a
UIT DE RAADSZAAL.
VRIJDAG 14 MEI 1937
Ons immer wisselend
R.E.T.-bedrijf.
Zaken doen in Hillegersberg en
met Den Haag.
BIOSCOPEN.
Romeo en Julia.
BEZOEK VAN 500 AMERIKANEN.
40 JAAR VINCENTIAAN.
êmn
Wmm:
DE WEDSTRIJDEN IN HET
STADION FEIJENOORD.
Hoe het publiek kan meewerken
aan een vlotte regeling.
88. VOLENDAM.
SPOORBRUG KONINGSHAVEN.
DAGELIJKSCHE ONGEVALLEN.
JUBILEA.
FAALT ONS ONDERWIJS
Inleiding door Dr. Johan v. d. Spek.
DIEFSTAL.
OPENBARE CONCERTEN.
OPHALEN HUISVUIL.
BURGERLIJKE STAND.
AANTOONEN VAN OORLOGSGASSEN
Inleiding door Dr D. W. Dijkstra voor
Het ongeestige onvriendelijkheidje. waar
mede de Rotterdamsche nazi's een tijdlang
den burgemeester hinderlijk hebben gevolgd,
■bevatte, zij het dan slechts in materieelen
zin, eindelijk waarheid. Het 4 1 4 kon
ditmaal ais een zuivere weerspiegeling van
den toestand gelden. Immers de burgemees
ter is voor eenigen tij d naar het buitenland
vertrokken en daarmede telt het college van
B. ea W. niet anders dan vier sociaal-demo
craten, waarvan de oudste in dienstjaren, de
heer A. B. de Zeeuw gisteren op den voor
zitterszetel was geklommen om de voor twee
dagen uitgeschreven raadsvergadering te pre-
sideeren.
Voor twee dagen! Maar die „twee dagen
kan niemand meer au serieux nemen. Voor
ihoe langeren tijd een vergadering wordt uit
geschreven, in hoe korteren tijd de Raad zijn
duty pleegt te volbrengen. De zitting van gis
teren maakte hierop weer geen uitzondering.
Na eenige uren stonden wij na een zoo goed
als geheel afgewerkt raadsmenue wederom op
den Coolsingel vol bewondering op te zien
naar het onvolprezen bedrijf van onze R.E.T.
Want, wie tenzij hij vreemdeling is m
ons Jeruzalem zou niet met bewondering
vervuld zijn voor onze R.E.T,, welke immers
zorgt, dat Rotterdam niet verstart of ver
steent. 't Is immers alsmaar verandering,
alsmaar variatie, wat wij bij ons tram- en
autobusbedrijf beleven.
In andere steden staan de menschen bij de
tramhaltes met ongeduld te wachten, waar
die tramlijn zooveel of zooveel nu weer blijft.
In Rotterdam zoude er minstens zooveel
aanleiding voor zijn. Maar de Rotterdammer
is nauwelijks in de gelegenheid meer om zich
op die ordinaire manier boos te staan ma
ken.
De halteborden bevatten altijd nog vol
doende stof voor een naarstige verkeers-
studie.. Men kan zich lekker staan maken,
tot hoever men voor 'n „duppie" mag mee
rijden en hoelang men zelfs voor den on-
civielen prijs van slechts 6 centen, of een
iknipje in z'n kaart, kan gaan trampassagie
ren. En onwillekeurig rijst dan de vraag, wat
een halte verder voor tarieven zouden gelden.
En wanneer er dan middelerwijl een tram
is komen aanrijden, dan weer haastig bestu
deerd, waarheen ons het betreffende lflnnum-
mer zou kunnen gaan vervoeren. Want op
goed geluk is een sprong in de tram niet
meer te wagen. Je zou in een heel ander
stadsdeel kunnen aankomen dan de bedoeling
was!
Onze R.E.T. 2orgt ervoor, dat in dit op
zicht vooral geen sleur bij de burgerij zou
kunnen gaan insluipen. En voortdurend wis
selen daarom de lijnnummers en de routes.
N'en deplaise de kostbare plattegronden onzer
dierbare vaderstad, welke in de tramhuisjes
zijn opgehangen en nauw zijn aangebracht
of ze zijn sH weer verouderd en onbruikbaar.
In zijn zitting van gisteren heeft de Raad
in het algemeen zijn „nihil obstat" gegeven
aan een serie van veranderingen, welke wij
reeds eenige dagen geleden publiceerden,
doch nu nog niet definitief zijn, al zijn ze
aangenomencum grano salis.
t Want uit den Raad zijn nog vrij veel be
zwaren geopperd tegen bepaalde onderdeden
vandit nieuwe wijzigingsplan, hetwelk we
als gedweeë burgers, zoo goed en zoo kwaad
als het ging, nog ergens 'n plaatsje in ons
reeds overvolle hersenen hadden toebedacht.
Wat het nu precies worden gaat, weten wij
nog niet. Immers diverse uit den Raad naar
voren gekomen desiderata omtrent bepaalde
bus- en tramlijnen nam de voorzittende wet
houder voor de bedrijven in welwillende over
weging. Op het punt van de verbinding met
Crooswjjk waarvoor onze heeren Nivard
en Van den Brule zoo sterk pleitten werd
zelfs een toezegging gedaan.
Na het royaal gebaar dat B. en W. de te
neur van de gemaakte opmerkingen nog eens
zouden nagaan, kon de voorzitter het zoo-
veelste tramvoorstel onder den hamer laten
passeeren.
Zelfs met den besten wil van de wereld
zouden wij onze burgerij dus nog niet precies
kunnen vertellen, wat er komt.
De lezer zij verwezen naar de eventueele
veranderingen op de halteborden!
Dan kwam het T.O.D.-voonstel aan de orde,
volgens hetwelk voor een som van 85.000 de
T.-lijn op Terbregge aan de gemeente Rotter
dam zal overgaan.
Tegen dezen uitkoop van den verkeerscon-
current op de verbinding voor en door Hille
gersberg hebben wij in den Rotterdamschen
Raad geen bedenking hooren opperen.
