Bij Pater Sengers'
50sten sterfdag-
4
VRIJDAG 5 NOVEMBER 1937
De priester, wiens naam en faam
I nog steeds voortleven in tal.
looze Rotterdamsche
geslachten
SfSiw. «o«ht aoor
Nadlt3V&T* had
teHVr^?de menschen altijd te Hjpen in
hun eigen doen en laten en stootte -
af, al moest er dan eens een standje
gegeven. Zoo was hij ook als biechtva er.
Achter het schot op de galerij in de oude
Wljnhavensche kerk, waar zich zijn biecht
stoel bevond, kon men kinderen zien knielen
naast personen, die niet bepaald kerksch kon
den worden genoemd.
KONINKL. VER. TAPIJT-
FABRIEKEN.
Omzetten blijven stijgen. Netto-winst
1936-37 ƒ467.230 (ƒ18.938).
KRONIEK.
Zestig jaren.
COMITÉ „HERLEVEND
ROTTERDAM".
Terugblik op de actie.
R. R. C. „FEIJENOORD'
BURGERLIJKE STAND.
OYERSCHIE.
BEVOLKING.
VLAARDINGEN.
•t Waa Zaterdagavond 5 November van het
in ar 18S7 de n°e sPaarzaam verlichte oude
Wiinhavensche kerk verlaat Pater Sengers zijn
boven, onder het orgel gelegen, biechtstoel,
■yj-gg en afgemat sloft de goede man naar zijn
op de derde verdieping der pastorie gelegen
hamer, waar kort daarna e'en beroerte hem
overvalt. De dokter acht den toestand ernstig.
Ve laatste H.H. Sacramenten worden hem
toegediend. In den nacht van 6 November des
nachts te half twee overleed hi).
Bij het lezen van deze regelen zal memgeen
van de oudere Rotterdammers, heusch niet
alleen katholieke stadgenooten, voor zijn
geestesoog weer zien oprijzen de figuur van
den man, die in zijn dagen wel een der meest
populaire figuren van Rotterdam is geweest.
De mare van zijn dood schokte talloos velen.
Zijn uitvaart en begrafenis trok een belang
stelling gelijk men maar zelden ziet
Voorafgegaan door eenige honderden Con-
greganisten en gevolgd door een stoet van 23
volgrtjtulgen trok de lijkwagen over de Wijn
haven en Leuvebrugsteeg via den Schiedam-
schedijk, Korte Hoogstraat, Hoogstraat, Goud-
sche Wagenstraat en Goudscheweg onder het
droef gebeier van de klokken van alle in het
centrum der stad gelegen kerken naar het
kerkhof. Overal langs den weg stond een
dichte haag van menschen, zooals bij een ko
ninklijken tocht. Hier en daar was er geen
doorkomen aan. Bi) het passeeren van den
lijkstoet zag men allen eerbiedig groeten, er-
Wijl hier en daar de menschen neerknielden
niet alleen roomschen, maar ook andersden-
van een priester, die in de dertig jaren van zijn
priesterlijken arbeid bjj voorkeur niet dien ko-
Pater J. F. Sengers S.Jeerste directeur
'der in 1858 gestichte Maria-congregatie
van de Wijnhaven,
jiinklflken weg volgde, doch dien men kon zien
in de sloppen en stegen van Rotterdam's oude
havenbuurt, weldoende rondgaand en in zijn
milde menschehliefde iedereen helpend, die op
zijn goed hart een beroep deed.
Dat, vijftig jaren na zijn dood een halve
eeuw, waarin Rotterdam sneller heeft geleefd
dan ooit en zooveel van zijn oude gedaante
verloren heeft de persoon van Pater Sen
gers nog steeds blijkt te leven in de herinne
ring der oudere en in de overlevering der jong
ste generaties, dit feit alleen al moet ons
overtuigen, welk een zeer bijzonder mensch
deze populaire Rotterdamsche Jesuietenpater
is geweest.
17 ij leeft voort in velerlei
anecdoten.
Er zijn over hem nog tientallen anecdotische
levensbijzonderheden in omloop, die kloppen
met hetgeen dadelijk na zijn dood over hem
.werd opgeteekénd om dit voor het nageslacht
te bewaren. Die historische anecdoten zijn van
bijzondere waarde, omdat zij, beter en duide
lijker dan welke beschrijving ook .precies doen
zien en begrijpen, wie Pater Sengers is ge
weest.
Een van de bekendste is wel, dat toen de
Pater op een dag door den Schildersteeg kwam
en daar een jongen zag, wiens pantalon nog
nauwelijks dien naam verdiende, naar een der
bij hun waschkuipen staande vrouwen ging en
haar vroeg: „Moeder, is dat jouw zoon?" Als
daarop een bevestigend antwoord kwam en hij
van de vrouw hoorde, dat ze geen geld had om
een nieuwe te koopen, stopte hij haar een
rijksdaalder in de hand. ,,Hier, koop daar maar
een broek voor je jongen voor„Maar, eer
waarde, ik ben protestant". „Nou, dan koop
je een protestantsehe broek", was het ant
woord van den lachend doorloopenden pater.
