I
fSi
m
m
HÉRil
mé
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
STADSNIEUWS.
58sfo .TA AT?GANO.
MAANDAG 27 MEI 1935
No. 17263
BUREAU: KOEMARKT 4, SCHIEDAM'
TELEFOON INTERCOMM. No. 68085
SCHEEPVAART.
KETHEL.
ROTTERDAM.
DR. A. J. DOMELA
NIEUWENHUIS t
ROTTERDAMSCHE TENNIS
KAMPIOENSCHAPPEN.
BEROOVING IN EEN AUTO-
HET ONDERWIJS IN NIEUWE
BANEN.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
DRIE BLADEN.
WTJ-
NOTEERING MOUTWIJN EN
SPIRITUS.
DE ABONNEMENTSPRIJS van de NIEUWE
SCHIEDAMSCHE COURANT bedraagt, franco
bij vooruitbetaling:
Per drie maanden ƒ3,25; per maand ƒ1,10;
per week 25 cents.
Bij bezorging franco per post bedraagt de
abonnementsprijs per drie maanden ƒ3,75, bij
vooruitbetaling.
LOSSE EXEMPLAREN zijn steeds aan ons
bureau Koemarkt 4 verkrijgbaar a 5 cents
per stuk.
«"ostchèque- en Girodienst No. 81440.
Uitgave van de N.V. de Courant De Maasbode
te Rotterdam.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt:
Voor 16 regels 1.55, elke regel meer 25 ets.
By contract aanzieniyke reductie.
Geen prysverbooging voor den Zaterdagavond.
Reclames tusschen den tekst dubbel adv.tarief.
Liefdadigbeidsadv. half tarief. Voor Liefdadig-
heidsadv. worden geen contracten afgesloten.
Kabouter-advertenties: 5 regels 0.50: 10
regels 1.15 regels 1.50, by vooruit
betaling. Porto voor opzending van brieven
gelieve men by te voegen.
Gratis-Ongevallenverzekering f 500bij overlijden door een ongeval500.bij verlies van beide handen, voeten en oogen 250.bij verlies van één hand, één voet of één oog 150.bij verlies van een duim 75.bij verlies
van een wijsvingerf 50bij verlies van twee voorste ledematen van een hand f 25.bij verlies van eiken anderen vinger. De Verzekering op de voorwaarden als eenmaal per maand in dit blad wordt afgedrukt.
JUBILEUM B. J. KLEIPOOL.
Gepasseerde Zaterdag heeft de heer R. J.
Kleipool, Directeur van de N.V. Branderij-Dis
tilleerderij A. DaAmeyer, den dag herdacht,
waarop hij vóór 25 jaren aan de Vennootschap
werd verbonden.
Nadat de jubilaris met mevrouw 's morgens
door den heer D. A. C. Maltha per auto van
zijn woning werd gehaald, is hij hierna in de
versierde Distilleerderij, waar het voltallig
personeel aanwezig was, gehuldigd. Hier voer
den het woord de heeren Dr. C. M. Kleipool,
F. P. J. Kleipool, A. Langewisch, J. C. Vos, H.
A. M. Jonker Éoelants, K. A. van Riesen,
P. Mak, C Vrie, H- J- Kruso> Th. Vitscher en
H. J. Storm, die den Heer Kleipool hulde
brachten, voor het vele hetwelk deze gedu
rende de 25 jaren voor de Vennootschap had
tot stand gebrcaht.
Namens het gezamenlijk personeel werd door
den procuratiehouder der Vennootschap, den
heer A. Langewisch, onder toepasseijlke woor
den aangeboden een bronzen beeld „Excelsior"
en êen Album met foto's betrekking hebben
de op het bedrijf en voorzien van de handtee-
keningen van de leden van het personeel, ver
tegenwoordigers en agenten.
Ten huize van den jubilaris is des middags
een druk bezochte receptie gehouden, waar
vele handelsvrienden door hun tegenwoordig
heid blijken van belangstelling gaven. O.a. wer
den opgemerkt de HoogEerw. Heer Deken A.
J. Schraag, Ir. C. Houtman en mevr. oud-bur
gemeester H. Stulemeijer en mevr. J. Din-
kelaar, wethouder van Sociale Zaken. De bij
zondere Raad van de St. Vincentius-Vereeni-
ging was vertegenwoordigd door de heeren L.
