PROPAGANDISTISCHE FANTASIE.
ABONNEERT U THANS OP DE
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT!
In handen der Gestapo.
HILLEGERSBERG.
SCHIEBROEK.
BERKEL EN RODENRIJS.
BLEISWIJK.
SCHOONHOVEN.
VLAARDINGEN.
MAASSLUIS.
OVERSCHIE.
Dr. Goebbels overtroefde
de Franschen,
BOECHARIN IN ONGENADE.
WOENSDAG 20 JANUARI 1937
DE TWEESPALT IN „NATIONAAL
HERSTEL".
GEMEENTERAAD.
De kwestie LieshoutNolen. Een
commissie aangewezen.
NED. R. K VOLKSBOND, AFDEELING
VLAARDINGEN.
BEVOLKING.
Moeilijkheden van de journalistieke
voorlichting.
ABONNEMENTSPRIJS VERLAAGD:
20 cent per week, 85 cent per maand, 2.55 per kwartaal.
Franco per post 3.50 per kwartaal.
Gratis Ongevallenverzekering belangrijk verhoogd:
3000.bij levenslange invaliditeit;
2000.bij overlijden tengevolge van een 'spoorwegongeluk;
1000.— bij overlijden tengevolge van een ander ongeval,
enz. enz.
Aan de Administratie van de
„NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT"
Koemarkt 4 - Schiedam.
U gelieve mij met ingang vanin te schrijven als
NAAM
ADRF^
Ontslagen als hoofdredacteur van
de „Isvestia".
Hoe de geheime staatspolitie in
Duitschland werkt.
Eerlang zal eene vergadering worden ge
houden van de af deeling van het Verbond
van Nationaal Herstel onder leiding van het
Hoofdbestuur. De niet-uitgetreden leden der
afdeeling Hillegersberg, Schiebroek en Over-
sohie zijn tot bijwoning uitgenoodigd. In deze
vergadering zal de heer den Baars worden
voorgesteld om zijn zetel in den Raad van
Hillegersberg ter beschikking te stellen van
de afdeeling Hillegersberg daar hij geen lid
meer is van het Verbond. Voldoet de heer den
Baars aan dirt verzoek, dan zijn de moeilijkhe
den nog niet overwonnen. Behalve den heer
A. A. Onderdelinden, die trouw bleef aan heit
Verbond, bevat de N. H.-lijst nog vijf namen.
Deze hebben zich evenwel met den heer den
Baars solidair verklaard. Mocht de heer den
Baars dus aftreden, dan zal de eene zetel van
N. H. waarschijnlijk vacant worden en aan
een der andere partijen toevallen.
In de eerstvolgende vergadering zullen de
heeren den Baars en Onderdelinden eene ver
klaring afleggen.
BURGERLIJKE STAND.
BEVALLEN: T. M. Rietman geb. Kist d.
OVERLEDEN: M. Kammeraad, wedn. van W.
Okker 82 j. M. C. Neuendorff, 84 j. ongeh.
Aangiften van 19 Januari
BEVALLEN C. van KriekenSword d. E.
L. A. M. van BeurdenVandersmissen z.
AANSLUITING OP DEN RIJKSWEG
RIJSWIJK—ROTTERDAM.
Ged. Staten van Zuid-Holland zullen Maan
dag a.s. 25 Januari aanbesteden het maken
van een aarden baan van een gedeelte van
den weg van Berkel en Rodenrijs naar den
nieuwen rijksweg RijswijkRotterdam met
een zijtak naar de veiling Rodenrijs (ge
deelte Doenkade).
DE BROODPRIJS.
De prijs van het melkbrood is alhier met
1 cent verhoogd en bedraagt thans 18 cent.
ST. JOZEFGEZELLEN
In de gehouden vergadering van de St.
Jozef Gezellenvereeniging werd tot Senior
gekozen de heer G. v. Eyck.
OUDSTE INWOONSTER OVERLEDEN
De oudste inwoonster van deze gemeente
is overleden.
Het was Alida Gravesteyn, wed. van Abr.
Voorwinden. Zij bereikte den leeftijd van 99
jaar en 7 maanden.
Gisteravond vergaderde de gemeenteraad
van Schiebroek onder voorzitterschap van
burgemeester J. P. H. Dhont. In zgn nieuw
jaarsrede zeide de voorzitter, dat er wel een
sluitende begrooting was verkregen, maar
toch moet de finaneieele toestand nog ongun
stig genoemd worden, en zullen de belastingen
nog zwaar blijven drukken. Spr. gaf dan een
overzicht van de belangrijkste feiten van het
afgeloopen jaar.
Nadat de heer Gouweleeuw (R. K.) als
oudste lid de gevoelens van den Raad had
vertolkt, ging men over tot de behandeling
van de agenda.
Behandeld werd het verzoek van de afd.
Hillegersberg/Schiebroek der Katholieke Kin
deruitzending in het Bisdom Haarlem om een
aanvullend subsidie. Het stuk wordt in handen
gesteld van B. en W. om prae-advies.
