m
1ÖT" %im
HET COMMUNISME BEDREIGT CHINA
HET INTERVIEW.
DTNSDAG 22 NOVEMBER 1932
DE BANDELOOSHEID LANGS
DEN WEG.
CRISIS IN ONS VERKEERSWEZEN.
Hoe verderen uitgroei van den
chaos te voorkomen.
OM HANDHAVING VAN HET
GEZAG-
Waarom subsidie voor Vrijw. burger-
ivachten en Vrijw. Landstorm niet
werd verminderd.
EEN NIEUWE BASIS VOOR DE
WERELDREVOLUTIE.
Bolschewistische verwachtingen.
SAMENVOEGING VAN
GEMEENTEN.
RICHARD TAUBER NIET
OPGETREDEN.
WERKVERSCHAFFING IN HET
WADDENGEBIED.
- -
HANDHAVING van den
ZOMERTIJD.
BIJ DIRK WITTE'S DOOD
VEROORZAKEN VAN VERKEERS-
I
Onder auspiciën van de afdeeling verkeer en
verkeerstechniek van het Kon. Instituut voor
Ingenieurs is Maandag in„De Twee Steden
Palace" te 's-Gravenhage, onder voorzitter
schap van ir. W. Hupkes een druk bezochte
bijeenkomst gehouden, waarin de heer S. A.
Reitsema, oud-hoofdambtenaar der Staats
spoor- en tramwegen in Ned.-tndië, hoofd
redacteur van „Spoor- en Tramwegen" bet on
derwerp: „De crisis in het Nederlandsche Ver
keerswezen" behandelde. Aanwezig waren plm
300 personen.
Inleiding S. Reitsma.
Het verkeersvraagstuk, zoo begon spr. zijn
rede, staat in het brandpunt der belangstel
ling. Niet het minst door het spoorwegtekort
over 1932.
Bestaat er bij het verkeer een chaos? Spr
meent, dat ieder, die oog heeft voor het don
kere punt op de begrooting, voor den nood in
de binnenscheepvaart, voor de milliarden welke
in de wegen gestoken moeten worden, voor
het gebrek aan controle op de bandeloosheid
lang3 den weg en voor de kapitaalverspiilini
bij het geheele verkeer, dit zal beamen. In
tusschen de minister van Waterstaat zeide
15 Maart j.l. in de Eerste Kamer, dat van een
verkeerschaos z.i. niet kon worden gesproken
doch dat men meer te doen had met een om
wenteling op verkeersgebied, welke door de
Regeering geleid moest worden. Spr. wil voor
het vervolg echter gaarne spreken van „ver
keersrevolutie" ingeval van „chaos".
Het denkbeeld der commissie-Weiter inzake
instelling van een Rijksverkeersfonds is thans
bij de Regeering in overweging. De commissie
wenscht verder reorganisatie van het dep. van
Waterstaat en een daarmee samenhangende
hervorming der begrooting, ten einde tot een
heid in het verkeerswezen te geraken.
Uitvoerig behandelt spr. allereerst de Ge
schiedenis van de spoorwegen.
Spr. wees er op, dat de Staat in 1921 met
bijna ƒ33 millioen, in 1922 met 30% mil-
lioen in 1923 met bijna 23 millioen en in
1931 nogmaals met 2% millioen moest bij
springen. In 1932 wederom met minstens
17.000.000; in volgende jaren zal dit nog
wel meer worden althans indien de „leiding",
welke de Regeering aan de „revolutie" meent
te moeten geven nog langer uitblijft.
Zools bekend expioiteeren de Ned. Spoor
wegen bovendien een net van locaalspoor- en
tramwegen, welke van de eigenaressen zijn
gehuurd en waarin rond 66 millioen is vast
gelegd. Door contractbepalingen is het de Ned.
Spoorwegen onmogelijk, zich daarvan thans
te ontdoen, hoe gaarne zij deze grootendeels
uit den tijd geraakte lijnen zouden missen.
Waarschijnlijk zal de eenige fkostbare) oplos
sing zijn, dat de Staat de 22 betrokken onder
nemingen gaat naasten.
Het net der Ned. Spoorwegen bestaande uit
2325 K.M. spoorweg, 926 K.M. locaalspoor en
251 K.M. tramwege.n waarin vastgelegd een
kapitaal van ongeveer één milliard gulden
was tot voor kort self-supporting, ook in dien
zin. dat het lichaam de kosten aan onderhoud,
verbetering en bewaking en beveiliging van
de baan, zelf betaalde, waarvoor jaarlijks ruim
50 millioen uitgegeven moeten worden.
Wat de binnenscheepvvaart betreft zette spr.
uiteen, dat niet met zekerheid is na te gaan
of deze geen lasten op de gemeenschap legt,
doch dat dit vermoedelijk wel het geval zal
zijn. Desniettegenstaande heerscht in de
scheepvaart een noodtoestand, welke aan on
economische concurrentie van het vrachtauto
bedrijf, en natuurlijk, evenals zulks bij de
spoorwegen en intercommunale tramwegen
het geval is, ook aan de malaise moet wor
den toegeschreven. Bij de scheepvaart gaan in-
tusschen stemmen op, die voor een concessie
regeling pleiten. Op dit laatste komt spr.
straks, bij het wegverkeer, terug.
Het autoverkeer moet natuurlijk even goed
als de andere vervoeren, zijn eigen kosten
dragen.
