H
i
m
mm
DE STATENBIJBEL DRIEHONDERD
JAAR OUD.
WOENSDAG 9 JUNI 1937
KETHEL.
mi »il
ROTTERDAM.
DE INTERNATIONALE
YLIEGFEESTEN.
EEN PRAATJE OVER OUDE
BIJBELS.
'a POSTZEGELSAUTOMATEN.
f
-
SMtf
y
H
mêkrn
yiüi
Verwachtingen hoog
gespannen.
ROTTERDAMSCHE RECHTBANK,
Op een valsche pas.
van Sichem.
ADVERTEERENDE
m ZAKEN
duren het
LANGST!!!
Over eenige dagen zullen aan de gevej van
het postkantoor drie automaten worden opge
hangen, waar het publiek postzegels van de
meest voorkomende waarden kan koopen, te
Weten l'A, 5 en 6 cent.
De zegels zijn slechts bij twee stuks tege
lijk te verkrijgen. Om b.v. 2 postzegels van
1% cent te bekomen, werpt men 3 centen
in de gleuf en draait dan aan een slinger tot
binnen de automaat een bel gaat. Daarna
ligt men een klepje op en de zegéls liggen
gereed.
Evenzoo geschiedt dit met de andere ze
gels. Voor twee zegels van 5 cent moet men
een dubbeltje inwerpen en voor twee zegels
van 6 ct. een dubbeltje en twee centen.
Wanneer de automaten echter opgehangen
zijn zullen zij waarschijnlijk nog niet direct
in bedrjjf zijn, aangezien er nog eenige for
maliteiten voor vervuld moeten worden, doch
nog deze maand zullen zij in gebruik worden
gesteld.
T. H. O..R. NAAR BRIELLE.
Op Zaterdag 10 Juli, wordt door den Rot-
terdamschen Turnbond in samenwerking met
de Gymnastiekvereeniging „Brinio" te Briel-
le, aldaar een groote gymnastiekdemonstra-
tie georganiseerd, voorafgegaan door een
marsch door deze plaats.
„T. H. O. R." benevens verschillende an
dere Rotterdamsche vereenigingen hebben
daarvoor hun medewerking toegezegd.
Ongeveer 300 meisjes en jongens benevens
de Dames- en Heeren-fd. van „T. H. O. R.
zullen medewerken.
Voor de tocht naar Brielle is bereids het
stoomschip „Schelde" gehuurd, plaats bie
dende aan pl.m. 800 personen.
Het vertrek zal ongeveer zijn half 3 van
het hoofd alhier en de terugkomst pl.m. kw.
over 10.
STOK TUSSCHEN DE SPAKEN.
Gistermiddag liep de 6-jarige J. v. N. in de
Lange Nieuwstraat, terwijl hij een stok in de
hand hield. Plotseling gooide hij de stok weg
met het gevolg dat deze terecht kwam tus-
scheg. de spaken van het rijwiel der juist pas-
seerende mej. M. K. Zij kwam hierdoor te
vallen, doch bekwam geen letsel, het rijwiel
werd beschadigd.
BURGERLIJKE STAND.
Aangifte van 58 Juni.
GEBOREN Jan J., zoon van T. C. van der
Hoff en N. M. Wamaar, Stadhoudersiaan 63.
Elisabeth, dóchter van J. Suttorp en E. Njjs
Buitenhavenweg 176. Neeltjë, W., dochter
van G. J. de Reuver en J. M. A. de Zwart,
Hagastrsat 16. Jan G., zoon van J. G. P.
Groot en W. Verhoek, Huijsmansstraat 24.
Jan, zoon van W. Zwaan en C. H. Verhaeren
Kortlandstraat 15. Hendergntje C., dochter
van J. van den Oever en C. van der Steen,
Stationstraat 17. Elizabeth W. J., dochter
van G. J. Gouweleeuw en J. Feenstraat, Rot-
terd.djjk 17. Wilhelmus L. zoon van C. A.
J. de Leede en G. M. Rood, Nieuwe Maas
straat 99. Cornelia, dochter van P J van
der Most en M. M. Gijsen, Nieuwe Buurt 23.
OVERLEDEN: S. J. Dingemanse 65 j. we
duwe van R. Kuijpers, Nassaulaan 75. W.
M Kloppers 83 j. Groenelaan 78. P. J. Ver
meulen 38 j. Westfrankelandschestraat 61.