Wel tegen het feit, dat over dit voorstel
op zoo korten termijn eene beslissing aan
den Raad werd gevraagd. De heer Nivard
zeide, dat de tijd voor bestudeering van de
zaak had ontbroken en dat hfl derhalve noch
voor, noch tegen het voorstel kon stemmen.
De heer van den Brule vroeg tegemoetkoming
aan het telegrafisch verzoek van den Hille-
gersbergschen Raad om de zaak aan te hou
den.
Aan deze verzoeken wenschte de voorzit
ter echter in geenen deele voldoen. En
zaken zijn zaken wilde hij de overeen
komst tusschen de T.O.D. en de gemeente
Rotterdam maar zoo spoedig mogelijk be
klonken zien. Dan is er niets meer aan te
doen en is de slag geslagen.
Uit commercieel oogpunt en dit is deze
kwestie toch wel grootendeels kon men
tegen deze handelwijze weinig inbrengen. Wij
kunnen ons echter levendig indenken, dat de
Bergenaren uit deze overeenkomst ook graag
eenig voosdeel hadden behaald. Bij voor
beeld door toezeggingen omtrent de frequen
tie van lijn 14 en wat dies meer zij.
Thans kan men niet anders dan met ver
trouwen tegemoet zien, wat de R.E.T. in ruil
voor de opheffing der T.-busverbinding zal
gelieven te doen.
Wij rekenen echter nog altijd op den goe
den geest, welke over allen, Rotterdammers
en Bergenaren, vaardig was, toen in de
ouderwetsche rotstuinzaai van het inmiddels
verbrande „Freerichs" de opening van de
electrische lijn 14 werd gevierd met feeste
lijke speeches van beide zijden. Al is er na
dien veel gebeurd, het is toch nog niet zóó
lang geleden, dat men zoo geheel anders te
genover deze verkeersaffaire stond en de
zaak blijkbaar niet de scherpe kantjes had
van thans.
Ook lang niet van commercieelen geest ge
speend, was het voorstel van B. en W. in
zake de levering van electrischen
stroom (minstens 75 millioen K.W.U. per
jaar) aan de gemeente 's-Graven-
hage.
Meer als een president-commissaris van
een groote N.V., dan als een wet-houder ze
telde de voorzitter op zijn presidentszetel, een
stille wenk gevend aan zijn partijgenoot Lührs
om door zijn vele gepraat geen kwaad te
doen aan de financleele belangen der ge
meente. Deze laatste pruttelde nog wat te
gen en zeide, dat hij het zoo niet had be
doeld. maar zijn wethouder sloeg zijn oogen
naar het mooie Raadszaal-plafond als om
hem te beduiden: doorgefourneerde politieke-
ling, die gij zijt, zaken zijn toch zaken!
Nu, eerlijk gezegd, wat de goede heer
Lührs met al zijn pratens voor had, ontging
ook ons volkomen.
Nadat op verzoek van oud-wethouder de
Jong nog het voorstel tot tijdelijke opheffing
van de voetgangerspassage door het gebouw
van Gerzon was aangehouden, kwam aan het
einde van de vergadering nog een heel oud
koebeestje uit de sloot: de zaak-Ernst, den
indertijd ontslagen administrateur van de
Gem. Woningstichting.
B. en W. hebben toegezegd een praeadvies,
dat in verband met de vele nieuwe raads
leden, welke er zijn gekomen, sinds die zaak
speelde, inderdaad geen overdreven luxe is
te noemen, indien men zich een gefundeerd
oordeel wil vormen over deze aangelegen
heid.
Laat-gotisch huis in de Jodenstraat ten
yenlo, dat eigendom zou worden van
„Hendrick de Keyset', die-het zal laten
restaureeren.
In ons nummer van 13 Februari j.l. werd
de nieuwste Shakespeare's verfilming alree
bij onze lezers ingeleid. Nu zij gisteravond in
Studio '32 haar Rotterdamsche première be
leefde, mogen wij wel in hoofdzaak naar de
uitvoerige bespreking toen aan dit filmbeeld
gewijd verwijzen.
Gelijk Eduard Verkade, die de vertooning
voor een groot aantal genoodigden kwam toe
lichten met het geven van een overzicht der
handeling en het voordragen van de voor
naamste fragmenten, opmerkte en wij trou
wens ook reeds schreven, is deze nieuwste
Shakespeare-verfilming stellig de beste van
de drie, welke wij tot nu kennen, omdat er
beter dan in de beide voorgaande de sfeer van
den grootmeester der tooneelkunst in werd
getroffen door een verrassend goed afstem
men van woord en beeld, terwijl de andere
het dichterlijk element in de taal minder tot
zijn recht brachten.
Zoo wordt het klassieke epos der zinnen
liefde, waarin de vervoering van den harts
tocht de leiding neemt tot onbezonnen daden
door den ondanks zijn poëtisch woorden
spel oppervlakkigen vrijgeest Shakespeare
helaas eer bewonderd dan afgekeurd in
een hoogst aantrekkelijken vorm op het
witte doek getooverd: een sprookje van
schoonheid in de romantische omlijsting van
het middeleeuwsche Verona, waar de familie-
veeten het leven schijnen te beheerschen tot
het bittere einde toe.
Hoeveel luisterrijker kan ons de film de
dichterlijke verbeelding van een Shakespeare
voor oogen zetten dan het tooneel, dat uiter
aard over beperkter mogelijkheden beschikt!
Maar aan den anderen kant, wat blijft
ondanks de superioriteit dezer derde proeve
de verfilming toch altijd nog ten achter b\j
het levende woord van den tooneelspeler! De
van leven tintelende voordracht van Verkade
kwam het extra hier accentueeren. Eerlijk
heidshalve moet opgemerkt, dat de Romeo
van het filmbeeld niet de meest aangewezen
■acteur scheen om de liefdesverrukking der
tooneelfiguur het dichtst te benaderen; bij de
Juliet van Norma Shearer blijft hij dan ook
aanzienlijk ten achter.