Kramers en C. Kramers; P. v. d. Vlies, Direc
teur Maatschappelijk Hulpbetoon, J- van der
Graaf, secretaris Maatsehappedijk Hulpbetoon;
verschillende Regenten van het St. Jacobs
Gasthuis, F. Bovenberg, A. Fontijne, Mr. Stee
man Hesse, mevr. KoetenOoms; alle Regen
ten van het R. K. Parochiaal Armbestuur,
waarvan de jubilaris voorzitter is. De Veree-
niging „De Vereenigde Distillateuis waarvan
de secretaris, de heer van Moorsel het woord
voerde; Mr. Jac. Wittkampf, secretaris Kamer
van Koophandel: vele collega's-Distillateurs,
afgevaardigden van tal van andere Vereeni-
oingen en vele particulieren.
Een schat van bloemstukken was aanwezig,
waardoor deze dag voor den heer Kleipool
Tot een onvergetelijke werd gemaakt.
Bij of krachtens wetten of verordeningen
voorgeschreven en andere officiëele
af" en aankondigingen van het
Gemeentebestuur,
WERKROOSTER VAN DE VROUWELIJKE
JEUGDBEWEGING VOOR KATHOLIEKE
ACTIE: „DE GRAAL"
MAANDAG 8—9 uur knippen voor lingerie;
89.30 uur turnen; 7.30 uur operette; 8.459.45
uur zangkoortje; 89.45 uur reidansen; chari
tatief naaien.
DINSDAG. 89.45 uur. Missie-actie; charita
tief naaien; 8,309.30 uur cursus binnen- en
buitenspelen; 8.459.45 uur, repetitie Volks
dansen; 9.30 uur Dadenclub: De Bondgenoot.
WOENSDAG 34 uur. Huisvlijt; 7—8.30 uur
naaien; 7—8 uur turnen; 7.30—8 uur Dadenclub
De Heraut; 8—9.30 uur. Cursus Handenarbeid.
8 8.30 uur Dadenclub; De Trouwe Wachters;
8.309,30 uur repetitie. Spel voor den a.s.
Katholiekendag; 8—9.30 uur Leidstersavond;
9.30 uur Leidstersvergadering.
VRIJDAG 8.15—8.45 uur. Cursus voor oude
re leden; 8.15 uur Volkszang; 9.15 uur Zang-
repetitie voor het spel; 8—9.45 uur naaien Fran-
keiand reidansen; 810 uur Algemeene ont
wikkeling; 78.30 uur naaien.
ZATERDAG, 's Morgens 7.30 uur H. Mis in
de kapel; 34 uur. Boekbinden; 7.308.30 uur.
Cursus Organisatie en spreekkoren; 610 uur
tennissen. Contributie betalen van 5—6.30 en
7—9 uur. Om 9 uur vergadering voor alle
sportleden in verband met den komenden de
monstratie-middag.
DOODELIJK ONGEVAL.
Op de Noordvest nabij de Spoelingbrug is
zaterdagmiddag een ernstig ongeluk gebeurd,
uBi aan r]n
eewoonH v, u,. ngen jongen J. Kersemeijer,
Teven heeft 08 KreuPelstraat U' het
De brug was iuis+
wagen, gestuurd door J°Poogeweesten een
langzaai&de brug op. pL van hler reed
mJl ach tier hot k sellT1& schoot het
ventje ff afhto het brugwaehtershuisie en
hij kw^n onder den wagen terecht.
gingen het knaapje over borst en schouders
en het' bleef bewusteloos, en ernstig verwond
liggen. De moeder van het ventje, die geroe
pen wlrd, heeft haar kind naar huis gedragen,
waar spoedig dr. Groenewegen verscheen, die
he; knaapje onderzocht en onmiddellijk over-
br ging naar het Gemeenteziekenhuis gelast
te, ^er brancard is het kind daarheen ver
voerd, waar het spoedig na aankomst aan de
bejtomen verwondingen overleed.
AANRIJDINGEN
Gistermiddag zijn de 15-jarige H. de V. en
dè 7-jarige N. de V., zusjes die op een rijwiel
eden op de Adm. de Ruyterstraat, aangereden
door een onbekend gebleven wielrijder, die
na het ongeval doorreed. De meisjes kwamen
te vallen. De jongste bekam bloedende wonden
aan het linkerdijbeen en is in de dr. Noletstich.
ting verbonden; het oudere zusje kwam er be
ter af üep enkele schaafwonden op.