-DE RAAD BIJEEN
De Raad van Kethel kwam in openbare
vergadering bijeen. Mr. J. J. van der Lip heeft
■bjj den aanvang enkele gevoelvolle woorden
gewijd aan z'n ambtsvoorganger, wijlen bur
gemeester Verveen. De burgemeester herdacht
den overleden oud-burgemeester, die 27 jaar
aan het hoofd onzer gemeente heeft gestaan,
als een verdienstelijk functionaris, die geheel
zijn persoon heeft gegeven voor het heil van
de gemeente en haar ingezetenen.
De herdenkingsrede van den voorzitter werd
door den Raad staande aangehoord.
Het eerste bedrijf bestond uit een aantal
hamerstukken in den vorm van ontheffingen
van hondenbelasting, diverse goedkeuringen
op raadsbesluiten en begrootingswijzigingen
als voren. Het Alg. Werkloozencomité alhier,
vroeg in een schrijven de steunuitkeertngen
voortaan weer op Zaterdag te doen geschie
den inplaats van op Dinsdag. Zij motiveer
den hun verzoek door de opmerking dat de
ontvangen voorschotten op Zaterdag vaak
niet toereikend zijn. De voorzitter zegt dat
de Dinsdag is genomen, omdat velen op
Zaterdag niet weten wat hun gezinsinkomsten
zijn. Spr. wil hierbij tegelijk opmerken, dat
de controledienst van het departement juist
dezer dagen ernstig bezwaar heeft gemaakt
tegen het verstrekken van voorschotten op
het uit te keeren steunbedrag, wat nergens
voorkomt. Hieraan moet een einde komen.
Spreker zal in een binnenkort te houden, con
ferentie met het hoofd van het departement
deze zaak nader bespreken en trachten de
voorschotten geleidelijk af te voeren.
Bij het voorstel van B. en W. om geen
pogingen in het werk te stellen om de ge
meente voor de uitkeering voor werkloozen in
een hoogere klasse geplaatst te krijgen, over
welk voorstel de stemmen In de vorige zit
ting staakten, heeft de voorzitter ook thans
weer ontraden hierop in te gaan, temeer om
dat de Minister nog' dezer dagen aan spr.
heeft gevraagd, of het in Kethel nog wel noo-
di.g is de werkloozen te steunen. De heer van
Noordennen dringt er op aan het toch te pro-
beeren, waarna het voorstel van B. en W. in
stemming komt en thans met 33 wordt ver
worpen, zoodat op het verzoek zal worden in
gegaan. Voor extra hulp aan werkloozen,
wordt een bedrag van 156 beschikbaar ge
steld.
Het zwemmen in de Poldervaart is voor t
gemeentebestuur al jaren lang een puzzle,
welke oplossing thans nabij leek te zijn, nu
B. en W. met een voorstel kwamen tot het
oprichten van een gemeentelijke zweminrich
ting. Alles was in kannen en kruiken en de
Bij of krachtens wetten of verordeningen
voorgeschreven en andere officiëele
af- en aankondigingen van het
Gemeentebestuur,
HINDERWET.
Ingekomen zijn verzoeken van:
1. J. F. Vlielander om vergunning tot
oprichting van een bereidplaats van consump
tie-ijs in het pand Beierlandschestraat 55,
kadaster Sectie M. no. 3391, met een vriesin-
stallatie met twee spatels, een compressor,
een gaskooktoestel en drie electromotoren
van resp. 3, 1!4 en 1% P.K.;
2. de N.V, H. Jacob's industrie- en handel
maatschappij om vergunning tot uitbreiding
van de inrichting tot het reinigen, lezen peilen
splitsen, polijsten en opslaan van peulvruch
ten en zaden in het pand Tuinlaan 76—78, ka-
daster Sectie L no. 2956, door bijtrekkmg van
den bijbouw tusschen de panden Tuinlaan 76
en 78; door bijplaatsing van 9 electromotoren
van resp. 1 x 35, 1 x 22%, 1x6, 3x5, 2x3
■en 1 x 1 P.K., drijvende 20 elevatoren, 5
transportschroeven, 6 schoonmachines, 2 wan
molens, 2 borstelmachines, 3 ziften, 1 polijst-
machine, 1 luchtverhitter en 2 lieren; door
verplaatsing van 1 electromotor van 10 PK., 1
polijstmachine en eenige andere arbeidswerk-
tuigen; zulks met verwijdering van 1 electro-
mótor van 22 P.K., drijvende 1 aspirator en
3 sorteercylinders.
