ZUID-AFRIK A GEEN LAND VOOR
ARCHEOLOGEN.
EEN AFSCHEID AAN BOORD VAN DE
BATAVIER V.
DE MOORDAANSLAG IN
KATENDRECHT.
Houdt vermoedelijk toch verband
met den moord aan de
St. Jobskade.
VERMOEDELIJKE DADER
GEGREPEN.
HARDHANDIGE MANIER, YAN
MANEN.
DE CONSUMPTIE-MELK-REGELING.
ROTTERDAMSCH KATHOLIEK
MANNENKOOR.
KAAPSCHE JUWEELTJES.
ROTTERDAMSCHE SCHAAKBOND.
Een stukje Holland.
UIT HILLEGERSBERG.
BRANDMELDING.
TENTOONSTELLINGS-ZONDAG
IN ZUID.
SCHOONHOVEN.
ss. ROTTERDAM.
WERELDREIZIGERS.
INBRAAK
LOONSVERLAGING IN DE SIGAREN-
INDUSTRIE.
DE WEENSCIIE OPERA.
;r r |r jr~|j -
bsleucl
m twiwip
DUITSCH „VREDES OFFENSIEF"?
DE HOTELBRAND TE LANSING.
Kapitein Swart bij zijn beengaan
gehuldigd.
Gisterenmiddag heeft kapitein T. J. Swart,
oud-gezagvoerder van de Batavier V van de
N. V. Wm. H. Müller en Co. aan boord van zijn
schip officieel afscheid genomen van zijn direc
tie, collega's, oud-collega's en verdere belang
stellenden. Kapitein Swart werd in gezelschap
van zijn echtgenoote, die bij het aan boord ko
men was vereerd met een ruiker gele rozen, in
den eerste klasse eetsalon ontvangen. De direc
teur de heer dr. A. G. Kröller sprak een af
scheidswoord tot den scheidenden gezagvoer
der. Spreker kon zich levendig indenken, dat
kapitein Swart met moeite afscheid gaat nemen
van een werkkring, die hem bijzonder hef is
geweest. De tijd van overgang brengt immer
vele moeilijkheden, doch over één zaak er-
heugde spreker zich n.l. dat kapitein Swart
weer in het bezit is van een goede gezondheid.
Hij memoreerde in het kort den diensttijd
van den scheidenden kapitein, een diensttijd,
welke voor de volle honderd procent tot ieders
tevredenheid is volbracht. U was, zoo ging spre
ker verder, wel streng, maar een ieder heeft
steeds onder uwe leiding prettig en aangenaam
gewerkt. Spr. releveerde de vele aangename
herinneringen aan de tallooze reizen, di? kapi
tein Swart heeft gemaakt en kon niet nalaten in
de gedachten terug te roepen het moment, dat
kapitein Swart aan boord van zijn schip eens
is opgetreden als ambtenaar van den Burger
lijken0 Stand, toen namelijk op de reis Rotter
dam—Londen, in de goede lucht van de ruime
zee, een baby was geboren.
Met den wensch, dat kapitein Swart nog heel
veel jaren zal kunnen genieten van zijn wel
verdiende rust overhandigde spr. een teekening
van een dressoir, dat den scheidenden gezag
voerder is aangeboden.
Kapitein Swart heeft met een enkel woord
afscheid genomen van al degenen, met wie hij
zoo gezellig heeft samengewerkt. Hij stelde het
bijzonder op prijs dat dr. Kröller persoonlijk bij
dit afscheid tegenwoordig heeft willen zijn. Het
afscheid viel spr. niet mee en hij betwijfelde
of hij allen lof hem toegezwaaid wel zoo heeft
verdiend.
De directie, zoo vervolgde spr. heeft ons als
gezagvoerder, steeds de plaats gelaten die den
kapitein aan boord van zijn schip toekwam,
waarvoor een woord van oprechten dank niet
achterwege mocht blijven. Spr. sprak de ver
wachting uit, dat onder de hooge leiding van de
huidige directie de Batavier-lijn zal groeien en
bloeien en de plaats in de Scheepvaart zal blij-
.ven innemen, die haar toekomt.
Hierna werd een ieder in de gelegenheid ge
steld persoonlijk afscheid van kapitein Swart
te nemen.
In den salon prijkten nog verschillende
bloemwerken.
