CARSON, DE LEIDER VAN
ULSTER.
PROGRAM-REDE VAN GOERING.
I
tl
DONDERDAG 31 OCTOBER 1935
IN WELK OPZICHT HIJ IN
GEBREKE BLEEF.
Loyaliteit had ook in anderen
gewaardeerd moeten voorden.
DE VLOOTBOUW IN
AMERIKA.
Swanson spoort aan tot
bespoediging.
ONTZETTENDE EXPLOSIE IN
JAPAN.
EAUTEY, DE „AFRIKAAN".
Een en tivintig arbeiders gedood,
zestig ernstig getoond.
DE JONGSTE WAARSCHUWING
YAN JAPAN AAN CHINA.
Japansche torpedojager ligt gereed,
om naar Tientsin te vertrekken.
BUITENGEWOON HATELIJKE
AANVAL" OP HITLER.
AMERIKA'S „VLIEGEND FORT'
VERONGELUKT.
In artikel van Churchill in het
„Strandmagazine".
SPIONNAGE IN DUITSCHLAND?
Een Britsche spoorwegbeambte
gearresteerd.
Kort na den start neergestort en
verbrand.
DE A.S. VLOOTCONFERENTIE.
DE VERKIEZINGS-CAMPAGNE
ENGELAND.
IN
BritschFransche besprekingen
te Londen.
VEROORDEELING WEGENS
BELEEDIGING VAN HITLER.
Labour verwacht gunstig
resultaat.
LONDEN, 29 October (R.O.). De labour-
oppositie is optimistisch gestemd omtrent den
uitslag der verkiezingen. Een der vooraan
staande organisatoren der labour-opposltie
verklaarde in een gesprek met een vertegen
woordiger van Reuter: „Wg hopen honderd
vijftig zetels en misschien nog wel meer te
winnen, wanneer de verkiezingsactie op doel
treffende wgze wordt gevoerd. Snowden", zoo
voegde hy er aan toe, „Is van meening, dat de
labour party tweehonderd zetels zal winnen,
welke meening door Lloyd George wordt ge
deeld.
HOE
DE VOLKENBOND
GROEIDE.
POOLSCH REGEERINGSBLOK
ONTBONDEN.
MODERNE ZIELZORG.
CHRISTUS WAS GROOT, MAAR
Es ist ein altes Liedchen
Doch hleiht es immer neu..
NIEUWE POLITIEKE MOORDEN
IN RUSLAND.
EEN PLUIMPJE VOOR DRIE
DICTATORS.
BI
1'
(Van onzen correspondent.)
Lord Carson, die te Cleve Minster, in Tim-
net, Engeland, gestorven is, werd te e
met nationale eer begraven worden n e
Anna-kathedraal.
Carson evenwel was geen Uls 3
was een Zuid-Ier van geboorte. Hg werd
opgevoed te Dublin en het was te Dublin,
dat hij gedurende de eerste jaren zijn prak-
TSt. dat hg de afgod van Ulster
geworden is - en dat het den schgn had
alsof Ulster ook zijn afgod was moet niet
afgeleid worden dat hg vereenzelvigd mag
worden met het bekrompen provincialisme
van lord Craigavon. Hg was unionist, voor
vechter van de eenheid van het Vereenigd
Koninkrijk. Hij heeft zijn politiek leven niet
gewjjd aan Ulster, maar aan het koninkrijk.
Zijn onvergelijkelijke loopbaan aan de bali
lag achter hem, toen hij in 1910, op 57-jari-
gen leeftijd, en slecht van gezondheid, de
leiding der Ulster-party aanvaardde. Geen
politieke eerzucht kon hem hiertoe drijven.
In de Britsche conservatieve partij nam hij
een eereplaats in, en velen wenschten hem
als partijleider. Het liberalisme, toen nog
sterk, zou enkele jaren later nog vóór het
Uitbreken van dén grooten oorlog terrein
beginnen te verliezen. Het was waarschijn
lijk, dat by de eerstvolgende algemeene ver
kiezingen de conservatieven weder aan de
macht zouden komen. Carson zou eerste
minister kunnen worden. Zgn politieke loop
baan scheen even schitterend te zullen wor
den als zgn juridische loopbaan geweest was.
Maar het was de vraag, of hy een leidende
positie in het politieke leven zou willen aan
vaarden. Hg gaf de voorkeur aan de balie
boven de politiek. Hy bezat niet die roerige
energie die vereischt wordt voor den politie-
ken leider. Hg sprak gaarne een jury, maar
ongaarne een politieke meeting toe.