De voorzitter deed dan mededeeling van een
nagekomen adres van de afdeeling Schiebroek
van Volksonderwijs en de oudercommissie der
school aan de Schoolstraat, waarin wordt
verzocht een onderzoek in te stellen door een
commissie uit den Raad inzake het geschil
tusschen den wethouder van onderwijs, den
heer Van Lieshout (R. K.) en het hoofd der
O. L. school aan de Schoolstraat, den heer
Nolen.
De voorzitter zeide dat het stuk nog niet
rjjp is ter behandeling. De heer Van Lieshout
had echter geen bezwaar adressanten reeds
- "'dadelijk te antwoorden, hetgeen door den
Raad werd toegestaan.
Spr. achtte de woorden „aantasting van
iihet openbaar onderwijs in het algemeen en
van deze gemeente in het bijzonder",, zooals
het adres vermeldt, niet vrij van een poltiiek
tintje, vermoedelijk afkomstig van Gemeente
belang. Het was spr. een raadsel hoe van
aantasting van het openbaar onderwijs kan
worden gesproken, daar juist geheel het be
leid van B. en W. in het belang daarvan is
geweest.
Spr. had in de vorige raadsvergadering op
de vraag van den heer Van Galen, „of het
Waar was dat de betrokken onderwijzeres bij
hem aan huis was geweest",» geantwoord'
„Laten we daarover verder maar zwijgen,
want misschien zegt gij dan straks nog: Weg
met dat schoolhoofd!"
Dat antwoord was gegrond op de volgende
argumenten:
1. Zoolang de betrokken onderwijzeres in'
betrekking was (bijna drie weken) had de
heer Nolen geen notitie van haar noch haar
werk in de klas genomen. Dat kan niet be
vorderlijk genoemd worden voor het onder
wijs.
2. i De heer Nolen kon bij den aanvang
van het nieuwe leerjaar een volslagen leer
kracht krijgen, doch prefereerde tot 1 Januari
een kweekelingetje te behouden.
3. Na drie weken te hebben gearbeid
zonder den heer Nolen in de klas te hebben
gezien, werd de onderwijzeres opgeschrikt
door een advertentie waarbij een nieuwe
leerkracht werd gevraagd. Het bleek dat de
heer Nolen het oog had op iemand uit zijn
vroegere standplaats een protégé dus,
volgens dezen spreker.
4. Wanneer een schoolhoofd ter wille van
die „protégé" een sollicitante met twee aeten
meer op de tweede plaats op de voordracht
stelt, is dat niet In het belang van de school.
Tenslotte is door den heer Nolen steeds
geweigerd van het gymnastieklokaal der
R. K. school gebruik te maken, zoodat de
oefeningen óf op de open plaats werden ge
houden, of bij slecht weer vervielen. Ook dit
is In sprekers oog een tekortkoming.
Spr. voegde er direct aan toe, dat hij geens
zins bedoeld heeft iets over het particuliere
leven van den heer Nolen te zeggen.
Gaarne wilde spr. echter de geheele zaak
voorleggen aan een commissie uit den Raad.
In deze commissie werden benoemd de
heeren Tieleman, Rutgers en Van Galen. Tot
secretaris werd aangewezen de heer G. van
der Knaap.
Hierna volgde de aanbieding van de ge-
meentebegrooting voor het dienstjaar 1937,
in gewonen dienst sluitende in ontvangst en
uitgaaf met ƒ417.422.29 en in kapitaaldienst
sluitend met een nadeelig saldo van 26.611.54
(Ontvangst ƒ298.191.31, uitgaaf ƒ324.802.85).
Voorgesteld werd te besluiten tot intrek
king van de verordening op de heffing van
verpleeggelden voor ziekenhuisverpleging,
zulks mede op advies van het bestuur van den
Gemeentelijken Dienst van Maatschappelijk
Hulpbetoon. De verordening blijkt vele moei
lijkheden in de practijk op te leveren. Door
het bestuur van Maatschappelijk Hulpbetoon
zullen voortaan de kosten van ieder geval
afzonderlijk worden bepaald.
Met betrekking tot het onderhoud van de
gemeenteplantsoenen waarvoor medio
October een aanbesteding is gehouden, doch
waarop geen gunning is gevolgd deden B.
en W. het voorstel aan den Raad om het
werk bij onderhandsche aanbesteding te
gunnen aan den heer Theunissen. Het voor
stel werd echter verworpen met 4 stemmen
vóór en 6 stemmen tegen. Of een nieuwe
inschrijving zal nu volgen óf het werk zal in
•igen beheer worden uitgevoerd.
R. K. STAATSPARTIJ.
In Je vergadering van de R. K. Staats
partij zijn tot voorloopige candidaten voor
de Tweede Kamer aangewezen: A. J.
Loerakker, J. D. de Kok, Mr. H. P. Mar-
chant, Mr. C. M. J. F. Goseling, Mr. Dr. D.
Beaufort O.F.M., M. P. v. d. Weyden.
