WAAR SANTA CECILIA HERLEEFT.
TWEE HONDERD JAREN GELEDEN.
fodifccroirm
HILLEGERSBERG.
OVERSCHIE.
MAASLAND.
Steden in de achttiende
eeuw.
VLAARDINGEN.
BERKEL EN RODENRIJS.
MAASSLUIS.
WOENSDAG 25 NOVEMBER 1936
MOZARTS „IL RE PASTORE."
BEZOEK VAN DEN BULGAARSCHEN
GEZANT.
H H. M. BORREGAARD f
VERKOOP VAN BOUWGROND.
DE VLIEGVELD-KWESTIE.
DISTRICTSKAMPIOENSCHAP VAN
R'DAM EN OMSTREKEN.
BURGERLIJKE STAND.
ROTTERDAM.
CURSUS OVER COMMUNISME.
EEN NIEUWE FABRIEK.
EXAMEN REDDEN DRENKELINGEN.
CONCERT VAN „JULIANA".
BRIDGEDRIVE.
HOUDT DEN GOEDEN KOERS
PP -• - -
Het zoete wonder van de jeugd,
die lachend de eeuwen
overwint.
Door het Rotterdamsch Kamerorkest.
Mozarts „II Re Pastore" is niet het eerste
werk, waarvan ons slechts de naam bekend
is, dat mr. Hoogenbergh met het Rotter-
damsch Kamerorkest, waarvan hij de toege
wijde leider is, ten gehoore brengt. Hij deed
het reeds eerder met andere composities en
dit is een der verdiensten van de uitvoerin
gen van dit kamerorkest. Alle aanwezigen
zullen hem zeker dankbaar zijn, dat hij dit,
misschien in ons land nog nooit uitgevoerde
jeugdwerk van Mozart, te hunner kennis heeft
gebracht.
„H Re Pastore", dat geschreven werd om
het bezoek van Maximiliaan Frans van
Oostenrijk aan het Salzburgsche Hof te vie
ren, is uit den zeer jongen tijd van Mozart,
die reeds op 12-jarigen leeftijd zijn Latijnsche
opera Apollo et Hyacinthus" schreef. Als
jongen reeds voelde Mozart zich sterk tot de
muzikaal dramatische kunst aangetrokken en
uitdenzelfden tijd en daarvoor dateeren: „La
finta semplice", „Bastien und Bastienne", „La
finta Giardiniera", e.a.
De uitgevoerde opera „H Re Pastore" is
een gelegenheidswerk en is ook niet vrij van
gebreken, die gelegenheidswerk meestal aan
kleven, maar daartegenover staan vele en
groote schoonheden. De prachtige bewerking
van sommige recitatieven en de heerlijke
aria's, o.m. het slotduet van het eerste deel
en de aria „Barbaro" dragen ontegenzeggelijk
reeds het stempel der genialiteit.
Dit werk heeft alle beminnelijkheid, onge
kunsteldheid en gratievolle melodieusheid van
den jongen Wolfgang en toch, hoe èn orkest
èn solisten hun beste krachten inspanden, ge
heel bevredigd heeft ons het werk niet. En
dit is o.i. meer te wijten aan eigen mentali
teit en geestelijke gesteldheid, dan aan de
muziek zelf. Het ontbreekt ons menschen van
de 20ste eeuw aan voldoenden eenvoud des
harten en simpelheid van gemoed; we zijn te
nuchter om deze naieve kunstuiting te kun
nen aanvoelen en op juiste waarde te schatten.
En voor de zelfde bezwaren stonden de so
listen: Helene Cals, Sophie BothHaas, Joh.
v. d. Ploeg, Kees Smulders en Marcus Plooyer,
terwijl zij bovendien nog voor bijna onover
komelijke zangtechnische moeilijkheden ston
den.
De vertolking van deze zangpartijen eischt
van de solisten een sierlijk, zwierig en
vloeiend bel canto van de onvervalschte Ita-
liaansche school, waarop de Mozartwerken
van dien tijd zoo sterk waren geïnspireerd.
Daarbij verlangt de uitvoering niet alleen
een uiterst lichte en soepele toonvorming en
een coloratuurtechniek, welke de doorsnee
hedendaagsche zangeres en zanger niet in de
beslist noodige perfectie bezit; maar boven
dien is noodig een voordracht van groote na
tuurlijkheid, bevalligheid en onbevangenheid,
wars van alle dikdoenerij en overgevoeligheid.
We willen niet zeggen, dat de uitvoering een
mislukking is geworden, verre van daar; óók
niet, dat het resultaat van heel den avond
prachtig was, maar dat wel een en ander aan
sfeer, begrip en technische reproductie ont
brak kunnen we niet ontkennen.
Zooals we reeds zeiden, de solisten hadden
een uiterst zware taak te vervullen en dat
er nog veel te genieten was en meermalen
mooie zang werd gepresteerd pleit voor de
zangkwaliteiten der verschillende solisten,
waarvan de beide zangeressen de béste en
muzikaalste prestaties leverden.
".Voor het orkest, dat de dirigent die ook
de recitatieven op het clavecimbel begeleidde
-t. goed in zijn macht had en dat slagvaardig
volgde, alle lof.
Al kunnen we dan niet van ganscher harte
onverdeelden lof toezwaaien, de uitvoering
was toch wel zoo, dat we met genoegen met
dit jeugdwerk van Mozart vol frissche, be
minnelijke en onbezorgde muzikaliteit hebben
kennis gemaakt.
