ssissr-eens zo°heel
HOUDT v.d. AREND
„ADRESSEN"
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
STADSNIEUWS
STOOIMSSCHERIJ „EDELWEISS"
Fa. w. Van loon
57ste JAARGANG.
ZATERDAG 3 MAART 1934
No. 16887
VOOR OOGEN
HOOGSTRAAT 91, Tel. 68814
«EÏÏEEBEÜDI mm
BUREAU: KOEMARKT 4, SCHIEDAM.'
TELEFOON INTERCOMM. No. 68085
ZÓNDAGSDIENST GENEESKUNDIGEN EN
APOTHEKEN
DRENISCHE STOETEN uit de
BAKKERIJ v. H. WIJSBROEK
Iedere Schiedammer gaat naar:
MAGAZIJNEN „DE STER"
ALLE GLASSOORTEN
N.V. Katwijk's Glashandel, Tel. 68735
Inschrijving Nieuwe Leerlingen
Westmolenstraat 16-18 - Telef. 68519
PAPAVER-DROGISTERIJEN
H. Th. v. d. VLERK
SCHIEDAM.
STADHOUDERSLAAN 37 - TEL. 69655
WANDGEDIERTE,
WATER IN BERLIJN
L A M P EK AP
ORNAMENTEN
I
SIR EDWARD ELGAR.
ENGELSCHMAN EN KATHOLIEK.
DUREN HET LANGST
DIT NUMMER BESTAAT UIT
DRIE BLADEN
W
|l|
De ABONNEMENTSPRIJS van de NIEUWE
SCHIEDAMSCHE COURANT bedraagt, franco
bij vooruitbetaling:
Per drie maanden 3.25; per maand 1.10,
per week 25 cents.
Bij bezorging franco per post bedraagt de
abonnementsprijs per drie maanden ƒ3.75, bij
vooruitbetaling.
LOSSE EXEMPLAREN zijn steeds aan ons
bureau Koemarkt 4 verkrijgbaar 5 cents
per stuk.
POSTCHEQUE- en GIRODIENST No. 81440.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
fü
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt:
Voor 16 regels 1.55 elke regel meer 25 ets.
Bij contract aanzienlijke reductie.
Geen prijsverhooging voor den Zaterdagavond
Reclames tusschen den tekst dubbel adv.tarief.
Liefdadigheidsadv. half tarief. Voor Liefdadig-
heidsadv. worden geen contracten afgesloten.
Kabouter-advertenties: 5 regels 0.50; 10
regels ƒ1.—, 15 regels ƒ1.50, bij vooruit
betaling. Porto voor opzending van brieveD
gelieve men bij te voegen.
bij verlies van één hand, één voet of één oog; ƒ150.— bij verlies van een duim; 75.— bij verlies van
f500.hij overlijden door een ongeval* 500.bij verlies van beide handen, voeten of oogen; 250.-
Gratis-Ongevallenverzekenng tweR voorste ledematen al]e van een hand; 25.— bij verlies van eiken anderen vinger. De Verzekering loopt op de voorwaarden als eenmaal per maand in dit blad wordt afgedrukt,
een wijsvinger 50.— bij v-
■\t a xr uE GR-^AL
WEEKROOSTER VAN
Zondag: 12.lS-.d5
voor ingekleeden door m J 4 UUr. Inklee-
1.45 uur. Onthouding
dinggscursus. 8 uur; Huisvlijt 8—
Maandag: Tooneel 6 Jesclub 8_9.45 uur; Rei_
9.45 uur; Tooneel enh 8_945 uu Li
dansen 8-9.45 uur Eng Qperette
gerienaaien «aaien 8-9.45 uur; Vlaggen-
vf r—9 45 uur. Na de Congregatie repe-
naaiclub De Heer gaat voorbij". Alle
titie van helsp yerwacht
G wallG dag' Reidansen 6.30—8 uur; Lingerie-
Woensdg- uur; Geen turnen; Huisvlijt 8-
9-45"uur* Reidansen 8-9.45 uur; Congregatie-
J,7'q« uur: Rythm.dansen 8—9.45 uur.
n J dnff- Huisvlijt 6.30—8 uur; Lingerie-
naai°en 7-8 45 uur; Geen turnen; Huisvlijt 8
—9 45 nr Naaien 8—9.45 uur; Inwijdingscur
sus' leidsters 8-30 uur.
Vrijdag' Ernstig praatuurtje voor aspiranten
door mej' van Noort van 7—8 uur; HuiS"
vlijt 78.30 uur; Reidansen 8—9.45 uur; Too
neel 8—-9.45 uur; Costuumnaaien 89.45 uur;
Volkszang 8—9.45 uur; Gregoriaansche zang 3
0 45 uur; Religieuse dansen 8.309.45 uur.
Zaterdag: Lingerienaaien 45.45 uur; Rythm.
dansen 89 uur; Tooneel 89.45 uur; Chari
tatieve naaiclub 89.45 uur. Contributie beta
len van 5 tot 6.30 en van 7 tot 8.30 uur. Ge
legenheid om te sparen voor een retraite van
7 tot 8 uur.
