m
1
m
EEN GEHEIMZINNIG FAMILIEDRAMA.
li
ZATERDAG 31 JULI 1937
NIEUWS UIT BOYMANS.
De mansportretten van Rembrandt
en van Levecq in het Rotter-
damsche museum
SEVEN SISTEHS-TROPHEE-
HANDEL MIJ. R. S. STOKVIS.
NATUURHISTORISCH MUSEUM-
RESTAURATIE HARMONIE-
BIOSCOOP.
JUBILEUM IR- J- H- H VERLOOP-
ROTTERDAMSCH KATHOLIEK
MANNENKOOR-
SPREEKUUR WETHOUDER
BRAUTIGAM-
OVERSCHIE.
DE STRATEN IN KLEINPOLDER-
VOORZITTER SCHEIDSGERECHT.
Het droeve proces van spiritis
tische ellende zonder einde.
BURGERLIJKE STAND.
SCHOONHOVEN.
VLAARDINGEN.
MAASSLUIS.
DORDRECHT.
EEN AMBTENAAR, DIE HET BETER
WIST.
KUYPER-GEDENKBOEK.
W
■et1
De directeur van het museum Boymans
schrijft ons:
Meermalen is in Boymans een werk van
Rembrandt tentoongesteld geweest. Het is
echter voor het eerst, dat in Rotterdam in
het openbaar een zoo belangrijk en aangrij
pend schilderij van den grooten meester als
dit levensgroote mansportret, dat door de
firma Katz te Dieren uit Amerikaansch be
zit naar Holland gebracht werd, te zien is.
Onbekend is het echter in ons land niet,
want het behoorde tot de meesterwerken,
welke op de Rembrandt-tentoonstelling van
1935 in het Rijksmuseum te Amsterdam, te
bewonderen waren, nadat het in 1929 op de
Hollandsche Tentoonstelling te Londen
geëxposeerd was.
Men heeft dit werk wel een „Schrijvenden
Evangelist" genoemd en het in verband ge
bracht met een reeks Apostelen, die Rem
brandt in 1661 schilderde. Terecht heeft
echter Schmidt Degener in den catalogus van
de Rembrandt-tentoonstelling het stuk later
gesteld en gewezen op de overeenstemming
in peinture met de grandioze familiegroep in
het museum te Brunswijk, die evenals het
eerste werk grootendeels met het paletmes
geschilderd is. Hef behoort dus tot de aller
laatste scheppingen van Rembrandt, toen hij
geheel teruggetrokken na de financieele dé-
bacle, waarbij zijn huis en verzameling in
het openbaar verkocht moesten worden, op
de Rozengracht te Amsterdam woonde en
werkte.
De meestér heeft zijn model afgebeeld
staande, hoog oprijzende achter een tafel. In
de rechterhand houdt hij een veeren pen, ter
wijl de linker rust op een opengeslagen boek.
De blik van het gelaat is gespannen en fasci
neert in hooge mate. Het wonder van dit doek
is het coloriêt, dat van een diepe en gloeiende
pracht is. Bruinrood in allerlei nuanceerin
gen overheerscht: het felst in de roode muts.
welke de figuur op het lange, donkere haar
draagt. De wijze van schilderen vertoont
een groote genialiteit.
Het schilderij, dat in de Rembrandt-zaal
van het museum is tentoongesteld, zal onge
twijfeld in de komende dagen velen naar
Boymans lokken, die deze unieke gelegenheid
niet willen missen.
Eén dezer dagen heeft, zooals reeds met
een enkel woord is gemeld, het museum van
de firma D. Katz te Dieren ten geschenke
ontvangen het prachtige mansportret van
Jacobus Levecq, dat op de Vermeer-tentoon
stelling van 1935 zeer de aandacht had ge
trokken.
Jacobus Levecq is een zeldzaam voorko
mend meester, wiens vroege werken uit den
tijd, dat hij bij Rembrandt in de leer was, om
streeks 1653, van een groote aantrekkelijk
heid zijn.
De kunstenaar werd in 1634 te Dordrecht
geboren en overleed aldaar in 1675. Welke de
invloeden zijn, die hij onderging op een reis
door Frankrijk, waar hij te Parijs en Sédan
werkzaam was, is niet duidelijk. Een feit is,
dat evenals zijn stadgenoot Nicolaas Maes
zijn late werk niet vrij is van modieuse
tendenzen.
Boymans' nieuwe aanwinst behoort tot zijn
vroege periode en sluit zich aan bij het
expressieve vrouwenportret uit 1654 in het
museum te Brussel en het mansportret in de
verzameling Ronald te Creville die beide op
de groote Hollandsche tentoonstelling te
Londen van 1929 te zien waren
In deze vroege werken toont de meester
zich van een groote soberheid in de kleuren:
zwart en wit tegen een donkergrijze fond do-
mineeren De uitdrukking van het gelaat op
het paneel in Boymans is wel zeer boeiend
en de houding van den geportretteerde van
een groote ongedwongenheid.