G.
Men bericht ons:
De in Engeland en Nederland geaccrediteerde
gezant van Bulgarjje, de heer S. Radeff, heeft
Maandag, vergezeld van mevr. Radeff, van
den heer Dr. A. E. von Saher, Consul-Gene
raal van Bulgarije te Amsterdam en van mevr.
von Saher, een bezoek aan Rotterdam ge
bracht.
Het gezelschap heeft des morgens ten stad-
huize den Burgemeester begroet. Vervolgens
hebben de gasten, begeleid door Dr. K. F. O.
James en Ir. N. Th. Koomans een bezoek aan
dg ffcbriek van van Nelle gebracht, aangezien
de. voorgenomen boottocht in verband met den
dikken mist moest vervallen. De heeren A.
H. J. Canters en M. A. G. van der Leeuw,
alsmede de heeren M. de Bruyn en A. H.
Sonneveld hebben de Bulgaarsche gasten
door de genoemde fabriek rondgeleid. Als
steeds liet deze niet na grooten indruk te
maken.
De heer von Saher heeft nadien in Hotel
Weimar een twintigtal vooraanstaande per
sonen uit het Rotterdamsche bedrijfsleven met
den gezant aan een noenmaal vereenigd. Op de
toespraak van den Gezant, waarin deze o.m.
herinnerd heeft aan het optreden destijds van
den Burgemeester, als lid eener Volkenbonds
commissie in een Buigaarsch-Grieksch grens
geschil, heeft Mr. Droogleever Fortuyn, met
een enkel woord geantwoord, terwijl namens
de gasten de heer P. W. Schilthuis den heer
von Saher bedankt heeft.
In den namiddag hebben de Bulgaarsche
Gezant en Consul-Generaal, door den heer D.
C. Endert Jr. rondgeleid, de werf van de Rot
terdamsche Droogdok Maaschappjj bezich
tigd. De dames hebben intusschen een bezoek
aan het Museum Boymans gebracht.
Op 77-jarlgem leeftijd is Dinsdag te 's-Gra-
venhage overleden de heer H. H. M. Borre-
gaard, consul-generaal van Denemarken en
IJsland alhier.
De heer Borregaard was commandeur in de
orde van Oranje Nassau.
B. en W. stellen voor om in beginsel te
besluiten tot verkoop aan de navolgende per
sonen van de achter hun namen vermelde
perceelen bouwgrond:
I. aan den heer A. W. Visser een perceel
aan de Zegenstraat, groot pl.m. 602 c.A.,
tegen 19 per M2.;
II. aan den heer A. van Leeuwen een per
ceel aan de Bas Jungeriusstraat, groot pl.m.
220 c.A., tegen ƒ21.50 per M2.;
HL aan den heer D. van der Vorm een
perceel aan de Zegenstraat, groot pl.m. 600
c.A., tegen ƒ19 per M2.;
IV. aan den heer C. van de Wetering een
perceel aan den Gordelweg, groot pl.m. 325
c.A., tegen ƒ28 per M2.;
V. a. aan den heer M. Schalken een per
ceel aan de Dresselhuysstraat, groot pl.m. 700
c.A., tegen ƒ24 per M2.;
b. aan de heeren J. Boer en B. Both twee
perceelen aan de Dresselhuysstraat, tezamen
groot pl.m. 880 c.A., tegen 24 per M2„ zoo
mede tot uitgifte in erfpacht van een strook
grond ter plaatse, groot pl.m. 125 c.A., tegen
een jaarlijkschen canon van 25 voor het
geheel;
VI. aan de heeren J. J„ D., H. J. en C. J.
Manhave en den heer J. P. Manhave Jr. twee
perceelen aan de Zegenstraat, den eigenlijken
bouwgrond, groot pl.m. 1117 c.A., tegen 16.50
en het als voortuin bestemde gedeelte, groot
pl.m. 213 c.A., tegen 5 per M2.;
VII. aan de heeren Gebrs. Spindler een per
ceel aan de Gruttostraat en de Zegenstraat,
den eigenlijken bouwgrond, groot pl.m. 354
c.A., tegen 17 en het als voortuin bestemde
gedeelte, groot pl.m. 86 c.A., tegen 5 per M2.
Bjj de algemeene beschouwingen gisteren in
den Haagschen raad over de gemeentebegroo-
ting was er gevraagd of door de aanleg van t
Er was gevraagd, of door de aanleg van het
vliegveld „Ypenburg" het college van B. en W.
niet onaangenaam was verrast. De burgemees
ter antwoordde hierop ontkennend. De renta
biliteit van het toekomstig vliegveld brj Delft
zal er echter niet door worden bevorderd. Na
de totstand koming van „Ypenburg" blijft er
nog behoefte bestaan aan een gemeenschap
pelijk vliegveld voor den Haag en Rotterdam.
Aanvankelijk was daarvoor een plan ontwor
pen, dat een jaarlijksch tekort zou opleveren
van 260.000. De tegenwoordige plannen zijn
aanmerkelijk vereenvoudigd. Ofschoon er nog
verschillende moeilijkheden overwonnen zul
len moeten worden, hoopte de burgemeester
toch, dat het gemeenschappelijk vliegveld er
eenmaal zal komen.
IJmuiden had gelost en niet naar Schevenin
gen was gegaan, doch deze bezwaren hielden
geen verband met het weer. Hierin zag men
geen bezwaar om zee te kiezen.