Toen na den oorlog de auto in grooten ge
tale verscheen, werd niet zooals bij spoor- en
tramwegen gevraagd, of de baan wel geschikt
was voor het nieuwe vervoermiddel, doch
werden de rollen omgekeerd: de weg moest
maar geschikt zijn, of door de gemeenschap
geschikt gemaakt worden.
Spr. herinnert aan de invoering der wegen
belasting en de totstandkoming van het We
genfonds.
In totaal komt spr. voor verbetering van
wegen in de eerste 25 Jaar twee milliard, d.i
per Jaar ongeveer 80.060.000
Uit het wegenfonds wordt por jaar ruim
ƒ35.000.000 betaald, waarvan door het eigen
lijke automobielwezen 12.000.000 en door de
wielrijders 7.000.00Ö.
Een belangrijke verbooging van de belas
ting voor zware bedrijfsauto's acht spr.
recbtvaardigd Hij bepleit verder een onder
zoek naar een vaargeldbelasting voor de
scheepvaart, de instelling van een vervn»r-
raad: concessies voor het goederenvervoer
per bedrijfsauto en te water, en in bet alge-
meen voorafgaande goedkeuring bij de wet
van eiken rail- of waterweg om te waken
tegen verderen uitgroei van den verkeerschaos
Hierna werd pauze gehouden.
Na de pauze werd gelegenheid gegeven tot
debat
Baron van Harinxma thoe Slooten (K. N.
A. C.) waarschuwde er tegen, dat het automo
bilisme in een keurslijf van wettelijke conces
sies e.d. zou worden geperst.
De heer Kuiper (dir. Rott. Tramweg-Mij.)
wijst erop, dat zijn maatschappij te maken
heeft zoowel met tram- als met autovervoer
en met vervoer te water. De H. T. M. betaal:
voor 80 autobussen 40 mille wegenbelasting,
de plaatselijke tram te Rotterdam 25 mille voor
de autobussen. Tegenover de opbrengst van
invoerrechten aan auto's staat een belangrijk
kapitaal aan leveranties door tramwegmaat
schappijen binnenslands, hetgeen aan de werk
verruiming ten goede komt.
De tramweg-goederendiensten zijn goed voor
het transport van allerlei, dat het autovervoer
niet wil of kan verwerken. Indien voor iederen
passagier door de autobusdiensten evenveel
ruimte zou moeten worden gereserveerd als
door de tramwegen dan was er morgen geen
enkele autobus meer. Tegenover den eisch van
twee man besturing bij groote tramwegsnelhe
den, staat, dat voor de autobussen ondanks
groote snelheden en gevaren, één bestuurder
per autobus voldoende wordt geacht.
De Nederlandsche tramwegen verkeeren in
een noodtoestand, waarin spoedig moet worden
ingegrepen.
De heer J. C. Loman zou het bezwaarlijk
achten, indien voor elk vervoermiddel conces
sies werden geëischt. Beter is het, de lasten
ingevolge concessies, voor bestaande onderne
mingen te verlichten. Het zou trouwens onuit
voerbaar blijken, alle vervoer per as aan con
cessies te binden.
Na korte beantwoording door den heer Reits
ma, die althans bestrijding "in evosyeu door
concessie voorwaarden mogelijk acht, sloot de
voorzitter de vergadering met een woord van
dank aan spreker en debaters.
De posten uitgetrokken voor de vrijwillige
burgerwachten en den bijzonderen vrijwilligen
landstorm heeft de Regeering naar in de M.
v. Antwoord aan de Tweede Kamer betreffende
de begrooting van Binnenl. Zaken wordt mee
gedeeld, voor het volle bedrag van het dienst
jaar 1932 gehandhaafd op grond van de over
weging, dat zij beide organisaties nog steeds
van groot nut acht en die posten, met het oog
op de tegenwoordige tijdsomstandigheden, niet
voor vermindering in aanmerking komen. Het
oordeel van verscheidene leden, als zouden de
burgerwachten uit een oogpunt van politie,
niet zijn te verdedigen, kan de Minister niet
onderschrijven, zulks te minder nu bedoelde
leden daarbij uitgaan van de zijns inziens on
juiste praemisse, als zou bij de jongste onge
regeldheden te 's-Gravenhage, de politie „ze
nuwachtig" zijn geweest en daaraan gevolg
trekkingen verbinden nopens hetgeen zou kun
nen gebeuren, indien leden van de burgerwach
ten, die, naar zij meenen, niet of ternauwer
nood zijn geoefend, in dergelijke omstandighe
den als versterking van de plaatselijke politie
en onder leiding van het plaatselijk gezag, be
langrijke diensten zullen kunnen bewijzen.
Zeer zeker moet de Regeering over voldoende
politie kunnen beschikken om ongeregeldhe
den te kunnen voorkomen of daaraan een ein
de te maken, doch er kunnen zich^imstandighe-
den voordoen, waarin voor het plaatselijk ge
zag de aanwezigheid van een uit de eigen
burgerij gevormde reserve een niet te onder
schatten steun beteekent.
Aan de burgerwachten zijn van Rijkswege
wapenen en munitie verstrekt van dezelfde
soort als bij het leger in gebruik. Het instituut
van den bijzonder vrijwilligen landstorm be
schikt als militair korps uiteraard over dezelfde
soort wapenen en munitie. Het dagbladbericht
als zouden alle burgerwachten nieuwe wapenen
hebben ontvangen, is in zijn algemeenheid niet
Juist, slechts heeft een gedeeltelijke omwisse
ling van wapenen plaats gehad.
