DE WITTE TROEPEN VORDEREN
IN MADRID.
M
De stad ook gisteren weder hevig
gebombardeerd.
■MlHi
Kruitfabriek in de
lucht gevlogen.
DINSDAG 17 NOVEMBER 1936
STIJGENDE VOEDSEENOOD
Secretaris van Zamora door
een granaat gedood.
SPAANSCHE MINDERBROEDERS
ONDER HET ROODE SCHRIK
BEWIND
DEUTSCH GAAT VECHTEN
IN MADRID.
DE HAVENSTAKING IN DE VER.
STATEN
DE DUITSCHERS-ARRESTATIES
IN RUSLAND.
Dnitsch protest te Moskou
ingediend.
Tientallen dooden; een paar
honderd gewonden
ONTZETTENDE TOONEELEN OP DE
PLAATS DER RAMP.
Nog steeds stijgt het aantal
dooden.
300 MELAATSCHEN IN
PARIJS.
DE PAUS ONTVANGT
KARD. PACELLI.
VERZET TEGEN 'T COMMUNISME
IN MEXICO.
DE DUITSCHE VERDRAGS
OPZEGGING.
Verklaring van Eden.
BERLIJN EN TOKIO TEGEN
MOSKOU.
Onderhandelingen over een
anti-commnnistiseh
verdrag
AFSCHUWELIJKE TREIN-
MISDAAD.
Dame, aan handen en voeten
geketend, vermoord
gevonden.
DE MISDADIGHEID ONDER
AMERIKA'S JEUGD.
BEGROOTINGSMOE1LIJKHEDEN
IN AMERIKA
"ADRID. 16 November. (UN.
I. PRESS). Vanmorgen om tien
over negen verschenen zeven bommen
werpers van de nationalistische troe
pen, geëscorteerd door een eskader
jagers, boven de universiteitsstad en
bombardeerden een kwartier lang de
volksfrontstellingen in dit deel van
Madrid-
Bij de eerste explosies stegen zes
roode jagers op, om de bombarde
mentsvliegtuigen aan te vallen. Deze
hadden echter hun bommenlast reeds
neergeworpen en verdwenen in Weste
lijke richting
Vannacht om twee uur stak een ongeveer
twee-honderd man sterke nationalistische af-
deeling over een in allerijl gebouwde nood
brug de Manzanares over en verbarricadeerde
zich op den linker oever van de rivier. Tege
lijkertijd openden de witte batterijen voor
Madrid het vuur op de roode stellingen in de
nog niet veroverde Madrileensche wijken. Dit
bombardement duurde zonder onderbreking
voort tot vanmorgen acht uur.
De universiteitsstad moet, volgens de plan
nen van het hoofdkwartier der witten, het
uitgangspunt worden voor de verdere bezet
ting van de hoofdstad, welke nu spoedig zou
kunnen worden verwacht, daar de volksfron
ters hun beste stellingen hebben moeten ver
laten.
Een bizondere correspondent van Reuter
deelt omtrent de gevechten van gisteren nog
mede, dat de tegenstand van de rooden werd
gebroken toen acht groote bombardements
vliegtuigen van de nationalisten, vergezeld
van vier-en-twin tig gevechtsvliegtuigen, in de
ochtenduren plotseling boven de stad versche
nen en ieder een ton springstof lieten neer
komen in de omgeving van het voornaamste
gebouw der universiteit en Jiet westelijk park.
Radio-Sevilla deelde vanmiddag om half
twee mede, dat de berichten omtrent het op
rukken van drie colonnes van Varela, welke
de Manzanares hebben overschreden en het
park ten noord-westen van de universiteits-
wijk hebben bezet, bevestigd worden. Boven
dien heeft de colonne van Moscardo in den
sector van Soria een belangrijken opmarsch
ingezet en daarbij een^ tweesprong bezet, die_
van strategisch belang is.
De mededeelingen van radio-Sevilla werden
als volgt beëindigd:
„Gisteren is een historische dag geweest
voor de nationalistische troepen, die begonnen
zijn met de verovering van de kom van Ma
drid. In zeer korten tijd zullen de voornaamste
gebouwen de rood-gouden vlag dragen".
De roode junta heeft inmiddels nieuwe ver
ordeningen uitgevaardigd met betrekking tot
de contröle op de afgifte van levensmiddelen,
die steeds schaarscher worden. Duizenden
menschen hebben sedert verscheidene dagen
niet veel meer dan een stuk brood te eten
gekregen. Voor alle winkels ziet men lange
files van menschen, die hopen, dat ze nog een
levensmiddelenkaart zullen ontvangen.
