„HET UUR VAN DE LEEKEN".
Treffende rede van mgr. Cruijsberghs
op het congres te Mechelen.
MAANDAG 14 SEPTEMBER 1936
HISTORISCHE DAG VOOR
DE ST. ROSALIA.
De kroon op het restauratie
werk.
INWIJDING VAN HET NIEUWE
PAROCHIEHUIS.
PLECHTIG EERHERSTEL IN DE
ST. IGNATIUSKERK.
Voor de satanische heiligschennissen
en profanaties in Spanje.
GECOMPLICEERDE AANRIJDING.
HET CEULESKOOR CONCERTEERT.
HET DOODELIJK ONGEVAL
BEYEkLANDSCHELAAN.
Jongetje geïdentificeerd.
STUDIECLUB „ONTWIKKELING'
Tentoonstelling van teeken- en
drukwerken.
UITSLAANDE BRAND STRUIZEN-
BURGDWARSSTRAAT.
DEN PRIESTERS TE HULP!
,Gaat 3e beschaving, die het kruis
in top voert, ten onder?
,Meer dan ooit ligt het lot der Kérk
in de handen, niet van de
priesters, doch van
de leeken
Mechelen, 12 sept. (van
GRATIS ABONNE.
KRALINGSCHE ZEILCLUB.
VAN EEN DAK GEVALLEN.
DE ROTTERDAMSCHE HARMONIE
KAPEL.
De meeste historische momenten worden op
het oogenblik, dat ze er zijn, niet als zoodanig
herkend. Keerpunten, waarop een zaak zich
definitief ten goede of ten kwade wendt, zijn
veelal pas lang nadat zij zijn gepasseerd in hun
volle beteekenis begrepen. Somwijlen echter
treedt het historisch karakter van een dag,
van een gebeurtenis, zóó duidelijk naar voren,
dat wij reeds op het oogenblik zelf als het
ware kunnen aanvoelen en begrijpen, dat dit
het beslissende keerpunt .moet zijn.
In de historie van de oude Sinte Rosalia
was zoo'n keerpunt de dag van gisteren, waar
op de Hoogeerw. Pater Provinciaal der Neder-
landsche Minderbroeders met een plechtig
dankoffer het werk der restauratie bezegeld
heeft en vervolgens den nieuwbouw, het ruime
en fraaie parochiehuis door de liturgische
zegening aan den dienst van God toewijdde.
Te kwart over tien werd in de in ouden
luister herstelde kerk, waarvan het priester
koor spaarzaam was versierd om juist de
fraaie, sierlijke 18de-eeuwsche architectuur
beter te doen uitkomen, een plechtige hoog-
dienst opgedragen door den Hoogeerw. Pater
Honoratus Caminada, Provinciaal der Neder-
landsche Minderbroeders, die voor den aan
vang door de assisteerende geestelijken feeste
lijk was ingehaald. Bij het H. Misoffer offi
cieerden Pater W. Pompen als presbyter-assis-
tens, Pater J. Nieuwstad als diaken, Pater L.
Dijkstra als subdiaken, terwijl Pater Patr.
Mikx, zoon der parochie, als ceremoniarius
fungeerde. De pastoor der H. Rosalia, de zeer-
eerw. Pater Just, van den Donk, had voor de
communiebank plaats genomen.
Het zangkoor der kerk onder leiding van
zijn directeur Phons Dusch zong de Magda-
lena-mis van Loots. Tijdens het Offertorium
werd gezongen het „Memorare" van Thom.
van Vlijmen, organist der St. Rosalia, terwijl
na de H. Mis het „Jubilate" van Hans Dusch
werd ten gehoore gebracht, gevolgd door
orgelspel, waarbij de organist het Allegro uit
de Vide Symphonie van Widor speelde.
Inwijding van den nieuwbouw
Des middags te twee uur vond de inzegening
plaats van den nieuwbouw. Al de besturen der
27 aan de St. Rosalia-kerk verbonden ver-
eenigingen waren hiertoe uitgenoodigd. Wij
merkten er verder op de Regenten van het
St. Franciscus-Gasthuis, het Eerste-Kamerlid
den heer F. L. D. Nivard, het Tweede-Kamer
lid, den heer H. E. van den Brule, en den
directeur van „De Maasbode", den heer H.
Kurjpers, den architeet P. G. Buskens, alsmede
de aannemers en verscheidene onder-aanne
mers van de restauratie en van den nieuw
bouw. .Op de eerste rij van de tooneelzaal,
-waar de openingsplechtigheid plaats vond,
waren gezeten de H.E. Pater Provinciaal, de
Z.E. Pastoor en de Paters en de leden van het
kerkbestuur met hun dames. Ook de Eerw.
Zusters van St. Lucia waren vertegenwoor
digd. Leden van Kruisvaart, Jaddo en Fran-
cisca Romana, welke laatste juist des morgens
waren geïnstalleerd en voor het eerst haar
nieuwe uniform droegen, fungeerden als pages
en als eere-wacht in de zaal.