Deze verzoeken zijn met de bijdagen op de
Secretarie der gemeente ter visie gelegd.
Op Woensdag den 23 Juni 1937, des voormid
dags ten 11.30 ure, zal ten Raadhuize gele
genheid worden gegeven om bezwaren tegen
het toestaan van die verzoeken in te brengen
en die mondeling of schriftelijk toe te lich
ten. r
SCHIEDAM, 9 Juni, 1937.
voorzitter garandeerde den raad, dat binnen
3 weken de inrichting geopend zou kunnen
worden. De raad had na de toelichting het
crediet van 1550 sléchts goed te keuren.
De heer Peters vond de plaats nabij de
Steenenbrug in de bebouwde kom voor zwem-
sport niet toelaatbaar. De heer Nardennen
zal zich met alle kracht verzetten tegen het
van gemeentewege aanstellen van een zwem
meester tegen een weekloon van 15. Spreker
vond den opzet wei aardig, doch te laat en
een fiasco omdat aan de heeren Dullaart en
Zwarts door Delfland toestemming is ver
leend om tot 1 Augustus de bestaande zwem-
gelegenheid aan den Westpolderkade te ex-
ploiteeren. Spr. wil een stukje grond koopen
en dan- een zwembassin in werkverschaffing
binnendijks maken, dat er gelegenheid is voor
jongeren, om te leeren zwemmen.
De heer van Dorp wijst op het gevaar van
zwemmen in de Poldervaart bij den vaak ster
ken stroom. De voorzitter beantwoordde de
sprekers. Tenslotte werd met algemeene stem
men besloten het bestaande voorstel naar B.
en W. terug te wijzen en pogingen in het
werk te stellen om een als door den heer
Noordennen bedoelde inrichting te krijgen.
Het onbewoonbaar verklaren van de wo
ningen Broekkade 8 en 9 was voor Kethel iets
actueels en het verwnderde dan ook niet, dat
hierover nogal tegenstanders in de politieke
arena loskwamen. De voorzitter weeB er op,
dat de directeur dar volkshuisvesting schande
over had gesproken, dat zulks niet eer ge
beurd is en dat deze maatregel slechts een
begin was in het programma dat binnenkort
zal volgen.
Bij stemming over het voorstel staakten de
stemmen 3—3. Tegen stemden de heeren
Peters Poot en van Dorp.
De verordening betreffende het herkemnings-
teeken voor onbewoonbaar verklaarde wonin
gen werd alva3t maar goedgekeurd.
Een crediet van 150 werd toegestaan
voor restauratie van de raads- tevens trouw-
zaal.
De reorganisatie van het electriciteitsbe-
drijf heeft al 8000 gekost en nu het aantal
aansluitingen op het vastrechttarief, welke op
185 was geschat, thans reeds tot 240 is ge
stegen, was het noodig de uitgetrokken post
met 2000 te verhoogen voor de meerdere
kosten. De raad ging hiermede accoord.
Vervolgens werd aan den heer G. Meijers,
administrateur der bedrijven op diens verzoek
op eervolle wijze ontslag uit deze functie
verleend. De voorzitter merkte hierbij op, dat
de heer Meijers als ambtenaar ter secretarie
deze nevenbetrekking na z'n werktijd ver
vulde en de belooning, volgens den heer
Meijers, lang niet in verhouding stond tot
den gepresteerden arbeid. De belooning van
het electricitei'tsbedrijf -beloopt 237.50 en
van het waterbedrijf 142,50. In verband met
deze vacature kwam de benoeming van een
administrateur aan de orde. De voorzitter
zeide, dat vele ambtenaren weinig verdienen.