Den geheelen dag heeft de politie van het
bureau aan de Nassaukade gisteren het onder
zoek in zake den Donderdagavond in Katen-
drecht gepleegden moordaanslag voortgezet en
naar alle waarschijnlijkheid is zij er in geslaagd
den dader te pakken te krijgen.
Men heeft zich namelijk gisteren in verbin
ding gesteld met de vrouw van het slachtoffer
en deze wist te vertellen dat haar echtgenoot
al sinds eenigen tijd gevolgd werd door een
Chinees die in een boardinghouse aan de Deli-
straat 38 woonde.
Het signalement van dezen Chinees klopte
volkomen met dat, hetwelk de politie reeds van
andere zijde van den dader had gekregen en
men ging dan ook gisterenochtend tot arrestatie
van den man over.
Bij fouilleering werd op hem een revolver,
geladen met zes scherpe patronen gevonden en
voorts droeg hij in zijn zakdoek nog zes patro
nen bij zich.
De man bleek de 27-jarige zeeman Wen Chin
te zijn.
Tezamen met zes andere verdachten is hij gis
terenavond met het slachtoffer in het zieken
huis aan den Coolsingel geconfronteerd
Chin werd het eerst binnengebracht en uit
de houding van hem en het slachtoffer kon de
politie al met aan zekerheid grenzende waar
schijnlijkheid opmaken dat hij de pleger van
den moordaanslag was geweest
De zes andere verdachten die met Soi werden
geconfronteerd bleken onschuldig te zijn en
laatstgenoemde gaf tenslotte toe dat Chin op
hem had geschoten.
Voorloopig zijn alle zeven verdachten in be
waring gesteld.
Uit de uitlatingen van Soi, die inderdaad een
broer is van den moordenaar van den Chinee-
schen shippingmaster, heeft de politie opge
maakt dat het in dit geval inderdaad ging om
den moord aan de St. Jobskade te wreken.
Woensdag conferentie in Den Haag.
Gelijk gemeld, hield de Rotterdamsche Bond
van melkgrossiers Donderdagavond een spoed
vergadering in verband met groote ontevreden
heid over de uitvoering van de consumptie-
melkregeling en een aanschrijven door de Crisis
Zuivel entrale aan enkele leden met een drei
gement de vergunning te zuilen intrekken.
Omtrent de uitwerking van het telegrafisch
verzoek van dén bond aan den Minister om
een conferentie vernemen wij, dat Woensdag
a.s. afgevaardigden van den grossiersbond door
de Centrale Commissie der C.Z.C zullen ge
hoord worden. De afgevaardigden zullen zijn de
heeren C. Mastenbroek en A. Kool resp. voor'
zitter en secretaris van den bond en de heer
de Jong van „Zeelandia".
In afwachting van de resultaten der bespre
kingen in het midden der volgende week heb
ben de aangeschrevenen de C. Z. C. bericht,
dat zij voorloopig de uitvoering van de con-
sumptie-melk-conbracteii zullen nakomen.
Vrouw .met een sleutelbos bewerkt..
Gisterenavond is in de Heerenstraat ruzie
ontstaan tusschen de 34-jarige mej. G. S. en de
caféhoudster H.
Laatstgenoemde maande mej. S. om geld dat
zij haar nog schuldig was en vermoedelijk heeft
zij haar argumenten kracht bijgezet met een
sleutelbos.
Dit werd pas ontdekt nadat de vrouwen
elkaar wederzijds op het politiebureau aan de
Lange Torenstraat van beleediging hadden
beschuldigd.
Toen mej. S. daarna thuis kwam geraakte
zij bewusteloos. De G.G.D. werd gewaarschuwd
en bracht haar naar het ziekenhuis aan den
Coolsingel waar bleek dat zij een leelijke wond
onder het linker oog en een hersenschudding
had opgeloopen.
Zij is opgenomen.
Ie klas competitie.
Voor de le klas competitie van den Rotter-
damschen Schaakbond speelden gisteravond de
eerste tienlallen van de Schaakclubs „Spangen"
en „De Pion" tegen elkander met den navol
genden uitslag:
De Pion" „Spangen"
W. van DijlW. Overgaauw
P. van Assendelft—Chr. Vlagsma
D. Roodzant—J. Westenberg
H. VesterJ. Koedood
A. P. HoogwerfH. J. v. d. Heuvel
P. K. Taube—C. v. Wingerden
C. T. BuysW. Koevoet
A. Olsen—M. P. Dekkers
P. Krooswijk—J. Wiemer
B. de Beer—A. de Bruyn
0—1
0—1
0-1
Vt—Vz
1—0
0—1
1—0
Voorloopige uitslag 2%***Vh.***
worden arbitrair beslist.