Naar Havas meldt, hebben vanmiddag om
vier uur zeven bombardementsvliegtuigen van
de witten opnieuw verscheidene wijken van
Madrid gebombardeerd, met name de wjjk
Cuatro Caminos. Tal van personen werden
tengevolge van de explosies gewond, ond^-
wie velen ernstig.
Roode jagers stegen wederom onmiddellijk
op, om den strijd met de nationalistische bom
menwerpers aan te binden. Volgens een nog
niet officieel bevestigd bericht zou een drie-
motorig bombardementsvliegtuig in de om
geving van het Hippodroom zijn neergescho-
Re.n Jachtvliegtuig van de volksfronters
werd tijdens een gevecht met den bommen
werper eveneens getroffen. De piloot kon zich
echter met behulp van een parachute redden.
Een granaat van de witte artillerie kwam
terecht op huis nr. 47 in de Lope de Vega-
straat. Victorio Hidalgo, die indertijd secreta
ris was van oud-president Alcaia Zamora
ernstig ge-
Werd gedood, terwijl zijn vrouw
wond werd
Om acht uur hedenavond deelde radio-Te-
tuan mede, dat de strijdkrachten van generaal
Varela de in het Westelijk park en den Paseo
de Rosales veroverde stellingen stevig consoli-
deeren.
De aanvalspogingen, die in den loop van den
dag door de volksfronters werden ondernomen,
Werden alle afgeslagen.
De eerste straten in de Noord-Westelijke
wijk van Madrid zijn thans door de witte ti oe-
pen geheel bezet.
Onze Brusselsche correspondent meldt ons:
In het klooster der paters Minderbroeders
te Brussel, is aangekomen de Spaansche Min
derbroeder Isidoro Rodriguez Herrera, die het
roode schrikbewind in zijn land heeft kunnen
ontvluchten Hij heeft aan zijn Belgische orde
broeders een somber verhaal gedaan van den
lijdensweg der Minderbroeders in Spanje. Een
Viaamsch pater die hierbij aanwezig was,
zond over dit verhaal het volgend relaas aan
de Brusselsche „Standaard":
,De Minderbroeders bezitten in Spanje 8
provincies met rond de 2000 kloosterlingen, in
een negentigtal kloosters. Tot hiertoe hebben
de communisten boven de 200 minderbroeders
vermoord, neergekogeld of levend verbrand.
Meer dan 40 van hun kerken en kloosters, met
hun schatten, archieven en boekerijen, liggen
verwoest.
De drie Franciskaansche provincies: Catalo-
nië (BarcelonaJ, Valencia en Cartagena zijn
totaal vernietigd en de kloosterlingen ver-
moord, gevangen of gevlucht.
Via Rome ontving P. isidoro een laatste
maal nieuws uit Madrid, in September 1.1 Een
Pater Mexicaan had een brief geschreven naar
de drukkerij van de Franciscanen te Madrid.
De rooden hadden den brief opengedaan en er
op gekrabbeld: „uw kerk, klooster en druk
kerij bestaan niet meer". Dus de groote druk
kerij, waarop het wereldvermaard, weten
schappelijk en historisch tijdschrift „Archivum
Ibéro-americanum" verschijnt is thans ver
woest.
p isidoro behoort tot de provincie Cartage
na. Van de 12 kloosters, die de provincie bezit,
zjjn er drie zeker uitgebrand: de twee kloos
ters te Marcia, San Bonaventura en de Onbe
vlekte Ontvangenis, en dat te Alicante met het
Sirit Antonius' college. De pater voegde er
nog bij, dat de overige kloosters en kerken te
Almeria, Jecia, Baza, Jumilla, Lorca, Cehegin,
Orihuela, Almansa en Hellin hetzelfde lot heb
ben ondergaan.
De Z. E. Pater Provinciaal. Joannes Jozef
Gomez, vertoefde op 19 fuli het uitbreken
van de onlusten, te Madrid. Sedert hoorden de
paters van Cartagena niets meer over hem.
De jonge P Jozef Menor, .werd in zijn vlucht
van Jumilla naar Alicante door de communis
ten gevat. In hun rangen moest hij stappen en
werd gedwongen onder bajonetsteken, aldoor
te roepen: „Leve de communisten!" Te Ali
cante werd hij afgemaakt.
