DE VOLTREKKING VAN EEN
DOODVONNIS.
DE IERSCHE REGEERING BOUWT.
WÊmm
VRIJDAG 28 DECEMBER 1933
DE ZIELSANGST VAN EEN
VOLK.
EEN SHAKESPEARE DICTIONNAIRE
ROND KERSTMIS IN DUBLIN.
De koopkracht der bevolking rust
op hechten grondslag.
Mg
LODROEG,
ECONOMISCHE WEERBAARMAKING.
MAX GRUBE. t
RADIO-BELASTING IN RUSLAND.
„WOEST BARBARENDOM".
BOSKOOP.
DE FAMILIE MENUHIN.
PAULA WESSELY.
VLUCHT LANGS DE ZUIDPOOL.
COMMUNISTEN VEROORDEELD.
HAASTRECHT.
OUDEWATER.
NIEUWERKERK A. D. IJSEL.
WADDINXVEEN.
NOODWEER.
(Van onzen correspondent.)
Londen, 19 December 1934
Mrs. Ethel Liüie Major, een 42-jarige vrouw,
die haar echtgenoot met strychnine vergiftigd
heeft, is vanmorgen om negen uur in de ge
vangenis te Huil opgehangen.
Dit is een vreeselijk ding waarvan gij niet
graag leest. Het is een vreeselijk ding waar
over ik nog minder graag schrijf. Maar gij
leest de krant, en wij schrijven in de krant,
niet uitsluitend voor ons genoegen.
Het is vreeselijk in ieder opzicht. Die
42-jarige vrouw is grootmoeder van een kind
zonder vader. Zij is moeder van een jonge
moeder en "van een knaap van vijftien, die
haar beiden aanbidden. Zij is de dochter van
een ouden armen jachtmeester die met de
kinderen, de weezen, thans zijn armoede
deelt. Ik behoef niet verder te vertellen hoe
vreeselijk het is. Het is vreeselijk.
Hierover moet ik schrijven, omdat net lot
van Mrs. Major duizenden en duizenden ge
moederen in beroering gebracht heeft. Hoe-
velen in Hull, en hoevelen in Kirkby-on-Bain,
waar zij gewoond had, en hoevelen in de om
liggende gehuchten, hebben dezen nacnt sla
peloos doorgebracht. Gedurende de week-end
hadden dorpsgenooten in grooten getale, met
petities in hun zak, de slijkerige wegen en
drassige velden van Lincolnshire afgetrampeld,
gaande van dorp \t>t dorp, van boerderij tot
boerderij, om handteekeningen te verzamelen.
In Huil had de Lord Mayor zelf zich aan het
hoofd eener petitie-beweging gesteld. De
twee verzoekschriften, waarin om opschorting
van het vonnis gevraagd werd, werden toe
gezonden aan den minister van biitnenlandsche
zaken. Zij bereikten hem toen hij zijn Deslult
reeds genomen had: geen opschorting.
Men verloor daarginds in Lincolnshire het
hoofd. Want toen de minister het verzoek ver
worpen had, wendde men zich tot den ko
ning en de koningin. Tot de koningin, die geen
enkel constitutioneel recht bezit zich in be
sluiten van ministers te mengen, en tot den
koning, die zijn besluiten door zijn ministers
neemt, en wel het prerogatief van begenadi
ging, doch niet dat van opschorting heeft
Welk een onvoorzichtigheid aldus den sou-
verein, te smeeken om een daad van barm
hartigheid, waarvan een ieder die maar even
nadacht wist dat hij haar niet volbrengen kon
en niet volbrengen mocht.
Daar was een geestelijke, de rector van
Kirkby-on-Bain, die tot den minister schreef:
„Ik kan geen verontschuldigingen en geen
verzachtende omstandigheden voor haar te
berde brengen die niet reeds openbaar ge
maakt zijn.
Maar ik denk aan haar als vrouw. Een naar
ik hoop niet misplaatst gevoel van chariteit
dringt mij haar sekse te beschermen Men
kan de gedachte niet verdragen, dat éenige
vrouw, hoe verachtelijk ook, in uitersten nood
van deze bescherming verstoken zou zijn.
Voor mijn sterkste argument moet ik mijn
toevlucht zoeken tot den godsdienst. Ik zou
willen handelen in den geest van den Meester,
en ik herinner er aan, dat Hij de Vriend der
Zondaren genoemd wordt, en dat hij dingen
gezegd heeft als: „Van nu af aan veroordeel
ik geen zonde meer".
„Dit brengt, naar mij toeschijnt, den geest
van het Christendom tot uiting".
En al die met tranen geplengde woorden
vermochten niets en konden niets vermogen.
