KONING GEORGE V OVERLEDEN. NA EEN REGEERING VAN RUIM VIJF EN TWINTIG JAAR. DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN. LONDEN, 21 Januari. (R. O.) Koning Oeorge V, van Groot-Brittannië en Ierland, keizer van Indië is Maandag om 23 uur 55 Engelschen tijd op het slot Sandring- ham in het 71ste levensjaar, na een re geering van 25 jaar en acht maanden, zacht ontslapen. Tiet leven van den vorst naderde vreedzaam het einde. VAN het geluk. DE LEVENSLOOP VAN KONING GEORGE. 58ste JAARGANG. DINSDAG 21 JANUARI 19 36 JSo. 1746*) BUREAU: KOEMARKT 4, SCHIEDAM yHsOTELEFOON INTERCOMM. No. 68085 LONDEN, 20 Januari. (VAN ONZEN CORRESPONDENT) Maandagavond 10 uur. De laatste berichten omtrent den toe stand van den koning zijn zeer ongunstig. De krachten van den vorst zijn snel afgenomen. Hierdoor is de sinds gisteravond gekoesterde hoop, dat de Iiooge lijder de ingezette crisis zou overwinnen, verloren. De toestand wordt opnieuw als uiterst ernstig beschouwd. De s jongste bulletins der geneesheeren d,oen een spoedig einde I verw achten. LONDEN, 20 Januari. (R.O.) Hedenavond half zes is een officieel communiqué uitgegeven omtrent den toestand des konings, onta teekend door de drie doktoren, waarin wordt gezegd, dat de krachten van den koning afnemen. LONDEN, Januari. (R.O.) Hedenavond om 21.25 uur js een nieuw bulletin door de drie lijfartsen van den koning uitgegeven, dat al" volgt luidt„Het leven van den koning nadert vreedzaaü1 Eet einde". LONDEN, 20 Januari. (R. o.) Om 12 uur vannacht ver nam men, dat de koningin, die eenigen tijd in een aan grenzend vertrek doorgebracht, zoo juist in de kamer van den koning geroepen werd, waar zich de doktoren en de verpleegsters bevonden. TROUW* HET FUNDAMENT George tege de taak, welke hem wachtte, Toont'r!'hi "m l»>nmklijke grootheid; voorbeeld van deugden, «elke een Voli Op de broederschap tusschen de Britsche volken moest de grootheid van Engeland steunen. GEEN BEROEMDE KROONPRINS. HET IDEAAL VAN DEN KONING. s(eH^^^MulNTPR1JS van de NIEUWE H1EDAMS( HE COURANT bedraagt, franco y vooruitbetaling: Per drie maanden f 3.25; per maand f 1.10; eer week 25 cents. Pij bezorging franco per post bedraagt de Jbonnercientsprijs per drie maanden 3.75, bü 'Ooruitbetaling. POSSE EXAMPLAREN zijn steeds aan ons bureau Koemarkt 4 verkrijgbaar 5 cents 5er stuk. Postcheque- en girodienst no. 81440. Uitgave van de N.V. de Courant De Maasbode te Rotterdam. NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT De ADVEx.TEN JV.bedraagt: Voor 1—6 regels I 1 j., egel meer 25 ets. Bij contract aanziei.iij:-;. ..die. Geen prijsverhooging voor Zaterdagavond. Reclames tusschen den tekst dubbel adv.tarief. Liefdadigheidsadv. half tarief. Voor Liefdadig» heidsadv. worden geen contracten afgesloten. Kabouter-advertenties; 5 regels t 0.50; 10 regels 1—, 15 regels f 1.50. bij vooruit betaling. Porto voor opzending van brieven gelieve men bij te voegen. t heerscher °.VC boofd der Anglicaansche 'kerk ilL i*s zijn leven heengegleden; gröot£Tems' de, kerk, i aar- is heen- gefonder schokkende uiterlijke gebe is zijn leven heengegleden; gr00te n se 'e daden zijn van hem niet bekend; tl®t niet, of hij in de stilte van zijn werk- Artier, gesprekken met leidende per. -nJijkheden, met ministers en diplomaten soljtjeken invloed heeft uitgeoefend. Rond jading George hebben zich nooit sensaties geweven- En toch staat het geheele Britsche rijk, meer nog, staat de geheeJe wereld in diepe ontroering bij dezen hoogen doode. Vol op rechten eerbied zijn de oogen op het stof felijk overschot van den werkelijk betreur den Vorst gericht Hoevele personen uit het openbare leven worden by hun heengaan inderdaad oprecht betreurd? Sommigen worden tot het hoog ste punt der menschelijke lofprijzing opge voerd, anderen worden zelfs na hun dood nog met hartstochtelijken haat bestreden. Maar over koning George zal als hoogste, maar tevens als den edelste, lot gaan, dat hy een man was van trouw en stipte plichts betrachting dat hij zyn volk als een vadei heeft verzorgd, als een moeder heeft liet chad dat hij slechts één ideaal kende: een .