%wi\ tijd VOOl
NIEUWJAARSWENSCHEN I
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
NIEU W JAARS WENSCH 1
5
ÓTUKKEn
„DE MEDUIE
SC1IEDA1ÏISCHE COURAOT"
VOOR SCHIEDftm
ES OniSTREHES
PAPAVERS.
m
VRIJDAG 23 DECEMBER 1932
DE SUIKER. EN CHOCOLADE-
INDUSTRIE.
SPOORWEGEN.
güaRneri-kwartet.
bijeen'ik S„imon"« "H« kwam ™or-
FÏNANCIEELE NOOD IN RENO.
DE MACHTIGINGSWET IN DANZIG
HAMBURG IN FÏNANCIEELE
MOEILIJKHEDEN.
DE HAVEN VAN MEMEL
DE BRAND TE STOIGAWA.
Evenals vorige jaren wordt ook dit jaar de ge- gi
legenheid geboden om tegen den goedkoopen
prijs van slechts f j.- een Nieuwjaarsgroet in de
te plaatsen, welke eene plaatsruimte van 5 regels
mag beslaan. Voor advertentiën ter grootte van
10 regels wordt f 1.75 berekend.
Onzen lezers, die biervan gebruik wenschen te maken, wordt gg
beleefd verzocht onderstaanden bon zoo spoedig mogelijk fig
duidelijk ingevuld aan ons bureau: Koemarkt 4, Schiedamj g
te doen bezorgen. ÏM
Ondergeteekende verzoekt plaatsing van den onderstaanden
NIEUWJAARSGROET in het nummer van 31 December. H
Grootte 5 regels f 1.— 10 regels f 1.75
KEGELEN TE ROTTERDAM.
UIT vlaaRdingen
veel liephebbers.
OUDSTE EN
GROOTSTE DAGBLAD
ADVERTEER ER IN!!!
GIJ HEBT SUCCES!!!
DE GJUjJïZ XEPERLANDSQHE qrha a TSENitljDEÈS die van A'dam Baar Datoa vwteala
Jezwaren tegen de crisismaatregelen.
Te Amsterdam is een vergadering gehouden
»an Fe Ned. Vër. van Suikerwerk- en Chofco-
ladefabrikanten, onder leiding van den heer
L. A. Hagers, met als onderwerp de crisis
maatregelen der regeering en de suikerwerk
en chocolade-industrie.
De vergadering was zeer druk bezocht.
Besloten werd een telegram aan den Minis
ter van Economische Zaken en Arbeid te zen
den waarin wordt betreurd, dat de regeering
met voorbijzien der belangen dezer industrie
voortdurend nieuwe lasten op haar schouders
legt, zonder ook -ar eenigszins té overwegen
of deze lasten gedragen kunnen worden.
Betreurd wordt in nog hooger mate, dat de
regeering geen pogingen in het werk stelt om
de zeer nadeelige gevolgen der winkelsluitings
wet op te heffen.
De vergadering was van meening, indien
roet de bèlangen dezer industrie niet meer
rekening wordt gehouden, zoo noodig tot tijde
lijke sluiting der bedrijven moet worden over
gegaan.
Voorts zal samenwerking gezocht worden
met andere organisaties der suikerverwerken
de industrieën.
De naar alle waarschijnlijkheid op 1 Januari
a.s. in werking tredende extra heffing van 20
opcenten op suiker gaf aanleiding tot het voor-
Stel dm de prijzen der suikerwerken te ver
hoogen van dien datum af, waarmede de vér
gadering zich -vereenigen kon.
NIEUW SYSTEEM PARLEMENTAIRE
DEMOCRATIE
In de „Vrijzinnig Democraat" schrijft mr.
Marchant:
„Nog duidelijker dan de heer Albarda in
de Tweede Kamer heeft de partijsecretaris
der S. D. A. P. tegenover prof. Bonger de
nieuwe theorie verdedigd van de parlemen
taire democratie.
„In een tijd als dezen, nu de democratie
van alle kanten wordt belaagd, is het meer
dan van- eenige andere groep de taak der
sociaal-democratie, om de democratie te be
schermen."
Arme democratie! Immers, die bescher
ming „is slechts mogelijk in nauw contact
met de massa, door haar in staat te stellen
haar meening te geven". De afgevaardigde
is lasthebber van „de massa". Als „dé mas
sa" ais lastgeefster zich uitspreekt tegen een
handeling van den lasthebber, kan zij meteen
aftreding verlangen. „Het militante deel der
partij geeft dag aan dag blijk de problemen
te kennen". Is de afgevaardigde het met het
advies van „het militante deel" niet eens, dan
moet hij subiet verdwijnen. Anders oefenen
de afgevaardigden dictatuur.