De voorzitter deelde mede, dat de Propa-
gandaclub van de Afd. als resultaat van de
nieuwe leden-actie 36 nieuwe leden heeft
aangeworven.
Besloten werd om de jaarvergadering
tevens propaganda te houden in de laat
ste helft van Februari. De WelEerw. Heer
H. de Greeve zal voor dien avond als spre
ker worden uitgenoodigd.
TUSSCHEN DE BUFFERS.
Gistermiddag was de arbeider S. de Wit
bezig met het lossen van grond, in uitvoe
ring bij de werkverschaffing, en onder lei
ding der Ned. Heide Maatschappij. Tjjdens
het koppelen der kipkarren geraakte hij met
zijn rechterhand tusschen de buffers, waar
door dit lichaamsdeel ernstig werd ge
kwetst. Dr. Karreman legde het eerste ver
band, waarna hij naar zijn woning werd
vervoerd.
GEMEENTERAADSVERGADERING
De gemeenteraad kwam Dinsdagmiddag
2 uur in openbare vergadering bijeen. Af
wezig de heer de Groot wegens ziekte. Voor
zitter de Burgemeester. Aangezien het de
eerste gemeenteraadsvergadering was, die
dit jaar wordt gehouden, gaf de voorzitter
een resumé over de belangrijke gebeurtenis
sen, waarin o.a. wordt opgemerkt, dat 1936
stond in het teeken der erkende noodlijdend
heid der gemeente-financiën. Over de be-
begrooting die reeds geruimen tijd was in
gezonden, wordt nog steeds overleg gepleegd
met Ged. Staten. De regeering heeft een
grondig accountants-onderzoek doen instel
len en op grond van dit accountants-rapport
is thans van Ged. Staten een brief ingeko
men, die als agenda-punt, heden zal moeten
worden behandeld. Het komt Ged. Staten o.a.
voor, dat de subsidie voor de muziekkorp
sen met 50 zal moeten worden verminderd
(was ƒ150). De Minister van Binnenl. Zaken
is echter bereid een subsidie in de kosten der
gemeentehuishouding te verleenen van
41.600 over 1936, mits aan de gestelde
voorwaarden wordt voldaan, zoomede dat een
belastingbijdrage zal worden ontvangen van
16.560. Bovendien zal subsidie worden ver
leend in de kosten van steunverleening en
werkverschaffing. Goedkeuring is verkregen
om in eigen beheer de begraafplaats te
doen uitbreiden, waarvoor een loonbedrag
werd vastgesteld van f38.000 en een mate
riaalbedrag ad 8500, waardoor ongeveer 50
werkloozen gedurende bijna een geheel jaar
in werkverschaffing kunnen arbeiden. Het
werkloozen-cijfer' is teruggeloopen van 253
tot 231, daar tal van werklooze zilversme
den konden worden geplaatst omdat ver
schillende bedrijven zijn omgezet, zoodat niet
alleen zilveren maar ook verzilverde voor
werpen worden vervaardigd. Tusschen het Be
stuur der Gemeente en Ged. Staten en de Re
geering bestaat een goede verstandhouding
waardoor een goede samenwerking wordt
verkregen.
De heer H. J. Adriaens, het oudste raads
lid, kreeg vervolgens het woord. Hij bracht
dank aan den voorzitter voor de duidelijke
uiteenzetting van hetgeen in 1936 is verricht
en hetgeen voor 1937 i3 verkregen. Hij prees
het college van B. en W. dat gedaan heeft
gekregen, dat thans aan een werkobject kan
worden begonnen, waardoor veel werkloo
zen gedurende bijna een geheel jaar kunnen
werken. Hij vestigde voorts de aandacht op
de jeugdige werkloozen en hoopte dat voor
hen nog iets kan worden gedaan. Hij ver
wachtte, dat de goede verstandhouding met
het Gemeentebestuur en de Regeering zou
worden bestendigd en dat tusschen het Col
lege van B. en W. en den Raad ook een
goede samenwerking mocht blijven bestaan.
Spr. was dankbaar dat verschillende ge
meente-subsidies, zooals van Groene Kruis,
de Vereen. St. Ludwina enz. niet behoeven
te worden verminderd, al vond hij het jam
mer, dat de muziekvereenigingen van hun
subsidie ƒ50 moeten missen. Hij hoopte ten
slotte dat door gezamenlijk en eendrachtig
werken het gemeentelijke belang zal worden
gediend en dat Gods Zegen mag rusten op
dit werk.
Daarna kwam de agenda In behandeling
waarbij de wijziging in de gemeentebegroo-
ting en de begrooting van de bad- en zwem
inrichting dienst 1937 z. h. st. worden goed
gekeurd. Het voorstel van B. en W. inzake
het toekennen van een bijdrage voor het vol
gen van het openbaar buitengewoon lager
onderwijs te Gouda (achterlijk kind) werd z.
h. st. aangenomen.