Aan het Museum Boymans te Rotterdam
is, ter plaatsing in het museum, een bronzen
kinderkopje aangeboden van den beeldhouwer
Theo van Reijn te Haarlem.
Het beeldhouwwerk is afgestaan door me
vrouw A. H., te Heemstede, en in dank door
de directie aanvaard.
Voor den wedstrijd om de Seven Sisters
trophee is te Rotterdam de wedstrijd Constant
Het Westen gespeeld. De uitslag was:
ConstantHet Westen:
N. de HaasJ. J. de Bruijn
J. v. d. DoeP. Mahn Sr.
P. J. HamJ. H. v. Ansens
M. J. JansenJ. v. d. Bergh
K. W. BoostenA. Augustijn
A. M. OlsenA. v. Doorn
J. CostenD. Wiersma
L. v. BergenH. D. Verschoor
E. la RondelleK. F. de Haan
J. C. BlinkersC. v. Dijke
1—1
2—0
2—0
2—0
2—0
1—1
2—0
1—1
2—0
Totaal
Vermoedelijke eindstand 164.
15—3
In de jaarlijksche algemeene vergadering van
aandeelhouders in de Handel Mij. R. S. Stokvis
Zonen, waren tegenwoordig of vertegenwoor
digd 14 aandeelhouders met een totale nomi
nale waarde groot 409.366, uitbrengende 81*37
stemmen.
Het jaarverslag van de directie werd voor
kennisgeving aangenomen, terwijl de winst- en
verliesrekening (zie ons ochtendblad van 22
Juli) werd goedgekeurd. De heer Louis Stokvis
werd als commissaris herkozen.
Geologische verzameling-
Het Natuurhistorisch Museum aan den
Mathenesserlaan is thans met een nieuwe
afdeeling verrijkt. Het is aan het bestuur
gelukt, de hand te leggen op een keurige
geologische verzameling, die een goed beeld
geeft van wat ,,de bovenste meter" van den
Nederlandschen bodem beteekent; klei-,
zand- en veenmonsters uit allerlei streken,
de oudere gronden met hun mineralen, en
de zwerfsteenen uit ons Pleitooceen (Dilu
vium) demonstreeren duidelijk de afwisse
ling in onzen bodem.
Prachtige stukken liggen in de afdeeling
Vorming en omvorming der gesteenten in
klein bestek zien we IJ er hoe uit graniet
een verweeringsbodem ontstaat, welken in
vloed water- en ijstransport op de gesteen
ten hadden, welke veranderingen zich in de
gesteenten voltrekken.
Het systeem der geologische perioden is
in een afzonderlijke vitrine op origineele
wijze uitgebeeld, met prachtstukken uit en
van onzen bodem.
Een en ander is opgeluisterd met foto's en
kaartjes, terwijl de etiketteering niemand in
't onzekere laat.
Een mooie aanwinst voor het museum, een
extra-bezoek overwaard.
Met een knalavond is gisteren de sinds en
kele weken gesloten Harmonie-bioscoop aan
dc Gaesbeekstraat heropend. De Zuider-
stadsche bekende voormalige „bak" was sinds
enkele jaren al danig getransformeerd, doch
met de nu doorgevoerde metamorphose is
Zuid een fraaie ruimte rijker geworden. Het
spanten-dak verdween om plaats te maken
voor een keurig gebogen plafond met goede
indirecte verlichting. De fauteuils 600 in ge
tal werden vernieuwd. En werd geschilderd
ga aangekleed, zoodat alles bijeen een interi
eur werd verkregen, dat een lofwaardig stuk
„Herlevend Rotterdam" vertegenwoordigt.
Ruim 600 personen men kwam nog
plaatsen tekort woonden gisteravond de
gala-voorstelling brj. Onder hen merkten 'wij
op den hoofdinspecteur van politie A. H.
W. Weckenstroo, de inspecteurs der bouw-
politie J. G. Hupkes en J. Oostdijk, alsmede
vertegenwoordigers van vele sportorganisa
ties en sociale vereenigingen. Bijna honderd
bloemstukken gaven relief aan de openings
plechtigheid.
Vele hartelijke woorden van dank en lof
zijn aan den directeur, den heer C. v. 'tHoff
gebracht.
Allereerst sprak de heer D. Ververs, voor
zitter van C.V.V., die de restauratieplannen en
de zorgen daarover releveerde. Als een bijzon
der puntje memoreerde hij een feit, dat alle
fauteuils hier van hetzelfde maaksel zijn.
De volgende spreker was de heer Verhoe
ven, secretaris van den bond van oude haven
arbeiders. Hij karakteriseerde vooral de goed
heid der directie.
De heex J. v. d. Leen, administrateur der
Psychiatriscehe inrichting „Maasoord", schet
ste het aandeel van den heer Van 't Hoff in de
ontspanning voor personeel en patiënten van
genoemde inrichting.
