EDEN OVER DE SPAANSCHE
TRAGEDIE.
DEIEDAAGSCH BESTAND IN
NOORD-CHINA
Een warm pleidooi voor uitwisseling
van gevangenen
TOEKOMST VAN HET KATHOLICISME
IN SPANJE.
NON-INTERVENTIE
PLICHT.
EEN
EVACUATIE VAN SPANJE'S
HOOFDSTAD.
TREURIGE TOESTANDEN
IN SOVJET-RUSLAND.
DE GEVAREN VAN DE
GODLOOZEN-BEWEGING.
BLUM BESLUIT IN TE
GRIJPEN.
FRANKRIJKS BEGROOTING
TSJANO TING IN NANKING
AANGEKOMEN.
Een nieuw geslacht is
opgestaan.
ZATERDAG 19 DECEMBER 1936
Enkele lichtpunten in den somheren
wereldtoestan d
1 -^=-
Sinds 21 November hebben 250.000
personen Madrid verlaten.
Inzake het lot van ziekenhuis
patiënten.
Prefecten in het Noorden krijgen
opdracht de arbeidsconflicten in
de metaal-industrie terstond
te regelen.
Het verzet der Katholieken
in Oostenrijk^
Met 489 tegen 106 stemmen
aangenomen.
IN HET BELANG DER NATIONALE
DEFENSIE.
DE THEEMS BUITEN HAAR
OEVERS GETREDEN.
VERKLARING VAN BRITSCH
KATH. AARTSBISSCHOP.
Niet verantwoordelijk voor wat
sommige Katholieke bladen
schreven over konings
crisis.
REORGANISATIE VAN HET
BELGISCHE KABINET
DE SOVJET-GRUWELEN IN HET
ROODE GEBIED.
LONDEN, 18 December. (RO) In
den loop van de Vrijdag in het
lagerhuis gehouden debatten over
Engelands buitenlandsche politiek,
heeft de minister van buitenlandsche
zaken, mr- Anthony Eden, wederom
een uitvoerige verklaring afgelegd
over de gebeurtenissen in Spanje-
Wij zijn van oordeel, zeide de minis
ter o a., dat het de plicht van alle
naties is, buiten den strijd in Spanje
te blijven en het Spaansche volk te
veroorloven, zijn reeds voldoende
tragische moeilijkheden op eigen wijze
te regelen.
Wanneer sommigen meenen, dat wij de
non-interventie steunen uit sympathie voor
de eene of de andere zijde, vergissen zij zich.
Ik wil openhartig zijn. De niet-lnmenging
heeft niet aan onze verwachtingen beant
woord, doch ia dnit een voldoende reden om de
niet-lnmenging op te zeggen Ik geloof, dat
een opzegging de oorlogsgevaren dichter bfl
zou brengen voor Europa. Een vergunning
voor de Spaansche regeering wapentuig tn
groot Brittannië te koopen, zou geen enkele
uitwerking hebben op den loop van den strijd.
Het alternatief zou zijn een actieve interven
tiemaatregel van den kant van Groot-Brit.-
tannië en niemand bepleit dat.
Ik geloof, aldus Eden, dat de niet-lnmen
ging, ondanks de flagrante schendingen, over
het geheel de gevaren voor een Europeeschen
oorlog heeft verminderd. Ik zou niet zeggen,
dat Blum ongelijk had, toen hij als zijn mee
ning te kennen gaf, dat In Augustus j.l. Euro
pa op het punt stond, in oorlog te geraken en
dat de non-interventie Europa gered heeft.
Men kan naar voren brengen, dat ondanks
de non-interventie wapenen geleverd zijn door
Rusland, Duitschland en Italië. Wij weten
dat, maar ik zou willen zeggen, dat het niet-
inmenginigsaccoord die beteekenls van deze
schendingen verminderd heeft
De kamer zou kunnen denken, dat de Fran-
sche regeering de oorlogsgevaren van het na
jaar heeft overdreven, maar ik zou willen,
dat de kamer er aan dacht, dat het beter
is, de oorlogsgevaren te overdrijven dan ze
onopgemerkt te laten voorbijgaan.
De steun van de nlet-inmenglngspohtiek Is
niet te wijten aan zwakheid. Wij gelooven,
dat een getrouwe uitvoering van een zooda
nige politiek de meest wijze methode is voor
ons zelf en voor Europa en ook een plicht,
dien wfl jegens Spanje op dit oogenblik op ons
hebben rusten.
Niettemin is de toestand diep onbevredi
gend. Wjj zoeken eenige middelen, om het
niet inmengingsacQOord te verbeteren, en
uiteraard zou de beste methode, om dit tot
stand te brengen de een of andere controle-
methode zijn.