Handhaving van het gezag.
De Minister kan het verlangen naar krach
tig handhaven van orde en gezag, door een lid
ter sprake gebracht, geheel volgen. Dat die
handhaving niet krachtig genoeg zoude zijn,
wordt door den Minister betwist. Met betrek
king tot het gebeurde in de Ridderzaal op 20
September j.l. veroorlooft de Minister zich er
op te wijzen, dat het feit plaats vond in een
vereenigde vergadering van de Staten Gene
raal, weshalve de leden uit een oogpunt van
strafrecht immuteit genoten.
Optreden tegenover stakers
en werkwilligen.
Voor zoover den Minister bekend, plegen de
burgemeesters, ter bescherming van werkwil
ligen eigener beweging de noodige maatrege
len te treffen. Mocht hem blijken, dat in een
bepaald geval de genomen maatregelen niet
voldoende zijn, dan zal hij niet nalaten den
daarbij betrokken burgemeester tot een krach
tiger optreden aan te sporen.
Het oordeel van de leden, die meenden, dat
thans reeds de werkwilligen hier en daar te
veel worden beschermd, kan de Minister geens
zins onderschrijven.
Van andere zijde werd opgemerkt, dat juist
in het geval bij de staking bij de firma Piet
Smit te Rotterdam, waarop voornoemde leden
doelden, door de gemeente IJsselmonde te wei
nig bescherming is verleend. De Minister heeft
ter zake een onderzoek ingesteld, waaruit
hem o.a. is gebleken, dat tijdens den duur van
de staking 16 gezinnen behoorende tot werk
willigen en 3 op zichzelf staande werkwilligen
zich in die gemeente hebben gevestigd. Hieruit
kan de Minister niet afleiden, dat de gemeen
telijke overheid hun vestiging of het verblijf
binnen de gemeente toelatend zich schuldig
zou maken aan partijkiezen. Het a1 of niet
werkwillige zijn, speelde daarbij geen rol.
De Minister sluit zich dan ook aan bij het
oordeel van weer andere leden, volgen hetwelk
de burgemeester in deze juist heeft gehandeld.
(Van een bijzonderen correspondent).
Iedereen, die de ontwikkeling der dingen
in het Verre Oosten gadeslaat zal onomwonden
verklaren, dat het communistisch gevaar daar
dreigender is dan ooit te voren.
Alle buitenlanders, Japaneezen, Engelschen
Amerikanen zijn het er over eens, dat in het
afgeloopen jaar het communisme in China een
geweldigen vooruitgang heeft te boeken en men
is terecht zeer bevreesd dat over een jaar het
sovjet-systeem in geheel China zal zijn door
gevoerd, tenzij intusschen een sterke hand orde
gebracht zou hebben in den stand van zaken.
Dat men op het oogenblik aan dit gevaar niet
alle noodige aandacht schenkt, ligt ongetwij
feld aan het feit dat aller oogen gericht zijn
op Mandsjoekoeo. De communistische leiders
verstaan hun taak volkomen om de algeheele
verwarring in China uit te buiten om de eene
provincie na de andere voor de zaak der sovjets
te winnen.
Reeds twee jaar geleden werd de regeering
der Chlneesche sovjetrepublieken In het leven
geroepen en volgens officieele mededeeling be
vinden zich 167 districten in de macht der
sovjets, die verdeeld zijn over de volgende pro
vincies: Kiang-sie, Fukien, Hunana, Hupei, No
nen, Ankui, Tse-kiang en Kwantoeng.
In deze streken, waar de communisten een
onbeperkte heerschappij voeren, wonen hoofd
zakelijk boeren, die heel gemakkelijk voor het
program der communisten gewonnen worden.
Het verbouwen van papaver en heel de
opiumhandel, waaruit de militaire generaals
groot geldelijk voordeel trokken, werd abso
luut verboden. Alle landerijen werden in beslag
genomen en onder de landarbeiders verdeeld.
In de nieuw gebouwde scholen wordt aan de
kinderen de voortreffelijkheid van het sovjet
systeem onderwezen De communisten verwier
ven de algemeen achting, doordat zij hetzelfde
belasting-systeem voor iedereen toepasten.
Na het succes der sovjet-propaganda bij de
landelijke bevolking in het Yangtse-dal, d.l. in
het hartje van China, begonnen de communis
ten de steden en de industriegebieden voor hun
ideeën te winnen. Hun program luidt: invoe
ring van den achturigen arbeidsdag, de garantie
van een behoorlijk minimum-loon, hervormin
gen op hygiënisch gebied, sociale verzekering
enz. Wat de buitenlandsche politiek betreft,
draagt het communistische program een uitge
sproken nationalistisch karakter: alle impe
rialistische verdragen en concessies worden
afgeschaft. Alle buitenlandsche strijdmachten
moeten uit China worden teruggetrokken. Alle
eigendommen der vreemdelingen worden in be
slag genomen. De nationale minderheden krij
gen zelfbestemmingsrecht en mogen zich tot eet
zelfstandige republiek vereenigen, of aanslui
ting zoeken bij de Chineesche sovjets. Deze is
bereid om allen stammen gelijke rechten te
verleenen, die zich van het juk der magnaten
en Koeomlntang willen bevrijden.
In Azië en vooral in China willen de sovjets
den hefboom in werking brengen om de we
reldrevolutie voor te bereiden.