De Pion had aan de even borden wit.
De definitieve eindstand zal wel 4Vz5'/2
worden.
De mensch houdt van het verleden.
Zijn hart voelt zich aangetrokken tot oud
heden, die hem vertellen van voorouders en"
van voorbije generaties.
Waarom zal een vreemdeling in een stad
steeds vragen naar de oudste gebouwen, naai
de oude kasteelen en burchten, naar de musea
van oudheden? Het is, omdat hij aan de hand
van deze relieken zich beter kan verplaatsen
en gemakkelijker kan terugdroomen in de
dagen van voorheen. Het is omdat zijn oog zich
kan verlustigen in lijnen van voorbije virtuosi
teit, van klassieke cn romantische composities,
die voor hem veelal een grootere intimiteit en
charme bezitten dan de kunstuitingen van zijn
eiffen tijd. Oude dingen zijn de tastbare schakels
tusschen het heden en het verleden. Zij vormen
de kostbare nalatenschap onzer voorzaten.
Naar wij vernemen zullen er ook in deze ge
meenten verschillende posten worden aange
wezen voor brandmelding.
Zondag 16 December is de jaarlijksche ex
positie-Zondag der Zuiderstad. De dag, waarop
met vreugde en in edelen wedijver de resul
taten van naaien en breien worden tentoon
gesteld, de dag ook waarop naar een groot
aantal belangstellenden wordt uitgezien, om
dat op dezen dag vooral de financieele basis
wordt gelegd voor de werkzaamheden van het
volgend jaar.
De lijst der tentoonstellingen met de bij
elkaar vele duizenden stuks goed, gereed ge
komen door handen van nijvere en sociaal-
charitatief voelende vrouwen, ziet er als volgt
uit:
In het R.K. Vereenigjngsgelbouw aan het
Afrikaanderplein exposeert de R.K. Vrouwen
bond (Zuid).
Op het Noordereiland is in het gebouw St.
Jan aan de Maaskade een expositie ingericht.
Feyenoord demonstreert den charitas-arbeid
in de St. Agnesschool der Zusters van J.M.J.
in de Oranjeboomstraat 13.
In de gymnastiekzaal aan den Strevelsweg
zijn voor de parochianen der St. Theresia-
parochie van Bloemhof op tafels en langs wan
den de resultaten van vrouwen- en meisjes
actie te bewonderen, terwijl er ook nog andere
genietingen zijn mee te maken.
In de gymnastiekzaal aan de Bree heeft de
naaikrans St. Elisabeth de liefdo-gaven op
getast, Voorts kan men ook daar van attrac
ties gebruik maken.
Morgen exposeert niet St. Rosa van Char-
lois. Doch dat wil niet zeggen, dat deze naai
krans het werk heeft gestaakt. Integendeel,
de voorbereidingen voor het brengen van
Kerstvdeugde zijn i ndit stadsdeel nog in vollen
gang.
,.Een uitvoering, die reden gaf tot
veel tevredenheid".
In de groote Nutszaal heeft het Rotterdamsch
Katholiek Mannenkoor onder leiding van Paul
v. d. Putten een concert gegeven, waarvan het
programma zóó was samengesteld, dat het
eerste gedeelte als een eenigszins afgerond
geheel voor uitzending door den K. R. O
in aanmerking kon komen. Dit eerste deel
bestaande uit 4 nummers, die door dit koor
voor 't eerst op een officieel concert werden
uitgevoerd was ongetwijfeld het belangrijkste
en het beste van den avond. Een werk als „der
alter Ba urn" van Honegger dat in de allereerste
maten, met z'n schoone le bas-partij, direct
al sfeer schept, is een compositie, waarmee een
goede kwaliteiten prezen, heeft binnen zeer
komen. De „Herfst" van Nico Verhoeff, waar
van wij bij het in druk verschijnen reeds de
oegede kwaliteiten prezen, heeft binnen zeer
korten tijd al veel opgang gemaakt bij diverse
mannenkoren en het bleek, dat het ook bij
dit R. K. Mannenkoor een volwaardige verklan
king kon krijgen; de uitvoering was bezield en
muzikaal, de zangers toonden zich wèl ver
trouwd met deze frissche mannenkoorcompo-
neerwijze. Het „Vale carissima" van Hugo
Kaun bracht geen technische moeilijkheden,
doch wel vocale schoonheid. Het „Fuhrmanns-
lied" van Moldenhauer kenden wij van de
laatste uitvoering door Rotte's Mannenkoor in de
Doelen. Ook v. d. Putten toonde de groote
bruikbaarheid van dit zangnummer naar waarde
te kunnen schatten. Zeer behoorlijk klonk Lach-
ner's „Hymne an die Musik", met een geluk
kig ontwijken van liedertafeleffectbejag.