Hy was unionist, voorvechter van de een
heid van het Vereenigd Koninkryk, en voor
vechter ook van de eenheid van Ierland. Hij
werd, toen hg het leiderschap aanvaardde,
niet geïnspireerd door eenige bijzondere
voorliefde voor Ulster. Niet alleen was hij
geen Ulsterman van geboorte, maar ge
lijk lord Cushendun, eveneens een Ier, van
hem schreef - hg was ook met vertrouwd
met de psychologie der Noord-Ieren. Deze
man, met zgn grootsch karakter, had niets
van de sectarische onverdraagzaamheid, de
provincialistische benepenheid der Ulsteria-
nen. Zoo hij, hun strijd leidend, zelf geleid
werd door het fanatisme zijner volgelingen,
hun karaktertrekken bleven hem vreemd. De
Ulsterman is anti-Zuld-Iersch van tempera
ment; hy is ook anti-katholiek van tempe
rament. Carson, ofschoon protestant, had de
katholieke mentaliteit van het Zuiden. Er
zgn protestanten met een katholieken geest,
en er zgn katholieken met een protestant-
schen geest.
Carson was realist en junst; bovendien
was hij, als man die de leugen verafschuw
de, ook steeds eerlgk tegenover zichzelf. Toen
hy inzag dat de unie tusschen Noord- en
Zuid-Ierland onmogelgk gehandhaafd kon
worden, maakte hy zichzelf ook niet wgs,
dat dit wèl mogelgk zou zgn. Zonder hem
zouden de Ulstermannen tot het uiterste
voor die eenheid gevochten, en hierby alles
verloren hebben. De advocaat Carson ver
spilde filmmer zyn krachten aan punten in
het proces, waarvan hfl wist, dat zy nóch
voor de overwinning, nóch voor de rechtvaar
digheid, essentieel waren. De leider Carson
vocht niet voor een verloren zaak. Hij wilde
ook niet, dat zyn volgelingen ervoor zouden
vechten. Home Rule voor Ierland kon hy
niet tegengaan. Maar belet kon worden, dat
Ulster, waar de overgroote meerderheid geen
Home Rule, maar politieke en nationale een
heid met Groot-Brittannië wenschte, deel zou
uitmaken van een zelfbesturend Ierland. Voor
hem was het een zaak van rechtvaardigheid,
dat de zes graafschappen van Ulster buiten
elk Home Rule-systeem zouden blgven.
De groote strgd, dien hy hiervoor voerde,
werd geïnspireerd door zyn, onwrikbare loy-
autelt, welke misschien de kenmerkendste
vorm zijner waarheidsliefde was. De leuge
naar is deloyaal tegenover zich zelf. De man,
die niet liegen kan, kan niet liegen omdat hg
niet deloyaal tegenover zich zelf kan zijn.
Maar hg kan het dan ook niet tegenover
anderen zgn.
Loyauteit is...
Maar hier zgn Carson's eigen woorden:
„Loyauteit is iets eigenaardigs, zy is u
aangeboren en heeft zich in u ontwikkeld.
Vaak heb ik dat geef ik toe als wij be
dreigd werden, omdat wjj, in Ulster, loyaal
waren, tot mijzelf gezegd. aarom laat je
den boel niet loopen en doe je niet mee met
de anderen En dit deed ik nooit, want ik
wist dat ik het niet doen kon
Loyauteit Is een godsdienstige c'eug oe
gemakkeiyk zou het, van wereldsch stand
punt bezien, niet voor menigen katholiek
zgn indien hy „den boel liet loopen"? Hoe
gemakkelijk, hoe voordeelig vaak, en hoe
verleidelgk. Maar hy doet het niet, omdat
hy weet, dat hy het niet doen kón. Carson,
de protestant, bezat groote katholieke deug
den-
Loyauteit„My Lords", zeide Carson in
het hoogerhuls, toen hy in het Iersche ver
drag de beginselen waarvoor hy gestreden
had geschonden zag, „My Lords, er bestaat
geen compromis in loyauteit".
De grijsaard, die deze prachtige woorden
sprak, had als jong student gezegd: „Meent
gy werkelijk, dat ik een leugen behoorde tt
vertellen 1"
Is het waar dat Carson zgn land 0f
eigeniyk het gewest, waar hij ingeburgerd
was, want het Vereenigd Koninkrijk was zgn
land aan den rand van een burgeroorlog
gebracht heeft Op deze vraag durf Ik niet
antwoorden. Met of zonder Carson zou bur
geroorlog in Ierland onvermydeiyk geweest
zyn, indien vóór Augustus 1914 Home Rule
voor heel het eiland afgekondigd was ge
worden. Het is waar, dat Carson het verzet
van Ulster tegen de plannen om het in Home
Ruie voor heel Ierland te betrekken, orga
niseerde, maar er is veel, zooniet alles te
zeggen voor de opvatting dat hg, en niet het
kabinet-Asquith, de openbare meening in
Engeland op zijn hand had, en dat leger en
vloot er wellicht niet toe te brengen geweest
zouden zijn op te treden tegen den man, die
de verpersoonlijking was van nationale loy
auteit.