Het is acht jaren geleden, dat voor het laatst
een vrouw gehangen werd. Want meestal
oefent de minister, wanneer een vrouw ter
dood veroordeeld is en dit komt heel zelden
voor zijn prerogatief uit en verleent op
schorting. Maar zoolang de strafwet geen
onderscheid maakt tusschen man en vrouw,
en in het geslacht van een gevonnisde nöch
een verzachtende nöch een verzwarende om
standigheid erkent, zijn vrouwelijke moorde
naars des doods schuldig.
Gij, in Holland, weet niet wat een doodvon
nis, gij weet niet wat de doodstraf is. Gij hebt
er geen denkbeeld van, hoe diep de ten uit'
voerlegging van een doodvonnis een volk
treft. Wanneer ik terugzie op de groote moord-
processen der laatste tien jaren dan is er,
geloof ik, maar één veroordeelde voor wien
geen opschorting gevraagd werd en dat
was de veelvuldige vrouwenmoordenaar Mahon,
De voltrekking van een doodvonnis doet de
zenuwen van een volk krimpen, alsof het een
zweepslag ontvangen heeft.
Het blijft onbewogen, wanneer wekelijks
honderd of honderdvijftig menschen, voor het
meerendeel rechtschapen menschen en men
schen vol levenslust, op de wegen van Enge
land als slachtoffers vallen van het verkeer.
Het drijft den spot met den minister die al
zijn zwakke krachten inspant om den omvang
der vreeselijke slachting te verkleinen.
Daar zijn onder de slachtoffers van het ver
keer velen, die kinderen achterlaten zoo hulpe
loos als de weezen van Mrs. Major; duizenden
huiselijke treurspelen, zoo hartverscheurend
als dat in Kirkby-on-Bain, zijn verborgen
achter de nuchtere ongevallen-statistieken van
het transport ministerie.
En wie denkt hierover na?
Maar als een moordenaar en erger, een
moordenares veroordeeld wordt tot den
galg, dan gaat er een rilling door het volk.
Dan toeven duizenden met hun gedachten in
de „condemned cell". Dan roepen de buren
en dorpsgenooten, en de bewoners van het
district en van de omliggende steden, om ge
nade voor den veroordeelde. Ditmaal voor
een vrouw, maar ontelbare malen reeds voor
een man.
Voor een man vaak die een vrouw ver
moord hadEr was sympathie voor de ver
moorde vrouw, maar veel minder, onnoemelijk
veel minder dan thans voor de ter-docd-ver-
oordeelde vrouw.
Want niet de dood is iets schrikwekkends,
niet de dood als voldongen feit, maar het
vooruitzicht van den dood langs onnatuur
lijken weg. Dat die vrouw daar zit in ae cel
der veroordeelden, wachtend op het besluit
van den minister; dat deze het in zijn macht
heeft haar het leven te schenken dit is
oorzaak, dat heel het volk roept: „Schenkt
het haarl"
En dit verklaart die ontzettende ontroering.
Een minister, de minister van een democratisch
volk, gezag uitoefenend namens dat volk heeft
het leven van een mensch in handen. Wat
voor mensch? Het doet er niet toe; het doet
er althans weinig toe. Hij heeft een leven in
handen, van wien dan ook. Hij kan (want
niemand weet wat ooit gebeuren kan) het
leven van elk onzer schuldig of onschuldig
in handen hebben. Niet als een tyran, niet
als een geweldenaar, maar als vertegenwoor
diger van het souvereine volk. Dat volk deinst,
als een doodvonnis uitgesproken is, terug voor
de schrikwekkende gestrengheid van zijn eigen
Recht, van zijn eigen Wet, die dooden kan.
Daarom roept het om genade voor den moor
denaar of de moordenares, die door dat Recht
zal worden neergeveld. Want het volk is bang
voor de doodstraf. Het is bang voor de dood
straf, die het zelf handhaaft, zooals men bang
kan zijn voor zijn eigen drift. En het smeekt
om kwijtschelding, opdat het den glimlach
der genade zal kunnen zien om de lippen der
Gerechtigheid, die het in haar ontzettende
gestrengheid doodsangst heeft aangejaagd.
Want wordt een doodvonnis geveld dan
groeit de Gerechtigheid het volk ver boven
het hoofd.
Monnikenwerk van een Amerikaan.
Een kleurig, wapperend protest. In de Kaïserstrasse te Saarbriicken wordt voor
de laatste maal, vóór het vlaggenverbod in werking treedt, huis aan huis met de
Hakenkruisvlag getooid.
In de Vereenigde Staten is zoo juist gepubli
ceerd „A complete dictionary of Shakespeare
een werk van reusachtigen omvang, geschre
ven door A. Baten uit Texas.
De schrijver heeft zich de moeite getroost,
elk van de ongeveer 15.000 woorden, die Sha
kespeare noodig had, om zijn oeuvre te schrij
ven, nauwkeurig te onderzoeken en te omschrij
ven. Hij heeft meer dan zes jaar over dit kar
wei gedaan.