De ,Dies Inae" van A. B. H. Verhey heeft
aan dit koor ten volle gelegenheid gegeven te
laten hooren, wat het waard is, waarbij wij er
dan speciaal rekening mee houden, dat het hier
geld een ensemble van katholieke zangers (groo-
tendeels ook kerkkoorleden). Het verheugt ons,
te mogen memoreeren dat uit heel de uitvoering
een groote liefde voor deze mooie muziek sprak
en tevens een goed begrijpen van den tekst. Met
het „Ave Maria" van den dirigent zelf een
werk, waarin hij laat hooren Witt's zevende en
v. Schaik's dertiende „Ave Maria" ^besloot het
koor zijn programma en gaf het ons opnieuw
recht te spreken van een uitvoering, die reden
gaf tot veel tevredenheid.
Maar wij hebben ook nog iets aan te merken
en we doen dit, omdat wij niets liever zouden
willen, dan dat dit R. K. mannenkoor zoo spoe
dig mogelijk de vergelijking met andere, reeds
gerenommeerde mannenkoren zou kunnen
doorstaan. Er hapert n.l. iets aan de le tenor
partij. Daar wordt meer dan wenschelijk
het evenwicht verstoord, doordat er stemmen
zijn, die te veel uitkomen en bij dit „uitkomen'
hinderlijke stemgebreken laten hooren, zulks
tot schade van het geheel. Als men ons nu op
merkt, dat ook bij de le baspartij eenige stem
men opvallend uitkomen, geven wij dit direct
toe, maar voegen er dan bij, dat die stemmen
tevens uitmunten door zeer goede kwaliteiten
en allerminst schade doen aan het ensemble,
Het re een penibele kwestie, die wij hier aan
roeren - wij voelen het volkomen - maar wi,
laten ons leiden door de overweging, dat het
algemeen belang van het koor slechts gediend
azl worden, als de schoen wordt aangetrokken
door degenen, wien ze past.
BURGERLIJK ARMBESTUUR.
Als lid van het Burgerlijk Armbestuur dt
op 1 Januari a.s. periodiek af de heer G. van
Os van den Abeelen. B. en W. bevelen ter
voorziening in die vacature aan: 1. G. van Os
van den Abeelen en 2. J. C. de Jong.
KASGELDLEENING.
Door bemiddeling van de bankiers Staal en
Co. te 's-Gravenhage is een aanbieding binnen
gekomen voor het sluiten van een kasgeldlee-
ning van ƒ150.000 tegen een rente van Z1/, pet
en een provisie van 44 pet. 'sjaars. Waar deze
aanbieding nog voordeeliger is dan de thans(
Ioopende kasgeidlecning, welke op 1 Januari
a.s. afgelost moet worden, stellen B. en W.
voor op deze aanbieding in te gaan en de lee
ning voor drie maanden te sluiten.
PRESENTIEGELDEN RAADSLEDEN
Naar aanleiding van een desbetreffende cir
culaire van Ged. Staten stellen B. en W den
Raad met verwijzing naar 'sraads besluit van
29 December 1933, voor aan gemeld college te
adviseeren de presentiegelden voor de raads
vergaderingen te bepalen op 2.50 en voor com
missievergaderingen op 1,25 per vergadering.
WIJZIGING REGLEMENT BURGERLIJK
ARMBESTUUR.
Op verzoek van Ged. Staten stellen B. en W.
den Raad voor het reglement van het Burger
lijk Armbestuur zoodanig te wijzigen, dat B.
en W. verplicht zijn ten minste eens in de drie
maanden boeken en kas van het Burgerlijk
Armbestuur op te nemen of te doen opnemen
en dat Ged. Staten daartoe bevoegd zijn.
BURGERLIJKE STAND.
GEHUWD: H. A. Beekhuizen 28 j. en M. Wou
denberg 25 j. S. Posthumus 30 j. en P. J.