Het schrijven van Ged. Staten inzake de
gemeente-begrooting 1936, waarbij o.a. de
subsidie aan de muziekvereenigingen met f 50
wordt verminderd en de contributiepost voor
het Lidmaatschap van de Utrechtsche Ver-
eeniging voor Vreemd. Verkeer moet worden
geschrapt, werd met algemeene stemmen
aangenomen.
Bij de rondvraag zeide de heer Deeren-
berg gelezen te hebben, dat een gepens. ma
joor der Rijksveldwacht is aangesteld als
onbezoldigd Gemeente-veldwachter. Hij hoop
te, dat dit geen reden zal zijn, dat deze per
soon, te zijner tijd in aanmerking zal wor
den gebracht voor een toelage voor bewezen
diensten. De voorzitter deelde mede, dat
zulks was geschied omdat van de 4 gemeente.
politie-agenten er tegelijk 3 ziek waren. Hier
na sluiting.
De afdeeling alhier van den Ned. R. K.
Volksbond gaf in de zaal Harmonie haar jaar-
lrjkschen feestavond voor de leden en hun
dames. In zijn openingswoord richtte de voor
zitter 'der afdeeling, de heer A. Vermeulen,
een bijzonder woord van welkom tot de heeren
Kapelaans en de afgevaardigden der afd.
Schiedam en deed hij mededeeling, dat Pastoor
v. d. Sman wegens ziekte verhinderd was, den
feestavond bij te wonen.
Door de R. K. Tooneelver. „Vondel" werd
hierna opgevoerd het blijspel in drie bedrij
ven „Geen dubbeltje in zijn zak!" van J. van
der Heyden en Henk Bakker.
Door Vondel werd weer goed spel te zien
gegeven. Langzamerhand kwamen de spelers
er na een eenigszins weifelend begin uitste
kend in en in het tweede bedrijf vlotte alles
weer uitstekend. Den heer W. v. d. Booigert,
die zoo'n groot aandeel had in, dit bedrijf,
komt voor zijn spel zeker de hoogste lof toe.
Als Frits Benders speelde, hij voortreffelijk de
vermeende arme broer. Hij blijft optimist en
lacht maar steeds, tot groote ergernis van
zijn broer, die den nietsnut niet kan uitstaan.
De rol van Karei Benders werd goed weer
gegeven door den heer P. van Dijen, wiens
beschaafde spel steeds prettig aandoet.
De heer N. W. A. Lens had de vrij lastige
rol van Jhr. van Panhuyzen. Hij moest uit
beelden een verwaande kwast, een nietsnut
met veel geld, die verliefd raakt op Loeki
Benders. In dergelijke rollen is het steeds
moeilijk, deze eigenschappen voldoende te
doen uitkomen en toch niet te overdreven te
doen.
Hoewel de heer Lens niet geheel aan het
laatste ontkwam, gaf hij een zeer goede
creatie van den fat, om wien meermalen har
telijk werd gelachen. Noemen we verder de
heeren H. W. Odijk als het type van een
ouderwetschen kantoorbediende, die in zijn
rol van den boekhouder Sanders menige sne
dige opmerking maakte; J. v. d. Linden, die
een juiste typeering gaf van den magazijn
knecht Kees, en in de beide kleinere rollen P.
Vink, als den schuldeischer Mansfeld; G. J.
Odijk, als de gelukkige verloofde Gé Verburg
en tenslotte de heeren L. v. d. Burg en nog
eens J. v. d. Linden, die beiden nog even als
journalist optreden om Frits Benders een in
terview af te nemen, dan meenen we de
heerenrollen vermeld te hebben, die alle zeer
verdienstelijk werden weergegeven.
Voor de vervulling der damesrollen niets
dan lof. Daar was allereerst mej. Cobi Kuil
als Loeki, vrij en makkelijk in haar spel als
steeds; mej. Jo Kerklaan, keurig in haar
rol als echtgenoote van Karei Benders, mej.
L. v. d. Linden, in de juiste typeering van
de dienstmaagd en tenslotte mej. A. Verburgh
als de typiste, die dank Frits Benders ook
weer op kantoor mag komen.
Tusschen de bedrijven werd voor goede mu
ziek gezorgd.
Een hartelijk dankwoord van den voorzitter
sloot den goedgeslaagden avond.
GESLAAGD.
Mej. J. Rabou alhier, slaagde voor het di
ploma Engelsch'e Handelscorrespondentie.
ZWERVERS.
In deze gemeente werden een tweetal zwer
vende jongens aangetroffen, afkomstig uit
Rotterdam. Onder geleide zijn zij weer naar
Rotterdam overgebracht.
DE BURGEMEESTER.
De burgemeester, de heer mr. P. A. Schwartz,
is reeds enkele dagen ongesteld. Hij móet zijn
kamer houden.
SCHAKEN.
In de gisteravond gehouden competitie van
de schaakvereeniging D.V.O. zijn de volgende
partijen gespeeld;
Groep A: J. HoflandC. M. Schippers Vz-ü
J. ObereiterC. M. Schippers 0—1.
Groep B: K. van ZwietenK. Koene 01;
F. SchrunderL. Spijker 10.
Groep C: L. StrijbosL. Franken 01.
