mm
wBÈm
EEN MERKWAARDIGE
ONTWIKKELING.
VLIEGENDE
VESTINGEN
SCHEEVE VILLA RECHT
- GEZET.
JAKOB SMITS IN ZIJN
GEBOORTESTAD.
HILLEGERSBERG.
DONDERDAG 4 NOVEMBER 1937
L
De Coolsingel als centrum van een
hyper-modern bedrijfuiterst
waardevol voor de vreem
delingen-industrie.
ROTTERDAMSCHE DAMES-
ZWEMCLUB.
JONGE MIDDENSTANDSCONGRES
MUZIEK IN ROTTERDAM.
„EERSTE ROTTERDAMSCHE"
HET „WIT-GELE KRUIS".
Gisteravond geopend met een rede
van den heer H. E. van
den Brille.
De soep vloeide van de
borden af.
EEN TECHNISCH KNAP
KARWEI.
DE ONBEKENDE FIGUUR.
ONGEVAL.
BURGERLIJKE STAND.
COLLECTE VOOR EXTRA B-STEUN.
MM I
Ml 1
4
De Deensche hoofdstad Kopenhagen is
Binds jaren beroemd om haar mooie en ge
zellige café's. Een Kopenhaagsch menu is een
bezienswaardigheid met z'n soms meer dan
honderd verschillende gerechten, dia ook wer
kelijk geserveerd worden. De menschen, die
in Pullmans reizen, in slaapwagens van Mit-
ropa, in Oriënt Express en Transsiberische, ze
vertellen elkander van de luxueuze inrichting
van de etablissementen in de stad der koop
lieden (Kopenhagen: stad der kooplieden).
Maar wanneer ze in het vervolg van Kopen
hagen gewagen,- zullen ze ook in één adem de
stad Rotterdam moeten noemen. Want we
kunnen gerust zeggen, dat in den afgeloopen
tijd de Coolsingel hier ter stede is uitgegroeid
tot een plaats van bijeenkomst, waarin Euro
pa en zelfs Amerika samenkomt en waarin
de meest kieskeurigen zich thuis kunnen
voelen.
Oude Rotterdammers zullen wel evien mij
meren, wanneer ze zien, hoe het oude Tivoli
van weleer veranderd is in een hyper moderne
inrichting en ze zullen dan tegelijkerti|d be
denken, welke een merkwaardige en eigenlijk
ook interessante ontwikkeling er heeft plaats
gevonden, sinds de oude heer Loos heel de
stad verbaasde met de fraaie Louis Seize-
inrichting van Loos boven.
Geruimen tijd is zij de attractie van Rotter-
dag geweest en de plaats van samenkomst
van alles, dat zich respecteerde en niet het
voorrecht had, zich achter de strenge muren
van het deftige Amicitia te vermeien, waar
vroeger een hooge gast als Prins Hendrik een
vaak geziene verschijning was. Toen woonde
de Rotterdamsche aristocratie nog niet in de
omstreken van het Haagje
Loos boven is achteraf gezien de inzet ge
weest van een opgang van een bedrijf, dat
slechts heel moeilijk zich een plaats in de Rot
terdamsche samenleving heeft weten te ver
werven. Het heeft er echter moeite genoeg
voor gedaan en het totaal resultaat is werke
lijk verbluffend. Niet zoozeer voor hen, die
een en ander in een bijna logische volgorde
hebben zien verrijzen, maar voor degenen, die
in staat zijn zich te realiseeren, wat Rotter
dam vroeger was, als provinciaal stadje en
wat het nu is. Het is bijna allemaal schier als
iets dat vanzelf sprak, over ons heengegaan.
We bekommeren ons nauwelijks om de ka
pitalen, die gewaagd ensoms verloren
zijn in het streven, om Rotterdam op dit ge
bied een stap vooruit te doen zetten.
Er was een tijd, dat de gemiddelde Rotter
dammer nauwelijks een café bezocht. Thans
is dit waarlijk eenigszins anders geworden en
elke Rotterdammer kan zijn gast, hij of zij
moge landgenoot of vreemdeling zijn, met
voldoening rondleiden langs een reeks van ge
legenheden, waarvan sommige reeds een we
reldvermaardheid bezitten.
De merkwaardige ontwikkeling is heel lang
zaam gegaan en toch weer uiterst snel. Men
zal zich wellicht nog herinneren, welk een be
roering het wekte, toen elk café van stan
ding er een strijkje op na meende te moeten
houden. Dat is nu iets meer dan tien jaar ge
leden en haast niet te gelooven, nu hier en
daar internationaal befaamde orkesten zich
laten hooren en regelmatig een record aantal
bezoekers trekken.
Bi) Loos boven was vroeger het gewone
strijkje van drie, vier man. Orelio vierde er
triomfen. Maar zoo'n strijkje werd al iets heel
bijzonders geacht. In die dagen was de Cool
singel nog in geen enkel opzicht, wat hij nu
is, de hartader va nde stad, waar binnenkort
het prachtige Beurscomplex een centrum van
moderniteit worden zal. Nu reeds kan men
wanneer men zich achter de houten omheining
waagt, eenigszins een denkbeeld vormen, hoe
dit complex van concertzaal, feestzaal, grand
café, groote garage en beurs er bij voltooi
ing zal uitzien. Ondanks de malaise werd de
Coolsingel een boulevard, zooals er in ons land
geen tweede valt aan te wijzen, met tal van
oude herinneringen.