Getuige droeg er kennis van dat de reeder
nog vóór het vertrek met den schipper had
getelefoneerd.
Maandagavond zijn de laatste vier partijen ge
speeld van de wedstrijden om het districts-kam-
ploenschap van Rotterdam en omstreken groot
biljart in het clublokaal van de Biljartvereeni-
ging Rotterdam.
In totaal hebben de 8 spelers, die aan dezen
wedstrijd hebben deelgenomen, ieder 7 partijen
gespeeld.
De belangstelling was op dezen slotavond bij
zonder groot, zóó groot als wij deze den laat-
sten tijd maar zelden hebben gezien.
Vogel liep in zijn partij tegen v. d. Jagt direct
goed uit met een paar series van 33 en 30, zoo
dat de stand na 10 beurten was 3990. Daarna
werd het verschil weer geringer, doch toen v. d.
Jagt in 10 beurten 7 maal gepoedeld had en 11
punten in totaal had gescoord, had Vogel niet
veel moeite meer om de overwinning te behalen.
Een partij van groot belang was die tusschen
de beide Caland-spelers Menist en Van Buren,
want, won laatstgenoemde, dan zou Van Eymeren
die nog tegen Gehrels moest uitkomen, de eenige
zijn, die het ook tot 5 overwinningen zou kunnen
brengen. Van Buren vond in zijn clubgenoot
echter een hardnekkigen tegenstander en na 18
beurten hadden beide spelers totaal 09 punten
gescoord, hetgeen voor Menst, de 50 caramboles
meer te spelen had, nu juist niet bemoedigend
was. Met 24 passeerde hij evenwel 't totaal van v.
Buren, die zich intusschen ook niet onbetuigd
liet en tot driemaal toe een serie van 17 scoorde,
waardoor hij spoedig de 150 vol had, toen Menist
nog op 134 stónd-
Het was dan maar afwachten wat Van Eyme
ren op den laten avond tegen Gehrels zou uit
richten.
Van Eymeren opende niet onverdienstelijk en
wij noteerden verscheidene series van dubbele
cijfers, al werden deze maar op het kantje af be
reikt. Gehrels bleef voorloopig onder het totaal
van zijn tegenstander, doch na 14 beurten was de
stand met de cijfers 152153 in zijn voordeel.
Toen kwam Van Eymeren uitstekend in zijn spel.
Na een serie van 23 volgde er een van 41 en
toen Gehrels met 10 op een goecf gespeelde 56 van
Van Eymeren had geantwoord, maakte laatstge
noemde met 19 de 300 vol, zoodat Van Eymeren
inderdaad evenveel partijen gewonnen had als
Van Buren. Een barrage-partij is dus noodig tus
schen deze spelers en die zal Donderdagavond
gespeeld worden.
De Rotterdammer Kuyper won van den Delfte
naar Penning in een strijd, die gelijk opging. Met
46 overschreed Penning de 200 met 4 punten,
maar Kuyper, die slechts 200 caramboles in to
taal noodig had. stond toen op 189 en had nog
maar een naar beurten noodig om de overwin
ning te behalen.
De uitlagen zijn
pnt.
brt.
h. s.
gem.
De Vogel
200
(200)
36
33
5.55
V. d. Jagt
173
(200)
36
30
4.80
Menist
134
(200)
28
24
4.78
Van Buren
150
(150)
28
17
5.35
Gehrels
180
(400)
19
34
9.47
Van Eymeren
300
(300)
19
56
15.78
Pennng
216
(300)
26
53
8.30
Kuijper
200
(200)
26
26
7.42
De eindstand:
gew. tebeh.
beh.
part.
pnt.
pnt.
brt.
h.s.
gem.
v. Eymeren
5
2100
2025
185
94
10.94
v. Buren
5
1050
1020
261
32
3.90
Kuyper
4
1400
1278
180
47
7.15
De Vogel
4
1400
1173
209
38
5.61
Menist
3
1400
1038
201
37
5.22
v. d. Jagt
3
1400
1162
238
31
4.88
Gehrels
2
2800
2317
219
129
10.57
Penning
2
2100
1607
231
59
6.95
BEVALLEN: W. P. M. den Brok—Lokker d.
J. vb. PoperingPot z. H. v. Oosterhoudt
Kersbergen d. H. de Klerkv. d. Munnik d.
E. H. Eckebus—Traa d. J. G. Kosten
Witting z. P. G. Carlebürde Vos d. D. de
HoogV. R\jn d. C. Weijersv. d. Bolsem
d. P. v. d. Meerv. Prooyen d. p. J. J.
v. KesselNoordhulzen z. L. Kloosterman-
Stam d. C. A. Hennekamv. Dijk d. J. v.
Yperenv. d. Lugt z. J. M. Hekketde Valok
d. M. P. E. SmitsSlokkers d. J. E. v. d.
LaanGeus d. S. J. VisserSarelse z. C.
H. Sprangemeijer—v. Gerven z. M. A. v. d.
Bos—v. d. Heuvel z. J. v. d. Wouden—Bot
hof d.
OVERLEDEN: G. H. Thom ongeh. vrouw 72
j C. M. Loe vrouw v. M. de Klerk 68 j.
C K. Blok man v. G. J. Westhoff 67 j. J.
Blaaser man v. A. Waas 77 j. K. Jacobs wedë.
v. P. Neter 76 j. W. Peters man v. H. M.