Terwijl de H.E. Pater Provinciaal allereerst
de kruisen voor de verschillende lokalen wijd
de en hierna de zegening der localiteiten ver
richtte, zong het op het tooneel opgestelde
zangkoor het „Salve Regina" en het „Ave
Maria" van Nieland en het „O Salutaris" van
Gounod.
Herdenkingsrede van Pastoor
van den Donk.
Nadat deze kerkelijke ceremoniën waren
beëindigd, heeft Pastoor Van den Donk in een
herdenkingsrede de beteekenis van dezen dag
belicht.
U zult mij onvoorwaardelijk willen gelooven,
aldus spr., wanneer ik u vertel, dat ik op dit
historisch moment voor u sta met een hart,
overvloeiend van dankbaarheid. Allereerst
jegens den Gever van alle goed, die mij het
onverdiende geluk liet smaken te beginnen
met de restauratie en den nieuwbouw der St.
Rosalia. Voor mij ligt daarin een bijzondere
reden tot dankbaarheid, omdat de goede God
mij daarin een rijke vergoeding gaf voor de
teleurstelling in mijn vorige standplaats, toen
ik het plan voor den bouw eener nieuwe kerk
moest prijsgeven. Hij liet mij komen op een
moment, dat de restauratie kon beginnen.
De zaak van de St. Rosalia had er zoo voor
gestaan, dat de verkoop der kerk aan de
gemeente al bijna was gesloten. Toen daaraan
ruchtbaarheid werd gegeven, begon het van
alle zijden protesten te regenen. Die waren
oorzaak, dat de onderhandelingen werden te
niet gedaan.
Zonder moeilijkheden is ook de bouw niet
gegaan. Bij het begin der restauratie kwam
een storm het werk verstoren. Dan kwamen
de moeilijkheden met hooger gezag, toen de
kosten hooger bleken, dan geraamd was. Vier
van de geschiktste maanden moest het werk
stil liggen, vooraleer het middel was gevonden
om voort te gaan. Tenslotte kwamen de moei
lijkheden der moderne techniek. De wijze van
heien bij de nieuwe beurs deed onze reeds
gerestaureerde kerk op zijn fundamenten tril
len, zoo sterk, dat de bloempotten bij een der
altaren naar beneden kwamen.
Desondanks is het groote werk voltooid en
vandaag zou spr. evenals zijn serafijnsche
Vader Franciscus zijn hoogste danklied voor
God willen uitzingen.
Zijn dank ging vandaag ook uit naar al zijn
medewerkers, als hoedanig hij allereerst wilde
noemen zijn kerkmeesters. Bij allen zat voor
de bloei en vooruitgang der Rosalia-parochie
en de voltooiing der restauratie. Dan de vele
weldoeners, die hebben geholpen bij de groote
zorgen en de zware zorgen, welke restauratie
en nieu'wbouw (over de 100.000) meebrach
ten. Vervolgens de officieele en niet-officieele
personen, die ons hebben geholpen en nog
zullen helpen.
Zijn dank ging ook uit naar hen, die in ver
wijderd verband het groote gevaar hebben
afgewend:den Maasbode-redacteur „W. H.",
die het eerst zijn stem verhief tegen de
afbraak dezer kerk en de Raadsleden Nivard,
Verheul en Van den Brule, die daarna mee
hielpen om den verkoop aan de gemeente te
niet te doen.
Vervolgens werd een woord van dank ge
bracht aan de-firma's de Waal en Kreyns, die
de restauratie hebben verricht en den aan
nemer Hoogwegt, die den zeer gecompliceer-
den nieuwbouw heeft uitgevoerd, a> de onder
scheidene onder-aannemers, Lucas Wensing,
die het mooie Rosalia-beeld in den voorgevel
maakte, den opzichter, den heer L. van den
Bosch, maar bovenal' den geestelijken vader
varr het geheele werk, den architect P. G.
Buskens, die buitengemeen geslaagd is, zoowel
met de restauratie als met den nieuwbouw.
Een dankwoord past ook tegenover „De
Maasbode", die door haar publicaties de Ro
salia een beroemdheid heeft gegeven, welke
niet alleen buiten Rotterdam's, maar zelfs
buiten Neerland's grenzen is gegaan.
Tenslotte sprak Pastoor Van den Donk een
woord van hoogen dank aan den H.E. Pater
Provinciaal. Daar zijn overkomst heeft hij aan
dezen dag een hoogen Juister bijgezet.
Zijn rustig voorgedragen herdenkingswoord
besloot Pastoor Van den Donk met den
wensch, dat het nieuwe parochiehuis volko
men aan zjjn doel zou beantwoorden. God
geve, dat na de stoffelijke restauratie van
onze kerk ook de geestelijke restauratie van
onze parochie spoedig moge volgen en het
geloofsleven in Sint Rosalia weer worde als
in vroeger eeuwen.
Celukwensch van den H. E. Pater
Caminada.
Na deze woorden van den pastoor der St.
Rosalia, welke met een hartelijk applaus
werden onderstreept, nam de H.E. Pater H.