De kern van dit systeem is, dat niét de
afgevaardigden, doch zekere partij-instantie
in elke vraag van beteekenis beslist.
Over het democratisch karakter van dit
systeem zullen wij niet twisten. De zonder
lingste systemen worden democratisch ge
noemd. Maar dat dit zou zijn wat men onder
vigeur van onze wetgeving onder parlemen
taire democratie verstaat, kan slechts wor
den volgehouden door hèm, die met dit stel
sel volslagen onbekend is. Hét is duidelijk,
dat in dit systeem ministers juist dezelfde
plaats innemen als de afgevaardigden. Welke
partij zou dan bereid zijn; samen te werken
met vertegenwoordigers van een partij, waar
van „het militante deel" eiken dag hare mi
_hlstérs-Iasthebbers zou kunnen terugnemen?"
HOUDT DEN GOEDEN KOERS
-plaatst regelmatig zz
UW KASOUTÉRTJÊI
(Buiten verantwoordelijkheid der redactie.)
DE AANSTAANDE FEESTDAGEN EN
ONZE AMBTENAREN.
Ieder, die met de toestanden in ons land op
de hoogte is, weet, dat wij gelukkig Ministers
hebben, die meeleven met het wel en wee van
onze ambtenaren, vooral, onze Ministers van
Binrienl. Zaken en van Arbeid.
Nu is er een gelegenheid, om hun met' een
kleinigheid tegemoet te komèn.
Wij allen weten bij ervaring, hoe onplezierig
het is. wanneer onze familieleden op zoon twee
den Kerstavond midden in de vreugde en gezel
ligheid weg moeten. Erg onplezierig voor de
vertrekkenden, niet minder onaangenaam voor
de achterblijvenden.
Zou het nu zoo erg zijn, wanneer men de
afhbtenaren, die op reis zijn en bij hun familie
in huiselijken kring doorbrengen, den Dinsdag
na Kerstmis, kan het ook den Maandag na
Nieuwjaar een uurtje later op het kantoor liet
komen?
Zitten wij zoo erg in de penarie, dat onze
schatkist dat uurtje niet kan lijden, ik weet
zeker, dat onze ambtenaren met plezier dat
uurtje zullen inhalen.
Ik ben overtuigd, dat geen Kerstgave dank
baarder aanvaard wordt dan deze.
Hoorn, 16 December 1932.
L.
Nu de verlaging op de spoorwegtarieven eer!
voldongen feit is rijst de vraag: wie volgt. Wil
len de tramwegmaatschappijèn in de groote
steden het voorbeèld met overnemen? Mén be
denke wel dat waar de theorie leert 2X2 4,
een halveering van het tarief niet 2 maal, rhaar
4 maal meer' reizigers zal brengen en dan wordt
het 2X2 8.
Wanneer men echter den maatstaf der nieuwe
spoorwegtarieven op den keper beschouwt, zal
gauw blijken, dat we nog niet in een tijd van
vooruitgang leven, want voor den oorlog warén
de tarieven flink lager; zie eens eèn Ille klas
Rotterdam-Amsterdam, dat kostte vroeger ƒ1.10.
Willen wij den vooruitgang dienen, dan rekenen
we den terugweg (dus wat wij noemen het
retour) in 't totaal af te leggen aantal kllómeters,
met andere woorden, we koopen trein-kilo-
meters voor heen en terug tot het voordéeligste
tarief, min of meer op de wijze, waarop we
vroeger kilometerboekjes konden koopen. Bij
dat systeem kan alle buui-tverkeerbuitenissigheid
gereedelijk vervailen.Treinen voor buurtverkeer,
treinen voor geen buurtverkeer, alles oudé romp
slomp, die buitendien controle eischt, onzakelijk,
wie zijn reis betaalt, rijdt en stapt uit of in waar
hij dat noodig acht. Laten we toch ons volk
opvoeden in practischen zin, in een streven naar
„efficiency", dan kan er, Wat de spoor betreft,
ook heel wat contröle verdwijnen, want het
„truckeeren" zal zijn eigen dood sterven. Ik her
inner mij hóe eens een Amerikaansch spoorweg
directeur mij zeide dat, indien hij zooveel con
tröle behoefde als Nederland, hem die controle
meer zoude kosten dan het bedrag, waarvoor hij
„ihisschien" bedot wordt. Zie, zoo hoort het; dat
is een kwestie van opvoeding en hoe eerder in
die richting gestevend wordt, des te spoediger
de drang tot het zoeken der stijgende lijn zich
zal uiten.