Breukel 61 J. J. J Buys vrouw v. C- Rom-
melse 35 j. A. M. R v. Gooi ongeh. man 23 J.
E. Verwet) ges. vr v. J F. v. Dijk 38 j.
L. Dorsman man v. C. M. Ponjee 47 j. G. D.
de Rooy vrouw v. M. J. Adriaansen 61 j. J.
Schilten wede. v. F M. Keeren 74 j. J. v. d.
Schoor vrouw v. A. Notenboom 56 j. M. Pama
vrouw v. J. L. Wolterbeek 68 j. E. W. v. d.
Horst ongeh. man 22 j. B. Kriek wedr. v. H
C. H. Coenen 74 j. J. v. Noorloos wede. v A.
Mackay 81 j. M. C. Jansen wede. v. C. den
Heften 70 J. A. Nieuwerf man v. A. v. d.
Beidt 69 J. Voorts als levenloos aangegeven:
M. C. P. A Scheerder—Vrtjmoed z.
Op Donderdag 26 November, 's avonds te
8 uur zal in het Bondsgebouw de twsede cur-
sus gehouden worden. Onderwerp „De Paus
en het communisme", door den Weleerw. Ka
pelaan Graaf. De toegang is vrij voor alle
Katholieken.
B. en W. hebben aan den heer G. P. de Sut
ter, dir. van de N.V. de Sutter's Autmobiel-
bedrijf, alhier, vergunning verleend tot het
plaatsen van 14 electromotoren in de gebou
wen aan de W. van Hillegaersbergstraat,
waarin genoemd bedrijf gevestigd is.
De motoren dienen voor de uitoefening van
het bijbedrijf, dat onder den naam: „Motoren-
fabriek Hollandia", in dezelfde ruime gebou
wen gevestigd zal zijn.
De directie ging tot de stichting over, uit
gaande van de gedachte dat in dezen tijd het
aanschaffen van een nieuwe auto velen te
kostbaar is en men er de voorkeur aan geeft
wagen en motor grondig te laten reviseerem.
Vanwege den Ned. Bond tot het Redden
van Drenkelingen, is Maandagmiddag in „De
Overdekte" alhier, het examen afgenomen
van een tiental agenten van politie dezer
gemeente. Vijf zijn er geëxamineerd in het
zwemmen en vijf in het reddend zwemmen.
Het College van B. en W. woonde de exa
men-oefeningen bij. Voorts eenige raadsleden
en verder vele belangstellenden.
Burgemeester van Kempen sprak de agen
ten op hartelijke wijze toe, o.a. opmerkend,
dat het voor een waterrijke gemeente als Hil-
legersberg van groot belang is, dat de politie
mannen kunnen zwemmen. Spr. wenschte de
gediplomeerden geluk en achtte het verder
van groot belang, dat er door de beoefening
van deze sport een zooveel krachtiger band
ontstond tusschen de leden van het perso
neel.
De hoofdagent Pluim, heeft hierop gedankt.
SCHIETOEFENINGEN LANDSTORM.
De afd. Hillegersberg van den Bjjz. Vrijwil-
ligen Landstorm heeft thans hare schiet
oefeningen beëindigd. Meer dan 30 schutters
namen aan de oefeningen deel.
Uit de tien beste schutters worden er vijf
verkozen, die aan de landelijke wedstrijden,
en aan de gemeentelijke wedstrijden zullen
deelnemen.
De genoemde 10 schutters behaalden de
volgende resultaten: J. Roozenbeek, 571 pun
ten; F. A. Wuyster, 568 p.; J. H. Hoppezak,
563 p.; A. A. C. van Asch, 562 p.; A. v. d.
Akker Jr., 560 p.; C. Benard, 559 p.; J. G.
Prins, 556 p.; A. Zeemeijer, 553 p; IJ. van der
Meer, 552 p.
A.s. Vrijdag 27 November volgt nog de
jaarlijksche wedstrijd om prijzen, die in het
a.s. voorjaar zullen worden uitgereikt.
De muziekvereeniging „Juliana", dir. de
heer H. H. van Vleuten, vierde gisteravond in
Lommerrijk haar 11-jarig bestaan met een
concert.
Na het openingswoord van den voorzitter,
den heer G. Roggeveen, waarin eenige leden,
die reeds 10 jaren lid zijn, werden gehuldigd,
begon het concert met de populaire Lippe-
Detmond marsch. Het programma bevatte
overigens „elck wat wils" en verschillende
nummers werden buitengewoon goed uitge
voerd. De conferentler-humorist John Kloos
verleende medewerking en oogstte veel bijval.
In het vereenigingsgebouw aan de Burgem.
Lefèvre de Montignylaan is gisteravond een
Bridge-drive gehouden ten bate der armen
van de Parochie St. Lidulna.
De belangstelling was groot en vele prij
zen waren beschikbaar gesteld.
De zaal was versierd met palmen, bloemen
en eenige Perzische tapijten.
Na een inleidend woord van pastoor FRbry
begon de wedstrijd. De uitslag kon worden
genoteerd met de volgende eerste-prijs win
naars: Groep A. in oneven lijn: de heer en
mevr. Giluger. Groep A. in de even lijn: de heer
en mevr. Kreijns. Groep B. in de oneven lijn:
de heer Dijkshoorn en mevr. Beatens. Groep
B. in de even lijn: de heer en mevr. Ahsman.
WINKELCAMPAGNE EN SCHITTERENDE
VERLICHTING.