Caminada het woord om Pastoor, Paters en
kerkbestuur oprecht geluk te wenschen met
het werk dat voltooid is. Het was inderdaad
een groot en belangrijk werk. Voor u, Pastoor
Van den Donk, is het een groote eer dit alles
te hebben tot stand gebracht. Voor mij als
Provinciaal is het een bijzondere vreugde hier
van getuige te zijn en de Inwijding te hebben
kunnen verrichten. De Rosalia hoort op bijzon
dere wijze bij ons, Franciscanen. Wij hebben
talrijke staties te verzorgen. Doch onder al die
staties heeft de Leeuwenstraat altijd een heel
bijzondere plaats ingenomen. Verschillende
omstandigheden hebben hiertoe meegewerkt.
Heeft hier niet een Provinciaal geresideerd?
Heeft de oud-provinciaal Pastoor Kusters hier
niet gewoond en op het parochieele leven zijn
cachet gedrukt?
Daarom is het vandaag ook een feestdag
voor onze Franciscaansche provincie. Namens
haar breng ik den pastoor mijn hulde. Door
zijn krachtige energie heeft deze nieuwe
herder de Rosalia niet alleen behouden, doch
gaat de parochie een veelbelovende toekomst
tegemoet. Vandaag verhaalt het H. Evangelie
de opwekking van den jongeling van Nairn ten
leven. Gij, Pastoor Van den Donk, hebt de
parochie ten leven gewekt. Gij hebt ze ook
weer aan haar moeder, de Serafijnsche orde.
teruggegeven.
God legge edelmoedigheid in de harten uwer
parochianen en die van de vele vrienden der
St. Rosalia, opdat uw zorgen verlicht worden
Moge gij als herder van een prospereerende
parochie nog vele jaren hier wonen, (applaus)
Aanbieding van geschilderd
portret van P. v. d. Donk.
Namens het kerkbestuur en alle parochia
nen kwam vervolgens de secretaris van dit
college, de heer P. M. Mikx, als huldeblijk voor
zijn «Bergieken arbeid Pastoor Van den Donk
zijn door den kunstschilder Adrianus van der
Plas geschilderd portret aanbieden, te plaat
sen in de portrettenverzameling der vijftien
Franciscaansche pastoors, die gedurende twee
en een kwart eeuw de St. Rosalia hebben
bestierd.
Dit geschenk werd door den pastoor In
hartelrjken dank aanvaard.
Tenslotte heeft de architect, de heer P. G.
Buskens, dank gebracht aan al zijn mede
werkers bij deze moeilijke opdracht. Technisch
zoowel als aesthetisch waren vele problemen
op te lossen. In prettige samenwerking en
onderling overleg en onder Gods zegen is de
arbeid zoo geslaagd, dat deskundigen over
het resultaat zeer tevreden zijn. Het was dik
wijls moeilijk ook door te groote belangstel
ling, door te vele, hoewel goed-bedoelde advie
zen. Over het wegbreken vanrde tweede galerij
en de nieuwe beschildering van het orgel heeft
spr. heel wat moeten hooren. Doch nu de
restauratie gereed is, heerscht toch algemeene
voldoening. Het vertrouwen van Pastoor Van
den Donk was hem een groote steun. Spr.
sloot met den wensch, dat het werk zou
strekken tot bloei van de St. Rosalia.
In verband met de feestelijkheid van het
Koninklijk Huis werd de bijeenkomst gesloten
met het zingen van het „Domine salvam fac"
van Giesen.
Hierna werd de thee geserveerd en werden
allen in de gelegenheid gesteld den nieuwbouw
en de gerestaureerde kerk te bezichtigen.
Hedenmorgen om kwart over negen reed
de 49-jarige A. Koster, wonende Generaal van
der Heijdenstraat op zijn fiets op de West-
Kruiskade. Achter hem aan de linkerzijde
kwam een remise-wagen van de R.E.T., be
stuurd door den 48-jarigen J. A. C. Harting,
wonende Groote Visscherjjstraat. Aan de rech
terzijde liep een voetganger. De fietser reed
tegen den voetganger op, kwam te vallen en
werd aangereden door den tramwagen, waar
door de man zijn linkerbeen brak en klaagde
over pijn in de lendenen. Per G.G.D. is hij ver
voerd naar het ziekenhuis aan den Coolsingel.
In den tuin der Eerw. Zusters aan den
Dalweg werd gistermiddag een uitvoering
gegeven door het bekende Celleskoor onder
leiding van Br. Xaverius. De baten van dezen
middag kwamen ten goede aan de armen der
St. Vincentiusvereeniging van Vreewijk.
Na het welkomstwoord van den voorzitter
der Vincentius Vereeniging, den heer G. van
Haasteren, werd plechtig het Wilhelmus in
gezet. Allen hoorden staande de vlekkelooze
uitvoering van ons Volkslied aan. Hierna
volgd een keur van liederen vol afwisseling.
Koor, leiding en begeleiding waren één.
Tusschen de zangnummers werd aardige
declamatie gegeven, wat zeer in den smaak
viel.
Pastoor Mulder O.S.C. hield na het eerste
optreden een toespraak, Spreker gaf aller
eerst zjjn leedwezen te kennen over het heen
gaan van Br. Theophile, den bekwamen lei
der van het Celleskoor, doch was van mee
ning in Bar. Xaverius een waardigen opvol
ger te hebben. Vervolgens wees Z.E. op het
doel van dezen middag* en wekte de aanwe
zigen op tot het geven van een offertje op
de schaalcollecte, die na afloop gehouden
werd. f.r
Aan den oproep van den zeereerw. heer H.