Hoogachtend,
Rotterdam.
JOH. J. VEDER.
VERREERSFILM VAN DEN A.N.W.B.
Öoór „Visie" is, ten behoèvé van den A. N.
W. B., een verkeersfilm vervaardigd, die in
het pr.ogramma van den filmdienst vart dezen
Bond is opgenomen en door het gehèele land
zal worden Vertoond.
Het Guarneri-kwartet zal in Januari weef
naar ons land komen èn een aantal concer
ten geven, o.a. voor de groote Nèdérlandsche
Kamermuziek-vereenigingén.
Ondanks den regen reed Simon Lasher met
zijn egge naar zijn Stuk land. Hij had gezien,
dat Dickie dien kant was opgegaan en besloot
hem bij zijn terugkeer op te wachten. Zijn oud
jachtgeweer had hij goéd schoon gemaakt, want
het zou dienst moéten doen.
Onder het rijden klemde Simon zijn tanden
op elkaar. Jim Dickie had er zelf om gevraagd.
Hij had zich in de streek gevestigd en had de
boerderij gekocht, die Simon zelf van plan
was te koopen. Zeker hij en Hank Wheeler kon
den het over den prijs niet eens worden, doch
met welk recht betaalde Dickie, die totaal
vreemd was in deze streek, meer dan de boer
derij waard was? Daar kwam nog bij, dat Dickie
zijn trouwplannen in de war gestuurd had.
Bij zijn land aangekomen, hield Lasher zijn
paardén in. De grond helde hier een weinig.
Hij nam een schop en begon te graven, Bijna
was het langwerpige gat diep genoeg, toen de
paarden onrustig werdén. Blijkbaar kwam er
dus iemand aan. Haastig liet Lasher zijn schop
vallèn. Dickie kwam ér aari, zijn hoofd voor
over tegen den zwiependen regen. Simon trok
zijn neus op. Alleen een idioot als Dickie liep
in zulk weer heelemaal naar Hank Wheeler's
huis om de post te halen.
„Hij slaat geen enkelen mail-dag over", had
Hank gezegd. „Hij krijgt gerégeld tijdschriften
en kranten. Dickie is oud-iëgioriaif en ze stu
ren hem alle mogelijke dingen".
„Oud-legionair"; had Simon gehoond. „Geeft
hij zich daarom zoo'n air?"
Simon knutselde wat aan zijn egge. Het ge
weer had hij zóó achter het frame gelegd, dat
Dickie het niet kon zien.
„Hé", riep hij, „post wezen halen? Kom eens
hier, dan zal ik je wat laten zien".
Dickie liep vriendelijk lachend naar Simon
toe.
„Ja", zei hij", „ik heb iets ontvangen waar ik
al lang op wachtte, het is
„Kijk eens wat ik hier opgegraven heb", viel
Simon hem in de rede.
,Hij haatte dezen man, die hém de liefde van
Mary Hawkins ontnomen had. Dickie kon zoo
mooi soldatenliederen zingen. Wat 'n dwaasheid!
Mary en Simon hadden woorden gekregen,
toen hij schamper en minachtend over het zin
gen van Dickie gesproken had. Sedert had ze
niets inéer met hem te makën willen hebben.
En nu had Simón vanmorgen gehoord, dat
Mary en Dickie over een maand gingen trou
wen! Dat was de reden waarom Simon zijn
geweer schoon gemaakt had.
Dickie haalde langzaam een groote enveloppe
uit zijn zak, terwijl hen naar Simon" toeliep.
„Moet je eens zien wat het legioen me stuurt",
zei hij trotsch, „het is
Pang! klonk het. Simon had goed gemikt. Het
levenlooze lichaam van Dickie lag voorover,
schuin over het gegraven gat.
„Van dat huwelijk met Mary komt niets, me
neer de soldaat", siste Simon tusschen zijn tan
den.
Daarna nam hij de schop ter hand. In de
verte had, hij het amechtig geluid van een ouden
Sptor gehoord. Dat moest die rammelkast van
ank Wheeler zijn, De enveloppe, die Dickie
uit zijn hand had laten, vallen, trapte hij met
zijn hak in den grond. Toen trok hij het doodë
lichaaan in het gat, gooide zijn geweer et
naast en begon haastig het gat dicht te gooien,
toen de aftandsche auto zichtbaar werd, zat
5S?" zijn egge en had deze juist boven het
e £at töt stilstand gébracht.