■oen Koning vooi een wereldrijk te zijn. Toen Koning Eduard VII den 6den Mei 1910 snert. Koning George V den troon be steeg, heerschte er omtrent den persoon van den jongen vorst eenige aarzeling. Engeland maakte een zeer onrustige sociale periode door, nationaal en internationaal waren er benauwende spanningen. Was Koning opgewassen? Ongetwijfeld heeft hij nooit die brillante hoedanigheden ontwikkeld, welke zijn groo- ten vader tot een der invloedrijkste man nen van Europa gemaakt hadden. En in uiterlijke schittering stond hij verre bij zijn roerigen neef. Keizer Wilhelm van Duitsch- land, ten achter. Maar toen in geheel Euro pa de tronen met donderend geraas ineen stortten, was er niemand, noch in Engeland, noch op het Continent, die ook maar eenige bezorgdheid koesterde, dat de Engelsche troon onder deze monarchistische catastrofe iets te lyden zou hebben. De monarchie was in Engeland vaster verankerd dan ooit het geval was geweest. En dat niet alleen, wijl het Britsche rijk de overwinnende partij was, maar wijl de republikeinsche strevin gen geen vat op het Engelsche volk konden krijgen; zelfs de labours bleven hun Ko- ninS steeds onvoorwaardelijk trouw. Zijne Majesteit George V, koning van het Ver. Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland: en van de Britsche grondgebieden over de zeen, keizer van Indië. In de na-oorlogsche jaren heeft ook En geland zorgelijke dagen in politieke, eco nomische, maatschappelijke en financieele moeilijkheden doorgemaakt. Maar de Ko ning is steeds het vaste steunpunt in alle stormen gebleven. Want de Koning was niet alleen populair, in de meer vulgaire betee- kenis van het woord; hij was bemind, hy werd geëerbiedigd; zijn volk zag naar hem op als naar een toonbeeld van koninklijke grootheid, een voorbeeld van alle deugden, welke een volk sieren. De groote invloed van Koning George heeft nooit op politiek gebied gelegen; hij ontwikkelde zich des te sterker als leider van een volk in de ontplooiing van zijn moreele krachten- Het onbesproken, onaan tastbare, gelukkige familieleven van den Koning is voor zijn geheele volk een stra lend voorbeeld geweest. Koning George heeft de heilige traditie van het Christelijk gezin als fundament van het ware geluk steeds voorgehouden, niet met woorden, maar met de groote daad. Even trouw is hij ook als constitutioneel vorst geweest. Nieuwe tijden stelden nieuwe eischen, ook aan de grondwettelijke houding van den troon. Voor Koning George waren plicht en recht in volmaakt evenwicht. Ook hier heeft hij een traditie hooggehouden, welke medegewerkt heeft om het koning schap in Engeland hechter te grondvesten Dat is zijn groote roem, de hoogste, welken men een Koning geven kan. Ook voor de katholieken is Koning George een nobel vorst geweest. Hij was de eerste Engelsche Koning, die bij zijn kronmgseed zijn katholieke onderdanen niet behoefde te beleedigen. En bij zijn jongste jubiié kon de „Catholic Times" van hem getuigen: „Als katholieken danken wij God voor den Koning, die onze gevoelens steeds geëer biedigd heeft, dieper rekening mee hield, zoo vaak hij in de gelegenheid was met onze vertegenwoordigers