De volgende paters van de provincie van
Cartagena werden vermoord: Antonio Marti
nez, Emmanuel Castagno, Leonardo Pegna,
Mariano Erguido, Rufino Anchia, Santos Hue-
90. Daarbij nog vier fraters en een leekebroe-
der Behalve de provinciaal van Cartagena,
werden gevangen genomen en naar Madrid en
Alicante gevoerd de paters Bernardo Rubio,
Hieronymus Sanz, Richardo Villaplana. Over
hun droevig lot valt niet te twijfelen.
Vooral in het provinciaal huis te Mucia
(Cartagena) hebben de godloozen hun haat
tegen den godsdienst bot gevierd. Dit klooster
is een van de oudste residenties van de Min
derbroeders in Spanje. Reeds in 1262 wordt
het commissariaat van Cartagena vernoemd
in het generaal kapittel te Narbonne (Frank
rijk). De Franciscaansche kardinaal Jimenes
(t 1495) richtte er de eerste broederschap op
ter eere van O. L. Vrouw Onbevlekt Ontvan
gen. De kerk bezat een beroemd houten beeld,
gesculpteerd door Salzillo, (XVIIIe eeuw),
vereerd onder den titel van „Madonna Pu-
rissima".
De commissie van schoone kunsten had dit
beeld geschat op 6.000.000 pesetas. De com
munisten hebben het kunstwerk overgoten
met benzine en het in brand gestoken. Ook
zijn verbrand de zeer oude archieven met kost
bare handschriften, o.a.: van koning Filip
II. De proviniciaal van Valencia is eveneens
vermoord en de kloosters te Barcelona, te Bil
bao, te San Sebastian, te Cludad Real, 't Hei
lig Geest-klooster del Monte (Valencia) lig
gen verwoest. Van honderden kloosterlingen
is men zonder eenig bericht.
De Oostenrijksche socialistenleider
heden naar het front.
Dat de leider van het Spaansche volksfront,
senor Largo Caballero, ter voortzetting van
zijn destructieve actie niet alleen van de com
munistische doch ook van de socialistische
internationale in allerlei vormen rijkelijk steun
ontvangt, is voor niemand een geheim meer.
De roode voormannen zelf steken het niet
onder stoelen of banken, al worden de termen,
waarin hun sympathiebetuigingen gesteld
worden, met de noodige voorzichtigheid ge
kozen.
Terwijl de heeren totdusver echter zelf het
tooneel van den strijd zoo veel mogelijk ver
meden, om in hun land geen moeilijkheden te
krijgen, is er nu een kopstuk, dat ter plaatse
„de zegepraal van de vrijheid" gaat bevechten.
De heer dr. Julius Deutsch, die in Februari
1934 den opstand van de socialisten in Oosten
rijk leidde, doch daar het onderspit moest
delven, is, naar een Unipress-telegram meldt,
uit Tsjecho-Slowakije in Valencia aangeko
men, vanwaar hij zich heden naar het front
van Madrid zal begeven.
„Ik ben naar Spanje gekomen, verklaarde
deze heer o.a. aan de pers, om mijn militaire
kennis en ervaringen ter beschikking van de
Spaansche regeering te stellen. Naar mijn
meening, wordt hier het lot van Europa be
slist. Wijl ik voor het socialisme strijd, ben
ik naar Spanje gekomen". Duidelijker kan het
al niet.
Hoop op spoedige bijlegging
van het conflict.
nPSw FRanCISCO, 16 November. (A.N.P.).
q.f?"leesters van vijf havensteden aan de
san FranHHZ6ekUSt- tw' Seattle, Portland,
vb hp dan C°' °aklar>d en Los Angeles, zullen
zich heden per Vii«rv4-, u- u
begeven, teneinde ïffi* W™hmZton
i esi<lent Roosevelt om een
staking asen inzake de scheepvaart-
Naar de vangende minister van
arbeid, Mac Grady verklaarde, was de sta-
kingstoestand gisteravond hoopvoller dan
sedert verscheidene dagen het geval was ge"
weest.
MOSKOU, 16 November. (R.O.). De Duit-
sche ambassade alhier heeft geprotesteerd
tegen de arrestatie van 23 Duitschers te Mos
kou en Leningrad.
-Het volkscommissariaat van buitenlandsche
zaken heeft het protest afgewezen, doch het
geeft toe, dat veertien personen, die van mili
taire spionnage worden beschuldigd, o.a. twee
vrouwen, gearresteerd zijn.
Leden van den Engelschen bond van oudstrijders brachten gisteren met hun
vaandels een laatsten groet aan hun overleden makker, W. Lamfoert, wiens
stoffelijk overschot in den Haag ter aarde werd besteld.
ARSEILLE, 16 Nov. (HAVAS).