Op 1 December 1936 bedroeg het totaal
aantal inwoners van Overschie 9776, waar
van 4857 mannen en 4922 vrouwen. Gedu
rende de maand December verminderde net
aantal zielen met 14 en bedroeg dus op 1
Januari 1937 9762 t.w. 4847 mannen en 4915
vrouwen.
BURGERLIJKE STAND
OVERLEDEN: S. Hoogerbrugge 33 J.. wonende
te Naaldwijk A. Bos echtg. van J. J. Ver
veen 51 j. G-. van Wingerde, wed. van B.
Boofl 74 j.
(Van onzen Correspondent.)
De altijd oorspronkelijke dr. Goebbels heeft
weer eens iets nieuws geïnaugureerd, en
daarbij voor ons allen een verschiet geopend,
dat van sensationeele verrassingen overbor-
relt. De Duitschers zijn bezig Spaansch Ma
rokko militair te bezetten, zoo heette I voor
een paar dagen, en dit wereld-opzwepende
gerucht, dat staat .nu onbetwistbaar vast
werd op instigatie van hooge, Fransche
regeeringsinstanties de wereld ingezet.
In vroegere dagen werd zulk een onwaar
bericht gedementeerd. Maar het nieuwe vind-
sel van dr. Goebbels bestaat nu déérin, dat
hij niet meer dementeert. Dat helpt to< !i niet,
heeft hij in zich zelf, en zeer ter zake ge
mompeld en daaraan heeft hij op luiden toon
toegevoegd wanneer gij liegt, lieg ik mee.
Laat eens zien wie op dit gebied het sterkst
is. En aldus vond hij zijn Sovjet-republiek van
Perpignan uit, en toen hebben de Franschen
vol schrik en beven direct erkend, dat zij op
dit speciale gebied dr. Goebbels onmogelijk
bij kunnen houden. Zij zijn zelf de eersten ge
weest om de landing van Duitsche tjoepen
in Spaansch Marokko uitdrukkelijk te ontken
nen en daarmede had dr. Goebbels een over
winning op zijn tegenstanders behaald.
Het is passend dit feit stevig vast te leg
gen. Voor de eerste maal ln de geschiedenis
zijn twee staten jn de velden der propagandis
tische fantasie met elkaar slaags geraakt en
de overwinning, door een van beide behaald,
staat er garant voor, dat het bij dit eene
experiment niet blijven zal. We gaan dus een
bonte toekomst tegemoet.
Inmiddels vestigt deze anecdote de aandacht
nog eens op de steeds prangender wordende
noodzakelijkheid van een staatsman om een
goeden propagandadienst achter zich te heb
ben. Vroeger kon zi k een staatsman zich
sterk wanen., wanneer hij op een flink leger
kon rekenen en op een flink crediet. Tegen
woordig zijn deze factoren niet meer voldoen
de. Zonder een propagandadlenst komt hij er
niet meer en het schijnt een zwak punt in den
Spaanschen burgeroorlog, dat Franco met dit
nieuwe verschijnsel niet voldoende rekening
houdt.
Metterdaad heeft gezegde generaal ook niet
de meest bescheiden machinerie in de hand,
met tbehulp waarvan hij het buitenland pro
pagandistisch bewerken kan. De gansche
Spaansche diplomatieke en consulaire dienst,
om maar bjj dit voorbeeld te blijven, werd
door Madrid en niet door hem gecontroleerd.
Maandenlang heeft hij zwaar moeten tobben
om brieven over de Fransche grens te krijgen.
Van tejegrafeeren of telefoneeren was geen
sprake, althans niet langs de gebruikelijke
verbindingen. Als revolutionnatr had hij boven,
dien van den beginne af de gansche verzadi
ging tegen zich en. als rechts-staand man, ook
nog eens alles wat links staat op deze aarde,
de.
Hét is alleen aan het vreeselijke bloedbad
te danken, door Madrid aangericht, dat Fran
co propagandistisch al niet lang onder den
voet geloopen is en dat de gansche mensch.
heid tegen hem in het harnas werd gejaagd.
Bij ontstentenis nu van een eigen reclame-
apparaat, had hij leentjebuur bij anderen
kunnen spelen en dat werd hem al dadelijk
bijzonder gemakkelijk gemaakt. Want nau
welijks begon het een beetje heet op de slag
velden tóe te gaan, of de buitenlandsche jour
nalisten stroomden in dichte drommen naar
zijn kamp. Deze buitenlandsche journalisten
waren voor Franco in zooverre een hemelge-
schenk, dat zij den ontbrekenden schakel
vormden tusschen hem en de publieke opinie
ln het buitenland. Het had dus op zijn weg
gelegen, gelijk wij de vorige maal reeds zei
den, deze heeren als op een gouden schaaltje
door zijn regionen heen te dragen. Niet om
der wille van die heeren zelf. maar om zijn
eigen bestwil. Misschien heeft generaal Fran
co de zaken ook aldus ingezien, maar dan, de
buitenlandsche pers is een instrument, dat
zich uitermate moeilijk laat bespelen. Persoon
lijk hebben wij in een kwart eeuw tijds maar
twee personen ontmoet, die dit vak werkelijk
meesterlijk verstonden, n.l. Bernardino Ma-
chado, de minister van buitenlandsche zaken
in Portugal, na den moord op den koning al
daar in 1910, en Stresemann.