in contact te ko men.... Vele katholieken hadden ge- wenscht, dat de koning meer macht zou hebben om de misbruiken der democratie te corrigeeren; maar alle katholieken kunnen zich met de geheele natie verheugen, dat de geweldige sociale invloed en het aanzien der koninklijke familie door den Koning zoo goed aangewend zijn". Koning George heeft zware verantwoor delijkheid gedragen Moge God hem verge ven, waar hij gefaald heeft, hem beloonen voor zijn eerlijken wil om steeds en in alles zijn plicht te doen. George V Frederik Ernst Albert, Koning van het Vereenigd Koninkrijk van Groot-Brittan nië en Ierland en der Britsche overzeesche ge bieden, Verdediger des Geioofs, Keizer van indië. werd op 3 Juni 1865 in Marlborough House al3 tweede zoon van den toenmaligen prins van Wales en prinses Alexandra van Denemarken geboren. Hij genoot zijn opvoeding te zamen met zijn twee jaat ouderen broer, Albert Victor, den lateren hertog van Clarence en Avondale. In gezelschap van hun leeraars scheepten de prinsen zich verscheidene malen op het school- schip „Brittania" in. en maakten van 1880 tot 1882 aan boord van .de „Bachanta" een reis om de wereld. Prins George besloot na dezen tocht zeeoffi cier te worden. Op 1 Mei 1883 werd de prins tot adelborst benoemd en deed daarna op de „Ca nada" dienst op de Noord- en Midden-Ameri- kaansche vloothavens. In 1884 op zyn negen tienden verjaardag werd hij onderluitenant en een jaar later luitenant. In deze hoedanig heid deed hij op verschillende schepen van het Middellandsche Zee- en het Kanaaleskader dienst. In 1890 kreeg hij het bevel over de kanonneerboot „Trush", waarop hij dertien maanden in de Noord-Amerikaansche wate ren dienst deed. In 1891 werd hij als bevelvoe rend stafofficier benoemd en nam het bevel over den kruiser „Melampus" op zich, dat hij in Januari 1892 moest opgeven, daar hij we gens den dood van zijn broeder den hertog van Clarence, die op 14 Januari aan longont steking overleed, verplicht was zich voor de opvolging op den troon voor te bereiden. Het volgende jaar had zijn benoeming tot kapitein ter zee plaats. In 1898 trad hij weder om als bevelvoerder van het slagschip „Cres cent" in actieven dienst. Op dezen post werd hij vice-admiraal en lag vier jaar te Ports mouth in garnizoen. Op 6 Juli 1893 huwde de prins met de op 27 Mei 1876 op Kensington Palace, geboren prin ses Victoria Mary Augusta Louise Olga Pauli na Claudina Agnes von Teek, de verloofde van zijn overleden broeder. Uit dit huwelijk werd op 23 Juni 1894 de eerste zoon, prins Eduard geboren; nog 5 kinderen, vier zoons en een dochter zagen in de volgende jaren het levens licht. De hertog en de hertogin van York leefden de eerste jaren van hun huwelijk meestal op York Cottage bij Sandringham of in het met het St. Jamespaleis verbonden York House. In 1901 bezocht het prinselijk paar Gibral tar, Ceylon, Singapore, Australië, Nieuw Zee land en Canada. Het hoogtepunt van deze reis was de opening van het Australische bonds- parlement op 9 Mei met een troonrede, welke de prins in naam des Konings uitsprak. Na zijn terugkeer werd den troonopvolger de titel van prins van Wales verleend. Op 19 October 1905 begon het prinselijk paar een staatsreis naar Indië, welke op 19 Maart 1906 werd beëindigd. Op 6 Mei 1910, den sterfdag van Eduard VII, besteeg de prins den troon van Groot-Brittannië. Op 16 Mei 1911 had te Londen de onthul ling van een gedenkteeken voor Koningin Victoria plaats, waarbij buiten het Engelsche koningspaar ook het Duitsche keizerspaar en hun dochter prinses Victoria Louise aanwezig waren. Op 22 Juni 1911 vond de kroning van het