KONING GEORGE V OVERLEDEN.
NA EEN REGEERING VAN RUIM
VIJF EN TWINTIG JAAR.
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
LONDEN, 21 Januari. (R. O.) Koning
Oeorge V, van Groot-Brittannië en Ierland,
keizer van Indië is Maandag om 23 uur
55 Engelschen tijd op het slot Sandring-
ham in het 71ste levensjaar, na een re
geering van 25 jaar en acht maanden, zacht
ontslapen.
Tiet leven van den vorst naderde
vreedzaam het einde.
VAN het geluk.
DE LEVENSLOOP VAN
KONING GEORGE.
58ste JAARGANG.
DINSDAG 21 JANUARI 19 36
JSo. 1746*)
BUREAU: KOEMARKT 4, SCHIEDAM yHsOTELEFOON INTERCOMM. No. 68085
LONDEN, 20 Januari. (VAN ONZEN CORRESPONDENT)
Maandagavond 10 uur. De laatste berichten omtrent den toe
stand van den koning zijn zeer ongunstig. De krachten van
den vorst zijn snel afgenomen.
Hierdoor is de sinds gisteravond gekoesterde hoop, dat de
Iiooge lijder de ingezette crisis zou overwinnen, verloren. De
toestand wordt opnieuw als uiterst ernstig beschouwd. De
s jongste bulletins der geneesheeren d,oen een spoedig einde
I verw achten.
LONDEN, 20 Januari. (R.O.) Hedenavond half zes is een
officieel communiqué uitgegeven omtrent den toestand des
konings, onta teekend door de drie doktoren, waarin wordt
gezegd, dat de krachten van den koning afnemen.
LONDEN, Januari. (R.O.) Hedenavond om 21.25 uur
js een nieuw bulletin door de drie lijfartsen van den koning
uitgegeven, dat al" volgt luidt„Het leven van den koning
nadert vreedzaaü1 Eet einde".
LONDEN, 20 Januari. (R. o.) Om 12 uur vannacht ver
nam men, dat de koningin, die eenigen tijd in een aan
grenzend vertrek doorgebracht, zoo juist in de kamer
van den koning geroepen werd, waar zich de doktoren en
de verpleegsters bevonden.
TROUW* HET FUNDAMENT George tege de taak, welke hem wachtte,
Toont'r!'hi "m l»>nmklijke grootheid;
voorbeeld van deugden,
«elke een Voli
Op de broederschap tusschen de
Britsche volken moest de
grootheid van Engeland
steunen.
GEEN BEROEMDE KROONPRINS.
HET IDEAAL VAN DEN KONING.
s(eH^^^MulNTPR1JS van de NIEUWE
H1EDAMS( HE COURANT bedraagt, franco
y vooruitbetaling:
Per drie maanden f 3.25; per maand f 1.10;
eer week 25 cents.
Pij bezorging franco per post bedraagt de
Jbonnercientsprijs per drie maanden 3.75, bü
'Ooruitbetaling.
POSSE EXAMPLAREN zijn steeds aan ons
bureau Koemarkt 4 verkrijgbaar 5 cents
5er stuk.
Postcheque- en girodienst no. 81440.
Uitgave van de N.V. de Courant De Maasbode
te Rotterdam.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
De ADVEx.TEN JV.bedraagt:
Voor 1—6 regels I 1 j., egel meer 25 ets.
Bij contract aanziei.iij:-;. ..die.
Geen prijsverhooging voor Zaterdagavond.
Reclames tusschen den tekst dubbel adv.tarief.
Liefdadigheidsadv. half tarief. Voor Liefdadig»
heidsadv. worden geen contracten afgesloten.
Kabouter-advertenties; 5 regels t 0.50; 10
regels 1—, 15 regels f 1.50. bij vooruit
betaling. Porto voor opzending van brieven
gelieve men bij te voegen.
t
heerscher
°.VC boofd der Anglicaansche 'kerk ilL
i*s zijn leven heengegleden; gröot£Tems'
de,
kerk, i
aar-
is heen-
gefonder schokkende uiterlijke gebe
is zijn leven heengegleden; gr00te n
se 'e daden zijn van hem niet bekend;
tl®t niet, of hij in de stilte van zijn werk-
Artier, gesprekken met leidende per.