Het ligt in de bedoeling van de winke
liers dezer gemeente eenige reclamedagen te
houden en wel van 27 Nov. tot 12 December.
Door de zorgen van het gemeentebestuur
en het Eleotriciteitsbedrijf zal het geheele dorp
in een schitterende verlichting worden gezet.
Langs den vliet, met zijn vele bochten, wor
den nu masten met dundoek geplaatst waar-
tusschen tevens de verlichting wordt aange
bracht.
Hierdoor zal een prachteffect verkregen
worden.
Deze feestelijke aankleeding blijft tot de
feestdagen van het Vorstelijk paar.
Dan zal het gemeentebestuur nog verder
gaan en een verlichting aanbrengen aan het
raadhuis.Ook de toren van de Ned. Herv. Kerk
zal in 't licht worden gezet
PLAATST REGELMATIG
UW KABOUTERTJE!!
(Van onzen oorrespondent.)
„The Present state of Great Britain and
Ireland", een boekje, dat van 173S dateert,
bevat uitvoerige beschrijvingen van de drie
hoofdsteden, Londen, Edinburg en Dublin,
van de universiteitssteden Oxford en Cam
bridge, en bovendien aanteekeningen omtrent
alle andere plaatsen van 't koninkrijk. Bevol
kingscijfers werden in dien tfld nooit opge
geven; officieele tellingen werden niet gehou
den, en zelfs schattingen werden zelden ge
daan, en men scheen weinig of geen belang
te stellen in de vraag hoe volkrijk een stad
was. Bijgevolg is 't niet mogelijk de toen
malige rangorde der steden eenigszins nauw
keurig met de tegenwoordige te vergelijken,
maar evenals in elk ander land heeft ook in
't Vereenigd Koninkrijk de Urbane hiërarchie
In den loop der tijden een belangrijke wijzi
ging ondergaan.
Een poging wordt in dit boek evenwel ge
daan de bevolking van Londen te schatten;
zij wordt gesteld op 990.000, en wei op den
grondslag van 8 personen per huis. 't Aan
tal huizen bedroeg ongeveer 124.000. of ruim
tweemaal zooveel als in 't toenmalige Parijs.
Londen had toen reeds 6000 straten, pleinen,
stegen, enz. De lengte der stad van Oost
naar West wordt op 8, de breedte van Noord
tot Zuid op 2Vz mijl gesteld. De schrijver is
zeer trotsch op de voorziening van Londen
met versch water, In welk opzicht de stad
elke andere stad ter wereld vooruit geweest
schijnt te zijn. Geestdriftige beschrijvingen
worden' gegeven van St. Jamess Park en
Hide Park (thans geschreven met „y") en
't hoofdstuk bevat uitvoerige bijzonderheden
omtrent het hoofdpostkantoor en 't bestuur
der „Penny Post". Verder bevat 't beschrij
vingen van padelzen, monumenten en stand
beelden, waarbij ongeveer 4 bladzijden ge
wijd worden aan „The Monument", opgericht
ter herdenking van den brand van 1666. De
beschrijving van Londen vult 44 bladzijden,
en ik heb er uit geleerd, dat in dien tijd
de Lord Mayor's Show niet op 9 November
maar op 29 October gehouden werd.
De tweede stad der Britsche eilanden was.
naar haar volkrijkheid, Dublin, 't Was ook,
na Londen, de best-gebouwde stad. Thans
heeft 't eenige tienduizenden inwoners min
der dan Belfast, dat in dit oude boek slechts
even genoemd wordt onder de steden van 't
graafschap Antrim als een vooruitgaande
plaats, terwijl daarentegen aan Dublin vele
bladzijden gewijd zijn.
Birmingham, thans na Londen de grootste
stad van Engeland, wordt in dit boek met
één enkelen regel afgedaan, n.l. ..Birmingham
Is bekend om zijn merkwaardig ijzer- en
staalwerk" Van Liverpool wordt maar wei
nig meer verteld: 't is ,een zeehavenstad, en
een plaats waar goed handel gedreven wordt.
Veel meer plaats wordt ingeruimd aan Bris
tol, dat thans niet halt zooveel inwoners
heeft als Liverpool, maar toen „na Londen
de bedrijvigste en hloeiendste stad van En
geland" v/as. Het thans zoo belangrijke South
ampton daarentegen verkeerde in een staat
van verval: „De haven is goed èn heeft een
behoorlijken toegang, maar de handel is zeer
achteruitgegaan". Van 't naburige Ports
mouth daarentegen kon ook toen reeds ge
tuigd worden dat „het een der beroemdste
havens van 't eiland is, en een zeer sterke
vesting. Het beeft een zeer belangrijken
handel en 1b zeer volkrijk". Dover was ook
twee eeuwen geleden „het station vooi de
pakketbooten die in vredestijd op Frankrijk
varen, zoodat 't een groote verkeerspiaats
is". Brighton, dat thans 170.000 inwoners telt.
en Bournemouth, met meer dan 100.000 in
woners. worden in 't boek nog in 't geheel
niet genoemd.