T 6 uur lieP Wheeler bij Simon
distrfcts-asherif 3St p0sthoud6r was h« tevenS
hij,HopbdenJmanDiaCfkie vaimiddag vroeg
je 'dat zoo?" ®ggen was Waarom vraag
"\V™tdagek"emdaen^ WQCet Waar h« uithangt",
schien zit hi'i h?fL °n v<rrwi>nderd. „Mis-
„Ik ben overal geweest"mal" ntemand heeft
ermoogk^s ran? W weet
„Ik? Hoe zou ik iets weten?" zei Simon on
schuldig. „Maar als ik wat van hem hoor
ik het je laten weten". nem hoor zal
Sedert Jim Dickie spoorloos was verdwenen
waren er drie maanden verloopen. Opgewekt
stond Simon onkruid te wieden. Mary was den
eersten schok gelukkig te boven, er kwam weer
kleur op haar wangen. Over een paar dagen
zou hij haar eens gaan Opzoeken.
AR es was veel beter geloopen, dan hij ge
dacht had. Er was lang nipt zooveel over het
verdwijnen van Dickie te doen geweest al? hij
gevreesd had. En dat legioen van Dickie was
allemaal maar opschepperij geweest. Hank had
aan het bestuur geschreven. Toen was er iemand
overgekomfen én allés wat Uitgekomen. Had hij,
Simon, niet altijd gezegd, dat Dickie een snoe
ver was?
Alleen Hank was nooit meer de oude tegen
hem geweest. Maar dat kwam natuurlijk omdat
hij, als sherif, er niet in geslaagd was het ge-
rir.gstë spoor van Dickie te ontdekken.
En wie zou ooit het geheim Van zijn stuk
land ontdekken? De rogge bëgon nu al aardig
op te komen. In het voorjaar zou hij vbor alle
zekerheid nög een dieper gat gfaven
Toen Simon na zijn dagtaak thuiskwam, zaten
Wheeler en een inspecteur van politie uit de
naburige stad op hém te wachten. Vóór hij et
op verdacht was, had hij de handboëiën aan
Wheeler liet hein niét lang in het onzekere.
„Wat?" hakkelde Simon, „heb ik Dickie ver
moord? Je bent krankzinnig. Ik weet van die
heele geschiedenis met Dickie niets af!"
„O neen?" klonk het ijskoud. „Probeer dat
de réchters maar eëns wijs te maken. Op den
dag, dat Dickie verdwëên was jij aan hét eggen.
We vonden jouw geweer, naast zijn lijk!''
„Jajevondstamelde Simon
doodsbleek.
„Precies", bevestigde Wheeler grimmig. „Ik
heb de laatste drie maanden niets anders be
hoeven doen, dan dat land van jou in het oog
té hóuden. Ik Wist, dat ze op moésten komen
als zé niet té diép in den grond zaten".
Simon bevochtigde zijn kurkdroge lippen.
„Opkomen? Wét móest opkomen?" fluisterdè
hij.
„Papavers", zei Wheëler kortaf. „Onze onge
lukkige Jim had juist dien dag een monsterzen
ding papaverzaad ontvangen. Evenals de- andere
oud-legionairs had Jim op den dag van zijn
verdwijning een enveloppe met zaad over de
post ontvangen".
(NADRUK VERÈODEN.)
ÉN DAAR STAAT IfE POL1T1Ë WERKLOOS BIJ. In Theobalds Roads, Londen, werd een „overval" gepleegd om t® toonen,
hoe de vtfiirbijigangers de bandieten te pakken .moeten nemen.
Zakenleven staat nagenoeg stil.
RENO (Nevada), 22 December. (R.Ö.) Door
het afkondigen van het bank-moTatorium staat
het «zakenleven in Reno, de stad van de luxe
en échtschëidingen, nagenoeg geheel stil. De
deposito's, in totaal bedragende meer dan 12
millioen dollar, liggen in de kluizen der ban
ken, zonder dat de eigenaars er over beschik
ken mogen.
Het geld is dientengevolge zeer schaarsch
en verscheidene patroons zijn niet in staat,
hun arbeiders te betalen, terwijl anderen
drastische loonsverlagingen hebben afgekon
digd.
Toch moet de bevolking belasting betalen,
ofschoon de inning daarvan tijdëlijk is uitge
steld.
Winkeliers ëtaleeren hun Kerstartikelen
met een bezwaard hart, daar zij vreezen, dat
tuin klanten geen geld zullen hebben om te
koopen.
Men hoopt, dat de banken na Nieuwjaar
zullen kunnen heropenen.