-nJijkheden, met ministers en diplomaten
soljtjeken invloed heeft uitgeoefend. Rond
jading George hebben zich nooit sensaties
geweven-
En toch staat het geheele Britsche rijk,
meer nog, staat de geheeJe wereld in diepe
ontroering bij dezen hoogen doode. Vol op
rechten eerbied zijn de oogen op het stof
felijk overschot van den werkelijk betreur
den Vorst gericht
Hoevele personen uit het openbare leven
worden by hun heengaan inderdaad oprecht
betreurd? Sommigen worden tot het hoog
ste punt der menschelijke lofprijzing opge
voerd, anderen worden zelfs na hun dood
nog met hartstochtelijken haat bestreden.
Maar over koning George zal als hoogste,
maar tevens als den edelste, lot gaan, dat hy
een man was van trouw en stipte plichts
betrachting dat hij zyn volk als een vadei
heeft verzorgd, als een moeder heeft liet
chad dat hij slechts één ideaal kende: een
.■oen Koning vooi een wereldrijk te zijn.
Toen Koning Eduard VII den 6den Mei
1910 snert. Koning George V den troon be
steeg, heerschte er omtrent den persoon van
den jongen vorst eenige aarzeling. Engeland
maakte een zeer onrustige sociale periode
door, nationaal en internationaal waren er
benauwende spanningen. Was Koning
opgewassen?
Ongetwijfeld heeft hij nooit die brillante
hoedanigheden ontwikkeld, welke zijn groo-
ten vader tot een der invloedrijkste man
nen van Europa gemaakt hadden. En in
uiterlijke schittering stond hij verre bij zijn
roerigen neef. Keizer Wilhelm van Duitsch-
land, ten achter. Maar toen in geheel Euro
pa de tronen met donderend geraas ineen
stortten, was er niemand, noch in Engeland,
noch op het Continent, die ook maar eenige
bezorgdheid koesterde, dat de Engelsche
troon onder deze monarchistische catastrofe
iets te lyden zou hebben. De monarchie
was in Engeland vaster verankerd dan ooit
het geval was geweest. En dat niet alleen,
wijl het Britsche rijk de overwinnende partij
was, maar wijl de republikeinsche strevin
gen geen vat op het Engelsche volk konden
krijgen; zelfs de labours bleven hun Ko-
ninS steeds onvoorwaardelijk trouw.
Zijne Majesteit George V, koning van het Ver. Koninkrijk van Groot-Brittannië
en Ierland: en van de Britsche grondgebieden over de zeen,
keizer van Indië.
In de na-oorlogsche jaren heeft ook En
geland zorgelijke dagen in politieke, eco
nomische, maatschappelijke en financieele
moeilijkheden doorgemaakt. Maar de Ko
ning is steeds het vaste steunpunt in alle
stormen gebleven. Want de Koning was niet
alleen populair, in de meer vulgaire betee-
kenis van het woord; hij was bemind, hy
werd geëerbiedigd; zijn volk zag naar hem
op als naar een toonbeeld van koninklijke
grootheid, een voorbeeld van alle deugden,
welke een volk sieren.
De groote invloed van Koning George
heeft nooit op politiek gebied gelegen; hij
ontwikkelde zich des te sterker als leider
van een volk in de ontplooiing van zijn
moreele krachten- Het onbesproken, onaan
tastbare, gelukkige familieleven van den
Koning is voor zijn geheele volk een stra
lend voorbeeld geweest. Koning George heeft
de heilige traditie van het Christelijk gezin
als fundament van het ware geluk steeds
voorgehouden, niet met woorden, maar met
de groote daad.
Even trouw is hij ook als constitutioneel
vorst geweest. Nieuwe tijden stelden nieuwe
eischen, ook aan de grondwettelijke houding
van den troon. Voor Koning George waren
plicht en recht in volmaakt evenwicht. Ook
hier heeft hij een traditie hooggehouden,
welke medegewerkt heeft om het koning
schap in Engeland hechter te grondvesten
Dat is zijn groote roem, de hoogste, welken
men een Koning geven kan.