Het woord „love", dat door Shakespeare bij
2559 gelegenheden werd neergeschreven, kostte
Mr. Baten dagen en dagen. Alle plaatsen en
oorden, in Shakespeare's tooneelstukken en
gedichten voorkomend, beschreef hij nauwkeu
rig. Tevens maakte hij een korte biografie van
alle er in optredende personen. Mr. Baten had
hierbij bijzondere moeilijkheden met de her
togen van Bedford en Beaufort, naar wie Sha
kespeare herhaaldelijk verwijst, zonder zich er
druk om te maken, welken hij precies bedoel
de. Hij maakte voorts een opsomming van de
voornaamste Shakespeare-commentaren en
een overzicht van de Bacon-theory. Behalve
de volledige Encyclopedia Britannica gebruik
te hij tien duizend boeken als bronnen voor
zijn informatie.
Mr. Baten heeft zijn taak als een soort zen-
ding opgevat. Hij werd geboren in Texas, uit
een familie, die sinds generaties op onderwijs
gebied werkzaam is geweest. Als jongeman
echter voelde hij zich meer tot het edele be
roep van krachtmensch aangetrokken. Hij oefen
de net zoo lang, tot hij een gewicht van 250
Engelsche ponden boven zijn macht heffen
kon. Toen vond hij, dat het zoo goed was en
volgde hij de voetsporen zijner voorvaderen.
Geintennewd, vertelde hij van de vertwijfe
ling, waarmede hij aan het eens begonnen
titanenwerk had vastgehouden. Toen hij bij de
letter S gekomen was, begonnen zijn oogen
zich te begeven. De dokter raadde hem aan,
met het werk op te houden. Maar het fascinee-
rende „complete" hield hem gaande. In New
York vertoevend, om daar zijn oogen door een
specialist te laten onderzoeken, beklom hij het
Empire State Building. Op den top er van
staande en zijn blikken over de groote stad wer
pende, vermande hij zich. „Baten", aldus ver
telde hij den interviewers, „Baten, zei ik tot
me zelf, je bent ook groot. Ga naar huis en
maak die dictionnaire af'.
Zich niet om het advies van den specialist
bekommerend die was bang voor algeheel
verlies van het gezichtsvermogen, toog Mr.
Bates naar Texas terug en „A complete dic
tionary of Shakespeare" kwam klaar.... Het
doorlezen der proeven duuiddnog vijf maanden
en nu is Mr. Baten van plan.een roman te
schrijven, waarin hij alle problemen van het
leven behandelen wil!
Beeld van Lucas Wensing voor den door
architect J. P. L. Hendriks vernieuwden
ingang van de R. K Begraafplaats te
Rotterdam
(Van onzen bijzonderen correspondent.)
D u b 1 i n, 22 December 1934.
Het doet werkelijk onnatuurlijk aan te gaan
schrijven over de goede en opwekkende dingen,
die dit jaar den Kersttijd in Dublin meer dan
in andere jaren kenmerken na het bericht van
het droevig ongeval, dat ons als een volk ge
troffen heeft Dat de overwinning van Melbour
ne zoo spoedig plaats moest maken voor droef
heid moet een schokkende gewaarwording ge
weest zijn voor menig Nederlander in het
buitenland, die te nauwernood gehoord had
van de nieuwe onderneming. De Engelsche
nieuwsbronnen schenken nu eenmaal niet veel
aandacht aan de vastberaden pogingen van ons
volk om zonder veel ophef groote dingen te
presteeren. Men moet werkelijk zijn radio op
een Nederlandsch station instellen om te weten
te komen wat er in het moederland en in de
niet-Engelsch sprekende wereld gaande is.
Op dit punt kunnen we een hand geven aan
den Ierschen Vrijstaat. Het eenige verschü is,
dat als er hier iets misloopt, het over de heele
wereld rondgebazuind wordt, alsof er iets heel
bijzonders gebeurd zou zijn, terwijl het geval
in al zijn omstandigheden dikwijls niets of
weinig te beteekenen heeft. Het wordt nog zoo
veel te erger, wanneer dergelijke gevallen nog
overdreven worden voorgesteld.
De laatste twee dingen, die over dit land
werden uitgezonden, waren dat van hooger
hand de vertooning van de nu beroemde film
van het vorstelijk huwelijk in Londen zou zijn
verboden en dat de procureur-generaal van den
Ierschen Vrijstaat ontvoerd zou zijn geweest.
Deze beide bijzonderheden waren onjuist. Van
hooger hand is er niets gebeurd en niet de
procureur-generaal, maar een gewoon, hoewel
bekend advocaat werd ontvoerd. Het heeft geen
zin de dagbladredacties aansprakelijk te stellen
voor dergelijke onjuistheden. Die zijn nu een
maal aangewezen op de bestaande nieuwsbron-
Een nieuw volks-„vermaak".