Zondag 11 Maart 's avonds 8 uur repetitie
van „Nu gaat de Heer voorbij
CIRCUS sarrasani.
Het uit zijn asch ^^£5
is thans in onze groote buuraMnecg
en het ligt zoowel voor het circm ze
de Schiedammers, die in ne r
langstellen, op een eigenlijk nog
Het terrein Hoboken g Jen de
zoon beetje in de stad cdam met R>dam
verschillende bussen die de deur stil.
la^eShebb^teeenb buitengewoon interessant
programma gezien, dat bewondering afdwingt
voor de kennis en het organisatietalent, die ae
grondslagen van dit bedrijf vormen. Men kreeg
waar voor zijn geld, zoowel in quantitatief als
in qualitatief opzicht. Merkwaardig zooals we
nog altijd graag traditioneel opgezette circus
sen gaan zien; alles wordt gemoderniseerd, be
halve het circusbedrijf, waar we het liefst
herinneringen beleven en tusschen veel goud en
rood willen zitten. Geen moderniteiten hier,
geen experimenten. Stel u b.v. eens voor: een
kubistisch circus, dat gaat toch niet!
Er werd met een groote parade van het ge-
heeie Sarrasani-gezelschap, die als een groet
aan de stad was bedoeld, begonnen, en dan kon
men klassieke rijkunst van den heer oseph
Kugler bewonderen. Mulatten-cowboys w erpen
hierna lasso's naar door hun dames bereden
paarden, en toen het trio Poppescus zijn rek-
acrobatie had vertoond, liet de hoogbejaarde
heer Ernst Schumann zien, hoe hij nog steeds
een meester is op het gebied van klassieke
paardendressuur.
Echte clowns waren de gedresseerde zeeleeu
wen. We hebben na hun optreden zien klimmen
en zwaaien en leeuwen zien bedwingen, en dan
volgde een buitengewoon succesvol- nummer:
een zeer gecompliceerde en uitgebreide olifan-
tendressuur. Een der dieren kon zelfs op één
poot staan.
-rl™ineesche handigheden volgden eenige
fiin wel nnide clowns Bronetts: alle invallen
voerden hel origineel maart de heemi
Het slot we^Tmner vakkundig uit.
en afwisselend toSon°r,md door een grootsch
leven met zang, van Russisch volks
kunst in welke laatste acrobatische rulter-
STlÏÏi van haar paa^JJg* „gemak om
peü1sta^'jhet^sawef^^nll^ell'e^^, °P hoog
pen staau, nummer mag
gezien worden.
DE HOUTEN STAL Op Het
PIJPENLAND KOmt
Reeds langen tijd is he^ van de af-
deeling bezig geJ^es^uw van e 6rzamelen
van gelden voor den b'0 Paarden
stal op het zoogenaamde JP V -terrein
waar de woonwagenbewon Q eren 0f
langeren tijd hun tenten P §elden
daarvoor kwamen echter zeer g ruien en
dat, terwijl B. en W. reeds toestemming Ver_
leend hadden voor den bouw van zulk een
paardenstal.
Thans heeft echter iemand, die onbekend
wenscht te blijven, een bedrag beschikbaar ge.
steid (dat later geheel of gedeeltelijk moet wor
den terugbetaald, zoodat het bestuur doorgaat
met verzamelen van gelden voor den stal),
omnt genoeg om den bouw van een stal, welke
van hout zal worden opgetrokken te bekosti
gen Het zal nu niet lang meer duren, of de
„en net za avonds en 's nachts in een
paarden zul worden ondergebracht,
warmen stal kunnen
BESCHERMING van DIERUN
In verband met het aftreden van
L. J. Bernard als voorzitter van de afdeelin,
Schiedam van de Ned. Ver. tot bescherming van
dieren en als redacteur van het orgaan dezer
vereeniging heeft de secretaris, de heer B. H.
C. J. Oosterhout, Jan Steenstraat 25 alhier, voor-
loopig deze beide functies op zich genomen.
De afdeeling Schiedam van de Ned. Ver.
'°t bescherming van dieren heeft een verzoek
aan b. en W. van Schiedam gericht, om de
vereeniging vrijstelling te willen verleenen van
taling voor het verbranden van cadavers der
<,or de vereeniging gedoode dieren.
R. K. S. V. EXCELSIOR
Zooals gemeld, heeft de actie op de R. K.
scholen een geweldig succes gehad. Het leden
tal is volgens opgave in het laatste clubblad
tot 610 gestegen, zoodat Excelsior wel als de
grootste sportvereeniging te dezer stede be
schouwd kan worden.
Behalve de 12 elftallen die aan de bonds-
competities deelnemen, zijn thans nog 16 elf
tallen gevormd, die schoolsgewijze ingedeeld in
een onderlinge competitie uitkomen. Een 10-tal
R. K. onderwijzers o.w. 3 eerw. broeders zal
zich met de leiding hiervoor belasten.