Hy voerde onwettig wapenen in te Larne,
als het ware onder de oogen der vloot. Dit
kan moeilijk goedgekeurd worden, zelfs al
waren zijn drgfveeren loyaal. Het kan des te
moeilijker goedgekeurd worden, omdat
hetgeen Carson niet scheen te weten het
land waarmede Engeland enkele maanden
later in oorlog zou zijn, erop speculeerde,
dat burgeroorlog yi Ierland den Engelschen
zou beletten in Continentale zaken in te
grijpen. Reeds bereidde Duitschland, waar
Roger Casement in hooge gunst stond, op
stand te Dublin voor; Carson betrok zyn
geweren uit Hamburg en was meer dan hg,
de patriot, vermoeden kon, een werktuig van
het land, dat vóór alles wenschte, dat Enge
land het te druk zou hebben in Ierland om
zich met Europa in te laten.
Maar de wereldoorlog barstte los vóór het
Ulster-vraagstuk opgelost was, en Ulster, In-
plaats van tegen Engeland te vechten, vocht
vóór Engeland. Carson gaf al zijn krachten
aan het groote en eenige doel: de overwin
ning. Evenals Henderson had hij zitting in
het oorlogskabinet van Lloyd George, waarin
hij een der krachtigste figuren was. Maar
zoodra de vyandeiykheden geëindigd waren,
wydde hij zich opnieuw aan Ulster.
En in dit verband moet een opmerking
gemaakt worden welke van belang is bij de
beoordeeling van de anti-katholieke houding
van het kabinet-Craigavon. Voor de Katho
lieken van Ierland zou het oneindig veel
beter geweest zgn, Indien voldaan was ge
worden aan den wensch van Carson, die ge
wild had, dat Ulster in ieder opzicht een deel
van het Vereenigd koninkrijk was. Ulster
heeft geen eigen parlement en geen eigen
regeering verlangd. Het behoorde tot 't com
promis tusschen Lloyd George en de Zuid-
Iersche leiders, dat Ulster gedeelteiyk zelf
bestuur kreeg, en Carson gaf zijn verzet
hiertegen op zonder het goed te keuren. Het
zgn de Katholieken die thans de meeste
redenen hebben te betreuren, dat Ulster niet
van Londen, maar van Belfast uit geregeerd
wordt.
De politieke scheidslijnen vallen in Ierland
wel niet volkomen, maar toch voor een
groot deel samen met de religieuze. Hierdoor
heeft lord Carson menigmaal den schijn op
zich geladen een anti-katholiek beleid te
voeren. In dit opzicht heeft hij zijn zwakste
zyde getoond. Een man van zgn bewonde
renswaardig karakter had het loyalisme ook
in de katholieke Ieren kunnen aanvuren. Het
katholieke Ierland was onder John Redmond
grootendeels loyaal. De hoogverrader Roger
Casement was geen Katholiek, maar een
protestant, ofschoon hij juist voor zyn dood
in de Katholieke Kerk opgenomen werd.
Loyauteit was niet aan eenig geloof gebon
den, behalve dat Katholieken loyauteit bijna
als een geloofspunt huldigen. Carson had er
veel toe kunnen bijdragen om te voorkomen
dat katholicisme en anti-Britschheid ln Ier
land niet met elkaar vereenzelvigd zouden
worden. Dit heeft hij nagelaten.
WASHINGTON, 30 October (UN. PRESS).
Naar eerst thans bekend wordt, heeft de
Amerikaansche minister van marine, Swan
son, eenige weken geleden aan de directeuren
van de Amerikaansche marinewerven een
vertrouwelijk schrijven gericht, waarin hij
hen dringend aanspoorde, de uitvoering van
het groote vlootbouwprogram te bespoedigen.
Dit voorziet, zooals bekend, den bouw van
vier-en-vgftig oorlogsschepen, om de Ameri
kaansche oorlogsmarine op verdragsterkte te
brengen.
Swanson noemde in zgn schrijven het be
reiken van dit doel dringend noodzakelgk.
Tevens wees hij erop, dat de bespoediging
van den vlootbouw tot leniging van de werk
loosheid moest bijdragen. Verder herinnerde
hy eraan, dat de machtiging tot den bouw
van 54 schepen reeds ruim twee jaar geleden
was verleend en dat 238 millioen dollar ter
bestrijding van de kósten daarvan beschik
baar waren gesteld.
De bouwwerkzaamheden moesten thans een
stadium hebben bereikt, waarop de te werk
stelling van een grooter aantal arbeiders
mogelijk is.
TATEYAMA (Japan), 30 October. (UN.
PRESS). In de stedelijke ijsfabriek heeft van
daag een ontzettende explosie plaats gevon
den.
Eén-en-twintig arbeiders, die in de onmid
dellijke nabijheid van het explodeerende zuur
stofreservoir werkzaam waren, werden door
de rondvliegende stukken letterlgk in stuk
ken gereten.
Zestig andere werklieden werden ernstig
gewond, terwijl het grootste gedeelte van het
personeel geringere verwondingen opliep.