En nu stooten wij meteen op een probleem,
week
maand abonné.
kwartaal
dat vanwege de groote, algemeene waarde, die
erin steekt, wel eens nauwkeurig afgewogen
mag worden. Er stond vdaar in de maand
Augustus j.l. een dichte zwerm van buiten
landsche courantiers aan de poorten van
Franco-Spanje te kloppen. Wat was nu het
verstandigst deze heeren allen toe te laten
of selectie te houden Toegang alléén ver
schaffen aan geestverwanten of ook aan
tegenstanders Wij laten deze vraag onbe
antwoord, maar laten er dadelijk nog een
andere op volgen: wat is in analoge omstan
digheden 't raadzaamst preventieve, cor
rectieve of repressieve censuur
Uensuur moet er in oorlogsdagen natuurlek
zijn, en geen journalist, die deze stelling zal
betwisten. In Spanje werd dan ook gezegd
,,er bestaat censuur''. Echter, er werden geen
lijnen uitgestippeld, waarlangs deze werken
zou. Dus weten de in Franco's kamp arbei
dende journalisten tot op den dag van heden
nog niet, wat ze eigenlijk zeggen mogen en
wat niet. Na zes maanden burgeroorlog 1
Zoolang er nog gevochten wordt, hindert
dat zoo heel erg niet, want men kan zich op
de gevechten concentreeren en voor al het
andere de oogen dicht knijpen. Het staat
echter buiten kijf, dat Franco's zaak op den
duur met dat verstoppertje spelen niet gebaat
is. Het buitenland Interesseert zich op den
duur niet meer voor een eindelooze reeks van
kleine veldslagen, die alle op elkaar gelijken
als de eene droppel water op de andere. Het
wil ook wel eens iets anders hooren en het
ware de plicht van den propagandadienst, dat
in te zien en den Weg in die richting te banen.
Natuurlijk moet hier dan ook zekere speling
gelaten worden aan critlsche bemerkingen en,
wanneer deze van opbouwende natuur zijn,
behoorden ze bovendien hartelijk welkom te
wezen. Zooals de toestand echter is waagt
geen journalist zich aan afkeurende bemer
kingen. Deze konden lichtelijk met uitbanning
gekwiteerd worden en een uitbanning is nim
mer een compliment, maar altijd een groot
nadeel voor den getroffene. Dan had ge maar
handiger moeten zijn, werpt men hem voor de
voeten en daarmede staat hij dan op de keien.
De kwestie, welke ten dezen alles domineert,
is de keuze van den man, die de buitenland-
»sche pers te leiden en te controleeren heeft.
En, voegen we daar maar dadelijk aan toe,
in deze richting heeft Franco volkomen ge
faald. Hij heeft deze, voor hem zoo gewichti
ge tak van dienst aan iemand toevertrouwd,
die voor zijn taak niet berekend is. Deze be
ambte, zoo plegen we onder elkaar te zeggen,
brengt meer schade aan Franco's zaak toe
dan tienduizend tot de tanden gewapende roo-
den. Zelf buitenlandseh journalist van beroep,
heeft deze nu tot ambtenaar en kapitein be
vorderde collega de kans schoon gezien en
met gretige handen aangegrepen nagenoeg
eiken buitenlandschen journalist persoonlijk
diep te krenken. Men grijpt zich bij de haren,
dat zóó iets mogelijk kan wezen, maar het
feit is en blijft, als gezegd, Franco heeft dt
fout begaan om zijn buitenlandsche propagan
da in handen te leggen van iemand, die min
der dan eenig ander voor deze taak geschikt
is.
Gelukkig z(jn de lagere instanties rijkelijk
van ai die deugden voorzien, waarover z\j be-
hooren te beschikken en aldus wordt nog heel
wat Kwaad geneutraliseerd. Maar op den lan
gen duur moet dat kwaad zich toch ten na-
deele van Franco uitwerken en dan blijkt ook
voor een deel uit de cijfers, die wij bereids
gaven: m December was het aantal buiten
landsche journalisten, dat achter Franco
stond tot 10 pCt. gedaald van het Septem-
ber-getal. En, gezien zfln niet aanwezig eigen
propaganda-apparaat beteekent elke journa
list, die zrjn koffers pakt, voor hem een verlies.
Eenmaal 'n beetje in de toestanden inge
leefd, heeft de journalist in Spanje zich over
geen groote feiten te beklagen, maar wel
over 'n hcogen stapel futiliteiten, die de booze
eigenschap hebben alle overbodig te zijn. De
vrflheid van beweging wordt door een ont
stellend gehaspel met passen, vrijgeleiden,
enz. gedwarsboomd. Over dit chapiter zou een
aardig maar wat erg lang lied te zingen zijn.