Wanneer de voornaamste naties van
Europa het non-interventie-accoord werkelijk
doeltreffend wilden maken, zou het een uiterst
eenvoudig systeem zijn, om te controleeren,
maar wanneer zjj dat niet wilden, zou geen
enkel controlesysteem voldoende zfln,
Tem aanzien van de evacuatie-faciliteiten
zijn belangrijke vorderingen gemaakt en in
een enkel deel van Spanje worden wekelijks
sinds eenigem tijd 200 personen geëvacueerd.
Het zou mij verbazen, aldus Eden, wanneer
m totaal het aantal uitgewisselde gevange
nen geen getal van vijf cijfers vormde.
Na varvolgens lof te hebben toegezwaaid
aan de humanitaire werkzaamheden van de
Britsohe consulaire en diplomatieke ambte
naren, zeide Eden, dat een der meest vrucht
bare resultaten verkragen is in het noord
westen van Spanje, waar tengevolge van een
reeks overeenkomsten aanzienlijk minder bit
terheid heerscht tusschen Burgos en de Bas-
kische regeering dan tusschen Burgos en de
Spaansche regeerUlg-
Op grond van het in dezen vernchte werk
zijn verscheidene honderden burgers ree s
uitgewisseld en Eden hoopt, dat mne"^
nog weer 4000 personen op Britsche schep
zullen kunnen worden uitgewisseld.
Er is alle hoop, dat met geduld en volhar
ding de plaatselijke autoriteiten in de amdete
doelen van Spanje zullen künnen worden over
tuigd, gebruik te maken van het Engelsche
aanbod, deze uitwisseling van gevangenen
ten uitvoer te leggen, overal waar dat moge
lijk is zonder rekening te houden met de po
litieke sympathieën van de betrokkenen.
Wij hechten, aldus Eden, een zeer groot be
lang aan dit werk, niet alleen omdat daar
door levens gered worden, maw op grond van
het effect, dat het misschien zal hebben,
door de bitterheid van den strijd te verminde
ren en door de bemiddelingsmogelijkheden te
vergemakkelijken-
Wij hopen, dat het mogelijk zal zijn, de hu
manitaire werkzaamheden op groote schaal
te organiseeren en met dat doel hebben wij
een bijeenkomst gevraagd van de internatio
nale hulpunie, terwijl Cranborne te Genève een
beroep heeft gedaan op de coördinatie van
het desbetreffende internationale streven en
voorgesteld heeft, den secretaris-generaal
van den volkenbond machtiging te verleenen,
technische hulp aan Spanje te geven.
De Britsche regeering is eveneens bereid,
de werkzaamheden van iedere particuliere
organisatie te vergemakkelijken. Niets belet
particulieren organisaties, gasmaskers aan
Madrid te leveren.
Eden herhaalde, dat Britsche schepen In
geen enkel opzicht lastig gevallen zjjn.
RABAT, 18 December. (HAVAS.) Vanmor
gen om half elf deelde het radio-station van
Sevilla mede, dat het aantal dooden van de
volksfronttroepen in den slag bjj Boadilla
Vijf en negentig heeft bedragen.
De witten hebben zich meester gemaakt
van vijftien mitrailleurs en van een loopgraaf-
mortier, benevens drie pantserwagens, in een
waarvan een Russisch bestuurder zat, die
door ee granaatscherf was gedood.
Voorts deelde genoemd radio-station mede,
dat te Boadilla eenige gevangenen gemaakt
zfln, die verklaard hebben, dat het opperbevel
gevoerd wordt door eén Russisch officier, die
kort geleden te Madrid is aangekomen.
Naar uit Madrid vernomen wordt, hébben
de jongste bombardementen van de wijken
Cuatro Caminos en Tetuan de rooden doen
Inzien, dat het beslist noodzakelijk is, althans
dat deel van de bevolking, welker woningen
gelegen zfln in de oorlogszöne, te evacueeren.
Sinds 21 November hebben reeds 250.000
personen Madrid verlaten. Het gaat hier ech
ter- niet alleen om de Madrüeenen, maar ook
om de vluchtelingen uit de in handen der
nationalisten gevallen provincies.
Het evacuatiecomité beschikt over 7200
voertuigen, waarvan minstens 3800 autobus
sen en vrachtwagens.
Met dit materiaal kunnen dagelijks 7000
personen vertrekken naar de verschillende
nog door de rooden bezette provincies, ter
wijl 2500 personen naai' het naastbflzflnde
spoorwegstation gebracht kunnen worden.
Er zfln gedelegeerden naar de centra van
uitwijkelingen, o.m. te Valencia, Alicante,
Murcia, Barcelona en Tarragona gezonden,
om daar zorg te dragen voor onderkomen en
ravitailleering, Er moet gezorgd worden voor
woning en onderhoud van 350.000 personen-
Eveneens heeft men schikkingen getrof
fen te Madrid, om de bewoners van de „oor
logszone" die de hoofdstad niet willen ver
laten, over te brengen naar minder gevaar
lijke wflken.