Wat zit er al niet vast aan de oude Unie,
die thans plaats heeft moeten maken voor een
modernen showroom? Op de plaats, waar eens
het oude Boneski stond, verheft zich nu het
gebouw van de Bijenkorf, de schepping van
Dudok van Heel, en een merkwaardigheid, die
de Amerikaansche toeristen in hun zakboekje
genoteerd hebben staan, evenals de moderne
Vila's op het voormalige land van Hoboken.
Het tweede Boneski, nu Caland, was lang één
der meest bezochte café's, waar de Rotter
damsche burger zich thuis voelde. En het
was de Coolsingel, met z'n ouden molen en
open water, die bijna huis aan huis de ver
plaatsing aanschouwde van het voormalige
café-centrum rond de Blaak. Deze verplaat
sing liep parallel met Rotterdam's staduitleg.
Bekende café's als het Poolsch koffiehuis en
Het Spinnewiel en Riche werden er het slacht
offer van, maar herrezen in het geval van het
Spinnewiel in een aantrekkelijken en succes
vollen vorm op dien zonderlingen Coolsingel,
waar het hart van Rotterdam ging kloppen.
"Verschillende groote café's of bodega's zijn
als het ware Rotterdamsche instellingen ge
worden. Men kan zich b.v, Atlanta, dat in de
plaats kwam voor het in zijn dagen moderne
café Royal, niet meer uit het stadsbeeld weg
denken.
Het is daarbij interessant, hoe de vreemde
lingen hun keuze zeer uitgesproken op bepaal
de inrichtingen hebben laten vallen. In Atlanta
b.v. kan men regelmatig Spanjaarden en Ita
lianen zien,, al komen de Engelschen en Duit-
schers er even goed. Een zaak als de Old
Dutch wordt vooral door Amerikanen gefre
quenteerd, terwijl Tivoli steeds het midden
gehouden heeft.
Elke zaak op den Coolsingel heeft haar
eigen kenmerken en vaak ook haar eigen
clientele, althans bezoekers van een bepaalde
categorie, ofschoon er toch tegelijkertijd een
regelmatige verschuiving valt te constateeren.
Het moet erkend worden, dat het café-res
taurantbedrijf er heel wat toe heeft bijgedra
gen, om Rotterdam zijn naam van doorgangs
stad te ontnemen. Hier is pionierswerk ver
richt. Men kan aan den eenen kant constatee
ren! dat het hier feiteljjk om het eigenbelang
gaat, aan den anderen kant valt het niet te
loochenen, dat Rotterdam in zijn geheel er
door gebaat is geworden en waarlijk den toon
aangeeft, zoover het ons land betreft.
Het is zeer zeker geen chauvinisme, als we
dit even vaststellen, maar een ongetwijfeld
rechtmatige voldoening om het voortbestaan
van den onverwoestbaren ondernemingsgeest,
waardoor onze stad in de vorige eeuw groot
is geworden en die zich nu ondanks de concur
rentie der cafetaria's in zooverre deze dan
concurrenten zijn uitstekend weet te hand
haven en op goede resultaten kan bogen. Wat
er in de buurt, ligt, deelt in den algemeenen
opgang en elke afzonderlijke gelegenheid voor
ziet in een behoefte. Het oude „Loos" dat eens
den opgang van het bedrijf inzette, zal eer
lang aan den grooten verkeersader komen, die
Zooals wij reeds meldden
zijn onlangs in Amerika
enkele nieuwe bombarde
mentstoestellen in gebruik
gesteld. Wij publiceeren
alsnog een van deze ge
vaarlijke dood en verderf
zaaiende luchtreuzen in
typische houding tijdens
een onder groote belang
stelling gemaakte
proefvlucht.
onze stad zal doorkruisen en van de huidige
Schie een breedeni modernen weg zal maken.
Blijkbaar wil mèn zich hierop terdege voor
bereiden en probeert men eveneens zóó voor
den dag te komen, dat ook in dit geval Rot
terdam groot kan gaan op zjjn particulier
initiatief. En dan zal onze stad onder de rei
zigers en toeristen in binnen- en buitenland
weder met een nieuwen naam geprezen wor
den, de zooveelste in de rij, waarin een San-
deman nog moet worden genoemd, een Wolff
en verschillende kleinere gelegenheden, die
elk hun reputatie bezitten, meestal een wel
verdiende, na jaren hard werken en een voor
treffelijke service.
In dit tijdperk van de auto en de motor
fiets, al of niet met zijspan, van het tandem-
toerisme van man en vrouw, die vroeger thuis
bleven, bij gebrek aan een goedkoop vervoer
middel', dat hun eigen keuze toeliet in route
en te rijden tijden, is Rotterdam het soms re
gelmatige doelwit geworden voor menigeen,
diep in de polders wonend, die eens een avond
je gezellig uit wil zijn of b.v. het een of andere
door de radio bekend geworden orkest in le
venden lijve wil zien. Want ook dit kan men
hier regelmatig beleven. Waar muziek is, is
vaak goede muziek of iets karakteristieks.