Huil, thans na Londen de grootste haven
aan de Oostkust, stond tweehonderd jaren
geleden ook reeds te boek als „een goede
haven en flink versterkte stad, met veel han-
del en een plaats van groote uitgestrektheid",
maar een TRel uitvoeriger beschrijving wordt
gegeven van Newcastle, de groote steenkolen-
haven, die thans in volkrijkheid en bedrijvig
heid bij Hull ten achter staat, maar toen een
„groote, volkrijke en rijke handelsstad" was,
ln welker haven soms 300. 400 of 500 zee
schepen voor 't vervoer van steenkolen lagen.
Van de tegenwoordige groote havensteden
was er toen niet één zoo obscuur als Bir
mingham, maar zij namen toch ln de eer
bare rangorde een veel bbescheidener plaats
in dan thans. Manchester was „een mooie,
rijke en volkrijke plaats", maar omtrent zijn
handel wordt niets gezegd. Leeds wordt „een
der beste steden van Yorkshire" genoemd;
het „is bekend om zijn groote lakenfabricage".
Sheffield, thans de grootste stad van York
shire, moet 't met een halven regel stellen,
waarin gezegd wordt dat 't bekend is om zijn
smederijen. Halifax was een „goede groote
stad met steenen huizen; de wolfabricage is
zijn voornaamste industrie", maar van 't na
burige, thans even volkrijke en bedrijvige,
thans 100.000 Inwoners tellende Hudders-
field, wordt niet gesproken.
Norwich, de hoofdstad van Norfolk, is nog
steeds een levendige, en bovendien een zeer
mooie stad, maar naar zijn bevolkingscijfer
en handel neemt zij toch nog maar een be-
beseheiden plaats in. Twee eeuwen geleden
was zjj minder ver verwijderd van haar bloei
tijdperk, en de beschrijving Is zeer geestdrif
tig. 't Is een der zeer weinige steden waar
van 't bevolkingscijfer bij benadering opge
geven wordt: „Er zijn 7000 huizen en min
stens 30.000 zielen. Kortom: 't is een van de
grootste en mooiste steden van Engeland".
Hieruit "blijkt dus tevens dat maar weinig
steden meer dan 30.000 inwoners telden.
In de aan Londen grenzende graafschappen
worden tal van plaatsen genoemd, die sinds
lang nog slechts wijken of boroughs, of wel
voorsteden der Metropolis zijn. „Battersea,
Putney, Mortlack, (thans Mortlake), Wan-
desworth (thans zonder „e" geschreven, Clap-
ham, Dulwich, Micham, Cheam en Stretham
zijn verrukkelijke plaatsen ln den zomer",
wordt in 't hoofdstuk over Surrey gezegd.
Sommige dier plaatsen worden thans door
mijlen en mijlen van straten en hulzen van 't
platteland gescheiden. Van Islington, High-
gate Hampstead, Kentish Town, Chelsea,
Kensington, Fuiham, Hammersmith, Thisle-
worth (Isleworth?), die thans bijna alle
midden ln Groot Londen of in den binnensten
ring van voorsteden liggen, wordt gezegd
dat zij zeer in trek zijn als zomerverblijven
van rijke kooplieden en gentry Greenwich,
thans een zeer woelige borough van Oost
Londen wordt eep „zeer bekoorlijke plaats"
genoemd, betgeen 't in zekeren zin nog is
dank zij z'n prachtig park. 't Greenwich Hos-
pitale, dat toen pas gesticht was door Wil
lem IH en koning Mary, wordt geestdriftig
geprezen.
Veel aandacht wordt geschonken aan ne
kleine historische steden met groote kat e-
dralen; deze waren natuurlijk in dien j
verhouding minder klein dan thans, en
hebben ook de minste varand dat.
gaan. Van Winchester wordt
dit 't bisdom was waaraan vo°!\ d®n
de grootste inkomsten verbonden wat en (ook
thans nog zoo wy ons niet verassen) en wel
van £8000 per jaar. 't geen gelijk staat aan
£30.000 tot £40.000 van onzen tijd.
Wat Schotland aangaat, wordt een zeer
uitvoerige en geestdriftige beschrijving ge-
gegeven van Edinburg, dat de dichtstbevolkte
stad van Europa genoemd wordt, met zeer
hooge. groote, doch behalve in de hoofd
straat te dicht op elkaar gebouwde hul
zen. Princesstreet, waarvan de Edinburgers
ook thans beweren dat zij de mooiste hoofd
straat ter wereld is wordt „zulk 'n mooie
en prachtige straat als men ook maar er
gens zien kan" genoemd. De afmetingen der
stad worden opgegeven als ruim een Schot-
sche mijl bij een halve Schotsche mijl.
Aan Glasgow wordt meer plaats Ingeruimd
dan aan één der groote steden van Engeland,
met uitzondering van Londen; 't wordt ge
noemd ,,'t beste Emporium van West-Schot
land, een groote, statige en goed gebouwde
stad en, naar zijn handel en rijkdom de
tweede van 't koninkrijk.
jtt- -XL'''" y.; -V -Si."-
Het beroemde beeld van de H. Cecilia m haar kerk te Rome. De Heilige ligt
daar in marmer uitgebeeld, zooals haar stoffelijk overschot ongeschonden na
eeuwen en eeuwen in de catacombe van den H. Callixtus werd teruggevonden.
(Van onzen K-correspondent).
Wat men hiervan ook moge zeggen of den
ken: Rome zien, is niet zoo eenvoudig, als het
wel lijkt. En de vreemdeling, die dit niet wil
gelooven, en die dwaalt, waar en wanneer
het hem past, en alleen te rade gaat bij zijn
roode boekje, dat overal elders onschatbare
diensten bewijst, leert deze stad nooit wer
kelijk kennen, en alle geheimen en groote
vreugden gaan hem voorbij.