Hoewel hjj er zelf zeer sjofel bijliep, winter
«n zomer hetzelfde kon hp niet zien, dat het
anderen aan kleeding óntbrak. Menig nieuw
kwam fU-' dat voor hem zelf bestemd was
voordat „-b,i een of anderen stakker terecht.
het altaar of in 2°rgen had doorgebracht aan
trok hij er op dfuk.ke;n biechtstoel,
en Stegen doorkruip uaJ*™-
Hingen of smalle trap'ief„ ln kelderw0
opklauteren. Overal zocht ÏTZ zolderkamers
of stoffeliJken nood. geestelijken
Hij was de groote vriend der arbeiders en
de weldoener der armen. Dank zij den ^ort-
durenden financieelen steun van vele beter ge.
situeerden kon hij, hoe arm hij zelf ook was,
zeer veel goed goed. Dikwerf kon men hem
zeer veel g f. ur van de havenarbeiders
tijdens het midden vinden. Dan
aan de Boompjes m het werk, naar
vroeg hp naar den stand Qf kinderen en
de verdiensten naar vrou gn raad
Wist daar tusschendoor altijn
Met zij a groote kennis van het menschelijk
hart, wist hij soms merkwaardige resultaten
te bereiken. In de penitenties, welke hij op
legde, zocht hij steeds ook het middel te geven
om niet meer te hervallen in de zonde welke
men hem beleed. Zoo was het in die dagen
in sommige beroepen nog schering en inslag
om op Zondag te werken. Een schoenmaker,
die hierover met Pater Sengers sprak, kreeg
tot penitentie om de verdienste van zijn arbeid
op Zondag aan zijn knecht uit te keeren. Het
heeft nog maar een paar Zondagen geduurd,
toen was de verkeerde gewoonte al verlaten.
Een ander maal kreeg hij een ruwen zeebonk
bij zich, die heel wat op zijn kerfstok had. Die
kreeg-tot penitentie de opdracht om, wanneer
hij weer binnenkwam, iemand mede te brem
gen, die nog erger was dan hijzelf. Op een
goeden avond zwaar gestommel op de trap,
welke naar de galerij van de kerk leidde. Pa
ter Sengers komt uit zijn biechtstoel om te
zien, wat er aan de hand is. „Ja Patej-, zegt
een van het tweetal, dat blijkbaar aan het ba-
keleien is geslagen, hier -heb je er nu een,
Pater, die nu nog erger is dan ik. En hp is er
nog protestant ook bp!"
Zoo doen nog steeds vele anecdoten over
Pater Sengers de ronde en versterken den
indruk, welke in de katholieke Rotterdam
sche traditie van dezen even merkwaardigen
als bp zond eren man is bewaard gebleven.
Zijn Maria-congregatie de eerste
Katholieke Actie.
Maar zeker zou de kring van families, waar
in zijn herinnering nog zoo sterk voortleeft,
nooit zoo talrijk zijn geweest, indien Pater
Sengers ook niet was geweest de eerste direc
teur van de in 1858 door den toenmaligen pas
toor van de Wijnhaven, Pater Henriet S.J.,
hier ter stede opgerichte eerste Maria-Con-
gregatie voor mannen.
Als wij in Rotterdam naar een beginpunt
zoeken voor de later zoo gelukkig en zoo
breed over heel de stad uitgegroeide katho
lieke actie, dan doen wij, gelooven wij niet
onverstandig met dit te zoeken bij het eerste
reveil dat door Pater Sengers met ztfn Ma
ria-congregatie onder de katholieke mannen
van Rotterdam is gewekt. De geweldige toe
loop uit alle deelen der stad naar deze door
Pater Sengers geleide bijeenkomsten demon
streert dit al voldoende.
Nog voordat de Congregatie één jaar be
stond, was het aantal leden al gestegen tot
556 en binnen twee jaar telde men 1069 con-
greganisten, welk getal in den loop der vol
gende jaren nog eenige honderdtallen hooger
is geworden. De toeloop was zoo groot, dat
de Wijnhavensche kerk nauwelijks voldoende
plaats meer bood.
Tot degenen, die in het eerste jaar hun op
dracht deden, behoorde ook de toenmaals oud
ste inwoner van Rotterdam. Jacob Former.
Hp was 101 jaar oud, toen hp in 1858 zijn op
dracht deed, ondersteund door twee priesters.
Als milicien had hij onder Napoleon gediend
en had nog den vreeselpken tocht naar Rus
land mee gemaakt. Zijn oude strijdershart
deed het goed zich thans te kunnen scharen in
het keurkorps van de Hemelkoningin. Zeven
jaar later stierf Former in den hoogen ouder
dom van ruim 108 Jaren en werd plechtig
door zijn mede-congreganisten begraven.
Een der eersten, die zich onder de Maria-
vaan schaarde, was ook de later zoo beroemd
geworden aalmoezenier van de Indische mili
tairen in Atjeh, Pastoor H. C, Verbraak S.J.
Als een onderafdeeling van de Maria-con
gregatie werd reeds in 1858 onder het patro
naat van den H. Stanislaun door Pater Sen
gers opgericht een jongelingsvereeniging, wier
allereerste taak het was onder leiding van den
eveneens zeer bekenden Broeder Koster Bir-
ken te zorgen voor de opluistering der kerke
lijke plechtigheden maar tevens ook de gods
dienstige en cultureele vorming der jongelui
op het oog had. Deze Stanislaus-vereeniging
is dan ook te beschouwen als de eerste katho
lieke jeugdorganisatie van onze stad.
Pater Sengers haalde zpn duizend katho
lieke mannen niet iedere week bijeen en deze
kwamen niet, storm en koude en vermoeienis
sen trotseerend, iedere week trouw naar de
Wpnhaven, om slechts gezamenlijk te bidden
en Maria-liederen te zingen. Neen Pater Sen
gers' congregatie was voortdurend een levend
centrum van katholieke a.ctie ook naar bui
ten. Heel veel werk, dat later door speciale
vereenigingen van allerlei aard werd overge
nomen, werd reeds verricht in deze model-ver-
eeniging van Pater Sengers. Hij wist zijn man
nen te bezielen met den geest van een vurig,
moedig maar ook daadwerkelijk geloof.