Gistermiddag is de 35-jarige mej. H. P.,
wonende aan den Rotterdamschedijk, in de
Oranjestraat aangereden door een haar ach
terop komende autobus van de R. E. T., door
at de bestuurder van de bus de bocht te
scherp nam. Zij kwam te vallen. Zij verwon
de haar rechterknie en voorts werd er schade
san haar kleeding aangebracht. De chauffeur
*egde toe, de schade te zullen vergoeden,. Het
rijwiel bleef onbeschadigd,
- I i .1 ^1 I
DRANKWET
Burgemeester en Wethouders van Schiedam
brengen ter openbare kennis, dat bij hen is in
gekomen een verzoek van het Bestuur van de
Schiedamsche Tooneel Vereeniging „Vrien
denkring", alhier, om een Verlof B voor den
verkoop uitsluitend van alcoholvrijen drank
voor gebruik ter plaatse van verkoop in de
beneden-localiteit van het perceel, gelegen
aan de Steenstraat 20, alhier; en
herinneren, dat binnen 2 weken na deze be
kendmaking tegen het verleenen van het verlof
bij hun College schriftelijke bezwaren kunnen
worden ingebracht.
SCHIEDAM, 27 Mei 1935.
HINDERWET
Ter algemeene kennis wordt gebracht, dat bij
Burgemeester en Wethouders van Vlaardingen
is ingekomen een verzoek van Havenbedrijf
Vlaardingen-Oost N.V., aldaar, om vergunning
tot uitbreiding van de constructiewerkplaats
op het perceel Schiedamschedijk nr., kadaster
gemeente Vlaardingen, sectie C. no. 211, door
bijbouw en door bijplaatsing van 6e electrto-
motoren van resp. 30, 10, 7%, 4, 2 en 0.3 P.K.;
dat genoemd verzoek met de bijlagen op de
Secretarie der gemeente Vlaardingen is ter
visie gelegd en op Vrijdag 7 Juni 1935, des
nam. 3.30 uur, ten Raadhuize voornoemd, ge-
genheid zal worden gegeven om bezwaren te
gen het toestaan van dit verzoek in te brengen
en die mondeling schritfelijk toe te lichten,
Gedurende drie dagen vóór het tijdstip hier
boven genoemd kan op de Secretarie dier ge
meente van de schrifturen, die terzake moch
ten zijn ingekomen, kermis worden genomen,
Volgens de bestaande jurisprudentie zijn niet
tot beroep op eene beslissing ingevolge de
Hinderwet gerechtigd zij, die niet overeenkom
stig art. 7 dier Wet voor het Gemeentebe
stuur of een of meer zijner leden zijn versche
nen, teneinde hun bezwaren mondeling toe
te lichten.
SCHIEDAM, 27 Mei 1935.
SCHIEDAMSCHE ZWEMCLUB
Prijsuitreiking.
In een feestelijke bijeenkomst in Musis
Sacrum, zijn de prijzen uitgereikt aan die le
den van de Schiedamsche Zwemclub die op de
onderlinge zwemwedstrijden, eqn prijs veroverd
hadden.
De voorzitter J. B. Wijehers, heeft den avond
geopend en een beschouwing gehouden over
de onderlinge wedstrijden, die een groot suc
ces zijn geworden, omdat gebleken is, dat de
technische capaciteiten van de leden sterk
vooruitgegaan zijn. Uit alles blijkt, zei spr.,
welke groote voordeelen een overdekt bad in
onze stad voor de' S. Z. C. biedt.
Spr. wees er op, dat het schoonspringen nog
meer beoefend moet worden.
Daarna ging de heer Wijehers over tot het
uitreiken van de prijzen. Voor ieder had hij een
vriendelijk en aanmoedigend woord en speciaal
huldigde hij de kampioenen 1935, mej. N. Del-
wel en den heer M. J. v. d. Meer.
BURGERLIJKE STAND
GEBOREN: Theodora J. m., d. van C. P. A.