HAMBURG, 22 December. (V.D.) De begroo-
tingscommissie van het Hamburgsche parle
ment heeft gisteren communistische èn natlo-
naal-socidlistische véorstellen tot het verstrëk-
ken van een extra Kerstuitkeering aan werk-
lóozen, verworpen, nadat een vertegenwoordi
ger van het dageiijksch Stadsbestuur mededev-
lingen had gedaan omtrent dé financieeie po
sitie van Hamburg.
Verwacht wordt, dat men in het loo'pende
begrootingsjaar een bedrag van 23 millioen
mark aan belastingen zal moeten derven.
Het geraamde tekort van 48 millioen Mark
zal echter door andere inkomsten en leenin
gen misschien tot 25 millioen Mark dalen.
De Hamburgsche vertegenwoordiger te Ber
lijn heeft opdracht gekregen, de rijksregeering
opmerkzaam te maken op de moeilijkheden; die
Hamburg voor de werkloosheidsvoorzieningen
heeft.
Uitbreidingswerkzaamheden beëindigd.
KOVNÖ, 22 December. (R.O.) De werkzaam
heden tot het vèrgrooten en moderniseeren tail
de haven van Memel, die voor 12 millioen
Litas werden uitgevoerd,, zijn béëindigd.
De onde haven, die iii 1923 aan Litauén werd
teruggegeven, was onvoldoende voor de stij
gende behoefte der scheepvaart, zoodat de
regeering ln 1930 aan een Deensche firma op
dracht gaf tot verbetering.
De kaden dezer haven, die 650 meter lang
waren, werden tot 1500 mëter lengte vergroot
en de diepte van den haven is van 5 tot 8
meter gebracht.
Op een terrein van 10 kilometer zijn dokken
in aaribouw, die spoedig gereed zullen komen.
De autoriteiten hopen thans dat de scheep
vaart, althans wat de kleinere zeeschepen be
treft; zal toenemen.
Opnieuw tot opheffing besloten.
DANZIG, 21 December (V.D.) Met 41 stem
men dér oppositie tegen 20 stemmen der re-
gééringspartijen heeft de volksdag van Danzig
Woénsdag opnieuw besloten, de machtigings
wet in tè trekken. Het voorstel zal thans nog
eerts naar den senaat worden doorgezonden,
om dan óf tot wet te worden verheven óf aan
een Volksstemming te worden Onderworpen.
President dr. Ziehm heeft er tijdens de zit
ting opnieuw op geweten, dat dè machtigings
wet de eenige mogelijkheid biedt tot hand
having der veiligheid en orde, ook in financieel
opzicht. De regeering zal van alle constitution-
neele middelen gebruik maken, om de intrek
king van de wet te verhinderen. Een alge-
meene amnestie, zooals de oppositie eiseht, zon
staat êh vólk in gevaar brengen. De regeering
verwetp't ook de economische voorstellen der
oppositiepartijen, omdat de extralasten ook
niet door een anders samengestelde regeering
zouden kunnen Worden gedékt. De regeering,
aldus dr. Ziehm, zal haar plaats niet vrij
willig ontruimen.
De amnestiewet aangenomen.
DANZIG, 21 December (V.D.) De völksdag
van Danzig heeft met de 42 stemmen der oppo
sitie (nationaal-socialisten, communisten, so
ciaal-democraten en Polen) tegen de 28 stem
men der regeeringspartijen het communisti
sche wetsontwerp inzake amnestie goedge
keurd. Met dezelfde meerderheid werd het na
tionaal - socialistische voorstel aangenomen,
waarbij besloten wordt, dé betreffende gevan
genen vóór Kerstmis op vrije voeten te stel
len en nieüwe vonnissen niet te voltrekken.
GEÈN INTERVIEW MET MIKLAS.
WEIENËN, 21 December (R.O.) Naar aan
leiding van hét heden irt eenige Weensche bla
den gepubliceerde „onderhoud van dêü bonds-
preéfdént met den vertegénwóördigër van een
parijsch blad" (de „Excelsior" Red.) wordt
officiéél verklaard, dat een dergelijk onder
houd niet heeft plaats gehad.
Het vermelde „interview" is niets anders
dan een onnauwkeurig uittreksel van een twee
maanden geleden gepubliceerd gesprek, dat
president Miklas toendertijd gevoerd heeft met
een Duitsch journalist.
Omtrent den hevigen brand in dé Japan-
sche visschersplaats Itoigawa, in de provincie
Niigata, verneemt Reuter nader, dat de brand
veroorzaakt is geworden door een zwaren
storm, waarna het vuur zich zoo snel uitbreid
de, dat aan blusseheh feitelijk niet te denken
viel.