Pater Sengers op den preekstoel zijn man
nen toesprekend en aanvurend en Pater Sen
gers, de vriend van de armen, in de krotten
en stegen van Rotterdam, het was een en
dezelfde. Tal van instellingen in zijn congre
gatie droegen het stempel van zijne sterke
persoonlijkheid.
De invloed, welke van dezen eenvoudigen
maar heiligen priester op het katholieke
leven van Rotterdam is uitgegaan, is moeilijk
te schatten. Duizenden mannen heeft hij
weten te vormen tot vurige katholieken, ver
vuld met den echten geest van het katholie
ke leekenapostolaat. Datgene, wat de eigen
lijke doelstelling der Maria-congregatie is,
heeft hij hier in Rotterdam op zeldzaam suc
cesvolle wpze in een volksbeweging onder de
katholieken van dien tijd weten te verwezen
lijken. Daardoor heeft hij duizenden gezinnen
met den echten katholieken geest bezield en
de streng-geloovige generaties, die daaruit
weer zijn voortgekomen, zij zijn ook de rijke
vruchten van zijn arbeid geweest, getuige de
nog immer zoo spontaan aan den dag treden
de bewondering voor dezen man.
Vijftig jaar zijn er nu voorbij gegaan sinds
zijn dood, maar Pater Sengers leeft nog in
Rotterdam, hij leeft voort in zijn duizenden
geestelijke kinderen en kleinkinderen, die nu
ongetwijfeld met dankbaarheid in het harte
terugdenken aan den man, die zoogoed het
ware christendom heeft begrepen n.l. om alles
voor allen te worden.
I Herinneringsplechtigheid.
Een eerste herdenking van den SOsben jaar
dag van het overlijden van Pater Sengers
heeft reeds Dinsdag 26 October 1.1. plaats ge
vonden in de congregatievergadering van den
Westzeedijk, waarbij de huidige directeur
Pater Jos. M. Ex S.J. de groote figuur van
den eersten directeur heeft belicht.
Zondag 7 November zullen om 2 uur in de
kapel van het R.K. Kerkhof de Zielenvespers
worden gehouden. Dit is nog een stichting van
Pater Sengers ,een traditie van reeds meer
dan 60 jaren.
Op Zondag 14 November zal in de kerk aan
den Westzeedijk, waarheen deze congregatie
na de opheffing van de Wijnhaven werd ver
plaatst, des morgens te kwart voor- achfc een
H. Mis met algemeene H. Communie worden
gehouden uit piëteit voor Pater Sengers, voor
alle overleden directeuren en leden dezer Man
nen-congregatie.
Aan het jaarverslag over 1936-1937 der Ko
ninklijke Vereenigde Tapijtfabrieken te Rotter
dam, ontleenen wij het volgende:
Het verheugt ons, te kunnen mededeelen, dat
de resultaten van dit jaar aanmerkelijk gun
stiger zijn dan in de voorafgaande jaren. De
in ons vorig jaarverslag geuite verwachting, dat
de door de Regeering op 26 September 1936
getroffen monetaire maatregel gunstig op ons
bedrijf zou werken, is bewaarheid geworden.
Onze binnenlandsche omzetten waren niet al
leen in geld, maar ook kwantitatief belangrijk
hooger dan in het vorig jaar.
Bij de betere verhouding van onzen gulden
tot die der buitenlandsche valuta's, kon onze
export eveneens niet onbelangrijk toenemen.
Kapitaalsreductie.
Door aankoop van 500 gewone aandeelen ad
500 onzer vennootschap, tegen gemiddeld on
geveer 33,5 pet., konden wij hierop een koers
winst behalen van 166.160. Wij stellen voor,
deze aandeelen in te trekken en het geplaat
ste gewone aandeelenkapitaal te verminderen
met 250.000 tot 1.000.000.
De exploitatiewinst over 1936-1937
bedraagt 1 382.393
Agio op ingekochte aandeelen 166.160
548.554
81.323
gingen tot verhooging van onze productiekos
ten, die, het zij hier nog eens opgemerkt, in ver
gelijking met naburige tapijtproduceerende lan
den, zeer hoog zijn.
Met waardeering mochten wij constateeren,
dat de Regeering den tijd nog niet gekomen
acht, de contingenteering van tapijten op te
heffen. Wij betreuren het echter, dat met name
de invoer van cocostapijt en -looper op het einde
van het vorige jaar geheel is vrijgegeven, het
geen door ohs niet in het belang wordt geacht
van de cocostapijtindustrie hier te lande. Wij
hopen, dat onze Regeering de contingenteering
van dit artikel opnieuw onder de oogen zal
willen zien.
Aan de toelichting op de balans ontleenen
wij het volgende:
De grondstoffen werden opgenomen tegen
inkoopsprijzen, voor zoover gekocht na 26 Sep
tember 1936, en, voor zoover nog grondstoffen
aanwezig waren van vóór dien datum, tegen
den inkoopsprijs, verhoogd met het depreciatie
percentage. De marktprijzen van onze grond
stoffen waren op den balansdatum over het al
gemeen beduidend hooger dan die, welke voor
de waardeering golden. D.e fabrikaten zijn ge
waardeerd, met inachtneming van het boven
staande, tegen kostprijs en in bijzondere ge
vallen lager.
De reserve voor dubieuze debiteuren en ach
terstallige posten achten wij ruim voldoende.