Hersbach en P. J. W. de Boer, Villastraat 100,
Charlotta M., d. van P. u. van 't Hoff en
J. Koorenneef, van Leeuwenhoeckstraat 17.
Truusje C„ d. van C. H. Hormann en P. Ver
hoeven, Laurens Costerstraat 29.
OVERLEDEN: A. C. Heuse 91 j. Burg. Knap-
pertlaan 59.
SCHIEDAM, 24 Mei. Aangekomen Grieksch
s.s. Tossifoglu, ledig van Rotterdam om te
dokken in de Wiltomhaven.
SCHIEDAM, 24 Mei. Vertrokken Ned. s.s.
Flensburg, ledig naar Narvik.
GEVAARLIJK SPEELGOED.
Zaterdag heeft het 3-jarige meisje A. van der
ad, in de Nieuwstraat, al spelende een
di^alt''e in haar oortje geduwd. Dr. Sauer,
mocht61 kind rUim een half UUr behan'de!de>
niet in slagen het kraaltje te ver
huis te men het kind naar het Zieken-
Hier heeftlam .hee* ™erd.
°n het kunnen verwijderen.
IN DE SLOOT GEREDEN.
De groentenwagen van A. de M. werd Za
terdag door een vrachtauto in de sloot geduwd
De groenten gingen verloren. De chauffeur be'
loofde de schade te vergoeden.
BLOEMPJESDAG.
Op Hemelvaartsdag zal een bloempjesdag
worden gehouden ten bate van de stichtingen
Haarlem en Heemstede (stichting voor lijders
aan vallende ziekten).
GEVONDEN VOORWERPEN.
Bij de gemeentepolitie zijn inlichtingen te
bekomen betreffende de volgende gevonden
voorwerpen; een vijftal schapen (2 oude en 3
lammeren), een ketting en een veilingkist.
RADIO EN MUZIEK GESYMBOLISEERD. Alb. Termate vervaardigt in opdracht van de stad
Eindhoven een beeld, dat aan Philips zal worden aangeboden als bewijs van erkentelijkheid
voor de door Philips aan de stad bewezen diensten.
Een kenner en verzamelaar, die de
kunstcollecties van Rotterdam
belangrijk verrijkte.
Gisteren is te Rotterdam in het St. Antho-
niusgesticht overleden dr. A. J. Domela Nieu^
wenhuis. De hoogbejaarde kunsthistoricus
was reeds geruimen tijd lijdende en in den
nacht van Zaterdag op bondag is hij zacht en
kalm ontslapen.
Het was een markante verschijning, die
op een goeden dag in de straten van Rot
terdam de aandacht trok: een groote, rechte
gestalte met den schilderachtigen kop van
iemand, die kunstenaar en geleerde kon zijn,
maar in beiderlei opzicht iets van een heer-
scher hadEn daar bleef het niet bij,
want deze opvallende figuur in zijn oud-mo-
dische regenjas Verlaine draagt er zoo
een op de carricaturen en zij werden in Pa
rijs „macfarlane" genoemd was in staat
om bijgeloovige menschen lichtelijk vrees aan
te jagen. Hij leek immers sprekend op een
bekend voormalig leider uit de radicale ar
beidersbeweging en die wasal jaren
dood.
Thans zullen we hem niet meer tegenko
men in de straten, waar zijn verschijning den
laatsten tijd trouwens steeds zeldzamer ge
worden was. Maar de herinnering aan deze
merkwaardige persoonlijkheid zal in Rotter
dam blijven voortleven, waar hij zijn naam
onafscheidelijk aan de gemeentelijke kunst
verzameling verbond.
Vijf en tachtig jaar is dr. A. J. Domela
Nieuwenhuis geworden. Hij is te Amsterdam
geboren uit een geslacht van geleerden. Zijn
vader was Luthersch theoloog en kerkhisto
ricus, zijn broeder Ferdinand werd de beken
de figuur in de sociaal-revolutionnairen strijd
van het opkomend socialisme.
De thans overledene als de jongste van het
gezin, was 19 jaar oud toen hij zijn vader
verloor. Hij verliet ons land en ging in
Duitschland scheikunde studeeren om zich
een bestaan te verschaffen. Maar toen al in
teresseerde hij zich levendig voor kunstge-
scHiedenis en zocht hij de vriendschap van
tal van artiesten. Hij leerde den kunsthande
laar Hugo Helbing kennen en werkte met
hem samen. Aldus ontstonden ook de plannen
voor de eigen collecties.