MEININGEN, 26 December (H.N.) De vroe
gere intendant van het Meininger Landtheater
Max Grube, is in den ouderdom van 81 jaar
overleden. Hij maakte deel uit van het gezel
schap, dat onder het bewind van hertog Georg
II het theaterleven in Meiningen en geheel
Duitschland tot nieuw leven bracht. Grube is
verbonden geweest aan de hoftheaters van Mei
ningen en Detmold, aan de stedelijke theaters
van Lübeck, Bremen en Leipzig, aan het hof
theater te Berlijn. Van 1913 tot 1918 was hij
leider van het Deutsche Schausplelhaus te
Hamburg.
MOSKOU, 27 December CR.O.) De regeering
heeft alle van lampen voorziene radiotoestel
len belast met een bedrag van 24 roebel per
jaar.
Op het oogenblik zijn ongeveer 100.000 van
dergelijke toestellen in gebruik.
Maar we zouden het hebben over den Kersttijd
in Dublin. Het is werkelijk een genot door de
winkelbuurten van Dublin te wandelen. Er
heerscht een ware stemming van tevredenheid
en geluk. In een langzame processie trekken
de menschen met vier vijf pakjes onder de
armen langs de winkels zich half afvragend of
ze misschien in een of anderen vollen winkel er
nog een pakje bij konden nemen. Afgaande op
wat men zoo ziet moet het kerstseizoen dit
jaar beter zijn dan het vorige en toen hadden
de winkeliers al geen klagen.
Dit moge klinken als een overdrijving aan
den goeden kant. Maar dat is het niet. Telkens
wanneer meh vanuit Engeland of Nederland
naar Dublin terugkeert krijgt men de gewaar
wording, dat alles hier loopt, dat men niet
probeert om het zaakje ten minste aan het loo-
pen te houden. Eén ding mist men echter in
Dublin en dat is een rij luxe auto's voor een
rij luxe winkels. Maar dat is ook de oplossing
van het raadsel dat Dublin bij een eerste ken
nismaking is. Er is hier niet een talrijke rijke
hooge stand. Men heeft hier een rijken mid
denstand en een talrijken arbeidersstand. De
grootkapitalisten die controle willen uitoefenen
op de economische belangen van dit land, ver
blijven buiten de grenzen, en het is de bedoe
ling van de regeering om de banden, die het
land aan die buitenlandsche belangen gebonden
houden, door te knippen, het geld in het land
te houden zonder daarbij een groot-kapitalis
tische macht in het leven te roepen
De bevredigende resultaten van dit regee-
ringsbeleid zijn in deze dagen duidelijk waar
te nemen. De opbouw van een eigen industrie
is aansprakelijk voor den grooten voorraad
van in Ierland vervaardigde artikelen, die
overal te koop worden aangeboden. De in
voer van cigaretten, „sweets", schoenen, con-
fectie-kleeding, afgewerkte auto's, enz. is tot
een minimum gedaald. De bevolking, die geld
ter belegging over heeft, is overtuigd van de
toekomst van het regeeringsbeleid. Men kan
zijn oogen nu eenmaal niet sluiten voor het
merkwaardige feit, dat binnen enkele weken
een leening van 700.000 pond sterling voor een
Iersche cigarettenfabriek en een leening van
500.000 pond sterling voor de suikerindustrie
telkens binnen twee uur overteekend waren.
Behalve deze twee grootere leeningen worden
er geregeld kleinere uitgeschreven met een
zelfde succes.
Ook onder dc lagere bevolking is de toe
stand beter dan eenige jaren geleden. Bij
wijze van voorbeeld vermelden we alleen de
geldbelegging bij de postspaarbank en den
aankoop van staatsobligaties. (Deze laatste zijn
stukken van een pond sterling, die men tegen
een prijs va» vijftien en een halve shilling
kan koopen en die na vijf jaren tegen hun
volle waarde kunnen worden ingewisseld.
Deze geldbelegging is bedoeld voor den klei
neren man. Het maximum bedrag op een
naam kan niet meer zijn dan 500 pond ster
ling). In 1929 bedroeg het aantal beleggers in
de spaarbank 187.626 met een totaal bedrag
van 3.163.212 pond en een gemiddelde van
bijna 17 pond. In 1934 was het aantal beleg
gers 257.000 met een totaal bedrag van 5.422 000
pond en een gemiddelde van 21 pond. Het
bedrag belegd in de staatsobligaties bedroeg
in 1930—'31 6.337,406 pond en in 1933—'34
7.818.214 pond. Deze toename in geldbeleg
gingen is niet gegaan ten koste van beleg
gingen bij andere banken.