De heer Van Gameren sprak een geluk-
wensch namens D.R.L. I, terwijl de heer Den
Ouden feliciteerde uit naam van de Ned. Ver-
eeniging van lichamelijk gebrekkigen.
Tenslotte voerde de onder daverend applaus
ontvangen directeur Van 't Hoff zelf het
woord. Hij heeft den' aanwezigen dank gezegd
voor hun tegenwoordigheid, cadeaux en bloe
men, alsmede den aannemer der restauratie
en het personeel lof toegezwaaid.
Het amusante gedeelte tot de pauze was in
handen van Coos en Polly Speenhoff, die op
uitstekende wijze het publiek wisten bezig te
houden. Na dit geslaagde gedeelte, volgde een
vroolijke pauze, waarna de avond werd be
sloten met avonturen op het witte doek.
De heer ir. J. H. H. Verloop, directeur van
Wilton-Fijenoord Schiedam, zal op 1 Aug.
a.s. den dag herdenken waarop hij 25 jaar
geleden in functie trad bij het etablissement
Fijenoord.
De heer Verloop welke deel uit maakte van
de handelsmissie naar Zuid-Amerika is op
het oogenblik op de terugreis naar Europa
en wordt eerst half Augustus in ons land
terug verwacht.
Het bestuur heeft in verband met de va-
canties besloten op Maandag 2 Augustus en
Maandag 9 Augustus geen repetitie te hou
den.
De eerstvolgende repetitie is Maandag 16
Augustus in ons repetitielokaal Rosaliahuis.
In verband met het in begin November te
geven concert worden alle leden dan ook ver
wacht.
De wethouder voor den Technischen Dienst
zal op Dinsdag 3 Augustus a.s. geen spreek
uur houden.
VUUR WERK FEESTEN TE PARIJS. Woensdagavond j.l. werd op de
terreinen van de wereldtentoonstelling een schitterend vuunverk afgestoken
waarbij tevens de Trocadero-fonteinen in een feestverlichting straalden.
In verband met den slechten toestand van
de straten in het cemplex, dat eigendom is
van de N.V. „Nonus" in het uitbreidingsplan
Kleinpolder, hebben B. en W. reeds meer
malen bij de eigenaresse op verbetering aan
gedrongen. De kosten daarvan worden ge
raamd op 30.000. De eigenaresse is evenwel
niet in staat om dit bedrag te betalen. Daar
om zijn onderhandelingen aangeknoopt met de
hypotheekhoudster, de N.V. Rotterdamsche
Hypotheekbank voor Nederland. Deze heeft
zich bereid verklaard, mits de gemeente de
straten in eigendom en onderhoud overneemt,
een bedrag ineens te betalen. Dat bedrag zou
moeten worden gesteld op 110.000, waarvan
30.000 direct moet worden verwerkt en
81.000 gereserveerd kan worden voor de
toekomst. De Rotterdamsche Hypotheekbank
beeft toegezegd dit bedrag in eens in contan
ten te betalen. In verband daarmee stellen
B. en W. den raad voor de- straten in het
complex „Nonus" over te nemen. De over
dracht zal plaats hebben zoodra de Rotter
damsche Hypotheekbank met de N.V. „No
nus" een regeling zal hebben getroffen, de be
taling van het overeengekomen bedrag zal
echter onmiddellijk plaats hebben.
Doordat de voorzitter van het scheidsge
recht voor ambtenaren mr. J. S. Loke, de
gemeente verlaten heeft, moet een nieuwe
voorzitter door den raad worden benoemd.
B. en W. stellen als candidaten voor mr. N. C.
van Mastrigt en mr. A. N. M. Allard.
RAADSAGENDA.
De agenda voor de op Dinsdag 3 Aug.
a.s. te houden vergadering van den gemeen
teraad luidt o.a. als volgt:
Aanbieding gemeenterekening 1936; Vast
stelling nieuwe verordening op de heffing
van besmettelijke ziektengeldenBegroo-
tingswijziging 1937; Conversie geldleening;
Benoeming voorzitter Scheidsgerecht; Aan
gaan overeenkomst met de- Rotterdamsche
Hypotheekbank; Doortrekking Waterleiding'
naar de Zweth.
HINDERWET.
Aan den heer Adr. Rodenburg alhier is
vergunning verleend ingevolge de Hinderwet
tot aanleggen van een bewaarplaats van
huisvuil nabij den Hofweg op een terrein ge
legen aan de Zwethkade
ELECTRISCHE KABEL
Ten behoeve van een kabelverbinding in
verband met electriciteitslevering van Rot
terdam aan Den Haag worden rfiomenteel
in deze gemeente tamelijk beduidende wer
ken uitgevoerd nabij de overbrugging van de
Rotterd. Schie.
OPBRENGST COLLECTE
Ten bate van de vereeniging Herwonnen
Levenskracht is alhier gecollecteerd 78,71 en
voor den Nat. reclasseeringsdag 94,21.