Eenigen tijd was dr. Domela Nieuwenhuis
werkzaam in de chemische industrie, maar
hij ging zich spoedig weer aan de wetenschap
wijden. Hij promoveerde te Halle in 1889 en
vestigde zich daarna te Mtinchen, waar hij de
relaties met Helbing nauwer aanhaalde. Daar
is toen zeer geleidelijk en in alle stilte de
kunstverzameling ontstaan, waaraan dr. Do
mela Nieuwenhuis zijn leven wijdde.
De oorlog bracht veel moeilijkheden, de
revolutie daarna niet minder. Reeds had dr.
Domela Nieuwenhifis het besluit genomen
zijn verzameling als een geheel aan een mu
seum te schenken en hoewel reeds onderhan
delingen begonnen waren met een Duitsche
stad, wist een jongere vriend van den eige
naar, dr. H. VVeve, thans hoogleeraar te
Utrecht te verkrijgen, dat de schatten naar
Holland zouden worden overgebracht. De
directeur van het Museum Boymans, de heer
D. Hannema kreeg een wenk, reisde ijlings
naar Mtinchen, de collectie kwam naar Rot
terdam, waar dr. Domela Nieuwenhuis zich
vestigde.
Daar heeft hij met onverzwakten ijver
persoonlijk zijn eigendom geordend en geca
talogiseerd. Onze lezers zullen zich de stu-
dieuse bijdragen nog herinneren, die hij in
ons blad over zijn uitgebreide verzameling
grafiek schreef, waar de meesters van den
eersten rang als Rembrandt en Dürer op de
meest superieure wijze in vertegenwoordigd
waren. Met zijn uiterst-fijn en puntig hand
schrift, dat nauwelijks groot genoeg was om
met het bloote oog gelezen te worden en dat
daarbij geen enkele onregelmatigheid ver
toonde, heeft hij de bijzonderheden over zijn
verzameling opgeteekend. Zij bestond o.m.
uit circa 3000 houtsneden en etsen van de
vroegste tijden af, een zevental miniaturen,
0 teekeningen van oude en latere meesters,
w.iait z.g. niello's, 22 stuks email de Limoges
®n, zeatal beeldhouwwerken uit de Ita-
liaansche Renaissance.
^l8C^tig8 ov';ydracht van een en ander
op 31 Mei 1924 plaats gehad. Bij die
gelegenheid werd dr. Domela Nieuwenhuis
tot. Commandeur in de Orde van Oranje
Nassau benoemd ea werd hem een door Jan
Toorop geteekend portret aangeboden als een
huldeblijk van de Rotterdamsche burgerij.
Teruggetrokken heeft dr. Domela Nieuwen
huis in Rotterdam geleefd, maar zijn tachtig
ste verjaardag werd onder de belangstelling
van velen hartelijk gevierd. Kort daarna
heeft hij zijn echtgenoote verloren, een zeer
intelligente en kunstzinnige vrouw, die een
groot aandeel had in het levenswerk van haar
man. De laatste maanden was dr. Domela
Nieuwenhuis zelf sukkelend. Zijn ijzersterk
gestel was geteekend door den last der jaren.
Hij zou zijn kunstcollecties niet meer gehuis
vest zien in het nieuwe museum, dat de
stad in deze jaren heeft gebouwd.
Dr. Domela Nieuwenhuis was een geloovig
man en deze zoon van een protestantsch
theoloog stond de Katholieke Kerk zeer na.
hn Duitschland onderhield hij met tal van
preiaten en kloosterlingen de beste betrek-
hingen. Hij was met de Jezuïeten in München
en met de Benedictijnen in Beuron goed be
kend. Men herinnert zich zijn uitvoerige arti
kelen in ons blad bij den dood van Dom
Desiderius Lenz. Toen hij te Rotterdam kwam
nam hij met zijn echtgenoote zijn intrek in
het St. Anthoniusgesticht en hij volgde er
ook de godsdienstoefeningen.
Woensdag a.s. zal dr. Domela Nieuwenhuis
te Muiderberg worden begraven.
SPOIiTVEREEN IGING R. D- M.
Het 20-jarig bestaan.
