Ernst Krenek
land.
MAANDAG c2 FEBRUARI 1937
BRUTALE GENTLEMAN
OPLICHTER.
JAN LOERD
Gezelschap „De Rotterdammers",
Circus-Schouwburg.
Heeft zich, schuldig gemaakt aan
tal van oplichterijen.
Zijn voordrachten te Rotterdam.
HET TWA ALF-TOl^EN-SYSTEEM,
BEVORDERING KENNIS
DER KOLONIËN.
Ook te Rotterdam wordt
de actie aangevat.
CROSS COUNTRY JE ZEIST.
BURGERLIJKE STAND
„ROOMSCH TOONEEL".
GEMEENTERAAD.
VERKEERSONGEVAL.
GEM. DRINKWATERLEIDING.
weshalve noch de tonaliteit noch de oude vor
men kunnen dienen.
Alles wat volgens de techniek der gamma
is gecomponeerd, (vermits het structuur-
eigene domineere) verkrijgt een karakter dat
de klassieke doorwerking zeer nadert. Om tot
grootere vormen te geraken is, het noodig
vorm-antithesen op andere beginselen te
grondvesten ,De klassieke tegenstelling van
statisch" („expositie") en „kinetisch" („door
werking") kan hier niet meer worden aan
vaard, wijl het grondkarakter van „Reihen-
komposition" in z'n geheel „kinetisch" is.
Door het feit dat deze „Reihekomposition"
kinetisch is, wijl ze slechts een verhouding,
een verband der elementen vaststelt, hangt ze
samen met de hedendaagsche mathematica en
physica. Ze drukt aldus een hoogere geeste
lijke Vrijheid uit tegelijk met een strengere
gebondenheid, omdat het detail sterker dan
vroeger is gefixeerd.
Het evenwicht tusschen vrijheid en binding
is het voorwerp van nieuw onderzoek.. Hierin
toch bestaat het algemeen probleem van vroe
ger en nu en hierin ligt ook de historische
continuïteit van de 12-tonen-compositie be
sloten.
Inmiddels zal het goed zjjn, door onbevoor
oordeeld luisteren te achterhalen, wat aan
algemeen-meifschelijke waarden in Krenek's
composities al dan niet in 12-toon-systeem
geschreven ligt opgesloten!
M. M.
In dien Circus-Schouw burg, dat reeds
merkbaar de geleidelijke symptomen van
een flinke restauratie gaat vertoornen, is het
pas opgerichte tooneelgezelschap „De Rot
terdammers" onder artistieke aanvoering van
Louis Vervoorn neergestreken, 't Is Zaterdag
avond zijn debuut in het volksgenre begon
nen met een spel van Coos Speenhoff Sr. „Jan
Loerd", een brok deels gemoedelijk, deels
rauw Rotterdamseh volksleven, waarvan de
hoofdpersoon eertijds een bekende volks,
figuur was jaren lang stond hij met zjjn
kraampje op den hoek van het Roode Zand
doch waarbij de schrijver J» ruime mate
zijn fantasie heeft te. hulp geroepen.
De intrige is niet nieuw: een gezin uit het
volk, mét kinderen die hun eigen weg door
het leven willen gaan, zeer tegen den wü
van papa, die ztjn dochter aan een gedegene
reerd type wil koppelen en ztjn zoon buiten
de deur zet, omdat liij tooneeiaspiraties heeft.
Het verloopt natuurlijk als met de uit het
zolderraam gevallen poes: het dier komt op
ztjn pootjes terecht en aan het slot is Ieder
een „geborgen",
In zijn genre mag het stuk er wezen. Het
bieidt aan het volk een reeks belevenissen
uit zijn eigen midden, geen wonder dan ook,
dat het intens met de familie van Jan Loerd
meeleeft en geheel in de handeling opgaat.
Een paar feilen van het werk, ais daar zijn
al te groot doorzichtigheid en een niet altijd
even logische ontwikkeling waarom waciit
de dienstbode zoo lang met haar onthulling?
ziet de zaal gaarne over het hoofd. Wat
ons betreft kon een enkele scène wat minder
realistisch geteekend zijn, maaar nu op ons
verzoek een kleine tekstverandering heeft
plaats gehad, hebben wjj geen bezwaar een
aanbeveling voor volwassenen mee
te geven. Domineerend blijft toch de grond
gedachte, dat God alles ten beste leidt.