Volgens alhier ontvangen be
richten, heeft zich om kwart voor vijf
in den namiddag een ontploffing
voorgedaan in de kruitfabriek van
Saint Chamas.
In het_ geheel zijn dertig personen
gedood en ruim twee honderd ge.
wond-
De ramp ontstond door het uitbreken van
een brand in één van de bijgebouwen. Na het
vallen van het donker werkten de reddings
manschappen met behulp van geïmproviseer
de verlichting aan het bergen van de slacht
offers uit de puinen van de fabriek, die nog
slechts één groote ruïne vormt.
Van alle kanten stroomt hulp toe.
In het stadje Saint Chamas is het nog moei
lijk na te gaan hoeveel schade er is aange
richt. Het schijnt echter, dat dit nog wel zal
meevallén. Wel zijn vrijwel alle ruiten ge
sprongen.
De telefonische verbindingen hebben eenige
vertraging ondergaan en bij tusschenpoozen
is er geen electrische stroom.
Een „U.P."-bericht geeft over de ontplof
fingsramp nog het volgende relaas:
Het geweld der explosie was zoo groot, dat
het slechts met dat van een hevige aardbe
ving kan vergeleken worden. In een omtrek
van vele kilometers stonden de huizen te
schudden op hun grondvesten.
Nadat de eerste verschrikkelijke detonatie
als van een geweldigen donder weerklonken
had, renden de ambulance- en doktersauto's
naar de plaats des onheils.
Van Miramer uit snelden hulpcolonnes naar
de verwoeste fabriek, die spoedig door een
sterk politiecordon was afgezet.
Uit de verte reeds kon men boven Saint
Chamas ontzaglijke rookwolken zien opstijgen.
Daar door de ontploffing alle lichtkabels
defect geraakt waren, lag het terrein van de
kruitfabriek langen tijd in het donker gehuld.
Tenslotte werden van het naburige vlieg
terrein Istres-Marignan verplaatsbare schijn-
werps gerequireerd.
In het schijnsel dezer apparaten werd het
bergingswerk ondernomen door de reddings
colonnes, die door arbeiders van nabijgelegen
staatsfabrieken versterkt waren.
Behalve de reddingsmanschappen en de of-
ficieele persoonlijkheden, werd niemand nabij
de plaats des onheils toegelaten, niet eens de
vrouwen en kinderen der arbeiders, die in de
kruitfabriek werkten, hadden toegang in de
buurt van het fabrieksterrein.
SAINT CHAMAS, 7 November. (HAVAS.)
Ofschoon het juiste aantal dooden bij de ont
zettende ontplofingsramp in de kruitfabriek
bij St. Chamas nog niet vaststaat, bedraagt
het toch reeds minstens 40; het aantal gewon
den, dat zooals men weet in de honderden
loopt, is nog niet bij benadering vast te stel
len, wijl velen in paniek uit de werkplaatsen
gevlucht en naar hun dorpen zijn terugge
keerd.
De kruitfabriek, waarin de ontploffing heeft
plaats gevonden, strekt zich uit over een af
stand van 2 tot 3 kilometer, tusschen de ge
meenten Saint Chamas.
De fabriek bestaat uit een groot aantal ge
bouwen van één verdieping en het directie
gebouw, dat aan den ingang is gelegen en
meerdere verdiepingen heeft.
De verschillende gebouwen staan alle afzon
derlijk en zijn ten overvloede nog door aard-
hoopen van het oude Chamas gescheiden.
Omstreeks half vjjf brak brand uit in het
gebouw 104, dat op meer dan twee kilometer
afstand van den hoofdingang is gelegen. De
brand ontstond in de mengtoestellen voor de
bereiding van toliet, een ontplofbare stof.
Spoedig hing een zeer dichte zware rookwolk
boven het gebouw.
De zeer strenge voorschriften in geval va.n
brand werden onmiddellijk toegepast en en
kele seconden na het uitbreken van den brand
loeide reeds de sirene. Het geheele personeel
van hoog tot laag, in totaal meer dan 200 per
sonen, begaf zich naar het gebouw, om met
de beschikbare midelen het vuur te bestrij
den.
Dwars over het fabrieksterrein stroomt door
een groot aantal kanalen water. Reeds had
den de brandweerlieden de spuit in gereedheid
gebracht en maakten zij zich gereed, het ge
bouw na te spuiten, toen om negen minuten
over half v(jf een geweldige ontploffing ont
stond. Het gebouw was in de lucht gevlogen.