In verband met de huidige internationale toe
standen geschiedde de waardeering van onze be
drijven in Frankrijk en Britsch-Indië op Uqui-
datiebasis.
De afschrijving op gebouwen, machi
nes en patenten bedraagt
Er blijft dan een winstsaldo van 467.230
Wij achten ons voorstel tot uitkeering van di
vidend uit de gewone bedrijfswinst alleszins ge
wettigd, doch meenden tevens, mede in verband
met de extra-winsten uit hoofde van de deva.
luatie en den inkoop van eigen aandeelen,
316.160 te moeten afzonderen op een rekening
Buitengewone Reserve, als stootkussen tegen
verliezen bij een eventueelen omslag van de
conjunctuur. Het resteerende, groot ƒ.151.069,
stellen wij dan voor, als volgt te verdeelen: af
lossing van amortisatiebewijzen (by
30.000, 6 pet. dividend op pref. aand. 60.000,
5 pet. dividend op gewone aandeelen 7 „00,
5 pet. dividend op buitengew. aandeelen 1-250,
dividendbelasting van 91,250 is 9.170. Het
daarna nog resteerende bedrag, groot 648, stel
len wij voor naar nieuwe winstrekening over
te boeken.
Onze buitenlandsche bedrijven, in het bijzon
der onze onderneming in Britsch-India, konden
het afgeloopen jaar met een voordeelig saldo
afsluiten. Onze fabriek in Frankrijk ondervond
den druk van den economischen toestand ai-
In verband met de internationale toestanden
achten wij het van groot belang, ons Dij de
waardeering van ons bezit in de buitenlandsche
ondernemingen te bepalen tot de waarde, welke
by liquidatie zou gelden. Om tot deze waarde
te komen, stellen wij voor, de in de vorige ja
ren voor dit doel gevormde bedrijfsreserve,
groot 224.059, aan te wenden voor afschrijving
op genoemd actief, waarna dit op de balans
voorkomt met 89.739.
Stijgende omzetten in 't nieuwe
hoek jaar.
Met betrekking tot het loopende boekjaar
kunnen wij mededeelen, dat de omzetten in le
eerste drie maanden zoowel in geld als in kwan
titeit een verhooging ten opzichte van die van
het vorig jyar laten zien.
Mede in verband met de uitbreiding van de
algemeene werkgelegenheid, waartoe ook onze
onderneming, zy het in bescheiden mate, het
hare kon bijdragen, meenen wy het loopende
jaar met optimisme tegemoet te mogen zien.
Uitsluitend in deze vergrooting der werkge
legenheid zien wij op den duur een verhooging
der algemeene koopkracht, daar, zooals wy ook
elders kunnen waarnemen, hierdoor het gezins
inkomen beduidend hooger wordt. Met groote
klem moeten wy echter waarschuwen tegen po-
eerst naar LINKS,
aan naar RECHTS
uitkijken vóór u
oversteekt, en....
even uw beurt af
wachten. (Neem lie
ver een latere tram
de auto van
Eerste Hulp-
dan
den
dienst".)
„Wat Is Rotterdam veranderd", zeggen de
menschen. Het is waar, er is in de laatste
zestig jaar meer veranderd dan in eeuwen
daarvoor. Er is wel geen stad in ons land
waar zooveel gewijzigd is.
Als er een Delftenaar of Schoonhovenaar
of Dordtenaar (om maar enkele te noemen)
die omstreeks 1800 geboren en in 1880 gestor
ven was, eens opkeek, zou hij zeker beduusd
staan, maar hij zou de kern van zijn stad nog
terugvinden. Hij kende den weg nog en zou
veel oude plekjes, oude winkels en namen
terugzien.
Maar stel je dat nu eens voor van een
Rotterdammer. Die stond absoluut als een kat
in een vreemd paMiuis. Geen straat ongewij
zigd en haast geen huis onveranderd.
Waar water was nu groote straten, waar
land was nu water. Overal eindelooze straten
en huizenblokken, om van de Maas en de
havens maar niet te praten. En dan het ver
keer!
Ook de menschen. In zijn tijd zoo'n knus
onderonsje van allemaal van geslacht op ge
slacht rasechte Rotterdammers, die bijna al
len elkaar kenden en waar haast ieder huis
zijn geschiedenis had van vader op zoon. Ze
noemden de stad dikwijls een groot dorp. En
nu een wereldstad!
Het is waar, ook hij had de stad zien groo-
ter worden. Het inwonertal was van 50.000
tot 125.000 gestegen. Maar nu: 600.000 en wat
is daarbij overgebleven van de rasechte Rot
terdammers.
Nadat in 1880 kort na de debacle van Pin-
coffs heel de stad in zak en asch zat, zoodat
de toen grootsch opgezette havenplannen ge
heel dreigden te mislukken, kwam er daarna
een on gedroomde opleving. De oude Rotter
damsche energie kwam weer boven, er was
arbeid te over, maar geen arbeidskrachten
en van alle kanten van de „eilanden" stroom
den de boeren naar de stad waar de loonen
hoog waren en hét leven zooveel begeerlij
ker leek. Het was een ware invasie. Groot-
sche plannen werden uitgevoerd, de havens
werden uitgebreid, het was een gouden tijd
.fih overal werd. geld verdiend.
En toch klaagden ze; want menigmaal werd
de verzuchting gehoord dat voor een „schip"
alles gedaan werd, maar voor de burgerij
niets. Rotterdam was een prachtige stad om
geld te verdienen, maar geen woonstad meer.