„De Rotterdammers" waarin verschil
lende bekende krachten zijn opgenomen
mochten bij hun eerste optreden veel succes
oogsten. En verdiend! Wel droeg deze eerste
opvoering nog de nerveuze stemming van
een première, maar wanneer het stuk een
maal is ingespeeld, zal Rotterdam kunnen
bogen op een goed eigen volksensemble,
waarnaar het publiek gaarne komt kjjken.
De alles overheerschende figuur het
volkstooneel kan zich nu eenmaal niet ge
heel van het sterrensysteem los maken is
vanzelfsprekend Louis Vervoom als Jan
Loerd. Hij is een ras-acteur van den goe
den ouden stempel en deze rol is dan ook
een kolfje naar zijn hand.
Onmiddellijk na hem noemen we Nel Ver
voorn, die eenvoudig en levenswaar, zonder
opsmuk, de lijdelijke moederfiguur beeldde,
Miep Fransen gaf typisch een volksche
dienstbode met operetteallures, Rita Stael een
lieve dochter, Bob Geerards een wat al te
loslippigen handelsvriend, Willem v. d. Loos
een eenigszins gecaricatureerden aanbidder
zonder-liefde, Jacq. van Rtft een keurigen jon
gen advocaat en Willy Hollenga den zoon met
operetteneigingen. Het ensemble-spel hield
beloften in voor de toekomst en het meerma
len herhaald applaus was dan ook welver
diend.
Jan te Nuyl hield er tijdens de entr'actes
met ztjn orkest uitstekend de stemming in.
OP verzoek van de R'damschc
Centrale Recherche is Zater
dagnacht laat in een hotel te A'dam
aangehouden de 27-jarige Fries
S. D., die in verband met tal van
oplichterijen door de politie werd
gezocht.
De gentleman-oplichter heeft kans
gezien in enkele maanden tijds door
zijn vertrouwenwekkende verhalen
tal van hotels te benadeelen door
zich te laten voorstaan op zijn
familierelaties en zijn relaties tot
een politieke groep.
Particuliere personen, hotel-directies
en hotel-personeel zijn de dupe ge
worden van zijn zeer geloofwaardige
verhalen.
ROTT.-HOFSTADTOONEEL.
Karei Capèk's nieuwste stuk „pie Weisse
Krankheit", waarvan de première deze week
te Praag een groot succes behaalde, is door
de N.V. Ver. Rotterd. Hofstad-Tooneel, Direc
teur Cor van der Lugt Melsert aangekocht
en zal nog dit seizoen ten tooneele worden
gebracht.
HET RESIDENTIE-ORKEST
TE ROTTERDAM.
Zaterdagmiddag heeft de heer J. H. Mulder,
van het bureau „Bevordering van kennis der
Koloniën", gevestigd in het Koloniaal Insti
tuut te Amsterdam, in de paviljoenskamer
van het stadhuis een uiteenzetting gegeven
van het werk en de middelen van dit bureau,
in verband met de bestaande plannen om ook
te Rotterdam wandeltentoonstellingen te hou
den. Dgze bijeenkomst stond, bij ontstentenis
van den wethouder van Onderwijs en Volks
ontwikkeling, onder leiding van den admi
nistrateur van de afdeeling Onderwijs en
Volksontwikkeling, den heer Muilwijk.
In een beknopte rede zette de heer Mulder
uiteen, dat men bij de oprichting van het bu
reau uitgegaan was van de idee, dat de voor
lichting van het Nederlandsche volk, wat de
koloniën betreft, meer dan onvoldoende ge
noemd kan worden en dat het toch van het
grootste belang is, dat zoowel het onderwij
zend personeel, als de kinderen, die het tegen
woordig onderwijs in alle geledingen genie
ten, een weinig méér kennis hebben van onze
koloniën.