Werkelijk, met zijn Coolsingel, die 's avonds
met een moderne verlichting en een rijk ge
varieerd spel van lichtreclames wat doen
die diepe kleuren het toch goed, zoowel op
heldere als donkere avonden zulk een vroo-
lijken en grootsteedschen indruk maakt, kan
Rotterdam aan veler verlangens en smaken
voldoen.
De Coolsingel is een interessante manifes
tatie van Rotterdamsche energie, die blijk
baar door niets kan worden lamgeslagen. Wat
er op en om voor bijzonders kwam, ontstond
in een crisistijd. Het werk in de havens lag
gedeeltelijk stil, maar' desondanks werd er
aangepakt, met een blik op de toekomst. En
wie zou niet wenschen, dat deze toekomst een
goede is In ieder geval zal de Coolsingel met
zijn hypermodem bedrijf in die toekomst een
belangrijke rol spelen
Gisteravond heeft in het Oostelijk Zwembad
te Rotterdam de Rotterdamsche dames-zwem-
club haar onderlinge wedstrijden gehouden, die
een groot succes zijn geworden
Fel is er op de verschillende nummers ge
kampt en rijkelijk is de jeugd beloond, want het
Bestuur had voor tal van prijzen gezorgd.
Een verrassing was, dat Annie Minkhorst als
no. 1 voor Ietje Mol op de 100 M. rug aantikte.
Jammer was, dat zij werd gediskwalificeerd,
omdat zij een keerpunt niet juist nam.
""slagen luidden als volgt
10U M. borstcrawl1 R. van Veen, 1 min. 8
se5óJ, Soetekouw, 1 min. 12,2 sec.
100M. rugslagl I. Mol, 1 min. 22,2 sec. (A.
Minkhorst, 1 min 21,4 sec. werd gediskwalific.)
100 M. schoolslagl J. Groenendijk, 1 min.
26,6 sec.2 J. Bern, 1 min. 29,2 sec.
25 ¥vvrojeuSliig (8~10 Jr.) 1 L. Slagt, 22,5
sec. 2 N. Schroder, 25 sec
25 M. vrije slag (11—i2 jr.) 1 M. Snoek,
35,1 sec.
25 M. schoolslag (8—lo jr.) j M_ Albers, 27,2
sec.2 C. de Melker, 27,6 sec.3 A. v. d. Gejti,
27 7 s6C.
25 M. schoolslag (11—13 jr.) j. Nagelkerke,
21,6 sec.2 M. Lmnenhoek, 24,7 sec.3 A. Bree,
25 3 s6C.
50 M. schoolslag (dualmeet Boskoopsche en
Rotterdamsche dameszwemclub)(i4_i6 jr.)
1 S. Ellerbroek (Boskoop), 46 sec.2 A. de
Regt (Boskoop), 46,4 sec.3 N Bannet, 47,9 sec.
25 M. borstcrawl, 11 "Jry Luf, 17,2 sec.;
2 T. Röckener, 17,5 sec 3. L. van Lis, 18,6 sec.
50 M. borstcrawl (dualmeet Boskoopr. d z.)
14—16 jr. 1 H. Kriens. 36 sec.; 2 S. v. d. Ree,
36,6 sec. 3 J. Nagelkerke, 37,2 sec,
25 M. rugslag (11—13 jr.) 1 B. Groenendijk,
18 sec.2 H. Dolkman, 20 sec
50 M. rugslag (14—16 jr.) 1 G. de Hooge, 40,8
sec.2 H. v. Polfliet, 45,8 sec.
Popduiken om Wilton-wisselbeker1 R. Don-
gelman, 24,6 sec.2 A. Timmermans, zo,ö sec.
25 M. borstcrawl (1316 jr.): 1 B- Kamstra, 17
sec.2 E. den' Ouden, 17,2 sec.
50 M. borstcrawl (niet-wedstrijd, zwemsters
boven 16 jr.) 1 B. Kerkmeester, 36,6 sec.; 2
Falandt, 37,9 sec. 3 W. Soetekouw, 40,1 sec.
50 M. schoolslag (niet-wedstrijd-zwemsters)
1 R. Dongelman, 43 sec.; 2 M. Landwehr, 44,8 sec
Familie-estafette, 3 X 25 M. vrije slag1 tsm
Groenendijk, 46,2 sec. 2 fam. Van Veen, 48,1
sec.; 3 fam. Van Polfliet, 48,2 sec.
Waterpolo BoskoopR. Z. C. IV 03.
De solisten bij het Rott. Philharmonisch
Orkest op 6 November a.s. zijn: Else Rijkens
in Pijper's „Fêtes Galantes" en Hendrik Rijn
bergen in Dresden's Vioolconcert (onder lei
ding van den componist). Het orkest speelt
Saul en David, toongedicht van Johan Wage
naar en eenlge fragmenten uit Mendelssohn's
Sommemachtstraum.
worden als uitsluitend bezit van den Dedrijts-
voerder, omdat de sociale Inslag niet over
het hoofd gezien mag worden.
De middenstander van thans dient veel
meer te weten en te kunnen, te beschikken
over voldoende geldmiddelen, om geordend
te staan tegen grootbedrijf en coöperatie en
uit te nutten, wat door de overheid is opge
bouwd. Buiten organisatieverbani zal men
niet meer kunnen, omdat deze de middelen
aangeeft en de leiding om aan de in de Ves
tigingswet gestelde eischen te kunnen gaan
beantwoorden.