De ontploffing was zoo geweldig, dat het
geheele fabriekscomplex bijna volkomen werd
vernield.
TOKIO, 30 October (R.O.) In officieele
kringen alhier wordt bevestigd, dat de Japan
sche consul-generaal Kabagos en de com
mandant der Japansche strijdkrachten in
Noord-China, generaal Tada, in opdracht der
Japansche regeering bij de bevoegde Chinee-
sche instanties er tegen geprotesteerd hebben,
dat in strijd met de verdragsbepalingen niets
tegen de anti-Japansche beweging in China
gedaan wordt.
In het protest wordt geconstateerd, dat
de organisaties der Koeomintang, evenals de
blauwhemden, hun tegen Japan en de regee
ring van Mandsjoekwo gerichte activiteit in
bedekten vorm kunnen voortzetten.
Van officieele Japansche zgde wordt ver
klaard, dat dit protest tegelgkertijd een waar
schuwing aan China beteekent.
TIENTSIN, 30 October (R.O.) In de haven
van Tangkoe ligt een Japansche torpedojager
gereed, om zoo noodig naar Tientsin te ver
trekken.
De burgemeester van Tientsin, generaal
Tsjengkeh heeft medegedeeld, dat alle anti-
Japansche elementen uit de stad verwijderd
zullen worden.
ISTANBOEL, 29 October (R.O.). Na het
nuttigen van vleesch van een zieken kameel
zijn in een dorp in Oost-Anatolië in de nabij
heid van de stad Gasiayntal 28 personen ziek
geworden. Vier hunner zijn reeds gestorven.
„Lange jaren heeft hij zijn helderen geest
en levendig geloof in dienst gesteld
van de taak, hem door F rank-
rijk opgelegd".
Het „Deutsche Nachrichtenbureau" deelt
mede, dat Churchill in het „Strandmagazine"
een artikel heeft gepubliceerd, dat op buiten
gewoon hatelijke wijze het nationaal-socialis-
me en zijn leider aanvalt.
Het tijdschrift is voor onbepaalden tijd voor
het Duitsche rijksgebied verboden.
Met het oog op de in de uiteenzettingen van
Churchill vervatte beleediging van het Duit
sche staatshoofd, is den Duitschen ambassa
deur te Londen instructie gegeven de bevoeg
de instanties op gepaste wijze opmerkzaam
te maken op de onbehoorlijke uiteenzettingen
van een lid der regeeringspartij en ten scherp
ste daartegen te protesteeren.
RABAT, 30 October (R.O.) Het stoffelgk
overschot van maarschalk Lyautey is hier
hedenochtend met een specialen trein uit Ca
sablanca aangekomen.
De kist werd op een mitrailleur-auto ge
plaatst en op het oogenblik, dat de stoet, be
staande uit een peleton motorrijders en ca-
vallerie de poorten van de stad bereikte, be
gonnen de kanonnen saluutschoten te lossen.
Deze saluutschoten werden gelost totdat de
stoet op het plein Bab el Yakoeb aangekomen
was, waar de katafalk stond opgesteld.
Op het plein waren tevens twee groote ten
ten opgesteld, waarin de sultan, zgn viziers,
hooge paleis-dignitarissen en stamhoofden
stonden, onbeweeglijk in hun witte bumoes.
De Fransche gezant, Ponsot, sprak de af
scheidsrede uit. Hij herinnerde vooral aan het
begrip, dat maarschalk Lyautey had voor het
Arabische karakter.
„Gedurende lange jaren", aldus zeide hij
a.o., „heeft deze kundige organisator en on-
vergelgkelijke bezieler zijn helderen geest en
zgn levendig geloof in dienst gesteld van de
taak, welke Frankrijk hem toevertrouwde:
het herstellen van den vrede en den voor
spoed in Marokko, hierbij de tradities en ge
woonten bewarend in nauwe samenwerking
met den vorst, wiens naam vol glorie geschre
ven zal staan in de geschiedenis".
Vervolgens herdacht minister van staat,
Louis Marin, de schitterende loopbaan van
maarschalk Lyautey, den „Afrikaan". Ook
hij herdacht het „wonderbaarlijk begrip dat
de maarschalk toonde voor het ras", dat hy
voor het nageslacht wil bewaren door op de
graftombe te doen beitelen: „Hy is geboren
en gestorven als christen, doch respecteerde
diep de voorvaderlijke tradities en den gods
dienst der Muzelmannen, welke door de be
woners in practijk worden gebracht. Hij wilde
bij hen rusten in dezen grond, welken hy zoo
zeer liefhad."
In de tent van den sultan bevonden zich
minister Pietri, gezant Ponsot, de generaals
Gouraud, Weygand en de oude medewerkers
DAYTON (Ohio), 30 October (UN. PRESS)
Amerika's grootste bombardementsvliegtuig,
een Boeing-machine, welke vaak het „Vlie
gende Fort'' werd genoemd, is vandaag kort
na den start voor een oefenvlucht, neergestort
en verbrand.