En velen die hier zoo goed geld verdiend
hadden, trokken weg. Veelal naar den Haag,
wat feitelijk de aanleiding was voor het bou
wen van de Z. H. E. spoor die in 1904 ge
opend werd.
In druk is verschenen het verslag over de
werkzaamheden van het Comité „Herlevend
Rotterdam".
We vinden daarin een overzicht van al
hetgeen door het comité is gedaan om gedu
rende de eerste maanden van dit jaar de ma
chine van het Rotterdamsche leven weer op
gang te brengen en vervolgens een beschou
wing over de resultaten.
Het uitvoerend comité acht de resultaten
der actie, zooals die in het cijfer van ruim
1.000.000, tot uiting komen, alleszins bevre
digend.
Hier en daar is echter de opmerking ver
nomen, dat bezwaarlijk is vast te stellen, of
al deze aankoopen en werkzaamheden uitslui
tend als een gevolg van de actie zyn te be
schouwen. In dit verband dient te worden
opgemerkt, dat het Comité natuurlijk be
zwaarlijk controle kon uitoefenen, doch dat
van de inzenders der antwoordkaarten mag
worden verwacht, dat zij geen normaal werk
of normale aankoopen (dus werkzaamheden,
welke zonder de opwekking toch op dat mo
ment zouden zijn geschied, of aankoopen, die
zonder de actie toch op dat oogenblik zouden
zijn gedaan) hebben opgegeven. Bovendien
is het van verschillende belangrijke posten
uitdrukkelijk gebleken, dat zij inderdaad het
uitsluitend gevolg waren van de actie. Ten
slotte staat het vast, dat tal van als gevolg
der opwekking bestede bedragen om ver
schillende redenen niet werden opgegeven.
Het uitvoerend comité acht het dan ook vol
ledig verantwoord om met een cijfer van on
geveer 1.00Ü.000, rekening te houden.
Het comité heeft ook verschillende opga
ven ontvangen, waarin melding werd ge
maakt van de aanstelling van nieuw perso
neel. In de periode, waarover de actie heeft
geloopen, valt een beteekenende daling van
het werkloosheid-cijfer te constateeren; deze
daling mag natuurlijk slechts voor een zeer
gering deel op rekening van de actie worden
gesteld, doch het verschijnsel is mede een
duidelijke aanwijzing, dat het juiste tijdstip
voor- de actie gekozen werd.
Het gunstige resultaat is in hoofdzaak te
danken aan drie factoren:
a. de naam, onder welke de actie is ge
voerd, is gebleken een zeer gelukkige keuze
te zijn geweest. „Herlevend Rotterdam" is
in den loop van enkele maanden een slag
woord geworden;
b. de symbolische machine op het Caland-
plein heeft de actie midden in de publieke
belangstelling geplaatst;
c. de tijdsomstandigheden zijn, gezien den
omslag van de conjunctuur in gunstige rich
ting, bevorderlijk geweest voor het welsla
gen.
Naast dé practische resultaten mag echter
de psychologische werking der actie, als zijn
de van wellicht nog grootere beteekenis, ze
ker niet onvermeld blijven. Ongetwijfeld
mag het niet uitsluitend aan de bemoeiingen
van. het comité worden toegeschreven, doch
.H,.»
Bij zijn vijf-jarig jubileum als minister van buitenlandsche zaken van Polen
werd overste Beek door verschillende instanties gehuldigd. Tijdens het aan
bieden van een huldeblijk aan den jub ïlaris (links) door een delegatie van
het ministerie van buitenl. zaken.
Dat bleef jaren doorgaan, zoodat er eigen
lijk nog maar twee soorten van Rotterdam
mers waren: „geimporteerden en geëxpor-
teerden" waartusschen de oude „rasechte"
heel in de verdrukking raakten.
Door al die honderdduizenden met hunne
behoeften werd het verkeer zóó groot, dat
de oude knusse stad met de gemoedelijke
nauwe straatjes er heel niet meer op inge
richt was en zoo kregen we het nieuwe stads
beeld. En dat alles in nauwelijks zestig jaren!
Het is wel de moeite waard om daar eens
even bij stil te staan en misschien voor het
jongere geslacht eene openbaring.
FAX.
in de algemeene stemming te Rotterdam is
den laatsten tijd een wijziging ten goede in
getreden; bij velen is het vertrouwen in de
toekomst van Rotterdam en van het eigen
bedrijf teruggekeerd. „Herlevend Rotterdam"
is bij deze kentering in de Rotterdamsche
sfeer stellig een beteekenende factor geweest.
En deze zich wijzigende stemming heeft
mede op de practische resultaten der actie
invloed geoefend; velen, die reeds lang met
plannen rondliepen, hebben die thans tot
uitvoering gebracht. Zoo is er dus een wissel
werking geweest, welke het algemeen be
lang ten goede is gekomen.
Naast de hierboven genoemde factoren mag
zeker niet onvermeld blijven, dat een gun
stig resultaat niet te bereiken zou zijn ge
weest zonder de van alle zijden ondervonden
medewerking.
Wat de financiën betreft, aan subsidies en
bijdragen werd ontvangen 5.016,00, aan
rente werd gekweekt ƒ2,55. Totaal der ont
vangsten 5.018,55.
De uitgaven zijn als volgt te specificeeren:
Drukwerk 1.873,17, Rad Calandplein
1.596,35, Bezorgkosten en porto's 413,29,
Kosten secretariaat 787,16, Diverse uitgaven
188,37. Totaal der uitgaven 4.858,35, zoo
dat een batig saldo resteert ten bedrage van
160,21.
Uit dit saldo dienen nog enkele kleine uit
gaven te worden voldaan.