Spr. eindigde dan ook met een geestdrif
tige peroratie, om tot de K.J.M.V. toe te
treden.
Nadat rector Beune nog een opwekkend
woord had gesproken, werd er gepauzeerd,
waarna gelegenheid bestond tot vragen stel
len.
Onder de aanwezigen merkten wij o.m. op
de heeren W. Bleijs, namens den Bond van
de K.J.M.V. in het bisdom Haarlem; J. van
Iersel, namens den R.K. Werknemenden Mid
denstand, en C. J. A. Lokin, als vertegen
woordiger van den R.K. Middenstand.
Morgen, Vrijdag, worden alle jonge mid
denstanders des avonds om kwart voor negen
in de groote zaal St. Rosalia, Leeuwenstraat
33, verwacht, dus ook jonge middenstanders
op kantoor, grootwarenhuis, ambtenarij, enz.,
leden van de K.J.M.V. en senioren van de
sportbeweging. De zeereerw. heer Henri de
Greeve zal spreken over: „De veroverings
actie der Katholieke Jonge Middenstanders."
Onder de voordeelen verbonden aan Ihet lid
maatschap van „Het Wit-Gele Kruis" is de
Ziekenhuisverzekering zeker niet het geringste
Deze verzekering, die noodzakelijker is, dan
welke verzekering ook, biedt den leden te
gen lage premie, algeheele vergoeding van
of groote tegemoetkoming in de kosten bij
ziekenhuisopname.
Wij verwijzen naar de in dit nummer voor
komende advertentie.
Onder auspiciën van het Comité „Katholiek
Rotterdam" is gisteravond in den daktuin
van „Atlanta" het Jonge Middenstandscongres
begonnen met een rede van den heer H. E.
van den Brule voor de Jonge Zakenmidden.
standers over „De Vestigingseischen".
Namens bedoeld comité sprak dr. A, M.
Kleipool den wensch uit, dat dit congres zal
slagen omdat het van zoo groote beteeken's
is. Het komt ook onder de jongeren aan op
een hecht organisatieleven, waarbij ieder een
werker en propagandist moet zijn en des
noods zich een offer moet weten te getroos
ten. De jongeren hebben een goede kans, mits
ze met enthousiasme bezield zijn en goede
leden zijn van de organisatie.
"Vervolgens sprak rector L. Beune, onder
wiens leiding deze drukbezochte bijeenkomst
stond, zijn dank uit voor de sympathieke cn
royale medewerking van het Conté, om
vervolgens de bedoeling van het driestedeu-
plan uiteen te zetten. Door zijn taak in het
,,net van organisaties" te begrijpen, kan de
jonge middenstand er toe medewerken gees
telijk. en stoffelijk het aanschijn der wereld
met behulp en de genade van den H. Geest
te hernieuwen.
Spr. aarzelt niet te verklaren, dat in een
tijd als deze de Katholieke jonge middensOïh-
der, die zich buiten zijn standsorganisatie
houdt, tegen de groote problemen niet opge
wassen zal blijken te zijn. Hij behoort zijn
taak diep aan te voelen, vooral in de groote
steden. Aandacht, belangstelling, onbaatzuch
tige offervaardigheid is zijn plicht. De oor
zaak van den weinigen uitgroei is juist gele
gen in het niet aanvoelen van de hooge op
dracht, 'door het kerkelijk gezag aan do
K.J.M.V. gegeven.
Vervolgens kwam het Tweede-Kamerlid, de
heer H. E. van den Brule, aan het woord over
„De Vestigingseischen".
Rede H. E. van den Brule.
Spr. schetste allereerst de historische ont
wikkeling van de taakopvatting van den mid
denstand in het verleden. De oorzaak van
deze wet wortelt in de positie van den mid
denstand. Jarenlang heeft de middenstand ge
dacht, dat hij maar het best poogde op eigen
kracht zijn zaken op te Douwen en uit te
breiden. Die gedachte kweekte zeer sterlc
aan het individualisme bij den middenstand.
Al zal die noodzakelijk blijven, toch is het
echter ondergeschikt aan het gemeenschaps
leven.
Het Is misschien voor een groot aeel de
crisis geweest, die een stimulans werd om
tot de oplossing van het middenstandsvraag-
stuk te komen. De gedachte won veld, dat
de overheid maatregelen moest treffen om
tot een gezonde ordening te komen. Maar de
taak van de overheid moet beperkt blijven
tot het scheppen, van regelen, waarbij de
leiding gevende ideeën van heit geobdende
bedrijfsleven dienen uit te gaan. De midden
stand wil zijn de distribueerende, de produ-
ceerende groep in de samenleving, die reke
ning heeft te houden met de gemeenschappe
lijke belangen, daaraan zijn taak toetst en
zich aldus in het groote gemeenschapsbelang
inlascbt.
De jongeren hebben een mooie -oeping te
vervullen. Zij zullen de voortrekkers kunnen
worden.