Wat niet wegneemt, dat een bezoek aan
Studio deze week de moeite loont. In het pro
gram draait o.m. ook een zeer geslaagde Po
lygoon-opname van de kroningsplechtighe
den te Londen, nog geheel in den stijl van
Shakespeare's tijd. L. H.
Met het Zweedsche s.s. „Kungsholm" (car
gadoors Fumess' scheepvaart en agentuur-
maatschappij) zijn vandaag in Rotterdam
aangekomen 500 Amerikanen. Na eerst de
kroningsfeesten in Londen te hebben meege
maakt, zijn de toeristen vandaag te Rotter
dam gearriveerd voor een bezoek aan onze
stad en omgeving. Met autobussen werd de
rondrit gemaakt.
Hedenavond vertrekt de „Kungsholm" weer
met bestemming Gothenburg, alwaar de Ame-
rikaansche toeristen drie dagen zullen ver
blijven. Via Frankrijk wordt de terugreis naar
Amerika aanvaard.
Dinsdag 18 Mei zal het 40 jaar geleden zijn,
dat de heer J. Rigetti als werkend lid der Con
ferentie van de H. Rosalia werd aangenomen.
De jubilaris, die al die jaren een ijverig en
werkzaam lid is geweest, is echter het laatste
jaar wegens ongesteldheid verhinderd zijn
liefdewerk als Vincentiaan te verrichten. Tot
zijn intentie zal Dinsdag 18 Mei om 8 uur een
H. Mis worden opgedragen in de parochiekerk
van de H Familie aan den Bergsingel.
"i
RUITERS DOOR DE 'JAARBEURSSTAD. - Ter gelegenhsid van het eindfeest der Utrechtsche Jachtvereeniging werd
een wandelrit gemaakt van Utrecht naar Bilthoven, waaraan verbonden een cross-country bij Bilthoven. De deelnemers
op weg door de stad Utrecht.
De directie van het Stadion Feijenoord N.V.
verzoekt ons de aandacht op het volgende
te willen vestigen:
Een vlot verkeer aan het hoofdhek is na
tuurlijk een eerste eisch. In de eerste plaats
is men van de zijde van de Stadion-directie
er ten volle van overtuigd, dat men aan het
publiek verplicht is naar de hoogste vol
maaktheid te streven en ten tweede is een
ordelijke bezetting van alle rangen in het
stadion en het regelmatig verloop der daar
plaats vindende evenementen voor een groot
c'eel afhankelijk van een ordelijke verkeers
regeling aan den hoofdingang.
Bij de wedstrijden, die aan de ontmoeting
FeijenoordAjax vooraf gingen, werd deze
volmaaktheid vrijwillig bereikt en viel te
constateeren, dat de bezoekers zich hadden
aangepast bij de van te voren bekend ge
maakte ordemaatregelen.
Bij den wedstrijd FeijenoordP. S. V. ging
het, blijkens de directie van het Stadion ter
oore gekomen klachten, minder regelmatig
toe en daar op dien dag dezelfde dienst func-
t:onneerde als bij vorige goedgeslaagde wed
strijden, moet er een speciale reden zijn,
waarom men nu klaagde over een dienst,
waarmede men bij vorige gelegenheden vol
komen tevreden was.
Deze reden schuilt, volgens de Stadiondi
rectie, voor het grootste gedeelte in het feit,
dat een groot deel van het publiek zich niet
van te voren van plaatsbewijzen heeft voor
zien, waarvoor men toch een volle week de
gelegenheid had, terwijl bovendien, degenen,
die niet voor den voorverkoop hadden gebruik
gemaakt, op bet laatste oogenblik verkoken
te komen.
Nu zijn de stadionloketten gebonden aan
een zekere capaciteit, die niet willekeurig
kan worden opgevoerd. Zoolang men uitgaat
van de veronderstelling, dat er voldoende
ruimte in het stadion is, om zonder kaart en
op het laatste moment te komen, moet men
steeds opstoppingen verwachten.
Daar het in ieders belang is, dat alles zoo
vlot mogelijk verloopt, verzoekt de Stadion
directie den bezoekers nogmaals dringend
nota te willen nemen van het volgende:
De voorverkoop is steeds een week voor
eiken wedstrijd. Voor den wedstrijd Feijen
oordArsenal zelfs veertien dagen. Men
r.eme dus de moeite van deze gelegenheid ge
bruik te maken.
Er zijn bij groote evenementen in het
Feijenoordstadion steeds 26 loketten in dienst.
Boven elk loket staat op een groot bord,
welke kaarten men daar kan krijgen. Men
verlieze niet uit het oog, dat de verdeeling
van de loketten loopt over de geheele lengte
van het hek. Zoo zijn er op verschillende
plaatsen negen loketten voor kaarten van 50
cent en zes voor kaarten van een kwartje.
Het is fout zich op te hoopen voor het eer
ste het beste loket van een bepaalden prijs
zonder zich eerst vergewist te hebben van
den toestand bij de andere loketten van dien
prijs.
Houders van kaarten uit voorverkoop moe
ten zich niet ophouden bij de loketten en daar
een ingang zoeken. Voor hen zijn op twee
plaatsen zesdeelige doorgangen, aangeduid
door groote borden, waarbij geen loketten
staan.
Men kome zoo vroeg mogelijk. De loketten
gaan al om 12 uur open.
Het ss. Volendam van de Holland-Amerika
Lijn vertrok hedennacht van Rotterdam naar
New-York met 22 passagiers kajuitsklasse,
13 passagiers toeristenklasse en 14 passa
giers derde klasse.
In verband met uit te voeren werkzaam
heden aan de bovenleiding zullen in den nacht
van Maandag 17 op Dinsdag 18 Mei a.s. in het
tijdvak van 23.50 tot 5.15 uur geen openingen
van de spoorbrug over de Koningshaven kun
nen worden gegeven.
De achtjarige Th. Nelissen, wonende op den
Hofdijk, is gisteren op de Rechter Rottekade
van een wagen gevallen. De jongen kreeg een
hersenschudding en is door den G. G. D. naar
het ziekenhuis aan den Bergweg gebracht.