Slechts één van de uit vijf personen be
staande bemanning werd ernstig gewond.
De machine, welke volkomen is uitgebrand,
had vier motoren. Technische deskundigen van
het ministerie van luchtvaart verklaarden, dat
het toestel met voiledigen bommenlast en vol
tallige bemanning een gemiddelde snelheid
van 350 kilometer per uur kon bereiken.
De machine was volgens het aërodynami
sche principe gebouwd en kon een afstand van
9000 kilometer zonder tanken afleggen.
Een nader bericht uit Dayton meldt, dat het
ernstig gewonde lid der bemanning, majoor
Hill, twee uur na het ongeluk aan de beko-
mén verwondingen is overleden.
FRANKFORT AM MAIN. 29 October.
(HAVAS). Onder beschuldiging van spion-
nage is een gepensionneerd beambte van de
Britsche spoorwegen, Charlewood, gearres
teerd; op hem zijn teekéningen gevonden van
spoorwegplannen.
Charlewood verklaarde, dat hij zich nog
steeds voor spoorwegzaken interesseert en
niet-geheime plannen had gekregen.
PARIJS, 30 October (R.O.) Officieel wordt
bevestigd, dat admiraal Decoux, en majoor
Deleuze op het oogenblik ln Londen vertoe
ven om met hun collega's van de Britsche
admiraliteit verschillende problemen betref
fende de vlootconferentie, die op 2 December
te Londen begint, te bespreken.
Op het oogenblik verwacht men, dat aan
de conferentie eenvoudig zal worden deelge
nomen door de ambassadeur der vyf landen
die de vlootverdragen van Washington en Lon
den hebben onderteekend, bijgestaan door
deskundigen.
LONDEN, 30 October (R.O.) Toegegeven
wordt, dat de beide Fransche deskundigen,
die naar Engeland zijn gekomen om de
samenwerking te bespreken ook de Fransch-
Britsche samenwerking van de vloot in de
Middellandsche Zee zullen bespreken, doch
VaToennzyVzichdevoor het stoffeiyk overschot geheel in het kader van paragraaf jine van
verzamelden, weerklonken de „Marseillaise"
en het Marokkaansehe volkslied.
Vervolgens defileerde het Afrikaansche
leger in zijn schitterende uniformen voorbg de
katafalk.
artikel zestien van het V.B.-verdrag.
Vermoedeltjk zal ook de samenwerking in
de lucht boven de Middellandsche Zee worden
besproken.
LONDEN, 30 October (R.O.) De Japansche
Zeventig vliegtuigen verschenen in de lucht regeering heeft de uitnoodiging tot bgwoning
in onberispelgke patrouillevlucht. van de vlootconferentie te Londen op 2 De-
Na de parade werd de stoet weer opgesteld cember a s aanvaard, doch tevens te kennen
en langzaam, temidden van de ontelbare me- g.egeven) dat bet mogelijk is, dat eenige leden
nigte, begaf men zich op weg naar het mau- van de japan3cbe delegatie niet op tyd te
KATTOWITZ, 29 October (R.O.) De hoofd
redacteur van het blad „Polonia" is tot een
maand gevangenisstraf veroordeeld wegens
het publiceeren van een karikatuur van Hit-
Ier, welke beleedigend geacht werd jegens het
staatshoofd van een bevriende natie.
De editie, waarin de karikatuur was ge
publiceerd, is in beslag genomen.
De „Polonia" is het eigendom van den vroe-
geren senator Korfanty, een vooraanstaand
persoon in Opper-Silezië, die vóór den oorlog
lid was van den Duitschen rijksdag.
soleum onder de treurmarschen van de mu
ziek.
Voor het mausoleum lagen tallooze kran
sen en bloemstukken.
Onder doodsche stilte weerklonk het hoorn-
signaal „Aux Morts", terwyi het stoffelgk
overschot het mausoleum werd binnengedra
gen
Maarschalk Lyautey rust in Afrikaansche
aarde
Londen zgn.
WARSCHAU, 30 October. (R.O.) Het Pool-
sche regeeringsbloc, dat in 1926 werd gegrond
vest door alle partgen, die in parlement en
land de politiek van maarschalk Pilsoedskl
wilden handhaven na den staatgreep, is heden
ontbonden.
(Van onzen correspondent.)
BERLIJN, 28 Octobe* 1935.
Deze regels van een nu taboe verklaard
dichter wellen iemand onwillekeurig in de
herinnering op, wanneer hij de programmati
sche rede volgt, welke minister-president
Goering gisterenin Silezië gehouden heeft
en waar hij zgn toehoorders vertelde, dat
niet het Derde Rijk de Kerk, maar de Kerk
het Derde Rijk aangevallen heeft en dat er
voor de rest van kerkvervolging geen sprake
kan zyn.