De Vestigingswet heeft men te zien in het
raam, van wat op dit oogenblik practisch voor
den middenstand is tot stand gekomen, een
drietal wetten, n.l. die op de verbindendver
klaring van ondememersovereénkomsten, van
collectieve arbeidsovereenkomsten en die be
treffende de vestiging. Deze drie we'vten grij
pen in elkander. Want een goede werking
van de Vestigingswet is b.v. niet uenkbaar,
los van een zich houden aan de overeengeko
men loonen.,
Spr. doet een greep terug naar een jaar
of vier geleden, toen de middenstand zijn
ondergang tegemoet scheen te gaan. In die
dagen durfde de middenstand het noofd op
te steken en in zijn saneeringsprogmm klonk
een beroep op de overheid tot het *reffen
van maatregelen tegen de beunhazerij, tegen
de toenemende vestiging, voor bescherming
tegen het grootbedrijf. Vele moeilijkheden
zijn overwonnen moeten worden, om de leden
van oude principes af te brengen.
Maar de wetgever is tot helpen bereid ge
vonden.
Er is een wet tot stand gekomen, welke
bedoelt 't peil van den middenstand te verhoo
gen en een eind te maken aan de ongebrei
delde vestiging door het stellen van eischen.
Zij bedoelt dus uitdrukkelijk, wat op clit
oogenblik bestaat intact te laten.
Spr. lichte voorts eenige punten nader toe
en wees erop, dat het bedrijfsleven aan den
minister moet vragen, do geformuleerde
eischen bindend' te verklaren. De V estigxngs-
wet is goed, omdat de verhoudingen heel
anders zijn dan 30 jaar geleden, toen menig
een geslaagd is zonder zakelijk inzicht of
kennis, met Weinig geld. Van boven af zijn
evenwel ^onomische inzichten doorgedrup
peld. Hef '75si*^£ kan ook niet meer gezien
Bestuursmutaties en overneming van
De Philanthroop.
De N.V. Eerste Rotterdamsche Maatschappij
van Verzekering tegen Ongevallen, dochter
maatschappij van de Nationale Levensverzeke
ring-Bank N.V., heeft het bezit verkregen van
het overwegend deel d.er aandeelen van de
N-V. Algemeene Verzekering-Maatschappij ..De
Philanthroop", welke daardoor in het concern
van de „Nationale" wordt opgenomen. In ver
band daarmede wordt het Hoofdkantoor van
„De Philanthroop" binnenkort van Bolsward
naar Rotterdam verplaatst.
In de gisteren gehouden buitengewone alge
meene vergadering van aandeelhouders der
Eerste Rotterdamsche zijn de volgende besluiten
genomen, verband houdende met de hierboven
bedoelde uitbreiding van het concern:
Tot directeuren van de Eerste Rotterdamsche
werden benoemd de heeren J. Thieme en A. W.
M. Odè, tot dusver adjunct-directeuren van
deze maatschappij, zoomede de heeren Mr. J.
Alingh Prins en T. Schrader, directeuren van
„De Philanthroop".
Vervolgens werd, met ingang van den datum,
wqarop de nieuwe Statuten van de Eerste Rot
terdamsche van kracht zullen worden:
op hun verzoek eervol ontslag verleend als
directeuren aan de heeren Dr- M. Niemeyer,
Dr. A. O. Holwerda en Mr. L. S. ten Have, die
met ingang van bedoelden datum tot commissa
rissen werden benoemd;
op hun verzoek eervol ontslag verleend aan
de commissarissen, die tot dusver als zoodanig
in functie waren, t.w. de heeren Mr. Aug. Phi
lips, Phs. van Ommeren Jr., E. P. de Monchy
Rzn., Mr. P. Rink, Mr. W, M. vap Lanschot, Ir.
A Plate, Paul den Tex, Dr E. van Weideren
Baron Rengers, J. A. C- de Koek van Leeuwen
en Mr. H. C. Hintzen.
We staan tegenwoordig eenvoudig voor
niets meer. We vijzelen een Maasbrug op,
nemen ons voor een Delftsche Poort te ver
rollen, gaan een tunnel graven en zijn lang
zamerhand zoo blasé geworden, dat we een en
ander als de meest eenvoudige zaak van de
wereld zijn gaan beschouwen.
Het zijn allemaal karweien, waar Rijk of
Gemeente met hun millioenen achter zitten.
Doch dat een particulier zijn scheefgezakte
huis weer recht laat zetten voor een bedrag,
hetwelk toereikend zou wezen om een ndeuw
huis te bouwen, dat is in Rotterdam nog niet
voorgekomen.
't Zal je gebeuren, dat je met goed fatsoen
geen soep meer kunt serveeren, omdat ze
in normale porties opgediend over den
ranid van het bord vloeitwijl het huis is
scheef gezakt!
Dat was den laatsten tijd het geval met de
villa op no. 104 aan den Hoflaan. De eigenaar
vond het zonde van zijn huis, waar hfj zoo
aan gehecht was en er moést Iets gebeuren,
wilde hij niet de kans loopen vandaag of
morgen niet eens meer zjjn badkuip te kunnen
betreden. Want over een verzakking van 30
c.M. binnen een kort tijdsbestek moet men
niet te licht denken!
Hij nam deskundigen in den arm, maar hun
becijferingen voor het recht zetten van de
villa wezen uit, dat voor hetzelfde geld een
nieuw huls kon worden neergezet. Toch ver
koos de eigenaar de rechtzetting. En deze is
nu zoo goed als geschied.