Ook voor de katholieken is Koning George
een nobel vorst geweest. Hij was de eerste
Engelsche Koning, die bij zijn kronmgseed
zijn katholieke onderdanen niet behoefde
te beleedigen. En bij zijn jongste jubiié kon
de „Catholic Times" van hem getuigen:
„Als katholieken danken wij God voor den
Koning, die onze gevoelens steeds geëer
biedigd heeft, dieper rekening mee hield,
zoo vaak hij in de gelegenheid was met
onze vertegenwoordigers in contact te ko
men.... Vele katholieken hadden ge-
wenscht, dat de koning meer macht zou
hebben om de misbruiken der democratie te
corrigeeren; maar alle katholieken kunnen
zich met de geheele natie verheugen, dat
de geweldige sociale invloed en het aanzien
der koninklijke familie door den Koning
zoo goed aangewend zijn".
Koning George heeft zware verantwoor
delijkheid gedragen Moge God hem verge
ven, waar hij gefaald heeft, hem beloonen
voor zijn eerlijken wil om steeds en in alles
zijn plicht te doen.
George V Frederik Ernst Albert, Koning van
het Vereenigd Koninkrijk van Groot-Brittan
nië en Ierland en der Britsche overzeesche ge
bieden, Verdediger des Geioofs, Keizer van
indië. werd op 3 Juni 1865 in Marlborough
House al3 tweede zoon van den toenmaligen
prins van Wales en prinses Alexandra van
Denemarken geboren.
Hij genoot zijn opvoeding te zamen met zijn
twee jaat ouderen broer, Albert Victor, den
lateren hertog van Clarence en Avondale.
In gezelschap van hun leeraars scheepten de
prinsen zich verscheidene malen op het school-
schip „Brittania" in. en maakten van 1880 tot
1882 aan boord van .de „Bachanta" een reis om
de wereld.
Prins George besloot na dezen tocht zeeoffi
cier te worden. Op 1 Mei 1883 werd de prins tot
adelborst benoemd en deed daarna op de „Ca
nada" dienst op de Noord- en Midden-Ameri-
kaansche vloothavens. In 1884 op zyn negen
tienden verjaardag werd hij onderluitenant
en een jaar later luitenant. In deze hoedanig
heid deed hij op verschillende schepen van het
Middellandsche Zee- en het Kanaaleskader
dienst. In 1890 kreeg hij het bevel over de
kanonneerboot „Trush", waarop hij dertien
maanden in de Noord-Amerikaansche wate
ren dienst deed. In 1891 werd hij als bevelvoe
rend stafofficier benoemd en nam het bevel
over den kruiser „Melampus" op zich, dat hij
in Januari 1892 moest opgeven, daar hij we
gens den dood van zijn broeder den hertog
van Clarence, die op 14 Januari aan longont
steking overleed, verplicht was zich voor de
opvolging op den troon voor te bereiden.
Het volgende jaar had zijn benoeming tot
kapitein ter zee plaats. In 1898 trad hij weder
om als bevelvoerder van het slagschip „Cres
cent" in actieven dienst. Op dezen post werd
hij vice-admiraal en lag vier jaar te Ports
mouth in garnizoen.
Op 6 Juli 1893 huwde de prins met de op 27
Mei 1876 op Kensington Palace, geboren prin
ses Victoria Mary Augusta Louise Olga Pauli
na Claudina Agnes von Teek, de verloofde van
zijn overleden broeder. Uit dit huwelijk werd
op 23 Juni 1894 de eerste zoon, prins Eduard
geboren; nog 5 kinderen, vier zoons en een
dochter zagen in de volgende jaren het levens
licht.
De hertog en de hertogin van York leefden
de eerste jaren van hun huwelijk meestal op
York Cottage bij Sandringham of in het met
het St. Jamespaleis verbonden York House.
In 1901 bezocht het prinselijk paar Gibral
tar, Ceylon, Singapore, Australië, Nieuw Zee
land en Canada. Het hoogtepunt van deze reis
was de opening van het Australische bonds-
parlement op 9 Mei met een troonrede, welke
de prins in naam des Konings uitsprak.
Na zijn terugkeer werd den troonopvolger
de titel van prins van Wales verleend. Op 19
October 1905 begon het prinselijk paar een
staatsreis naar Indië, welke op 19 Maart 1906
werd beëindigd. Op 6 Mei 1910, den sterfdag
van Eduard VII, besteeg de prins den troon
van Groot-Brittannië.