De kracht van de ontploffing was buiten
gewoon hevig, in het dorp St. Chamas en in
alle naburige gemeenten maakte zich een
groote ongerustheid van de bevolking mees
ter. Dra verscheen uit St. Chamas de eerste
hulp op het tooneel van den ramp. Uit de on
beschrijflijke verwarring van electrische dra
den, gesmolten metalen balken en puin,
trachtte men de werklieden te bevrijden, die
niet meer hadden kunen vluchten, terwijl an
deren, die slechts licht gewond waren, in pa
niek naar het dorp vluchtten, waar meer dan
0.9 pet. van het uit ongeveer 5 a 6000 arbei
ders bestaande personeel der fabriek woont.
Vrouwen en kinderen verdrongen zich voor
het gesloten hek der fabriek.
De gewonden werden overgebracht naar de
ziekenhuizen van Salon, Nix en Marseille, die
spoedig geheel gevuld waren. Onder de talrij
ke dooden bevindt zich ook de directeur der
fabriek, Larroque.
Reeds meermalen hebben in deze fabriek
explosies plaats gehad, echter niet van dezen
omvang. Bij een dergelijk ongeluk in Juni
1935 viel slechts één slachtoffer te betreurren.
Toliet, dat in deze fabriek verwerkt wordt,
is een buitengewoon explosieve stof.
Een leprozen-kolonie aan den
rand der stad.
Terwijl, behalve in enkele streken van den
Balkan de melaatschheid in Europa tot de
bijna onbekende ziekten behoort, is in Frank
rijk in de laatste twee jaren een sterke toe
name van het aantal van deze vreeseljjke
ziektegevallen waar te nemen.
Uit een officieele statistiek, die echter niet
voor publiciteit in Frankrijk bestemd is,
kwam vast te staan, dat op het oogenblik
alléén in Parijs 300 melaatschen door den ge
neeskundigen dienst verzorgd worden.
De toename van het aantal ziektegevallen
in Frankrijk is thans een vaststaand feit
geworden. V in verschillende zijden heeft men
getracht, een verklaring te vinden van het
feit. dat de melaatschheid juist in Frankrijk
meer slachtoffers maakt.
Het betreft hier niet zoozeer de nieuwe ge
vallen van besmetting, daar de incubatietijd
bij melaatschheid vaak 6 tot 7 jaar duurt;
het gaat hier om oudere gevallen, die echter
eejst thans aan den geneeskundigen dienst
bekend zijn geworden. De gevolgen van de
economische crisis, die ook de Fransche
koloniën en andere tropische landen teisterde,
waren oorzaak, dat tal van Franschen en ook
zeer vele inboorlingen niet meer in de kolo
niën konden verblijven en naar Frankrijk
emigreerden.
Het staat dan ook vast, dat het aantal
gevallen in Frankrijk belangrijk is gestegen
tengevolge van de sterke toename van het
aantal personen uit de tropen, waar de
melaatschheid veelvuldig voorkomt.
Er bevindt zich onder deze 300 melaatschen
een groot aantal personen, die door deze
ziekte besmet werden gedurende de jaren, dat
zij in Franschen staatsdienst of bjj het kolo
niaal bestuur werkzaam waren. Zij ontvangen
derhalve een klein pensioen en worden koste
loos verpleegd.
De melaatschen zjjn in de onmiddellijke
omgeving Van Parijs ondergebracht in een
voormalig klooster, dat thans tot sanatorium
is ingericht en waar de melaatschen in af
zonderlijke cellen met twee of drie patiënten
samen wonen en zooveel als mogelijk is in
de open lucht met werkzaamheden In den
tuin worden beziggehouden.
Alle producten, die in dezen tuin geteeld
worden, en ook het pluimvee dat er leeft,
dient natuurlijk, tot voedsel voor de melaat
schen zelf.
Die melaatschen in Frankrijk hebben ook
een eigen krant, die door een jonge patiënt,
die vroeger op een redactiebureau werkzaam
was, wordt geredigeerd. Deze krant die den
naam „Mistral" draagt, bevat hoofdzakelijk
berichten, die de melaatschen onmiddellijk
interesseeren. De redacteur, die speciale
studie gemaakt heeft van het vraagstuk der
melaatschheid, past een zeer sterke selectie
toe op alle berichten, betreffende de genezing
en de kans van genezing bij melaatschen.
Een half dozijn verplegers, waaronder vier
geneesheeren, die er steeds op moeten reke
nen, dat zij op zekeren dag zelf door de vree
seljjke ziekte worden aangetP.st, bestuien de
verschillende ondernemingera, die voor de
melaatschen in het leven zijn geroepen. Zij
vormen ook de eenige verbinding tusschen de
melaatschen en de buitenwereld.