(Van onzpn Scandinavischen correspondent)
Het overbrengen van het historisch
bondsvaandel op het zangersfeest
te Breslau.
Aangiften van 30 Juli 1937.
BEVALLEN: H M. de Koning—Verheden z.
W. J. WesterwéelMatveld z. F. C. Bakvis
Tieleman z. W. J. PonsSeheuierman d.
W. PluutAlting z. P. L. DijkgraafGe-
leijnse z. J. J. Endenburgv. Tilburg z.
Z. C. HofVisser z. M. Groetv. d. Hart d.
A. A. Willebeek Le MeirMuntz z. G. W.
OtteTeunissen d. A. J. BastiaanseCousijnse
z. J. BogaardPoortvliet z. C. v. d. S'luys
Broeren z. H. L. VenhorstBiemans z.
H. J. RuitenLemmers d. W. BylFijn d.
M. F. OrtanHanousek d. M. de Munnik
Korpel d. D. v. d. Zandev. Tilburg d.
I. M. M. C. Lamersde Groodt z. P. M.
Nieuwlandv. Heusden d. N. W. VooyCv.
d. Wouden z.
OVERLEDEN: M. C. F. Hagen wede. v. J.
M. Baayens 65 j. J. J. Calander man v. B. T.
K. Kresolt 81 j. J. A. de Koning z. 3 j. H.
Kuyper z. 5 m. A. J. C. Mijsbergh vrouw v.
A. v. d. Ende 50 j. G. de Koning z. 4 j.
J. J. E. de Muyser man v. A. C. G. Weerts
60 j. T. C. de Retg wede. v. C. J. Baardolf
61 j. Voorts als levenloos aangegeven: D. E.
KnopperFase z. E. G. Hilkemeijerv. Zijd-
veld z.
v
fffi.
bedevaart BRIELLE.
Woensdag hebben de katholieken uit Schoon
hoven en omgeving de jaarlijksche bedevaart
naar Brielle gehouden. Nadat 's morgens om
5 uur de H. Mis te Schoonhoven was bij
gewoond, ging het gezelschap, bestaande uit
ongeveer 350 personen, om half 7 aan boord
van een der groote booten van de Reede-rij op
I de Lek. Men had een voorspoedige reis, terwijl
geen hinder is ondervonden van de bruggen te
1 Rotterdam. In Den Briel heeft de zeereerw.
heer W. C. C. Albers, oud-pastoor van
Schoonhoven, in de kapel van de H.H. Marte
laren, de H. Mis opgedragen, terwijl
pastoor Brouwers uit Schoonhoven, de predi
katie heeft eghouden.
De terugreis is eveneens vlot verloopen
waardoor het gezeschap uit Schoonhoven reeds
om half 7 weer aan wel stapte.
ZONDAGSDIENST DOKTOREN.
Voor de leden van het Maatschappij-Zieken
fonds zullen vanaf Zaterdagavond 7 uur tot
en met Zondagavond 11 uur dienst doen: dr.
G. D. Bimie, Sehiedamscheweg 56, tel. 374;
dr. P. G. Kousemaker, Hoflaan 13, tel. 203.
Geopend apotheek ir. J. Backer, Hoogstraat
228, tel. 162.
LEVERING BRANDSTOFFEN.
Vrijdagmiddag had ten stadhuize plaats de
aanbesteding voor de levering van brandstof
fen ten behoeve van de gemeentegebouwen.
Ingekomen waren 3 biljetten, nl. van: firma
Gebr. van Oeveren, anthraciet 1.80 per H.L.,
turf 10.75 per 1000 stuks, firma P. Maarle-
veld, resp. ƒ1.95 en 11.50, Vlaardingsche
Kolencentrale resp. 1.95 en 12.
Gunning aangehouden.
HET NIEUWE ORANJE-COMITé.
In de vergadering, uitgeschreven door de
contact-commissie met afgevaardigde leden
van buurtvereenigingen en het oude Oranje
comité, is het nieuwe Oranje-comité door den
burgemeester geïnstalleerd.
Laatstgenoemde opende op gebruikelijke
wijze de vergadering. Het stemde hem tot
tevredenheid dat de reorganisatie van het
Oranje-comité tot stand gekomen was. Het
was volgens spreker jammer, dat voor 100 pet.
de buurtvereenigingen niet hebben deelgeno
men om zitting te nemen. Drie dezer zijn ach
ter gebleven.
Hierna volgde de bespreking over het
concept-reglement, dat na een enkele pomer-
king werd aangenomen. Het nieuwe bestuur
werd dan gekozen en bestaat nu uit de heeren
J. de Knegt, P. K. Dommisse, G. van Oud-
heusden, A. v. d. Griend, S. Blom, B. H. van
Doorn en J. Rothuizen, waarvan de eerste
door de vergadering als voorzitter werd ge
kozen.