Onder de vereenigingen, die zich komen aan
melden voor de herdenking van een of ander
jubileum, behoort ook de Rotterdamsche sport-
vereeniging R. D. M., de club van het Droog
dok. Zaterdag was het 20 jaar geleden, dat deze
vereeniging werd opgericht en teneinde vrien
den en belangstellenden in de gelegenheid te
stellen haar daarmede te komen gelukwenschen
recipieerde het bestuur in gebouw Courzand op
Tuindorp Heyplaat. Als bijzonderheid kan wor
den medegeeeld, at de voorzitter van de op
richting af lid is en sedert 1925 voorzitter.
Zij die kwamen getuigen van hun gevoelens
van waardeering, schiepen, mede oor de fraaie
bloemstukken waarvan zij hun woorden veelal
vergezeld lieten gaan, een gezellige sfeer. In
den loop van den middag kwamen er afge
vaardigden van Heyplaats Mannenkoor, de Har-
monievereeniging Dockyard, e voorzitter van
C.V.V., Brandweer, afd. Heyplaat, de kegel
clubs ADO en The Far West, de buurtvereeni-
ging Heyplaat en de consul van den K.N.V.B.,
de heer J. Kleine. Van een deputatie uit de
supportersvereeniging ontving het bestuur een
plaquette en zoo bleek dezen middag toch dui
delijk, welke groote plaats deze sportvereeni-
ging in het Droogdokdorp inneemt. Van de tele
grammen noemen wij nog een van den K. N.
V. B„ van Feijenoord en The Rising Hope.
's Avonds vereenigden zich in dezelfde zaal
ongeveer 350 leden en belangstellenden, die
daar dapper hebben meegeholpen om dezen
mijlpaal in het bestaan van de vereeniging te
maken tot een, waarop men met tevredenheid
kan terugzien en die het bestuur ongetwijfeld
tot ruggesteun zal dienen op het tot dusver be
wandelde pad.
Sterke bezetting.
In de week na Pinksteren worden op de
banen van de L. T. C. Kralingen aan den
Kralingschen Weg de Rotterdamsche kam
pioenschappen gehouden, welke wedstrijden
open zijn voor alle spelers in den lande.
Naar wij vernamen, zal de bezetting van
het tornooi ook dit jaar weer sterk zijn. Mej.
Rollin Couquerque en Timmer, de kampioenen
van verleden jaar (oolj de nationale kam
pioenen, zooals men weet) hebben te kennen
gegeven, dat zij hun titels zullen verdedigen.
Ook de kampioenen in het damesdubbelspel,
mej. Rollin Couquerque en mevr. Boutmy, zul
len weer samen spelen. De wisselbekers welke
zij verleden jaar voor goed in bezit kregen,
zijn door andere vervangen.
De kampioenen in het heerendubbelspe'l wa
ren Timmer en Heynen, in het gemengd dub
belspel mej. Rollin Couquerque en Knotten
belt. Of deze spelers in deze opstelling zul
len uitkomen, staat nog niet vast.
De inschrijving sluit den Dinsdag na Pink
steren.
Een buitenman, die Zaterdagnacht met twee
vrouwen een auto-ritje had gemaakt, is op het
politie-bureau aan de Groote Paauwensteeg
aangifte komen doen van een berooving van
30 gulden. Zijn leege portemonnaie werd in de
auto teruggevonden.
In verband hiermede zijn aangehouden en in
bewatrimg gesteld die 27-jarige M. de G. geb.
G. en de 26.jarige J. A, G. K.
Les geven in de lste en 2de klas in
rekenen is verloren tijd.
Prof. dr. Waterink over physiologic in
verband met school en beroep.
In de te Winschoten gehouden inspectiever
gadering heeft prof. dr. J. Waterink, hoog
leeraar aan de Vrije Universiteit te Amster
dam een rede gehouden over: „De huidige
stand van de physiologie in verband met
schooi en beroep".
Spr. wees er op, dat de nieuwste onderzoe
kingen hebben aangetoond, dat we bij het wil
len niet van willen-zonder-meer kunnen spre
ken.