VATICAAN-STAD, 16 Nov. (HAVAS). De
pauselijke audiënties vinden op normale wjjze
voortgang.
Z.H. de Paus had een langdurig onderhoud
met zijn staatssecretaris, Z.H. Em. kardinaal
Pacelli, die gelijk men weet, van zijn Ameri-
kaansche reis is teruggekeerd.
MEXICO-STAD, 16 Nov. (UN. PRESS). De
correspondent van het blad „La Prensa" meldt
uit Guadalajara, dat volgens zekere geruchten
de autoriteiten „een complot ontdekt hebben,
dat ten doel had Mexico van het communisme
te bevrijden".
De leider van deze anti-communistische
actie, waaraan ook prominente Katholieken
zouden hebben deelgenomen, zou de advocaat
Agostlno Navarro Flores geweest zijn,'die de
functie van deken der Jalisco-universiteit
heeft opgegeven en plotseling op geheimzin
nige wyze is verdwenen.
Op den Duitschen juristendag te Leipzig,
op 30 September 1933, verklaarde de natio-
naal-socialistische rijksminister dr. Frick
woordelijk: „De Engelschman heeft in zijn
gezonden politieken zin de leuze vastgelegd:
Recht of onrecht, mijn vaderland! Wij, na-
tionaal-socialisten, gaan verder en zeggen;
recht is, wat het Duitsche volk baat, en on
recht is, wat het Duitsche volk schaadt."
Dit beginsel van het Duitsche handelen
komt ons steeds weer voor den geest, als het
Derde Rijk Europa weer eens voor een vol
dongen feit stelt; toen het de herwapening
van Duitschland eigenmachtig doorvoerde;
toen het eigenmachtig het Rijnland herbe
wapende en als rechter in eigen zaak het
verdrag van Locarno opzegde, en nu weer,
nu het sectie twee van deel XII van het ver
drag van Versailles inzake de scheepvaart
op de Duitsche rivieren eenzijdig heeft op
geheven.
Wat precies de volle beteekenis is van
dit verbreken van de laatste band van Ver
sailles, zooals de offioieuse Duitsche lezing
luidt, 'is nog niet duidelijk. Alle betrokken
kanselarijen bestudeer en dezen kant van het
vraagstuk, en voorloopig schijnt men hei
practisch effect tamelijk gering te achten. De
meeste landen schijnen over een eventueelen
terugkeer tot de Rijnvaart-acte van Mann
heim van 1868 niet al te zeer te treuren er
misschien zelfs voordeelen in te zien. Andere
landen, o.m. Tsjecho-Slowakije, meenen, dat
de afzonderlijke verdragen, welke zij met
Berlijn voor de rivieren, waarbij zij betrok
ken zijn, hebben, ook voor Duitschland zoo
vele voordeelen inhouden, dat Berlijn er wel
niet aan zal denken deze te verbreken. Het
wordt, wat dit laatste land betreft, in de
Duitsche nota tamelijk duidelijk gezegd. Het
Tsjecho-Slowaaksche verkeer over de Elbe
en in de vrije zonen van Hamburg en Stet
tin zal evenals in het verleden gewonen
voortgang nemen. Het is toch een Duitsch
belang, dat de invoeren in Tsjecho-Slowakije
bij voorkeur over Duitsch gebied gaan. Ham
burg, Triest en Gdynia hebben voor dit
verkeer reeds meerdere malen een waren
tarievenoorlog ontketend. Overigens hebben
de sinds 7 Maart j.L tusschen Praag en Ber
lijn over deze aangelegenheid gevoerde be
sprekingen tot een volkomen accoord geleid,
en dit is, in tegenstelling met den modus Vi
vendi van 4 Maart 1936, waardoor het Rijn
vaartstatuut gewijzigd werd, niet opgezegd.
Opgemerkt dient te worden, dat Duitsch
land het recht had dezen modus vivendi,
waarbij ook Frankrijk en Nederland be
trokken zijn, op te zeggen. Het heeft van dit
recht, volkomen onverwacht, gebruik ge
maakt; wat geheel in de lijn van de ophef
fing van de beperkingen van Versailles lag.
Want in den modus Vivendi kwamen, hoe
zeer Frankrijk belangrijke concessies had ge
daan, toch nog een aantal regelingen voor,
welke de volkomen souvereiniteit van
Duitschland over den Rijn aan beperkingen
onderhevig maakten. En waar de gedachten
van Berlijn naar de onbeperkte souvereini
teit gaan, meende het ook deze overeen
komst niet langer te kunnen handhaven. Als
hét iets van zijn souvereine rechten prijs
geeft, wat het wel moet doen als het ver
dragen met anderen sluit, wil het de con
cessies z.g. uit eigen vrije beweging brengen,
niet onder den druk van het verfoeide vre
desverdrag.