Gisteren heeft de 60-jarige opperman, J.
Smitshoek, uit de Aagje Dekenstraat, op een
bouwwerk aan het H. Dullaertplein, een balk
op zijn rechtervoet gekregen, waardoor dit
lichaamsdeel brak. De man is door den G.
G. D. overgebracht naar het ziekenhuis aan
den Coolsingel.
Op de Kruiskade is de 18-jarige mej. J.
Kroef, wonende Jensiusstraat, door een auto
overreden.' Zij kreeg een hersenschudding en
een beenbreuk en is in het ziekenhuis aan den
Coolsingel ter verpleging opgenomen.
De 11-jarige W. Bax, uit de Isaac Hu-
bertstraat, is bij het bokspringen in de Hoog
werfstraat komen te vallen. Met een ernstige
hersenschudding is hij door den G. G. D.
overgebracht naar het ziekenhuis aan den
Coolsingel.
De U-jarige K. Walters, wonende Busken
Huetstraat is gisteren op de Spaansche bocht
van zijn fiets gevallen. De jongen bekwam een
rechterbeen-breuk en is in het ziekenhuis aan
den Bergweg opgenomen.
Zaterdag a.s. zullen de marktmeesters J. C.
J. de Vogel en L. van den Bosch hun 25-jarig
jubilé vieren in gemeentedienst. Zij zullen te
I uur in de Paviljoenskamer van het Raadhuis
worden gehuldigd.
Op initiatief van de Vereeniging tot Her
vorming van het onderwijs, afd. Rotterdam,
heeft dr. Joh. van der Spek, geneesheer-direc
teur van „Maasoord" in het Gebouw van de.
Volksuniversiteit een inleiding gegeven over
het onderwerp: Faalt ons ondeiwijs? Zoo ja,
waardoor
Geheel ons onderwijs, begon spr„ draait
eigenlijk om de examens, die ons ook thans
weer gespannen houden.
De historische ontwikkeling van ons onder-
wija wijst bij voortduring een wisselwerking
aau tusschen ouders en kinderen en degenen,
ëie onderwijzen. Moet het onderwijs herzien
worden, dan zal dit alleen mogelijk zijn in
aansluiting, op wat uit het onderwijs reeds
voortkwam.
Tusschen ouders en onderwijzers zien wij
een groote tegenstelling. In de kringen van
het onderwijs wordt steeds ijverig gezocht
naar nieuwe wegen, om dat onderwijs belang-
riiker te doen zijn, Critiek erop mag dan ook
alleen bedachtzaam worden uitgeoefend door
hen, die er zelf mee annex zijn geweest. Dit
han van de ouders meestal niet gezegd wor
den. Noodig zou eigenlijk zijn een weder
zij dsche poging om door de osmosis heen te
dringen, welke als een scheidsmuur staat tus
schen ouders en onderwijzers.
Zijn de ouders dan in geen enkel opzicht
in staat feilen te toonen? Natuurlijk. Ge
zamenlijk zou veel bereikt kunnen worden.
In het Zuiden van ons land en eveneens in
België propageert men nieuwe banen voor
het onderwijs, doch in het verlengde van wat
reeds is, zonder met alles te breken. Wellicht
wordt het daardoor mogelijk, dat onderwijs
een diepere psychologische fundeering te ge
ven. Vele zijn de fouten, welke aan het on-
erwijs kleven, die een psycholoog zou kun
nen doen vercfwrjnefi, wanneer hij zou kunnen
spreken met de ouders en het kind, dat door
zijn ingewikkeld zieleleven niet tot een resul
taat kan komen en aldus een rem ontmoet.
Door de fouten, die Thorbecke in 1863 heeft
gemaakt, is het onderwijs in totaal verkeerde
banen terecht gekomen. Het systeem van de
examens moet veranderen.
Een leeftijdsgrens van 14 jaar voor toela
ting tot H.B.S. of gymnasium acht spr. ge-
wenscht. De meeste ouders daarentegen wil
len hun kinderen daar reeds met 13 jaar ge
plaatst zien, geheel ten onrechte in verband
met de psychologie van het kind, dat na zijn
12e jaar de puberteitsjaren ingaat, met alle
veranderingen daaraan verbonden.
Aan de ouders de taak, iets van de jeugd
van het kind te bewaren. Is het veertien, dan
treedt het reeds in het volle levendoor de
groote aanpassingseischen. Op dien leeftijd
dient men te beginnen van het kind een indi
vidu te maken. Midden in het veranderings
proces komt het middelbaar onderwijs beslag
op het kind leggen.
Dat is 'verkeerd, omdat de leerstof van de
eerste klas H.B.S. te zwaar is. Bovendien
wordt alles van den eersten dag af beheerscht
door het eindexamen. Nog altijd is het onder
wijs overladen cn wordt er geen rekening mee
gehouden, dat het onderwijs dikwijls slechts
een voorbereiding is tot verdere studie.
Het lager onderwijs is er ook al door be
smet en spr. is geen voorstander van het daar
reeds gegeven huiswerk.
Contact tusschen gezin en school. Maar
hadden de ouders het meer in die richting ge
stuurd dan had menige onderwijskracht het
met beide handen aangegrepen. Ook het
schoolhoofd zou hierin veel ten goede kunnen
leiden, indien hij zich meer gastheer gevoelde
en de kinderen niet enkel beschouwde als we
zens, aan wie hij cijfers moest geven.
Het onderwijs doodt de belangstelling en de
originaliteit van het kind. In velerlei opzicht
doodt de school de jeugd en ten deele ook de
goede verstandhouding in gezin en gemeen
schapsleven, omdat zij te eenzijdig is ingesteld
alleen op het geven van onderwijs. Gezamen
lijk zullen we naar middelen moeten zoeken,
om verbetering te brengen.
Er volgde eenige gedachtenwisseling, waar
na de voorzitter, mr. W. Nolst Trenité, die
den spreker reeds had ingeleid, eenige woor
den van dank sprak.