A. J. Janssen S. J., pastoor der St. Ignatius-
kerk, om Zondag 13 September op plechtige
wijze aan God eerherstel te brengen voor de
gruwelijke heiligschennissen, welke door het
bolsjewistisch grauw op het oogenblik in
Spanje worden bedreven, hebben de parochia
nen van den Westzeedijk gisteren door een
inderdaad massale opkomst gevolg gegeven.
Des morgens is een groot aantal congreganis-
ten en parochianen tot deze intentie ter H.
Tafel genaderd en gisteravond was het kerk
gebouw met geloovigen volgestroomd ter bij
woning van het plechtig Lof met oefening van
eerherstel.
Het solemneele Lof werd gecelebreerd door
den zeereerw. pater A. Hulsebosch S. J. met
assistentie van pater J. Ex S. J. als diaken
en pater A. Timmers S. J. als sub-diaken.
Alvorens de plechtige oefening van eerher
stel te verrichten, heeft pastoor Janssen in
een rijkelijk gedocumenteerde predicatie
scherp het ontstellende feit gemarkeerd, dat
de saturnaliën van godsdiensthaat en machts
wellust, welke momenteel in Spanje plaats
grflpen, niets anders zijn dan het satanisch
werk van het bolsjewistisch communisme. Aan
de hand van desbetreffende correspondenties
en berichten uit de Nederlandsche en buiten-
landsche bladen schetste de gewijde spreker
de ontzettende massacre, de duivelsche bloed-
orgieën, welke aan gene zijde der Pyreneën
nog steeds geschieden.
Pastoor Janssen releveerde enkele afschrik
wekkende details van dat schrikbewind met
zijn revolutie-tribunalen, zijn vuurpelotons; de
gruwelijke mishandelingen en wraakroepende
onteeringen, waaraan kloosterzusters en vrou
wen hebben blootgestaan, alvorens men haar
den dood gunde; de honderdtallen geestelijken,
priesters, religieusen, bisschoppen zelfs, die
op dierlijke, afgrijselijke wijze zijn gemarteld,
verminkt en tenslotte afgemaakt; de satani
sche, sadistische folteringen, welke op leeken
zijn toegepast.
Juweelen van beeldhouwkunst en architec
tuur zijn stukgeschoten of door de barbaar-
sche klauwen van het bloeddronken plebs ver
woest. Kerken zijn geprofaneerd, in paarden
stallen veranderd, of platgebrand; kostbare
gouden en zilveren sieraden vernield of gesto
len; H.H. Hosties onder de voeten vertrapt;
beelden naar omlaag gesleurd of aan stukken
geschoten, God gehoond en verguisd, graven
geschonden en zelfs lijken onteerd.
Men denke evenwel niet, aldus pastoor Jans
sen, dat men hier staat voor het moorddadige
werk van een troep perversen, door helsche
instincten tot dergelijke excessen gedreven;
men heeft hier te doen met een systeem, een
breed-opgezette, in de geheele wereld georga
niseerde actie. Het is geen zuiver plaatselijke
uitbarsting van passies; het is het atheïstisch
communisme van Moskou, dat hier zijn ver-
derfelijken invloed oefent. Het is de vastbera
den, infernale tactiek van Lenin, den vader
van het communistisch bolsjewisme, die heeft
gedecreteerd, dat de godsdienst moet worden
uitgeroeid en uitgebannen uit het leven dèr
menschen, die kinderen opstandigheid preekte
tegen het ouderlijk gezag, die voor het god
delijk gebod: „gij zult niet doodslaan" in de
plaats stelde het devies: „gij moogt doodslaan
al degenen, die een hinderpaal blijken voor de
verwerkelijking der roode revolutie".
Na de objecte doelstelling en aard van het
communisme te hebben toegelicht en zijn
auditorium te hebben aangespoord paraat te
blijven, wekte de pastoor de geloovigen op,
te leven en te handelen als principieele katho
lieken, als mannen en vrouwen van de katho
lieke daad, opdat men daardoor gepantserd
blrjve voor den perfiden invloed van het bolsje
wisme en op die wijze het communistisch
atheïsme verre moge blijven uit onze stad, ons
vaderland en vooral uit de heilige Moederkerk.
Na de predicatie verrichtte pastoor Janssen
de oefening van eerherstel en hebben alle
geloovigen in een vurige bede God gesmeekt
om licht voor de vervolgers, genade en kracht
voor de vervolgden en verlossing van de hel
van het schrikbewind in Spanje.
In het wit gekleede bruidjes hebben na den
zegen voor het Allerheiligste kleurige bloemen
gestrooid als een kinderlijke hulde aan den
gehoonden Christus.
De plechtigheid werd besloten met een dave
rend: „Aan U, den Heemlen Koning".
Het jongetje dat Zaterdagmorgen in de Beyer-
landschelaan bij het oversteken van de straat
door een autobus is overreden, is de 8-jarige
A. Reynen, gewoond hebbende Slaghekstraat
102.