Aan de Duitsche mentaliteit om verdragen
eigenmachtig en eenzijdig op te zeggen; om
de tegenpartij eenvoudig voor voldongen
feiten te stellen, is men intusschen reeds zoo
gewend geraakt, dat men er bijna niet meer
op reageert. Natuurlijk is, als gevolg van
die Duitsche gewoonte, elk vertrouwen in
Duitschland volkomen verdwenen, maar ook
deze afschuwelijke toestand schijnt niemand
meer belang in te boezemen. Hij is een
factor geworden, waarmede men in de Euro-
peesche politiek evenals met elk ander ge
geven rekening houdt. Komt Duitschland
een verdrag na, dan is het een meevaller;
doet het dat niet, dan is dat geheel volgens
de verwachting. Men neemt alleen scherp
waar, hoe lang een verdrag ten v 11e een
Duitsch belang is: zoolang is het recht. Heeft
het accoord zijn werk voor Duitschland ge
daan, of wordt het voor dit land een last,
dan weet mep wat te wachten staat, trekt
zijn conclusie en treft zijn maatregelen. Dat
is al.
Te verwonderen valt dan ook niet, dat de
Europeesche regeeringen weinig lust voe
len om ditmaal eendrachtig en krachtig te
protesteéren. Natuurlijk zal elke regeering
afzonderlijk haar stem tegen dergelijke ver
dragsschendingen misschien zijn er ook
die zelfs dit niet doen verheffen, maar
collectief zal men hoogstwaarschijnlijk niets
doen. „In politieke Engelsche kringen, zegt
reeds een telegram uit Londen, is men niet
zeer geneigd groote beteekenis aan de be
slissing van Hitier toe te kennen. Men hi J
dat gebaar al lang verwacht".
Dat de Engelschen in dit geval van een
gebaar, 'n geste spreken, is niets bijzonders;
meer valt het op, dat ook de Franschen dit
in wezen verkleinwoord benutten. Alleen de
Belgen, die zich zwaarder getroffen voelen,
vooral als zij een bevaarbare verbinding tus
schen Rijn en Maas ter hoogte van Ruhrort
zouden willen aanleggen, sputteren wat tegen
maar ook hun verzet is niet krachtig, want
allen beseffen, dat benaalde voordeelen,
welke door Versailles gegeven worden, niet
meer gelden.
Van het verdrag van Versailles zijn nog
slechts de territoriale en koloniale bepalin
gen overgebleven. Dat Duitschland ook daar
aan gaarne raken zou, is voldoende bekend;
maar daar wordt de zaak moeilijker en in
gewikkelder. Voor de scheepvaart-bepalin
gen wil niemand vechten; maar voor zijn
grenzen en voor de koloniën? Dat is een an
dere kwestie, waarmee Duitschland niet
met het voldongen feit klaar zal zijn.
LONDEN, 16 November (R.O.). In ant
woord op een vraag van Attlee heeft de mi
nister van buitenlandsche zaken, Eden, van
daag in het lagerhuis een verklaring afgelegd
uit naam der Engelsche regeering over
Duitschlands opzegging van de clausules in
het verdrag van Versailles betreffende het
internationale regime der waterwegen.
Na er aan te hebben herinnerd, dat er ge
durende verscheidene jaren onderhandelingen
gevoerd z(jn, teneinde de Duitsche wenschen
in overeenstemming te brengen met de be
langen der andere betrokken mogendheden,
verklaarde Eden:
„Onder deze omstandigheden is het voor de
Britsche regeering een teleurstelling, dat op
het oogenblik, waarop de besprekingen wer-
SHANGHAI, 16 November- (RO
Ondanks alle tegenspraken schijnt
het zeker te zijn, dat tusschen de
regeeringen van Duitschland en Japan
sedert de Duitsche ambassadeur te
Tokio onlangs uit Berlijn is terug
gekeerd, onderhandelingen worden ge
voerd over het sluiten van een anti.
communistisch verdrag.
Men meent te weten, dat de diverse
punten van het ontwerp-verdrag
eerstdaags door Hirola aan den minis
ter van buitenlandsche zaken zullen
worden voorgelegd.
Beide partijen zouden overigens trachten,
de toetreding van andere mogendheden, met
name van Italië, tot dit verdrag te verkrij
gen.