Hét zou vooral den hoofdambtenaar Tideman,
die slechts 2 dagen van de week werk heeft
als gemeente-ontvanger, zeer ten goede ko
men als de- raad zou besluiten dezen ambte
naar de administratie der bedrijven op te dra
gen. B. en W. hebben dan ook gemeend dit
den raad te mogen voorstellen. Spr. verwacht
van Katholieke zijde tegenstand, omdat de
verhouding nog kort geleden bij de benoe
ming van den gem. opzichter op duidelijke
wijze naar voren is gekomen. Spreker be
aamde dit ten volle, doch hij meende dat hier
geen nieuwe employé moest worden aange
steld om het aantal slecht gesalarieerde amb
tenaren nog te vergrooten. Wil men echter
van Katholieke zijde een oproeping voor solli
citanten, dan zal spreker mede in verband
met zijn in dit opzicht gedane toezegging,
daaraan medewerken en het voorstel van B.
en W. terugnemen. De heeren van Dorp en
Peters dringen aan op een sollicitanten-oproep
om alsdan de voordracht nader te bezien. De
heer van Dorp noemt dit voor de Katholieken
die toch zoo weinig kans krijgen, maar met
- "v "t
Maandagmiddag bracht Z.K.H. Prins liernhard een bezoek aan Werkspoor te
Amsterdam. Tijdens den rondgang over de fabrieksterreinen.
een kluitje in het riet sturen. De toezeggiï
van den afgevaardigde van Alg. Belang om
bij een volgende volledige aanstelling van een
gemeente-ambtenaar op haar medewerking te
mogen rekenen, had voor spreker niet veel
waarde. De heer van Dorp deed een voorstel,
gesteund door den heer Peters om het voor
stel van B. en W. terug te verwijzen en dan
na een oproeping om sollicitanten met een
nieuwe voordracht t ekomen.
Nadat men deze kwestie nog eens van ver
schillende zijden had bezien, kwam tenslotte
het voorstel van B. en W. als zijnde van de
verste strekking, het eerst in stemming. De
heer Tideman wmxl benoemd met 42 stem
men. Tegen stemden de katholieken Peters
en van Dorp.
Tot aanvulling van de electriciteitsverorde-
ning werd besloten, zoodat B. en W. voortaan
zelfstandig contracten met gegadigden kun
nen afsluiten.
Rest ons nog te vermelden dat voor de be
woners van de Broekkade op hun verzoek om
beter drinkwater op de bestaande waterlei
ding een of meer aftapkranen zullen worden
gemaakt, zoodat zij geen water uit den Pol
dervaart meer behoeven te drinken.
Op het afgesproken tijdstip, kwart voor
één, werd de raad beëindigd, zoodat de prae-
adviezen, toegezegd bij de behandeling van
de gemeentebegrooting 1937, tot een volgende
zitting moesten bewaard worden.
'Eei% typische oude West-Friesche boerenwagen met tweespan rijdt voorbij de
fcjury tijdens het Maandag te Opmeer gehouden jaarlijkschn concours-hippique.
Nog slechts enkele dagen scheiden ons van
de Internationale vliegfeesten, die op de Rot
terdamsche vliegweide Waalhaven zullen wor
den gegeven op Zaterdag 12 en Zondag 13
Juni a.s. In den loop der jaren zijn op Waal
haven en mede op andere vliegvelden in ons
land vliegfeesten georganiseerd maar de ver
wachting is gerechtvaardigd, dat het lucht-
vaartfestijn, dat ons thans gaat worden ge
boden grootscher zal zijn dan voorbije vlieg
feesten, omdat een program wordt geboden,
waaraan vijf van de meest beroemde inter
nationale kunstvliegers zullen deelnemen.
In den loop der weken zijn wij in de gele
genheid geweest Gerd Achgeles, Vera von
Bissing, Maryse Helsz, Graf von Hagenburg
en Detroyat voor te stellen. Deze vijf van de
allergrootste kunstvltegers hebben het ver
kozen om in Rotterdam te starten, terwijl z(1
toch ook uitnoodigingen hadden ontvangen
voor de vliegdemonstraties die op ongeveer
denzelfden tijd zijn georganiseerd in Frankrijk,
te Zürich en te Boedapest.
Maar ook dé deelneming uit eigen land is
niet te versmaden. Wij wezen er reeds op, dat
de bekende instructeurs van de Nationale
Luchtvaartschool, de heeren Schmidt Crans
en Asjes met een nieuw Nederlandsch toestel
het Lambach-toestel, dat speciaal voor kunst
vliegen is gebouwd, zullen demonstreeren.
Verder zal de militaire luchtmacht op Zater
dag a.s. met haar keurcorps van jachtvliégers
aan het vliegfeest grooten luister bijzetten.