Want om Rome goed te zien, is het noodig.
dat men weet, op welken dag, op welk uur,
in welk jaargetijde, bij welk weer. in wat voor
stemming, in welk gezelschap en uit welke
richting, men een plein moet zien, een paleis
moet bewonderen, een fontein moet genieten,
een heuvel beklimmen, een kerk bezichtigen
of in één van de vele parken moet wandelen.
Die parken bijvoorbeeld!
De meest elementaire meening is natuurlijk,
dat die een eldorado zijn voor minnende paar
tjes. Maar er zijn parken in Rome, waar de
liefde geboren wordt en parken, waar ze te
gronde gaat. Er zijn parken, waar een jonge
man niet anders kan wandelen, dan met korte
passen, als de begeleider van een vriendelijke
oude dame, die hem glimlachend vertelt van
haar vergane jeugd. Andere, waar men alleen
moet zitten, in de schaduw en toekijken bij
het spel, van de zon tusschen de bladeren en
het rollen van de kinderen over den grond.
Andere, waar men luid hoort te spreken en
veel hoort te lachen, in druk vroolijk en zéér
elegant gezelschap. En weer andere, waar
men alleen maar kan zwijgen, aan de zijde
van een goeden vriend, naar het beproefde
recept van Maeterlinck.
En de kerken?
De kerken...... Maar nee! Vandaag wil lk
slechts spreken over één kerk: die van Santa
Cecilia in Trastevere.
Deze kerk van Santa Cecilia, die opgericht
werd op de plaats, waar éénmaal het huis
van de heilige stond, moet men gaan zien op
een vroegen, frisschen herfstmorgen, als de
lucht helder is en klaar, en de takken van
de hoornen half kaal, half bedekt nog met
keurige bladen, die afgerukt worden door den
wind van de rivier, én ritselend den grond
bedekken.
Het plein is omlijst met de stille gevels van
middel-eeuwsche huizen; één hoog, één laag
één breed, één smal, alle met daken met
houten ribben en met muren ln een wonder
lijke oud-gele tint, die het heele plein ge
heimzinnig kleurt.
Door het prachtige hek, waarin slechts
één manshooge opening Is, treedt men bin
nen ln den kloostertuin en in een anderen
tijd. In den grooten, vlerkanten, stillen hof,
tusschen hooge, strakke muren met maar wei
nige kleine getraliede; vensters (dit was vroe
ger een Benedictijner-klooster) staat in het
midden een marmeren urn, die zich spiegelt
in het héél heldere, héél stille water van een
vierkant bassin. Nóch boomen, nóch bloemen
bloeien hier: alleen het grint knarst onder de
voeten, en het rumoer van de wereld is zóó
ver weg, alsof niet een hek, maar een zwaar
gordijn, den hof had gescheiden van het plein.
Alleen de metalen noten van de hamerslagen
in een smidse weergalmen tusschen de muren.
En dan komt de prachtige voorhof, gesteund
door vier zuilen van donkerrood graniet en
gekleurd met brokstukken van oude fresco's.
De reliefs van gestorven kardinalen, rechtop,
onbeweeglijk, met gevouwen handen, houden
toezicht op wie het Godshuis betreden.
Na dit alles is de kerk een teleurstelling.
Harmonisch de ruimte, maar bedorven met
gips, met lijsten en verf en helgekleurd blik,
in de wansmaak van de vorige eeuw. Maar
aan het einde wacht de belooning. Onder het
prachtige tabernakel van den Florentijn Ar-
nolfo, in een glans van goud en lapislazzuli
ligt, stil en wit, geboetseerd in glad blank
marmer, als een wonder van lijden, de Heilige.
De geheele vorm, het geheele wezen, kleiner,
dan in werkelijkheid, is liefdevol en teeder.
Maderno heeft haar geboetseerd, zooals ze
werd gevonden, vele eeuwen na haar dood,
neergevallen op de ééne zijde de knieën opge
trokken, het bovenlijf verwrongen van prjn.
Alleen de teere hals is te zien; het gezicht
is tegen de aarde gedrukt en het Jxoofd om
wikkeld met een doek. De voeten zijn onge
schoeid en de smalle handen vallen uitéén met
het stille gebaar van wie afstand doet van
alles, wat goed was en mooi. Uit de wonde
aan de hals zwelt langzaam een bloeddruppel,
als een kostbare traan, die verzoening biedt
voor de zonden van eeuwen.
En zóó prachtig is dit werk, zóó levend en
aangrijpend, dat de heele geschiedenis van
dit leven en lijden afstraalt van die kleine,
simpele figuur. Dit is de stille heilige, dia
haar maagdelijkheid ook na het huwelijk be
waarde, als een kostbaar geschenk voor God.
Dit is de .verfijnde aristocratie, die drie dagen
en drie nachten in het caldarium van haar
ouderlijk huis werd opgesloten, om er den
dood te vinden door verstikking, en die daar
den morgen van den vierden dag levend terug
werd gevonden. Die, aan den hals gewond
door het Zwaard van den beul, nog drie dagen
en drie nachten ademde, terwijl de menschen
rondom baden en weenden en zich bekeerden.