Zaterdagmiddag is met eenig ceremonieele in
het St. Laurentiushuis aan de Nieuwe Haven
de tentoonstelling van teeken- en drukwerken
geopend, georganiseerd door de Studieclub
„Ontwikkeling", onderafdeeling van de afd.
Rotterdam van den Ned. Katholieken Grafi-
schen Bond.
In tegenwoordigheid van talrijke genoodig-
den sprak de voorzitter van de studieclub,
de heer J. J. Evers, eenige inleidende woorden,
waarna de heer B. Leijn, voorzitter van den
Ned. Kath. Grafischen Bond en van het Vak
kundig Bureau het tweeledig doel van deze
expositie uiteenzette. Eenerzijds wil deze ten
toonstelling voor de leden een aansporing zijn,
zich aan de vakkundige ontwikkeling te wij
den en anderzijds bedoelt zij het publiek te
laten zien, wat in de georganiseerde grafische
bedrijven gepresteerd wordt.
Nadat namens de Centrale Leerlingencom
missie de heer W. L. de Zwager het woord
had gevoerd, prees de voorzitter van de af-
deeling Rotterdam, de heer G. B. Triesman,
den ijver van deze jonge studieclub, waar
door reeds nu een expositie als deze kon tot
stand komen.
Na het offleiëele gedeelte hebben wij een
rondwandeling door de zaal gemaakt. Behalve
teeken- en drukwerken van de studieclubs in
Nederland zagen wij aantrekkelijke stands
van De Maasbode, van de Reproductie Com
pagnie en van den religieusen kunsthandel J.
van Vlijmen. Voorts een uitgezochte collectie
lithografie, kleurendruk, dubbeltoondruk,
bindwerk en vooral moderne reclamedruk.
Het vuur mf:t vier stralen gebluscht.
Zaterdagavond te ongeveer half elf is een
korte doch vrij hevige brand ontstaan in het
pakhuis van de firma Dirkzwager aan de
Struizenburgdwarsstr. Het vuur woedde in
een partij ledige zakken en in een luchtkoker.
Met vier stralen op de waterleiding heeft de
brandweer het vuur gebluscht, respectievelijk
twee van slangenwagen 4, één van slangen
wagen 6 en één van slangenwagen 8, onder
leiding van brandmeester Van Sillevoldt en
hoofdman Van Gunsteren. Aanwezig waren
verder de slangenwagens 5, 7, 9, 10, 11 en
motorspuit II.
ONZEN CORRESPONDENT)
De tweede congresdag is, evenals de
eerste, besloten met een groote alge
meene vergadering die, behalve door
talrijke congressisten, ook door de
hooge kerkelijke autoriteiten werd
bijgewoond.
De eerste spreker was de vice-rector
der Leuvensche Alma Mater, mgr.
dr. Cruijsberghs, over „Het uur der
leeken.."
R. K. OPENBARE LEESBIBLIO
THEEK, DERDE ORDE.
Men schrijft ons
Dezer dagen vierde de IHe Orde-Bibliotheek
nu R. K. Openbare Bibliotheek, Derde Orde
gevestigd in de parochie St. Rosalia haar
3de lustrum. Vijftien jaren geleden werd deze
bibliotheek opgericht in een lokaal, groot 3 X
4 meter. De inventaris bestond uit een paar
gekregen schoenenkisten en eenige aan el
kander getimmerde planken. De voorraad boe
ken bedroeg een paar honderd, meerendeels
geschonken door eenige goedwillige parochia
nen, doch deze boeken waren zoo oud en door
en door uitgelezen, dat de echte liefhebbers
hun neus daarvoor ophaalden. Het was dus
wel een droevig begin en toch, deze bibliotheek
zou en moest worden de beste R. K. biblio
theek van geheel Rotterdam. De Commissie
toog aan het werk en het parool was volhou
den en den moed niet verliezen. Elk leesgeld en
alle abonnementsgelden werden direct omge
zet in nieuwe boeken. Geen cent werd gekregen
of gebedeld. En thans, na vijftien jaren, kun
nen wij zeggen: „Wij hebben niet alleen de
beste, maar ook de mooiste R. K. bibliotheek
hier ter stede. De bibliotheek bezit op het
oogenblik bijna 18.000 boeken. Men kan bij
ons op elk gebied terecht. Een geschoold per
soneel zal U gaarne bij het uitzoeken helpen.
Hoe deze nieuwe bibliotheek er uitziet, daar
van moet U zich-zelf komen overtuigen. Kom
naar de Leeuwenstraat 33
Den laatsten tijd miste een bewoner van de
Kralingsche Piaslaan steeds zijn courant of
schoon deze courant toch werd bezorgd. De
politie werd hiervan in kennis gesteld en een
post werd uitgezet. Zoowaar kon vanmorgen
een „gratis abonné" gearresteerd worden. Hij
is de 59-jarige stucadoor C. D.
De man is ingesloten en heeft nu allen tjjd
zijn gestolen couranten te lezen.
ZILVEREN KLOOSTERJUBILEUM
VAN PATER JUSTINIANUS.