Naar hier vernomen wordt, wordt in Japan
buitengewoon strenge censuur toegepast op
alle berichten omtrent de onderhandelingen
over een dergelijke overeenkomst.
Een bericht, dat een Amerikaansche corres
pondent aan zijn blad trachtte te verzenden,
werd ingehouden. Een Japansch blad, dat op
een dergelijk verdrag had gedoeld, werd in be
slag genomen en aan andere bladen is bericht
gezonden, dat omtrent dit onderwerp niets
mag worden gepubliceerd.
Een afschuwelijke misdaad heeft zich
Zondag, naar uit Mentone gemeld wordt, in
den Riviera-express afgespeeld.
Toen de trein Monte Carlo naderde, werd
door een conducteur in één der compartimen
ten het lijk gevonden van de 35-jarige mevrouw
Suzanne Garola.
De conducteur was reeds verscheidene malen
het ontzielde lichaam gepasseerd, zonder te
weten wat er was voorgevallen.
De dame in kwestie lag namelijk in een
grooten pels gewikkeld en de conducteur dacht
derhalve, dat zij sluimerde.
Toen hij na verscheidene uren bemerkte,
dat er geen enkele verandering in haar hou
ding was ingetreden, kreeg hij argwaan. Hij
trad het compartiment binnen en tikte de
dame op haar schouder.
Toen zij ook nu geen teeken van leven gaf,
stelde hij een nader onderzoek in en kwam
tot de vreeselijke ontdekking, dat de ongeluk
kige vermoord was. Haar handen waren met
een ijzeren ketting op haar rug gebonden en
haar voeten waren eveneens geketend.
Een met chloroform gedrenkte prop was
stevig voor haar mond gebonden.
Haar bagage bleek doorzocht te zijn: haar
handkoffer was ledig. Doch een diamanten
armband en een kostbare ring waren onaan
geroerd gelaten.
De trein stoomde door naar Mentone, waar
het heele betreffende rijtuig van de overige
wagons werd losgekoppeld.
Een dokter stelde vast, dat de dood van
het slachtoffer moest zijn ingetreden, kort na
het vertrek van den trein uit Marseille.
De conducteur heeft verklaard, dat hij de
dame te Marseille nog op het perron met een
man heeft zien staan praten.
Volgens de verklaring van den geneesheer,
die het lijk onderzocht, moeten minstens twee
personen het slachtoffer hebben aangevallen.
Men denkt, dat de misdaad gepleegd is in
de bijna 5 kilometer lange Rove-tunnel, 16
kilometer ten Oosten van Marseille.
Men tast omtrent de beweegreden tot den
moord en omtrent de identiteit der moorde
naars volkomen in het duister.
WASHINGTON, 16 November. (R. O.) Uit
de statistieken, door het departement van
justitie verzameld over de eerste negen maan
den van het loopende jaar, blijkt, hoe groot
de misdadigheid onder de Amerikaansche
jeugd is.
In deze periode waren 17 procent der gear
resteerden jonger dan 21 jaar. Van de jeug
dige arrestanten werden 526 van moord be
schuldigd.
WASHINGTON, 16 November (UN.
PRESS). De reusachtige begrooting voor
nationale verdediging ten bedrage van bijna
een milliard dollar belemmert de bondsre-
geering aanmerkelijk in haar streven, om de
federale uitgaven te verminderen.
Het laatste congres stelde een bedrag van
528.102.000 dollar beschikbaar voor de marine
en 388.244.000 dollar voor het leger, terwijl
het bovendien do versterking goedkeurde van
het militaire luchtwapen, een uitbreiding van
de legereffectieven tot 165.000 man alsmede
speciale uitgaven voor den uitbouw van de
Hawai-eilanden tot een „Pacific Gibraltar".
Intusschen wint de meening van de krin
gen. die voor de vorming van een speciale
afdeeling voor nationale verdediging plei
ten, steeds meer veld. Men wijst in deze krin
gen erop, dat het steeds moeilijker wordt de
bewapeningsbelangen en hpt streven van de
regee'ring, om de begrooting te verminderen,
met elkaar in overeenstemming te brengen.
den voortgezet en ondanks de verleden jaar
gegeven verzekeringen, Duitschland eens te
meer de procedure der onderhandelingen heeft
laten varen tengunste van een eenzijdig op
treden.
Deze teleurstelling wordt niet veroorzaakt
door vrees voor schade aan belangrijke En
gelsche handelsbelangen, maar door het feit,
dat handelingen van dezen aard het onder»
houden van internationale betrekkingen
eenigszins moeilijk moeten maken" (applaus).