Het passeeren van de grens wordt ook zeer
bemoeilijkt. Details zullen we met rust laten,
maar het heele systeem is er meer op bere
kend buitenlandsche journalisten weg te ja
gen dan ze te lokken. Een fundamenteele fout
dus, die deels geinspireerd wordt door de tot
een obsessie aangegroeide vrees, dat er van
gene zij de der grens iets over Spanje ge
schreven wordt. Dat nooit, zegt de propa
gandadienst; alles wat over Spanje geschre
ven wordt, moet door mijn vingers gaan.
MOSKOU, 19 Januari. (A.N.P.) De „Daily
Telegraph" meldt, dat de oude bolsjewiek
Boecharin is ontheven van zijn post van
hoofdredacteur van de „Isvestia". Hiervan is
weliswaar geen officieele mededeeling gedaan,
doch zijn naam wordt niet langer in het blad
genoemd.
Na den dood van Lenin was Boecharin lid
van het politbureau en hoofdredacteur van de
„Pravda". Wegens zijn opp°sitie tegen de
uitvoering van het eerste vijf-jarenplan werd
hfl uit het politbureau gestoten en verloor
hij zijn post b\j de „Pravda", doch spoedig
daarna werd hij hoofdredacteur van de „Is
vestia".
In Augustus j.l. werd zijn naam genoemd
in het proces tegen Zinovjef en zijn 15 me-
debeklaagden, die beschuldigd werden van
samenzweren tegen Stalin. Tezamen met
Boecharin werden ook Rykof en Tomski ge
noemd. Tomski sloeg de hand aan zichzelf;
van Boecharin en Rykof verklaarde de open
bare aanklager in den loop van het proces dat
zij niets met het complot te maken hadden.
Boecharin bleef hoofdredacteur van de
„Isvestia" tot Zondag jJ- doch geen buiten
lander heeft hem meer gezien na de pers
conferentie van 3 November j.l. Hij zag er
toen zeer verouderd uit, ofschoon hij thans
pas 48 jaar is.
Men weet niet, of Boecharin is ontslagen
als een „gebroken man", dan wel omdat toch
weer een vervolging tegen hem wordt in
gesteld.
De correspondent van de „Daily Tele
graph" wijst er op. dat Rykof. hoewel hy van
schuld werd vrijgesproken, toch werd ontsla
gen als commissaris van post en telegrafie.
Donderdag j.l. zag de correspondent Rykof
nog in de straten van Moskou loopen, hij zag
1 er armzalig en miserabel uit.
Er is wel geen enkele instelling in het
Derde Rijk, waarover zooveel geschreven is
als de geheime staats-politie, kortweg de
Gestapo genoemd.
Wanneer er een Herderlijk Schrijven der
Duitsche Bischoppen in beslag wordt geno
men, geestelijken worden gearrèsteerd en
zonder vorm van proces gevangen gehouden,
naar een concentratiekamp overgebracht of
„ter eigen beveiliging" onder de hoede der
Gestapo, in „Schutzhaft" worden gesteld, is
dat alles het werk van die geheimzinnige,
onzichtbare macht der geheime staatspolitie,
die op het qogenblik in Duitschland een' on
beperkte macht bezit.
Sedert den tijd dat von Berg zijn „Hand
boek voor het Duitsch Politierecht" schreef
in 1798, is er heel wat veranderd. In alle
landen is overal naast de officieele politie
een geheime recherche voor bijzondere dien
sten gekomen, die altijd onder een sluier van
geheimzinnigheid haar doen en laten ver
bergt.
In Duitschland echter heeft men dit
systeem van stilzwijgen verbroken. Reeds ia
de wet van 10 Februari 1936 wordt de taak
van de Gestapo als volgt omschreven; ,,De
geheime staatspolitie moet in het geheele
rijksgebied elk sreven dat tegen den staat
gericht is opsporen, bestrijden en de resul
taten harer bevindingen verzamelen en be-
oordeelen; zij moet de rijksregeering op de
hoogte stellen, voorlichten en van advies
dienen".
Over de taak van de gestapo is thans een
belangrijke publicatie verschenen van dr.
Werner Best, den regeeringsdirecteur der
gestapo, een man die het dus weten kan.
Dr. Best begint met een uiteenzetting te
geven van het begrip „politieke politie in
het nationaal-socialistische Duitschland".
Deze instelling zoo vervolgt hij, is het be
veiligingsapparaat en strijdmiddel van het
nationaal-socialistisch bewind, dat ten doei
heeft, iedere activiteit die gevaarlijk is voor
de veiligheid van den staat op te sporen en
gade te slaan, alsmede alle machten te be
strijden en onschadelijk te maken die der
gelijke staatsvijandige acties veroorzaken.
Dat wil dus zeggen dat de taak van de
gestapo zoo algemeen mogelijk is en dat
haar machtsbevoegdheid onbegrensd is. De
gestapo moet de totale aandacht van het
geheele volk mobiliseeren tegen alle strevin
gen die gevaarlijk zijn voor den staat.