Op 16 Mei 1911 had te Londen de onthul
ling van een gedenkteeken voor Koningin
Victoria plaats, waarbij buiten het Engelsche
koningspaar ook het Duitsche keizerspaar en
hun dochter prinses Victoria Louise aanwezig
waren.
Op 22 Juni 1911 vond de kroning van het
Engelsche koningspaar plaats, bij welke plech
tigheid behalve andere Duitsche vorsten ook
de Duitsche kroonprins aanwezig was. Ter
stond daarop werd het Duitsche oorlogsschip
„Panther" naar Agadir gezonden, waarvan een
crisis in de Duitsche betrekkingen tot Enge
land en Frankrijk het gevolg was.
Op 11 November 1911 ving het Engelsche
koningspaar zijn reis naar Indië aan, voor de
kroningsplechtigheid, welke op 12 December te
Delhi plaats had. Hierbij maakte de Koning
bekend, dat de zetel van de Engelsche regee
ring van Calcutta naar Delhi zou worden ver
plaatst. In 't begin van Februari van het vol
gende jaar kwamen de Koning en de Koningin
weer in Engeland terug.
De eerste reis, welke het Engelsche konings
paar na de troonsbestijging naar een buiten-
landsch hof ondernam, leidde in Mei 1913 naar
Berlijn voor de bruiloft van prins Ernst August
von Cumberland, hertog van 'Brunswyk en
Lüneburg, met prinses Victoria Louise van
Pruisen.
Gedurende den oorlog trad de Koning buiten
de hem door de Engelsche grondwet nauw
omschreven grenzen weinig op den voorgrond.
Meermalen vertoefde hij ter versteviging der
entente te Parijs en ook aan het front. Daar
overkwam hem op 29 October 1915 in den En
gelschen sector in Vlaanderen een licht on
geval.
Op 17 Juli 1917 veranderde hy den naam van
zijn huis, Saksen-Coburg en Gotha in Windsor
en dien van het huis zijner gemalin, Teek, in
Cambridge.
Na den oorlog bezocht Koning George de
voornaamste steden van zijn koninkrijk, waar
hij overal met een ontembare geestdrift werd
ontvangen. De groote populariteit van den
Koning bleek echter wel het sterkst in 1928 en
1929, toen een zware longontsteking hem aan
den rand van het graf bracht. Het geheele
Engelsche volk heeft toen met zijn Koning
meegeleefd en medegeleden, zooals men slechts
met zeer innig geliefde personen medevoelt.
Die ziekte is de Koning nooit geheel te
boven gekomen. Steeds heeft hij zich moeten
ontzien, en ook bij de groote jubiléfeesten van
het vorig jaar, toen Koning George 25 Jaar
aan het bewind was, heeft de zorg voor de
koninklijke gezondheid veel feestvreugde ge
temperd.
De kinderen van het koningspaar zijn:
kroonprins Eduard Albert Christian George
Andreas Patrick David, prins van Wales en
graaf van Chester, hertog van Cornwall en
Rothesey, graaf van Carrick enz. geboren te
White Ladge, Richmond Park, Surrey op 23
Juni 1894.
Prins Albert Frederik Arthur George, baron
»Killerney, graaf van Inverness en hertog van
York, geboren te York Cottage, Sandringham
op 14 December 1895.
Prinses Victoria Alexandra Alice Mary, ge
boren te Sandringham op 25 April 1897.
Prins Henri Willem Frederik Albert, hertog
van Gloucester, geboren te Sandringham op 31
Maart 1900.
Prins George Eduard Alexander Edmond,
geboren te Sandringham op 20 December 1902.
Prins John Karei, geboren te Sandring
ham op 19 Juli 1905, overleden te Sandring
ham op 18 Januari 1919.
Van kroonprinsen wordt gezegd, dat de
besten die zijn, die geen geschiedenis hebben.
De thans overleden Koning is niet langer
dan negen jaren troonopvolger geweest; ge
durende dien tijd en ook onder Koningin Vic
toria, toen hy door den dood van zijn oude
ren broeder, den hertog van Clarence, den
troon binnen zijn bereik had zien komen, is
hy zóó weinig op den voorgrond getreden als
met de vervulling zyner representatieve
plichten vereenigbaar was. Zyn vader, Eduard
VII, was een beroemd prins van Wales ge
weest, een man over wien veel gesproken
werd in binnen- en buitenland, en wiens pres
tige aan de meeste Europeesehe hoven groo-
ter was dan dat van menigen machtigen
monarch.