Leerlingen van de Middelbaar Technische
School hebben er een geweldige dosis practi-
sche ervaring bij opgedaan. Want zij zijn het
geweest, die onder leiding van de ingenieurs
J. de Ruyter en P. M. Blanken, bijgestaan
door eenige geschoolde vaklieden, het karwei
hebben opgeknapt. Maandag en Dinsdag zijn
zij doende geweest, de villa met behulp van
vijzels in de lengterichting weer horizontaal
te zetten en gisteren is men begonnen het
zelfde overdwars te doen geschieden, daar 't
verzakkingsproces naar twee zijden plaats
greep.
„Zouden we liever niet wat whiskey tot
morgen bewaren?" „Geen sprake van, ik
kan morgen wel weer beter zijn".
De officieele opening van de tentoon
stelling in het Museum
Boymans.
Niet minder dan een tiental zalen in het
Museum Boymans is ontruimd om er het werk
in tentoon te stellen van Jakob Smits. Men
kan zeggen, dat alle belangrijke schilderijen
van dezen te Rotterdam geboren kunstenaar
aanwezig zijn, zoo gul hebben de eigenaars tij
delijk van hun bezit afstand gedaan. De ex
positie geeft dan ook een zeer volledig beeld
van dezen tot heden in Holland vrijwel onbe
kenden meester.
Onbekend was Jakob Smits. Toch had zijn
naam niet vergeten behoeven te worden. De
heer Hannema herinnerde eraan in zijn inlei
dend woord op de openingsplechtigheid.
Slechts weinigen van de duizenden bezoe
kers, aldus Spreker, die den drempel van het
oude Museum Boymans hebben overschreden,
zullen een blik geworpen hebben op het pla
fond, dat sinds 1883 de vestibule siert. Hadden
zij dit wél gedaan, dan zou hun althans de
naam bekend zijn van den kunstenaar, die nu
door een uitgebreide tentoonstelling hier ge-
eerd wordt. Want het is Jakob Smits, in 1856
uit Roomsch-KathoUeke ouders in de Maasstad
geboren, die in zijn jeugd deze allegorische
decoratieve schildering vervaardigde. "Voor zijn
tendenzen uit dien tijd is dit werk typeerend.
Weinig is er echter in te vinden, dat zou doen
vermoeden hoe stout zijn evolutie zou worden.
De heer Hannema herinnerde er dan aan,
dat Rotterdam mijfi groote zonen op het ge
bied der schilderkunst zelden duurzaam heeft
weten te boeien. Pieter Hoogh ging naar Delft
en Breitner 2% eeuw later naar Amsterdam.
Smits rijpte eerst na 1886 in de Antwerpsche
Kempen, de toendertijd eenzame en afgelegen
streek met een ongerepte natuur en een dood
arme bevolking, grenzend aan het land, waar
Vincent van Gogh zijn eerste inspiratie onder
ging. Rotterdam zag hem nimmer terug; geelJ
zijner belangrijke scheppingen was hier ooit
meer in het openbaar te zien; ja. zijn naam
zelfs raakte in volslagen vergetelheid.
Eerst aarzelend, velerlei invloeden verwer
kend, strijdend met de materie, ontstaat vooral
na 190Q de reeks van ztjn meesterwerken, die
hem, volgens spr., terecht tot één der grootste
figuren der Belgische schilderkunst stempe
len. Zijn visie is nimmer klein, zijn voordracht
zeer eigen en treffend. Een stoere kracht
spreekt uit zijn landschappen en figuurstuk
ken. Jakob Smits' innerlijk wezen was reli
gieus, uiterlijk was het wars van alle dogma's.
Miskenning en waardeering, geldzorgen en
betere dagen wisselen elkaar af in dit rijk en
fel-doorleefde bestaan, dat in 1928 voorgoed
een einde nam.
Dezen kunstenaar wederom de plaats te ge
ven, waarop hij ook in ons land recht heeft,
is het doel van deze tentoonstelling. De ge
dachte daartoe kwam bij den heer Hannema
op, toen hij in 1935 te Mol bij de Smits-herden
king de aldaar ingerichte expositie zag. Dat
deze tentoonstelling in Smits' geboortestad
mogelijk was, danken wij aan de groote mede
werking van de Belgische musea en verzame
laars, die zonder aarzeling aan den oproep tot
bruikleen gehoor gaven.
Spr. is ervan overtuigd, dat voor velen in
Nederland deze tentoonstelling een openbaring
zal zijn.
De voorzitter van „Kunst van Heden" te
Antwerpen, de heer Erique Mistier kreeg ver
volgens het woord en sprak er z\jn vreugde
over uit, dat er eindelijk gelegenheid was het
werk van Smits in een groot ensemble te too-
nen. Het klinkt ongelooflijk, dat daartoe tien
jaren moesten verloopen na zijn dood, maar
dat het werk zoo langzaam ingang vond ligt
aan de omstandigheden en gaat buiten de
kunst om./ Na jaren van miskenning zijn in
België de musea en verzamelingen voor Smits
opengegaan en spr. noemde hier den naam
van Francois Franck, die hem als kunstbe
schermer mede den weg heeft gebaand.