Precies 430 huizen, of een derde gedeelte
van het stadje, zijn daardoor éen volslagen
prooi der vlammen geworden. De heerschende
wanördé in het plaatsje is onbeschrijfelijk,
daar vrijwel ook alle openbare gebouwen zijn
verwoest, zooals het postkantoor en de bank
kantoren.
S3=S
r-
ÜI S. v. p. duidelijk invullen.
Dinsdagavond had in „Modern" te Rotterdam
de prijsuitreiking plaats van de najaars- en
wild-wedstrijden. De Frima-wisselbeker viet
ten deel aan Groot-Hamburg, dat op den laat-
sten avond verraste door de Cornerclub van de
eerste plaats te verdringen. In den consumptie-
wedstrijd had de heër Derksen met 1 X 45 Sé-
rülmen tijd de leiding, totdat mevr. Frima de
baan te pakken kreeg en onbedreigd als no. 1
eindigde met 2 x 45, 3 X 44. Spannend vooral
was de strijd in den driedubbelën korpswed
strijd. The Far West wist ten slotte te zege
vieren. Hieronder de prijswinners:
Korpswedstrijd, afd. A.: 1- Groot-Hamburg
291, 2. Cornerclub 287, 3. Excelsior 277, 4. Alle
Neune 273, 5. Bijenkorf 268, 6. The Far West 265
Afdeeling B: 1. Pömoenbufg 291, 2. The Far
West 273, 3. N. H. R. V. 260.
Driedubbele korpswedstrijd voor fweede vijf
tallen: 1. The Far West 836', 2. Pompenburg 818,
3. N. H. R. V. 785.
Consumptie-wedstrijd: 1. mevr. Frima 2 X
45; 2. C. Mulder 45, 3 x 41; 3. Derksen 45, 38;
4. v. Ginneken 43, 42; 5. Strack v. Schijndel 43,
41; 6. De Willigen 2 X 42; 7. v. Vliet 4 X 41;
8. J. Visser 4140.
Wildwedstrijd: 10 Dec. 1. Mevr. Frimë 45, 44;
2. J. Visser 45, 43; 3. Willelrfse 44. 43; 4. Bos
man 44, 42; troostprijs N.N. 42, 41; 11 Dec.: 1.
Engelander 42; 2. v. d. Roer 41; 3. H. Kleijn
39, 4. Mes 38, 36; troostprijs P. de Bruin 38, 35;
12 Dec. 1. Oudenaarde 45; 2. J. Hofman 2 X
44; 3. Nieuwkerk 43; 4. De Willigen 42; troost
prijs Engelander 3 x 41; 13 Dec. 1. v. Vliet 44:
2. Forsêil 2 x 42; 3. v. d. Höevëfi 42; 4. Wdsman
41, 39; troostprijs Eksteen 41; 14 Dec. 1. Jansen
43, 2. de Wey 42; 3. v. Vliet 2 X 41; 4. N. N.
41, 40; troostprijs N. Tormenooy 36; 15 Dec. 1.
v. Kahten 43. 42, 38; 2. Oudenaarde 43. 42. 37;
3. v. .Ginneken 2 x 42; 4. Kleyn 41, 38; troost
prijs Bosman 41; 16 Dec. 1. G. Koster 2 X 45;
2. J. Hendriks 45; 3. v. Ginneken 44; 4. J. Vis
ser 2 x 40; troostprijs De Haan 40, 2 x 37; 17
Dec. 1. De Korte 43; 2. Nieuwkerk 41; 3. N. N.
2 X 40; 4. Hendrikse 40, 39; troostprijs meVr.
Ten Have 40; 18 Dec.: 1. Kavelaars 42, 2 X 38;
2. Bonnet 42; 3. Klein 41; 4. Senteur 40, 2 X 39:
troostprijs Eksteen 40: 39; 19 Dec. I. Strack v.
Schijndel 45; 2. v. Ginneken 44, 43; 3. v. Nieuw
kerk 43, 42; 4. N. N. 2 43, 42; 5. N. N. 1 43, 2 X
41 ;6. J. Hendrikse 42, 41; J. Formenooy 2 x 41.
Huisnummertje: 1. v. Zanten 9, 9, 9, 9, 7; 2.
N. N. 1 9, 9, 9, 9, 5; 3. v.« Ginnekën 9, 9, 9, 8, 5;
4. Engelander 9, 9, 9, 8, 0; 5. Strack v. Schijn
del 9, 9, 9, 6, 8.