Ten nadeele van de firma W. van O. en Go.
van de Hertekade is van een vrachtauto,
staande op den Beukelsweg, een halve baal
suiker gestolen.
De reeks openbare concerten, die gedurende
den zomer des avonds in de gemeentelijke
muziektent aan-het Pieter de Hoochplein wor
den gegeven, zal dit jaar aanvangen op Woens
dag 19 Mei a.s. met een concert te geven door
de muziekvereeniging ,.De Harmonie". Dit
concert is tevens bedoeld als een propaganda
voor het bezoek aan de door de gemeente ge
organiseerde electriciteitstentoonstelling op 19.
20, 21 en 22 Mei in verband met het zilveren
jubilé van het gemeentelijke electrlciteits-
bedrijf.
In verband met den tweeden Pinksterdag,
zal het huisvuil, dat gewoonlijk op Maandag
wordt opgehaald, volgende week op Dinsdag
worden opgehaald-
In bewaring is gesteld de 25-jarige chauf
feur A. D., die vanmorgen op heeterdaad werd
betrapt bij het stelen van plusminus 50 kilo
gram oud-ijzer van de tennisballen achter de
voormalige Nenijto.
BEVALLEN: J. M. L. Vermin—Ham z. J. E.
Kuipers—de Houting z. E. H. v. d. Schoor
Benningshof z. R. C. PlaisierPlaisier z.
A. RuizenaarKeijzer z. E. A. T. Kranenburg
—Pot z. B. RuitenbeekVerschuren d. K.
TroostFaasse 2d. H. SchramZondag; G.
v. MeursHakkennes z. J. WezenaarZoete-
man z. S. M. Komijn—g. Munster d. G.
RoelantsVerveen z. M. E, DiederilcsAppel
z. M. G. C. Wassink—Spaen d. G. M. Uljee
v. d. Stel d. T. Lacroix—Brugts z. B.
Rempf—Nijp d. A. H. Benink—Hetjkoop z.
A. HofmanHuijser z. G. Schnieder Schutter
d. S. C. Witte- Glei.im z. A. Pitlo—Vroeg-
indeweij d. F. Sluijter—Kleijweg z. A. M.
Bleek er—dé Jong z. W. A. Moerman—Bon-
gers z. E. Voogt—Slinger z. J. T. Beijn—
Witteveen z. G. J. Noordenbosde Klerk z,
OVERLEDEN: W. H. Houtman man van J.
W. Weeber 76 j. A. Langhorst man van C.
de la Motte v. Ophemert 51 j. M. C. Com
mits vrouw van C. J. van Nierop 51 j. W. G.
Brouwers vrouw van M. J. Wouters 44 J. F.
Koopman rnan van G. Hersbaeh 68 j. .E. .J.
Schögl, dochter lj. P. Kradolfer man van
P. Mens 61 j.P. Molendijk vrouw van P. W.
Kooi 67 jaar G. Touw vrouw van H. A. de
Geus 82 J. VV. I. de Jong man van S. S. Frank
79' j. W. I. J. Fabri ongeh. vrouw 38 j. P. J.
H. Keijzer Wed. van J. A. Wulff 84 j. R. C.
Bruin man van M. Pieterse 85 j. W. Houwer
mart van M. Ka! 85 j. W. v. d. Rijk vrouw
van S. Wijgaarts 53 j. C. C. Hofmeester ongeh,
vrouw 35 j.
Aangiften van 13 Mei 1937.
BEVALLENE. Oosting geb. Jacobs d. -A.
Koorneef geb. Pols z. K. Snijder geb. Scher-
penisse z. J. Sparreboom geb. Berrevoets z,
A. M. A. de Ridder geb Schneiders d M.
Middeldorp geb. de Bruin d. A. M. E. Schef-
fer geb. Spruit d. C. W. v. Hecken geb. de
Wilde z. F. P. C. v. Eijlt geb. Fritschy z.
A. M. Sluijter geb. Molenaar d. L. C.
Keizer geb. Gagesteijn z. H. A. Schöps geb.
Zeijlmans v. Emmichoven z. C. Willemse geb.
de Ronde d. J. Twaalfhoven geb. v. d. Hout
d, A. v. d. Wel geb. Ketting d. G. G. Mes
geb. Werson z. J. H. Mulder geb. v. Du(jn d.
M. C. Vinke geb, Lepnen z. E. J. de Korte
geb. Wilson z, J. W. den Outer geb. Feiten
z. -J. L. Martens geb. Verbeke d. S. P.
de Krou geb. Aalberts z. A. E. v. Maanen
gêb. v d Hepden Z A. J. Scheer geb. v. Engels
dorp Gastelaars z,
ONDERTROUWDJ. van der Linde jm. 33 1.
en tiIT. Schneider jd. 35 jPersoonstraat 30b.
J.'H. Beumers jm. 31 j. én L. "HeinricW
jd. 26 j., Winterswijk J. Ch. D. v. Agthoven
jm. 22 j. en J. Roza jd. 23 j., Loofdakstraat ,4
D. J. van Bekkum ges. 29 j. en J. M. Ducaneaux
ges. 23 j., St. Mariastraat 98b T. van Belle
jm. 26 j. en E. H. Lambach jd. 24 j.. Slotboom-
straat 20a P. van Berkum jm. 24 j. en W. A.
Kraan jd. 26 j., Asterstraat 77b A. Blonk jm.
28 j. en M. Luchtenburg jd. 22 j., Adamshofstraat
17b P. den Boer jm. 29 j. en B. S. van Duyn
jd. 29 j., Raampoortstraat 15b J. P. Bol jm.
22 j. en J. H. Verwaard jd. 24 j., Heer Hugo-
straat 22a A. Borstlap jm. 28 j. en G. C. La
gendijk Jd. 24 j., Boergoenschestraat 15b B.
Bost jm. 27 j. en J. C. van Hepst jd. 23 j„ Aster-
straat 85 b W. A. Brandenburg ges. 40 j. cn
A. P. Vermaat ges. 29 j„ Prins Hendrikkade S2a
J. A. Broeder jm. 25 J. en C. Fonteijn jd. v9
j., Burgemeester Roosstraat 19b P. Th. L.