Behalve onze Nederlandsche instructeur Post-
maa, zal ook de bekende zweefvlieger J. Hoek
stra, met zijn motorloos toestel, stunts ver-
toonen. De „Jumbo", het vrachtvliegtuig van
de K.L.M. zal parachutes doen neerdalen. Ook
voor de kinderen, beneden de zes jaar, zij
hebben zelfs vrij entrée, is gezorgd, want
zij kunnen deelnemen aan een luchtballon
wedstrijd, waarbij tweeduizend kleurige bal
lons omhoog zullen gaan.
Dank zij de medewerking van de burger
lijke-, de militaire- en de sportieve luchtvaart
autoriteiten zal er Zaterdag en Zondag waar
lijk op Waalhaven Iets heel bijzonders staan
te gebeuren.
De vernieling van het autogiro-toestel van
den heer Van der Velde wil nog niet zeggen
dat er geen demonstraties met een dergelijk
toestel zullen worden gehouden. In alle waar
schijnlijkheid komt er een autogiro uit Enge
land. Mocht dit onverhoopt niet het geval zijn.
dan wordt er een ander attractie-nummer in
het programma ingelascht. Dan vermeldt bet
programma ook het verschijnen van de nieuwe
„Scheldemusch", waarmede de ontwerper ir.
Slot, zal demonstreeren.
De meest uitgebreide maatregelen voor het
verkeer zijn genomen. Voor degenen, die per
auto uit de richting Den Haag komen, ver
dient het misschien aanbeveling ter voor
koming van opstoppingen bij de bruggen over
de Maas en de Koningshaven, te parkeeren op
het Westplein, om den tocht per Spido-boot
voort te zetten. Ook loopen er op beide dagen
extra treinen uit Den Haag en omgeving.
Voor een uitstekende parkeer-gelegenheid
voor auto's, auto-cars, taxi's en fietsen is zorg
gedragen. De Rotterdamsche electrische tram
heeft speciale maatregelen genomen voor een
snel en overvloedig vervoer. Zoowel direct
naar het vliegveld als naar het Westplein,
vanwaar de Spido-booten naar Waalhaven
vertrekken. De directie van de ..Spido" heeft
gemeend na afloop van de vliegfeesten de be
zoekers van het vliegveld, die per „Spido" zijn
gekomen, in de gelegenheid te stellen per
autobus of per tram naar de stad terug te
keeren. Tegen inlevering van het rot.ourbiljet
'van de „Spido" bij den chauffeur of conduc
teur der R.E.T. ontvangt men clan een over-
stapkaartje.
Speciale maatregelen zijn natuurlijk ook
getroffen op het vliegveld, waar beide dagen
ruimte zal zijn voor 42.000 kijkers. Particu
liere vliegtuigen moeten vóór half drie geland
zijn. tijdens de demonstraties mogen geen
passagiersvluchten worden gemaakt. Ten ge
rieve van de toeschouwers zullen op alle ran-
Op 22 Maart meldde zich bij den vreemde
lingendienst van de politie een man, wiens
pas was afgeloopen en die daarvan verlenging
wenschte, Hij overhandigde een Argentijnschen
pas ten name van den landbouwkundige Ger
man Lubkin uit Buenos Ayres. De vreemde
ling vertelde, dat hij rentmeester was op een
landgoed by Cordova en dat hij naar Neder
land gekomen was, om eenige pienschen te
spreken. Alvorens het gunstige advies voor
verlenging van den pas te verstrekken had de
vreemdelingendienst de verhalen, die de
vreemdeling gedaan had, laten onderzoeken,
maar al spoedig bleek, dat er geen woord van
waar was en het vermoeden rees, dat men
hier te doen had met een vreemdeling, die
goede gronden had om zijn waren naam te
verzwijgen. Dat vermoeden bleek bij nadere
informaties maar al te waar, want de politie
wist uit te vinden, dat men hier in het geheel
niet met een Argentijn te doen had, maar met
een Pool, die wegens fraude in het eigen land
en in andere landen door de justitie van ver
scheidene landen gezocht werd. Een anderen
pas dan den Argentijnschen had de vreemdeling
niet, zoodat vast stond, dat hjj op een valsche
reispas hier ter stede verbleef.
Wegens het gebruikmaken van een valschen
pas heeft de Pool, die naar hij thans zegt N.
F. heet en staatsambtenaar is, terechtgestaan.
Het O. M. waargenomen door mr, F. M.
Wilbrenninck achtte het ten laste gelegde
bewezen en eischte 4 maanden gevangenis
straf met aftrek van de preventieve hechtenis
en deelde mede, dat het in zijn bedoeling ligt
zich met de Poolsche justitie te verstaan om
trent de verdere behandeling van dezen man.