Men heeft uitgemaakt, dat er 'n verband be.
staat tusschen de voorstelling van wat we wil
len en hoe we 't willen. De inspanning neemt
toe met den wil om te kennen. Daarom
poneerde spr. de stelling: Geen splitsing van
de moeilijkheden meer. Laat de kinderen pro-
beeren. St?eds moeten we trachten hen aan
het maximum van hun kunnen te houden. Dat
beteekent dat we in de school anders moeten
gaan handelen, dan we tot nu toe gedaan
hebben. We moeten trachten het wilsleven
zoo te beïnvloeden, dat de kinderen komen tot
de uiterste grens van hun kunnen. Men moet
vaker dan eens per jaar verhoogen en dus
meer schifting maken.
Vroeger meende men, dat een kind een
mensch in zakformaat was, tegenwoordig is
men zoover, dat men voelt dat het kind groeit
naar de volwassenheid toe. Op 20 tot 24 jaar
zijn alle functies uitgegroeid. Uit elke vorige
phase groeit dan weer de volgende. Er komt
dan een nieuwe structuur uit en dat gaat
steeds verder.
Rekenen is een aparte functie; Het is fune-
tioneeren met getallen. Wat is een getal Een
getal is een abstractie en zegt ons niets:
Slechts als er een zetmatigheid in wordt uit
gedrukt dan beleven we een logica. Vast staat
dat het kind de getalfunctie eerst krijgt tus
schen 7% en 8 jaar. Elk uur dat er aan reke
nen besteed wordt in de eerste en tweede
klasse is verloren en zeer schadelijk voor de
psychische gesteldheid van de kinderen. Be
gint men met het rekenonderwijs in de derde
klas E, dan is men aan het eind even ver dan
wanneer men direct in de eerste klasse be
gint, zonder het zenuwsloopend werk voor on
derwijzer en leerlingen.
Spr. critiseerde vervolgens het leeren van
wiskunde in de beide laagste klassen van de
H.B.S. en het Gymnasium. De beleving van
het abstracte komt bij den mensch eerst met
14 jaar.
Alle boekjes met denksommen moesten ver
brand worden. Die sommen zijn bet product
van den mensch achter de schrijftafel. Het
behelst alleen de toepassing van bepaalde
trucs, die men leert. Maar het kinderlijk den
ken wordt er niet door geoefend.
Bij de gedachtenwisseling zeide de hoofd
inspecteur van het onderwijs, de heer Wel
ling, dat ook zijn meening was, dat het reke
nen voor de kinderen der eerste en tweede
klasse een marteling is, zoowel voor de onder
wijzers als de kinderen. Spr. zeide toe te
trachten eens een proef te nemen met een
groep scholen, waar het vak rekenen eerst
zal beginnen in het derde leerjaar.
De heer Welling was tevens van oordeel
dat het onderwijs voor de kinderen der eerste
klasse thans veel te lang is en z.i. niet meer
mocht bedragen dan een halve dag. Spr. wil
de ook daarmee een proef nemen.
Bij de beantwoording der debaters deed
prof. Waterink tenslotte nog de mededeeling,
dat hij reeds eenige jaren een plan had ont
worpen waardoor het onderwijs verbeterd zal
worden, de kweekeling met acte uit de school
wordt gehouden en de salarissen niet noe
menswaardig worden veranderd. Spr. wilde
voor de eerste klasse een week van 16 uren,
en voor de tweede een van 18 uren. De vrije
Woensdagmiddag zou dan wegvallen. Spr.
meende dat men in dezen tijd ergens anders
aan moet denken dan aan vergrooting van
klassen en vermindering van salarissen.
Hij bepleitte tenslotte samenvoeging van
de vakken aardrijkskunde en geschiedenis,
omdat z.i. geen plaats belangrijk is als er
niets gebeurd is. Men kan ook de litteratuur
er bij nemen en komt zoo tot een groote al
gemeene ontwikkeling.
L)r. A. J. Domela Nieuwenhuis f (naar
een geteekend portret van Jan Toorop)
Verwacht wordt:
Matige tot zwakken Oostelijke tot Zuid-
Oostelijken wind, licht tot half bewolkt, droog
vrij warm weer, behoudens geringe kans op
onweer.
lederen Maandagavond repetitie Harmonie-
gezelschap St. Ambrosius. R. K. Volksbond
8 uur. Aanmelding nieuwe leden. Instrumenten
beschikbaar.
lederen Maandagavond van 9 tot half 1L
Repetitie van het gemengd koor van den K. K.