Tegenover dit stelselmatig opdringen der
communisten staan de burgerlijke elementen
machteloos. Zeker Tsjang Kal Shek heeft In
19261927 de communistische regeering van
Kanton omvergeworpen en in 1927 werden de
diplomatieke betrekkingen tusschen Moskou
en Nanking verbroken, maar sindsdien is er
niets meer gebeurd. In het najaar van 1930 zou
er door Nanking een groote strafexpeditie te
gen de communisten worden gehouden, maar
deze veldtocht werd een absolute mislukking.
De communisten gingen verder. Zij onder
mijnden het leger door hun propaganda, zoodat
de troepen aan het muiten sloegen of deser
teerden. Zij sterkten de algemeene ontevreden
heid over het binnenlandsehe bestuur en ves
tigden zich ten slotte in de streek tusschen
Foekien en Kiangsi, waar zij thans heer en
meester zijn.
De verscherping van het conflict tusschen
China en Japan had tot gevolg, dat de veldtocht
tegen de communisten werd stopgezet en dat
deze ruimschoots tijd en gelegenheid kregen
om zich voor te bereiden op een nieuwen aan
val van de zijde der regeeringstroepen.
De regeering van Nanking zal er wel toe
moeten besluiten om kost wat kost het ban
dietenwezen te vuur en te zwaard uit te roeien
De minister van financiën Soong, de schoon
vader van Tsjang Kai Shek verklaarde, dat
het bandietenwezen en het communisme niet
met geweld van wapenen uitgeroeid kunnen wor
den, omdat zij een gevolg zijn van de politieke
verwarring en den economischen noodtoestand
die er in China heerscht. Tsjang Kai Shek heeft
onlangs nog een veldtocht ondernomen om de
bandieten uit te roeien, maar de talrijke over
winningen, die de maarschalk behaalde, brach
ten geen verandering in den toestand.
De tregeeringstroepen konden niet over de
noodige middelen beschikken. Bovendien
heerscht er geen eensgezindheid in de regeering
zelve hetgeen natuurlijk niet bevorderlijk is
voor een krachtdadige actie tegen de commu
nisten. Dientengevolge wordt de positie der
communisten in het Noorden van Hupei steeds
gunstiger, zoodat thans zelfs de spoorwegver
binding tusschen Peking en Hankau vaak in
gevaar verkeert. De bevolking van het platte
land trekt in grooten getale naar de stad Han
kau, dat als het laatste bolwerk der anti-com
munistische beweging in het Yangtsedal be
schouwd moet worden.
Financieele moeilijkheden
In den Hollandschen Schouwburg te Amster
dam zou gisterenavond de bekende zanger
Richard Tauber optreden in „Drei Maderl-
haus". De zanger is echter niet verschenen, zoo
dat de voorstelling niet kon doorgaan. De
directie van den Hollandschen Schouwburg,
deelde ons mede, dat zij de redenen niet kent,
waarom de heer Richard Tauber niet gekomen
is. De zaal zou uitstekend zijn bezet, want
er was veel besproken. Er zijn echter, zoo deel
de zij mede, door een paar deurwaarders en
ook door advocaten beslagen gelegd in den
schouwburg, naar het schijnt, wegens verplich
tingen, die de rmpressario van den zanger dr.
Eckhardt op zich had genomen en niet zou
zijn nagekomen.
We hebben daarna gepoogd den heer Tauber
of zijn impresario te spreken te krijgen. In het
Amstel-Hotel waar hij logeert deelde men ons
mede, dat noch de heer Tauber, noch diens
impresario aanwezig waren.
Met betrekking tot samenvoeging van ge
meenten acht de Minister naar het in de Memo
rie van Antwoord aan de Tweede Kamer Inzake
de begrooting van Binnenl. ZakW luidt, zijn
standpunt in het algemeen genoegzaam bekend.
De vraag is slechts of niet onder de huidige
tijdsomstandigheden in dat standpunt wijziging
dient te worden gebracht in verband met te
verkrijgen aanzienlijke besparingen en rationa
liseering van de gebiedsindeeling. Wat de door
samenvoeging van kleine gemeenten te ver
wachten besparingen betreft, is omtrent dit
punt een ambtelijk onderzoek loopende. Met
den uitslag daarvan zal de Minister bij het be
palen van zijn standpunt ten volle rekening
houden.
Het denkbeeld, om de Bank voor Ned. Ge
meenten in staat te stellen onder garantie van
het Rijk obligatieleningen te plaatsen en uit
de opbrengst daarvan leeningen op langen ter
mijn aan gemeenten te verstrekken, verdient
naar de meening van de regeering g0en aan.
bevelling.
Noodlijdende gemeenten.
Het optreden van de regeering ten opzichte
van gemeenten, die op onderstand uit 's Rijks
kas zijn aangewezen, wordt geleid door de
gedachten dat uit de algemeene middelen niet
meer mag worden bijgedragen voor locale be
hoeften, dan strikt noodig is. Rationeel is, dat
de begrooting van de betrokken gemeente aan
een nauwkeurig onderzoek wordt onderworpen,
onderscheid mag daarbij niet worden gemaakt
Aan de steunbehoevende werklooze Neder
landers in Duitschland wordt bij voortduring
groote zorg gewijd.
Aanslibbing in het Wadden
gebied.