Verdachte vond de straf wel wat zwaar,
vooral als men weet, dat hij eerst sedert een
week ongeveer in preventieve hechtenis is ter
wijl hij van 22 Maart af al in politiebewaring
is gesteld, welke tijd niet zal worden afgetrok
ken.
Mr. C. J. de Vriese was van oordeel, dat men
op de inlichtingen uit het buitenland niet be
hoeft in te gaan, omdat men niet precies weet
boe het met die beschuldigingen staat, terwijl
wel bekend is, dat die beschuldigingen daar
niet tot een voroordeeling hebben geleid.
Bovendien is de uitlevering door Poien nog
niet aangevraagd. Pleiter meende, dat men
dezen vreemdeling niet langer vast moet hoi>
den dan strikt noodzakelijk is.
Het vervoer van de NS.B-klok.
In hooger beroep heeft de rechtbank behan
deld de zaak tegen den 31-jarigen expediteur
C. v. d. M. uit Utrecht en tien anderen, die
wegens overtreding van de verordening op de
straatpolitie waren veroordeeld tot 15 boete
subs. 6 dagen hechtenis, voor wat v. d. M. be
treft en tot 6 boete subs. 3 dagen hechtenis
voor wat de anderen betreft.
Deze lieden hadden op 30 November over
den Dordtschen straatweg de N.S.B.-klok, die
in een Brabantsche gieterij was gegoten en die
naar Amsterdam moest worden vervoerd, over
Rotterdamsch gebied gereden. Dit op zichzelf
zou niet strafbaar zyn, maar door de wijze,
waarop dit vervoer had plaats gehad de
klok werd gereden op een met vier paarden
bespannen wagen, die met groen en doeken
was versierd, terwijl achter dien wagen 'n aan
tal in uniform gekleede personen in militairen
pas liepen was het geheel tot een propa
gandamiddel geworden en de politieverorde
ning eischt dat men voor het gaan met een
propagandamiddel vergunning heeft, waarover
deze verdachten niet beschikten.
Het. O. M. was van oordeel, dat het geen
betoog behoeft, dat men hier te doen heeft
met een propagandamiddel. Ware dat niet het
geval, dan was er wel een andere manier van
transport te bedenken geweest, die minder op
vallend was. Het O. M. achtte het vonnis juist
gewezen en eischte bevestiging daarvan.
-Mr. J. Sieburgh uit Utrecht, die evenals bij
den kantonrechter, de verdediging der ver
dachten op zich genomen had, betwistte, dat
men hier te doen had met een optocht en
wenschte zich te aanzien van de vraag of hier
van een propagandamiddel gesproken ban
worden, aan het oordeel van de rechtbank te
refereeren, al noemt pleiter dit geen propagan
damiddel.
Pleiter concludeerde voorts op grond van
bezwaren tegen de dagvaarding, die niet in
het Nederlandsch zou zijn gesteld, tot vrij
spraak.
Uitspraak 21 Juni.
Geknoei met het weegbriefje.
De 59-jarige landarbeider J. M. uit Middel-
harnis had in November van het vorig jaar
partijen uien geleverd aan den commisaion-
nair J. A. Peekstok te Stad aan 't Haring
vliet. Bij een der partijen was een gewicht
van 208 K.G, aan tarra afgetrokken, wat M-
veel te hoog voorkwam. Op het weegbrie je.
dat M. aan den kooper overhandigd had,
hij het totaal gewicht aan uien, dat ge
was, eenvoudig met 100 vermeer
commissionnair had echter de
van het weegbriefje bemerkt en
ling van de b«gevoe|de>100g d.
Se";Sm,f i«.°»en het
O.M., waargenomen door m Hoeffel-
man eischte ƒ100.— boete, suhs. 10 dagen
hechtenis.
De verdediger, mr. L. J. den Hollander
heeft in zijn pleidooi uiteengezet, dat hier
van poging tot oplichting geen sprake is
geweest. De verandering op het weegbriefje
is een uiting van wrevel geweest van ver
dachte, die, zich onbilllijk behandeld achtte,
doordat teveel tarwe was afgetrokken. De
verandering is op zulk een manier geschied,
dat ze dadelijk in het oog viel en daarbij
wist verdachte, dat de commissionnair over
gegevens beschikte, die hij rechtstreeks van
den weger kreeg.