Dit liedje is zoo oud als het Christendom
zelf. In Rosenbergs wonderboek kan men
lezen, dat Nero en Calligula groot gelijk
hadden een paar opstandige bisschoppen, die
zich tegen het wettig gezag van den Ro-
meinschen staat verzetten, te kruisigen of voor
de leeuwen te werpen en zoo is het de heelc
geschiedenis door gegaan tot op den dag
van heden toe. Zoo ging het een paar jaar
geleden in Portugal en in Frankryk en zoo
gaat het nu in Mexico en zoo zal het tot het
einde der tjjden blgven gaan. Een altes
Liedchen, dat immer neu bleibt. Nog nooit
heeft een kerkvervolger de verantwoordeiyk-
heid voor zijn daden op zich durven nemen
en altijd heeft hg verklaard, dat er van
kerkvervolging heelemaal geen sprake was.
In Silezië liet de heer Goering ten dezen een
totaal ander geluid hooren dan de bisschop
pen van Duitschland dat onlangs in hun
rondschrijven deden en dat zal wel onver
mijdelijk wezen. De slachter denkt over het
slachten nu eenmaal anders dan het schaap,
dat er aan gelooven moet, en nimmer zullen
belde partgen het over de nuttigheid van de
operatie eens worden.
Maar de heer Goering heeft ook andere
dingen gezegd, die verkwikkelijk en boven
dien hard noodig waren. Hij heeft zich tegen
allerlei ontsporingen en excessen gekeerd, die
zich in angstwekkend tempo vermenigvuldi
gen en ondanks het gif der belacheiykheid,
dat zij ip zich omdragen, QP rekening van
de nieuwe beweging geschreven worden. Zoo
heeft de heer Willy Becker wij halen hier
slechts een ivoorbeeld .aan:in een rede tc
Frankfurt, welke gehouden werd om de
ouders er toch toe te bewegen hun kinderen
aan de Hitler-Jeugd af te staan, in volle
extase uitgeroepen: „Wanneer men in vol
gende eeuwen een juister blik op de ontwik
keling der dingen zal hebben dan nu moge
lgk is, zal het heeten: Christus was groot,
maar Adolf Hitler was nog grooter
Op deze profetie is de heer Goering niet
nader ingegaan en dat is te begrgpen, want
hg kan geen zout op den staart van elke slak
leggen, wanneer het in de samenleving van
die dieren krioelt. Maar hg heeft toch wel
zeer uitdrukkelijk gezegd, dat er voor Wodan
en Thor geen plaats in het nationale socia
lisme is en hg heeft ook zijn afkeuring te
kennen gegeven over huweiyken, die volgens
'n nieuw heidenschen ritus gesloten worden.
Volgens de „Deutsche Glaube" had die
plechtigheid, waarop Goering zinspeelde, het
volgende verloop. Zij werd ingeleid met hef
tige aanvallen op de Kerk, waarbij de eisch
gesteld werd, dat alle Fiihrer van de S.S.,
de S.A. en de H.J. uit de Kerk moeten tre
den. Daarna werd het lied aangeheven „Die
Tage des Kreuzes sind nun vorbei". De
Blitz" voegt hier nog het volgende aan toe.
Het huwelgk had plaats onder een koepel
en rondom een „huwelijksdisch". Zonnebloe
men als symbolen van het zonnerad versier
den de wanden en er waren natuurlgk ook
levensrunen en dennegroen aangebracht.
Achter de tafel een zuil, waarbovenop het
„vlammenbekken" en daar achter weer het
portret van Hitier, geflankeerd door de
standaards van de s.S.
Dan werd er met fakkels gemanoeuvreerd,
wyi de oude heidenen dat ook gedaan schijnen
te hebben, en daarna kwam zout als sym
bool der reinheid ten disch, brood als sym
bool van bloed en bodem en de ringen als
symbool van de trouw. Als wyrede werd een
stuk van Nietsche voorgelezen en by afwis
seling liet de kapel van S.S. een deuntje
hooren. .Daarop ontving de bruidegom een
nieuwe dolk, want zyn oude had hg natuur
lgk aan zgn bruid cadeau gedaan om de
weerbaarheid dezer dame naar oud gebruik
te documenteeren.
Men doet verkeerd zich over dergeiyke
ontsporingen op te winden. Over een paar
jaar zullen ze als grappige anecdoten „Onder
de Streep" behandeld worden en daarmede
zijn zy dan meteen geoordeeld. Maar men
kan desondanks toch ook met dankbaarheid
vaststellen, dat een man als Goering ze
opéniyk verwerpt.