Engelsche koningspaar plaats, bij welke plech tigheid behalve andere Duitsche vorsten ook de Duitsche kroonprins aanwezig was. Ter stond daarop werd het Duitsche oorlogsschip „Panther" naar Agadir gezonden, waarvan een crisis in de Duitsche betrekkingen tot Enge land en Frankrijk het gevolg was. Op 11 November 1911 ving het Engelsche koningspaar zijn reis naar Indië aan, voor de kroningsplechtigheid, welke op 12 December te Delhi plaats had. Hierbij maakte de Koning bekend, dat de zetel van de Engelsche regee ring van Calcutta naar Delhi zou worden ver plaatst. In 't begin van Februari van het vol gende jaar kwamen de Koning en de Koningin weer in Engeland terug. De eerste reis, welke het Engelsche konings paar na de troonsbestijging naar een buiten- landsch hof ondernam, leidde in Mei 1913 naar Berlijn voor de bruiloft van prins Ernst August von Cumberland, hertog van 'Brunswyk en Lüneburg, met prinses Victoria Louise van Pruisen. Gedurende den oorlog trad de Koning buiten de hem door de Engelsche grondwet nauw omschreven grenzen weinig op den voorgrond. Meermalen vertoefde hij ter versteviging der entente te Parijs en ook aan het front. Daar overkwam hem op 29 October 1915 in den En gelschen sector in Vlaanderen een licht on geval. Op 17 Juli 1917 veranderde hy den naam van zijn huis, Saksen-Coburg en Gotha in Windsor en dien van het huis zijner gemalin, Teek, in Cambridge. Na den oorlog bezocht Koning George de voornaamste steden van zijn koninkrijk, waar hij overal met een ontembare geestdrift werd ontvangen. De groote populariteit van den Koning bleek echter wel het sterkst in 1928 en 1929, toen een zware longontsteking hem aan den rand van het graf bracht. Het geheele Engelsche volk heeft toen met zijn Koning meegeleefd en medegeleden, zooals men slechts met zeer innig geliefde personen medevoelt. Die ziekte is de Koning nooit geheel te boven gekomen. Steeds heeft hij zich moeten ontzien, en ook bij de groote jubiléfeesten van het vorig jaar, toen Koning George 25 Jaar aan het bewind was, heeft de zorg voor de koninklijke gezondheid veel feestvreugde ge temperd. De kinderen van het koningspaar zijn: kroonprins Eduard Albert Christian George Andreas Patrick David, prins van Wales en graaf van Chester, hertog van Cornwall en Rothesey, graaf van Carrick enz. geboren te White Ladge, Richmond Park, Surrey op 23 Juni 1894. Prins Albert Frederik Arthur George, baron »Killerney, graaf van Inverness en hertog van York, geboren te York Cottage, Sandringham op 14 December 1895. Prinses Victoria Alexandra Alice Mary, ge boren te Sandringham op 25 April 1897. Prins Henri Willem Frederik Albert, hertog van Gloucester, geboren te Sandringham op 31 Maart 1900. Prins George Eduard Alexander Edmond, geboren te Sandringham op 20 December 1902. Prins John Karei, geboren te Sandring ham op 19 Juli 1905, overleden te Sandring ham op 18 Januari 1919. Van kroonprinsen wordt gezegd, dat de besten die zijn, die geen geschiedenis hebben. De thans overleden Koning is niet langer dan negen jaren troonopvolger geweest; ge durende dien tijd en ook onder Koningin Vic toria, toen hy door den dood van zijn oude ren broeder, den hertog van Clarence, den troon binnen zijn bereik had zien komen, is hy zóó weinig op den voorgrond getreden als met de vervulling zyner representatieve plichten vereenigbaar was. Zyn vader, Eduard VII, was een beroemd prins van Wales ge weest, een man over wien veel gesproken werd in binnen- en buitenland, en wiens pres tige aan de meeste Europeesehe hoven groo- ter was dan dat van menigen machtigen monarch. Vergeleken bij hem was George V, toen hy in 