R, K. KIESVEREENIGING
„DR. SCHAEPMAN".
Domteridiaigavond hield de R. K. Kiesver. Dr.
Schaepimati" afdeeUng van (19'R.
partij, een openbare Probagdtidiavefgaiderlng
la Mét R. K. Vereenigingsgebouw, welke zich
tnoóht verheugen in e-eh groote opkomst van
leden en belangstellenden. In zijn openings
woord wees de 1 vioa-vooraitter, de heer J. En
ters op het groote nut, om juist in dezen tijd
propaganda te maken. Tot leden der Kascon-
troieeoinimtesi® rverden benoenid de heeren J-
Hi'lenaar en P- Houdijk. Medegedeeld werd,
dat de jaarvergadering Z9li geih0uden worden
op Maandag 2 Januari 1933.
Vervolgens hield de heer M. Westerdijk,
voorzitter der Kies vereen een inleiding
over 'het onderwei p. „Onze eenheid en. de nieu
we Tweed© Kamer".
Spr. wees allen eerst op de «noodzakelijkheid
vooir de R. K. Partij öm één te plijven en
daardoor sterk te staan tegen de aanvallen
van 'buiten, in de R, jj. Staatspartij 's P'aats
voor allen; deze partij kan alle éiasrddn om.
vatten; omdat één begimsej de basi3 Is'
op de partij steunt. Vorvoiigena toonde &pr.
duidelijk aan, hoe door dé ddmoörat'lsche in.
richt'iiös der Staatspartij, de leden bun tol
len invloed kunnen uitoefenen bij bet stellen
van
oartdidafen voor de openbar© lichamen
het samenstellen van het program enz, gpr,
Sloot zijn keurige^rede met de opwekking, Hd
te worden der Kiesvereeniging, hier
door led ére kiezer zijn VOi«[te reoiit'en kah iatem
gelden en zoo ten volle de eenheid in de
partij bewaard kan blijten. Na eenige gediacih-
tenWissëling over ae naal. toren gébrachte
punten en de huidige politiek werd de verga
dering gesloten.
Het aantal sollicitanten naar de betrekking
van oon'trolfeur-coihelferg© nij de Arbeidöbèurs
en den dienst van Maatschappelijk Hulpbe
toon alhier» bedraagt plan 100.
OUDERWETSCH KUNNEN
En waarover eeuwenlang
gediscussieerd is geworden
Verleden jaar is het Panthéon te Rome eent
terdege onderhanden genomen. Het was voor het
eerst sinds een eeuw, dat het noodig bleek, het
gebouw een flinke beurt te geven.
De restauratie werd met de grootste zorg uit-
gevöèrd. Roirte is steeds trotsch op zijn monu
menten geweest en sinds Mussolini worden ze
met een bijzondere angstvalligheid gekoesterd.
Gedurende de restauratie werden, naar de
architect, die het toezicht op de restauratie had,
onlangs mededeelde, talrijke interessante ont
dekkingen gedaan en speciaal op de constructie
van den geweldigen koepel werd een helder licht
geworpen. Eeuwen lang hebben de architecten
er over gediscussieerd, hoe die oude Romeinen
er toch wel in geslaagd mochten zijn, zoo iets
stevigs te bouwen Immers, de daken van alle ge
bouwen, die uit denzelfden tijd als het Pantheon
dateeren, zijn in den loop der tijden ineengestort.
Terwijl het Rome der Caesars in puin viel, is
het Pantheon met zijn indrukwekkenden koepel
triomfantelijk blijven staan.
Vóór de restauratie van verleden jaar begon
het er voor den koepel intusschen leelijk uit te
zien. Er kwamen groote scheuren in en men
vreesde het ergste. Het Pantheon, onverbrekelijk
verbonden met Rome's stadsbeeld, zöu dan ie
langen leste onder den druk der eeuwen bezwij
ken. J
Maar Rome wilde het Pantheon behouden en
men besloot tot het uiterste te gaan. De struc-
tuur ven den koëpel werd als het ware door-
woeld. Overal werd het wrakke materiaal er
ungehaald en door nieuw vervangen. En aldus
n»g T?6? 8ev ®0<iden k«k °P de constructie.
mPrf lrl *i ki"g w?rd weggenomen en
rpen kon duidelijk zien, dat de koepel uit op
elkaar gelegde ringen is gebouwd. En dë Bou
wers zorgden er voor, dat de ééne ring behoorlek
verhardde en stevig in elkaar zat, voor dat de
andere er op werd gelegd. De onderste ringen,
tot de kap toe, werden .uit baksteen en'tufsteen
gemaakt en vormden solied materiaal. De kap
wérd van lichter materiaal geconstrueerd, maar
de duurzaamheid was hetzelfde.