De Zondagsdienst zal worden waargenomen
door de geneeskundigen de Bruyn, Nieuwe
Haven 125; v. d. Broek, W. de Zwijgerlaan 23,
Geerdes, Veenlantstraat 2, en Ormel, Singel 76.
Geopend zuilen zijn de apotheken van den
heer C. I. Jansen, v. Musschenbroekstr. 1, en
der firma Gouka Co., Hoofdstraat 18, welke
tevens de volgende week den nachtdienst waar
nemen.
BURGERLIJKE STAND
Aangifte van 1—2 Maart 1934
GEBOREN: Gerard, zoon van A. Bots en H.
Groot, Parallelweg 146 Ida G., dochter van
G. B. Groenhorst en J. E. Bourbijn, Nieuw-
sticht N.Z. 26 Johannes Ph. H. J., zoon van
J. F. H M. Wuisman en C. Tettero, Fabriplein
30 Jakob, zoon van J. van der Velden en
C. L. M. van Leeuwen, Burg. Knappertlaan 267
Lilli E., dochter van J. H. Berrischen en B.
Ludwig, Cartesiusstraat 18.
DE POLITIE VOETBALT
De S. P. S. V. heeft gisteren een voetbalwed
strijd gespeeld op het terrein aan den Bosch-
hoek tegen het Rotterdamsche Rivier Politie-
elftal. De Schiedamsche dienaren van Herman
dad wonnen met 6—2.
Reel. 131S 8
NED. M(IJ. VOOR NIJVERHEID EN
HANDEL
HOOGSTRAAT 22 - TELEFOON 68619
Hoogstraat - Wilhelminaplein - Rembrandtlaan
oor Vloerbedekking, Karpetten, Loopers, Bedden
Reel 118 S 4
MODEVAKSCHOOL HEERENPAD 7
Spr.uren Maand. 7-9, Donderd. 2-4. Opl. examen.
Knippen en naaien. Ook voor eigen gebruik.
Reel. 124S 5
G. A. DE WINTER
STAAN AAN DE SPITS
TEL. 68810, 68924, 69509
Gediplomeerd Uurwerkmaker
Korte Dam 6. Telefoon 69593
Recl.lBOS 5
ZUIVERAARS
iUlYtKAAKb
Specialiteit in het verdelgen van
Niets behoeft ontruimd te worden.
AANRIJDING
Bistermiddag stak een jongen, die onbekend
gebleven is, plotseling de Burgem. Knappert
laan over, terwijl de motorrijder M. v. d. B.
van hier naderde, v. d. B. remde krachtig en
vloog hierdoor over het stuur van zijn motor,
jVaar,lla hij tegen de straat smakte. De motor
d a e 'rog juist den jongen, die eveneens tegen
scnaafr°nd viel' Motorrijder en jongen liepen
bonPC!W°nden °P> welke door dr. de M. ver-
De
GEMODERNISEERD
Meubelwinkel van den heer P. H. Plate
ö=arei Markt 12, heeft een moderner
digde entoulaf!!ö\ en ,rnen ziet in de verjeug
K^lon Ge nieilWttto tvnovk nnw wimi
aan de Groote Markt
aanzien ™arkt
beien staan. Nie llleuwste typen van meu-
dacht en ook de ",TG lampen trekken de aan-
de toekomst dan on°v,r^edekking wi-ist meer °P
muren, die van nissen',Met de looze
getwijfeld heele geinige IT"' f"6" ,°n"
s hoekjes te maken
pe heer Plate gaat wel met
ot zijn tijd mee.
SCHEEPVAART
SCHIEDAM. 1 Maart. Aangekomen Spaansch
ss. Unbe Mendi, ledig, van Rotterdam om te
dokken in de Wiltonhaven.
SCHIEDAM. 1 Maart. Vertrokken Grieksch
ss Nereus. ledig naar Rotterdam.
SCHIEDAM, 2 Maart. Vertrokken. Ned. m.s.
Kota Agoeng, naar Rotterdam Deensch m.b.
Lalandia met stukgoed naar Bangkok via Ant-
werpen.
SCHIEDAM, 3 Maart. Aangekomen s.s. Alu-
dra, met stukgoed van Antwerpen in de Wil.
helminahaven.
De gouden standaard
In een Vrijdagavond gehouden vergadering
van het departement Schiedam der Ned. Mij.
voor Nijverheid en Handel heeft de heer A. A.
v. Sanüick, directie-secretaris der Rotterdam
sche Bankvereeniging te Rotterdam, een rede
gehouden over „nandhaving van den gouden
Standaard".
Nadat de spreker door den heer G. W. v.
Bergen Walraven was ingeleid, begon hij mei.
'n historisch overzicht te geven van de rol van
het goud op monetair geoied, waarna de heer
v. Sandick den toestand van het oogenblik be
handelde.