Deze weinige feiten zijn een voldoende be
wijs, dat de klaarblijkelijke koopkracht van
de bevolking van Dublin op een hechten
grondslag rust. Het is echter niet alleen Du
blin, dat van het nieuwe regeeringsbeleid
profiteert. Op de jaarvergadering van de Ka
mer van Koophandel in Cork werd er op ge
wezen, dat het havenbedrijf geen verontrus
tende veranderingen toonde, terwijl Cork en
omgeving een behoorlijk aandeel in de indu-
strieele ontwikkeling van het land hadden
gehad.
Het eenige wat men kan zeggen is, dat het
platteland een zware overgangsperiode heeft
moeten doormaken en op vele plaatsen zal de
Kersttijd niet zijn, wat ze in vorige jaren was.
De regeering doet echter haar uiterste best
om deze onvermijdelijke moeilijkheid weg te
nemen. Met ruime voorschotten wordt een
overgang naar landbouw mogelijk gemaakt.
De opening van de suikerfabrieken is een
staaltje van bewonderenswaardigen durf. De
regeering is nu definitief begonnen met een
proefneming om uit aardappelen industrieele
alcohol te fabriceeren, zoodat in de toekomst
het aardappeloverschot een vast afzetgebied
zal hebben.
De twee donkere vlekken zijn de passieve
handelsbalans en de werkloosheid. Deze zien
er echter erger uit dan ze in werkelijkheid
zijn. De werkloosheid bedraagt een sterk
varieerend, hoewel vrij constant cijfer van
ruim 12.000 op een bevolking van drie mil-
lioen. Onderhandelingen met Duitschland over
een handelsverdrag laten zich gunstig aan
zien. Ondanks de werkloosheid is het aantal
bedelaars In de laatste Jaren sterk afgenomen.
Ër zijn natuurlijk altijd de stille armen en het
is teekenend voor Ierland, dat men om hun
nood te verlichten geen Sinterklaasoptochten
houdt, maar dat groepen leden van de Vin-
centius-vereeniging op de hoeken der winkel
straten kerstliederen zingen om geld in te za
melen. De caritas moge in Ierland niet fulmi
nant georganiseerd zijn, ze draagt echter een
sterk persoonlijk cachet.
Van materieel standpunt is er dus geen
reden, waarom Kerstmis in dit land niet in
een teeken van opgewektheid zou staan. Het
is echter voor een bezoeker van het vasteland
een teleurstelling te moeten ontdekken, dat
het Kerstfeest geen eigen Iersch karakter
heeft. De pogingen om de Iersche kuituur en
folklore weer met nieuw leven te bezielen
zullen er mogelijk toe leiden dit tekort aan te
vullen. Op het oogenblik is het Kerstfeest in
Ierland precies wat het is in katholieke krin
gen in Engeland. Een echt huiselijk feest met
als achtergrond de beteekenis van Kerstmis.
WATTEAU'S „LE MEZZETIN".
Voor 250.000 dollar door 't New-Yorksche
Metropolitan Museum aangekocht.
Toen sovjet-Rusland in 1932 contant geld
noodig had, werd onder meer uit het Ermi
tage-Museum te Leningrad Watteau s „Le
Mezzetin" naar Engeland verkocht. Het kwam
daarna in het bezit van de Wildenstein Gal
leries te New-York. Op de „Century of Pro
gress" te Chicago werd het tentoongesteld en
naar thans uit New-York wordt gemeld, is
het door de «irectie van het Metropolitan
Museum voor 250.000 dollar aangekocht Wat
teau schilderde het in 1716, toen de Italiaan-
sche tooneelspelers, op last van Madame de
Maintenon negentien jaar tevoren uit Frank
rijk verdreven, daar terugkwamen. De vol
ledige titel van het schilderij is „Le Mezzetin
jouant de la guitare".
De „Koerier" vestigt de aandacht op een
nieu-w volks-„vermaak" dat zijn intrede in de
kampong heeft gedaan, de lodroeg, welke in de
plaats is getreden van de ketoprah en waarbij
de tooneel-ensceneering welke deze laatste nog
vergde geheel is vervallen, zoodat het eigenlijk
niet anders is dan een woordenspel tusschen
twee of meer persionen, waarbij verschillende
aardigheden van nog al bedenkelijk karakter
ten beste worden gegeven.
Het Katholieke blad vestigt uit den aard der
zaak de aandacht op de moreele gevaren van
deze eigenaardige toon-eelspelkunst, welke in de
Preanger is ontstaan en zich in snel tempo over
Java verspreidt en wijst in het bijzonder op het
zedelijk nadeel, dat de jeugd hiervan onder
vindt.