Hoe het inwerkelflkheid met de volksge
zondheid in sovjet-Rusland gesteld is, blijkt
wel uit een heel merkwaardig geval, dat in
het blad „Sowjetskaja Siberj" van 24 No
vember j.l. vermeid wordt. Wij citeeren let
terlijk:
„Op 17 November werden de echitgenoote en
de dochter van een bouwvakarbeider Katasoff,
die bfl een binnenbrand ernstige brandwonden
hadden bekomen, maar het negende zieken
huis van de Sibmetallstroy gebracht. Het
lichaam van beide patiënten was met brand
wonden overdekt. De geneesheer-directeur
weigerde echter ondanks den ernstlgen toe
stand waarin de patiënten verkeerden, om de
slachtoffers op te nemen.
Wfl laten hier het gesprek volgen tusschen
den dokter en de ziekenverpleegster, die het
transport vergezelde:
De dokter: „Ik kan de gewonden niet op
nemen. Er is geen enkele plaats onibezet; rijdt
maar ergens anders heen!"
De verpleegster: „De patiënten verkeeren
in een zoodanigen toestand, dat ieder verder
transport misdadig zou zfln. Ik moet de
slachtoffers wel hier laten".
De dokter: „Ik zal de politie laten halen
om u te arresteeren".
De verpleegster: „Arresteer maar zooveel
u wilt, maar de gewonden zult u moeten he'-
pen".
De dokter: „Maak dat je wegkomt; ik eisch
dat je mfln vertrekken zult verlaten".
Daarna belt, de dokter een polykliniek op:
„Met dokter Levuschkin Ik zend u drie
patiënten, die bfl een binnenbrand ernstig ge
wond zfln. Wilt u de eerste hulp verleenen
en ze dan volgens eigen goeddunken ergenk
anders heenzenden?Wat zegt u? Daar
trek ik me niets van aan...
De twistvraag wat er met de patiënten
moest geschieden, duurde meer dan een uur.
De gewonden 'bevonden zich gedurende al
dien tfld buiten in den transportwagen, waar
het bitter koud was.
Tenslotte slaagde de zuster erin, om de zie
ken naar de polykliniek te brengen, waar hun
ten lange leste de eerste hulp werd verleend.
Toen rees de vraag: Waar zullen de patiën
ten opgenomen worden, daar zfl voortdurend
geneeskundige hulp behoeven
Tenslotte werd de eerste geneesheer-direc
teur weer opgebeld. Weer was er een uur
noodig om hem te overtuigen, dat het nood
zakelijk was om de patiënten op te nemen.
Dit onmensehelflk optreden had tot gevolg,
dat het achtjarige meisje Manja bfl aan
komst in het ziekenhuis reeds bleek te zfln
overleden. Het blad vestigt er verder de
aandacht op, dat deze gebeurtenis geen op
zich zelf staand geval is en verhaalt dan het
volgende:
„Op 19 November werd uit het Kolchoze
„Nieuw Leven" het arbeidersmeisje Avertun
lil het ziekenhuis gebracht, daar zij een
hevige maagbloeding had. De patiënte was
bfl na ten einde raad, daar de geneesheer-
directeur haar weigerde op te nemen, omdat
zfl nieit in het bezit was van een bewfls af
gegeven door de E.H.B.O.
De patiënte werd gedwongen om eerst di-
briefje te halen en werd eerst daarna in het
ziekenhuis opgenomen".
,,Vflf jaar geleden zijn we belden hier tege
lijk begonnen, en nu ben ik hem één telefoon
toestel voor."
Onder voorzitterschap van vorstin Fany
Starhemberg heeft de rijksbond voor Katho
lieke vrouwen in Oostenrijk in het Concert
gebouw te Weenen een vergadering gehouden
over de gevaren der godloozenbeweging.
Onder de aanwezigen bevonden zich kardi
naal-aartsbisschop dr. Theodor Innitzer, bis
schop dr. Seydl, de echtgenoote van den bonds
president mevrouw Miklas, prinses van Bour-
bon-Parma en tal van andere vooraanstaande
autoriteiten uit Oostenrflk.
Na een inleiding van den gezantsehapsraad
dr. Reininghaus over het onderwerp: „De strfld
om het hoogste goed", hield kardinaal Innitzer
een toespraak, waaraan wfl het volgende
antieenen:
„Het communisme en het bolsjewisme is
een doelbewuste revolutie tegen God, tegen
Christus, tegen Zfln Koningschap en Zfln Kerk.