De burgemeester heeft hierop deze bestuurs
leden geluk gevenscht en de hoop uitgespro
ken, dat zij zouden mogen werken tot de ver
sterking van de., banden met Oranje en tot
voldoening van de Maassluissche burgerij. De
heer v. d. Griend verkreeg daarop het woord,
zeggende, dat niettegenstaande het te be
treuren was, dat nog twee groote buurtver
eenigingen zich niet met de richtlijnen kunnen
vereenigen en daarom niet samen werken, het
hem toch verheugt, dat de nieuwe vereeniging
tot stand is gekomen, waarnaar een groot ge
deelte der bevolking heeft verlangd. Als alle
leden van de nieuwe vereeniging, van welke
groep zij komen, het waarachtig verlangen
hebben tot één doel samen te werken, komt
het alles goed tot stand.
Tenslotte maakte hij gebruik om de ver
gadering voor te stellen den heer burgemeester
tot eere-voorzitter te benoemen.
Dit voorstel werd met applaus begroet.
De burgemeester dankte voor dit aanbod
en nam het gaarne aan. Bij deze woorden van
dank, had hij nog een verzoek en wel om het.
oude eere-lid van het Oranje-comité, de heer
J. Dammer, ook mede over te nemen, wat met
volle instemming en onder applaus werd aan
vaard.
Alvorens deze bijeenkomst te sluiten, ver
klaarde de heer J. Gaasbeek, voorzitter van
het oude Oranje-comité o.a., dat hij dank
wilde brengen voor de goede woorden, om
liefde te kweeken voor vorstenhuis en vader
land. Ook dankte hij de leden van het vroegere
O.-C. voor de zeer prettige samenwerking en
vriendschap.
Moge ook het nieuwe O.-C. eendrachtig
samenwerken tot heil van vorstenhuis en
vaderland.
De burgemeester stelde nu voor ook den
heer J. Gaasbeek als eere-lid aan te stellen
voor het vele werk, dat hij steeds gedaan heeft,.
Met een hartelijk applaus werd ook dit voor
stel goedgekeurd.
Hierop werd deze vergadering gesloten,
Hoe de naam Elisaberthus ontstond,
Het gebeurde te Dordrecht, waar een ge
lukkige vader zijn eerste kind kwam aan
geven.
De ambtenaar: „Naam?"
De trotsche eigenaar: „Antonius Joan
nes Elisabeth".
De ambtenaar (schrijvend en voor zich
uit prevelend) „AntoniusJoannes
ElisaHé, daar hadden wij ons bjjna in de
vingers gesneden
De gelukkige vadet (met opgetrok
ken wenkbrauwen) „Hoezoo als ik vragen
mag
De ambtenaar (met het völle gewicht
van zijn autoriteit) „Wel, ziet u, Elisabeth
is een uitgesproken vrouwelijke naam".
De vader overweegt in den eenvoud
van zijn ziel, hoe zijn schoonmoeder (ter wier
eere die naam moest worden toegevoegd
een uitgesproken vrouwelijke persoonlijkheid
isDit argument echter terzijde latend,
brengt hij slagvaardig naar voren „En
Maria dan Hoeveel jongens dragen niet
Maria als tweeden naam 7"
De ambtenaar (in verregaande wel
willendheid tegenover een dergelijke stupidi
teit) Jawel, jawel.... Maria.... Maar, éh....
vergeet u niet dat Maria duidelijk religieus
isduidelijk religieus, nietwaar
Dit plotseling opgeworpen religieuse
probleem is den verbouwereerden vader teveel.
Niemand mag van hem verwachten, dat hij
bekend is met het feit, dat er minstens vier
heiligen bestaan hebben, die den naam Elisa
beth met veel religiositeit gedragen hebben.
En de stem van achter de afscheiding
vervolgt„We zullen het maar een beetje
veranderen," vindt u niet Weet u wat, we
zullen er Elisaberthus van maken
Zoo ontstond op 29 Juli 1937 de naam
Elisaberthus
Deze ambtenaar moet in eere gehouden
worden. Wanneer hij op dit ingeslagen pad
vroolijk verder gaat, wordt het in Dordt
amusant wonen.
Zeg, Geertruidaberthus, heb jij mis
schien Jacobaberthus ook gezien Hij wordt
met smart gezocht door Ohristinaberthus.
Jawel, hij wandelde straks met Anna-
berthus en Teresiaberthus.
U dacht Immers, dat u nog best
vóór die andere auto het kruispunt
kon passeerenl Maar langs
den weg moet u dat niet „den
ken", u moet 'l zeker wetenl
Voor enkele jaren terug kon men in
de straten van Fredrikstad, een der hoofd
plaatsen van Zuid-Noorwegen de rijzige figuur
van den stadsvoogd, Ludvig Dahl, ontmoeten,
bewust van zijn waardigheid als magistraat,
maar nog meer als nieuwe Messias, die zelf
gewonnen van het atheïsme tot het spiritisme,
er zich een levenstaak en tevens glorie van
maakte, anderen te bekeeren.