Veel ernstiger zyn deze afdwalingen,
wanneer zij gematigder van uiteiigk zijn en
daardoor grooter kans hebben door allerlei
voegen en gaatjes naar binnen te sgpelen. In
het laatste nummer van de „Reichswart"
staat een artikel, aan „Godsdienst in de
Arbeidskampen" gewijd; en die arbeids
kampen zijn weer inrichtingen, waar een
ieder aan moet gelooven en waar ieder het
program van den dag in zyn geheel ver
plichtend mee moet maken. De schrgver van
dit artikel staat kenneiyk zeer sterk onder
den invloed van zeker verwaaid theosoof, die
indertyd aan Ghandi's slippen hing en bui
tengemeen weeë beschrijvingen heeft geleverd
van de wijdingsuren, welke deze profeet in
zyn buitengemeen weeë rassenverbroede-
ringsetablissementen pleegde te houden. In
zalving van stijl komen beide schrijvers zóó
volkomen met elkaar overeen, dat de een
den ander wel gelezen moet hebben. Het
spreekt van zelf, dat er voor christelgke
gebruiken in die arbeidskampen geen plaats
is, maar men wil anderzijds toch ook niet in
marxistisch materialisme vervallen en daar
om wordt voor tafel een zekere plechtigheid
verricht, bestaande in het voorlezen van een
passende spreuk of n wijdingsvol woord van
een groot, Duitsch dichter. Na tafel geven
de dischgenooten elkaar de hand, om plech
tig te zeggen „Wij danken".
Onomwonden geeft de schrijver in graaf
Reventlows „Reichswart" toe, dat het inter-
confessionalisme in de arbeidskampen zóó op
de spits gedreven wordt, dat alle ouderwetsch
religieus gevoel uitdooft en plaats voor wat
nieuws maakt. Onder den invloed van dat
kampleven komt elke arbeidsjongen op een
goeden dag voor de vraag te staan: „Gods
dienst, wat is dat eigenlijk Bijbel, sa
cramenten, kerkbezoek, gebed, is dat gods
dienst Dat kan onmogelijk het geval we
zen. Het heele kampleven staat met deze
opvatting in tegenspraak. Godsdienst is veel
en veel meer". En wanneer de stumperd dan
zoo ver is, is de redding meteen dóór. Want
dan houdt men feesten en uren van wyding
(er wordt met dat woord „wyding" kolos
saal scheutig rondgesprongen) en dergeiyke
dingen om hem op te vangen. Het zonne-
wendefeest, het oogstdankfeest, 1 Mei, enz.
Ook voor het Misoffer heeft men al een
substituut gevonden, dat overigens nog al
kaal aandoet. Het bestaat in het aansteken
van een takkebos. Maar dan ook weer in een
kader van stilte, van wyding, met wat zal
vende spreuken er door heen. Ter bijwoning
van deze plechtigheid moet de kolonne aan
treden en zwggend naar het schouwtooneel
ervan marcheeren om zich daar in een vier-
Kant op te stellen.
Men is waarschynlgk onbiliyk wanneer
men op de basis van dit voorbeeld aan het
generaliseeren slaat en verkondigt, dat net
in elk arbeidskamp zoo raar toegaat als in
het onderhavige. Maar desondanks zyn deze
inrichtingen bronnen van gutsende zorgen
voor de geestelgkheid van beide confessies.
Waarby er aan herinnerd zij, dat er niet
alleen a rbeidskampen bestaan, maar vele
andere soorten kampen en bovendien nog
allerlei vormen van uitbesteding van stede
lingen op het platte land, welke alle tezamen
aan de zielzorg geheel nieuwe eischen ge
steld hebben. In minister Rusts landjaars-
kamp, waar kinderen van dertien tot vgftien
jaar interconfessioneel te zamen gepakt
worden, mag geen priester of dominé den
drempel anders dan in geval van stervens
gevaar overschrijden. Gebeden mag er niet
worden, wanneer een der kinderen daar aan
stoot aanneemt. Zondagsdienst mag buiten
het kamp gehouden worden, wanneer daar
plaats voor is en hij niet te veel tyd vordert.
De Landhilfe ziet er weer anders uit. Hier
worden jonge stedelingen van 18 tot 25 jaar
bij boeren uitbesteed en dat brengt meer
vrgheid van beweging en grootere genaak
baarheid met zich mee. In het laatste num
mer van het „Kirchenblatt" staat een schets
afgedrukt van dat, wat de bisschop van
Ermland met de hem eigen voortvarendheid"
tot stand heeft gebracht om in de nieuwe
nooden tenminste van de Landhelfer te
voorzien. Ermland is een hoofdzakelgk door
niet-katholieken bewoond diocees en het is
daar, dat de jongens en meisjes van het
katholieke Westelijke Duitschland dus by
voorkeur onder worden gebracht. Zoo zijn in
deze streken 23.000 manneiyke en 2000 vrou-
welgke landhelpers ondergebracht, van wie
juist de helft katholiek. De arbeidsdienst in
dezelfde streek telt 27.000 katholieke, jonge
mannen.