Want het bolsjewisme heeft slechts één doel:
De vernietiging van alles, wat Christelijk is.
Thans stelt°het bolsjewisme alles in het werk
om bfl de volkeren de oude grondslagen van
het Christendom te ondermflmen en weg te
breken, om een nieuw terrein te effenen voor
een godlooze wereld.
Hoe ver deze vernietigende arbeid zich reeds
uitstrekt, bewijzen ons met ontstellende duide
lijkheid de waarschuwende vlammenteekens
van de vreeselflke gebeurtenissen in Spanje.
Nu dringt zich de vraag op, wat moeten
wfl doen? Wfl hebben het reeds gezegd, toen
wfl het wachtwoord voor de Katholieke actie
voor dit jaar afkondigden. Waar de eerste
Christenen te midden van het wegzinkende
heidendom in het Romeinsche rflk de kracht
geput hebben om de wereld te vernieuwen
uit de totale overgave aan Christus en uit
Zfln Evangelie, zoo moet ook de katholiek
van onzen modernen tfld zich bewust zfln, dat
hij slechts dan kan meewerken aan de ver
nieuwing der wereld, wanneer hij den moed
bezit om zfln leven doelbewust in te richten
naar Christus, met Christus en uit Christus.
Wanneer wfl den moed hebben om dezen
weg in te gaan, dan zullen wfl ook de kracht
bezitten om den strfld te voeren iederen dag
opnieuw, ook tegen de dwaalleer en den spot
der wereld, tegen de bedreigingen en de terreur
van den haat.
Maar dan zullen wfl ook den Christus moe
ten durven volgen op Zfln Lfldensweg en ons
niet tevreden stellen met een schfln-Christen-
dom, maar dan zullen wfl het totale Christen
dom van de daad in practijk moeten brengen.
Dan behoeven wfl niet bevreesd te zfln, want
dan geldt ook voor ons het woord des Heeren:
Ziet, Ik ben met U alle dagen tot aan het
einde der "Wéreïd. Dan zullen wfl zeker ZBer
vele offers moeten brengen, misschien nog
zeer vele urén van zwaren strfld meemaken,
maar wij zullen ondervinden, en zoo niet wfl
zelf misschien, dan toch degenen, die na ons
komen: „Dit is de zegepraal, die de wereld
overwonnen heeft, Uw Geloof!"
NEW YORK, 18 December (HAVAS).
Tfldens een brand in een huis aan de 73ste
straat, zfln vier menschen in de vlammen om
gekomen. Een vijfde kwam om het leven bfl
het springen uit een venster van de derde
i verdieping,
PARIJS, 18 December. (HAVAS). De ka
mer beeft de geheele begrooting aangeno
men met 489 tegen 108 stemmen. De uit
gaven worden geraamd op 48.257.440.000
francs. waartegenover ontvangsten tot
een bedrag van 43.085.337.011 francs zouden
De uitgaven zouden de inkomsten dus met
4.572.102.989 francs te boven gaan.
De vergadering werd om zes uur vanoch
tend verdaagd tot Dinsdagochtend.
PARUS, 18 December. Minister-president
Leon Blum heeft gisterenavond telegrammen
gezonden aan den prefect van het departe
ment du Nord inzake de staking in de me
taal-industrie en aan den prefect van het de
partement Meurthe en Moezel inzake de sta
kingen te Fompey, waarin hfl verklaart, het
in het belang van de nationale verdediging te
achten, dat de prefecten onmlddellflk in con
tact treden met de vertegenwoordigers der
vakvereenigingen, om hun evenals den werk
gevers een regeling voor te leggen tot bflleg-
Ing van de arbeidsconflicten in de metaal-in
dustrie.
Deze telegrammen luiden als volgt:
„In zfln zitting van gisteren was de senaat
eenstemmig van oordeel, dat het gewenscht is,
dat de conflicten in de metaal-industrie in de
departementen du Nord en Meurthe en Moezel
geregeld worden overeenkomstig de rede van
senator Mahieu ,die wees op de gevolgen van
de staking voor de nationale verdediging.
De regeering is van gelflke meening. Ik heb
onmiddeiiflk den bond van metaal-arbeiders
bijeengeroepen en heb de volgende maatrege
len voorgesteld tot regeling van het conflict
en ik draag u hierbij op, deze aan de werk
gevers voor te leggen:
I, Het werk zal onmiddellijk en geheel wor
den hervat door alle arbeiders, die aan het
werk waren, toen het conflict uitbrak, af
gezien van de vertraging, welke voortvloeit
uit technische oorzaken.
Alle conflicten zullen worden voorge
legd aan de arbitrage van den voorzitter van
het hof van cassatie, die formeel opdracht
heeft tot het regelen van de geschillen, zonder
uitzondering.