Staalenburg 27 jaar.
SCHOONHOUDEN LOKALEN ENZ.
B. en W. stellen voor het schoonhouden van
de Rijkskweekschool te doen geschieden door
Dubbeldam voor 593 per jaar; id. gym
nastieklokaal door D. A. v. Oosten voor ƒ260
per jaar; id. Koningin Emimaschool door wed.
P. Edeling voor 468 per jaar.
Het s.s. Rotterdam van de Holland-Amerika
Lijn vertrok gisterenavond van otterdam naar
New York met 3 passagiers eerste klas, 9 passa
giers toeristenklas en 18 passagiers derde klas.
Gisteren hebben wij weer eens bezoek ge
had van wereldreizigers.
Het was het echtpaar Lisoko, dat vier jaar
geleden uit Tsjecho-Slowakije vertrok en te
voet door Zwitserland, Duitschland, Denemar
ken, Zweden, Noorwegen, Finland, Estland,
Rusland, Polen en weer door Duitschland hier
heen trok om vervolgens België en Frank
rijk te bezoeken en vandaar naar Amerika te
gaan.
.De reis zal tien jaar in haar geheel duren
en de bedoeling is om in een boek de weder
waardigheden daarvan te beschrijven.
Mej. Jeanne Poldermans heeft solistische me
dewerking verleend aan dit concert. Zij deed
dit in 't eerste gedeelte van den avond o.a. met
een lied van Zweers en de Noordzee van Hulle
broeck, bij welke werken haar deugdelijke tech
niek gedukkige resultaten afwierp. Na de pauze
betrad zij het operaterrein met een aria uit
„Butterfly", waarin zij de teere klankweelde
van Puccini* uiterst voorzichtig behandelde cn
met een aria uit „Tannhaiiser". waarin zij zich
althans in Wagneriaansch opzicht een zeer
deemoedige Elisabeth toonde. Paul v. d. Putten
begeleidde haar bescheiden en volgzaam.
Vannacht is ingebroken in het kantoor van
de N.V. Centra aan de Raampoortstraat. Men
heeft de brandkast geforceerd en daaruit een
bedrag van 50 ontvr/ ld.
De Hollandsche poort in het fort van
Kaapstad.
Het is voornamelijk de Europeaan, die den
drang naar kunst en oudheid als een nooit te
verzadigen dorst in zich draagt. Hij is in dit
opzicht verwend, gewoon als hij is zich steeds
omringd te zien met kunstschatten en meester
stukken van zijn venerabel werelddeel. De
eeuwen door zijn hier artisten bezig geweest
om schatten en chefs d'oeuvre te scheppen in
alle takken van de kleurrijke re'géhb'oög flér
Kunsten.
Deze passie vervolgt hem, ook al zet hij
voet op een werelddeel, waarvan hij weet dat
de oudheid, in den dieperen zin van het woord,
geen sporen achterliet. Zoo'n land is Zuid-
Afrika.
Zuid-Afrika is geen land voor een archeoloog.
Het is een jong land met de „gebreken" van
de jeugd. Zijn geschiedenis is geen drie honderd
jaren rijk. Geen wonder dat de Europeaan er
iets mist. Wij spraken met veel Hollanders, die
hier tien, twintig, dertig jaren zijn gevestigd
en allen stemden overeen, dat zij het land niet
graag meer zouden willen verlaten, maar dat
zij toch veel misten. Meestal konden zij niet
onder woorden brengen wat zij voelden. Maar
het was de derving van cultuur, geschiedenis
en oudheid.
Dit gemis wordt echter door veel gecompen
seerd. Altijddurende zonneschijn, onvergelijke
lijk natuurschoon, wijdheid van horizon, ruim
heid van opvattingen, sociale vrijheid, gemoe
delijkheid en gastvrijheid vergoeden zoo veel
Maar een zeker gemis blijft als een klagend
heimwee bestaan.
Van Zuid-Afrika is de Kaapkolonie het oudste
gedeelte. Hiervan is Kaapstad de oudste stad
en in deze is het fort het oudste gebouw.
Deze versterking, tegenwoordig het „Kasteel
genoemd, is niet dezelfde als van Riebeeck eens
bouwde. Deze was zoo primitief en klein dat
ze 14 jaar later door een andere moest worden
vervangen.