Gorzen in het Parochiehuis.
lederen Dinsdag bestuursvergadering R. K.
Metaaibewerkersbond „St. Eloy", gebouw R. K.
Volksbond.
lederen Dinsdag repetitie der R. K. Gem.
Tooneelvereeniging „Alberdingk Thym". R. K.
Volksbond, half 9.
lederen Woensdagavond om half 9 repetitie
„Schiedams Mannenkoor" (dirigent Paul v. d.
Putten). Groote zaal van den R. K. Volksbond.
lederen Woensdagavond te 8 uur repetitie
van het Symphome-orkest L. v. Beethoven
(dir. J. C. M. Feltzer) in Musis Sacrum.
lederen Woensdag om half 9 bestuursver
gadering van het afdeelingsbestuur van den
Ned. R. K. Volksbond.
lederen Woensdagmiddag van half 5 tot half
6 repetitie voor de jongens van het kinderkoor
van den K. K. Gorzen in het Parochiehuis.
lederen Woensdagavond van half 9 tot half u
repetitie Kon. Zangvereeniging Schiedams
Mannenkoor „Orpheus" onder leiding van Ed.
Flipse. Gebouw Eendracht.
lederen Donderdagavond van 8—10 uur repe
titie Polyhymnia. R. K. Volksbond.
lederen Vrijdagmiddag van 5 tot 6 uur
repetitie voor de meisjes van het kinderkoor
van den K. K. Gorzen in het Parochiehuis.
lederen Vrijdagvond van half 9 tot half 10
sociale ontwikkelingsiezing voor leden der
Schiedamsche locale Gezeilenvereeniging onder
leiding van den eerw. Praeses, in gebouw
Nieuwe Haven 121.
lederen tweeden Vrijdag der maand be
stuursvergadering van de sufd. Schiedam van
den Ngd. K. K. Bond van Overheidspersoneel
„St. Pauius". Tusschen 8 en 8.30 uur „klachten"
voor de leden.
lederen Zaterdagavond: Ned. R. K. Bond van
Houtbewerkers, Meubelmakers, Behangers en
aanverwante vakken „St. Antonius" van
56 uur zitting van het bestuur. Gelegen
heid tot aanmelding van leden.
Dinsdag 28 Mei.
Volkszangrepetitie Princevlag. Geb. Een
dracht 8 uur.
Vrijdag 31 Mei.
K. J. C. Fancy-Fair, opening 8 uur. Gr.
Zaal, R. K. Volksbond.
27 Mei: Groote Kerk, Bachconcert Besse-
laar, 8 uur; Doelen, Rott. Philh. Orkest (voor
uitvoering) 8 uur.
28 Mei: Doelen, Rott. Philh. Orkest („Te
Deum" van Diepenbrock en Beethoven's 9e
symphomie) 8 uur.
30 Mei: Diergaarde, Rott. Solistenensem
ble, 3 uur.
Bioscopen: Goedgekeurde programma's
tot en met Donderdag 30 Mei, in: Studio: Pa-
rijsche jeugd (voor volwassenen); Luxor:
Kruier no. 17 (boven 18 jaar); Lumière: De
liefdesdiplomaat (boven 18 jaar); Corso: De
witte; Capitol: Twee dagen in de nor (voor
volwassenen); City; Twee dagen in de nor
(boven 18 jaar); Olympia: De circusvoorstel
ling op Vrijdag den 13de (voor volwassenen);
Scala: De perfecte misdaad (voor volwasse
nen) Colosseum: Het meisje met den blau
wen hoed (voor volwassenen).
Tento onstelllngen: Studio '32, werken
van Leo Gestel (tot 8 Juli); De Distel, Madon
nabeeldjes (tot 31 Mei); Witte de Withstraat
32, Rotterdamsche Kunstenaarssociëteit (tot 28
Mei); Notarishuis Wijnhaven 35, werk van
George Tielens (tot en met 9 Juni).
Schiedam.
Pasisage-theater „De Vier Mullers", 8 uur.
SCHIEDAM, 27 Mei. Officieele noteering
van de commissie uit de Kamer van Koop
handel.
Moutwijn.
Moutwijn per E. D. ad 46 pet. ƒ10.
Spoeling.
Spoeling ƒ1,40 4 ƒ1,50.