Om deze lieden nu aan den heidenschen
invloed van hun omgeving te betwisten heeft
de bisschop zyn klein diocees in 12 kringen
verdeeld en evenveel priesters uit Westelijk
Duitschland laten komen om de zorg voor
zulk een kring op zich te nemen. En dan
kan men zeggen allemaal op de fiets,
tenzg een of ander gelukkig genoeg geweest
is voor zyn dienstwerk een auto machtig te
worden. Maar dat biyft hetzelfde. De ziel
zorg bestaat uit rondreizen, uit rondreizen
zonder eind. Hier en daar woont een katho
lieke boer en in diens salon kan de H. Mis
dan gelezen worden en nu is het aardige
van het geval, dat vele van die katholieken,
die al jaren lang hun prachtige kerken in
Rgnland of Westfalen niet meer betraden,
zich onweerstaanbaar tot het bijwonen van
het H. Misoffer aangetrokken voelen, wan
neer dat onder de primitiefste omstandig
heden opgedragen moet worden.
In sommige kringen heeft men onder de
arbeidsjongens of onder de Landhelfer een
soort leekenapostel gevonden en dan mar
cheeren de zaken meestal zeer bevredigend.
In andere kringen heeft de zielzorger meer
moeite zyn mannetjes bij elkaar te brengen,
ln het algemeen schynt men over de resulta
ten van den dienst niet ontevreden te zijn.
Maar er zyn geestelijken, die eiken dag tot
tachtig kilometer moeten afleggen om hun
dienstwerk ten uitvoer te brengen! Van zulk
een mobiele zielzorg had men zich twee jaar
geleden nog geen denkbeeld kunnen maken en
evenmin hadden de meesten wel gedacht, dat
het mogelgk zou blijken oude gebruiken zóó
snel om te stooten en aan totaal nieuwe eischen
aan te passen.
Nu de belangstelling voor den volkenbond
ln deze dagen niet uitsluitend meer draait
om de nieuwsgierigheid, hoe lang hg het nog
zal uithouden, maar ook om de vraag, of hij
in staat zal zgn de wereld den vrede te
hergeven, in elk geval den grondslag van
een meer rechtvaardige verhouding te schep
pen gaan de gedachten meer dan ooit te
voren naar de vyftien jaren, welke reeds
verloopen zgn, en waarin de bond de eerste
stappen op den internationalen weg zette.
Het nieuwe boek van H. Ch. G. J. v. d. Man-
dere „Vgftien jaren arbeid van
den volkenbond", 1919-1935, overzicht
van grondslag, samenstelling en werkzaam
heden van den volkenbond, uitgegeven door
de N.V. Paul Brand's Uitgeversbedrijf te
Hilversum, komt dan ook juist op tgd om
hen, die plotseling hun interesse voor het
Geneefsche instituut voelen toenemen in de
gelegenheid te stellen van wezen, methode,
geboorte en eerste ontwikkeling van den bond
kennis te nemen.
Het eerste deel waarschgniyk zal het
tweede nog vóór het einde van dit jaar vol
gen behandelt in een viertal hoofdstuk
ken: de volkenbondsgedachte in het verleden,
de tot standkoming en de samenstelling van
den volkenbond; de leden en organen van den
volkenbond en hun werkzaamheden, en ten
slotte: bemiddeling en verzoening, scheids
gerecht en rechtspraak in den volkenbond,
het Permanente Hof van Internationale
justitie en de codificatie van het volkenrecht.
Dit werk, dat een echt studiewerk is, geeft
inderdaad een volledig overzicht over het
geen in de afgeloopen jaren door Genève
verricht is; het toont, hoe de volkenbond ge
groeid is, hoe hij de plaats heeft veroverd,
welke hg nu in het internationale leven in
neemt.
MOSKOU, 30 October. (D. N. B.) Het door
voeren van het „Stachanoff-systeem in de
sovjet-Russische industrie heeft geleid tot een
aantal nieuwe moorden.
Nadat gisteren de moord op een „stoot
brigadier" te Gorki werd gemeld, bericht thans
de „Iswestia", dat te Stalino in Zuid-West-
Oekraine de propagandist van deze methode
door een viertal arbeiders uit een steenkool-
myn werd doodgeslagen. Het lijk werd ergens
begraven.
Verder werd een poging gedaan den leider
van de mijn te vermoorden.
De autoriteiten trachten thans den tegen
stand van de arbeiders tegen dit systeem te
breken door zware straffen.
BOEDAPEST, 29 October. (STEFANI). De
doctor in de astrologie, Ladislas Cyrffy
verklaarde, dat volgens zgn horoscoop Goem-
boes een boffer is en dat Hitier steunt op de
kracht van zijn wil en strgdvaardigheid, ter-
wgl Mussolini een man is, die door het lot is
uitverkoren en begaafd is met een enorme
organisatiekracht en buitengewonen profeti-
schen zin.
LONDEN, 30 October. (R.O.) Er zgn
thans bijna 2% millioen padvinders ter
wereld. De telling van dit jaar geeft het aan
tal nauwkeurig als 2.472.014, tegen 2.251.726
twee jaar geleden en 1.019.205 in 1922, toen de
eerste wereldtelling plaats had.