Uitspraak 22 Juni.
door
Dr. J. F- M. STERCK.
Wij mogen niet onopgemerkt laten, dat,
terwijl de Protestanten met zooveel uitnemen
de geleerdheid en heiligen ijver zorgden voor
een betrouwbare overzetting van de H. Boe
ken, ook de Katholieken niet hebben stil ge
zeten om ook voor de Roomschen een kerke
lijk goedgekeurde vertaling daarvan te ver
krijgen.
In de 15de en 16de eeuw had in Noord en
Zuid nog lang voor de minder ontwikkelden
dienst gedaan de „Biblia Pauperum" d.i. de
„Bijbel voor de armen," namelijk de armen
van geest, waarin op één pagina was voorge
steld in prent de overeenstemming tusschen
feiten van het Oude en die van het Nieuwe
Testament met de toepasselijke teksten in
het Latijn, zoodat voor de niet ontwikkelden
eigenlijk alleen de afbeeldingen nut hadden.
Maar daarnaast verscheen ook reeds vroeg
tijdig te Delft een Nederlandsche vertaling
van het Oude Testament, doch zonder de
psalmen „bi enen notabelen meester wel ove-r-
geset wt den latine," en gedrukt in 1477 als
„Bible in duytschen" te Delft bij Jacob Ja-
cobsz (van der Meer) en-de Mauricius-Yeman-ts-
zoon van Middelborch". Deze Typografisch
voortreffelijke en nu hoogst zeldzame uitgave
in twee folianten bewijst, hoe onjuist het
sprookje is, dat den Nederlandschen Katho
lieken in de middeleeuwen verboden was den
Bybel in de moedertaal te lezen.
Deze oude voorbeelden van Katholieke
bijbeloverzettingen konden niet lang geheel
voldoen aan dè godsdienstige behoeften, zoo
dat gedurende meer dan twee en halve eeuw
een Nederduitsche vertaling' van de H. Schrift
bij de Katholieken in gebruik is geweest, ver
vaardigd door Nicolaas van Winghen, deken
van Leuven, die in 1548 tegelijk te Keulen en
te Leuven verscheen. Reeds was toen bij Bar-
tholdus van Grave te Leuven in 1518 een
Katholieke bijbelvertaling uitgegeven, die in
de 16de eeuw nog meermalen onveranderd
werd nagedrukt, totdat in 1599 te Antwer
pen werd gedrukt de beroemde vertaling „door
de Doctoren der H. Godtheyt in de vermaerde
Universiteyt van Loven herzien en verbe
terd", op de pers van de voorname Plantyn-
sche drukkerij, toen beheerd door de familie
Moerentorf of Moretus. Dit is d% beroemde
„Moerentorf" geworden, welke naam alleen
reeds voortaan voor de Katholieken de af
doende waarborg werd voor haar betrouw
baarheid. Aardig zinspeelt Jos. Alberdingk
Thym hierop in het versje, dat hy op het
schutblad van zijn eigen exemplaar schreef,
dit nu in den Amstelkring wordt bewaard
Op een Bijbel van den Antwerpschen Mou-
rentorf. 1)
(Naar een handschrift der XVIIe eeuw)
Zij zegghen dat het roomsche volck
Den Bijbel niet mach lezen
Daar anders in zijn leughenwolck
Het priesterdom, als Hemeltolck,
Niet veiligh. meer zou wezen,
En Heeroom, al» voor dezen,
Ons koetjen dan niet langher molck.
Ick las oock trouw de boeckjens door
Die Nieuw-ghezinden schreven,
Zij hangen er gheen doeckjens voor
Zij teekenen nae 't leven.
Maer nu ick al hun felle smaet,
En al hun fijne vonden,
De dichtsels van d' oprechtsten haet,
Gepent, geprent, gebonden,
En uitgejoedelt op de straet-
Manmoedigh heb verslonden
Nu is mijn holle roomsche maegh
Naer and're spijs nog even graêg,
Myn Geuzenzin noch even traegh,
En 't harte roomscher noch van daegh,
Dan 't gist'ren wiert bevonden.
Ick tast dan naer het Bybel-boeck,
De bron van ons offcie
En vinden er Baai-en- kettervloeck,
En Kerck en Sacrificie
Ey lachen wij den Geus wat uit
Wij gunnen hun haer „Bijenkorff"
Dat vuyle verckenbroetsel,
En kussen onzen Mourentorf,
Ons dierbaar zielenvoetsel I
wtjze van het Noorden, bleef de Moerentorf
tot op het einde der 18de eeuw de Nederduit
sche Katholieke vertaling van de H. Schrift.