De minister sluit zich aan bij de zienswijze
van eenige leden, die van meening zijn, dat
de bevordering van de aanslibbing in het Wad
dengebied. uit een oogpunt van werkverschaf
fing aanbeveling veruient. Hoewel de moeilijk
heden, welke hier te overwinnen zijn, vele zijn
zal hij niet nalaten te trachten met de mede
werking van zijn ambtgenoot van financiën
een bevredigende oplossing te verkrijgen.
De Fleurian, oud Fransch gezant te Lon
denverkreeg den doctorstitel in de
rechten te Cambridge.
IEDEREEN KAN FILMEN.
DE PARIJSCHE OPéRA-COMIQUE.
jjet bekende Parijsche theater heeft dezer
dagen na de restauratie zijn poorten weder ge
opend met een gala-voorstelling van „Carmen"
waarbij tous Paris o.m. de president der
republiek en verschillende ministers tegen
woordig was.
W erkloozensorg.
De minister wijdt aan het vraagstuk van de
ontwikkeling van jeugdige werkloozen bij
voortduring zijn aandacht. Hij overweegt
voorts, in hoeverre het mogelijk is, in de be
staande regeling in zake plaatsing van kost
gangers, eenige wijziging te brengen.
De vraag, of de r geering bereid is volwas
sen alleenstaande vrouwen, ook indien zij jon
ger zijn dan 35 jaar, in de algemeene steunrege
ling op te nemen, meent de regeering, althans
in het algemeen, ontkennend te moeten beant
woorden.
Zij is echter bereid op korten termijn te doen
nagaan, of de leeftijdsgrens van 35 jaar niet
eenigszins verlaagd kan worden.
V olkshuisvesting-
Wat de Volkshuisvesting betreft bestaat te
gen verlaging van Je 6 pCt. rente voor nog
loopende voorschotten bezwaar. Verlaging van
annuïteiten kan de regeering tot haar leed
wezen niet bevorderen.
Ten aanzien van het rapport van de com
missie-vliegen heeft de regeering nog geen be
slissing genomen; de toestand van 's Rijks kas
laat uit voering van de in dat rapport vervatte
voorstellen niet toe.
Verschenen is de Memorie van Antwoord aan
de Tweede Kamer op de Algemeene Beschou
wingen van Hoofdstuk V der Rijksbegrootlng
voor het dienstjaar 1933 (Binnenl. Zaken).
Meer dan eenmaal heeft de Minister gelegen
heid gehad ten aanzien van het vraagstuk van
den zomertijd te kennen te geven, dat zijner
zijds geen voorstel is te verwachten, hetwelk
in de ter zake bestaande wetgeving wijziging
zou brengen. Het was den Minister dan ook
aangenaam, dat in het Voorloopig Verslag slem
men werden vernomen, die behoud van de be
staande regeling wenschen.
Wijziging van de thans geldende periode van
den zomertijd ontmoet ernstige bezwaren. Zoo
wel verkorting als verlenging zouden tijdelijke
wijzigingen in den internationalen treinenloop
noodzakelijk maken.
Ook thans is de Minister van meening, dat
invoering van een anderen localen tijd dan de
bestaande ongewenscht moet worden geacht en
hij kan zich ook te dezen aanzien ten volle
vereenigen met het oordeel van de vele leden,
die de tegenwoordige regeling wenschen te be
houden.
Zondagswet.
Gelijk ook reeds bij andere gelegenheden te
kennen werd gegeven, moet bij de beoordeeling
van de vraag of de Zondagswet naar bohooren
wordt uitgevoerd, in de eerste plaats het oog
worden gericht op de gestie der plaatselijke
besturen. Indien klachten over niet behoorlijke
uitvoering van de wet in bepaalde gevallen
te zijner kennis komen, pleegt de Minister
daaraan ernstig aandacht te schenken, terwijl
bij gegrondbevinding zijnerzijds een richtige
naleving zooveel mogelijk wordt bevorderd.
De Minister neemt zich in dit stadium te
moeten onthouden van een beoordeel ing van
wenschen met betrekking tot een herziening
van de wet, als in het voorloopig verslag van
de Eerste Kamer betreffende Hoofdstuk I der
Rijksbegrooting, dienstjaar 1932 te dezer plaat
se geuit.
DE PENSIOENEN DER INDISCHE
MILITAIREN.
Het dagelijksch bestuur van de vereeniging
van oud- en actiefdienende onderofficieren van
het Nederl. Indische leger „Madjoe" heeft een
dezer dagen een onderhoud gehad met den
Minister van Koloniën en dezen verzocht, de
korting op de pensioenen niet toe te passen
op de gepensionneerde onderofficieren.
Z.Exc. kon geen toezegging daaromtrent
doen. Wel deelde de Minister mede, dat met
de lage pensioenen der Indische Militairen zou
worden rekening gehouden en dat, mocht in
het voorjaar de financieele toestand in Ned.
Indië gunstiger zijn dan thans, de korting
dan niet zou plaats hebben.
„Schei nu uit met bezwaren opperen" ver
zocht de redactiechef, ,,'t kan n-.e niet schelen
wie je tot slachtoffer kiest, als je maar zorgt,
dat ik morgen 'n aardig interview naar de zet
terij kan sturen."