Zijn medium was zijn eenige dochter Inge
borg.
Wie kennis nam van de spiritistische publi
caties der familie Dahl, stond verslagen over
de oppervlakkigheid en de vermetelheid, die
daarbij aan den dag werden gelegd en mis
schien nog iets meer over het onverklaarbare
vertrouwen, dat zij in breede kringen wonnen.
De overgang van den ongeloovigen stads
voogd tot „het geloof", zooals men in opper
vlakkige milieux alles noemt, wat ook maar
eventjes naar ietwat religieusiteit zweemt,
had plaats gevonden na den plotselingen dood
van een zijner zoons, die bij een zeilwedstrijd
te Hankö verdronk.
Het overlijden van een tweeden zoon ver
stoorde het evenwicht van den vader nog meer
en dan zien wij de tot dan bescheiden figuur
der onbeduidende dochter plotseling sterk naar
voren dringen. Zij wordt de herlevende glans
der familie en de onontbeerlijke troost van
haar vader, zoowel in het particuliere leven
door hem „in contact" te brengen met zijn
geliefde en vereerde zoons als in het openbaar,
waar zij hem in staat stelde in de spiritisti
sche wereld een plaats van beteekenis in te
nemen.
Buitendien droeg zij aanmerkelijk bij tot
de voorziening van hooge huishoudelijke uit
gaven, die toendertijd' in bepaalde betere
burgerlijke Noorsche kringen tot veler ruïne
gevoerd hebben. Vader verdiende aan zijn
boeken met het relaas van haar „openba
ringen" en zij incasseerde groote en kleine
douceurtjes, die men tot een gezamenlijk getal
van 30.000 kronen heeft kunnen samentellen,
ongeacht de niet bekende posten.
Zoo indiscreet als de geesten somwijlen
kunnen zijn, zoo discreet zijn hun impresario's
die de kas houden. Deze discretie was in dit
geval niet geheel zonder reden, doordat de
stadsvoogd, die door speculatie een groot
fortuin verkregen had, deelde in het lot van
vele nieuwe rijken van dien tijd door zijn
zware geldelijke en onherstelbare verliezen.
Zijn persoonlijk vermogen slonk eerder en
vlugger dan zijn huishoudelijke uitgaven; zijn
jaren stegen en deden hem den pensioenge
rechtigden leeftijd naderen; het stadsvoogd
schap maakte hem tot ontvanger der ge
meente; zijn vrouw beheerde tegelijk met de
huishoudeconomie tevens de publieke kas, die
daardoor een noodlottige communicatie
kregen; de dag der rekenschap van zijn stede
lijk rentmeesterschap naderde onheilspellend,
vermoedelijk zonder erg voor hem, maar met
des te meer afgrijselijkheid voor zijn echt-
genoote en degene, die men voor de „inge
wijde" houdt, hun dochter Ingeborg, vaders
spiritistische medium.
We wachten even met het relaas van de
ontknooping om een kijk te geven op de ont
hullingen van dit medium, die haar erkende
onbeduidendheid in de meest burgerlijke be
schrijvingen van het hiernamaals demon
streert.
In den beginne laat zij haar broeders slechts
teekenen van leven geven; kloppen dat zij er
zijn, maar de nieuwsgierigheid, de eerzucht en
sensatiebehoefte dwongen haar spoedig de
helling af; er kwamen geregelde gesprekken
tot stand; vader kreeg te vernemen, dat zijn
jongens het goed hadden en aan hun familie
dachten; de familie had een roeping te ver
vullen, nog warén de jongens niet geheel
volwassen in het bovenaardsche, maar zij
zouden naar vermogen bijstaan; zij studeerden
bovendien en deden hun best op school en
daarbuiten, als zij vrijaf hadden en zich ver
meiden met sport en spel en bezoek van
andere verscheidenen, van wie of voor wie
zij een boodschap kregen.
Geen enkele der „openbaringen" gaat de
bescheiden begaafdheid van het medium te
boven noch de aspiraties der toenmalige van
het onverwachte vette der aarde genietende
O. Wer-burgerij.
Hun kinderen studeerden verder m den
hemel, maar in hun paradijs van rijstepap
met gouden lepeltjes hadden zij he.t £0Cri en
stonden hun aanhoorigen bij met het opmaken
van een menu of de aanwüzin& van een
smakelijke wijnsoort. Nu en dan werden zij
door hun zenuwen geplaagd, als het examen
tijd was en bleven dan uit respect voor den
ernst van hun studies van séances weg,
hetgeen ouders en belan£sfel'enden een beetje
sneu maar reuze verstandig vonden. Van tijd
tot tijd legden de heeren een kaartje en zü
gingen des Zondags vroom naar de kerk, als
duizenden klokken luidden; dat waren wel
andere klokken en andere kerken en de preek
was vooral iets geheel anders en daarom leek
het, dat zü hun best deden er voor te zorgen,
dat men toch met soortgelijke vrome dingen
tot later wachten zou, waar men alles anders
en naar zijn smaak zou vinden.