Het oude fort van van Riebeeck bestaat niet
meer. Da plaats waar het eens heeft gestaan,
wordt thans ingenomen door de z.g. Parade,
ee» open plein voor het stadhuis.
Het „Kasteel" werd iets meer naar het Wes
ten geplaatst. Het werd geconstrueerd door
Pieter Dombaer in den vorm van een vijfpun-
tige ster, naar het systeem van den Franschen
vesting-bouwkundige Vauban. De eerste steen
werd gelegd in 1666.
Het werk vorderde in het begin zeer slechts.
In 1667 echter bedacht Gouverneur Bax een
nieuwen vorm van heerendienst door iederen
burger, man zoowel als vrouw, aan dit gebouw
van algemeen nut, te doen deelnemen. Men
vertelt dat de gouverneur en zijn vrouw zelf
het voorbeeld gaven. Bax groef 12 maanden
«rond en zijn vrouw spitte er zes. Drie' jaar latei-
was het werk voltooid.
De vijf fortpunten kregen de volgende
namen: Oranje, Nassau, Catzenellenbogen,
Buuren en Leerdam.
Simon van der Stel een der grootste figuren
van de Kaap, versierde het met een mooie
poort, welke thans nog de bewondering wekt
van iederen beschouwer
Stonden er geen eucalyptus- en peperboo-
men in de omgeving,-men zou zich in Amster
dam, Delft, Hoorn of Enkhuizen wanen. Het
poortje schijnt een copie te zijn van een poort
te Dordrecht.
Het is zonder twijfel het meest typisch Hol-
landsch hoekje van kaapstad.
De pilasters en friezen zijn van grijs-blauwe
steen. Het fries draagt de wapens van Am
sterdam, Rotterdam, Delft, Hoorn, Middelburg
en Enkhuizen. Aan beide zijden prijkt het
V. O. C.-monogram der Vereenigde Oost-Indi
sche Compagnie.
De roode baksteenen, waarmede behalve de
poort heel het fort is gebouwd, zijn evenals
de tegels en andere bouwmaterialen uit Hol
land geïmporteerd. Men hoeft niet te vragen
hoe groot de bouwkosten hier zijn geweest.
Heerlijk zoo ver van het vaderland te dolen
in een stukje Holland
Andere interessante punten van het fort zijn
de gevangenissen, die nog getuigenis afleggen
van de gestrengheid onzer voorvaderen. Men
toont op verschillende deuren dezer cachotten
nog ingesneden inscripties en namen van daar
opgesloten gevangenen.
Ook het gouvernementen- en secondanten-
huis is het bezichtigen waard. Een mooie stee-
nen trap met balkon en smeedijzeren balus
trade geeft toegang tot de teak-houten deuren.
Op elk dezer grijnzen twee leeuwenkoppen,
door den bekenden Anreith gesneden. Hij is
het ook, die de befaamde, preekstoel maakte
in de Groote Kerk te Kaapstad. De kerk zelf.
boven aan de Adderleystraat gelegen, geeft
niet veel schoons te bewonderen. Zij werd
gebouwd in den strengen, sierloozen stijl der
reformatie. De preekstoel echter is een
kunststuk. Niet alleen wat beeldhouwkunst
betreft maar vooral ook wat aangaat de con
structie van het klankbord.
Ik noem het een der wonderen van Zuid-
Afrika", zoo zei onze consul Jhr. van Lennep,
toen hij ons aanraadde dit kunstwerk te gaan
zién.
De preekstoel is opgetrokken uit diverse
Indische houtsoorten en ongeveer 5 a 6 meter
hoog.
De eigenlijke kansel wordt ondersteund door
twee levensgroote leeuwen, die met hun open
gesperde muilen onmiddellijk denzelfden ma
ker verraden van de koppen op de „kasteel'
poort. Naar men beweert had de beeldhouwer
oorspronkelijk twee vrouwfiguren ontworpen
maar deze werden wegens hun luchtige
kleedij door het kerkbestuur afgekeurd en
Een conflict op komst
Donderdag zijn de vertegenwoordigers van
patroons- en arbeidersorganisaties in de siga-
renindustrie te Utrecht bij elkaar gekomen ter
bespreking van de door de patroonorganisaties
voorgestelde loonsverlagingen. Deze loopen van
10 tot 42 pet. en werden door de*hoofdbesturen
der werkliedenorganisaties eenparig en beslist
afgewezen. Zij verzochten den patroons ze terug
te nemen, omdat zij zelfs geen basis vormden
voor besprekingen.