Gisteren heeft Katholiek Heïjplaat hetzïT
veren kloosterjubileum van zijn kapelaan,
Pater Justinianus herdacht.
Nadat vele parochianen in de vroegmis had
den gecommuniceerd, droeg de jubilaris te
half 11 een plechtige Hoogmis van dankbaar
heid op, daarbij geassisteerd door pastoor A.
Collignon en pater Oscar O.M.C.
Het presbyterium van het fraaie kerkje
droeg een weelde van goudgele, rose en roode
bloemen, er was een feestelijke verlichting.
Naast het congregatie-insigne der H.H. Har
ten glansden in zilver de jaartallen 1911 en
1936 benevens de initialen V.C.J.S. en V.C.
M.L
Het zangkoor verhoogde de plechtigheden,
onder leiding van den organist B. J. Smit, met
een driestemmige mis van Perosi, terwijl na
de H. Mis de kloosterjubileum-cantate van
Joh. Algra ten gehoore werd gebracht.
In een treffende predikatie heeft pastoor
Collignon naar aanleiding van de tekstwoor
den „Haec dies quam fecit Dominus", de bui
tengewone feestvreugde van katholiek Heïj
plaat geschetst; allereerst over de verloving
van de Prinses, alsmede over het feest van
pater Justinianus. Uitvoerig karakteriseerde
hij de genade van den religieusen staat, als
mede de verhevenheid en het geluk van de
kloosterroeping. Tenslotte wekte de pastoor
tot groote dankbaarheid en een gebed tot vol
harding op.
Na de H. Mis voerde in de pastorie pastoor
Collignon, nu in tegenwoordigheid van het
kerkbestuur, wederom het woord. Na een har-
telijken gelukwensch namens de parochie of
freerde hij een cadeau onder couvert, van welk
bedrag een nieuwe missaal zal worden aan
geschaft. Dan ving de receptie aan en met
tientallen zagen we de „Heijplaters" de pasto
rie betreden om hun kapelaan persoonlijk met
zijn jubilé te complimenteeren.
Gisteravond celebreerde pater Justinianus
een plechtig danklof.
Ter gelegenheid van de zeilwedstrijden, wel
ke door de Koninklijke Roei- en Zeilvereeni-
ging „de Maas" worden gehouden, zal op 20
September a.s. voor rekening der Kralingsche
Zeilclub een passagiersboot deze wedstrijden
volgen van Rotterdam tot Hoek van Holland
en weer terug naar Rotterdam. Kaarten voor
deze volgboot zijn bij den penningmeester der
Kralingsche Zeilclub verkrijgbaar.
Zaterdagavond is de 29-jarige C. de Bruijn,
wonende aan het Boerensteiger van het dak
zijner woning gevallen op een plat- Met een
lendewervelfractuur is de man opgenomen in
het ziekenhuis aan den Coolsingel-
De bekende Rotterdamsche Harmonie-kapel
(70 pers.), dir. Jac. ter Hall, behaalde tijdens
het j.L gehouden Muziekconcours van de V.V.V.
de eere-prijs, zijnde de groote medaille van
het Gemeentebestuur, en een zilveren beker
aangeboden door de directie van het City- en
Capitol-theater.
Vrijdag a.s. ter gelegenheid van de pre
mière van „Rose Marie" zal dit corps op het
tooneel van het City-theater het bekroonde
nummer uitvoeren.
Na afloop zal hen de gewonnen beker wor
den uitgereikt door André de Jong, dir. van
het City-theater.
Telken jare, in de Oogstmaand, aldus spr.,
komt in de eerste Nocturne van ons Brevier,
Koheleth, de wijze, aan het woord, met zijn
antithetische beschouwingen over den tijd
alles heeft zijn tijd en in een nauw-afgelijnde
loopbaan, gaat elk ondermaansch wezen voor
bij." En in de nadere ontwikkeling der gedach
te wordt één aspekt van ons leven zeer hel
der belicht, zijn onstandvastigheid en zijn
kortheid. Want bij dat film-snelle schuiven
van feiten en gebeurtenissen achter elkaar,
verslijten we en, zegt Guido Gezelle, ,,'t nieuw
jaar maakt de oude menschen."
Maar de levens-beteekenis van elk onzer da
den, is niet dezelfde. Er zijn, in den zwaarbe
laden tjjd, keerpunten, zwenkingen, hoogte-
toppen, momenten waarop iets gebeuren
moet, of het gebeurt nooit, oogenblikken van
handelen of niet handelen, die nawerken tot
in de verste toekomst.
Ieder mensch heeft één of enkele uren,
waarop over gansch een leven, soms over
vele tegelijk, wordt beslist. Daar kronkelt een
Rubico, spring er over, hij is niet breed, maar
indien gij den sprong waagt, weet dan
alea factaest dat de tereling geworpen
is!
Onze goddelijke Meester zelf heeft zijn
uur gehad, het uur van zijn verheffing op
het kruis, het toppunt van zijn leven en van
de geschiedenis, hora éjus, zegt Sint Jan;
z ij n uur, dat, goddank óók het onze is gé'
worden.