Wies haalde onwillig haar schouders op en
verliet de kamer. Sinds zij medewerkster ge
worden was aan de „Stadscourant", had ze
al menige moeilijke opdracht gekregen, maar
dit was 't toppunt: de chef eischte doodeenvou
dig, dat ze binnen enkele uren 'n vlot artikel
zou neerpennen, terwijl hij wist, dat 't interview
waarvoor zij belet had gevraagd, wegens ziekte
van 't slachtoffer was uitgesteld
„Dan ga je bij 'n andere beroemdheid op
visite" had hij geopperd, "t publiek is nu een
maal dol op bijzonderheden uit 't leven van be
kende personen."
„Alsof die bekende personen er net zoo dol
op zijn om uitgehoord te worden" mompelde
Wies nijdig.
Ze klaagde haar nood aan 't zusje, dat haar
van 't bureau kwam halen.
„Je maakt je ongelukkig om niets" lachte
Yvonne optimistisch. „Stel gauw 'n lijstje samen
van beroemdheden die in de stad wonen, we
bellen ze allemaal op en, als je handig specu
leert op de menschelijke ijdelheid, kun je van
middag meer stenogrammen opnemen dan je
lief is."
Yvonne's plan werd 'n jammerlijke misluk
king; Wies liet de telefoonschijf draaien, totdat
't topje van haar vinger pijn deed, maar geen
van de opgebelde grootheden voelde roeping
zich hals over kop te laten interviewen.
„En ik moet iets goeds leveren" zei Wies wan
hopig, „ik heb best gemerkt, dat m'n laatste
artikelen niet in den smaak vielen; als 't zoo
doorgaat vlieg ik er uit."
"Ljfc zie ik maar één oplossing 1 Interview
je zuW
„Hè
„Ja, waarom niet Bij gebrek aan 'n contract
heb ik nog nooit voor 't voetlicht gestaan, maar
je weet toch, dat mijn leermeesters plechtig ver
klaarden, dat 'k een geboren cabaretière ben.
Je brengt eenvoudig verandering in den gewo
nen gang van zaken: éérst beroemd; dan 't
interview met portret; als jij 'n vlot artikel
schrijft over mademoiselle Yvonne Vermeer, o
nee, Dulac, de charmante cabaretière en diseuse,
durft niemand te bekennen, dat hij nd| nooit
van die ster gehoord heeft."
„Als 't uitkomt word ik ontslagen
„Als je 't handig inpikt, behoeft er geen haan
naar te kraaien. Allo, ik zal je helpen: m'n zang
en declamatie-lessen veranderen in 'n opleiding
bij buitenlandsche artisten. Namen Sla het
telefoonboek open, vertaal er 'n paar in Fransch,
Duitsch Engelsch, klaar. Mijn logeerpartij bij
oom Jean m'n eerste bescheiden lauweren op
z'n muziekavondje worden een succesvol optre
den in bekende Parijsche salons.
Nu breng ik eenige weken in Holland door
om uit te rusten van 'n vermoeiende tournée.
'k Vertoef hier natuurlijk streng incognito, maar
jij hebt toevallig m'n verblijfplaats ontdekt en
acht 't een groot voorrecht je lezers 'n primeur
te kunnen bieden."
Wies kwam in de vereischte stemming.
„En waar zullen we je laten logeeren
„In 'n aardig boerderijtje, gun je lezers het
genot van 'n romantische beschrijving der een
zame boerenhofstede, waar de artiste haar wel
verdiende rust geniet."
Wies toog aan den arbeid, de leugens vloeiden
wonderlijk vlot uit haar pen
Twee dagen nadat mademoiselle Dulac's
levensgeschiedenis gepubliceerd was, werd Wies
bij den redactiechef geroepen. Toen zij 't kan
toor binnentrad, was haar chef in gesprek met
'r\ vreemden heer; ze voelde zich ziek van angst,
't bedrog was uitgelekt, nu zou de bom barsten,
daverende uitbrander, ontslag
„Juffrouw Vermeer, deze heer komt vragen
of u voor reddende engel wilt spelen" lachte de
redacteur vriendelijk.
„Mijn naam is Sanders, directeur van de
Olympic-bioscoop" begon de bezoeker, „u kunt
mij 'n geweldig grooten dienst bewijzen door me
in contact te brengen met de artiste, waar u
zoo'n uitstekend artikeltje over schreeft. De
cabaretière, die deze maand bij ons optreedt,
is plotseling ziek geworden en we kunnen nie
mand vinden om haar te vervangen. Misschien
zou mademoiselle Dulac ons uit den brand wil
len helpen."
,,'k Durf niet te zeggenstotterde Wies.
„Natuurlijk zullen we haar wensch eerbiedi
gen, als ze met rust gelaten wil worden" viel
mijnheer Sanders in de rede", ziet u kans haar
binnen enkele uren te bereiken Dan mag ik
u zeker wel 'n auto aanbieden, U behoeft niet
bang te zijn voor spionnage, ik ga naar m'n
kantoor, en wacht in spanning op uw berichten."
Wies liet zich met 'n gevaarlijk gangetje naar
huis rijden.
„Yvonne, trek je mooisten mantel aan, zet je
Parijsche dopje op en kom mee't Interview
gaat je 'n engagement bezorgen
In de taxi, op weg naar de Olympic-bioscoop,
bespraken zij de kleine dingen, die gevaar voor
ontdekking konden opleveren.
„Denk er om, dat je geen Hollandsch ver
staat."
„En jij mag er wel op letten, dat je niet te
familiair tegen me bent."
„Wat 'n verwikkelingen" steunde Wies, als die
man geen uilskuiken is, zijn we verloren."