III. Van Zaterdag a.s. af zal zooveel moge-
lflk gepoogd worden, de normale en noodza
kelijke productie te herstellen.
IV. Zaterdag zal met de studie van de dos
siers door den arbiter worden begonnen.
Ik reken op u om aan te dringen bfl werk
gevers en werknemers, dat deze oplossing
leden, Vrfldag, wordt aanvaard, geleid door
vaderlandslievende gevoelens, welke deze in
terventie hebben ingegeven"'
PARIJS, 18 December (HAVAS). De senaat
heeft vanmiddag het wetsontwerp op de ver
zoening en de verplichte arbitrage bfl sociale
conflicten aangenomen in den nieuwen tekst,
welke was ingediend door de commissie van
handel en van wetgeving. Blum maakte voor
behoud over den nieuwen tekst en zeide zich
niet te kunnen binden, dien tekst in de Kamer
te steunen.
|jlJ§SEL> 18 December (HAVAS). De
patroonsorganisatie voor de metaalindustrie
in het Rflsselsche, heeft vanmorgen vergaderd.
Tegenover de pers werd verklaard, dat de or
ganisatie een zeer gereserveerde houding aan
neemt ten aanzien van het telegram van den
minister-president inzake de regeling van
het arbeidsconflict. Zfl wacht de beslissing
van de werkgevers in het Sambre-bekken af.
LONDEN, 18 December (D.N.B.) Sedert
vanmorgen is de storm, die eenige dagen over
Engeland gewoed heeft, met hernieuwde
kracht weer opgestoken. De wind stuwde het
water van de Theems zoo sterk op, dat de
rivier tot Windsor en Sunbury buiten haar
oevers is getreden.
]\]ANKING, 18 December. (DNB.)
I v Naar in goed ingelichte kringen
verluidt, is van gisteren af een drie.
daagscb wapenbestand gesloten tus
schen vertegenwoordigers der regee
rt ngst roepen en van de troepenvan
Tsjang Hsoe Liang.
Gedurende deze drie dagen zal Sian
Foe niet door regeeringsvlicgluigen
worden gebombardeerd, terwijl de
Nanking-troepen niet door artillerie
zullen worden beschoten
Mocht na het verstrijken van dezen
driedaagschen termijn de in vrijheid
stelling van Tsjang Kai Sjek nog geen
feit zijn, dan behoudt de regeering
zich voor, de militaire operaties te
hervatten-
De overeenkomst schijnt te Sian Foe
tot stand te zijn gekomen door tus-
schenkomst van den Australischen
adviseur van Tsjang Kai Sjek, Donald.
TOKIO, 18 December. (A.N.P.) De Chinee-
sche ambassadeur Hsoe Sji Hying heeft gis
termiddag een bezoek gebracht aan den Ja-
pansohen minister van buitenlandsche zaken,
Arita, dien hfl in kennis stelde van de mede-
deeJing van den Britachen adviseur te Nan
king, H. W. Donald, dat maarschalk Tsjang
Kai Sjek, zich te Sian Foe bevindt en gezond
en wel is.
Arita gaf uitdrukking aan zfln groote
vreugde ?n zeide den Chineeschen ambassa
deur, dat de Japansche regeering voorne
mens is, haar politiek van aandachtig af
wachten voort te zetten ten opzichte van
het incident van Sian Foe, welks werkelijke
toedracht nog steeds niet bekend is.
Arita deelde den ambassadeur verder me
de, dat de Japansche regeering de ontwikke
ling van den toestand met ernstige bezorgd
heid gadeslaat, daar deze van grooten in
vloed ia voor Japan.
Arita zeide nog, dat de Japansche regee
ring verwacht, dat de Ghineesche regeering
de meest doeltreffende maatregelen tegen
Iedere gebeulflkheid neemt, daar de bol-
sehewiseering van China zoowel de veiligheid
van Japan als den vrede in Oost-Azië in ge
vaar zou brengen.
SHANGHAI, 18 (December (HAVAS). De
minister van oorlog, Ho Ying Tsin, heeft de
staking van de vijandelijkheden tegen Tsjang
Hsoe Liang gelast wfll hij hoopte, dat maar
schalk Tsjang Kai Sjek heden in vrflheid zou
worden gesteld. In het tegenovergestelde ge
val zouden de règeeringstroepen het offen
sief hei*vatten en den strfld voortzetten, tot
dat de opstand geheel is onderdrukt.
TAI YOEAN, 18 December. (UN. PRESS.)
Alhier is een afgezant aangekomen van den
opstandigen maarschalk Tsjang Hsoe Liang
in wiens opdracht hfl de volgende verklaring
aan generaal Yen Sji San overhandigde:
„In het belang van de natie ben ik bereid
mfln belangen op te offeren. Ik wil Tsjang Kai
Sjek naar Nanking vergezellen en mfl buigen
voor iedere straf, die de maarschalk zou be
sluiten mfl op te leggen".