Tot hiertoe kan men dit spiritistisch ver
maak tamelijk onschuldig noemen, al heeft
de christen er bezwaar tegen, dat hemel en
eeuwigheid versimpeld, worden. All-engskens
gleed men onder de séances naar het profe
tische over. De jongens „aan den anderen
kant" begonnen te vertellen, eerst wie zich
daar bevond en daarna wien men er ver
wachtte.
Een paar erg goedkoope pogingen in die
richting verleidden tot grootere vrijmoedig
heid. Er werden doodsvoorspellingen gedaan,
die niet uitkwamen, maar dat werd dan weer
verklaard door een verkregen uitstel van
executie. Intusschen legden medium en hare
moeder bij de doodverklaarden zulke pla
gende bezoeken af, dat familieleden haar
den toegang tot huis en patiënt ontzegden.
Was daarmee niet allereerst het leven dezer
slachtoffers gered dan toch zeker hun ver
stand.
Er kwamen ook vage aanduidingen van
den niet ver verwijderden dood van stads
voogd Dahl. Zijn jongens verlangden zóó naar
hem: moeder zou nog wat moeten wachten,
maar ook voor haar zou het spoedig dag wor
den, zij moest zich vooral troosten met de
gedachte, dat het zóó beter was en vader kon
er zich slechts over verheugen, dat men zijn
leven het best afsluit „zoolang het spel nog
goed staat" gelijk het naar een Noorsche
uitdrukking gezegd werd.
Het bleef niet bij gezegden; het medium
Ingeborg noteerde ook schriftelijke mededee-
lingen, waaronder een spiritistische doods-
verklaring van haar vader, die in Augustus
van 1933 door zijn jongens zou gehaald wor-
dne. Deze tijd verstreek en merkwaardiger
wijze vond men later ook den datum in den
verzegelden brief veranderd, maar met zoo
veel handigheid, dat er knappe chemici aan te
pas moesten komen om te bewijzen, dat
iemand met brief en tekst geknoeid had, en
van 1933 1934 gemaakt had. Dat bleek me
juffrouw Ingeborg gedaan te hebben, al deed
zij het liegen.
Er kwamen meer knoeierijen aan den dag
en meer vervalschingen, zóóveel dat men alle
vertrouwen in het medium verloor en tot
haar arrestatie overging, toen op 8 Augustus
1934 stadsvoogd Dahl op een eenzame bad
plaats verdronk zich verdronk of ver
dronken werd. Van deze drie alternatieven
koos de politie in een rapport van 290 blad
zijden het laatste en zij wees zijn dochter als
de schuldige aan. Het gerecht helt maar de
tweede hypothese over en gelooft aan spiri-
tistischen gedachtendwang.
Het aanvankelijke drama werd spoedig een
schandaal, toen bekend werd, dat de stads
voogd lijdende was aan 'n zware hartkwaal,
aan minstens 35 menschen verklaard had niet
meer te zullen baden, omdat hij zijn hart
niet meer vertrouwde, en opeens in Augustus
1934 opvallend veel aan het baden was ge
slagen en dat hij op den ongeluksdag twee
maal achter elkaar het water gezocht had in
gezelschap van zijn dochter, den laatsten
keer op een afgelegen, ongewone en slechte
badplek. Erger werd 't, toen bleek, dat er in
de kas van den stadsvoogd, beheerd door zijn
echtgenoote, een tekort van 70.000 kronen
was, dat in stilte getracht werd te dekken,
door een leening bij Deensche vrienden. Als
onderpand was er een verzekering van Dahls
leven tegen ongelukken, die eenige maanden
later verliep en 60.000 kronen waard was,
en die men bij de verzekering niet zóó gauW
kon uitgekeerd krijgen, dat men daarmee
het kat kon stoppen.
Toen dit alles aan het daglicht kwam en
bewezen werd, dat andere kastekorten van
enkele duizenden kronen vroeger door hei
medium aan haar moeder uitgekeerd war*'1
uit de opbrengst van haar toegewezen erie'
nissen, kwam men tot het vermoeden, dat
zij van alles geweten had, door haar voor
zeggingen den dood van haar vader bevor
derd had en misschien hem den dood had
toegebracht, omdat de verongelukte met ge'
broken halswervel uit het water werd opge
haald. De echtgenoote van den verongelukte,
mevrouw Dahl, pleegde zelfmoord en daar
mee verdwenen de twee getuigen, die mede
van de gedragingen van de dochter op de
hoogte konden zijn,
Er volgden langdurige processen, die geen
uitkomst brachtten, omdat er niet voldoende
bewijzen konden geleverd worden.