Vergeleken bij hem was George V, toen hy
in 1910 de regeering aanvaardde .bijna een
onbekende, 't Gebruik wil, dat een van de
Jongere zonen des Konings dienst neemt in
de marine, en George, die tot 1892 toe zelf
een jongere zoon was, bracht een groot deel
van zijn leven als prins aan boord van ver
schillende oorlogsschepen door. Als prins van
Wales ondernam hij een aantal reizen in ver
schillende deelen des Ryks, o.a. in Indië,
Zuid-Afrika en Canada. Maar overigens gaf
Koning Eduard er de voorkeur aan, zijn
eigen prins van Wales te zyn.
Dat die bescheiden, weing besproken prins
een voorbeeldig Koning zou worden, voorza
gen allen, die in persoonlijke aanraking met
hem gekomen waren; dat hy, ofschoon zijn
persoonlijkheid zooveel minder indrukwek
kend was dan die zijns vaders, geen Roi
Féniant zou zijn, maar binnen de constitu-
tioneele grenzen al zyn geestkracht zou ont
plooien ten bate van de nationale zaak, hier
van waren allen overtuigd, die zich de leus
herinnerden, door hem als Hertog van York,
na een koloniale reis in 1901 in de Londen-
sche Guildhall aangeheven: „Wake up, Eng
land".
Maar weinigen zagen in dat hij, veel meer
dan de bedryvige, invloedryke en onverge-
lijkelijk-populaire Edward, de Koning was, dien
Engeland noodig had, de Koning, die in de
toekomst blikte, en die het heil van zijn
volk zocht in de totstandbrenging eener groo
te Rijksfederatie.
Edward was, naar aanleg en temperament,
een Continentaal. Het zwaartepunt van zijn
politieke gedachten en daden lag in de
Europeesehe hoofdsteden. De familiebanden,
die hem met byna alle vorstenhuizen ver-
eenigden, waren vaak de richtsnoeren zijner
persoonlyke staatkunde. Zyn- methodes lijken
ons thans, na twintig jaren, nu de voornaam
ste vorstenhuizen van Europa van den troon
vervallen zyn verklaard, hopeloos verouderd.
Van George V wist men, dat hy heel an
dere Idealen koesterde. Niet op de vriend
schap tusschen bloedverwante monarchen,
doch op de broederschap tusschen de Brit
sche volken zou de grootheid van Engeland
steunen, zoo 's Kohings wil zegevierde.
Zijn droom eener rijksfederatie is op
slechts onvolledige wijze verwezenlijkt gewor
den. De liberale en radicale ministers uit
zyn eerste regeerir.gsjaren hadden andere
zaken aan het hoofd; de oorlog en diens na
sleep wierpen de best-overlegde plannen om
ver. En toch zou dezelfde oorlog indirect het
imperialistisch streven in de hand werken,
en het ryksvraagstuk op den voorgrond
brengen.
De omstandigheden echter wilden, dat
George V van den eersten dag ar al zyn aan
dacht zou wyden aan die problemen, welke
met zyn nationale idealen geen verband hiel
den. Koning Edward stierf te midden van
een constitutioneele crisis van den eersten
rang, een crisis, waarby ook de positie van
het koningschap op het spel stond. De hoo-
gerhuishervorming bracht de gemoederen in
beweging. Terzelfder tijd heerschte er wijd
vertakte sociaal-economische onrust, groote
arbeidsconflicten waren aan de orde van den
dag, en het Iersche vraagstuk scheen te zul
len leiden tot gewapende conflicten.
De troon stond ook toen reeds torenhoog
boven de geschillen der partyen, en de popula
riteit van Edward VH was een waarborg dat
hij ook door dien moeilijken tyd ongehavend
De levensloop van een koning: vI. n. r. koning George als jongen in Schotsch costuum, een jeugdfoto van den koning met broer en zusters; als prins van Wales met zijn echtgenoote en zijn groot
moeder koningin Victoriaals prins van Wales met zijn vader en den huidigen prins van Wales; bij zijn huwelijk met (thans) koningin Mary; koning George als „captain of the guards".
v