Om hiertoe te geraken, hadden de stichters
van het bureau, de heeren J. H. Mulder en
R. A. H. Arntz, zich de medewerking weten
te verzekeren van den directeur van het Ko
loniaal Instituut en van de Regeering. Hier
door kon men een reizend museum, waarin
van verschillende deelen van onze Oost-Indi
sche Koloniën de merkwaardigste producten
en verdere eigenaardigheden, welke een Ne
derlander behoort te kennen en te weten, zijn
verzameld, tot stand brengen. In een leeg
schoollokaal wordt deze tentoonstelling opge
steld, terwijl aan het onderwijzend personeel
brochures, waarin alle voorwerpen duidelijk
omschreven staan, worden uitgereikt. Een
korte handleiding voor de te geven les, staat
den onderwijzer ten dienste. Deze lessen zul
len in de hoogste klassen onzer lagere scho
len worden gegeven.
Voor de U.L.O.- en M.O.-scholen zijn prac
tica in bewerking voor de plaatsen, waar een
koloniaal- of land- en volkenkundig museum
gevestigd is. De leerlingen zullen hier prac-
tisch moeten werken en aan de hand van vra
genlijsten moeten bewijzen, dat zij het aan
schouwde goed in zich hebben opgenomen.
Ter verlevendiging van het. onderwijs zal deze
methode veel kunnen bijdragen.
Voor plaatsen, welke een zoodanig museum
missen, komen de rondreizende musea, ook
voor de U.L.O.- en M.O.-scholen, in aanmer
king.
Uit de rondvraag bleek, dat het bureau op
het oogenblik de beschikking heeft over een
twintigtal van dergelijke tentoonstellingen.
By gelegenheid van het 6 jarig bestaan,
welke in verband met den H. Vastentijd, al
leen tot de kerkelijke viering bepaald bleef,
vereenigden leiding en leden zich Zondagmor
gen j.l. in de kerk v. d. H. Frans v. Assisië,
Afrikaanderplein, waar door den moderator
Kapelaan C. M. M. Hygemann, een H. Mis
van Dankbaarheid werd opgedragen en waar
onder allen ter H. Tafel naderden. Aan het
gemeenschappelijk ontbijt zijn vele hartelijke
woorden gesproken, niet iii het minst door
Pastoor Vijverberg, die ook namens, den Zui-
der Tooneelkring 'de gelukwensehen over
bracht en Roomsch-Too'neel roemde om zijn
groote activiteit en vooral zijn echt-Room-
schen geest. Mededeeling werd nog gedaan
van de sluiting van het speelseizoen op Zon
dag 2 Mei a.s. waar een voor Roterdam we
der nieuw blijspel zal worden opgevoerd,
welks titel spoedig zal worden gepubliceerd.
In verband met teleurstellingen bij de laatste
voorstelling kunnen reeds nu kaarten wor
den opgegeven bij den Alg. Corr. H. v. d. Mey-
den Jr., Ie. Pgnackerstraat 107, telefoon
42664.
De gemeênteraal is bijeengeroepen tegen
Donderdag a.s. op de agenda staan o.m. de
voorstellen:
vestiging van den Gem. Dienst voor Maat
schappelijk Hulpbetoon in het v.m. admini
stratie gebouw van het gasbedrijf aan den
Oost-Zeedijk;
stichting van een administratie-gebouw
enz. op het terrein der Vuilverbrandingsin
richting;
afwijzend praeadvies op het verzoek om
verlaging van het tarief voor terrasvergun
ningen;
interpellatie-van Burink met betrekking tot
de distributie van geconserveerde groenten.
TENTOONSTELLING IN GEMEENTE
BIBLIOTHEEK.
.smuszaal van
De tentoonstelling in de Era:
de Gemeentebibliotheek is verlengd. Dc ten
toonstelling blijft geopend tot en met 27 Fe
bruari a.s. dagelijks op werkdagen van 25
uur en bovendien Dinsdag- en Vrijdagavond
van 69 uur.
Zaterdagmiddag is de 21-jarige magazijn
knecht C. Oken, wonende aan den Bergweg,
terwijl hg op zijn fiets zat in de Middelland-
straat door een auto aangereden. Hjj is met
een schedelbasisfractuur in het ziekenhuis
aan den Bergweg opgenomen.
B. n W. dienden bij den Raad in het voor
stel tot het toestaan op de begrooting 1937
van 190.000 voor de aanschaffing van nieuwe
ketels op het waterwerk der Gemeentelijke
Drinkwaterleiding.