Brugman jm. 24 j. en G. F. Boskeljon jd. 16 j.,
Willemskade 2b J. Burggraaf jm. 27 j. en E.
Cornelisse jd. 25 j., Siondwarsstraat 24a W. F.
van Dongen jm. 29 j. en E Hogedoorn jd. 26 j.,
Rmebrandtstraat 47a P. van Doorn jm. 24 j.
en J. L. de Groot jd. 21 j., Hugo de Grootstraat
114a A. van Dijk jm. 23 j. en E. M. Oostbaan
jd. 22 j., Bloklandstraat 44a M. G. van Ee
jm. 26 j. en J. F. W. van Deelen jd. 23 j., Rjflder-
spoörstraat 46e H. M. J- Frigge jm. ,30 j. en
G. P. H. van Elswpk jd- 2.6 j., Adamshol'straat
.37b A. van de Graaf J- en H. Wester-
iaken jd. 26 J., Taborstraat 57e l de Haan
jm. 29 j. en A. van Wijngaarden j<j. 22 j., Slag-
hekstraat ,54b D. M. van de Gronde jm. 26 j.
en J. van der Laar jd. 32. j. Commanderijstraat
36a A. Gutteling jm 25 j. 6n C. J. Vis jd.
22 j„ Te Staringstraat 1 C. Th. v. de Haterd
.jm. 23 j. en' C. J- H. de Waal jd. 24 j., Polder-
laan 75b P. van der Have jm. 27 j. fen J. Keij
zer jd. 22 j.. Groepstraat 56a - H. B. Hender
son jm. 24 j. en B. J. Luyendpk jd. 22 j„ Dordt-
schèstraatweg 222a F. van der Hepden jm. 29
j. en P. 3. van Haasteren jd. 23 j.. Nieuwe Bin
nenweg 234 Ir- Hepkoop ges. 28 j. en E. N.
G. E. L. Bartmann jd. 24 j., Raépljorststraat 178b
A. Hougee jm. 30 j. en L; Goudriaan jd. 28 J...
Hooglandstraat 116b j. j. H. Janssen jm. 24
j. en S- C. Wasserman jd. 21. j„' Open Rijstuin 6b
D. Kadiks jm. 28 j. en M. Kool jd..30 j„ Schie-
dara 77 nó 7an Klaveren jm. 25 i. en C. Verhoe
ven jd. 23 j., Zijdewindestraat 90a J- van dpr
Klooster jm. 25' j. en J. M. van" der Perk jd. 24
j., Opzoomerstraat 26a E. W. Kok jm. 25 j. en
J. Le Blanc jd. 20 j., Goudscherpweg 180». J.
C. de Koning jm. 25 j. en M. van Toor jd. 22 j.,
Bloemstraat 71a G. Koomen jm. 31 j. en W. A.
Straver jd. 27 j„ Wal ravenstraat 57 J. A. van
Krimpen jm. 28 j. en K. Rens jd- 26 j., Van
Eversdpckweg 41a A. J Kuilenberg jm. 26 j.
en J. Fortman jd. 21 j., Gedempte Slaak i0gb
E. E. Laming jm. 42 j. en J. H. Middelburg wede.
4^ j-, 's-Gravendpkwal 60 - d- Lubbe jm.
en E. J. Koelewijn fó' F» Paradij slaan
137a J, van Lunteren jm. -7 J. en M, J. Rowel
jd. 21 j.Van Duylstraat 94a p. p perspn
3™- 29 j. en T. de 00a jd. 24j., Almkerk L.
Plinck jm. 22 j. en S. E. F. Dobbelaar jd. 21 j.,
Amsterdma J. Ravenschot jm. 2 j. en C. A
win Beekum jd. 23 j-, 10 Gtf|mghstraat 52a A.
F. Rpkeboer jm. 29 j- H. M. Steenwpk jd.
28 j., Jacob Catsstraat »7a M. Spruytenburg
jm. 25 j. en P- M. Hotting jd, 22 j„ utrecht
A. S. Stasse jm. 84 J. en a. a. de Kluyver jd.
27 j„ Rosespoorstraat lOb w F verschoor
wedr. 51 j, en V. „Melier wede. 41 j., Steinweg-
straat 50a E. J. yi]]erjUs jm 24 -j, en Van
Tienen jd. 20 j-, etieistraat 8a J. Visser ges.
35 j. en J. BaicKers ges. 29 j„ öosteinde 17a
C. H. A. de Vroomen jm. 22 j.» en J. de Hoog
jd. 26 Oosteinde looa j. Blom Wedr. 37 j.
en S- yan„ U Hoeven jd. 42 j., IJsclubstraat 14b
s. lm- 53 j. en G. Zondervan jd. 37 j.,
Delist raat 28a j. R Volquardsen jm, 31 J. en
M. van Leeuwen jd. 21 j„ Haderslev (Den.
F; oi 7' Hamaren- jm. 28 j. en Ch. A. Lugthart
jd. 23 j., Willemstraat 22b A. Bussem jm. 24 j.
en G. A. A. de Lange id 21 j.. Exercitiestraat öa
P. Th. van Delft jm 29 j en M. H. WPmans
jd. 19 j„ Zwaanshals 195/10 J- J- Donker jm.
25 j. en G. G H W de Snoo jd. 22 j., Beverstraat
8a T. de Geus im. 24 J. en C. Dooremalen jd.
H j-, Crooswpkschestraat 56a O. B. Grund ges.
52 j. en J. M. A. van der Linden ges. 38 j St.
Jacobs.straat 27b C. poppenol1 jm. 23 j. en T.
de Kwaadsteniet jd. 26 J., Lambertusstraat 158a
A. van Leeuwen jm 27 j en A M. van Veld
hoven wede. 24 F le„Je" /f!'aL H- A.