,,'k Denk wel, dat de directeur van de groot
ste bioscoop hersens heeft", peinsde Yvonne.
Mijnheer Sanders toonde, dat ze gelijk had-
Hij Ontving z'n bezoeksters met groote hoffelijk
heid en dankte Yvonne in rad Fransch voor
haar welwillendheid naar hem toe te komen.
Toen keek hij haar onderzoekend aan en vroeg
glimlachend: „Zullen we de conversatie in
Hollandsch voortzetten Dat vind ik gemakke
lijker, ook voor de dames Vermeer."
Er heerschte even 'n spannende stilte.
,,'k Geef me over" verldaarde Yvonne,„mis
schien wilt U den laatsten wensch van n ter-
doodveroordeelde inwilligen; ik zou f
weten, hoe u mademoiselle's identiteit ontdekt
hebt I"
„Jaren geleden was ik bevriend met den heer
Dorsma, leeraar van 'n veelbelovend zangeresje,
uw gezicht roept herinneringen wakker aan 'n
andere Yvonne, die Vermeer heette.
„Dank u, nu wacht ik gelaten op m n vonnis.
„In kort geding beslist: dadelijk proefstoomen,
vanavond debuut in ons theater."
„Dus bent u niet van plan ons te verraden
zuchtte Wies.
„Welnee, U hebt 'n schitterende reclame ge
maakt met 't artikel over onze nieuwe ster, ik
wil uw zuster gelegenheid geven de fantastische
leugens tot werkelijkheid te maken. Dat is de
beste oplossing voor ons alle drie."
3. M. L. D.
(NADRUK VBRBOD&NJ
Vorige week opeens het instellend bericht:
Dirk Witte is dood.
Dirk Witte, en wij staren weemoedig naar
zijn open, mannelijken kop in Jo krant. Hij
was houtkooper, een echt Hollandsch vak. Maar
dat was voor de meesten een achteraffe open
baring.
Dirk Witte, dat was voor het groote publiek,
voor ons volk, de dichter, de man van de
aardige liedjes. Dirk Witte dat was „Asperine",
„de meisjes van Noord-Schar wou „Mensch
durf te leven", „Jopie met de peren", dat was
het „meisje van de Zang vereeniging."
Slechts een klein, bescheiden oeuvre, maar 't
leefde in de harten en op de lippen van ons
volk.
Dirk Witte dood, maar zijn liedjes zullen nog
geslachten lang voortleven.
Er was een tijd, dat ons onder dit opz'cl1,.
weinig verwende volk smaak vond tn de vr^
slappe humorltische liedjes van een chretienni,
Nico de Haas, een Abraham de Winter.
Misschien deed Chretienni's keurig glanzen
hooge hoed 't nog beter dan zijn goedkoope
liedjes.
Maar nadien, nu reeds meer dan dertig jaar
geleden, kwam Koos Speenhoff, en niet zijn eer
ste en beste liedjes heeft hij ons een genre
gebracht, dat in klank en toon als zuiver Hol-
landsche kunst door een ieder werd verstaan,
gevoeld en begrepen.
Speenhoff heeft een school gesticht, een
traditie gekweekt.
Bn als nu een Dirk Witte bij ontijdtgen
dood om zijn populaire kunst wordt geëerd en
geprezen, dan valt toch iets van zijn glorie^
ook aan Koos Speenhoff toe, die ons volk 't*
eerst tot dit genre van het simpele levenslied
heeft gebracht.
Koos heeft school gemaakt, niet alleen in het
cabaret.
Ook het levenslied vond zijn weg naar de
krant.
Naast den cabaretzanger kregen wij den
journalist-troubadour.
Eerst Clinge Doorenbos, en later kreeg bijna
iedere krant zijn vasten dichter, die de dage-
lijksche dingen, die hem troffen, op rijm ging
zetten.
Als een Dirk Witte bijna louter lof mag
oogsten voor zijn oeuvre, dat klein en be
scheiden bleef, omdat bij zijn kunst als een
luxe kon cultiveeren, als Roos nog al een
keer wat kaf onder zijn koren laat schieten,
waar hij mede van het lied zijn beroep moet
maken, hoe moet 't dan op den duur onzen cou
rantiers vergaan, die eiken dag weer hun lier
moeten laten ruischen.
Er zijn er zelfs, die den moed hebben om
als een echte dichter bun werk te gaan bun
delen. Zelfs met hun portret voorop.
Als dit veel navolging vindt dan kunnen wij
binnen enkele jaren van één man dichtbundels
verzamelen, waarbij Vondel en Bilderdijk ~=r-
kwijnen.
KON. NED- HOOGOVENS.
IJzer naar Noord-Amerika.
Het Japansche s. Hofuku Maru is gisteren in
ballast van Swansea In de zeehaven van het
hoogovenbedrijf te IJmufden aangekomen, om
eene volle ladïn„ piekijzer (circa 6500 tons) met
bestemming naar Philadelphia (N. AJ in te
Ideale installatie.
Men moet de uitspraak cum grano salis ver
staan. Ze bedoelt niet meer, dan dat de tech
niek de laatste jaren zulke verbluffende vorde
ringen gemaakt heeft, dat aan het opnemen
van filmbeelden door amateurs zoo goed als
geen risico meer is verbonden voorzoover tech
nisch slagen betreft en dat tevens de wijze van
projecteeren dermate is vervolmaakt, dat het
effect inderdaad voor dat der „beroeps-bios
coop" Diet onder doet.