Daar is echter nog een ander ernstig gevaar,
dat de „Koerier" buiten beschouwing laat,
doch dat niettemin belichting behoeft en dat op
politiek terrein ligt, schrijft de „Trans Pacific
Toen de ketropah in 1925 en 1926 zijn bloei
tijd beleefde, viel daarmede samen een ver
hoogde politieke activiteit, welke resulteerde
in de communistische relletjes van laatstge
noemd jaar.
In den aanvang was er over de feitelijke be
teekenis van deze ketoprah-partijen nog al ver
schil van inzicht tusschen de menschen van de
praktijk en de bestuursambtenaren, die door
hun paperassen-rommel gebonden met deze
praktijk te weinig voeling hielden en niet tijdig
begrepen van hoe vergiftigenden invloed op de
mentaliteit van den desaman dit cabaret was.
Bijzonderlijk in Djokja is dat in die jaren nog
al eens scherp tot uiting gekomen.
De toenmalige leider van de veldpolitie, door
zijn mannen volkomen ingelicht over de hoogst
a-evaarlijke theorieën, welke met een kwinkslag
werden verkondigd, drong er herhaaldelijk op
aan om deze ketoprah-voorstellingen te regle-
menteeren en een vergunning te eischen voor
het houden ervan.
Het hoofd van plaatselijk bestuur daaren
tegen zag het minder ernstig in en wilde niet
dwingend ingrijpen in wat hij beschouwde als
een „onschuldig" volksvermaak, met dit ge
volg, dat in dien tijd de veldpolitie iederen
nacht op volle sterkte in de weer was om deze
Inlandsche cabaret-voorstellingen zooveel mo
gelijk onder controle te houden en in te kunnen
grijpen wanneer dat noodig bleek.
De praktijk heeft het inzicht van de veld
politie toen in het gelijk gesteld en bewezen dat
de ketoprah in wezen werd benut voor het voe
ren van een gezagondermijnende politieke
propaganda. In het bijzonder bestuur en politie
werden door de spelers in dien tijd steeds in
een belachelijk daglicht gesteld.
Deze ketoprah-partijen konden nog gecontro
leerd worden, zij het ten koste van opoffering
van ontzaglijk veel tijd.
Zij eischten een bepaalde voorbereiding en
het goed werkende inlichtingssysteem van de
politie zorgde ervoor, dat men volkomen op de
hoogte bleef waar en wanneer zulke voorstel
lingen zouden plaats hebben.
Volgens hetgeen de „Koerier" over de „Lod
roeg" weet mede te deelen, staat het daarmede
anders. De artisten zijn eigenlijk een soort min-
streels, die van dessa tot dessa trekken en te
gen een zeer geringe vergoeding van een
kwartje per uur hun grappen ten beste geven
en <ie bevolking „vermaken".
Er is geen voorbereiding voor nöoalg. De
kerels komen, zij geven een voorstelling en
gaan weer, zoodat het voor de politie ondoenlijk
Is hierop het oog te houden en ongewenschte
propaganda te voorkomen.
Waneer men nu let op hetgeen wij eeni-
gen tijd geleden konden melden over een ople
ving van de communistische propaganda in het
Verre Oosten, waarbij men ook Nedexlandsch-
Indië weer in het terrein van directe actie
betrekt en men constateert dan daarbij de snelle
verbreiding van de „lodroeg" over Java, dan
ligt daarin onmiskenbaar een gevaar, dat zeer
zeker de volle aandacht van de politieke recher
che reeds zal hebben, maar waartegen men
helaas vrijwel machteloos staat.
De gedrukte propaganda kan men gemakke
lijk achterhalen en haar verspreiding beperken,
deze mondelinge propaganda, in dezen vorm
in de dessa gebracht, waarlbij, wanneer de af
wezigheid van politie wordt geconstateerd de
gevaarlijkste dingen kunnen worden gelan
ceerd, terwijl men zich, wanneer men zich ge
controleerd weet, inbindt, is zeer moeilijk te
stuiten.
En evenals de ketoprah dit deed, wij hebben
er staaltjes van medegemaakt, richt deze lod
roeg zich op het krweeken van gevoelens van
minachting tegenover de gestelde machten.
Met een enkel woord, met een teekenend ge
baar worden Regenten, wedan-as, Europeesche
bestuursambtenaren, politiemenschen belache
lijk gemaakt en het zaad aldus gestrooid schiet
welig wortel.
Het vreet diep in en de inlandsche spelers
zijn improvisators bij uitnemendheid, die plaat
selijke verhoudingen aan hun doel weten
dienstbaar te maken, op een enkel voorval
kunnen voortborduren tot in bet oneindige.
Men zal goed doen met deze lodroeg-bewe-
ging ernstig rekening te houden. Het gevaar, dat
er in verscholen ligt is ^er groot en het zou
onverstandig zijn, indien men het en bagatelle
Fabricage van klapper-suiker.