NANKING, 18 December. (UN. PRESS.)
Generaal Tsjang Tsjing Weng, die door maar
schalk Tsjang Hsoe Liang als onderhandelaar
in vrflheid was gesteld, deelde naar hier ver
luidt, mede, dat Tsjang Kai Sjek evenals
voorheen weigert, den opstandigen maar
schalk concessies te doen. Hfl staat op het
standpunt, dat er slechts twee mogelijkheden
voor hem zfln: de dood of een onvoorwaarde
lijke vrijlating.
Tsjang Tsjing 1 'eng voegde hieraan toe,
dat alie personen, die tegelflk met Tsjang
Kai Sjek in hechtenis werden genomen, van
hem zfln afgezonderd en dat geen hunner den
maarschalk mag spreken.
SHANGHAI, 18 December (HAVAS). De
minister van oorlog van de Nanking-regee-
ring, Ho Ying Tsjin, een van de bekwaamste
generaals van China, is heden in het hoofd
kwartier van de centrale strijdkrachten voor
Sian Foe aangekomen en heeft daar terstond
de leiding op zich genomen van de voorberei
dingsmaatregelen voor een groot offensief
tegen de troepen van Tsjang Hsoe Liang.
Militaire deskundigen hebben niet veel
fiducie in de bemiddelingspogingen en zfln van
meening, dat het groote offensief van de
zeventien divisies, die de centrale regeering
concentrisch tegen het centrum van de re
bellie in het veld gebracht heeft, spoedig moet
worden geopend en dat alleen een militaire
aotie de ernstige crisis kan oplossen, waarin
China door de revolte gestort is.
Imtuaschen heerscht hier onder de bevol
king nog de grootste onzekerheid. Nog steeds
doen de wildste geruchten de ronde. Volgens
sommige daarvan is Tsjang Kai Sjek, wat de
centrale regeering ook moge beweren, niet
meer in leven, terwfll volgens andere geruch
ten de maarschalk per vliegtuig uit Sian Foe
naar het door de communieten beheerschte
gebied ten noord-westen van de hoofdstad
van Sjensi gebracht is, waar hfl door de
roode troepen, die Tsjang Hsoe Liang steu
nen, gevangen zou worden gehouden.
In verband met de beschouwingen, welke
in de „Catholic Times" werden gepublicee-rl.
met betrekking tot de Britsche koningscrisis
en die ook door onzen Londenschen correspon
dent werden afgekeurd, is het niet zonder
belang, de volgende publicatie onder de aan
dacht onzer lezers te brengen.
Het is een verklaring van den aartsbisschop
van Westminster, op verzoek van dezen
prelaat in „The Universe" afgedrukt en welke
aldus luidt:
„De Katholieke pers van dit land staat in
zaken van geloof en zedien onder het algemeen
toezicht van de Hiërarchie. Voor wat daar
buiten valt, is de Hiërarchie niet verant
woordelijk.
In politieke kwesties is elk blad hier vrfl,
de jüiste en ware beginselen te volgen van
de zflde, die het gewetensvol gekozen heeft.
Eerlijkheid echter noopt mfl, mfl nadruk
kelijk te disassociëeren van zekere teugel*
looze beschouwingen, welke in sommige Ka
tholieke bladen over de jongste crisis zfln ver
schenen."
BRUSSEL, 18 December. (HAVAS). Het
dagblad „Le Soiir" maakt melding van ge
ruchten betreffende een reorganisatie van
het kabinet, welke tegen het einde van Janu
ari zou wonden tot stand gebracht, dat is aan
het einde van de parlementaire vacanties en
bfl den terugkeer van Van Zeeland, die bin
nenkort vertrekt om eenigen tfld rust te ne
men in Zwitserland.
Een Belgisch priester, die jarenlang i11
Spanje woonde en die gedurende enkele maan
den de troepen van generaal Franco in hun
opmarsch gevolgd heeft, was zoo welwillend,
nu hfl op het punt stond naar Spanje terug
te keeren enkele vragen die K.W.P. hem stel
de uitvoerig te beantwoorden.
Wfl laten dit vraaggesprek hieronder vol
gen:
Kunt U ons iets vertellen over de Katho
lieke mentaliteit, welke onder de national!8"
tische troepen heerscht?
Die vraag is heel gemakkelflk te beant
woorden. Zooals U bekend zal zfln bestaan
de troepen der nationalisten voornamelijk uit
Marokkanen, Requetes en Phalanxisten. De
Requetes vormen reeds jarenlang een keur
corps van nationalistische jeugdorganisaties,
die werkelflk uitmunten door een vurig geloof.