Aangezien vooral sinds kort het amateurisme
op dit terrein van zich doet spreken een
teeken, dat de beoefening der kino-fotografie
volop en marche is meenen wij vele onzer
lezeressen en lezers te gerieven met een be
knopt exposé van de nieuwste nieuwigheden op
dit gebied, die ons bij een demonstratie namens
de Siemens-maatschappij dezer dagen werden
getoond.
De bekende Duitsche fabriek is er achter! Zij
had zich tot nu niet toegelegd op de construc
tie van kino-kamera's en projectors voor de
smalfilm. Doch nu zij er, blijkbaar met het
oog op het perspectief dat in deze industrie
zit, toe overging, heeft ze blijkbaar eerst een
vergelijkende studie gemaakt van de diverse
systemen en methoden en in allerlei opzicht
getracht die voor haar eigen product te verbe
teren en perfectioneeren.
'n Merkwaardig geraffineerd instrumentje i3
aldus geworden haar smalfilm-camera, die alle
records op het gebied van handigheid, betrouw
baarheid en technische vaardigheid slaat.
Wie eenigszins met den ontwikkelingsgang
der smalfilm-camera bekend is, weet hoeveel
hoofdbrekens dikwijls kostte het inleggen van
do filmstrook, die tusschen de radertjes en den
grijper van het mechanisme door moest wor
den geleid, waarbij het dan dikwijls met de
perforatie niet klopte. Later heeft men dit ver
beterd, zoodat de film in elk geval, automa
tisch, haar weg vond, maar de noodige pruts-
ai-beia bleef er niettemin aan verbonden. Toen
lS bet rassotte-»y.i.«m vu!H„sr
der camera weer aanzienlijk vergemakkelijkte.
Hier intusschen is het toppunt wel bereikt. Het
gereed maken voor de roulatie kost niet meer
moeite dan het omslaan van een pagina in een
boek; 't is in vijf seconden gebeurd. En er
komt dan nog bij dat de cassettes bij daglicht
kunnen verwisseld worden zoo vaak men het
wenscht, ook al is de film nog slechts ten deele
doorgedraaid.
Een ander ideaal voor den amateur vormt
de mogelijkheid. o°k 'n vertraagd of versneld
tempo te filmen. Met een enkelen vingerdruk
stelt dit tooverkastje hem er toe in staat en 't
mooiste is dat wanneer hij van 8 op 16 (nor
maal) of van 16 on 34 onnnmen n°r ppconde
overgaat het diafragma zich automatisch naar
dezen verlengden of verkorten belichtingstijd
regelt.
Nieuwe vindingen zijn voorts, dat men het
veerwerk kan ontspannen buiten verband met
het filmtransport en dat dit laatste niet aan
den gang ig te krijgen als de camera niet ge
sloten is.
Van den projector mag eveneens getuigd
worden, dat hij model is. Een heele serie pa
tenten zijn er in verwerkt, te veel om op te
noemen. Evenhls bij de camera is hier naar
de grootste beperking in afmeting naast de
uiterste soliditeit gestreefd. Natuurlijk loopt de
fil®, dank zij een subtiel mechanisme
in langzaam of versneld temno pven ge
makkelijk terug als vooruit, zoodat elke pas
sage direct kan overgedraaid worden. Bij beeld
stilstand kan men met de hand de film opna
me voor opname voortbewegen; dat stilstaan
der beelden is verder ongevaarlijk voor de film,
die evenals de weerstand door een venti
lator wordt gekoeld, terwijl zij anders, al is ze
ook onbrandbaar, door te groote lamphitte zou
kunnen verschrompelen.
De lamp zelf kan men afzonderlijk instellen
om de grootst mogelijke lichtintensiteit te
verzekeren zij projecteert gemakkelijk heel
den van 2X2 meter en wordt tegen te snel
le slijtage behoed door weer een andere vin
ding. waardoor de stroom van het huisnet geen
doorgang krijgt als de schakelaar niet op zijn
beginstand staat.
Een waardeerbare attentie voor den amateur,
die niet over 16 mM.-vingers beschikt, Is voorts
de practische oplossing gegeven aan het be
vestigen der film in de spoel. Het ei van
Columbus
Het is alles even knap en doelmatig in elkaar
gezet; zoodat het een lust wordt zich met de
klein-filmerij te occupeeren.
Eén ernstig Gebrek hcept vooral de projector.
Het toestel is nogal prijzig en moet in onzen
triesten tijd eigenlijk een anachronisme
beeten.
Maar dat is dan ook de eenige fout van Sie
mens' ingenieurs die we hebben kunnen ont
dekken.
ONGELUKKEN.
Volgens den Proc.Gen. bij den Hoogen
Raad worden te lage straffen
opgelegd.
De procureur-generaal bij den Hoogen Raad,
mr. Tak, conclusie nemende in een aanrijdings
zaak, waarbij iemand op zoodanige roelteiooze
wijze met een auto gereden had onder de ge
meente Staphorst, dat hij een voetgancster
aanreed, die een blijvende verlamming heeft
gekregen en deswege in hooger beroep door
het Gerechtshof te Arnhem tot 1 maand hech
tenis werd veroordeeld, heeft als zijn oordeel
uitgesproken dat niet alleen deze straf veel t«
licht is, maar dat de rechterlijke macht in
dergelijke gevallen in 't algemeen lang niet
zwaar genoeg straft