Volgens sur. was de invloed van de wissel
koers op het prijsniveau thans zeer gering, in
tegenstelling met vroeger.
Er gaat 85 pet. van onzen afzet naar pro
tectionistische staten in Europa en wanneer de
wisselkoersen zouden stijgen, zou contingen-
teering het onmiddellijke gevolg zijn. Een pro
ductieoverschot zou dit alles op den voet vol
gen met een zich werpen op de binnenland-
sche markt.
De heer v. Sandick was er van overtuigd, dat
bij het veriaten van den gouden standaard
weliswaar een korte tijd van opleving zou ko
men, maar die zou spoedig gevolgd worden
door een verwarring, waarbij het met sluiten
van handelsverdragen gedaan zou zijn, tenzij
onder zeer bezwarende voorwaarden. De grond
stoffen voor een groot gedeelte onzer in
dustrie zouden duurder worden, en het is de
vraag, of dit op de consumenten te verhalen
zou zijn.
Bij devaluatie zouden wij zeer waarschijnlijk
geen stijging van het prijsniveau krijgen maar
wel met de onaangename gevolgen zitten in
den vorm van inflatie.
Een psychologisch bezwaar is dat de voor
standers ons het verlaten van den gouden
standaard hebben voorgehouden als het mid.
del om uit de crisis te komen, want, ware het
zoo, dan zou voortaan geen loonsverlaging
meer aanvaard worden en met het besnoeien
van gemeentelijke budgets zou het gedaan zijn
Het zou mogelijk kunnen zijn, dat wij er af
gedrongen werden, indien eerst Frankrijk er
toe genoodzaakt zou zijn, wat echter, gezien de
letterlijk geringe goud-onttrekking aan de
bank in Februari niet wel denkbaar is.
PASSAGE-THEATER
Ich will nicht wissen, wer du bist.
Bobly Lindt is een adellijk personage, dat
aan lager wal is geraakt en nu als chauffeur de
kost tracht te verdienen.... tracht, want hij
wordt overal ontslagen wegens zijn populari
teit bij het zwakke geslacht. Op het laatst komt
hij zelfs bij een ouden bediende van hem in
dienst, doch deze is zóó trouw, dat hij hem in
kennis brengt met een rijke erfdochter, die
hem voor goed uit de misère zal kunnen hel
pen. Door middel van een advertentie krijgt
Bobly dan een baantje bij den president, van
wien o noodlottig toeval! het lieve kind
een nichtje blijkt te zijn. Een ontgoocheling
van haar zijde volgt dus, maar deze film zou
geen luchtige comedie zijn, wanneer het ein
de beide jongelui niet ondanks alles in eikaars
armen voerde.
De vrouwelijke hoofdrol in deze zeer amu
sante film wordt door de aanvallige Liane
Haid vervuld, Gustav Fröhlich geeft den adel
lijken chauffeur weer, terwijl de onbetaalba
re Szöke Szakall voor den even potsierlijken
als trouwen huisknecht speelt.
Als bijfilmen worden een paar kluchten vol
goeden humor gedraaid, terwijl op het too
neel de acrobaten Raimond Fils verschijnen,
een ensemble, dat voortreffelijke prestaties laat
zien.
MISHANDELING
Mej. P. van hier, deed bij de politie aangifte
van mishandeling. Een buurvrouw had haar
met een bezem geslagen. Het drama had zich
in de Eendrachtstraat afgespeeld.
VOETBAL
Zondag om 2 uur speelt S. F. C. tegen F.
S. V. uit Rotterdam op „Boschhoek". Door
haar overwinningen der laatste weken staat
S. F. C. weer op de eerste plaats. Zij heeft
nog twee doelpunten uit drie wedstrijden noo-
dig. Wint zij reeds a.s. Zondag, dan is S. F. C.
kampioen.
GEVONDEN VOORWERPEN
Bij de politie aangegeven in het tijdvak van
23 Februari tot en met 1 Maart 1934. Te be
vragen aan het Hoofdbureau van Politie op
alle werkdagen van 12 uur des middags: electr
kachel, diverse handschoenen, vulpen, rijwiel
plaatje, gedeelte van rozenkrans, dop van auto,
alpenmuts, portemonnaie met sleutel, roenkrans,
antennedraad, beurs, metalen armbandje, mesje,
hond.
Bij vinders: hond, J. Bonefaas, Prins Mau-
ritsstraat 3: hond, W. J. Damskie, Voltastr. 27A,
doublé armband, J. Liebeeck, Graaf Floris-
straat 50: rozenkrans, A. van Buitenen, Voorne-
schestraat 21; portemonnaie met inh., J. van
Hoek, Gordonstraat 27; actetasch met inhoud,
K. Zwanenburg, Voltastraat 8A; blauw werk
pak, P. Noordijk, Leliestraat 21; rozenkrans, J.