Onze. uren zijn: een retraite, een rouw, de
huweiijksdag, de priesterwijding, of soms een
banaal feit, dat plotseling tot felle afmetingen
groeit. Sint Ignatius' uur brak aan met een
verwonding en dat van Sint Norbertus met
een nachtelijk onweerHet komt er maar
op aan, dat wij in den voorbijsnellenden tijd
ons uur weten te grijpen.
En dat geldt nu niet slechts voor den en
keling, maar evenzeer voor de volken en voor
de kerk. Ook zij hebben in den loop der
eeuwen hun uren, hun historische momen
ten, hun keerpunten.
Uren van de Kerk! Haar tijd duurt zoo
lang als de tijd zelf, naar goddelijke belofte:
usque ad conaummationem
s a e c u 1 i, maar in iedere eeuw slaan voor
haar uren van angst en uren van hoop, uren
als die van een nieuwe geboorte, uren als die
•van een doodsstrijd.
Als de duidelijkste teekenen niet bedriegen,
is thans voor de Kerk een uur aan 't slaan.
Is het voor haar, in deze avondlanden, 'n tijd
als een tweede lente, of de tijd van den dood?
Gaat de beschaving, die het kruis in top voert
ten onder of draagt ze de toekomst in den
schoot? Het zijn vragen waartegenover wij
allen ons hebben te bezinnen. Maar dan dunkt
het mij dat we tot geen andere slotsom zullen
geraken dan deze: meer dan ooit ligt het lot
van de Kerk in de handen, niet van de pries
ters, doch van de leeken. er slaat een uur,
het hunne, ^et uur der leeken.
Het ligt niet in mijn bedoeling ook maar
iets af te doen op het gezag en de aktie van
hen die tot zending kregen Gods Kerk te be
sturen. Neen. Nu, als vroeger, als immer, zijn
zij de forma, gregis, de dragers der ge
nade, de leiders: boven hun hoofden zijn een
maal de Pinkstervlammen verschenen. Ver
der is het niet waar, dat de beroering van de
tijden hun ambt en kun verantwoordelijkheid
zou verzachten. Sint Augustinus heeft een
maal dit onderwerp aangeroerd: ais het
storm zegt hij, heeft niemand het er
ger te verduren dan de stuurman.
Het is dus volstrekt niet mijn bedoeling,
de leeken los te maken van de hiërarchie en
hun ..mondigheid", op te schroeven tot een
soort van kerkelijk gezag. Neen! maar ik
weet niet of ooit, in den loop der kerkgeschie
denis, de redding van de zielen en van de
christelijke beschaving, zóó dringend en ge
biedend de taak is geweest van den leek, als
thans. Met andere woorden: indien onze mo
derne wereld, welke sedert eeuwen, sedert de
eerste christelijke tijden werd geëvangeli
seerd, thans van de Kerk vervreemdt en zich
tegenover haar vijandig aanstelt, z^j.1 dat groo-
tendeels liggen aan het feit, dat het leeken-
dom in gebreke blijft, zijn rol niet beseft, apos
tolische werfkracht mist.
Lange betoogen zijn hier overbodig, de taal
der toestanden is klaar genoeg.
Sociale verhoudingen; pers,
film en radio.
Inzake sociale verhoudingen, kan de voor
aanstaande leek, de intellectueel, de patroon,
de werkgever, de Kerk betrekken in een com
promis, waarbij ze alle sympathie vanwege
de volksklas hopeloos verbeurt. Hij, die een
steunpilaar heet te zijn van de Kerk, doch
geen zin heeft voor rechtvaardigheid en lief
de, doet eindeloos meer kwaad, dan tiental
len priesters kunnen goedmaken. Want dan
wordt de Kerk dadelijk uitgespeeld tegen zich
zelf en mede-aansprakelijk gesteld voor wan
toestanden, die zij zelf krachtens het Evan
gelie veroordeelt.
Doch er Is nog wat anders. Het moderne
volksleven is zóó ingericht, dat de priester
zijn contakt met het volk verliest. In mijnen,
op fabrieken en bureelen, waar het meeren-
deel der grootsteedsche menschen en de be
volking der nijverheidscentra werkzaam zijn,
blijft de priester vaak een ongewenschte
vreemdeling.
Het is een niet te ontkennen feit: alle
priesters mogen zich doodslaven, dan leeft
er nog in dit land een niet eens op dozijnen
duizenden na te ramen aantal zielen, die geze
ten blijven, in de duisternis en de schaduw des
doods, indien de priester niet wordt verme
nigvuldigd in den leek en de leek zichzelf niet
weet te maken tot een hulpe van den priester.
Bovendien staan we vóór de drie groot
machten van het moderne leven zij beheer-
schen heel den ontspanningstijd: pers, film,
radio. De drie scholen voor volwassenen, de
drie meesters van de pubieke opinie, de drie
dragers van de levensbeschouwing, die het
volk vandaag of morgen zal huldigen. Hier
is een taak en een verantwoordelijkheid voor
handen, die niet in eerste instantie de onze is,
omdat wij, priesters, er niet toe gewapend
staan.