Om Requetes te kunnen worden moet men in
het bezit zfln van een getuigschrift, uitge
reikt door een priester, waarin vermeld staat,
dat men van onbesproken zedelflk gedrag is
en dat de godsdienst de richtingaangevende
factor is bfl het dadenleven van den Requetes.
Uit ondervinding kan ik getuigen, dat het
leven van de meeste Requetes werkelflk stich
tend en voorbeeldig is. De meesten naderen
dageiflks tot de H. Tafel en ik ken verschil
lende officieren, die zelfs onder de moeilijkste
omstandigheden nooit nalaten een korte me
ditatie te houden
De Phalanxisten waren meer politiek ge
oriënteerd ,doch zfl zfln allen zonder uitzonde
ring practiseerend Katholiek en om tot de
organisatie te worden toegelaten, moet men
ook een getuigschrift hebben van een pries
ter, waarin verklaard wordt dat de candidaat
van onbesproken zedelijk gedrag is.
Wordt de godsdienst door het nationale
leger in zfln geheel officieel erkendt
Vanzelfsprekend, men leeft er in een Ka
tholieke sfeer, waar men ongedwongen zfln
godsdienstplichten kan vervullen. Wanneer
men bijvoorbeeld aan tafel gaat, is het van
zelfsprekend, dat de bevelvoerende officier het
kruis maakt en dat allen hardop tezamen bid
den. Gewoonlijk is er een priester of aalmoe
zenier aanwezig en vraagt men hem de ge
beden voor tafel te verrichten.
Ik heb eens een treffend geval meegemaakt.
's-Morgens was het heele bataljon, ongeveer
800 man, naar de kerk geweest en waren bflna
allen tot de H. Tafel genaderd. Na de H. Mis
kwam een soldaat naar mfl toe, die mfl op
echt kameraadschappelijke wflze ervan tracht
te te overtuigen, dat het noodzakelijk was, dat
men zoo dikwijls tot de H. Tafel naderde.
Hfl wist natuurlijk niet, dat ik 's-morgens
reeds de H. Mis had opgedragen!
Kon hfl dan niet zien, dat u priester was?
Neen, in Spanje gaan alle priesters reeds
geruiman tfld in civiel gekleed. Bfl de na
tionalistische troepen is voor iedere groep
soldaten van 100 man een priester aangewe
zen, die gewoon kameraadschappelijk met hen
omgaat. Uitwendig kan men noch aan zfln
uniform, noch aan eenig ander onderschei-
dingsteeken zien, dat hfl priester is.
Ik heb natuurlijk heel veel priesters gekend
en ze maken op mfl een uitstekenden indruk.
Over het algemeen zfln ze heel streng in hun
opvattingen en uit de vele gesprekken die ik
met hen voerde, meen ik terecht te kunnen
besluiten dat er, enkele uitzonderingen daar
gelaten, geen sprake van was, dat er onder
de Spaansche geestelijkheid geen goede geest
zou heerschen.
Het is mfl opgevallen hoe hartelflk en een
voudig de hoogere geestelijkheid was in haar
omgang met het volk.
Zoo zag ik den aartsbisschop van Toledo,
Kardinaal Goma. gemoedelflk staan praten
met gewone soldaten en nu en dan gaf hfl
hen zelfs een heel vriendelijk tikje op den
schouder, als was hfl hun oude vriend.
Hoe is het met de hoogere officieren en de
bevelvoerende generaals gesteld?
Op grond van absoluut vaststaande gege
vens kan ik U verzekeren, dat generaal Fran
co een echt trouw en zelfs vurig Katholiek is,
die reeds lang voor de revolutie uitbrak blflk
gegeven had, dat hfl Katholiek was in merg
en been.
Ook de andere generaals en hoogere offi
cieren zfln met enkele uitzonderingen uitste
kende katholieken.
U weet natuurlijk ook, dat men generaal
Franco beschuldigd heeft, dat hfl even wreed
is als de roode leiders en dat hfl de krflgsge-
vangenenen allen laat fusilleeren
Dat is onzin. Natuurlijk zfln er doodvonnis
sen voltrokken, maar nooit werden er gevan
genen gefusilleerd die niet iets heel ergs op
hun kerfstok hadden.
Maar het is toch heel moeilijk om in oor
logstijd een veilige rechtspraak door te voe
ren?