De levenskracht van het Pantheon en zijn
koepel is dus vooral het resultaat van het ge
bruikte materiaal en van de manier, waarop dit
benut werd. De bouwers zijn niet over een nacht
Ijs gegaan eh ze metselden geen steen, voordat
ze zekerheid hadden, dat die op iets massiefs
werd gemetseld.
Indien men later even nauwgezet te werk was
gegaan, zou de koepel zich wellicht nog beter
hebben gehouden, dan hij nu al gedaan heeft.
Maar in 1632 werd de oorspronkelijke bedekking
wet brönzen platen weggenomen en door de
looden bedekking vervangen. En herstellings
werken deden heel wat schade.
Men had 't brons noodig. Het werd versmolten
en men maakte er de twee machtige, gedraaide
kolommen uit van het imposante „Confessio" in
„f'nt Piste1", alsmede tachtig kanonnen, dia
noodig waren in dén Engelenburcht, den beroem
den burcht des Pausen, thans ook nog een monu
ment van ouderwetsche, oud-Romeinscher dege
lijkheid.
Bij de restauratie van het Pantheon is er zorg
voor gedragen, dat alles zooveel mogelijk in den
voormaligen toestand werd teruggebracht en wij
zien het thans bijna net eender, als de Romeinen
het aanschouwden.
De overdadige versieringen, in later eeuwen
aangebracht, heeft men opgeruimd en zelfs al
vermoedde men, dat hier en daar wëllicht een
bloemenmotief als decoratie werd gebruikt, heeft
men dit toch weggelaten, liever dan iets aan ta
brengen, dat er nooit is geweest.
Een belangrijk werk bij de restauratie was het
herstël, althans gedeeltelijk, van de oorspronke
lijke bölychrömë marmer decoraties op den muur
direct Onder den koepel.
Deze decoraties werden in 1747 in opdracht
van Paus Bonifacius XIV verwijderd. Deze liet
den muur witten en er voorts vensters in aan
brengen die niét in den stijl van het gebouw
pasten. De vensters waren bovendien overvloedig
stljfWmÖ^èe^T1 weer niet «et den ouden
Dë superintendant vah hét Pantheon, architect
Terenzio, is in musea en oude geschriften op
zoek gegaan, om iets over de oude Romeins'che
marmerdecoraties te vinden. Hij vond teekenin-
g6n ervan, tijdens de Renaissance gemaakt en
wél dödr Michelangelo, Rafaèl, én San Gallo. En
tenslotte ontdekte Hij nog, dat omstreeks 16C0
dé architect Giovanni Dosio het manuscript van
een boek had geschreven, waarin de marmer-
decoraties uitvoerig beschreven werden.
En tijdens de restauratie is een deel van den
muur volgens de gevonden gegevens beschilderd,
zöodat men zich er thans een voorstelling van
kan vormen, hoe het Pantheon er in dit opzicht
heeft uitgezien-
De restauratie is thans gereed en het Pahtheon
is van boven tot onderen nagekeken en ver
nieuwd, waar dit noodig was. Aan de .buitenzijde
is bijna evenveel werk verricht als aan den bin
nenkant en bij deze exterieure reparaties be
diende men zich van speciaal gemaakte bakstee-
nen van ae soort, waarmede de oude Romeinen
pe restauratie van het inwendige is intussthën
het moemjkste geweest. En ze geschiedde, zonder
dat het Pantheon voor 't publiek gesloten werd.
pit was mogelijk door de verplaatsbare stelling,
d'v "i511 gebruikte. En doordat in deze stelling
0CK eetl «richting was aangebracht, om het
waxer naaj. j-,ovcn te brengeh, voorkwam mén
de fout, die Middeleeuwsche restaurateurs heb
ben gemaakt.
Dezen waren niet in staat, het metselwerk vol
doende te bevochtigen en daardoor werden de
door hen nieuw ingevoegde stukken geen geheel
me't de rest van het gebouw. Ze bleven feitelijk
aPart staan en waren niet meer dén los ingevoeg-
"e gedeelten.
Thans zijn nieuwe en oude gedeelten, dank zij
de werking van het water, tot een groot geheel
versmolten. En het Pantheon zal aldus weder
welgemoed de eeuwen kuhnen trotseeren, nu als
een staaltje vah otiderwetsch en modern kun
nen.
MEEST GELEZEN
IS
Anno 1878 - Koemarkt 4