Het daarna overblijvende bedrag wordt
met het oog op mogelijke verdere werkzaam
heden van het comité voorloopig in kas ge
houden. Mocht het voor dit doel niet noodig
blijken te zijn, dan zal het aan de Gemeente,
die na een eerste bijdrage groot 500, een
verdere subsidie ad 600 als sluitpost vo
teerde, worden gerestitueerd.
De actie naar buiten, welke ongeveer vier
maanden heeft geduurd, is in April geëindigd.
Indien mede door deze actie bereikt is, dat
de neerslachtigheid van een deel der burgery
veranderd is in eenig meerder optimisme;
indien menigeen, die Rotterdam nog slechts
in een donkere wolk zag gehuld, tot de over
tuiging is gekomen, dat er thans lichtpunten
zijn waar te nemen; indien de overtuiging
heeft post gevat, dat door niet bij de pakken
te blijven neerzitten, door meer werk te ge
ven, door te koopen wat men noodig heeft,
het kleine rad dér machine in staat }s het
groote rad niet alleen in beweging te brengen
maar ook te houden, waardoor „de machine
weer draait" en blijft draaien, dan kan het
comité met voldoening op zijn arbeid terug
zien. Het kan dan alleen nog den wensch
uitspreken, dat de opleving en herleving van
de werkstad Rotterdam zal voortgaan en
voortduren en dat de werkloosheid spoedig
en snel moge blijven afnemen.
In de laatstgehouden vergadering van het
comité heeft de burgemeester namens het
college van B. en W. den wensch kenbaar
gemaakt, dat het Comité „Herlevend Rotter
dam" nog niet ontbonden zou worden, doch
met het oog op verdere ons nog onbekende
plannen zou blijven voortbestaan. Het
uitvoerend comité heeft zich gaarne bereid
verklaard ook anderen arbeid, waartoe het
geroepen zou worden, ter hand te nemen en
van het comité mag een zelfde bereidheid
worden verwacht. Moge verdere arbeid tot
uitvoering komen in een „Herleefd Rotter
dam".
Herdenking 10-jarig bestaan.
Zooals wij reeds mededeelden herdacht de
R. R. C. „Feyienoord" op 1 November j.l. den
dag waarop zij voor 10 jaar werd opgericht.
Gisteravond is dit feit herdacht in het ge
bouw „Palace" aan de Botersloot alhier. Alle
Feijenoordleden en donateurs, benevens nog
vele andere genoodigden hebben kunnen ge
nieten van een zeer goedverzorgden avond.
Het programma werd verzorgd door „variété
Gerzee" waaraan o.a. medewerkten Alb. de
Rooy, de Cavellis, Daan Hooykaas en veile
anderen. De volle zaal igenoodigden gaf her
haaldelijk door een uitbundig applajus van haar
tevredenheid blijk.
Voor het optreden van de variété-artisten,
gaf Feijenoords voorzitter, den heer W. Rid
derhof, in een kernachtig speechje zijn dank
baarheid te kennen voor de vele gelukwen-
schen, die dezer dagen zijn toegevloeid, waar
na hij den Provincialen Oonsul van de N.
W. U. den heer Loger, geelgeriheid gaf om
namens de N..W. U. enkele woorden te spre
ken. Deze memoreerde, dat Feijenioord in 10
jaar tijds is uitgegroeid tot ©an vereeniging,
waarnaar heel Nederland thans opziet. On
der het overhandigen van de oorkonde in
verband met hat behaalde kampioenschap
op den weg, alsmede van een blijvende her
innering aan dit 10-jarig bestaan, besloot de
heer Logger met te zeggen, dat de Feijen-
oordrenners wel zorg ziulen dragen bij wed
strijden op wag of baan, dat de naam
„Feyenoord" niet wordt vergeten.
Hierna volgde een huldiging van diverse
Feijenoordrenners, o.a. B. Louwers, H. Ber-
wers, J. Leeuwenburg, J. Saarloos, A. de
Korver, B. v. Krimpen, Chr. Smits, J. v. d.
Busche, Hennik en H. Hordijk, die in het af
geloopen seizoen beslag op het een of andere
kampioenschap hadden weten te leggen.
De lustrumcommissie bestaande uit de hee-
ren Tims, Veltemaar en C. Buitendijk, ontving
na afloop met recht een extra hoera.
Aangiften van 4 November 1937.
BEVALLEN- A C. Heuser—Hendrikse z. M.
R, v. Dongen—Thiermann z. J. Vogel—van
Kesteren z. H. Bosselaarv. Munster d.
P. M. de Beer—v. d. Dussen d. D. J. de Vos
—Baas d, A. M Schot—Touw z. J. L. M. de
GraafMelching d. - H, W. v. d. Hoff-Rolvers
d. J. J. Grootenboer—v. Tilburg d. -- O.a.
de Veer-Kelzer d. M. WUdeman^Borstlap
z C. P. Breda—Groenevelt d. A. fapex—
v'. Arnhem z. - B. R«sd«U-v. d Giessen s. -
J. M HarderRijk z. A. A. Snijders—Euaer d.
ONDERTROUWD: P. J. M. Benmk jm, 23 en
J. D. Schoonhoven jd. 23, Spangonschekade 86a
D Boer Jm. 21 en N. Overdulve jd. 21 Ho-
vendaal 60 - M. J. v. Boxtel jm. 27 en S v. E(jk
jd 21, Oosterstr 21b W. J. Engel jm. 26 en D.
Krapels jd. 21 Schied.weg 259b P A y. d.
Elik jm. 32 en M. Erkelens jd. 29, Cl. de Vnesel.