De patroonvertegenwoordigers weigerden
hieraan te voldoen doch vroegen, hoe de ver
tegenwoordigers der werklieden dachten over
invoering van lager loon voor de 3- en 4-cents
sigaren en of zij bereid waren mede te werken
tot invoering daarvan. Ten aanzien van de
andere verlagingen zou dan een soepeler hou
ding worden aangenomen.
De hoofdbesturen hielden voet bij stuk cn
eischten eerst terugtrekking van het geheele
complex voorstellen, hetgeen nogmaals door
de werkgevers werd geweigerd.
Afgesproken werd, dat elk in eigen college
de zaak nader onder het oog zou zien en d3t
Vrijdag 21 December a.s. opnieuw een confe
rentie zal plaats vinden.
Ten gevolge van het heengaan van Clemens
Krauss die dr. Furtwangler in Berlijn gaat ver
vangen, hebben verschillende leden van het
Weensche opera-ensemble, welke de politieke
inzichten van hun oud-dirigent deelen, het ge
zelschap verlaten, o.a. de heer Vönker en mevr.
Ursuleac die voor kort nog in Amsterdam op
trad.
door Anreith in een paar leeuwen gemeta-
morphoseerd.
Het merkwaardigste deel .van dit bouwstuk
is het vertikale klankbord dat zonder verdere
steunpunten, meer dan twee meter uit den ach
terwand naar voren springt.
Met gewapend beton vormen zulke construc
ties geen moeilijkheden, maar in hout zijn dit
ware kunststukjes.
Aan den voet van den preekstoel vonden we
het volgende berichtje, in het Afrikaans op-
;esteld:
„Hierdie preekgestoelte is ongetwijfeld die
fraaiste, soos dit ook die oudste is, in geheel
Suid-Afrika. Dit is meer dan 140 jare oud.
Immers op 1 Sept. 1788 het die Ew. Kerkraad
aan die beeldhouwer Anthony Anreith, 'n
Duitser, en aan die skrijnwerker Jan Jacob
Graaff opgedra en met hulle 'n kontrak aan
gegaan om 'n preekstoel vir die kerk te ver
vaardig. Binne die bepaalde tijd was die
preekstoel klaar, want na daaraan ruim 14
maand gewerk te hë is dit op 7 Deoember
1789 goedgekeur. Dit was toe al reeds ingewij
en wel deur die oudste diensdoende predi
kant Ds. J. P. Serrurier, wat die eerste leeraar
was om dit te bestijg en dit plegtig o-p 22
November 1789 ingewij het.
Anreith is vir sij aandeel iso en Graaff
vir sijne 220 ontvang. Dus het die werk
die vervaardiging 400 gekos. Met al die
hout daarbij wat die Kerkraad verskaf het,
sal dit wel 'n baaie groter som g'ewees het.
Die preekstoel is uit die beste Indiese hout
vervaardig. Twee groot leeus ondersteun op
hul skouers die eintlike kansel, terwijl hulle
met die een klou 'n blare-krans omhoog hou.
Van die lessenaar hang 'n swart kruis, wat
insgelijks met kranse behang is. Die dak van
die preekstoel is ook 'n meesterstuk met
kunstig gesnede beeldhouwerk in die gewel-
tjies wat van drie sije te sien is. Slegs die
agterste deel van hierdie dak word van
benede onderstut, origens rus dit op 'n ijster
(ijzeren) paal wat van die muur vasgemes-
sel is".
A. DREYER, argivaris.
Een ander gebouw "in Kaapstad, waarin nog
de geur der roemrijke oudheid hangt, is het
z.g. „Burgher Wachthuis". Het werd in 1755
gebouwd door Gouverneur Tulbagh. Langzaam
aan helaas, wordt het als het ware verpletterd
tusschen de rondom rijzende betonnen etage
gebouwen. Maar het blijft het eenige gebouw
op de Groen-markt dat cachet heeft.
Het was van hier dat iederen avond om 9 uur
de nachtwacht uittrok, na zich van uniformen
en wapens te hebben voorzien. Thans is dit
gebouw, dat ook dienst deed als gemeentehuis,
in een museum veranderd.
Een pracht collectie oude Hollandsche en
Vlaamsche meesters, door Max Michaelis aan
de stad geschonken, vond hier een passende
omgeving.