Ram, Lange Haven 94B; zakmes, C. Veldman,
Stationstraat 57; gouden ring A. de Korte, Hal-
leystraat 41; glacé handschoen, P. Heijster,
Gordonstraat 33A; hond, Gemeente Reiniging-
damesarmbandhorloge, C. v. d. Tuin, Gasstr. 18;
2 broches, Wed. v. d. Berg, Willemshofje 15; 2
hand- en 2 zakdoeken, J. Jansen, Ged. Baan-
sloot; dameshandschoen, A. van Schendelen, v.
Beverenstraat 20; armband, W. Lenoir, Anth.
Muijsstraat 17; kruksleutel. W. Bronsgeest, Oos
terstraat 80; leeren handschoen, A. J. van Vliet,
Nieuwe Buurt 19; hondje, H. Leenders, Paral
lelweg 202B: kindermuts, W. Broekhuizen. Lek
straat 40.
Waartoe een goed stedabouwer
kans zou gehad hebben
„Bevordering door belemmering".
Gelijk algemeen bekend, is Berlijn een omvang
rijke stad. Zij beslaat 883 kwadraat kilometer
en haar omtrek is 225 kilometer lang, 'n mooi
stuk dus voor een afstandsmarsch.
Negen rivieren kabbelen door de gemeente
heen en deze is met 50 meertjes bespikkeld.
Diverse kanalen zijn ook al door Berlijn heen
gegraven en het aantal bruggen is legio. Wan
neer men zich dan nog te binnen brengt, dat
de stad opgebloeid is uit twee visschersdorpen,
dan kan men zich eerst recht over de omstan
digheid verwonderen, dat men van al dat water
in deze groote stad zoo weinig bemerkt.
Tegenwoordig staat het hiermede ietwat an
ders geschapen dan vroeger, want de water
sport is in al zijn vormen tot groote ontwikke
ling geraakt en hierdoor werd het water natuur
lijk op den voorgrond geschoven. Maar dan toch
hoofdzakelijk de meertjes en de rivieren in de
omgeving. In het stadsbeeld zelf speelt het
vocht maar een zeer ondergeschikte rol:
De Pruisische koningen van weleer hebben
blijkbaar niets voor water gevoeld, hun archi
tecten evenmin en in navolging daarvan natuur
lijk ook niet de burgerij.
Dat is buitengewoon jammer, want, ware het
omgekeerde het geval geweest, dan zou Berlijn
misschien een der mooiste steden van Europa
zijn geworden. Een goed stedebouwer had hier
in alle gevallen de kans gehad, een groot aantal
waterspiegels en waterloopen in het stadsbeeld
te verwerken en het effect van imposante ge
bouwen, of de aantrekkelijkheid van villawij
ken, wint er gewoonlijk bij, wanneer men ze
rijkelijk met water stoffeert.
De oude Berlijners evenwel wisten geen
schoonheid, maar slechts nut uit hun waterloo
pen te trekken en dat deden ze door er schu
ren en opslagplaatsen naast te planten. Een
vaart op de Spree is daardoor een gruwel, welkt
men maar ééns in zijn leven begaat. Eerst
verderop wordt het aardig en daardoor heeft het
misschien zoo lang geduurd, vóór spelevaarten
op de Berlijnsche wateren tot eenigen bloei ge
raakten.
Tegenwoordig zijn er een paar groote maat
schappijen, die dezen tak van nijverheid met een
vloot van ongeveer honderd vaartuigen beoefe
nen, maar één ervan heeft het loodje toch
alweer moeten leggen. Wanneer ze in een zomer
twee millioen gasten vervoerden, wreven de
directeuren van pleizier in de handen, want
dat vonden zij dan een pracht van een jaar.
Daartegenover staat echter, dat de vloot van
particuliere jachten, zeilbooten, cano's, roeiboo-
en enz., niet te tellen is.
Dat het water zijn nut had, wist men inmid
dels in de middeleeuwen al en in de dertiende
eeuw werd het scheepvaartverkeer reeds be
vorderd door het met tollen te belemmeren
Men verwachtte waarschijnlijk, dat het scheep
vaartverkeer een van die dingen was, die nei
ging vertoonen tegen den druk in te groeien en
daarin vergiste men zich niet, zoodat bevorde
ring door belemmering" in het geheel geen pa
radox behoeft te zijn. Het duurde echter toch
nog een heelen tijd, vóór het zoover kwam, dal
men de bestaande waterwegen door het graven
van kanalen verbeterde, dan wel onderling
ging verbinden. Nog veel later ging men havens
aanleggen en op het oogenblik is de stand zoo.
dat de stad Berlijn 5172 hectaren water omvat.
Dat is een flink stuk, wanneer men zich bij
voorbeeld herinnert, dat de Wieringermeer-
polder, dien wij met zooveel moeite en kosten
droog gemalen hebben, twintigduizend hectaren
beslaat.