Levy jm. 33 i. en den Adel jd. 25 j.. Goede
Hoopstraat 40a - M. wan der-Male jm. 31 j.,en
T. Gelepnse. jd, 34. jq Schiedam ~,M. H. van der
Meer jm; 26 j. de - Koning jd. 26' j„
Charloische. Lagedpk 560 L/- Npordzp jm. 27- j.
en M. J- van Egmond jd. 23 j., Heiman Dullaert
plein 26a E. Oostendorp jm. 31 j. en M. J.
Qulst jd. 26 j., Voordonk 12 A. den Outer jm,
23 j- en E* Nelemans jd. 21 j., Fleer Kerstant-
straat 82a S. J, Ouwendpk jm. 29 j. en A. W.
van Hattem jd. 25 J., Soetendaalschekade 52
L. H. Ouwerkerk jm. 24 j. en C. E. Schepers jd.
22 j., Zeilmakersstraat 42b W. J. Pesch jm. 26
1- «n Afc..Hpegerh§Me. Ji..2i ,j,4..W£6l Kruisk_afle.
32a Th. Peters jm. 20 j. en C. J. Giljam jd.
20 j., Quintstraat 5e J. van Putten jm. 26 j.
en J. Fehling-jd. 25 j., Zwaanshals 63b P. van
Senjssen jm. 24 j. en T. Schoenmakers jd. 23 j.,
Schietbaanlaan 63b" P. A. R'ippens jm. 29 j.
en M. J. van Bergem jd. 29 j., Josephlaan 8b
M. Schippers jm. 23 j. en L. M. Letterie jd. 23 J-,
Hilledpk 189a A. J. Simons jm. 20 j. en li.
van Heelsbergen jd. 19 j., Kcrkhoflaan 36 A.
F. A. Sinjorgo jm. 27 j. en M. Sinke jd. 27 j.,
Zomerhofstraat 45b S. A. M. Stevens jm. 29 j.
en A. A. M. Verhepen jd. 24 j., Persoonsstraat
20a C. Stigter jm. 25 j. en G. H. Cordemans
jd. 23 j., Boudewpnstraat 63b C. Stoutjesdijk
jm. 36 j. en E. van der Jloeg Jd. 27 j., Jacob
Catsstraat 63b J. P. Timmerman jm. 29 j. en
A. Verhagen jd. 24 J., Mathenesserdpk 25b G.
W. Tinkhof jm. 27 j. en Ch. M. Truyers jd. 31
j., Kruisstraat 11a K. Tobias jm. 25 J. en E.
P. Woiders jd. 21 j.. Beijerlandschelaan 121b
J. B. Trooster jm. 22 j. en P. van der Vlies jd.
21 j., Vlaardingen A. M. van der Tuin jm. i8
j. en A. C. G. van Woerkens jd. 27 J., Noordmo
lenstraat 60a G. H. Valk jm. 31 j. en C. M.
Doriand jd. 18 j-, Noordtsingel 165a A. van
Veen jm. 24 j. en M. Vaarties jd. 24 j., Schiedam
IJ. G. Veenman jm. 26 j. en J. F. A. Nab jd.
22 j., Meester Willemstraat 44b M. Verbeek
jm. 25 j. en A. Hoofdman jd. 20 J.. Kerkhofstraat
36 H.. Verhoef jm. 25 j. en C. M. E. Mulder
jd. 24 j., Moerkerkestraat 114b c. Verhoeff jm.
24 j. en C. J. Kluytonberg jd. 30 j., Van Ooster
van Altenborg ges. 27 jen ,.:;en
zeestraat 91a P. J Verhoeve jm. 21 j. en F.
van der Wende jd. 18 j„ 's-Gravenweg 524
J- P Vermaat jm. 32 j. en F. M. van Altenborg
ges. 27 j„ Frederikstraat 37a C. Visser jm. 22
j en A. Kok jd. 21 j., Inuslindestraat 85a J.
P. de Visser jm. 27 j. en H. M. Rieck Jd. 26 j.f
Hudsonstraat 23a L. A Vunderink jm. 31 j.
en H. H. van Essen jd. 23 j., Jacob Catsstra.it
19b C. van der Waai jm. 24 j. en J. W. Vos
kuil jd. 19 j., Roemer Visscherstraat 28a A.
J. C. Wamsteeker jm. 24 j. en J. A. Wilschut jd.
23 j., De Savornin Lohmanlaan 45b J. van
Weizen jm. 2 4j. en P. C. van Drongelen jd. 21
j., Rechthuislaan lib L. van de Wetering ges.
33 j. en L. Krijger ges. 35 j., Van Meekerenstraat
16 H. C. Witte jm. 35 j. en M. C. v. Roseel
jd. 29 j., Rijswpk C. Wijgers jm. 29 j. en M.
A. van Doorn jd. 29 j., Van der Hilststraat 34
E. J. van Zessen jm. 26 j. en J. P. T. van
Hellemond jd. 25 j., 2e Schansstraat 40a J. Don
jm. 29 j. en A. de Bruin jd. 27 j., Geraniumstraat
4b W. van Dpk jm. 24 j. en D. Schenderling
jd. 17 j., Tochtstraat 26a N. J. van Gils ges.
44 j. en J. C. Bens ges. 41 j., Haverlandstraat
3b A. van Idekinge jm. 30 j. en L. E. van
Domburg jd. 26 j., Speelmanstraat 41/11 J.
Kamper jm. 25 j. en A. Jansen jd. 22 j., 2e Dier
gaardestraat 42b H. Rrull jm. 29 j. en W. F.
Michels jd. 29 j., St. Agathastraat 57a M. Dans
jm. 30 j. en A. H. Uitenbroek jd. 24 j.. O. Pieter
manstraat 19 A. Herwijnen jm. 25 j. en M.
Notenboom Jd. 22 j.. Oranjeboomstraat 21/la
G. Hollander jm. 22 j. en J. H. Heseler jd. 24 j..
Nadorststraat 135a A. var der Horst jm. 29
j. en H. M. van Diesen jd. 26 j., Lange Franken-
straat 30b J. E. Meivogel jm. 21 j. en C. J.