69b G. van Gent jm. 24 en G. v. Buuren jd. 21,
IJsselmonde J. A. Groenewoud jm. 24 en W.
S Groos jd. 27, L. Hllleweg 20a C. de Grijs
jm 26 en A. v. IJperen jd. 21, Zwaanshals 143b
J. 't Hart ges. 31 en J. C. C. v. Eijzeren ges.
30, Binnenweg 3b C. v. Helden jm 23 en M.
Hoppema jd. 21, Rubroekstr. 137b G. Hoek
jm. 30 en A. W. Gruterman jd. 26, Bergweg 270a
T. Kalkman jm. 23 en W. Bokhoven jd. 23,
Tweeboschstr. 73 A. Kokken Jm. 30 en P.
Smeets jd. 33, Brielschelaan 228b J. S. Kop
pers jm 21 en J. J. de Koning jd. 18, Dahliastr.
12c D. Kruidenier jm. 24 en M. E. de Kre(j
jd. 22, Maarland 68 P. J. Laer jm. 26 en G. J.
Jansen jd. 24, Insulindestr. 257b J. A. Lokken
jm. 27 en C. H. Duran jd. 23, Dordrecht -C.
J. H. Luesen jm, 26 en J. M. v. Commence Jd.
21, Goirle A. J. Neleman jm. 21 en J. A. Ver
hoeve jd. 20, Hillegersberg R. de Roode jm.
36 en A. Verveen ges. 30, Willemstr. 8 F. C.
Pais jm. 24 en C. v. Asten jd. 22, Haringpakker-
straat 31b W. v. d Poel jm. 24 en E. Mos Jd.
17, Zuidhoek 91b P. Roos jm. 23 en T. Breddels
jd. 21, Charl. Lagedijk 444 H. v. Vliet jm. 27
en A. M. v. Bentveld jd. 26, Jacob Catsstr. 94a
G. v. Alphen jm. 28 en A. v. d. Driesche jd.
23, Adrianastr. 142b L. Baas jm. 22 en A.
Dijkstra jd. 20, Oost Pietermanstr. 9 J. Berk
hout jm. 26 en E. A. Bogaars jd. 26, Boschpolder
straat 23b BE. Bode jm. 25 en T. J. M. van
Veen jd. 27, Kreekweg 63 M. Boele wedr. 56
en E. Schorer wed. 51, W. Bujjtewechstr. 171c
N. Bouwman jm. 36 en G. A. Paans jd. 33,
Zwijndrecht F. J. Braun jm. 23 en G. Sinnema
jd 20, Hclmerstr. 8b W. de Bruijn jm. 40 en
L. v. Wuijckhuise Nortier jd. 26, Oranjeboomstr.
203 J. J. Gilliet jm. 22 en C. Niehot jd. 18.
Bomstr. 28 C. H. J. Hoefsmtt ges. 46 en C. v.
Hecke ges. 48, J. v. Geeistr 65a J. G. Hijge-
raann jm. 23 en B. J. E. Lagerwaard jd. 23. W.
Kruiskade 86a K. Kamp jm. 29 en J. Breuk
hoven jd. 32, Bothastr. 61b W. J. w.- d-. Ruit jm.
29 en M v. Delden jd. 25, IJsclubstr. 54a S.
Koeh jm. 28 en J. v. Toledo jd. 27, Doetinchem
L. G. M. Turk Jm. 30 en J. R. Bodde jd. 26,
Bevjerl.straat 2b T. N. Slegtenhorst jm. 25 en
P. M. v. Rijn jd. 17, Aelbrechtssr. 16a P. G,
v. d. Meijden jm. 22 en W. Smith Jd. 22, Bella-
mystraat 25 A. J. Noman jm. 21 en N. A.
Borremans jd. 19, Sehietbaanstr. 11a P. van
Oosten jm. 26 en M. H C. Laenen jd. 24, Belle-
voysr. 64a J. v. Opstal jm. 22 en N. Jansen
jd. 20, V. Speijkstr. 99b J. Petrus jm. 28 en M.
Rijsdyk jd. 20, Schiekade 141/3b J. G. Pieket
ges. 23 en J. H. Waals jd. 26, Kameliastr. 29a
J. P. Romeijn Jm. 28 en C. G. v. Ballegooijen
Jd. 22, Zaagmolenstr. 29b A. de Ruijter jm. 24
en P. Huurman jd. 20, Zomerhofstr. 43b L.
W. v. d. Schee jm. 24 en W. v. Damme jd. 26,
Polderlaan 74a W. Schild jm. 33 en E. E. J.