De langste waterloop binnen de grenzen der
gemeente wordt door de Spree gevormd, die
hier over een lengte van 46 kilometer te beva
ren is. Het Teltowkanaal is 32 kilometer lang
en de Havel 30. De schier geheel onbekende
Dahme is toch altijd nog over 15 kilometer voor
de scheepvaart te gebruiken.
Al dat water maakte natuurlijk 't bouwen van
veel bruggen noodig. Berlijn bezit 1096 bruggen,
maar in dit cijfer zijn de vele overgangen voor
het spoor meegerekend. De wateroevers wor
den op 561 plaatsen met elkaar verbonden en
dat is toch ook nog een mooi cijfer.
De kanalen, die men in de zeventiende eeuw
begon te graven, om Berlijn met zijn ommelan
den, en vooral met den Oder, te verbinden, wa
ren aanvankelijk maar modderslooten van zeer
geringe capaciteit. Maar het verkeer erop was
door niets tegen te houden en in 1840 verkeer
den in het toenmalige Berlijn, met Charlotten-
burg en Neukölln reeds 50.000 schepen. Dit
cijfer steeg langzaam maar gestadig naar boven
tot het in 1906 een voorloopig record haalde.
Want in dat jaar werd Berlijn door 108.000
schepen bezocht, die negen en een half millioen
ton goederen omzetten.
Het verkeer werd echter gehandicapt door de
achterlijkheid van het laad- en losapparaat eti
daarom begon men nog vóór den oorlog een
grootsche haven in Berlijn te graven. Deze, de
z.g. Osthafen, kwam net voor het uitbreken van
den oorlog klaar en heeft dus nog geen gelegen
heid gehad, te toonen, wat ze vermag Maar de
eerste indrukken, welke men met haar opdeed
waren zóó gunstig, dat men fluks een tweede
haven, de Westhafen, ging graven, welke in 1927
afgeleverd werd.
Curieus genoeg, zijn de twee bekkens, die
beide in een geheel ander deel van de stad
liggen, niet onderling verhoeden, tenzij dan,
dat zeer kleine scheepjes met veel moeite van
de eene in de andere haven kunnen komen.
Door dit verspreid liggen maken de inrich
tingen op den bezoeker niet zooveel indruk, ais
bij samentrekking het geval geweest had kun
nen zijn. In alle gevallen is Berlijn echter de
tweede binnenhaven van het continent, zij he,
dan, dat de malaise zich hier natuurlijk ook
zeer doet voelen. In 1929 werden echter in deze
havens toch nog door 96.000 schepen 10 milli
oen ton goederen omgezet. Daarna trad een
scherpe inzinking in, die evenwel in het afgt:-
loopen jaar tot stilstand gekomen is. September
gaf zelfs een omzet van 741.000 ton te zien tegen
een gemiddelde van 330.000 ton per maand ge
durende de twee voorafgaande jaren.
Laat Uw
i
Mag. ,,'t LICHTPUNT", Hoogstraat 109, Tel. 68836
door ons overtrekken
en bij' verhuizing uw
overhangen volgens
voorschrift G. E. B.
Reel. 132S1
Van onzen Correspondent)
Londen, 26 Februari 1934.
Heden is sir Edward Elgar met grooten een
voud begraven op het katholieke kerkhof van
Great Malvern, in het schoonste deel van het
heuvelland van Worcestershire, waarvan hij
een der zonen was.
Het feit dat hij katholiek was, mag ons niet
in de verleiding breftgen het voorbeeld te vol
gen van Engelsche levensbeschrijvers, die hem
bovenmate ophemelen wegens het feit dat hij
Engelsch was.
Misschien maakt zijn nationaliteit zijn presta
ties tot een grooter verdienste dan zijn geloof,
want er zijn meer groote katholieke dan groote
Engelsche toondichters geweest. Het is dus
geen bijzonderheid dat hij katholiek was. Maar
Purcell en Sullivan waren Ieren, Delius is een
Oostenrijker en de grootste van allen, Handel,
was een Duitscher. Sir Edward Elgar was on-
vervalscht Engelsch bijna 77 jaren geleden
geboren in een nederig huisje bij Worcester,
in welks katholieke kerk zijn vader organist
was.
Of hij ook als kunstenaar typisch-Engelsch
was
Eenige componisten zijn niet zoozeer kun
stenaren als wel wijsgeeren geweest, die hun
philosophie in noten neerschreven. Misschien
was Eigar een der hunnen, en dan was hij, als
muzikaal wijsgeer, wellicht minder Engelsch
dan naar den bloede. Hij was te zeer Elgar,
en het heeft hem moeite gekost de leidende
mannen uit zijn jonge jaren ervan te overtui
gen, dat Elgar de grondlegger kon worden van
de moderne Engelsche muziektaal.