Dank zij de goede samenwerking welke be
staat tusschen B. B. en Inlandsch bestuur in
de afdeeling Koeion Progo van het gewest
Djokjakarta, heeft men voor de bevolking van
deze afdeeling reeds veel kunnen bereiken.
Het Regentschap Adikarta, het meest Zuide
lijk gelegen, telt klapperboomen bij millioenen,
zoodat een stijging of daling in den prijs der
klappers in dat Regentschap bijzonder scherp
wordt gevoeld.
Toen dan ook de prijs der klappers zoodanig
terug liep, dat de bevolking per stam per
maand slechts vijf centen ontving, ging men
op middelen zinnen om die opbrengst te doen
stijgen en besloot tot de fabricage van klapper
suiker.
En met groot succes! schrijft „Mat".'
Inplaats van 5 cent per klapperboom per
maand maakt nu de bevolking door de berei
ding van klapper-suiker 25 cent per maand.
Wagon-ladingen worden dan ook naar Djokja
en Solo, waar men de klappersuiker aanwendt
voor het batik-bedrijf, en naar andere Residen
ties uitgevoerd.
Thans houden in één onder-district zich reeds
5000 menschen bezig met de bereiding van klap
per-suiker, een huis-industrie bij uitnemend
heid.
De klapper-suiker wordt bereid uit de bloem
van den cocospalm, zoodat men daardoor tevens
een natuurlijke restrictie kreeg, die bovendien
zeer gezond is, hetgeen blijkt uit het feit, dat
de klappers, vóór de klappersuiker-bereiding in
het groot werd toegepast, 60 cent per honderd
deden en dat nu de prijs is gestegen tot 1.20
ofwel met 100 procent.
De bereiding van klapper-olie langen tijd
stopgezet, is ook weer ter hand genomen, aan
gezien de bevolking voor een petroleum blik
klapper-olie thans 2.kan bedingen tegen
vroeger 1.50.
MILAAN, 26 December (V.D.) Benito Mus
solini heeft een artikel geschreven in de „Popoio
d'Italia", waarin hij de laatste executies in
Sovjet-Rusland „manifestaties van woest bar
barendom" noemt. Hij voegt eraan toe, dat de
schim,, van Kirof is bezoedeld door 107 terecht
stellingen. Dit getal kan nog stijgen.
VONNISSEN
De Haagsche rechtbank veroordeelde gisteren
J. S., thans ged., wegens diefstal van 5 rijwie
len tot 1 jaar gevangenisstraf (eisch 2 jaar).
De 18-jari-ge boomkweeker Th. R. uit Bos
koop, thans ged., tegen wien door het O. M.
ter zake van vier diefstallen gepleegd te Bent
huizen en te Boskoop 8 maanden gevangenis
straf was geëischt, waarvan 4 maanden voor
waardelijk met 3 jaar proeftijd, werd conform
den eisch veroordeeld.
De 21-jarige boomkweeker T. van H. uit Bos
koop, thans ged., werd terzake van diefstal van
eenige rijwielbelastingmerken veroordeeld tot
8 maanden gevangenisstraf, waarvan 4 maanden
voorwaardelijk met 3 jaar proeftijd.
De 19-jarige boomkweeker P. de B. uit Bos
koop, die bij het plegen van voormelde dief
stallen op den uitkijk had gestaan en gestolen
goederen ten geschenke heeft aangenomon, on
bovendien druiven heeft gestolen, werd tot de
zelfde straf veroordeeld.
BURGERLIJKE STAND
GEBOREN; Johanna, dochter van A. van
Halteren en C. Bekers Cornells J„ zoon van
W. H. van Eek en N. M. Blonk Maarten, zoon
van P. Grootendorst en J. S. van Tol Cor
nells, zoon van J. C. Hoogeveen en W. van der
Siteen.
GEHUWD: Jan Kramer, 27 jaren en Saakje
Langeveld 29 jaren.
OVERLEDEN: Margo Oosterwijk 50 j.
Matthijs de Jong 71 j- Maria van der Wal,
echtgenoot® van P- Rosbergen, 65 j.
Hephzibah Menuhin als pianiste.
Verleden jaar werden gramofoonplaten ge
maakt van een sonate (No. 42) van Mozart, ge
speeld door Yehudi Menuhin. Ze kreeg den
prijs voor de beste, in 1933 in Frankrijk ver
vaardigde plaat
Begeleidster van Yehudi was zijn 15-jange
zusje Hephzibah Menuhin geweest. Haar piano
begeleiding was zoo goed, dat algemeen er aan
getwijfeld werd of zij het werkelijk was ge
weest. Ten einde aan dien twijfel een einde te
maken, heeft mevrouw Menuhin, die het vaste
voornemen had gemaakt, geen harer kinderen
meer aan het concertpodium af te staan, toe
stemming gegeven tot een openbaar optreden
van Hephzibah. Er werden drie concerten vast
gesteld. Het eerste heeft bereids te Londen
plaats gevonden. Hephzibah begeleidde Yehudi
en de critici oordeelden, dat haar talent voor
Naast het gevaar van moreele verwildering
waarop de „Koerier" wees, is daar het politieke
gevaar waarop rnen bedacht moet zijn!