Schumacher jd. 17 j„ Korte Pannekoekstraat 18b
P. Sneep wedr. 52 j. en M. P. C. van den Hooff
wede. 48 j., Brielschelaan 276.
GEHUWD: T. Tieleman jm. 28 j. en M. Heu-
kels jd. 28 j. A. de Vries jm. 23 j. en E. M.
de Weerd jd. 24 j. M. van Duren jm. 26 j. en
G. Ierschot jd. 23 J. L. van Stek jm. 27 j. en
M. J. van Os jd. 23 j. C. Hess jm. 28 j. en
J. E. van Steenoven jd. 28 j. J. J. T.Kodde jm.
27 j. en J. K. van Ëck jd. 26 j. L. Bakker
jm. 35 j. en J. Barlage jd. 26 j.
OVERLEDEN: Ar Wohler ongeh .vr. 23 j.
P.f Versteeg m. van J. H. Moums 61 j. C. W.
Hoogendijk wedr. van W. P. Hink 78 j. G.
Buijsman vr. van G. P. Kroos 44 j. W. P.
Kreemers m. van H. M. Kamman 78 j. A. S. v.
d. Leek ongeh. vr. 68 j. C. Wolf wede. v. G.
v. Hoften 67 j. J. Ripmeester wede. van S.
v. Bracht 77 j. R. J. ten Napel wede. van G.
Haak 64 j. F. H. P. Meerkamp van Embden
m. van W. A. Smith 59 j. P. Dubbeld m. van
N. v. d. Kruidt 72 j.l A. G. Vermeulen ongeh vt.
81 j. N. v. d. Woert wede. van M. de Leeuw
van Weenen 82 j. S. M. Egberts vr. van Beck-
mann 64 j. G. Vonk m. van L. Mourik 76 j.
A. Twigt m. van A. Aarsbergen 63 J. K. V.
d. Sps m. van M. Ridderhof 66 j.
«SH
een te houden practicum.
Als inleiding tot een te houden prac'
heeft dr. D. W. Dijkstra gisteren voor een ge
combineerde vergadering van den Rotterdam*
schen Chemischen Kring en het Departement
Rotterdam der Ned. Mij. ter bevordering der
Pharmacie een voordracht gehouden over het
aan toonen van oorlogsgassen.
Bij het uitwerken van methoden om oorlogs
gassen aan te toonen aldus spr. zal men
zich hebben te richten naar de omstandighe
den, zooals die zich waarschijnlijk zullen voor
doen. Deze gassen hebben reeds in geringe
hoeveelheid een sterke uitwerking. Bij fosgeen
b.v. is een ingeademde hoeveelheid van 4 m.g.
reeds doodelijk en 0.4 m.g. adamsiet per M3
lucht is reeds onverdraaglijk.
Bij de luchtbescherming zal het aantoonen
van oorlogsgas in grondmonsters noodig zijn,,
als door den ontsmettingsdienst advies wordt
gevraagd: het aantoonen van oorlogsgassen
in kleeding zal noodig zijn ten behoeve van
den geneeskundigen dienst, daar gaspatiënten
in sommige gevallen, b.v, bij vergiftiging met
fosgeen en mosterdgas, zelfs gerulmen tijd na
de vergiftiging nog geen symptomen vertoo-
nen, waaruit conclusies kunnen worden ge
trokken over den aard van de vergiftiging.
Door tijdige herkenning van het oorlogsgas
kan soms een leven gered worden.
Het principe, waarop spr. het aantoonen
van oorlogsgassen baseert, is: de gassen wor
den geconcentreerd, door ze in een geringe
hoeveelheid actieve kool te adsorbeeren en
met de aan kool geadsorbeerde gassen worden
de reacties uitgevoerd.
bé reacties worden uitgevoerd of met een
klein stukje kool (norit in cylindervorm), b.v.
hét aantoonen van zwavel in mosterdgas, of
men reageert met het gas, dat eventueel
door zachte verwarming met een kiemen
stroom lucht uit de kool wordt verdreven. In
een enkel geval worden eenige korrels silica-
gel in plaats van kool gebruikt; nevels worden
vastgehouden met een weinig asbestvezel.
Bij het aantoonen van gas in lucht wordt
de lucht gezogen of geblazen door een gla
zen buisje met eenige stukjes actieve kool,
waarvoor zich een propje asbest bevindt en
dit buisje wordt voor onderzoek opgestuurd.
Is de concentratie van het gas in de lucht
gering, dan kan men beter een flinke volume
lucht zuigen door een vrij groote hoeveelheid
kool, tusschen twee stukjes kopergaas opge
sloten. Het hierin aanwezige gas wordt ge-
coneentreerd, door het onder verwarming met
een luchtstroom over te voeren in een kleine
hoeveelheid kool, waarmee de reacties worden
uitgevoerd.
Krijgt men grondmonsters of stukken klee
ding te onderzoeken, dan worden deze even-
eens op een bepaalde manier verwarmd. De
oorlogsgas bevattende lucht passeert een
buisje met kool.
Het werken met deze kleine hoeveelheden
aan kool geadsorbeerd gas, waarvan het ge
wicht een paar müigram bedraagt, is geheel
zonder gevaar en chemici, die de behandelde
reacties willen uitvoeren, kunnen gemakkelijk
vanuit een centraal punt voorzien worden van
koolkorrels, waaraan een bepaald gas is gead
sorbeerd.
Spr. demonstreerde dan verschillende reac
ties met een apparatuur die ieder zich gemak
kelijk zelf kan maken. Voorloopig beperkte
dr. Dijkstra zieh tot de belangrijkste uit de
"groepen en wel: uit de verstikkende groep
chloorpicrine, fosgeen en perstof; uit de blaar-
trekende groep mosterdgas; uit de vergiftige
groep blauwzuur en uit de tranenverwekkende
groep chlooracetophenon.
Ir. J. Emmens, voorzitter van den Rotter
damschen Chemischen Kring, heeft den spre
ker ingeleid en dank gezegd.