Ook de Zuid-Nederlandsche drukker gevoelde,
dat „vereyscht werd een correctie in de Neder-
duytsche-Tael, alsoo 't sedert hondert Jaren
deselve in nettigheyt extraordinair heeft toe
genomen"; maar zij zou vreesde men, te
veel „beknibbelingh en tegen-spraeck onder
worpen zijn". Dus werd de onde tekst onver
anderd jaar in jaar uit herdrukt en in Noord
en Zuid gelezen slechts gebrekkig vervan
gen door Epistel- en Evangelieboeken in Noord
Nederlandsch gesteld, die evenwel toch ten
slotte de Moerentorf in onbruik deden gera
ken in de Noordelijke landen.
Het was 'n N.-Nederlandsch priester de Leu-
vensche hoogleeraar Joannes Theodorus Bee-
len, die het groote werk ondernam om de H.
Schrift in een voor het Noorden gangbare
taal over te zetten, door zijn uitgave van het
geheele Nieuwe Testament in 1860, verschenen
te Amsterdam en 's-Hertogenbosch. Daame-
ven gaf de bekeerde Joodsche advocaat mr.
P. S. Lipman iri 1861 nog uit „Het Nieuwe
Testament" met aanteekeningen; maar ook
Beelen rustte niet en gaf nog van 1870—1879
een uitgave der Psalmen in het Nederlandsch
en van de Boeken der Wijsheid. Maar de be
hoefte aan een goede volledige Nederlandsche
vertaling bleef nog dringend in Noord-Neder
land levendig. De nieuwe Vlaamsche uitgave
van het Oude Testament die van 18931897
te Brugge bij Beyaert verscheen kon, daaraan
niet voldoen, omdat de bewerkers, ondanks
hun voorloopig, maar niet geslaagd overleg
met de hoogleeraren der Noord-Nederlandsche
semlnariën er toe overgingen om de Vlaam
sche taal, en nog wel ieder medewerker in zijn
eigen dialect, te gebruikenDit leidde tot
ere»
.e
Lonvingóe van M OS E S10 S V 8S A-
MVEL ,'DAViD SALOMON, endc
jandere Propheter! van t Oude Teftament,
1.) Verspreide gedichten 1894,. blz. 74.
Deze Plantijn-Bijbel beleefde meer dan 50
drukken en is na 1626 nog verschillende malen
door andere Antwerpsche drukkers ter perse
gelegd. De Moerentorf is in sommige uitgaven
rijk geïllustreerd met houtsneden van den
Vlaamschen kunstenaar Christoffei Van Sichem
(gemerkt C-v. S.)
Ondanks het groote verschil in taal, namelijk
„die ghemeyn Brabantsche tale als men die
useert te Loven" bij de meer gevormde schrijf-
Km bladzijde uit den Bijbel Valid*
^Moerentorf, (font ühristdffel
een conferentie van de professoren der Neder
landsche seminariën over een geheel nieuwe
Bijbelvertaling, waarvan de zoogenaamde
„professorenbijbel", die in 1904 door de firma
Teulings in den Bosch werd ondernomen en in
1933 een tweede ongewijzigden druk beleefde,
het resultaat is.
Latere Bijbelvertalingen vallen niet binnen
het kader van dit artikel.
Vermeld zij tenslotte nog, dat het Neder
landsche Bijbelgenootschap de herdenking van
het 300-jarig bestaan van den Statenbijbel
viert door een tentoonstelling gewijd aan die
vertaling, op 31 Mei geopend in het Museum
Fodor Keizersgracht 609 te Amsterdam.
Het verdient opmerking, dat het Bijbelge
nootschap het verspreiden van den Bijbel in
den meest uitgebreiden zin ten doel heeft,
zoodat ook een nieuwe druk van den Moeren-
torf-Bybel (1599) voor geringen prijs daar
verkrijgbaar is
1
SLUISBOUW BIJ VREESWIJK. Thans toerd de tweede sluisdeur van de
enorme sluis bij Vreeswijk in het in aanleg zijnde AmsterdamRijnkanthrf
geplaatst. Langzaam maar zeker laat men het gevaarte zakken.