Hij heeft weinig schoolsche invloeden onder
gaan, zelfs geen Duitsche; indien hij het klank
accent van Wagner vaak tot het zijne gemaakt
heeft, dan komt dit niet doordat hij bij Wagner
school gegaan is, maar doordat de taal van
Wagner harmonieerde met veel van wat hij
in harmonie wilde uitdrukken. Hij groeide op,
geheel vrij van de school waarvan de oudere
tijdgenooten zijner jeugd, sir Hubert Parry en
Stanford, de voornaamste vertegenwoordigers
waren. Hij genoot geen academische opleiding,
noch in Engeland, noch in Leipzig waar hij
slechts kort vertoefde doch diepe indrukken
ontving. Parry is een der eersten geweest, die
de bijzondere begaafdheid van Elgar erkende;
de academici hadden een natuurlijken afkeer
van den jongen man die in de thans gang
bare termen waarschijnlijk als een muzi
kale „bolsjewiek" beschouwd werd. Zij mis
gunden hem zijn eerste bescheiden successen,
niet uit vulgairen nijd, maar uit de instinct
matige vrees dat him eigen academische burcht
erdoor ondermijnd zou worden.
Voor een Engelsch componist van genie is
het zeer moeilijk de gunst van het publiek te
veroveren. En niet alleen de gunst, maar zelfs
een eerlijke en onbevangen waardeering. Klas
sieke muziek dulden de Engelschen alleen van
Duitschers en Polen; zij wantrouwen den En-
gelschman, die klassieke allures heeft. Twee
jaren geleden nog leverde prof. Dent van Cam
bridge een bijdrage aan een Duitsche muziek-
encyclopedie, waarin hij slechts weinige regels
aan Elgar wijdde, en verklaarde dat „voor
Engelsche ooren Elgar's muziek niet vrij is van
vulgariteit". Zij is, heette het, „pompeus van
stijl. Zijn kamermuziek is droog".
Hiertegen werd door vele muzikale beroemd
heden, en ook door andere kunstenaren o.a.
door Augustus John en Bernard Shaw gepro
testeerd. Zij lieten prof. Dent diens meening,
doch duldden niet dat deze aan het buitenland
opgedrongen werd als „de" Engelsche meening.
Bernard Shaw heeft eens gezegd
„Ik weet dat ik het hoofd hoog draag tegen
over iederen anderen kunstenaar in Engeland.
Maar ik ben volkomen oprecht en innig nede
rig in tegenwoordigheid van sir Edward Elgar".
Zij, die de beide mannen samen gezien heb
ben, getuigen dan ook dat zij mr. Shaw slechts
met de grootste moeite herkenden.
„Ik erken", zeide hij, „een grootere kunst
dan de mijne en een grooter man dan ik ooit
kan hopen ie zijn".
Slechts weinigen zullen dit met Shaw eens
zijn. Zeer vele Engelschen „houden" vol
komen te goeder trouw niet van Elgar. Maar
katholieken zullen, zelfs als zij de rest van
zijn werk niet weten te waardeeren, hem steeds
dankbaar blijven voor zijn heerlijk koraal „De
Droom van Gerontius", dat de muzikale beken
tenis van zijn geloof is. De klanken van dit
religieuse en bijna dramatische meesterwerk
(dat warm geprezen is geworden door Richard
Strauss) rieken naar wierook.
„De Apostelen" en „Het koninkrijk", schoone
en harmonische oratoria, hebben Elgar's roem
in de internationale muziekwereld wellicht
minder helpen vestigen dan zijn symplioniëen,
waarvan de eerste, in A mol, in 1908 ver
scheen, de tweede, E mol, in 1911. Of en in hoe
verre deze machtige werken den invloed van
Brahms verraden, is een vraag die zeer ver
schillend beoordeeld wordt, maar die men niet
ontkennend mag beantwoorden alleen met een
beroep op Elgar's individualistischen stijl.
Zeker plaatst hij zich door zijn symphonische
composities („Faistaff", „Polonia" enz.) in de
gelederen der groote klassieken, maar welke
plaats hij daar inneemt, is iets dat wellicht
eerst later beoordeeld zal kunnen worden.
Zijn veelzijdigheid spreekt ook uit zijn
Marschliederen, waarvan het thans in alle Brit-
sche landen gezongen „Land of Hope and
Glory" een der beste is. Met zijn heerlijke
melodie „Salut d' Amour" heeft hij niet min
der den smaak van het Engelsche publiek
weten te streelen; zijn sentiment was door-en
door Engelsch zijn kunst en zijn philosophie
waarschijnlijk niet.
Of zijn kamermuziek droog is Ik zou het
niet durven beoordeelen. Velen houden niet
van zijn kamermuziek, doch niet omdat zij
„droog" is. Datgene wat men niet begrijpt, lijkt
vaak droog, en persoonlijk heb ik vaak on
dervonden Elgar's kamermuziek niet te begrij
pen. Maar de man, die het „Salut 'Uir"
dichtte, kan onmogelijk droog zijn.