Ik heb het meegemaakt, dat men als volgt
te werk ging. Er was een groep leden van
de roode militie gevangen genomen. Bfl fouil
leering was gebleken, dat verschillenden zich
aan plundering hadden schuldig gemaakt. De
bevelvoerende officier liet hen allen aantre
den en zei toen, dat degenen die zich aan geen
wangedrag hadden schuldig gemaakt naar
voren moesten komen. De enkelingen, die of
schoon zfl schuldig waren, toch met de an
deren naar voren durfden komen, worden al-
tfld door hun kameraden verraden. Het is
natuurlflk niet onmogelijk, dat met de vele
schuldigen ook een enkele maal een onschul
dige gestraft wordt. Maar wanneer men de
beestachtige wreedheden ziet die bedreven
zfln, dan kan men begrflpen, dat de overwin
naars niet zachtzinnig te werk kunnen gaan
en dat zfl ai het mogelflke doen om de schul
digen te straffen.
Zfln de misdaden die door het roode leger
bedreven worden, dan wel zoo verschrikkelijk
als hier in de kranten tvordt geschreven?
Iedere beschrijving is maar een flauwe weer
gave van de werkelijkheid. Met eigen oogen
heb ik de gruwelijke beestachtigheden gezien
in de steden en dorpen die vroeger door de
rooden bezet waren, Overal vond men ver
minkte iflken. In één school vond ik er 140,
in een kerk 50 slachtoffers.
Ik heb gezien hoe men in Europa in de
20e eeuw nog menschen martelt, de oogen
uitbrandt, handen afkapt, hart en ingewan
den uit het ontzielde lichaam rukt. En mfln
collega liet mfl een afschuwwekkende reeks
foto's zien, die hfl zelf in Spanje had genomen
o.a. het lflk van een priester-martelaar, dat
zoo akelig was verminkt, dat wfl er zelfs geen
nadere beschrijving van durven geven.
Weet u nog iets te vertellen over de toe
standen die er heerschen in het gebied dat
r.og door de rooden bezet wordt gehouden?
Zooals ik u reecls zeide, was ik in Baroelona,
toen de eerste onlusten uitbraken. Reeds
maanden voordat de opstand een feit werd,
waren er honderden kerken verwoest. En zoo
als u weet werden niet de brandstichters ge
straft, maar de katholieken die hun heiligdom
men tegen deze aanranders durfden verde
digen.
In Barcelona werd slechts één enkele kSrtc
gespaard. Alle anderen, ruim 170 werden door
brand verwoest. Ook in Madrid zfln alle ker
ken vernield. In heel het gebied dat door de
rooden bezet wordt, kan nergers meer, be
halve in enkele streken van het Baskenland,
nog een godsdienstoefening worden gehouden.
Hoeveel priesters zfln er naar uw schatting
vermoord
Die vraag werd mfl reeds meerdere malen
gesteld. En wanneer ik alle gegevens waar
over ik thans beschik samenvat, dan kom ik
tot de conclusie, dat men thans reeds met
zekerheid kan zeggen, dat er in totaal ruim
12.000 priesters en kloosterlingen, of onge
veer een vierde gedeelte van de geestelijk
heid vermoord werden.
In het gebied dat door de rooden bezet
wordt gehouden, wonen toch zeker ook nog
veel goede elementen?
Natuurlflk ondanks alles zfln er nog „vele
katholieken, maar ledereen leeft in angst en
vrees om de dingen die komen gaan. De
levensmiddelen zijn schaarsch geworden: boter
en vleesch en brood zfln niet meer voorradig.
Alle fabrieken zfln bezet, alle gebouwen en
huizen zfln genationaliseerd, er heerscht een
volslagen sovjet-terreur.
Ook daar is de godsdienstvervolging nog
niet uitgewoed. Wanneer men een kruis of
een godsdienstig voorwerp in zijn bezit hoe/t,
is men reeds verdacht en dit onnoozel feit
kan reeds voldoende zfl om gefusilleerd te
worden. Ik ken een geval dat een man met
vrouw en zes kinderen werden doodgeschoten,
omdat zfl een zoon hadden die priester was.
Iedere nacht weerklinkt in Barcelona het
geweervuur van het executiepeloton. Iedereen
heeft de deur van zfln huis gebarricadeerd en
op den openbaren weg ziet men slechts pa
trouilles van anarchisten of leden der roode
militie. Scholen zfln ingericht tot gevangenis
sen of kazernes.
lederen dag krflgt het stadsbeeld een droe
ver aanzien. In de haven komen iederen dag
tal van schepen aan uit sovjet-Rusland, ge
laden met munitie, verbandstoffen en levens
middelen.
Men kan gerust zeggen, dat de internatio
nale troepenmacht uit 60.000 vreemdelingen
bestaat: Russen, Franschen, Italianen, Bel
gen, Engelschen en ook enkele Hollanders.
Het kan nog lang duren, vertelt onze zegs
man, terwfll hfl opstond en ons de hand ten
afscheid reikte. Hfl keert terug naar Spanje
en belooft ons later nadere mededeelingen te
doen. over het meest tragische drama, dat
zich in de geschiedenis onzer eeuw thans aX»
speelt,