1910 de regeering aanvaardde .bijna een onbekende, 't Gebruik wil, dat een van de Jongere zonen des Konings dienst neemt in de marine, en George, die tot 1892 toe zelf een jongere zoon was, bracht een groot deel van zijn leven als prins aan boord van ver schillende oorlogsschepen door. Als prins van Wales ondernam hij een aantal reizen in ver schillende deelen des Ryks, o.a. in Indië, Zuid-Afrika en Canada. Maar overigens gaf Koning Eduard er de voorkeur aan, zijn eigen prins van Wales te zyn. Dat die bescheiden, weing besproken prins een voorbeeldig Koning zou worden, voorza gen allen, die in persoonlijke aanraking met hem gekomen waren; dat hy, ofschoon zijn persoonlijkheid zooveel minder indrukwek kend was dan die zijns vaders, geen Roi Féniant zou zijn, maar binnen de constitu- tioneele grenzen al zyn geestkracht zou ont plooien ten bate van de nationale zaak, hier van waren allen overtuigd, die zich de leus herinnerden, door hem als Hertog van York, na een koloniale reis in 1901 in de Londen- sche Guildhall aangeheven: „Wake up, Eng land". Maar weinigen zagen in dat hij, veel meer dan de bedryvige, invloedryke en onverge- lijkelijk-populaire Edward, de Koning was, dien Engeland noodig had, de Koning, die in de toekomst blikte, en die het heil van zijn volk zocht in de totstandbrenging eener groo te Rijksfederatie. Edward was, naar aanleg en temperament, een Continentaal. Het zwaartepunt van zijn politieke gedachten en daden lag in de Europeesehe hoofdsteden. De familiebanden, die hem met byna alle vorstenhuizen ver- eenigden, waren vaak de richtsnoeren zijner persoonlyke staatkunde. Zyn- methodes lijken ons thans, na twintig jaren, nu de voornaam ste vorstenhuizen van Europa van den troon vervallen zyn verklaard, hopeloos verouderd. Van George V wist men, dat hy heel an dere Idealen koesterde. Niet op de vriend schap tusschen bloedverwante monarchen, doch op de broederschap tusschen de Brit sche volken zou de grootheid van Engeland steunen, zoo 's Kohings wil zegevierde. Zijn droom eener rijksfederatie is op slechts onvolledige wijze verwezenlijkt gewor den. De liberale en radicale ministers uit zyn eerste regeerir.gsjaren hadden andere zaken aan het hoofd; de oorlog en diens na sleep wierpen de best-overlegde plannen om ver. En toch zou dezelfde oorlog indirect het imperialistisch streven in de hand werken, en het ryksvraagstuk op den voorgrond brengen. De omstandigheden echter wilden, dat George V van den eersten dag ar al zyn aan dacht zou wyden aan die problemen, welke met zyn nationale idealen geen verband hiel den. Koning Edward stierf te midden van een constitutioneele crisis van den eersten rang, een crisis, waarby ook de positie van het koningschap op het spel stond. De hoo- gerhuishervorming bracht de gemoederen in beweging. Terzelfder tijd heerschte er wijd vertakte sociaal-economische onrust, groote arbeidsconflicten waren aan de orde van den dag, en het Iersche vraagstuk scheen te zul len leiden tot gewapende conflicten. De troon stond ook toen reeds torenhoog boven de geschillen der partyen, en de popula riteit van Edward VH was een waarborg dat hij ook door dien moeilijken tyd ongehavend De levensloop van een koning: vI. n. r. koning George als jongen in Schotsch costuum, een jeugdfoto van den koning met broer en zusters; als prins van Wales met zijn echtgenoote en zijn groot moeder koningin Victoriaals prins van Wales met zijn vader en den huidigen prins van Wales; bij zijn huwelijk met (thans) koningin Mary; koning George als „captain of the guards". v

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1936 | | pagina 1