.Verwacht wordt:
Zwakke tot matigen, Westelijke tot Noord-
Westelijken wind, gedeeltelijk bewolkt, waar
schijnlijk weinig of geen neerslag, kouder des
nachts en des ochtends, overdag waarschijnlijk
iets kouder.
lederen Maandagavond repetitie Harmonie-
gezelschap St. Ambrosius. R. K. Volksbond,
8 uur. Aanmelding nieuwe leden. Instrumenten
beschikbaar.
lederen Maandagavond van 9 tot half 11
repetitie van het gemengd koor van den K. K.
Gorzen in het Parochiehuis.
lederen Dinsdag bestuursvergadering R. K.
Metaalbewerkersbond „St. Eloy", gebouw R. K
Volksbond.
lederen Woensdagavond om half 9 repetitie
„Schiedams Mannenkoor" (dirigent Paul v. d.
Putten). Groote zaal van den R. K. Volksbond
lederen Woensdagmiddag van half 5 tot half 6
repetitie voor de jongens van het kinderkoor
van den K. K. Gorzen in het Parochiehuis.
lederen Woensdagavond te 8 uur repetitie
van het Symphonie-orkest L. v. Beethoven
(dir. J. C. M. Feltzer) in Musis Sacrum.
lederen Woensdag om half 9 bestuursvergade
ring van het afdeelingsbestuur van den Ned
R. K. Volksbond.
lederen Donderdagavond van 810 uur repe
titie Polyhymnia. R. K. Volksbond.
Iederen Vrijdagavond te 8 uur cursusavond
van de R. K. Ver. E. H. B. O. in de Broeders-
i school aan de Nieuwe Haven.
i
lederen tweeden Vrijdag der maand bestuurs-
vergadering van de afd. Schiedam van den Ned.
R. K. Bond van Overheidspersoneel „St. Paulus".
L'usschen 8 en 8.30 uur „klachten" voor de Leden.
lederen Vrijdagavond van half 9half 10 so
ciale ontwikkelingslezing v.oor leden der Schie
damsche locale Gezellenvereeniging onder lei
ding van den eerw. praeses, in gebouw Nieuwe
Haven 121.
lederen Zaterdagavond: Ned. R. K. Bond van
Houtbewerkers. Meubelmakers, Behangers en
aanverwante vakken „St. Antonius" van half 8
lot half 9 zitting van het bestuur. Gelegenheid
tot aanmelding van leden.
3, 4, 5 en 6 Maart
Vertooning der film „De Koning der Konin
gen". R. K. Volksbond.
3 Maart: Groote Schouwburg, Dreima-
öerihaus (Fritz Hirsch-operette)8 uur. Ti-
voli-Schouwburg, Vorstelijke emigranten (Het
Masker) 8 uur (voor volwassenen). Nuts-
zaai, Sonatenavond Lili Krauss en Daniël Karpi-
lowski, 8 uur.
4 Maart: Groote Schouwburg, Wenn die
kleinen Veilchen blühen (Fritz Hirsch-operet
te), 2 en 8 uur. Tivoli-Schouwburg, Vorste
lijke emigranten, (Het Masker) 2 en 8 uur (voor
volwassenen). Doelezaal, Residentie-orkest,
kwart voor 3 uur.
5 Maart: Tivoli-Schouwburg, Vorstelijke
emigranten (Het Masker), 8 uur (voor volw.)
6 Maart: Zuiderkerk, „Excelsior" (Johan
nes-Passion) 7.45 uur. Tivoli-Schouwburg,
Vorstelijke emigranten (Het Masker) 8 uur (voor
volwassenen).
8 Maart: Groote Schouwburg „The Emperor
Jones" (Ital. Opera), 8 uur (voor volwassenen).
9 Maart: Zuiderkerk, „Excelsior" (Mat-
theus-Passion) 7.45 uur.
10 Maart: Nutszaal, Het Rotterdamsch
Trio, 8 uur.
Dagelijks (tot en met 8 Maart). Thalia-
theater, Opoe (De Boer—van Rijk-ensemble)
2,15 en 8.15 uur (voor volwassenen). Circus
Sarrasani (Land van Hoboken) 8 uur, Woensdag
Zaterdag en Zondag ook 2 uur.
Bioscopen: Goedgekeurde programma's
tot en met Donderdag 8 Maart in: Luxor, Vluch
telingen (voor volwassenen); Grand Théatre,
De Jantjes (voor volwassenen); Studio, De
rebel; Lumière, Marie (voor volwassenen);
Olympia, De beste vijanden (voor volwasse
nen: City, Boeren en burgers (voor volwasse
nen); Colosseum, Leise flehen meine Lieder
(voor volwassenen); Corso, Ben-Hur (voor vol
wassenen); Ooster Theater, My lips betray
(voor volwassenen).
Schiedam.
5, 6, 7 en 8 Maart: Passage-theater, Obe
doel je dat (N.V. Nationale Revue) 8 uur (voor
volwassenen.
Passage-theater: Zaterdag en Zondag te 2.30
en te 8.15 uur: Ich will nichtj wissen, wer du
bist.
Reel. 128S 20