v. Steel ges. 43, Schoonb.weg 34a L. S«hal
man jm. 27 en M. A. Retjnart jd. 27, Hoeksche-
straat 4b P. J. H. van der Schoor jm. 27 en
W. B. Veelenturf jd. 25, Zaagmolenstr. 174a
C. Schulze jm. 28 en L. E. E. Spietsmacher jd.
32, Oudedljk 190a A. Stokhof jm. 21 en E. van
Oorschot jd. 21, Waterloostr. 198a I. Swartberg
Jm. 23 en S. v. d. Bovenkamp jd. 19, Mathen.l^an
399a L. Vermaas jm. 26 en G. Freling jd. 23,
Zwederstr. 13a P. Visser jm. 29 en J. Bogaara
jd. 25, Slaghekstr. 32b R. G. Visser jm. 35 en
N. J. E. van der Bijl jd. 28, Puntstr. 41a J„
A. Wolffers jm. 32 en L. de Jong jd. 32, Leliestr.
15b D. Zwanziger jm. 23 en M. S. Fens jd. 27,
Croosw-str. 21a H. J. de Zwart Jm. 27 en M„
W. de Haan Jd. 29, Blokmakersdwarsstr. 6a
G H. v. Bergem jm. 26 en D. Langbroek jd. 22,
Gr. Visscherjjstr. 82b A. W. Bock jm. 33 en
M. Oosthoek jd. 29, Palestinastr. 68b E. Car-
sten wedr. 30 en M. Pothof jd. 23, Oranjeboomstr,
65b A. C.. Comellssen jm. 32 en M. M. de Roo-
ver jd. 28, Korte HUlestr. 7c J. H. v. Ieperen
jm. 28 en M. J. van den Berge jd. 30, 's Gra-
vendjjkwal 16b E. A. de Jager jm. 28 en L. J,
M. van Uffelen jd. 24, le Staringstr. 8b G„
Maas jm. 26 en J. M. Bom jd. 27, Bloemkweekers-
straat 28b M. N. Niemantsverdriet jm. 27 en
W. C. v. Straalen jd. 25, Dordtsohestraatweg 831
A. Schaareman jm. 28 en P. Ridderhof jd. 26,
Schippert: :tr. 49a J. M. Schutte Jm. 23 en M,
M. Heij jd. 24, Zaagmolenstr. 125b J. Sics
wedr. 59 en M. C. v. 't Hoff wed. 49, Goudsche-
rijweg 113b L. Steenbakkers jm. 23 en A. Dek
ker jd. 23, Heer Danielstr. 74b J. K. van der
Stel jm. 29 en E. C. Bastiaanse jd. 29, Eindho
ven D. Tuyi jm. 24 en W. M. Kros jd. 22, J.
Kobellstr. 68 A Verweij jm. 23 en B. J. Heer-
kens jd. 20, Br. Hilledijk 223b J. Vis jm. 34 en
F. M. P. Schuurs jd. 29, Snoekstr. 7b C. B. v.
Vijven ges. 39 en J. M. v. Katwijk ges. 28, La-
vendelstr. 7a K. de Wit jm. 26 en A. Molendijk
jd. 23, Verschoorstr. 27b J. H. v. Wijk jm. 24
en J. v. Stigt Thans jd. 21, Voorde 61.
GEHUWD: J. J. Venis jm. 28 j. en R. Vuyk
jd. 26 j. J. F. Wetstein jm. 25 j. en H, van
Herwaarden jd. 24 j. J. van der Schalk jm,
27 j. en A. M. de Klerk jd. 26 j.
OVERLEDEN: G. Trouwborst man v. A. M,
Kooyman 68 j. D. Cijfer ongeh. man 73 j,
M. v. d. Wel vrouw v. B, A. Need 75 j.
A. Abbring man v. A, Kavelaar 64 j. A. W,
v. d. Peppel vrouw v. A. de Koek 67 j. J. de
Haay Stekelenburg z. 2 m. H. Kamerman man
v. T. Voordendag 34 j. J. C. Recourt ongeh.
vrouw 86 j. J. M. Kooyman ongeh. vrouw 64
j. P. W. v. Rijn geseh. vrouw v. B. W. Nieu-
wenhuizen 45 j. P. Groeneweg ongeh. vrouw
28 j. M. L. Smit ongeh. vrouw 31 j. M,
Roobol z. 5 m.
BALDADIGHEID.
Door een aantal jongelieden zijn dezer dagen
ruiten ingegooid van liet nieuwe rioolgemaal
aan den Rijksweg, terwijl ook nog andere bal
dadigheden geconstateerd zijn. De politie heeft
de schuldigen achterhaald en de ouders zijn
verplicht geworden tot schadevergoeding. Aan
alle ouders wordt in dit verband dringend in
overweging gegeven er op toe te zien, dat
hun kinderen niet dergelijke excessen begaan,
want menigeen wordt er door gedupeerd en
velen wordt ernstig overlast aangedaan. Den
schoolhoofden is door den Burgemeester ver
zocht hun leerlingen te wijzen op het voor*
komen van deze straatschenderij,
N
Op 1 October 1937 telde Overschie 9938
inwoners, waarvan 4935 mannen en 5001 vrou-,"
wen. Gedurende de maand October vermeer
derde het aantal inwoners met 4 en bedroeg
dus op 1 November j.l. 9940, t.w. 4928 man*
nen en 5012 vrouwen.'
Gedurende de maand October vestigden
zich in Overschie 80 personen, er vertrokken
er 94. Door geboorte vermeerderde het aantal
zielen met 23, door overlijden verminderde
het met 5.
WERKLOOSHEID
Op 1 November j.l. stonden alhier Inge*
schreven bij de Arbeidsbemiddeling 352 werk*
zoekenden w.o. 7 vrouwelijke personen. Hier
van waren 44 grondwerkers. Vorig jaar ston*
den op 31 October 423 werkzoekenden inge
schreven.
DIENSTPLICHT.
De burgemeester brengt ter kennis van be
langhebbenden, dat in Januari de herkeurings-
raad in eenige gemeenten zitting houdt. Da
aanvraag moet worden gericht aan den voor
zitter van den herkeuringsraad en zoo spoe,
dig mogelijk aan dezen worden toegezonden
aan het volgende adres: Aan den voorzitter
van den herkeuringsraad, gebouw Departe
ment van Defensie, Plein 4, 's-Gravenhage.
De aanvraag behoeft niet op gezegeld pa
pier te worden geschreven, maar moet wel
gefrankeerd 'worden verzonden.
Ik wou graag een glas water hebben
ea de menukaart! j
4