Wat verstaat men nu in het Derde Rijk
onder een staatsgevaarlijk streven?
In de eerste plaats, zoo vervolgt dr. Best,
is het niet de taak om in te grijpen tegen
bepaalde toestanden die tegen het belang
van den staat indruischen: .het moeten tast
bare handelingen zijn. De gestapo zal deze
staatsgevaarlijke situatie wel signaleeiren,
maar niet verhelpen of uitroeien.
Verder bedoelt de gestapo niet te zijn een
controle-apparaat op de staatsmachine tenzij
ér een „staatsvjjandig streven" merkbaar
zou zijn.
De speciale taak der geheime staatspolitie
is het opsporen en voorkomen van revolution-
naire plannen tegen de leiding van den staat;
het nagaan van spionnen en saboteurs en
en van allen die de volksgemeenschap en de
aanhankelijkheid jegens den staat onder
mijnen of afbreuk doen.
Bovendien oefent de gestapo een uitge
breide controle, uit of de wetten omtrent
het zuiver houden van het bloed worden na
geleefd.
Dr. Werner Best voegt aan deze- opsom
ming toe, dat hiermee geen catalogus voor
het arbeidsveld der gestapo is gegeven, daar
men thans niet kan vastleggen wat in de
toekomst gevaarlijk kan worden.
Dus het terrein der gestapo is onbegrensd
en daarmede is het hek der willekeur ge
opend. Tegen maatregelen die de gestapo
neemt, kan men niet in hooger beroep gaan.
Wanneer men zich tot de regeering wendt,
bereikt men zelden of nooit eenig resultaat.
Dat hebben de Bisschoppen en de katholieke
jeugdleiders wel ondervonden
Wanneer en waar grijpt de gestapo ln?
Vooral die personen staan voortdurend on
der toezicht, die bekend staan als tegen
standers van het nationaal-socialisisch be
wind. Ook na de overwinning van het natio-
naal-socialisme zijn er tal van tegenstandera
van het nieuwe bewind blijven bestaan,
worden voortdurend gecontroleerd, afge
luisterd en bespionneerd met wie ze omgaan,
wat ze lezen en vertellen, alles wordt syste
matisch aangeteekend, vergeleken en slechts
zelden onderzocht.
De gestapo beschikt hoegenaamd niet over
betaalde krachten: alleen partrjgenooten die
uit liefde voor de zaak zich beschikbaar
stellen, komen m aanmerking, doch dit
brengt ook het gevaar mee, dat ln de
gestapo juist de vurigste partyleden die
totaal doortrokken zijn, van de leer van Ro
senberg allerlei hatelijke maatregelen nemen
tegen de Kerk, de Katholieke jeugdorgani
saties, werklieden-vereenigin&en' enz. zooals
de praktijk overvloedig heeft bewezen.
De gestapo werkt nauw samen met den
veiligheidsdienst van den rijksleider der S.S.,
den eenigen poUtieken inlichtingsdienst der
nationaal-socialistische partij. Deze veilig
heidsdienst, die aanspraak kan maken op de
medewerking van aI!e nationaal-socialisten,
vormt de brug, zooais dr. Best zegt, van het
speciale corps der politieke politie over de
beweging heen naar die krachten van het
Duitsche volk, welke onvoorwaardelijk bereid
zijn om mede te helpen aan de mobilisatie
van het geheele volk tegen alle bemoeiin
gen, die voor den staat gevaarlijk kunnen
zjjn.
Overal waar men denkt dat gevaar
sohuilt, worden onmiddellijk maatrege en ge
nomen.
Iedere staatsgevaarlijke moet on"
schadelijk gemaakt worden. v0"' ze gevol
gen kan hebben.
D ook de oorzaak, dat de gestapo
vaak aren ziet waar ze hee lemaal met
zqn en dat een Maria-congregatle als een
staatsvrjandlg genootschap wordt beschouwd.
Tenslotte bespreekt dr. Best de middelen,
waarvan de gestapo zich bedient en consta
teert daarbij, dat voor de preventieve maat-
re°c!en die de geheime staatspolitie neemt,
o-een wettelqke regeling is getroffen. Het
zachtste middel, waarvan de gestapo ge
bruik maakt, is een waarschuwing; dan volgt
een gedeeltelijke beperking der persoonlijk»
vrijheid, beperking of inbeslagname der be
zittingen en eindelijk de zoo berucht»
„Schutzhaft"-arrestatie ter eigen veiligheid.
Wat wel heel interessant is bij deze maat
regelen is het feit. dat al de maatregelen
der geheime staatspolitie geheelbuiten het
onderzoek en de rechtsmacht der justitie of
andere regeeringsinstanties vallen.
Uit bovenstaande blijkt wel voldoende de
onbeperkte macht, waarover de gestapo
het Derde Rijk beschikt, en de belangnj»
heid van dit apparaat in de hand van
huidige machthebbers in Duitschland.