OT het Zien 'van het wónder. En toen eeuWea
en eeuwen later kardinaal Sföndrati (dezelf
de, die de kerk zoo onvergeeflijk bedierf!) het
deksel lichtte van haar marmeren sarcofaag,
vond hij haar geheel onveranderd, zooalB op
den dag, toen ze werd gesloten in haar kist
van cypressenhout, bekleed met haar gouden
tuniek, gekleurd door het purper van het nog
levende bloed.
Wanneer men eindelijk weer naar buiten
treedt, in het heldere licht van den morgen
en in de eenzaamheid van den kloosterhof,
half schaduw, half zon, is het eerste contact
met de wereld de vroolijke zang van de
smidse. En dan is plotseling alles nieuw en
vreugdevol en sterk, ondanks het sterven van
de natuur. Dat is het wonder van Sinte Ce
cilia, het zoete wonder van de jeugd, die
lachend de eeuwen overwint. Want alles wordt
groen en alles hprbloeit, waar Santa CeCilia
herleeft!
AANRIJDING.
Een vrachtauto van- de gefneénte-relniglng
werd gistermorgen op het kruispunt Schie-
damsche wegHoflaan aangereden doör een
motorfiets, waardoor de vrachtauto sc ac e
bekwam aan het linker-voorspatbord.
WATERPOLO-
Voor de wintercompetitie van de Z. R O.
speelt Donderdagavond V. Z- c- 'n
fondsenbad te Schiedam tegen R. Z. C. II.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Te bevragen bij: Bijl, Schiedamsche Dijk,
Spoorwachterswontng, bril in étuivan den
Berg le Maasboschstraat 34, 2 postduiven;
Politiebureau, kinderhandschoen en breiwerk;
Lucardie, Boschlaan, boodschappentasch met
inhoud; Maarsscveen, Afrol 36, eenig geld;
Torn Emmastraat 121, bagagedrager; Bree-
dervèld, Kom. Speelmanstraat 25, paar hand
schoentjes; van den Boogert, Spoorsingel 108,
broche. Meeldijk, Rozenlaan 120, VI. Amb.,
doos boter.
HET NATIONAAL HULDEBLIJK.
De collecte langs de huizen voor het Na
tionaal Huldeblijk, welke Zaterdag j.l. alhier
werd gehouden, heeft opgebracht ƒ467,67.
ONDERSCHEIDING.
Van den Minister van Sociale Zaken is be
richt ontvangen, dat aan J. J. Kram, letter
zetter b(j de N.V. Drukkerij Van Dooren al
hier, de eeremedaille in brons, verbonden aan
de Orde van Oranje-Nassau, is toegekend.
BAZAR ZWEMBAD.
Onder groote belangstelling' bad Dinsdag
avond in het gebouw van de bloemenveiling
de opening plaats van de gedurende vier da
gen plaatse hebbende bazar ten bate van hei
tekort op de stichtingskosten van de dez'
zomer geopende zweminrichting.
Door den heer A. C. v. Zwieten, secretaris
der zwemvereeniging werd het doel van dezen
bazar uiteengezet en een welkomst- en dank
woord gesproken tot allen, die aan de voor
bereidingen hadden meegewerkt. Inzonderheid
bedankte spreker den Burgemeester het da
mescomité, de belde muziekverenigingen het
bestuur van de veiling voor het gratis beschik
baar stellen van het gebouw.
De echtgenoote van den Burgemeester,
Mevr. Gründeniann Schreinemacher, sprak
als eere-voorzitster van het Comité haar bes
te wenschen voor het welslagen uit en ver
klaarde den Bazar voor geopend door het
doorknippen van het lint.
Door de meewerkende allen in wit en oranje
gekleede jongedames werd een speciaal voor
dit doal geschreven lied gezongen, waarin
tevens trouw en aanhankelijkheid aan oh»
Vorstenhuis tot uiting kwam.
Reeds dadelijk heerschte er een gezellige,
feestelijke stemming en van de verschillende
attracties werd een druk gebruik gemaakt.
De Bazar is geopend iedere middag en
avond
BURGERLIJKEN STAND.
GEBOREN: Theodora P., dochter van L. H.
M. van R(jn en C. de Veld. Arie, zoon van
M. van Leeuwen en A. Kaiser.
GEHUWD: J. B. Koot 29 j. en C. J. Koot
41 j. beiden te Berkel en Rodenrijs.
OVERLEDEN: E. Groenendijk 29 j. echtge
noote van M. van Wijk. P. H. van Ros
malen 12 j. zoon van C. van Rosmalen en C.
J .Petersbroers.
WARM ETEN.
Volgens de vergadering van de commissie
voor de spijskokery zal de bedeeling of uit
gifte van warme soep aanvangen op 5 Jan-
Verder deelde de commissie ons mede, dat zij
zitting zal houden op 8 December a.s. tot
het indienen van aanvragen voor spijskaar
ten.
De zitting zal laats hebben ln het soep
huis aan den Sluispolderkade.
WANDELENDE DAMES
De R. K. wandelclub T. I. P- zal a.s. Zon
dag deel nemen aan den 30 K.M. marsch
uitgeschreven door de R- K. wandelsport-
vereeniging Cusor te s Gravenhage.
(ot uw rechter-richting-
aanwijzer) steekt u na-
tüurlijk altoos tijdig uit,
voor u een bocht naar
rechts neemt. U weet
zeker wel, wat tijdig be-
teekent? (vóór u de
bocht ingaat!)