En daarom slaat thans het uur van de lee
ken. Doch ook nog om een andere reden. Wij
zijn gekomen op een keerpunt, wij ataan in
een godsdienstige crisis, zooals de wereld er
wellicht nooit een heeft gekend. In dezen mo
dernen tijd, die met al zijn wondere vondsten
het verspreiden van ideeën zóó schromelijk
heeft vergemakkelijkt, wordt een machtige
poging voorbereid, om God uit het geweten
en het leven van de wereld te verbannen. Alle
middelen, ook de bloedige, zijn goed, als ze
maar doelmatig blijken. E"n nieuw heidendom
waartegenover het oude kinderspel was! Het
gaat om een massale en desnoods met geweer
en revolver opgedrongen geloofsapostasie
Dat ons volk er rijp voor is, om met dergelijke
beweging te heulen, betwijfel ik zeer graag,
maar of het sterk genoeg staat, om er niet
door te worden geschokt tot in merg en been,
is een andere vraag. Het is practisch uitge
sloten, dat de clerus alleen hier de redding
brengen zou. De strijd wordt ingezet en hij
zal worden uitgevochten in sociale en poli
tieke kringen, waar de leek meer vermag dan
de priester. Het uur der leeken!
En zoo treed ik hier voor u op, om u onze
onmacht op te biechten. De nood dringt, wij
priesters, houden het niet vol, leeken, ter hulp!
Wat Sint Paulus schreef aan de geloovigen
van Korinthe, geldt ook hier, al heeft het een
anderen zin: Spectatulum facti sumus, wij
zijn een schouwspel geworden, nos Infirmi,
vos autem fortes, wij priesters staan zwak,
gij. lekken, sterk, nu het er om gaat dit land
voor de christeitfKe bescha ving te reaaen.
Katholieken, 'wat God u vraagt, ligt in de
lijn van uw roeping tot het Godsrijk; gij be
hoort tot de Kerk;gij zijt de ledematen, waar
langs de mystische Christus groeien moet tot
zijn volle gestalte.
Het woord van Z. H. den Paus tot Oportet
omnes esse apostolos, „elk christen zij een
apostel", is een provindentleel woord, maar
het beduidt in den grond niets anders dan een
variante op den wekroep van den Meester
zeiven; Vos estis lux mundi, gij zijt het licht
der wereld! Gij staat in een tijd waarop gij
dat woord zoo heel bizonder beleven kunt, om
dat de wereld zoo duister is! Het is kort ge
noeg om het te onthouden, schoon genoeg, om
het lief te hebben, gewichtig genoeg, om het
vooraan te zetten onder de praktische be
sluiten die gij van hieruit zult meedragen.
Of anders vrees ik, voor onze r. .aste toe
komst, mijn hart aan stukken,
Spanje en Mexico hebben htjSa, keerpunten
gehad en die keerpunten zijn rampen gewor
den, waarvan niemand voorspellen kan hoe
veel jaren of hoeveel eeuwen ze zullen na
werken. Vraagt u mij thans naar de redenen
van zulk een plotselingen en geweldigen om
mekeer, in landen die, naar ons beste weten,
homogeen katholiek waren, dan kan ik er u
een heele serie, de eene na de andere, opge
ven. Maar de grond van de zaak ligt hem
hierin: de Spaansche en Mexicaansche klerus,
is er niet in geslaagd, bijtjjds zijn leeken te
vormen tot apostelen
Congressen zijn noodzakelijk pn heilzaam,
onder voorwaarde, dat het niet blijft bij acade
mische of platonische woorden, doch dat het
verantwoordelijkheidsgevoel van de geloovige
gemeenschap ten overstaan van den tijdnood
wordt verdiept en daarna in daden omgezet.
Dit Vie Mechelsch congres moet leeren dat:
pers, film, radio, literatuur, industrie en fi
nancien, sociale instelling en politiek regiem,
gansch het besehavingskomplex, de zaak is
van den leek, zijn apostolaatsgebied, omdat
op elk dier terreinen, de Godskerk moet wor
den gediend, maar die kerk wordt bestookt.
Ik heb tot nu toe het woord Katholieke actie
bij deze uiteenzetting zorgvuldig vermeden.
Het gaat hier inderdaad niet over Katho
lieke Actie, ma®-1, ov0r een actie, die ik nog
voor gewichtig61' koud dan de Katholieke
Actie, namelijk over ket apostolaat tout court.
Inmiddels is dit congres, op een niet roos
kleurig uur' een niet gewoon teeken van
hoop. Onrnia tempus habent, zegde Koheleth,
de wtize- alles heeft zijn tijd. Er is een tijd
om geboren te worden, er is een tijd om te
worden herboren. Custos, quid de nocte, wach
ter, wat geschiedt vannacht? Venit mane
veni te, de morgen komt, spoedt u!
Katholieken, leeken, spoedt u, uw uur slaat!
Tot zoover mgr. Cruijsberghs, wiens rede
een diepen indruk op al de aanwezigen heeft
gemaakt.
„Ik wou dat u maar met meneer Jansen
was getrouwd, moeder. Hij krijgt altijd een
hoog cijfer voor de sommen die hij voor
Jantje maakt".