Spr. eindigde met dankwoorden tot de in
richters van deze tenoonstelling.
Ten slotte sprak burgemeester Droogleever
Fortuyn.
Alvorens over te gaan tot de opening van
de tentoonsteling voelde de burgemeester de
behoefte dank te brengen voor de medewer
king aan deze tentoonstelling ondervonden van
Prof. Dr. A. H. Cornette, hoofdconservator
te Antwerpen, die ook voor den catalogus de
uitstekende inleiding schreef, van Dr. J. Muls
en van Hipolyte Daeye,
Spr. wees dan op het merkwaardige feit,
dat Smits, in België sinds lang geëerd, hier
een vreemde is gebleven. Door deze tentoon
stelling kan de kennis omtrent dit oeuvre
worden verrekt. Hier werkten België en Neder
land samen aan den roem van een schilder,
dien zij mogen deelen.
Hiermede verklaarde de burgemeester de
tentoonstelling voor geopend.
Voor de plechtigheid was zeer veel belang
stelling. Uit België kwamen mevrouw de we
duwe Jakob Smits; Prof. Leo van Puyvelde,
hoofdconservator van het museum te Brus
sel; Prof A H Cornette, Dr. Jozef Muls, de
Vlaamsche schilders: Walter Vaes en Hipolyte
Daeve- de verzamelaars van den Bosch en
ui 1 -x Antwerpen. Verder waren er de
amlzoenscommandant, majoor Motké, direc
teuren van de stedelijke musea te Amsterdam,
narecht en Eindhoven; voorzitter en direc-
P° van de Rotterdamsche Academie, de
voorzitters van den Kunstkring, de Rotter
damsche Kunstenaarssociëteit en R. 33, leden
van de Commissie voor het Museum Boymans,
veie raadsleden en kunstenaars.
Er ls echter een enorme voorarbeid aatf
vooraf moeten gaan.
Hoe kon het anders? Eerst zijn een dozijn
boorpalen, die een draagvermogen van onge
veer 40 ton hebben, in den grond gedreven/
voorzien van speciale koppen met ruimte erin
voor de vijzels. Daarop kwamen, onder de
muren, betonbalken te rusten. Door middel
van korte dwarsbalken, welke door de muren
gewerkt moesten worden, kwam langzamer
hand de geheele vil'la los van de oude fun
deering te staan. En vervolgens werden dwars
onder dit raam van betonbalken vier stalen
onderslagbalken bevestigd, waarbij men niet
vergeten mag, dat alles in kruipende of lig
gende houding moest geschieden.
Hoe moeilijk en tijdroovend het karwei was
zal men begrijpen als men weet, dat ongeveer
60 kubieke meter grond moest worden weg-
gegraven, waarbij, om de eerste ruimte to
maken gebruik moest worden gemaakt van...:
een vuiinisblik. Beton kon nu en dan alleen
gestort worden meteen kolenschop.
Op fluitsignalen is nu de villa millimeter
na millimeter weer recht gezet. Het ergste
is thans voorbij. Maar een hulde aan de uit
voerende ingenieurs en aan de leerlingen van.
de M. T. S. is zeker nu reeds op haar plaats/
De 13-jarige v. Lange, wonende Bajonet
straat is gisteren op den Schiedamsehen weg
door een auto aangereden. Met een hersen
schudding is de jongen opgenomen in het
ziekehuis aan den Coolsingel.
Aangiften van 3 November.
BEVALLEN: L. de Wit—v. d. Tol d. A„
-WijkensAndreas d. S. H. Kuipers—v. Bee.c
d. G. Holtrop—Daams d. J. da Jongv,
Vuuren z. D. Vermaal:—Izarin z. H. Riet
dijk—Wildeman d. M. J. W. Stahl—v. d/
Buuse z. J. Koster—Romljn d. D. C/ual'.—
Lugtenburg z. J. T. PullensMosneuvel z.
C. i* DoodewaardSpanjersberg d. W.
Schuitema—Blok d. M. L. Bal—v. Vliet
B. Hoogendijkde Jong z. G. Boers—v. d,
Krogt d. P. Grashoffv. Altenburg z.
P. E. Dleleman—de Regt d. T. Harmscn—
Jonker d. J. H. No'lteein 't Veld d.
GEHUWD: J. A. Auss'ems jm. 26 en W. Ma-
rechal jd. 25 K. Baumgarte jm. 24 en C. T.
Dingemanse jd. 24 - C. J. Bouwens jm. 30 en
P J. van der Tas jd. 21 J. van Dorp jm. 30
en F. Spel jd. 24 A. M. A. Godschalk jm. 32
en G. P. Twigt jd. 30 K. J. Heerema jm. 31
en G. J. van Wagenlngen jd. 27 J. H. Henne-
kes ges. 29 en P. Röser ges. 34 B. J. Hoog-
steder jm. 22 en J. M. Corbeau jd. 23 J. B.
Kaasjager jm. 23 en H. Hazejager jd. 18 Kz
Kegel jm. 32 en C. M. Kramer jd. 24 S. A.