Voor een film naar Amerika.
De bekende Weensche actrice Paula Wessely
(wier tweede film „So endete eine Liebe", waar
in zij samenspeelt met Willy Forst, spoedig door
Lumina in Holland zal worden uitgebracht)
is voor één film in Amerika geëngageerd.
Paula Wessely heeft in een interview ver
klaard, dat zij dit contract onderteekend heeft,
daar zij gaarne wilde zien, hoe in Amerika een
film gemaakt wordt.
Volgens een bericht uit Wellington (Nieuw
Zeeland) is de Amerikaanschc ontdekkings
reiziger Lincoln Ellsworth met den vlieger
Bernt Balchen het vasteland van de Zuidpool
overgevlogen. Zij startten van Deception Island,
1000 K.M. ten Zuiden van Kaap Horn, en vlo-
gen naar de Baltische bocht in de Ross-zee. Het
de piano Yehudi's viooltalent evenaarde. De I toestel legde in 20 uur 4300 K.M. af en passeerde
a.x 3enn \z T\/r ofcfnnH Hp 7".niHnnnl_
twee andere concerten werden voor Parijs en
New York vastgesteld.
BERLIJN, 27 December (V.D.). De rechtbank
te Hamm heeft drie communisten wegens hoog
verraad tot levenslangen dwangarbeid veroor
deeld, terwijl een aantal andere communisten
veroordeeld werden tot gevangenisstraffen van
twee tot vijftien jaar.
KLAP VAN EEN PAARD.
De landbouwer Hakkesteegt uit Polsbroek
keerde Donderdagmorgen omstreeks 11 uur met
paard en wagen van de Markt uit Gouda huis
waarts. Ter hoogte van den watermolen in Be
neden-Haastrecht schrok het paard en begon
te slaan, waarbij het lemoen en spatbord van
den wagen werden stukgeslagen en het dier H.
nog zoodanig aan het been trof, dat dit lichaams
deel brak. De ziekenauto van het van Iterson-
ziekenhuis was spoedig ter plaatse, waarmede
het slachtoffer ter verpleging naar Gouda werd
vervoerd.
ONTSPANNING VOOR WERKLOOZEN
Na langdurige overwegingen heeft het ge
meentebestuur thans zijn plannen ten opzichte
van een z.g. werkloozenlokaal ten uitvoer ge
bracht. Een flinke ruimte in de oude openb.
school is ter beschikking gesteld en voor het
doel ingericht. Een hoeveelheid boeken, gezel
schapsspelen en een sjoelbak zijn voorhanden.
WEER WERK GEKREGEN
Aan de Stoomolieslagerij zijn thans weder
7 arbeiders, die wegens bedrijfsslapte waren
ontslagen te werk gesteld.
BURGERLIJKE STAND
ONDERTROUWD: M. v. Mullem 20 jaar er»
K Kreuk 17 jaar - J. C. Boudewijn 22 jaar
en C. Stam 20 jaar A- Waiet 32 jaar en M.
Stam 22 jaar - A. Stofberg 27 jaar en M. A. den
Hollander 25 jaar.
GEVONDEN VOORWERPEN
Houten tabakspijp en glacé handschoen bij
C. Goedhart, Kerkweg 210.
SPREEKUUR
Wethouder J. G. Herfst zal spreekuur hou
den op Woensdag 2 Januari a,s. ten raadhuize
des v.m. tusschen 10 en 12 uur.
NIEUW JAAÏtS-BEDELWENS'CHEN.
Herinnerd wordt aan art. 163 der algemeens
politieverordening krachtens welke bepaling 't
nieuwjaarsbedelwenschen is verboden.
BURGERLIJKE STAND.
GEBOREN: Cornells, zoon van K. van Veen
en N Hoogervorst Adriana, dochter van J.
Huizer cn G. van Eijk - Wobbe, zoon van J.
op 500 K.M. afstand de Zuidpool.
LISSABON, 26 December. (H. N.) In den
nacht van Dinsdag op Woensdag heeft boven
Lissabon een zwaar onweer gewoed, dat van
hevige slagregens vergezeld ging. In de lager
geleden gedeelten van de stad ontstonden d-aar-
00 aan6cricMe Schade iS) ^VERLi^'Tl^mp-Wcstdorp 58 jaa*