Deskundigen verklaarden, dat de mogelijk
heid bestond, dat stadsvoogd Dahl die hart
lijder was en spiritist zijn dood gezocht heeft
en met een gevoel van bevrijding aanvaard
en bevorderd heeft.
Het is niet bewezen, dat hij van de verduis
teringen kennis had. Een feit is het echter,
dat het medium geweldig geknoeid heeft en
zich aan opzettelijke vervalschingen heeft
schuldig gemaakt en aan evenveel leugenS
om dit te verheimelijken en te ontkennen.
Heeft zij niet aan de verduisteringen me-
degeholpen en is zij door haar moeder niet
rechtstreeks in. vertrouwen genomen, dan
lijdt het geen twijfel, dat zij in de „gesprek'
ken" tusschen moeder en zoons aangaand6
deze troebele familieaangelegenheden ei
langs „spiritistischen" weg kennis vah ge'
kregen heeft, zoo luidt de opinie van C
politie.
Hebben moeder en dochter samen gewerk'
om de eer van vader en van de familie en
van hun spiritisme te „redden?"
Ziedaar weer een duistere vraag, die door
sommigen zonder meer met ja wordt beant'
woord, maar door degenen, die te oordeelen
en te veroordeelen hebben, niet met een ge'
fundeerd antwoord opgelost kan worden.
De aangeklaagde vrouw weet het en de
andere, die het weten kan, heeft zich doof
zelfmoord buiten het geding geplaatst.
Voor de tweede maal heeft het gerecht uit*
spraak gedaan, dat dit niet bewezen is. Even'
min is te bewijzen, dat de dochter den vadcf
zou verdronken hebben, al houdt de polity
dit vol; én dat hij in ondiep water om het
leven kwam én dat het verhaal van de doch'
ter niet waar kan zijn als zij beweert uitge'
zwommen te zijn om haar vader, die haaf
toeriep, dat hij krampen kreeg en dat „z'f
moest bleven, waar zij was", absoluut on'
houdbaar is reeds op grond van het feit, da1
zij een zeer slechte zwemster is, die zek®f
geen zwaar mannenlichaam, zelf op den rn*
zwemmende, aan wal kan brengen.
Maar er zijn geen getuigen en daarom aC^
het gerecht de beschuldiging niet beweze1}*
gezien de mogelijkheid, dat de halsbreuk
na het overlijden door het aan land sleePen
door de dochter kan ontstaan zijn.
Een afschuwelijke sluier hangt over d1
drama, maar klaar en duidelijk verklaard®
de rechter, dat het medium zich aan spiff
tistisch bedrog op groote schaal heeft schul
dig gemaakt.
Haar werkzaamheid is volgens den rech1^
verafschuwenswaardig, omdat zij zoo^e
menschen in -leed brengt, maar zij is ook
vaarlijk gelijk door dit familiedrama teI
duidelijkste gebleken is.
Daarna richt de rechter zich tot het P11'
bliek en geeft dit de schuld, dat een vrouw
als deze haar „macabrc" werkzaamheid za*
kunnen voortzetten, zoolang de wet haar niet
straffen kan.
Wie voortzet haar persoon en werkzaam
heid te steunen en te eeren, die heeft med®
de verantwoordelijkheid voor hetgeen eC
door haar toedoen wederom in de toekoms'
geschieden kan, zeide hij.
Het donkere geheim over deze spiritisti
sche ellende bewijst weer eens, hoeveel duis
ternis dergelijke lichtbrengers over de
menschheid doen neerkomen.
Ter gelegenheid van de Kuyper-herdenkin#
op 29 October a.s. zal door het herdenkings-
comité een gedenkboek worden uitgegeven-
Medewerking is toegezegd door verschillend®
vooraanstaande personen. Het gedenkboek za1
verschijnen bij den uitgever J. H. Kok t0
Kampen.
Wüziging voorbehouden zal de samenstel
ling van het gedenkboek als volgt zijn: dr. lf'
Colün, dr. Kuyper als nationale figuur; dr. W'
A. van Es, de beteekenis van dr. Kuyper voOf
de wetenschap in het algemeen; prof. dr.
Ch. Aalders, de beteekenis van dr. Kuyp®
voor de theologie; prof. mr. A. Anema, df
Kuyper en het staatkundig leven; J. Schof
ten, dr. Kuyper en de A.R.-partij; dr. A. A. ff
Rutgers, dr. Kuyper en Indië; C. Smeenk,
Kuyper en het sociale leven; prof. dr. J.
terink, dr. Kuyper en het onderwijs; prof.
K. Dqk, dr. Kuyper als predikant; ds. T. Ff,_
werda, dr. Kuyper als hoogleeraar; dr. L.
G. Scholten, dr. Kuyper als politicus; A.
slra, dr. Kuyper als journalist
De redactiecommissie bestaat uit de he®f^(
prof dr. J. Waterink, C. Smeenk en dr, L-
G. Scholten.