De zwart- en witmarmeren gangtegels, die
antieke koperen luchters, de oude haarden met
haar hollandsche tegels, het heerlijk teakhouten
traphuis, de balken-zolderingen, alles ademt
voornaamheid en waardigheid.
Jan Steen, Frans Hals, Teniers, de Hoogh,
Terburg, Ruijsdael, Breughel, van Dijck, Maes,
Vermeer, van Ostade cn vele anderen vormen
er een klein „Rijksmuzeum". Zonder twijfel de
mooiste schilderijen-collectie onder den Afri-
kaanschen evenaar.
Een mooi huis, waarin eveneens de zeventien
de eeuwsche grandeur en rijkdom spreekt is het
z.g. Bataafsche Huis. meer bekend als het Koop-
mans-de Wet museum. Het staat vol oude Hol
landsche schatten van meubels, aardewerk en
porcelein.
Dit zijn van Kaapstad de weinige maar mooie
juweeltjes van een groot en schoon verleden.
Mr. A. HUSTINX.
V-
Optimistische beschouwing van
Vernon Bartlett.
LONDEN 14 December (R.O.). In een artikel
in de ..News Chronicle" bespreekt de uit Ber
lijn téruggekeer(ie diplomatieke medewerker
van het blad. Vernon Bartlett, het door hem
verwachte „vredesoffensief" van Duitschland.
jjij schrijft o.a.:
'Hitier wenscht den vrede, omdat hij ge
noeg van den laatsten oorlog heeft gezien.
Dr. Schacht wenscht vrede, omdat oorlog el-
ken financiëelen vooruitgang belemmert.
De rijksweer wenscht vrede, omdat zij voor
den oorlog niet gereed is.
In verband hiermede zal Duitschland in het
a.s. voorjaar een groot vredesoffensief beginnen.
Het bewustzijn, dat de regeeringspersonen ln
Frankrijk op het oogenblik oud-soldaten zijn,
heeft in Duitschland een verbazend goeden in
vloed uitgeoefend, en naar de meening van
Vem-on Bartlett zal het wel niet lang meer du
ren, dat een vooraanstaande nationaal-socialis-
tische vertegenwoordiger Parijs bezoekt, om
besprekingen te voeren met die openhartigheid,
die het verschil tusschen den soldaat en den
politicus kenmerkt.
Vele teekenen wijzen erop, dat Laval zich
niet meer zal tevreden stellen met de negatieve
politiek van te zeggen, dat Duitschland zich
niet bewapenen mag terwijl het hem niettemin
bekend is, dat het zich bewapent.
Zelfs wanneer de huidige Fransche regee
ring door ijverzuchtige politici of door de eco
nomische crisis ten val gebracht) zou worden, is
-het onwaarschijnlijk, dat Frankrijk zal terug-
keeren naar de buitenlandsche politiek naar het
voorbeeld van Poincaré en Barthou.
Er is geen reden, waarom de ontwapenings
besprekingen niet in het voorjaar zouden kun
nen worden hervat. Eén moeilijkheid is er
echter: Duitschland wil een ontwapenings-ac-
coord alvorens naar den volkenbond terug te
keeren en Frankrijk wil eerst den terugkeer en
daarna een ont wapeningsacc00]'-'-
Het meeningsversehil is ernstiger dan het
schijnt, doch bij eenigen goeden wil van beide
zijden is het te overwinnen, eii naar het schijnt,
is deze goede wil thans eindelijk aanwezig.
„Geheim rat" Aschmann te Parijs
PARIJS' 14 December. (R. O.) Geheimrat
Aschmann, directeur van de persafdeeling in de
Wilhel-mstrasse is hier aangekomen.
Van gezaghebbende Duitsche zijde wordt ver
nomen, dat dit bezoek in geen vérband staat tot
de uitgestelde reis van Hess.
Aschmann, die reeds vaker particuliere rei
zen naar Parijs ondernam, zal slechts eenige da
gen in de Fransche hoofdstad blijven.
„Hier die preekgestoelte is ongetwijfeld die fraaiste, soos dit ook die oudste is.
in geheel Suid-Afrika'". De merkwaardige preekstoel in de Groote Kerk te Kaapstad.
LANSING, (Michigan). 14 December. (R.O.)
Het aantal geïdentificeerde dooden als gevolg
van den verschrikkelijken brand in het hotel
alhier bedraagt thans dertig. Ongeveer zestig
hotelgasten worden nog vermist.
