertegen moeten wij met beslistheid stelling
nemen. Dat men onder de huidige regels in
Frankrijk geen slambiedingen vrijwillig hoort
doen, is logisch, maar bij ons zijn deze biedin
gen aan tafels van goede spelers dagelijksch
werk en worden er minstens 75 pet. van ge
maakt (Pierre Bellanger schreef ons, dat wij
dan al heel goed spelen, want dat Culbertson
in zijn beruchte match tegen Lenz slechts 50 pet.
zijner slambiedingen maakte, maar dat is na
tuurlijk zuivere ironie zonder zin). Alle goede
Hollandsche spelers zullen met onze cijfers moe
ten instemmen.
Iets anders is het, dat inderdaad de ingewik
kelde systemen feitelijk alleen tot doel hebben
tot slambiedingen te komen, voor de manche
biedingen zijn zij zeker niet noodig. Maar wij
houden stijf en strak vol, dat ook zonder die
systemen even goed tot het slambod gekomen
kan worden, wellicht iets minder snel, men zal
er langer over moeten bieden, maar men komt
er even goéd, soms zelfs beter, omdat de
systemen strenge eischen stellen en daardoor
vaak een bod volgens een bepaald systeem niet
gedaan mag worden, dat men volgens zijn ge
zond verstand met een weinig fantasie vermeer
derd, gevoeglijk wel kan doen.
Is echter 'n systeem logisch opgebouwd, houdt
het geen gewrongen, kunstmatige biedingen in,
dan mag en kan men het niet veroordeel en, mits
het ruimte laat voor individueel spel. Maar hoe
het ook zij, men mag het slambod niet veroor-
deelen enkel en alleen omdat er min of meer
verwerpelijke systemen uit zijn voortgekomen,
evenmin als men het goud mag verachten omdat
er terwille van het bezit ervan tal van misdaden
zijn gepleegd en nog gepleegd zullen worden.
Dit is eyi kwestie van oorzaak en gevolg. Alom
ziet men in verschillende zaken excessen ont
staan, die allen echter weer min of meer snel
verdwijnen. Zoo is het ook met C. B en nu is
het zaak voor de weidenkenden om front te
maken tegen dergelijke excessen, deze te trach
ten uit te bannen en daartoe moet deugdelijke
samenwerking der verschillende bonden leiden.
Mocht er blijken, dat een zeker soort spelers
al het mooie wil opofferen aan puntenmakerij,
welnu, dan staat nog een weg open en wij zul
len niet aarzelen zoo noodig dien weg te wijzen.
Vooralsnog echter is het ieders taak om tot een
heid te komen.