Kerkhof jm. 20 en E. Schoonhoven jd. 17 P,
J. T. Moerman jm. 27 en J. Douma jd. 27 G.
J. van der Neut jm. 24 en J. Burk jd. 24 D,
Roetman jm. 26 en M. A. Tempelman jd. 24
C J. Rotteveel jm. 24 en C. de Jong jd. 21
J. G. Schuit jm. 22 en M. J. C. Waakop-Reijers
jd. 23 J. A. Sinke jm. 22 en H. van Erkelens
jd. 19 M. de Wilde jm. 23 en H. Schreuder3
m' 21 J. Breure jm. 19 en G. van Emmerik jd,
20 K. Leenman jm. 27 en W. A. Hoogendoorn
jd. 30 J. Rupke jm. 28 en W. F. M. do Oude
ld 30 C J. Visser jm. 26 en J. C. A. Krop-
mans jd 28 C. M. de Vrijer jm. 28 en J. M„
van der Valk Jd. 20 D. Weemg jm. 24 en E.
W. Rünbende jd. 22 M. van dor Werf jm. 25
en M. Bronkhorst jd. 22 F. F. van IJsseldljk
lm. 26 en R. van Noort jd. 26 A. H. Jonkman
ges. 26 en M. J. H. van Baaien jd. 22 A. W.
Blonk jm. 23 en L. Verbaas jd. 30 N. Goedhart
jm. 28 en E. den Dekker jd. 19 R. J. Hol jm.
23 en B. W. T. Hieltjes jd. 33 H. J. Hutsman
Jm. 32 en K. Kaak jd. 23 B. T. Kars jm. 28
en J. Kunst jd. 28 J. van der Most jm. 27 en
M. Kruijthoff Jd. 27 H. v. Nikkelen Kuüper
jm. 28 en M. J. Hendriks jd. 20 C. Riem jm,
25 en A. van de Velde jd. 19 G. Roetvekl jm,
20 en C. M. Boomsluiter jd. 22 A. van Tielen
jm. 29 en C. Oerlenians jd. 22 P. G. Ver-
cruijsse jm. 43 en F. Böhmer jd. 38 D. "Ver-
straten jm. 25 en A. Postulart Jd. 23
Visser wedr. 34 en A. H. Flaes ges. 34 -.1, IV
VloemanH Jm. 24 en J. E. Moelin»? jd. 25' 'M-
K. Bou'aewljn jm. 2l en J.M. VerScmvor T9
W. L. Claris jm. 31 en K. D. den BrqjbeudL,
26 P. Kleinschmidt jm. 29 en D. Walboom jd,
21 A. J. N. C. Korner jm. 28 en J. G, van
Laer jd. 20 J. M. E. van Lien jm. 25 on E. j,
Hoogervorst jd. 27 J. van der Maas jm. 33
en W. Schippers jd. 33 J. Molendijk jm. 25
en C. Blok Jd. 24 G. P. Roos jm. 29 en J. C,
Jagt jd. 23 A. Veenendaal jm. 27 en P. S,
Kooiman jd. 25 P. J. H. Verbeek jm. 26 en P,
Sperling jd. 30 E. H. van Waardenberg jm/
27 en J. C. van der Beek jd. 20.
OVERLEDEN: W. Vis man v. T. v. V.ijmen
73 j. A. de Man wedr. v. S. v. d. Linde 57 J.
A. v. Velden man v. A. Kamerbeek 67 j.
J. Visser ongeh vrouw 87 j. P. J- Buskop
wedr. v J. C. Marks 79 j. G. Willems ongeh.
vrouw 86 j. H. L. de Haas wede. v. j, Schreu-
telkamp 87 j. M. van Vuuren wede. v. H.
Lagenlijk 68 j. J. G- Crone man v. A. Pete-s
38 j. a. de Wtl man v. J. van Beveren 79 j.
M Elenbaas wede. V. P, Reekers 61 j. J,
Meerkerk d. 11 J. L. L. Hornemann man v,
E. Huisman 66 j.
De gemeentelijke Commissie voor den B-
steun heeft van B. en W. toestemming ver
kregen tot het organiseeren van een huis- en
straatcollecte ten behoeve van kleeding,
schoeisel en dekking aan ondersteunde en
tewerkgestelde werkloozen. Blijkens de cir
culaire, welke thans op groote schaal wordt
verspreid, Zal de collecte worden gehouden,
op Woensdag 10 November a.s. Ingezetenen
die hun gave reeds nu en rechtstreeks bij de
Commissie willen stortetïT worden aangera
den zulks te doen op de girorekening 147350
ten name van het Gemeentelijk Bureau voor
Sociale Zaken.
In dit verband wordt er de aandacht op
gevestigd, dat blijkens de laatste beslissing
van den Minister van Sociale Zaken, 25%
van het in eigen gemeente ingezamelde be
drag als vaste uitkeering aan onze gemeente
wordt uitgekeerd.
De Commissie vertrouwt dan ook, dat zij,
die het kunnen doen, uit medegevoel voor
den nood van den medeburger, hun gave zoo
ruim mogelijk zullen offeren.
ct-jV:'
.■.O;;-.'..
;.v
.-VlO.,:'
Drie brieven tegelijk tikt een nieuw model schrijfmachine, waarmede te
New York demonstraties werden gege ven. De 3 machines zijn zoodanig met
elkander verbonden, dat wanneer op de eene machine getikt wordt de 2
andere machines meetikken.
